PHÁT TRIỂN dạy học TÍCH hợp TRONG môn CÔNG NGHỆ 10 ở TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG tại THÀNH PHỐ hồ CHÍ MINH

M CăL C
LụăL CHăKHOAăH C ............................................................................................. i
L IăCAMăĐOAN ..................................................................................................... ii
L IăCỄMă N .......................................................................................................... iii
TịMăT TăLU NăVĔN .......................................................................................... iv
ABSTRACT ...............................................................................................................v
M CăL C ................................................................................................................ vi
DANHăSỄCHăCỄCăB NG ..................................................................................... ix
DANH SÁCH CÁC HÌNH........................................................................................x
DANH SÁCH CỄCăCH ăVI TăT T ................................................................... xi
M ăĐ U ....................................................................................................................1
1.

Lýădoăch năđ ătƠi ................................................................................................1

2.

M cătiêuănghiênăc u ..........................................................................................3

3.

Đ it

4.

Gi ăthuy tăkhoaăh c ...........................................................................................3

5.

Nhi măv ănghiênăc u .........................................................................................3

6.

Gi iăh năđ ătƠi ....................................................................................................4

7.

C ăs ăph

8.

K ăho chănghiênăc u .........................................................................................5

ngăvƠăkháchăth ănghiênăc u .................................................................3

ngăphápălu năvƠăph

ngăphápănghiênăc u ..................................4

N IăDUNG ................................................................................................................6
CH

NGă1:ăC ăS ăLụăLU NăV ăD YăH CăTệCHăH PăCHOăH CăSINHă

PH ăTHỌNG ............................................................................................................6
1.1. L chăs ăv năđ ănghiênăc u .............................................................................6
1.1.1. Trênăth ăgi i ..........................................................................................6
1.1.2.

Vi t Nam .............................................................................................9

1.2. M tăs ăkháiăni măliênăquan .........................................................................13
1.2.1. Tích h p ................................................................................................13
1.2.2. D y h c tích h p ...................................................................................14

vi


1.2.3. Phát triển d y h c tích h p ...................................................................15
1.3. Quanăđi măch ăđ oăđ iăm iăgiáoăd cătrungăh căvƠăđ nhăh
ch

ngăđ iăm iă

ngătrìnhăgiáoăd căph ăthơng .......................................................................15

1.3.1. Quan điểm ch đ o đ i mới giáo d c trung h c ....................................15
1.3.2.

Đ nh h ớng đ i mới ch

ng trình giáo d c ph thơng .............................16

1.4. Líădoăph iăth căhi năd yăh cătíchăh p ........................................................17
1.5. Tíchăh pătrongăd yăh c ................................................................................17
1.5.1. Nguyên t c tích h p trong gi ng d y ....................................................17
1.5.2. Các quan điểm tích h p trong giáo d c ph thơng hi n nay ................18
1.5.2.1.

Tích h p v n i dung .....................................................................18

1.5.2.2.

Tích h p v ph

1.5.2.3.

Tích h p v kiểm tra, đánh giá ......................................................24

ng pháp ..............................................................21

1.5.3. Các hình th c t ch c DHTH ...............................................................28
1.5.4. Thu n l i vƠ khó khăn khi d y h c tích h p ........................................29
1.6. Đặcăđi mătơmălíăc aăh căsinhătrungăh căph ăthơng ...................................31
K TăLU NăCH
CH

NGă1 ........................................................................................33

NGă2:ăC ăS ăTH CăTI NăD YăH CăTệCHăH PăTRONGăMỌNă

CỌNGăNGH ă10 .....................................................................................................34
2.1. T ngăquanăv ămơnăCơngăNgh ă10 ...............................................................34
2.1.1. M c tiêu ch

ng trình mơn Cơng Ngh 10 ..........................................34

2.1.2. N i dung ch

ng trình môn Công Ngh 10 .........................................35

2.1.3. Nhi m v c a môn Công Ngh 10 .......................................................35
2.2. Th cătr ngăho tăđ ngăd yăvƠăh cămơnăCơngăNgh ă10ă ătr
2.2.1. M c đích vƠ ph

ngăTHPT .37

ng pháp kh o sát ......................................................37

2.2.2. Th c tr ng ho t đ ng gi ng d y c a giáo viên .....................................38
2.2.3. Th c tr ng ho t đ ng h c t p c a h c sinh ..........................................43
K TăLU NăCH
CH

NGă2 ........................................................................................47

NGă3:ăPHỄTăTRI NăD YăH CăTệCHăH PăMỌNăCỌNGăNGH ă10 49

vii


3.1. Cácăđi uăki năc ăb năđ ăt ăch căd yăh cătíchăh pătrongămơnăCơngăNgh ă
10ă ătr

ngăTHPT ...............................................................................................49

3.1.1. V n i dung mơn h c ............................................................................49
3.1.2. V ph

ng pháp d y h c ......................................................................51

3.1.3. C s v t ch t vƠ ph

ng ti n d y h c .................................................52

3.1.4. V kiểm tra, đánh giá trong quá trình d y h c .....................................53
3.2. T ăch căd yăh cătíchăh pămơnăCơngăNgh ă10 ...........................................53
3.2.1. Xác đ nh chuyên đ d y h c tích h p vƠ m c đ c n đ t theo m c tiêu
c a chuyên đ .....................................................................................................53
3.2.2. Xơy d ng n i dung vƠ th i l
3.2.3. L a ch n ph

ng c a chuyên đ d y tích h p ............63

ng pháp h c tích h p vƠ ph

ng ti n d y h c .............64

3.2.4. Thi t k ho t đ ng trong ti n trình d y h c tích h p ...........................65
3.2.5. Kiểm tra, đánh giá trong quá trình d y h c tích h p ............................66
K TăLU NăCH
CH

NGă3 ........................................................................................68

NGă4:ăTH CăNGHI MăS ăPH M .........................................................69

4.1. M căđíchăvƠănhi măv ăth cănghi m ...........................................................69
4.2. Đ iăt

ngăvƠăph

ngăphápăth cănghi m ...................................................69

4.3. N iădungăth cănghi m ..................................................................................70
4.4. K tăqu ăth cănghi m ....................................................................................71
4.4.1. K t qu kh o sát Ủ ki n c a lớp th c nghi m .......................................71
4.4.2. K t qu c a các bƠi kiểm tra .................................................................74
4.4.3. Nh n xét v k t qu th c nghi m s ph m ...........................................81
K TăLU NăCH

NGă4 ........................................................................................83

K TăLU NăVÀăKI NăNGH ................................................................................84
1.

K tălu n .............................................................................................................84

2.

Ki năngh ...........................................................................................................85

3.

H

ngăphátătri năti pătheoăc aăđ ătƠi ............................................................86

TÀIăLI UăTHAMăKH O ......................................................................................87
PH ăL C .................................................................................................................90

viii


DANHăSỄCHăCỄCăB NG
B ng 1.1: Mô t m c đ yêu c u c n đ t c a m t s lo i câu h i, bài t p.

26

B ngă2.1: Danh sách các tr

ng t ch c kh o sát ầầầầầầầầầ.

38

B ngă2.2: Nh ng khó khăn c a GV khi gi ng d y ầầầầầầầầầ

39

B ngă2.3: M c đ tích c c vƠ h ng thú h c t p c a h c sinh ầầầầ...

