MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

TÊN SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC
PHÁP LUẬT CHO HỌC
SINHTRONG GIỜ HỌC MÔN
GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ
SỞ
•
I.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.Cơ sở lí luận
-Môn GDCD là môn học trực tiếp giáo dục đạo đức,tư
tưởng cho học sinh trong đó có việc giáo dục ý thức
pháp luật.
-Ở nước ta cùng với sự gia tăng mạnh mẽ của.nền kinh
tế thị trường thì vấn đề trật tự pháp luật càng trở nên
bức xúc,số lượng học sinh,sinh viên vi phạm pháp luật
ngày càng tăng.
-Nguyên nhân là do ý thức của các em về pháp luật còn rất
thấp.
PHẦN THỨ NHẤT:ĐẶT VẤN ĐỀ
2.Cơ sở thực tiễn
-Môn GDCD ở trường THCS đều gồm 2 phần là
đạo đức và pháp luật.
-Qua khảo sát tôi nhận thấy đa số GV có thể dạy
tốt phần Đạo đức nhưng lại gặp khó khăn khi-
dạy các bài thuộc chủ đề pháp luật.
-Nhu cầu mở rộng kiến thức pháp luật ngày càng
tăng
=>GV phải biết lựa chọn kiến thức,phương
pháp,hình thức tổ chức phù hợp với từng
bài,từng chủ đề,từng đối tượng học sinh.

II.Đối tượng nghiên cứu-Phạm vi đề tài-
Phương pháp nghiên cứu
1.Đối tượng nghiên cứu
-Học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 trường THCS Phú
Lương
2.Phạm vi đề tài
Giáo dục ý thức pháp luật để giúp các em có thêm
hiểu biết về những “Chuẩn mực pháp luật” biết
xử lí các tình huống bắt gặp trong cuộc sống.
3.Phương pháp nghiên cứu
-Phương pháp quan sát,phỏng vấn,thống kê,tổng
kết rút kinh nghiệm.
III.Phương pháp tiến hành
1.Sưu tầm tài liệu
-Sưu tầm tài liệu,tranh ảnh,sách báo,câu hỏi…liên
quan đến nội dung tiết học
-Tìm hiểu thông tin về tính pháp luật ở địa phương
-Theo dõi các chương trình về pháp luật trên
truyền hình hoặc chuyên mục pháp luật trên báo
chí…
2.Đồ dùng dạy học
Tranh ảnh,giấy khổ lớn,bút dạ,một số tình huống
pháp luật,những câu hỏi-đáp pháp luật…
PHẦN THỨ HAI:
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Căn cứ xây dựng nội dung giảng dạy
Chương trình GDCD thuộc chủ đề pháp luật gồm 5
chủ đề:
-Quyền trẻ em và quyền ,nghĩa vụ công dân trong
gia đình.

-Quyền và nghĩa vụ công dân về trật tự an toàn XH
-Quyền và nghĩa vụ công dân và văn hóa giáo dục
-Các quyền tự do cơ bản của công dân
-Nhà nước CHXHCNVN-Quyền và nghĩa vụ công
dân trong quản lí Nhà nước.
II,Nội dung kiến thức,phương pháp tổ chức
hoạt động
*Chủ đề 1:Quyền trẻ em.Quyền và nghĩa vụ công dân trong
gia đình
Lớp Bài Nội dung PP,HT tổ chức DH
6 Công
ước LHQ
về quyền
trẻ em
1,Những quyền
cơ bản của công
dân theo công
ước của LHQ
-HS thảo luận nhóm
-Các nhóm trình bày KQ
-Hs trong lớp bổ xung
-Gv chốt lại đáp án và KL
2,Ý nghĩa của
QTE và bổn phận
của TE
-Hs thảo luận theo câu hỏi
-Hs phát biểu
-Hs khác nhận xét
-Gv chốt ý chính
3,Luyện tập HS chơi sắm vai

Mt s Bi tõp,tỡnh hung s dng Cụng c LHQ
v quyn tr em

Bài tập: Vợ chồng anh Lai có hai cháu: Cháu C ơng 9
tuổi, cháu Hiền 7 tuổi. Cả hai cháu đều ch a đ ợc đến tr
ờng học. Cán bộ Uỷ ban nhân dân xã cùng một số cô
giáo ở tr ờng Tiểu học th ờng xuyên đến vận động, khuyên
anh chị Lai cho hai cháu đi học nh ng anh Lai không
nghe và nói để các cháu ở nhà lao động giúp đỡ gia đinh
thêm mấy n m n a cũng chẳng sao. Mà gia đinh anh chị
có phải thuộc diện quá khó kh n đâu. Khổ thân hai cháu
nhỏ bị bố mẹ bắt ở nhà không cho đi học.

