thuyết trình bệnh dại đại học y hải dương

Dịch tễ học
Triệu chứng lâm
sàng

Điều trị và phòng bệnh

Chăm sóc


Hiền ơi, bệnh dại là gì??

Là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus dại gây ra, bệnh chủ yếu của súc
vật lây sang người qua đường da, niêm mạc…


Mầm bệnh:

-Virus dại thuộc họ Rhabdovirus
- có tính hướng thần kinh, có trong mô
thần kinh và nước bọt của các động vật bị
dại

- có sức đề kháng kém


Các loài thú hoang dã đã
bị dại



Đường truyền nhiễm:

-Qua da, niêm mạc : virus có trong
nước bọt của súc vật bị dại qua vết
thương da, niêm mạc lây sang người

-Đường hô hấp


Khối cảm thụ

-Tất cả mọi người đều có thể bị bệnh

-Sau khi phát bệnh, người bệnh tử vong 100%

-Người chỉ thu được miễn dịch sau khi tiêm vaccin đủ liều


Cắn

Thần kinh

Ngoại vi

Dây thần kinh


-Bệnh cảnh lâm sàng do tình trạng viêm não do virus dại gây nên
- cơ quan tổn thương chính là não và tủy
-Vùng hay bị tổn thương là: sừng amon, vỏ não, hành não

Vị trí vết cắn

Số lượng vết cắn

Thời gian từ khi virus vào cơ thể
đến khi biểu hiện

Tính chất vết cắn

Sức đề kháng của người bệnh


Triệu chứng lâm sàng

•
•
•

Thời kì ủ bênh: 10 ngày -> trên 1 năm
Thời kì khởi phát
Thời kì toàn phát


* thời kì ủ bệnh, vết thương càng gần thần
kinh trung ương thì ủ bệnh càng ngắn

* thời kì khởi phát:

-

Tại vết cắn có càm giác ngứa, kiến bò, đau
Tính tình thay đổi, lo lắng, buồn bã, dễ bị kích động
ho, ớn lạnh, nôn mửa, tiêu chảy, tiểu khó


Thời kì toàn phát

Thể co thắt

-Co cứng, co thắt, co giật, run ở các
cơ

- co thắt thanh quản
- BN lên cơn dại: sợ nước, gió, ánh

Thể liệt

-Thường gặp ở BN tiêm vaccin muộn
hoặc không đầy đủ

Thể cuồng

-BN bị kích thích quá độ, có những
phản ứng dữ tợn=> BN có hành vi

- tại chỗ cảm giác dị cảm, đau chi bị

không bình thường như chống lại y

sáng. BN phấn khích quá mức khi bị

cắn, đau cột sống, ko sợ nước, gió

kích thích. Thường tử vong sau 3-5

- liệt kiểu LANDRY

- thể trạng suy sụp nhanh, hôn mê và

ngày

lệnh

ngất



Điều trị bằng huyết thanh kháng dại

-

CĐ: vết thương vùng đầu, mặt, cổ, tay, vết thương sâu, rộng, nhiều, vết
thương bởi con vật có biểu hiện dại

-

Yêu cầu: tiêm càng sớm sau khi bị cắn càng tốt, tiêm trước khi tiêm vaccin

* Note: theo dõi chó ít nhất 15 ngày, nếu chó chết, mất tích thì phải tiêm vaccin,
huyết thanh ngay

•
•
•

Tiêm vaccin :

•

- khi bị súc vật có vẻ khỏe mạnh cắn phải tyheo dõi súc vật đó trong vòng 10 ngày . nếu
thấy súc vật có biểu hiện khác thường phải tiêm vacxin ngay

Chỉ định :
-Bị súc vật dại hoặc nghi dại liếm cắn, trên da có vết thương mà con vật đó đã bị giết
chết hoặc bị biến mất


* Một số loại vacxin :
- vacxin cổ điển Pastuer : ít dùng hiện nay
-vacxin suenzalira :
+ chế từ vius cố định cấy ở não chuột trắng mới đẻ .
+Tiêm 6 mũi trong da cách nhau 1 ngày ,
+ liều 0,2ml với người lớn , 0,1ml với trẻ em
- Một số vacxin của Mỹ ,Pháp


