TIỂU LUẬN giáo dục pháp luật cho học sinh trong trường phổ thông

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM
TRUNG TÂM TƯ VẤN PHÁP LUẬT & ĐÀO TẠO NGẮN HẠN


TÊN ĐỀ TÀI:

1. Họ và tên người thực hiện: Trần Thị Yến Ngọc. Năm sinh: 1987
Nơi sinh: Long An
Đơn vị công tác: Trường THPT Trần Hữu Trang
2. Họ và tên người thực hiện: Đoàn Vĩnh Tuân. Năm sinh: 1980
Nơi sinh: TP Hồ Chí Minh
Đơn vị công tác: Trường THPT Trần Hữu Trang

3.

Họ và tên người thực hiện: Lê Thị Hồng Đào. Năm sinh: 1980
Nơi sinh: TP Hồ Chí Minh
Đơn vị công tác: THCS Bình Chánh

1


LỜI MỞ ĐẦU
Tuyên truyền giáo dục pháp luật là khâu đầu tiên hoạt động thực hiện giáo
dục pháp luật, là cầu nối để chuyền tải pháp luật vào đời sống xã hội, vì pháp luật
muốn phát huy được tác dụng và hiệu quả thông qua con người hiểu biết pháp
luật. Giáo dục pháp luật trong các nhà trường, đặc biệt trong các trường phổ
thông có ý nghĩa chiến lược, góp phần hình thành một cách vững chắc nhân cách
của người công dân có ý thức chấp hành pháp luật, đáp ứng những yêu cầu của xã
hội hiện tại và tương lai.
Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta quan tâm đẩy mạnh các hoạt động tuyên

truyền giáo dục pháp luật, nhất là trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay.
Để thực hiện đúng pháp luật của nhà nước cần phải tăng cường công tác
tuyên truyền giáo dục pháp luật. Vì vậy, tuyên truyền giáo dục pháp luật là một
bộ phận quan trọng có ý nghĩa đặc biệt trong hệ thống giáo dục chung của Đảng
và Nhà nước nhằm giáo dục đạo đức, ý thức pháp luật, xây dựng các văn bản luật,
tổ chức thực hiện tốt pháp luật và góp phần xây dựng con người mới XHCN, phát
huy quyền làm chủ nhân dân, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam
trong thời kì mới .
Từ đó chúng tôi nhận thấy việc giáo dục pháp luật cho toàn dân hiện nay có
tính cấp thiết của các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức
kinh tế từ trung ương đến cơ sở nhằm làm cho mọi người, mọi thành viên trong
xã hội nhận thức và hành động đúng theo pháp luật, hạn chế tối đa các vụ việc vi
phạm pháp luật là do không hiểu biết pháp luật . Với ý nghĩa nêu trên, chúng tôi
chọn đề tài "Giáo dục pháp luật cho học sinh trong trường phổ thông ".

2


1. CƠ SỞ LÝ LUẬN :
1.1-Vai trò của pháp luật đối với đời sống xã hội
1.1.1- Khái niêm pháp luật trong xã hội XHCN Việt Nam:
Pháp luật trong xã hội chủ nghĩa là hệ thống quy tắc xử sự do nhà nước đặt
ra, mang tính chất bắt buộc chung thể hiện ý chí của giai cấp công nhân, nhân dân
lao động, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản do Nhà nước Xã hội chủ nghĩa
ban hành và đảm bảo thực hiện bằng sức mạnh cưỡng chế của nhà nước, trên cơ
sở giáo dục mọi người tôn trọng và thực hiện.
1.1.2-Khái niệm pháp chế XHCN :
Pháp chế XHCN là sự tuân thủ và chấp hành một cách thường xuyên chính
xác, đầy đủ và nghiêm chỉnh những luật, những văn bản dưới luật của các cơ
quan nhà nước, các viên chức nhà nước, các tổ chức xã hội, các tập thể lao động