Hỏi: Anh Lai suy nghĩ nh vậy có đúng không và không
cho con mình đi học thì có vi phạm pháp luật không?
Hay đấy là quyền của anh chị?

Trả lời:

Anh Lai suy nghĩ nh vậy là hoàn toàn sai, vi công
việc nhà nông bao giờ chẳng nhiều, nếu cứ để các
cháu ở nhà giúp đỡ gia đinh thi ở đến bao giờ? Dù
còn nhiều việc nhà, việc đồng ruộng thi cũng phải
để con minh đi học.

Hơn n a, không cho hai cháu đi học là vi phạm
pháp luật. iều 8 Luật Phổ cập giáo dục tiểu học
quy định: "Cha mẹ có trách nhiệm tạo điều kiện cho
con hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học". Luật
Giáo dục, Luật Bảo vệ, ch m sóc và giáo dục trẻ

em cũng đều quy định cha mẹ có trách nhiệm tạo
điều kiện cho con minh trong độ tuổi quy định đ ợc
học tập để đạt trinh độ giáo dục phổ cập.
Lp
7
Bi
Quyền đ ợc
bảo vệ chăm
sóc và giáo
dục của trẻ
em Việt
Nam
Ni
dung
Kin
thc
1/ Quyền
cơ bản
của trẻ
em
Phng phỏp hỡnh thc
t chc dy hc
- Học sinh quan sát tranh
SGK,xem tranh ảnh về các
hoạt động chăm sóc, giáo
dục trẻ em.
- Học sinh nêu các quyền
và bổn phận của trẻ em
trong Công ớc LHQ
- Học sinh trả lời, học sinh

khác nhận xét, bổ sung.
Giáo viên chốt lại đáp án
đúng
2/ Bổn
phận
của trẻ
em
- Giáo viên nêu bổn phận của
trẻ em với gia đinh và xã hội.
- Học sinh trả lời cá nhân
- Giáo viên chia bảng làm hai
cột cho học sinh lên bảng ghi
ý kiến vào hai cột cho phù
hợp.
- Cả lớp theo dõi nhận xét
Giáo viên đánh giá nhận xét
và th ởng điểm cho học sinh
có ý kiến đúng và nhanh.
3/ Trách nhiệm
của gia đình
nhà n ớc, xã hội
- Gv cho học sinh thảo luận cá
nhân
- Hs chuẩn bị phiếu học tập
- Chia phiếu thành 3 loại mỗi
loại ứng với một câu hỏi.
- Gv thu hai phiếu trả lời mỗi
câu hỏi để chia
- Hs trao đổi nhận xét
- Gv phân tích rút ra bài hoc

4 Luyện tập - Cho Hs tự liên hệ bản thân
có nh ng quyền nào em đã đ
ợc h ởng còn quyền nào em ch
a đ ợc h ởng
- Học sinh trả lời
- Giáo viên chốt lại ý chính
Một số t liệu tham khảo - bài tập -hinh ảnh ứng
dụng quyền đ ợc chm sóc và giáo dục của trẻ
em việt nam

Bài tập 1: Chị Hiền mở quán bán hàng n uống, giải khát
tại thị trấn. Quán của chị em rất đông khách, không chỉ
có ng ời lớn mà còn có cả một số trẻ em 14-15 tuổi. Bọn
trẻ đến quán chị uống r ợu, hút thuốc. Chị Hiền rất chiều
chúng, cho bạn trẻ nợ dần nhiều lần mới phải trả tiền r
ợu, thuốc. Tối thứ bảy vừa rồi, trong lúc bọn trẻ đang
uống r ợu ở quán chị Hiền thì ông chủ tịch thị trấn cho
công an đến lập biên bản, phạt chị 200.000đ

Hỏi: Việc ông chủ tịch thị trấn cho công an đến phạt tiền
đối với chị Hiền là đúng hai sai?
Trả lời