40

B ngă2.4: Tình hình v n d ng d y h c tích h p cho giáo viên ầầầầ.

40

B ngă2.5: Ph

ng pháp d y h c c a giáo viên vƠ m c đ v n d ng ki n th c c a

h c sinh ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ..

42

B ngă2.6: M c đ h ng thú vƠ tích c c h c t p c a h c sinh ầầầầ..

43

B ngă2.7: Cách th c h c t p c a h c sinh ầầầầầầầầầầầầ

44

B ngă2.8: M c đ v n d ng ki n th c c a h c sinh vƠ trách nhi m gi ng d y c a
giáo viên ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ

45

B ng 3.1: Các n i dung có thể tích h p trong bài gi ng môn Công Ngh 10. 49
B ng 3.2: Xác đ nh chuyên đ d y h c và m c đ c n đ t theo m c tiêu chuyên
đ ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ....

54

B ngă4.1: Tích c c vƠ t l c h c t p c a h c sinh ầầầầầầầầ..

72

B ngă4.2: M c đ v n d ng tích h p ki n th c vƠ s ti n b c a h c sinh 73
B ngă4.3: Trách nhi m c a giáo viên vƠ m c đ h ng thú c a h c sinh .

74

B ngă4.4: K t qu bƠi kiểm tra l n 1 ầầầầầầầầầầầầầầ

75

B ngă4.5: Phơn ph i t n su t k t qu bƠi kiểm tra l n 1 ầầầầầầ..

76

B ngă4.6: K t qu bài kiểm tra l n 2 ầầầầầầầầầầầầầầ

78

B ngă4.7: Phơn ph i t n su t k t qu bƠi kiểm tra l n 2 ầầầầầầ..

79

ix


DANHăSỄCHăCỄCăHỊNH
Hình 1.1: Thang m c đ tích h p trong d y h c ầầầầầầầầầầ. 18
Hình 1.2: Tích h p n i dung theo kiểu đa mơn ầầầầầầầầầầầ 19
Hình 1.3: Tích h p n i dung theo kiểu liên mơn ..ầầầầầầầầầầ 20
Hình 1.4: Tích h p n i dung theo kiểu xuyên môn ..ầầầầầầầầầ 21
Bi uăđ ă4.1: Phơn b t n su t điểm kiểm tra bƠi s 1 ầầầầầầầầ.. 77
Bi uăđ ă4.2: Phơn b t n su t điểm kiểm tra bƠi s 2 ầầầầầầầầ.. 80

x

DANHăSỄCHăCỄCăCH ăVI TăT T
THPT

Trung h c ph thông

Tp.HCM

ThƠnh ph H Chí Minh

GV

Giáo viên

HS

H c sinh

DHTH

D y h c tích h p

SGK

Sách giáo khoa

TN

Th c nghi m

ĐC

Đ i ch ng

TNSP

Th c nghi m s ph m

xi


M ăĐ U
1. Lýădoăch năđ ătƠi
1.1. Xu tăphátăt ănh ngăđòiăh iăc aăth căti nă
Môn Công Ngh 10 đ

c th c hi n thí điểm từ năm 2002 vƠ đ

c áp d ng

đ i trƠ từ năm 2006. N i dung mơn Cơng Ngh 10 có liên quan tới nhi u ngƠnh
ngh trong lĩnh v c nông, lơm, ng nghi p vƠ c kinh doanh, d y h c ph i g n li n
với các ho t đ ng th ng nh t gi a giáo d c ph thông vƠ giáo d c ngh nghi p.
Trong quá trình gi ng d y, các giáo viên luôn mu n h c sinh n m t t c ki n th c
trong từng bƠi h c với th i l

ng theo s ti t quy đ nh, mong mu n nƠy lƠ không

sai, tuy nhiên đi u nƠy đư t o áp l c h c t p không nh đ i với h c sinh. Các em

luôn

vƠo t th b đ ng trong tìm hiểu tri th c, kh năng v n d ng ki n th c vƠo

th c ti n cu c s ng h n ch .
Cùng với s phát triển nhanh chóng c a khoa h c

th k XX, ki n th c nhơn

lo i ngƠy cƠng nhi u, ngu n thông tin hƠng ngƠy luôn đ i mới vƠ gia tăng, m i tình
hu ng x y ra trong cu c s ng bao gi cũng là tình hu ng tích h p, khơng thể gi i
quy t m t v n đ mà l i không sử d ng t ng h p và ph i h p kinh nghi m, ki n
th c đa ngành c a nhi u lĩnh v c khác nhau. Vì v y giáo d c trong nhƠ tr

ng càng

Ủ nghĩa nhi u h n khi có nh ng đi u ch nh k p th i nhằm giúp h c sinh trang b
nh ng ki n th c c b n, nh ng kĩ năng vƠ năng l c t duy c n thi t để bi t linh
ho t liên k t các tri th c, các kĩ năng y vƠo vi c gi i quy t các tình hu ng trong
cu c s ng.
Trong giáo d c, tích h p các đ i t

ng gi ng d y, h c t p trong cùng m t k

ho ch ho t đ ng có thể đ m b o s th ng nh t, tr n vẹn c a h th ng d y h c nhằm
đ t m c tiêu d y h c t t nh t. D y h c tích h p là q trình d y h c mà từ đó các
n i dung, ho t đ ng d y ki n th c, kĩ năng, thái đ đu c tích h p với nhau trong
cùng m t n i dung và ho t đ ng d y h c để hình thành và phát triển năng l c th c

1

hi n ho t đ ng cho ng

i h c, t o ra m i liên k t gi a các môn h c và tri th c, giúp

h c sinh phát triển t duy sáng t o và tính tích c c h c t p.
1.2. Xu tăphátăt ăyêuăc u đ iăm iăph
Ngh quy t H i ngh Trung

ngăphápăd yăh c

ng 8 khóa XI v đ i mới căn b n, toàn di n giáo

d c vƠ đƠo t o có n i dung: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến
thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ
máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để
người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực”.
Ông Tr n Văn N ch, Phó V tr

ng V giáo viên đư phát biểu: “Đổi mới

phương pháp dạy học là tạo ra một quá trình học tập mới cho học sinh nhằm tạo ra
cho họ thói quen trí tuệ, kỹ năng phân tích vấn đề, khả năng tiếp thu, diễn đạt, tổ
chức, xử lí thơng tin. Đổi mới phương pháp dạy học khơng có nghĩa là phủ nhận
hồn tồn phương pháp giảng dạy cũ (phương pháp giảng dạy truyền thống) bởi vì
phương pháp cũ có ưu điểm rất lớn mà khơng ai có thể phủ nhận được đó là phát
huy rất tốt trí nhớ của người học. Đổi mới phương pháp giảng dạy không phải là
tạo ra một phương pháp giảng dạy hoàn toàn mới khác biệt với cái cũ, để loại trừ

cái cũ. Nói như vậy, phát triển phương pháp giảng dạy mới khơng có nghĩa là dung
hịa các phương pháp dạy học đã có để làm khác hay tương tự các phương pháp đã
có mà phải có một phương pháp thực sự làm thay đổi được căn bản thói quen dạy
và học đang sử dụng hiện nay”.
Với m c tiêu phát triển năng l c ng

i h c, rèn luy n cho h c sinh bi t cách

v n d ng ki n th c nhằm gi i quy t các v n đ trong h c t p và th c ti n, nhi u
bi n pháp đư đ

c nghiên c u, th c hi n nh : c i cách SGK, c i ti n trang thi t b ,

đ dùng d y h c, đ i mới ph
h ớng quan tr ng, đ
ch

ng pháp d y h cầ. Trong đó, DHTH là m t đ nh

c B giáo d c và đƠo t o coi là quan điểm ch đ o th c hi n

ng trình giáo d c ph thông, đơy cũng là ph

ng h ớng xây d ng ch

trình, SGK giáo d c ph thơng mới mà Chính ph đang triển khai.