và mọi công dân.
1.1.3-Mối quan hệ giữa pháp luật và pháp chế :
Pháp luật và Pháp chế có mối quan hệ mật thiết với nhau, pháp luật và pháp
chế là hai khái niệm khác nhau nhưng không tách rời nhau và có sự tác động lẫn
nhau, trong mối quan hệ này thì pháp luật là tiền đề là cơ sở của pháp chế. Pháp
luật chỉ thực sự có hiệu lực khi nó dựa trên cơ sở vững chắc của pháp chế, ngược
lại pháp chế củng cố và tăng cường khi có hệ thống pháp luật hoàn chỉnh đồng bộ
phù hợp và kịp thời.
1.1.4- Vai trò của pháp luật:
Vai trò của pháp luật đối với kinh tế: pháp luật là phương tiện tạo lập môi
trường, hành lang, khung pháp lý cho các quan hệ kinh tế tồn tại, là phương tiện
để nhà nước quản lý các hoạt động kinh tế, là phương tiện để góp phần hạn chế
các mặt tiêu cực của cơ chế thị trường.
Vai trò của pháp luật đối với hệ thống chính trị:

3


- Đối với Đảng lãnh đạo: Pháp luật là phương tiện để Đảng lãnh đạo trên
quy mô toàn xã hội. Là phương tiện để Đảng kiểm tra mọi họat động của Nhà
nước và kiểm tra đường lối của mình.
- Đối với Nhà nước: Pháp luật là phương tiện tổ chức mọi hoạt động chính
của Nhà nước, là phương tiện để Nhà nước quản lý mọi mặt của đời sống xã hội. Đối với các tổ chức chính trị, xã hội: Pháp luật là phương tiện để đảm bảo cho
quần chúng nhân dân lao động tham gia quản lý xã hội thông qua các tổ chức
chính trị, xã hội của mình .
Vai trò của pháp luật đối với xã hội:
- Pháp luật có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo và bảo vệ trật tự và ổn
định xã hội, thiết lập công bằng xã hội, là phương tiện để định hướng cho các
hành vi xử sự hợp quy luật của con người, pháp luật là phương tiện quan trọng để
giáo dục mọi người.

- Pháp luật là cơ sở giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, pháp
luật thể hiện sức mạnh của nhà nước, quyền lực của công dân một cánh công
khai, có ý nghĩa răn đe phòng ngừa đối với mọi người đồng thời là cơ sở xử lý và
trừng trị nghiêm khắc những hành vi vi phạm pháp luật .
1.2.Vai trò của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật:
1.2.1.Khái niệm giáo dục pháp luật:
Giáo dục pháp luật theo nghĩa hẹp là hoạt động định hướng có tổ chức, có
chủ định của chủ thể giáo dục tác động lên đối tượng giáo dục nhằm mục đích
hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm và hành vi phù hợp với các đòi hỏi
của hệ thống pháp luật hiện hành. Như vậy, giáo dục pháp luật có tính độc lập
tương đối so với các dạng giáo dục khác. Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền giáo
dục pháp luật phải được xem là một phương hướng giáo dục trong hệ thống giáo
dục chung của đất nước, có như vậy mới nhanh chóng nâng cao trình độ văn hóa
pháp lý cho nhân dân ta.

4


1.2.2 Vai trò của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật:
Công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật là khâu đầu tiên của hoạt động
thực thi pháp luật nhằm áp dụng về hiệu quả pháp luật vào đời sống xã hội, nó là
chiếc cầu nối để chuyển tải pháp luật vào đời sống bởi vì pháp luật có được thực
hiện nghiêm minh hay không thì đấy là khâu đầu tiên tạo ra cho mọi người hiểu
biết pháp luật. Nếu không làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật để cho
mọi người hiểu, nhận thức đúng đắn thì pháp luật dù có đúng, phù hợp đi nữa thì
cũng chỉ dừng lại trên giấy tờ mà thôi. 1.2.3 Nội dung của công tác tuyên truyền
giáo dục pháp luật:
Nội dung của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật là yếu tố quan trọng
của quá trình giáo dục pháp luật, nó xác định trên cơ sở hình thức, mục đích, đối
tượng và chủ thể của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật. Mỗi đơn vị trường