•
Trẻ em do còn non nớt về thể chất và tinh thần nên viêc các
em uống rượu không chỉ làm tổn hại đến sức khỏe,đến sự
phát triển bình thường mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển
nhân cách của các em.
•
Nhà nước ta rất quan tâm đến việc bảo vệ,chăm sóc và giáo

duc trẻ em,đã ban hành các quy định pháp luật ngăn cấm việc
lôi kéo,dụ dỗ trẻ em uống rượu,hút thuốc và trừng trị nghiêm
khắc hành vi này.Chị Hiền chỉ nghĩ đến lợi ích của mình mà
không nghĩ tới tác hại của hành vi này.Chị đã vi pham khoản 2
điều 14 Luật Bảo vệ,chăm sóc và giáo dục trẻ em,đồng thời vi
phạm điểm c,khoản 1,Điều 25 Nghị định 49/CP về xử phạt
hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự.Trong trường hợp này
chị phải chịu hình thức phạt tiền là đúng.
L
p 8
Bi
Quyền
và
nghĩa
vụ của
công
dân
gia
đinh
Ni dung
Kin thc
1/ Quyền
và nghĩa
vụ của
cha mẹ
ông bà
Phng phỏp,hỡnh thc t chc dy
hc
-Giáo viên chia học sinh thành nhóm
- Mỗi nhóm thảo luận một tinh huống

trong bài tập 3,4,5(SGK)
- Các nhóm trinh bày kết quả thảo luận.
- Cả lớp trao đổi đánh giá trên cơ sở
đánh giá và giải pháp mà các nhóm đ a
ra
- Giáo viên thống nhất đáp án đúng
2/ Quyền
và nghĩa vụ
của con
cháu
- Giáo viên cho học sinh chơi trò chơi
nhận biết.
- Giáo viên đ a ra tinh huống
- Học sinh chia thành các nhóm để chọn
một ng ời thi giua 4 nhóm.
- Giáo viên kết luận chung
3/ Luyện
tập
- Tổ chức cho học sinh chơi trò chơi
đóng vai thể hiện cách ứng xử trong
nh ng tinh huống có liên quan đến
quyền và nghĩa.
Một số bài tập,hình ảnh ứng dụng hình ảnh
quyền và nghĩa vụ công dân trong gia đình
Bố của Hòa có tật nghiện rượu.Nhiều hôm ông đi uống với
mấy người khác và trở về nhà trong tình trạng say
khướt.Khi bố tỉnh dậy,Hòa và mẹ khuyên ngăn bố thì lại
bị bố em mắng chửi,xúc phạm,thậm chí còn bị đánh.
Hỏi:Bố của Hòa đã vi phạm những điều khoản nào của
pháp luật?

*Trả lời:Bố Hòa đã vi phạm khoản 2 điều 34 Luật Hôn nhân
và gia đình,khoản 2 điều 16 Luật Bảo vệ,chăm sóc và
giáo dục trẻ em.Cụ thể là:Ngược đãi,đánh đập,xúc phạm
con;không làm gương tốt cho con mà lại có biểu hiện
xấu làm ảnh hưởng đến cuộc sống và tình cảm của con.
L p
9
Quyền
và
nghĩa
vụ của
công
dân
trong
hôn
nhân
1/ Khái
niệm
hôn
nhân
- Hs nhắc lại quyền và nghĩa vụ của
công dân trong gia đinh (Bài 12 lớp
8).
- Gv tổ chức cho Hs thảo luận lớp.
- Hs làm việc cá nhân
- Hs cả lớp trao đổi các vấn đề sau:
+ Cơ sở của tinh yêu chân chính.
+ Nh ng sai trái th ờng gặp trong
tinh yêu chân chính
+ Hôn nhân đúng pháp luật là nh

thế nào?
+ Thế nào là hôn nhân trái pháp
luật
- Gv liệt kê các ý kiến của Hs và kết
luận
2/
Nguyên
tắc cơ
bản của
chế độ
hôn
nhân ở
Việt
Nam
- Hs đọc kiểm tra, mục 2 phần Nội dung bài học
- Hs nêu nh ng cau hỏi xung quanh nguyên tắc của
chế độ hôn nhân (VD: Thế nào là tự nguyện?)
- Gv tổ chức cho cả lớp trao đổi,Gv k t lu n
- Gv chia nhóm và giao cho các nhóm thảo luận
+ Kể đ ợc kết hôn cần có nh ng điều kiện nào?
+ Cấm kết hôn trong nh ng tr ờng hợp nào?
+ Nh ng hành vi nh thế nào là vi phạm pháp luật về
chế độ hôn nhân.
+ Vi sao Pháp Luật phải có nh ng quy định chặt
chẽ nh vậy và việc đó có ý nghĩa nh thế nào?
- Cả lớp trao đổi bổ sung
- Gv kết hợp giải thích nh ng nội dung khó
- Hs liên hệ với địa ph ơng nơi minh ở có tr ờng hợp
nào vi phạm qui định của pháp luật về hôn nhân
không? Vi phạm điều gi? Hậu quả của nó.