*Điều trị khi đã lên cơn dại
-Hiện chưa có thuốc cứu sống bệnh nhân khi đã lên cơn dại chỉ điều trị triệu
chứng : an thần , yên tĩnh

-Khi chăm sóc bệnh nhân phải mặc đồ bảo hộ , rua tay và sát trùng sau khi chăm
sóc bệnh nhân
-Đồ cá nhân cần đốt hủy , đồ sát giường , tủ , sàn nhà cần lau rửa bằng xà phòng
và thuốc khử trùng


* Biện pháp chung
-Quản lý và tiêm vacxin phòng dại cho gia súc ,
- Không thả rông chó
- Với gia súc cắn người : nhốt , theo dõi 10 ngày nếu thấy triệu chứng dại cần gửi viện
paster xét nghiệm
-Tiêm vacxin cho những người tiếp xúc nhiều với súc vật


Chẩn đoán vấn đề chăm sóc

Tình trạng hô hấp không đảm bảo

Lập kế hoạch chăm sóc

Thực hiện chăm sóc

Đánh giá

Đảm bảo thông khí cho bệnh

-Theo dõi: nhịp thở, kiểu thở,….
- quan sát: da, niêm mạc…
-Đặt tư thế
- hỗ trợ hô hấp

- chuẩn bị đúng đủ dụng cụ

Bệnh nhân được đảm bảo hô

-Lấy mạch, HA 30p/l, 1h/l, 3h/l
- chuẩn bị phương tiện đầy đủ để tiến hành thủ thuật
- chuẩn bị đúng đủ dụng cụ

Bệnh nhân được đảm bảo,

-Truyền dịch
- chuẩn bị đúng đủ dụng cụ cấp cứu Bn ngừng tim,

Bệnh nhân không rơi vào tình

nhân

Tình trạng tuần hoàn không đảm

Theo dõi tuần hoàn

bảo

Bênh nhân thiếu nước do sợ nước

Đảm bảo bồi đủ nước cho bệnh
nhân

ngừng thở

hấp

không sảy ra suy tuần hoàn

trạng thiếu nước


Nhận định vấn đề chăm sóc

Lập kế hoạch chăm sóc

Thực hiện chăm sóc

Đánh giá

-Chăm sóc hệ thống cơ quan

Bệnh nhân đươc cung cấp

+ nhiệt độ, nước tiểu

-Cách ly tuyệt đối
- nằm phòng yên tĩnh, tối, tránh gió lùa
- khạc nhổ vào ống riêng có dd sát khuẩn
- chăm sóc vết cắn hàng ngày như một vết thương
- nhân viên, người nhà mang đôg bảo hộ khi tiếp xúc

+ tình trạng rối loạn tri giác

vs Bn

-Thể liệt:

- cho Bn ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, dễ tiêu nếu Bn

+ tại chỗ cảm giác dị cảm,đau chi bị

có thể ăn

Tình trạng chung của cơ thể

-Thể hung dữ:
+ lúc lên cơn: vùng vẫy, cắn xé, thở
dồn dập, đứt hơi

cắn, đau cột sống

- đảm bảo dinh dưỡng cho Bn

- nuôi qua đường tĩnh mạch nếu Bn ko thể tự ăn

Giáo dục sức khỏe

-Hưỡng dẫn nội quy
- hướng dẫn phòng bệnh
-Hưỡng dẫn chăm sóc

đầy đủ về nhu cầu sống, đảm
bảo dinh dưỡng cần thiết

+ liệt tiến triển
- Dinh dưỡng cho bệnh nhân

Bệnh nhân và người nhà chưa có
kiến thức

Có đầy đủ kiến thức liên quan
đến bệnh



Ngày thế giới phòng chống dại?

A.
B.
C.
D.

28/6
29/6
28/9
29/9


Biểu hiện lâm sàng chủ yếu của bệnh dại?

a.
b.
c.
d.

Kích thích tâm thần, vân động hoặc hội chứng liệt kiểu landry
sợ nước
sợ gió
tăng cân


Thuốc đặc trị lên
cơn dại?

A.
B.
C.
D.

Chưa có
vaccin
huyết thanh
kháng sinh


Tiêm vaccin ngay khi?

a. Chó cắn ngày 1
b. chó chuẩn bị cắn
c. chó chết, chó lên cơn dại
d. không cần tiêm