học đếu có chương trình, kế hoạch cụ thể để phổ biến tuyên truyền giáo dục các
kiến thức cơ bản về quyền và nghiã vụ của công dân, quyền hạn, nhiệm vụ và cơ
cấu tổ chức của nhà nước, hệ thống pháp luật cho học sinh, cán bộ công nhân viên
của từng đơn vị trường học bao gồm những chủ trương chung của huyện, nghị
quyết của Đảng bộ, nghị quyết của từng đoàn thể, các luật có liên quan như: Luật
giao thông đường bộ, luật phòng chống ma túy, Luật hình sự, Luật dân sự, Luật
hôn nhân gia đình, luật khiếu nại tố cáo.
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN
2.1.Đặc điểm tình hình chung:
Trường THPT Trần Hữu Trang nằm trên địa bàn quận 5, TP. HCM với
diện tích nhỏ. Thuộc khu vực tập trung đông dân cư, đa số là người Hoa, do đó có
phức tạp trong sinh hoạt, nhất là dễ ảnh hưởng đến tình hình đạo đức của học
sinh. Năm học 2014 - 2015 trường THPT Trần Hữu Trang có hơn 1 nghìn học
sinh với 23 lớp, trong năm qua nhà trường đã có nhiều biện pháp tích cực để giữ
vững nề nếp kỷ cương và đạt được nhiều thành tích đáng ghi nhận. Truyền thống

5


của nhà trường là luôn giữ vững kỷ cương, nhiều năm liền đạt danh hiệu trường
tiên tiến.
2.2. Thực trạng công tác giáo dục pháp luật trường THPT Trần Hữu
Trang:
Mỗi năm học nhà trường đều tuyên truyền giáo dục pháp luật với các
thành viên gồm tổng phụ trách đội, đoàn thanh niên, các giáo viên phụ trách bộ
môn giáo dục công dân và các giáo viên chủ nhiệm lớp. Riêng các giáo viên bộ
môn giáo dục công dân hằng năm đều được bồi dưỡng, bổ sung các kiến thức về
pháp luật để nắm bắt kịp thời những văn bản luật mới nhằm kịp thời bổ sung
trong bài dạy trong chương trình. Đối với nhà trường công tác tuyên truyền giáo
dục pháp luật được nhà trường chú trọng, ngoài việc thực hiện theo đúng yêu cầu

giảng dạy của ngành giáo dục, nhà trường luôn tập trung tổ chức các chuyên đề
giáo dục, tìm hiểu pháp luật để nâng cao kiến thức về pháp luật cho giáo viên và
học sinh, hằng năm đều kết hợp với tư pháp xã, công an xã mở lớp giáo dục pháp
luật cho một số học sinh chậm tiến, tổ chức tốt các cuộc thi tìm hiểu pháp luật do
ngành cấp trên tổ chức, cụ thể trường được huyện cấp giấy khen trong việc thực
hiện tốt các cuộc thi tìm hiểu pháp luật...
3. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Trong nhà trường thường xuyên tổ chức các hình thức tuyên truyền phong
phú như đưa vào các chương trình đố vui ôn tập cho học sinh vào ngày thứ hai
hàng tuần.
+ Tuyên truyền miệng: Đây là hình thức được thực hiện đều đặn, có chất
lượng ở nhà trường, là hình thức chiếm ưu thế và phát huy tác dụng hơn so với
các hình thức khác.
+ Về công tác tập huấn pháp luật cho đội ngũ giáo viên và là tuyên truyền
viên: Trong năm học phòng giáo dục huyện mở lớp tập huấn cho tất cả giáo viên
phụ trách môn giáo dục công dân vừa là báo cáo viên, tuyên truyền viên tham dự

6


+ Tủ sách pháp luật của trường: Hiện nay tại trường đã có tủ sách pháp
luật đầy đủ lưu trữ có khoa học nhằm phục vụ giáo viên và học sinh có nhu cầu
tìm hiểu, tra cứu đến khai thác.
+ Thi tìm hiểu pháp luật : Đây là điểm nổi bật trong tuyên truyền phổ biến
giáo dục pháp luật, huy động được đông đảo các em học sinh tham gia.
Học sinh nhà trường được địa phương và nhân dân đánh giá cơ bản là tốt
về hạnh kiểm, đạo đức.
+ Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật đi đôi với việc kiểm
tra áp dụng pháp luật nhằm nâng cao ý thức pháp luật, năng lực vận dụng pháp
luật đối với giáo viên và học sinh.