3/Trách nhiệm
của công dân
- Giáo viên nêu vấn đề
- Học sinh thảo luận, giải
quyết vấn đề.
- Giáo viên chốt lại ý kiến
đúng
4/ Củng cố chủ
đề: Quyền trẻ
em; Quyền và
nghĩa vụ công
dân trong gia
đinh
- Học sinh làm bài tập đánh
giá hành vi của bản thân
- Học sinh cần làm gi để thực
hiện tốt các quyền trẻ em,
quyền vệ sinh nghĩa vụ của
công dân trong gia đinh.
- Học sinh bày tỏ ý kiến bản
thân
- Giáo viên bổng sung.
Một số bài tập,hình ảnh ứng dụng quyền và
nghĩa vụ của công dân trong hôn nhân
Hỏi: Ở quê cháu,thanh niên hay làm đám cưới sớm khi
chưa đến tuổi kết hôn.Trường hợp của cháu có khả
năng như vậy.
Cháu và a Tiến ở cùng thôn,cháu 17 tuổi,còn anh Tiến
cũng mới 18 tuổi nhưng gia đình cháu và gia đình anh
ấy cứ ép chúng em lấy nhau.Hai gia đình bàn bạc sẽ tổ

chức đám cưới vào tháng tới.Bố cháu còn dọa nếu cháu
không đồng ý,bố cháu sẽ đánh và đuổi cháu ra khỏi nhà.
Cháu không biết phải làm thế nào đây?
Trả lời
Cả 2 cháu đều chưa đến tuổi kết hôn,vì theo Điều 9 Luật
Hôn nhân và gia đình quy định thì nam đủ 20 tuổi trở
lên,nữ đủ 18 tuổi trở lên mới được kết hôn.
Hơn nữa việc kết hôn phải do nam nữ tự nguyện quyết
định,không ai được cưỡng ép hoặc cản trở.Nếu 2 cháu
bị cưỡng ép phải cưới nhau thì bố mẹ các cháu sẽ vi
phạm điều 9 Luật Hôn nhân và GĐ và việc kết hôn của 2
cháu sẽ bị coi là kết hôn trái pháp luật,sẽ bị hủy bỏ.Còn
trường hợp bố mẹ cháu cố ép buộc,dọa nạt,uy hiếp tinh
thần của cháu là họ đã vi phạm điều 146 Bộ luật Hình
sự và có thể sẽ bị phạt cảnh cáo,cải tạo không giam giữ
đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 3 tháng đến 3 năm tùy theo
mức độ vi phạm và hậu quả xảy ra.
Kết quả thực hiện
1/Kết quả giảng dạy qua bài
kiểm tra lớp 9
Năm học Giỏi Khá T.bình Yếu Kém
2011-2012
2012-2013
2013-2014
23%
33%
36%
55%
60%
61%

19%
7%
3%
3%
0
0
0
0
0
2/Kết quả khác
Với nội dung kiến thức và hình thức tổ chức dạy học trên
GV và HS rất hứng thú khi dạy và học.Các em được tự
tìm hiểu,tự đánh giá,phát huy khả năng của mình.Hs
được thực hiện trong thực tế,kiểm tra hành vi của
nhau.Gv đánh giá kết quả của Hs sát hợp hơn.
-Các em có ý thức cao hơn trong cuộc sống,hiểu được
quyền và trách nhiệm của mình.Ngoài ra các em còn
tuyên truyền cho người thân trong gia đình và những
người xung quanh cùng nghiêm chỉnh chấp hành pháp
luật.
3/Một số kiến nghị
- Cần đầu tư thêm đồ dùng,băng hình,tranh ảnh,tình
huống pháp luật…phục vụ cho việc giảng dạy chủ đề
pháp luật.
- Kết hợp với Đoàn,Đội nhà trường tổ chức những cuộc
thi,tọa đàm tìm hiểu về pháp luật.