2

ng

Hi n nay, mặc dù đư có nh ng đ nh h ớng c b n nh trên nh ng vi c th c
hi n DHTH

c p THPH nói chung và trong gi ng d y b môn Công Ngh 10 nói

riêng cịn nhi u khó khăn. Giáo viên v n ch y u l thu c vào ti n trình các bài h c
đ

c trình bày trong SGK, ch a ch đ ng thi t k xây d ng bài gi ng áp d ng các

hình th c t ch c và ph

ng pháp d y h c ti n ti n, trong đó yêu c u h c sinh v n

d ng t ng h p ki n th c, kỹ năng vào gi i quy t các v n đ c a cu c s ng.
Xu t phát từ các lí do trên đư thúc đẩy ng

i nghiên c u ti n hƠnh th c hi n

đ tƠi: ắPhátătri năd yăh cătíchăh pătrongămơnăCơngăNgh ă10ă ătr
h că ph ă thơngă t iă Thành ph H ă Chí Minh”.ă Ng

ngătrungă

i nghiên c u cũng hi v ng

lu n văn s lƠ tƠi li u tham kh o có ích cho giáo viên d y Công Ngh 10 vƠ nh ng
ai quan tơm đ n d y h c tích h p trong công tác giáo d c hi n nay.

2. M cătiêuănghiênăc u
Phát triển d y h c tích h p trong môn Công Ngh 10 nhằm t o đ ng c , h ng
thú h c t p vƠ tăng năng l c v n d ng ki n th c gi i quy t các v n đ g n với th c
ti n cu c s ng c a h c sinh.
3. Đ iăt

ngăvƠăkháchăth ănghiênăc u

-Đ it

ng nghiên c u: quá trình d y h c tích h p trong mơn Cơng Ngh 10.

- Khách thể nghiên c u: ho t đ ng d y vƠ h c theo h ớng tích h p c a giáo
viên và h c sinh trong môn Công Ngh 10.
4. Gi ăthuy tăkhoaăh c
N u th c hi n quy trình d y h c tích h p trong mơn Công Ngh 10 nh ng

i

nghiên c u đư đ xu t thì s lƠm HS tăng h ng thú h c t p môn h c, tăng năng l c
gi i quy t v n đ , tình hu ng ph c h p, góp ph n nơng cao ch t l

ng d y h c b

môn.
5. Nhi măv ănghiênăc u
- Nghiên c u lỦ lu n v d y h c tích h p.
- Kh o sát th c tr ng ho t đ ng d y h c trong môn Công Ngh 10 t i tr
THPT.
- Xơy d ng quy trình d y h c tích h p trong môn Công Ngh 10.

3

ng


- Th c nghi m s ph m vƠ đánh giá gi thuy t đư đ xu t.
6. Gi iăh năđ ătƠi
Do th i gian có h n nên đ tƠi t p trung nghiên c u DHTH thông qua bƠi
gi ng trên lớp môn Công Ngh 10 vƠ ti n hƠnh th c nghi m s ph m trên hai bƠi
gi ng t i hai tr
7. C ăs ăph
7.1. Ph

ng THPT trong Tp.HCM.
ngăphápălu năvƠăph

ngăphápănghiênăc u

ngăphápănghiênăc uălíălu n:ă

- T ng h p nghiên c u các tƠi li u trên sách, báo, t p chí giáo d c, lu n văn,
internet để xơy d ng c s lí lu n c a đ tƠi.
- Nghiên c u ch

ng trình Cơng Ngh 10 để xác đ nh n i dung tích h p trong

bƠi gi ng vƠ các tƠi li u có liên quan có thể dùng tích h p vƠo bƠi gi ng Công Ngh
10.
7.2. Ph

7.2.1.

ngăphápănghiênăc uăth căti n
Ph

ng pháp kh o sát bằng b ng h i

- Kh o sát Ủ ki n c a giáo viên vƠ h c sinh v ho t đ ng d y h c trong môn
Công Ngh 10 t i các tr

ng THPT nhằm tìm hiểu th c tr ng d y h c môn Công

Ngh 10.
- Kh o sát k t qu th c nghi m s ph m đ i với vi c phát triển DHTH trong
môn Công Ngh 10.
7.2.2.

Ph

ng pháp trao đ i, quan sát

- Trao đ i với GV h ớng d n trong quá trình th c hi n đ tƠi; tham kh o Ủ
ki n đ ng nghi p khi ti n hƠnh th c nghi m s ph m.
- Thông qua ho t đ ng d gi quan sát, ghi chép vƠ thu th p thông tin các ho t
đ ng, ph

ng pháp gi ng d y c a giáo viên; đánh giá các ho t đ ng h c t p vƠ s

h ng thú c a h c sinh khi h c.
7.2.3.

Ph

ng pháp th c nghi m s ph m

Triển khai vƠ th c nghi m s ph m giúp ng
qu c a các gi thuy t đư đ xu t.
7.3. Ph

ngăphápăth ngăkêătoánăh c

4

i nghiên c u xác đ nh tính hi u


Xử lí k t qu đi u tra, kh o sát để đánh giá vƠ kiểm ch ng gi thuy t, cũng
nh đánh giá tính hi u qu vƠ khách quan c a v n đ nghiên c u.
8. K ăho chănghiênăc u
Để hoƠn thƠnh đ tƠi, ng

i nghiên c u ti n hƠnh th c hi n qua các giai đo n

sau:
- Giai đo n 1: Thu th p tƠi li u, nghiên c u c s lỦ lu n vƠ th c ti n c a đ
tƠi, hoƠn thƠnh đ c

ng nghiên c u.

- Giai đo n 2: Vi t c s lỦ lu n vƠ th c ti n c a đ tƠi.

- Giai đo n 3: Phơn tích n i dung SGK mơn Cơng Ngh 10, xơy d ng chuyên
đ d y h c tích h p.
- Giai đo n 4: Th c nghi m chuyên đ d y h c tích h p vƠ phơn tích k t qu
đi u tra, kh o sát v các ho t đ ng d y c a giáo viên vƠ ho t đ ng h c c a h c sinh.
- Giai đo n 5: So sánh k t qu h c t p c a m u đ i ch ng với m u th c
nghi m, rút ra k t lu n v gi thuy t nghiên c u.
- Giai đo n 6: Vi t vƠ hoƠn ch nh lu n văn.