+ Phát huy vai trò của nhà trường trong việc chỉ đạo tổ chức giáo dục pháp
luật với nhiều hình thức phong phú trong đó giải quyết tốt việc khiếu nại tố cáo,
trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật...
+ Xây dựng câu lạc bộ tìm hiểu pháp luật, trường học không có học sinh vi
phạm pháp luật, thông qua các phong trào của các tổ chức đoàn thể, học sinh vận
động mọi người chấp hành pháp luật, xây dựng cơ quan văn hóa, thôn xóm văn
hóa, giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo đức văn hóa.
+ Đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả giờ dạy trong nhà
trường, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật trong nhà trường, có tổng kết khen
thưởng những cá nhân, tập thể đạt thành tích cao trong các cuộc thi, việc làm này
phải thường xuyên và có kế hoạch cụ thể trong từng năm.
4. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
4.1. Những kết quả cụ thể :
Trong năm thực hiện theo các giải pháp trên nhà trường đã đạt được cơ bản
những kết quả tốt, hằng năm tỉ lệ học sinh khá tốt về hạnh kiểm tăng, số học sinh
hạnh kiểm yếu giảm và không có học sinh vi phạm pháp luật Ý thức kỉ luật trong
học sinh được nâng lên góp phần cho việc nâng cao chất lượng văn hóa. Các năm
qua nhà trường đều được trên công nhận là đơn vị có đời sống văn hóa tốt .
7


4.2. Những tồn tại và nguyên nhân:
Công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật tồn tại và nguyên nhân
sau:
- Về tổ chức và hoạt động của ban giáo dục pháp luật chưa tạo ra được
bước đột phá, chưa thực sự phối hợp chặt chẽ và nhịp nhàng, trách nhiệm của
từng thành viên chưa được phân rõ còn mang tính hình thức.
- Về hình thức tuyên truyền giáo dục pháp luật ở nhà trường chưa đều, chỉ
tập trung phổ biến các văn bản trong nội bộ cơ quan.
- Về kinh phí đầu tư cho việc trang bị cơ sở vật chất và hoạt động của công

tác giáo dục pháp luật còn hạn chế.
- Đội ngũ giáo viên tuyên truyền pháp luật đã được bồi dưỡng nghiệp vụ
nhưng chưa phát huy hiệu quả, hoạt động còn kém chất lượng, một số cán bộ giáo
viên chưa thật sự đầu tư cho việc nâng cao hiểu biết về pháp luật, mặt khác việc
cung cấp tài liệu cho lực lượng này chưa được thường xuyên.
4.3. Những bài học kinh nghiệm :
Từ lý luận và thực tiễn của công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật trong
nhà trường thời gian qua tôi xin rút ra những bài học kinh nghiệm sau:
- Vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng là hết sức quan trọng, các trường học,
các tổ chức cơ sở Đảng tranh thủ được sự quan tâm chỉ đạo của cấp trên thì vai
trò lãnh đạo điều hành sẽ đạt hiệu quả cao nhất trong công tác phổ biến giáo dục
pháp luật.
- Các ban, ngành, đoàn thể trong từng nhà trường cần chủ động đề ra
phương hướng cụ thể trong việc phối hợp tổ chức tuyên truyền giáo dục pháp luật
cho học sinh ngay từ đầu mỗi năm học.
- Phải biết tham mưu, phối hợp với các ban ngành, đoàn thể ở địa phương
để cùng tổ chức tuyên truyền giáo dục pháp luật cho học sinh .