5


N IăDUNG
CH

NGă1:ăC ăS ăLụăLU NăV ăD YăH CăTệCHăH Pă
CHOăH CăSINHăPH ăTHỌNG

1.1. L chăs ăv năđ ănghiênăc u
1.1.1.

Trênăth ăgi i

Từ th kỷ XV đ n th kỷ XIX, các môn khoa h c nghiên c u trên m t đ i
t

ng c thể, m t lĩnh v c c thể c a th giới t nhiên, xư h i vƠ t duy. Sang th

kỷ XX đư xu t hi n nh ng khoa h c liên ngƠnh, hình thƠnh nên nh ng lĩnh v c mới
nh Hóa ậ Sinh, Lí ậ Sinh, Công ngh - Sinh h c. Đi u nƠy phù h p với b n ch t
c a th giới v n bao g m nhi u m i quan h đan xen, tác đ ng l n nhau. Trong xu

th đó, m t mơn khoa h c khơng thể phát triển đ c l p mƠ c n ph i có s k t n i
với các khoa h c khác, các khoa h c ph i ph i h p với nhau để cùng phát triển vƠ
ph c v con ng

i.

Cách ti p c n tích h p trong xơy d ng ch
cao
tr

ng trình giáo d c b t đ u đ

Mỹ, Anh, Nga, Đ c, Phápầtừ nh ng năm 1960, ban đ u đ
ng trung h c ngh , cao đẳng, đ i h c, d n d n, ch

ch t l

các
c

c t ch c để bƠn

ng h ớng mới nhằm m c đích nơng cao

ng d y h c, đƠo t o ra đ i ngũ lao đ ng đáp ng đ

h i hi n t i vƠ t

c áp d ng

ng trình tích h p đ

chuyển xu ng các b c h c th p h n. Nhi u h i ngh qu c t đư đ
lu n, đúc k t kinh nghi m, đ xu t ph

cđ

c các yêu c u c a xư

ng lai.

Tháng 9/1968, ắH i ngh tích h p v vi c gi ng d y các khoa h c” đư đ

c

H i đ ng Liên qu c gia v gi ng d y khoa h c đư t ch c t i Varna (Bungari) [12,
tr.8], h i ngh nêu ra hai v n đ là vì sao ph i d y h c tích h p và tích h p các khoa
h c là gì. Theo đó, d y h c tích h p xu t phát từ quan ni m v quá trình h c t p
hình thƠnh

h c sinh nh ng năng l c

trình đ cao, đáp ng yêu c u c a xã h i.

6


Q trình d y h c tích h p bao g m nh ng ho t đ ng tích h p giúp h c sinh bi t
cách ph i h p các ki n th c, kĩ năng và thao tác m t cách có h th ng.
Tháng 4/1973, UNESCO t ch c H i ngh đƠo t o giáo viên để DHTH các

khoa h c t i Maryland [12, tr.8], m t trong nh ng bài h c c b n c a giáo d c các
khoa h c là ph i ch ra s ph thu c l n nhau gi a hiểu bi t vƠ hƠnh đ ng. D y h c
tích h p các khoa h c nghĩa lƠ ph i ch ra cách th c chuyển từ nghiên c u khoa h c
sang triển khai ng d ng, làm cho các tri th c kĩ thu t - công ngh tr thành m t b
ph n quan tr ng trong đ i s ng xã h i hi n đ i. R t ti c là hi n nay trong giáo d c
ph thông ng

i ta th

ng tách khoa h c và công ngh , coi tr ng khoa h c, xem

nhẹ công ngh . Hay nói khác đi, m t cách g n gũi h n đó là n n giáo d c c a ta
hi n nay còn coi tr ng lý thuy t, xem nhẹ th c hành.
H i th o qu c t đón chƠo th kỷ XXI có tên ắK t n i h th ng tri th c trong
m t th giới h c t p” với s tham gia c a g n 400 nhà giáo d c thu c 18 qu c gia
đ

c t ch c từ ngày 6 - 8/12/2000 t i Manila (Philippines) [14], m t trong nh ng

n i dung chính đ

c bàn lu n sôi n i t i h i th o này là nh ng con đ

th c k t n i h th ng tri th c h ớng vào ng
đáp ng đ

ng và cách

i h c trong th i đ i thông tin. Mu n

c nhu c u k t n i h th ng tri th c trong m t th giới h c t p, đòi h i t

duy liên h i đ

c thi t k ngay trong n i dung, ph

ng ti n nghiên c u và ph

ng

pháp gi ng d y. Nh th , khi đ ng tr ớc nhu c u gi i quy t mâu thu n ki n th c
c a tình hu ng h c t p, ng

i h c không ch gi i quy t theo h ớng tr c tuy n hay

n i suy mà có thể cịn gi i quy t bằng cách ng d ng m t cách linh ho t kh năng
liên h i ki n th c.
Trên th giới đư có nhi u nhƠ nghiên c u giáo d c nghiên c u v quan điểm
tích h p, tiêu biểu lƠ Xavier Rogiers. Theo ơng [17, tr.73], lỦ thuy t tích h p đ

c

ng d ng vƠo giáo d c vƠ tr thƠnh m t quan điểm lỦ lu n d y h c ph bi n trên
th giới hi n nay, trong đó toƠn thể các q trình h c t p góp ph n hình thƠnh

h c

sinh nh ng năng l c rõ rƠng, có d tính tr ớc nh ng đi u c n thi t cho h c sinh,
nhằm ph c v cho các quá trình h c t p t
cu c s ng lao đ ng. Ch

ng lai hoặc nhằm hoƠ nh p h c sinh vƠo

ng trình giáo d c tích h p đ

7

c xơy d ng d a trên quan


điểm nhằm phát triển năng l c ng

i h c. NgoƠi quá trình h c t p đ n lẻ c n thi t

cho s phát triển các năng l c, HS còn h c cách sử d ng ph i h p nh ng ki n th c,
kỹ năng đư đ

c lĩnh h i. Nh v y, quá trình h c t p c a HS không cô l p với cu c

s ng hằng ngƠy mƠ đ

c ti n hƠnh trong m i quan h với các tình hu ng c thể HS

s gặp sau nƠy, nh ng tình hu ng có Ủ nghĩa, lƠm cho th giới nhƠ tr

ng hòa nh p

với th giới cu c s ng.
Nhi u n ớc trên th giới, đư xơy d ng ch

ng trình tích h p

nhi u c p h c,

nhi u môn h c khác nhau. Đ i di n lƠ Australia, theo đó giáo d c ph thơng
Australia đ

c xác đ nh rõ [8, tr.11], ắCh

ng trình giáo d c tích h p lƠ h , trong

h th ng đó t m quan tr ng c a vi c phát triển vƠ ng d ng kỹ thu t đ

c chú

tr ng; q trình d y h c tích h p nƠy bao g m vi c d y, h c vƠ kiểm tra ậ đánh giá
năng l c ti p thu ki n th c cũng nh

ng d ng c a HS ph thông”. Các nhà nghiên

c u đ a ra các tiêu chí quan tr ng c a d y h c tích h p, bao g m: vi c h c và
nghiên c u các môn h c khác nhau, có th i khóa biểu linh đ ng, giáo viên gi ng
d y theo nhóm, quá trình h c l y h c sinh làm trung tâm, có s t

ng tác v trình

đ gi a h c sinh với h c sinh, gi a h c sinh và giáo viên, và gi a giáo viên với
nhau.
Trong d y h c tích h p, các nhà giáo d c h c phân chia ra tích h p d c
(vertical integration) và tích h p ngang (horizontal integration):

- Tích h p d c là lo i tích h p d a trên c s liên k t hai hoặc nhi u môn h c
thu c cùng m t lĩnh v c hoặc m t s lĩnh v c g n nhau.
- Tích h p ngang là tích h p d a trên c s liên k t các đ i t

ng h c t p,

nghiên c u thu c các lĩnh v c khoa h c khác nhau xung quanh m t ch đ .
Ngày nay, trên th giới, ng

i ta ch p nh n quan điểm phân chia d y h c tích

h p thành tích h p d c và tích h p ngang trong giáo d c ph thông từ nhà trẻ đ n
lớp 12.

8


Vi t Nam

1.1.2.

Vi t Nam, th i Pháp thu c, quan điểm tích h p đ
tr

mơn

c thể hi n trong m t s

ng tiểu h c nh mơn ắCách trí”, sau đ i thành môn ắKhoa h c th

th c”. Mơn h c này cịn đ

c d y m t s năm

tr

ng

ng c p I c a mi n B c n ớc ta.

Từ nh ng năm 1987, vi c nghiên c u xây d ng mơn ắTìm hiểu T nhiên và
xã h i” theo quan điểm tích h p đư đ
đ a vào d y h c

tr

c th c hi n và môn h c này đ

ng c p I từ lớp 1 đ n lớp 5. Ch

hoàn ch nh thêm m t b ớc, quan điểm tích h p đư đ
trình, sách giáo khoa và các ho t đ ng d y h c

c thi t k để

ng trình năm 2000 đư đ

c

c thể hi n trong ch

ng

tiểu h c

nh ng m c đ khác

nhau nh : hình thành các mơn tích h p T nhiên ậ Xã h i, tích h p Mỹ thu t với
Kỹ thu t thành mơn Ngh thu t; tích h p gi a phát triển năng l c sử d ng ngôn ng
với phát triển nhân cách trong môn Ti ng Vi t; tích h p các n i dung giáo d c khác
vào các môn h c nh giáo d c môi tr

ng, giáo d c quy n trẻ em, giáo d c giới

tính, giáo d c dân s ; giáo d c các giá tr s ng; phòng ch ng các b nh t t và t n n
xã h iầM c đích c a gi i pháp tích h p trong tài li u ch

ng trình tiểu h c là

nhằm làm gi m s nặng n , gia tăng kh năng v n d ng th c hành và tính th c ti n
c a ch

ng trình, t o đi u ki n cho ng

i h c phát triển năng l c.

Từ th p niên 90 c a th kỷ XX, v n đ xơy d ng môn h c tích h p với nh ng
m c đ khác nhau mới th c s đ
vƠo tr

ng h c, ch y u

vƠo trong vi c thi t k ch

c t p trung nghiên c u, thử nghi m vƠ áp d ng

b c Tiểu h c, c p Trung h c c s vƠ g n đơy áp d ng
ng trình, l p k ho ch vƠ t ch c đƠo t o

lĩnh v c

chuyên nghi p trong đó có lĩnh v c đƠo t o ngh , thể hi n t i quy t đ nh s
62/2008/QĐ-BLĐTBXH ngƠy 04/11/2008 c a b tr

ng - Th

ng binh vƠ Xư h i.

Trong nh ng năm đ u c a th k XXI, quan điểm ti p c n tích h p đư nh
h

ng tới giáo d c Vi t Nam và b ớc đ u thể hi n m t ph n trong ch

ng trình và

sách giáo khoa các mơn h c, c p h c. Năm h c 2013 ậ 2014 đ n nay, B giáo d c
và đƠo t o triển khai cu c thi d y h c theo các ch đ tích h p dành cho giáo viên
trung h c, đư thu hút giáo viên

các t nh thành trong c n ớc tham gia d thi và

chia sẻ qua internet. Ti p đó, H ớng d n s 791/HD-BGDĐT ngày 25/6/2013 c a

9


B giáo d c và đƠo t o triển khai th c hi n thí điểm phát triển ch
d c nhà tr

ng, theo đó, các tr

ng ph thơng đ

ng trình giáo

c giao quy n t ch trong xây

d ng và triển khai k ho ch giáo d c d a vào m c tiêu giáo d c quy đ nh trong
ch

ng trình góp ph n nâng cao ch t l

c a nhà tr

ng giáo d c, phù h p với đi u ki n c thể

ng.

Chi n l

c phát triển giáo d c 2011-2020 đư nêu rõ: ắth c hi n đ i mới

ch

ng trình SGK từ sau năm 2015 theo đ nh h ớng phát triển năng l c h c sinh”.

Ch

ng trình h ớng tới m c tiêu phát triển năng l c không ch d a vào tính h

th ng, logic c a khoa h c t

ng ng khi xác đ nh n i dung h c t p mà cịn g n với

các tình hu ng th c ti n, chú ý đ n kh năng h c t p và nhu c u, phong cách h c
c a m i cá nhân h c sinh. Các u c u này địi h i ch

ng trình c n đ

c phát triển

theo đ nh h ớng tích h p nhằm t o đi u ki n cho ng

i h c liên t c huy đ ng ki n

th c, kĩ năng thu c nhi u lĩnh v c môn h c và ho t đ ng giáo d c khác nhau để
th c hi n các nhi m v h c t p. Qua đó, các năng l c chung c b n cũng nh năng
l c chuyên bi t c a ng

ih cđ

c phát triển.

Nhi u tài li u khác nhau đư đ

c B giáo d c và đƠo t o phát hành thông qua

các bu i t p hu n, b i d ỡng ki n th c giáo viên. Trong đó có Tài liệu tập huấn
tích hợp ứng phó biến đổi khí hậu trong môn Công nghệ cấp THPT (năm 2012),
cung c p thông tin v d y h c tích h p, đ nh h ớng và g i ý v t ch c DHTH n i
dung giáo d c ng phó đ i khí h u trong ch
Tuy ph

ng trình mơn Cơng ngh c p THPT.

ng th c tích h p ch y u là liên h và tích h p b ph n nh ng đi u này đư

góp ph n hình thành

GV năng l c DHTH và HS có kh năng v n d ng ki n th c

Công Ngh để gi i thích c s khoa h c c a các hi n t
nguyên nhân và h u qu m i quan h gi a con ng

ng khí h u, th i ti t,

i và thiên nhiên.

Tài li u t p hu n Dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định
hướng phát triển năng lực học sinh trong môn Công Nghệ cấp THPT c a B giáo

d c và đƠo t o (năm 2014). DHTH giúp phát triển các năng l c h c t p

HS, theo

đó đ i mới kiểm tra, đánh giá theo đ nh h ớng phát triển năng l c để đánh giá đúng

10


năng l c h c t p

HS nhằm nâng cao ch t l

ng giáo d c trong các tr

ng ph

thông.
Tài li u t p hu n Xây dựng các chuyên đề dạy học và kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong môn Công Nghệ
cấp THPT c a B giáo d c và đƠo t o (năm 2014), h ớng GV ch đ ng, linh ho t
trong vi c xây d ng k ho ch giáo d c đ nh h ớng phát triển năng l c cho HS, ng
d ng các ph

ng pháp, kĩ thu t d y h c tích c c và đa d ng hình th c t ch c d y

h c nhằm giúp ng

i h c ch đ ng tìm ki m tri th c, h ng thú h c t p, tăng kh

năng v n d ng ki n th c đư h c gi i quy t các v n đ g n với th c ti n cu c s ng.
Đi u này chính là đ nh h ớng cho vi c phát triển DHTH

tr

ng ph thông.