8


- Phải luôn suy nghĩ, tìm tòi những phương thức mới, hình thức tuyên
truyền mới để tổ chức việc tuyên truyền giáo dục pháp luật cho học sinh có hiệu
quả nhất, trong đó chú trọng việc nêu gương và điển hình .
- Chú ý việc đầu tư các phương tiện, tài liệu, trang thiết bị và kinh phí cho
các hoạt động tuyên truyền giáo dục pháp luật cho học sinh trong các nhà trường.
Công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật trong nhà trường hiện nay có một ý
nghĩa rất quan trọng một việc làm không thể thiếu trong việc thực thi pháp luật,
giữ gìn trật tự xã hội vì vậy không thể xem nhẹ mà đây là một trong những nhiệm
vụ quan trọng thường xuyên của các cấp ủy Đảng, các nhà trường bởi vì tuyên

truyền giáo dục pháp luật cho thế hệ trẻ chính là nhằm nâng cao ý thức và trách
nhiệm cho mỗi học sinh là những người làm chủ tương lai của đất nước, đào tạo
một thế hệ công dân tương lai biết " Sống và làm việc theo pháp luật".
5. KẾT LUẬN
Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến việc thực hiện dân chủ xã hội chủ
nghĩa, tôn trọng và đảm bảo các quyền của công dân, chống tệ quan liêu cửa
quyền, ức hiếp quần chúng trong bộ máy lãnh đạo và các cấp quản lý, thực hiện
mục tiêu "dân giàu ,nước mạnh,xã hội công bằng,dân chủ ,văn minh", thực hiện
có nề nếp phương châm " Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra", tất cả vì dân,
do dân. Nhà nước thực hiện nhiệm vụ của mình trong việc bảo vệ các quyền của
công dân, ngăn ngừa những biểu hiện lộng quyền, thiếu trách nhiệm đối với công
dân. Đồng thời bảo đảm cho mỗi công dân thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ
của mình đối với nhà nước và các công dân. Trong điều kiện hiện nay ở nước ta,
việc trang bị tri thức pháp luật, bồi dưỡng tình cảm và thói quen pháp luật cho
nhân dân lao động là trách nhiệm của các tổ chức đảng, của tất cả các cơ quan
trong bộ máy nhà nước, các tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế... trong đó, trước hết
thuộc về hệ thống các cơ quan có chức năng giáo dục, đào tạo con người. Mỗi
công dân phải luôn tìm hiểu để nắm vững pháp luật, trong đó mỗi công dân học
9


sinh phải ra sức học tập rèn luyện nâng cao hiểu biết về pháp luật để chuẩn bị cho
mình một hành trang vững chắc khi lớn lên bước vào xã hội tương lai. Mỗi học
sinh phải có trách nhiệm giúp đỡ, vận động mọi người tìm hiểu pháp luật và làm
theo pháp luật, đấu tranh chống các hiện tượng vi phạm pháp luật, mọi xử sự
trong cuộc sống phải văn minh, lịch sự, đạo đức. Mọi công dân, các tổ chức đều
phải thực hiện "Sống, làm việc theo hiến pháp và pháp luật”
Thực hiện nội dung trên đây là kết quả của công tác tuyên truyền giáo dục
pháp luật trong nhà trường nói riêng và toàn xã hội nói chung, góp phần xây dựng
thành công CNXH và bảo vệ vững chắc XHCN. Vì mục tiêu: “ Dân giàu, nước

mạnh, xã hôi công bằng, dân chủ, văn minh”.
6. NHỮNG ĐỀ NGHỊ
Để việc thực hiện pháp luật trong nhà trường được hiệu quả. Tôi xin đề
xuất một số vấn đề sau:
- Nhà nước cần dành ngân sách chính đáng cho việc trang bị phương tiện,
thiết bị, tài liệu cho việc tuyên truyền pháp luật.
- Đưa chỉ tiêu thi đua hàng năm, có nội dung, kết quả, hiệu quả công tác
tuyên truyền.
- Thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho đội ngũ
giáo viện, đặc biệt là giáo viên giảng dạy môn giáo dục công dân
- Phải có sự kết hợp thường xuyên và đồng bộ giữa nhà trường với các ban
ngành đoàn thể.

10