Theo báo cáo k t qu c a nhóm nghiên c u thu c Vi n nghiên c u giáo d c ậ
Đ i h c s ph m Tp.HCM trong h i th o Dạy học tích hợp, dạy học phân hóa ở
trường trung học đáp ứng yêu cầu chương trình và sách giáo khoa sau năm 2015 t
ch c vào tháng 12/2014, v n đ DHTH
th c hi n hi n nay ph i đ
DHTH đ

b c ph thông mà Vi t Nam mong mu n

c triển khai m t cách đ ng b và có h th ng. V n đ

c coi là tr ng tâm c a xây d ng ch

ng trình ph thông giai đo n sau

năm 2015 không nh ng đòi h i m t s thay đ i v ch

ng trình h c hay sách giáo

khoa mà cịn địi h i m t s thay đ i v quan ni m và kỹ thu t d y h c.
Ngoài ra,

nhi u môn h c, c p h c cũng có nhi u tác gi đư quan tâm v n

d ng quan điểm tích h p vào q trình d y h c để nâng cao ch t l

ng d y h c.

Sau đơy là m t s cơng trình đư cơng b và lu n văn có n i dung liên quan mà
ng

i nghiên c u đư tham kh o:
1. Lu n văn: Vận dụng quan điểm tích hợp trong dạy học những kiến thức khó

– Sinh học 11 (2009), Ph m H ng Vơn - Đ i h c Giáo d c thu c Đ i h c qu c gia.
Xu t phát từ c s lỦ lu n vƠ th c ti n, đ tƠi đư đ xu t quy trình d y h c theo
quan điểm tích h p vƠ nh ng nguyên t c c b n khi d y h c tích h p, đ tƠi đư đ a
ra các ví d điển hình minh h a cho tích h p các mơn khoa h c vƠo d y h c Sinh
h c (Toán h c, V t lỦ, Hóa h c).

11


2. Lu n văn: Tích hợp các vấn đề kinh tế, xã hội và mơi trường trong dạy học
mơn Hóa học lớp 12 (2009), Tr n Th Tú Anh - Đ i h c s ph m TP.HCM, đư ph i
h p các ph

ng pháp, hình th c t ch c d y h c khác nhau, xây d ng h th ng bài

t p và thi t k các giáo án tích h p có n i dung v v n đ kinh t , xã h i và môi
tr

ng h tr giáo viên trong vi c gi ng d y.

3. Lu n văn: Vận dụng tư tưởng sư phạm tích hợp trong dạy học một số kiến

thức về “Chất khí” và “Cơ sở của nhiệt động lực học” (Vật lý 10 – Cơ bản) nhằm
phát triển hứng thú và năng lực vận dụng kiến thức của học sinh (2009), Đinh Xuân
Giang - Đ i h c s ph m Thái Nguyên. Từ c s lỦ lu n vƠ th c ti n, đ tƠi đư xơy
d ng các b ớc v n d ng d y h c tích h p k t h p các ph

ng pháp d y h c tích

c c nhằm tăng h ng thú vƠ năng l c v n d ng ki n th c c a HS trong quá trình d y
h c môn V t lỦ.
4. Lu n văn: Vận dụng quan điểm “tích hợp” và “tích cực” trong việc dạy
học ngữ pháp ở trường THPT (2010), Lê Th Ng c Chi - Đ i h c s
TP.HCM, đã triển khai m t cách c thể các ph
ph

ng ti n d y h c ng pháp

tr

ph m

ng pháp d y h c, hình th c và

ng THPT. Đ tài đư b sung đ

đ có giá tr th c ti n và tính kh thi cho lí lu n d y ti ng b c THPT

cm ts v n
phân môn

ng pháp.
5. Đ tài: Nghiên cứu và thử nghiệm bước đầu một số chủ đề tích hợp liên
mơn Vật lý, Hóa học, Sinh học ở trường trung học cơ sở (2010), Ti n sĩ Cao Th
Thặng vƠ nhóm nghiên c u - Vi n khoa h c giáo d c Vi t Nam, đư xơy d ng m t
s ch đ tích h p liên môn vƠ thử nghi m d y h c
nghi m theo ph

tr

ng trung h c c s Th c

ng pháp d y h c d án. K t qu nghiên c u đư đ t đ n m c tiêu

đ ra, đ ng th i cũng nêu ra nh ng u điểm vƠ t n t i khi th c nghi m

tr

ng h c

nh :
6. Đ tƠi: Hình thành năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung học phổ
thông (2011), PGS.TS Nguy n Phúc Ch nh - Đ i h c s ph m Thái Nguyên, đư
nghiên c u lỦ lu n v DHTH vƠ nghiên c u vi c v n d ng DHTH trong các môn

12


LỦ, Hóa, Văn, Sử, Đ a. Đơy lƠ tƠi li u tham kh o h u ích cho GV THPT các b
mơn nƠy khi th c hi n DHTH.

Tóm l i, th c hi n đ i mới ph
tích h p cũng đư đ

ng pháp d y h c

các b môn, quan điểm

c nghiên c u v n d ng khá nhi u, t p trung

các môn h c:

Ng văn, Sinh h c, Hóa h c, V t lý, GDCD, L ch sử, Đ a lỦầ với n i dung:
- Đi vƠo từng khía c nh c a q trình giáo d c nh : đ i mới ph

ng pháp,

ph i h p các hình th c d y h c, thi t k giáo án tích h p nhằm phát huy tính tích
c c, t l c, ch đ ng sáng t o c a h c sinh trong q trình nh n th c.
- Tích h p đ

c các n i dung v kinh t , xư h i, giáo d c môi tr

ng, đ nh

h ớng ngh nghi pầvƠo môn h c cho h c sinh.
- Đ xu t các bi n pháp nơng cao hi u qu c a vi c t ch c d y h c tích h p
nh u c u trình đ chuyên môn vƠ năng l c s ph m c a ng

i giáo viên, trang

thi t b , d ng c , nguyên v t li u c n b sung, đi u ch nh k p th iầ
Mặc dù v y, v n ch a có tác gi nƠo đ c p tới v n đ :
- D y h c tích h p trong mơn Cơng Ngh 10 thông qua các ph

ng pháp vƠ kĩ

thu t d y h c tích c c.
- Đ xu t gi i pháp nhằm giúp GV thi t k giáo án DHTH vƠ t ch c DHTH
trong mơn Cơng Ngh 10.
Vì v y, ng

i nghiên c u ti p t c đi sơu tìm hiểu v n đ ắPhát tri n d y h c
tr

tích h p trong mơn Cơng Ngh 10

ng trung h c ph thông t i Tp.

HCM”.
1.2. M tăs ăkháiăni măliênăquan
1.2.1.

Tíchăh p

Theo Từ điển giáo d c h c [7, tr. 383], ắTích h p lƠ hƠnh đ ng liên k t các đ i
t

ng nghiên c u, gi ng d y, h c t p c a cùng m t lĩnh v c hoặc vƠi lĩnh v c khác

nhau trong cùng m t k ho ch gi ng d y”.

Theo Nguy n Th Kim Dung [5, tr. 14], khái ni m tích h p đư xu t hi n từ th
kỷ XVIII dùng để ch m t quan ni m giáo d c toƠn di n con ng
t

ng lƠm cho con ng

i, ch ng l i hi n

i phát triển thi u hƠi hòa, cơn đ i. Trong d y h c các b

13


mơn, tích h p đ

c hiểu lƠ s k t h p, t h p các n i dung từ các môn h c, lĩnh v c

h c t p khác nhau.”
Theo D

ng Ti n Sỹ [11, tr.27], ắTích h p lƠ s k t h p m t cách h u c , có

h th ng các ki n th c thu c các môn h c khác nhau thƠnh m t n i dung th ng
nh t, d a trên c s các m i liên h v lỦ lu n vƠ th c ti n đ

c đ c p trong các

mơn đó”.
Theo ng

i ngiên c u, tích h p khơng có nghĩa lƠ s c ng g p m t các thu n

nh t nh ng thu c tính c a các thƠnh ph n đ i t

ng, mƠ lƠ s liên k t các đ i t

ng

thu c nhi u lĩnh v c khác nhau trong gi i quy t m t v n đ , tình hu ng th c ti n
đặt ra.
1.2.2.

D yăh cătíchăh p

Theo Nguy n Văn Kh i vƠ các tác gi [9, tr.16], ắD y h c tích h p lƠ q
trình trong đó h c sinh ph i huy đ ng ki n th c, kỹ năng thu c nhi u lĩnh v c khác
nhau để gi i quy t các nhi m v h c t p, thông qua đó hình thƠnh vƠ phát triển
nh ng ki n th c kỹ năng mới vƠ rèn luy n đ

c nh ng năng l c c n thi t.”

Theo Nguy n Th Kim Dung [5, tr. 14], d y h c tích h p lƠ m t quan ni m
d y h c nhằm hình thƠnh

h c sinh nh ng năng l c gi i quy t hi u qu các tình

hu ng th c ti n d a trên s huy đ ng n i dung, ki n th c, kĩ năng thu c nhi u lĩnh
v c khác nhau. Đi u đó cũng có nghĩa lƠ đ m b o để m i h c sinh bi t cách v n
d ng ki n th c h c đ

c trong nhƠ tr

ng , qua đó tr thƠnh m t ng

ng vƠo các hoƠn c nh mới l , khó khăn, b t

i cơng dơn có trách nhi m, m t ng

năng l c. D y h c tích h p đòi h i vi c h c t p trong nhƠ tr

i lao đ ng có

ng ph i đ

c g n với

các tình hu ng c a cu c s ng mƠ sau nƠy h c sinh có thể đ i mặt vì th nó tr nên
có Ủ nghĩa đ i với h c sinh. Với cách hiểu nh v y, d y h c tích h p ph i đ
hi n

c n i dung ch

ng trình, ph

ng pháp d y h c, ph

c thể

ng pháp kiểm tra đánh

giá, hình th c t ch c d y h c.
Nh v y, có thể hiểu DHTH lƠ d y HS cách sử d ng ki n th c vƠ kỹ năng c a
mình để gi i quy t các v n đ h c t p g n với th c ti n cu c s ng, t o c h i cho
HS phát triển năng l c, sáng t o vƠ t giác.

14


1.2.3.

Phátătri năd yăh cătíchăh p

Theo Nguy n Nh ụ [15, tr.1244], ắPhát triển lƠ lƠm cho s vi c v n đ ng,
ti n triển theo chi u h ớng tăng lên t t h n.”
Từ góc đ đ tƠi, ng

i nghiên c u ti p c n khái ni m phát triển d y h c tích

h p theo h ớng c i thi n vi c thi t k bƠi gi ng vƠ th c hi n gi ng d y c a các giáo
viên theo các khái ni m ắtích h p” vƠ ắd y h c tích h p” đư nêu

trên.

1.3. Quană đi mă ch ă đ oă đ iă m iă giáoă d că trungă h c và đ nh h
ch

ng đ iă m iă

ngătrìnhăgiáoăd căph ăthông
1.3.1.

Quanăđi măch ăđ oăđ iăm iăgiáoăd cătrungăh c

Nh ng quan điểm vƠ đ

ng l i ch đ o c a NhƠ n ớc v đ i mới giáo d c nói

chung vƠ giáo d c trung h c nói riêng đ

c thể hi n trong nhi u văn b n, đặc bi t

trong các văn b n sau đơy:
Lu t Giáo d c s 38/2005/QH11, Đi u 28 quy đ nh: ”Phương pháp giáo dục
phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả
năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Ngh quy t s 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 H i ngh Trung

ng 8 khóa XI v

đ i mới căn b n, toƠn di n giáo d c vƠ đƠo t o: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương
pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và
vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một
chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo
cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực.
Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các
hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Đ nh h ớng nêu trên làm c s vƠ môi
tr

ng pháp lỦ thu n l i cho vi c đ i mới trong công tác giáo d c, trong đó phát

triển d y h c tích h p s giúp nơng cao hi u qu d y h c tr

15

ng ph thông. Trong th


giới bùng n thông tin hi n nay, d y h c tích h p l i cƠng có Ủ nghĩa khi th i gian h c
t p có h n mƠ kh i l
1.3.2.

Đ nhăh

ng thông tin l i q lớn.
ngăđ iăm iăch

ngătrìnhăgiáoăd căph ăthơng

Ngh quy t s 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 H i ngh Trung

ng 8 khóa XI đư xác

đ nh quan điểm đ nh h ớng: ”Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị
kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với
hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và
giáo dục xã hội”. Đi u này lƠm c s cho giáo d c ph thông n ớc ta chuyển từ ch

trình giáo d c đ nh h ớng n i dung d y h c sang ch

ng

ng trình giáo d c đ nh h ớng

năng l c.
Trong ch

ng trình giáo d c đ nh h ớng phát triển năng l c [4, tr.53], năng l c

đ c hiểu là thu c tính cá nhơn có đ

c trên c s v n d ng ki n th c, kỹ năng, thái đ

để th c hi n thành công m t ho t đ ng nh t đ nh, đ t k t qu mong mu n trong nh ng
đi u ki n c thể.
Giáo d c đ nh h ớng năng l c [4, tr.16] nhằm đ m b o ch t l

ng đ u ra c a vi c

d y h c, th c hi n m c tiêu phát triển toàn di n các phẩm ch t nhân cách, chú tr ng
năng l c v n d ng tri th c trong nh ng tình hu ng th c ti n nhằm chuẩn b cho con
ng

i năng l c gi i quy t các tình hu ng c a cu c s ng và ngh nghi p. Ch

nh n m nh vai trò c a ng

ng trình

i h c với t cách ch thể c a q trình nh n th c.

Tóm l i, đ nh h ớng trên là phù h p cho vi c phát triển d y h c tích h p trong các
mơn h c tr

ng THPT b i vì:

- Q trình d y h c đ nh h ớng theo nh ng lĩnh v c vƠ v n đ ph c h p, g n với
th c ti n cu c s ng t o đi u ki n để h c sinh nơng cao kh năng v n d ng ki n th c đư
h c.
- Thúc đẩy h c sinh hƠnh đ ng, tích c c, ch đ ng trong h c t p hình thƠnh ni m
tin vƠ h ng thú h c t p h c sinh.
- Thông qua các ho t đ ng th c hi n nhi m v h c t p, h c sinh có c h i t l c
khám phá, lĩnh h i tri th c vƠ đi u ch nh vi c h c t p c a mình.

16


1.4. Líădoăph iăth căhi năd yăh cătíchăh p
Theo tác gi Võ Văn Duyên Em [6, tr.22], DHTH ph i đ
nhƠ tr

c th c hi n trong

ng ph thông nhằm:

 DHTH đáp ng đ

c yêu c u d y h c th c ti n

Giáo d c HS d a trên s đóng góp c a nhi u mơn h c bằng vi c th c hi n đ y
đ m c tiêu vƠ nhi m v c a từng môn h c. Mặt khác, hi n nay các tri th c khoa
h c vƠ kinh nghi m xư h i c a loƠi ng
internet đư đem đ n cho con ng

il

i đư v

t ra t m th giới, s phát triển c a

ng ki n th c thông tin đa d ng, phong phú.

Chính vì v y, để đáp ng yêu c u phát triển c a xư h i, hình thƠnh

HS năng l c

ph i h p các ki n th c, kỹ năng để gi i quy t các v n đ g n li n với th c ti n cu c
s ng, DHTH lƠ đ nh h ớng chính c a đ i mới giáo d c

n ớc ta.

 Do b n ch t c a m i liên h gi a các tri th c khoa h c
Trong th c ti n cu c s ng, khi gi i quy t m t v n đ yêu c u con ng

i ph i

huy đ ng ki n th c, kỹ năng c a nhi u môn h c khác nhau. Đặc điểm nƠy cho th y
giá tr r t lớn c a DHTH. Vì có thể th y rõ rƠng h u h t các v n đ c a th giới th c

đ u mang tính liên mơn vƠ h u nh khơng có v n đ nƠo có thể gi i quy t tr n vẹn
mƠ ch d a trên ki n th c c a m t mơn.
 Góp ph n gi m t i ki n th c, rút ng n th i gian h c t p cho h c sinh
B n ch t c a DHTH lƠ gi m t i đ
cho h c sinh mƠ v n đ t đ
có thể có đ

c ki n th c vƠ rút ng n th i gian h c t p

c m c tiêu d y h c, t c lƠ với l

ng th i gian ít mƠ HS

c nhi u ki n th c vƠ kỹ năng c n thi t. Do đó, t ch c d y h c theo

h ớng tích h p s tránh s ch ng chéo, d thừa không c n thi t n i dung gi a các
mơn h c.
1.5. Tíchăh pătrongăd yăh c
1.5.1.

Ngunăt cătíchăh pătrongăgi ngăd yă

DHTH c n đ m b o các nguy n t c sau [1, tr.13]:
- Đ m b o tính đặc tr ng vƠ tính h th ng c a b mơn, n i dung tích h p ph i
h p lỦ, t nhiên, tránh m i s g

ng ép, nh h

ng đ n kh năng lĩnh h i c a h c

sinh v ki n th c khoa h c b môn vƠ Ủ nghĩa giáo d c. Các ki n th c tích h p vƠo

17


ph i đ

c ti m ẩn trong n i dung bƠi gi ng vƠ có m i quan h logic chặt ch trong

bƠi gi ng.
- Tránh lƠm nặng n thêm các ki n th c sẵn có, xem xét vƠ ch n l c nh ng n i
dung có thể tích h p vƠo gi ng d y m t cách thu n l i, phù h p m c tiêu vƠ n i
dung ch

ng trình. Vi c tích h p ph i lƠm bƠi gi ng sinh đ ng, g n với th c t , đặc

bi t l u Ủ tới nh ng n i dung rèn luy n vƠ phát triển năng l c v n d ng ki n th c
các môn h c để đem l i hi u qu gi ng d y cao nh t.
- Ph i đ m b o tính vừa s c, c n liên h m t cách nhẹ nhƠng vƠ trình bƠy m t
cách đ n gi n, phát huy cao đ ho t đ ng tích c c nh n th c c a HS vƠ kinh
nghi m th c t các em đư có, t n d ng t i đa m i kh năng để HS ti p xúc tr c ti p
với th c t .
1.5.2.

Các quanăđi mătíchăh pătrongăgiáoăd căph ăthơngăhi nănay

1.5.2.1. Tích hợp về nội dung
Trong báo cáo c a tác gi Nguy n Th Kim Dung [5, tr.13-18], các m c đ
tích h p trong d y h c đ

c phơn chia theo thang tăng d n nh s đ sau:
Xuyên môn
Liên mơn
Đa mơn

Trong một mơn
Kết hợp
Truyền thống
Hình 1.1: Thang m c đ tích h p trong d y h c.
 Truy n th ng (traditional)
Từng môn h c đ

c gi ng d y, xem xét riêng r , bi t l p, khơng có b t kì s

liên h , k t n i nƠo. Các v n đ đ

c gi i quy t ch trên c s nh ng ki n th c, kĩ

năng c a chính lĩnh v c b mơn đó.

18


 K t h p/l ng ghép (fusion)
M t n i dung nƠo đó đ

c k t h p vƠo ch

h p, l ng ghép các ch đ v dơn s , mơi tr

ng trình h c đư có sẵn, nh k t

ng, an toƠn giao thông, s c kh e sinh

s n, kĩ năng s ng... vƠo các lĩnh v c môn h c nh Đ a lỦ, Sinh h c, Giáo d c công
dân... H c sinh đ

c giáo viên h ớng d n th c hi n ch đ thông qua các ho t đ ng

tr i nghi m th c t . Đi u nƠy s giúp HS hiểu sơu h n các v n đ c a th giới từ
nhi u góc nhìn khác nhau.
 Tích h p trong m t mơn h c
Tích h p trong n i b mơn h c. Tích h p nh ng n i dung c a các lĩnh v c
thu c cùng m t môn h c theo nh ng ch đ , ch
ng

ng, bƠi c thể nh t đ nh. Ví d ,

i d y áp d ng quan điểm nƠy trong gi ng d y từng mơn nh Tốn, Sinh, Hóa,

Cơng Ngh ầ m t cách riêng bi t, ch trong khn kh mơn mình d y.
 Tích h p đa mơn (multidisciplinary)
Các mơn h c v n có ch

ng trình riêng bi t nh ng khi d y giáo viên có liên

k t n i dung gi a các môn h c vƠo trong b môn đang d y thông qua các ch đ
hay v n đ h c t p. Khi HS nghiên c u v m t v n đ nƠo đó các em đ ng th i
đ

c ti p c n từ nhi u b môn khác nhau. Các môn h c ti p t c đ

riêng r , ch ph i h p với nhau

c gi ng d y

m t s đ tài n i dung. Với cách ti p c n nƠy, GV

không c n ph i thay đ i nhi u l m n i dung gi ng d y b mơn c a mình. HS s gi i
quy t v n đ d a trên ki n th c thu đ

c

nhi u b môn khác nhau.

CÁC CH Đ ,
V NĐ

Hình 1.2: Tích h p n i dung theo kiểu đa môn

19