Tổng kết công tác quản lý số liệu quan trắc môi trường

CÔNG TÁC QUẢN LÝ SỐ LIỆU QUAN
TRẮC MÔI TRƯỜNG

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG

Trung tâm Quan trắc môi trường

Ninh Bình, 29/11/2013




1. Hiện trạng công tác quản lý thông tin, dữ
liệu quan trắc môi trường;
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

2. Nhu cầu thực tế về quản lý số liệu các địa
phương;
3. Định hướng trong cộng tác, quản lý, chia
sẻ số liệu quan trắc từ trung ương tới địa
phương.

1. Hiện trạng công tác quản lý TT, DL QTMT
Thông tin, số liệu về quan trắc môi trường được quản lý bao gồm 2 loại
hình:
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

1. Loại hình quan trắc
 Quan trắc định kỳ
 Quan trắc tự động

2. Nguồn số liệu:
 Các chương trình quan trắc do Tổng cục Môi trường chủ trì;
 Mạng lưới trạm quan trắc môi trường quốc gia;
 Thông tin, số liệu quan trắc do các đơn vị trong Bộ TN&MT
thực hiện;

 Chương trình quan trắc địa phương;
 Thông tin, số liệu quan trắc từ các Bộ, ngành.




1. Hiện trạng công tác quản lý TT, DL QTMT

3.1. Tại Tổng cục Môi trường:

 Các chương trình QTMT do Tổng cục Môi trường chủ trì:
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

3. Hiện trạng quản lý:





Được cập nhật thường xuyên hoặc cập nhật theo thời gian thực (đối với
số liệu quan trắc tự động, liên tục) vào CSDL tại Trung tâm Quan trắc môi
trường, Tổng cục Môi trường;

Mạng lưới trạm quan trắc môi trường quốc gia:


Gửi về Tổng cục Môi trường qua 02 hình thức (Email và qua đường công
văn), được lập danh mục quản lý và các số liệu quan trắc đều được cập
nhật vào CSDL quan trắc đặt tại Trung tâm Quan trắc môi trường, Tổng
cục Môi trường.



Tuy nhiên, các trạm này thường chỉ gửi báo cáo và số liệu 1 năm/lần sau
khi nghiệm thu nhiệm vụ năm (thường trong quý 2 năm sau). Chỉ một số
ít trạm gửi báo cáo sau khi kết thúc đợt quan trắc trong năm do đó, tính
cập nhật của bộ số liệu này không cao.

3.1. Hiện trạng quản lý tại TCMT


Thông tin, số liệu quan trắc do các đơn vị trong Bộ TN&MT thực hiện:
nhà nước như: Trung tâm KTTV QG; Viện Khoa học KTTV&MT; Tổng cục Địa
chất và Khoáng sản…)

 Hiện chỉ có số liệu quan trắc quan trắc online từ mạng lưới các trạm quan trắc

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

 Nhiều đơn vị tham gia hoạt động quan trắc môi trường với kinh phí từ ngân sách

không khí tự động liên tục thuộc Trung tâm KTTV QG được định kỳ gửi về Tổng
cục Môi trường qua hình thức email 1 tháng/ 1 lần. Các thông tin, số liệu khác
vẫn do nhiều đơn vị quản lý, chưa được quản lý thống nhất tại Tổng cục Môi
trường.



Chương trình quan trắc địa phương:
 Trừ số liệu của trạm quan trắc tự động, liên tục đặt tại An Giang, Lào Cai và Hà
Nam, các thông tin, số liệu của các địa phương đều chưa được truyền và quản lý
thống nhất tại Tổng cục Môi trường;

 Thiếu hành lang pháp lý và các cơ chế để chia sẻ thông tin, dữ liệu để quản lý
thống nhất và chia sẻ những số liệu quan trắc.



Thông tin, số liệu quan trắc từ các Bộ, ngành: việc khai thác sử dụng số
liệu quan trắc theo hình thức gửi văn bản




3.1. Hiện trạng quản lý tại TCMT

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

Công tác khai thác, chia sẻ số liệu gặp nhiều khó khăn!!!



Xây dựng báo cáo:

⇒

Số liệu quan trắc chỉ đáp ứng một phần nhu cầu thực tế, các phân tích còn
sơ sài, đơn giản. Lượng số liệu phục vụ công tác xây dựng báo cáo, đặc
biệt là xây dựng báo cáo môi trường Quốc gia còn thiếu và việc tổng hợp số
liệu còn gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân trong đó có 2 nguyên
nhân chủ yếu sau:



Số liệu quan trắc bị vênh giữa các nguồn cung cấp khác nhau



Số liệu không đầy đủ, thiếu tính liên tục do nhiều nguyên nhân trong đó có vấn đề về kinh phí còn hạn chế



Đánh giá chất lượng môi trường:

⇒

Triển khai gặp nhiều khó khăn do thiếu số liệu và chất lượng số liệu chưa
đảm bảo. Nguyên nhân chủ yếu là do số lượng trạm quan trắc tự động, liên
tục còn khiêm tốn; vận hành chưa ổn định và đặc biệt là thiếu kinh phí cho
hoạt động quan trắc và xử lý số liệu.




3.2. Hiện trạng quản lý tại các địa phương

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

1.

Định dạng dữ liệu

Hình thức lưu trữ:
•

Báo cáo lưu trữ dạng hard copy & file (.xls, .doc);

•

Phần lớn các địa phương chưa xây dựng CSDL.

2.

Dạng giấy
Dạng file excel và word

48/49
44/49

Cơ sở dữ liệu (CSDL)
Khác (CSDL Map info)

9/49
1/49

Hạ tầng mạng:
•

Các địa phương đã trang bị Mạng internet;

•

Địa phương được trang bị máy chủ còn hạn chế

3.

Trang bị máy chủ quản lý CSDL
Có

20/49

Không

29/49

Công cụ quản lý số liệu quan trắc
•

Phần lớn các địa phương không có công cụ quản lý số liệu quan trắc;

•

Dữ liệu thường được lưu trữ trên máy tính hoặc máy chủ

Phần mềm và CSDL quản lý
số liệu quan trắc môi trường
Có
Không

14
35




3.2. Hiện trạng quản lý tại các địa phương

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

4.

Hệ thống sao lưu, phục hồi dữ liệu:
•

Có 30/49 địa phương được khảo sát không có hệ thống sao lưu dữ liệu;

•

Thiết bị sao lưu nếu có, chủ yếu là ổ cứng (30/49 địa phương); còn lại là sử dụng
đĩa CD để lưu trữ.

5.

Nhân lực công nghệ thông tin: còn thiếu về số lượng và yếu về trình độ;
•

Không có cán bộ chuyên trách về CNTT: 38/49 địa phương;

•

Cán bộ không được đào tạo về CNTT 34/49 địa phương.

6.

Cơ chế thực hiện báo cáo:
•

Chưa đồng bộ;

•

Phần lớn báo cáo lên Sở TN&MT; một số nơi là Chi cục BVMT, UBND Huyện, có
nơi là các Sở ban ngành trên địa bàn.

•

Thực hiện chế độ báo cáo tới Tổng cục Môi trường chưa nhiều 12/49 địa phương




Nhận xét chung

1.

Thông tin, dữ liệu quan trắc môi trường chưa được quản lý thống nhất, đồng
bộ, gây khó khăn cho công tác khai thác, sử dụng;

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

Nhận xét chung về hiện trạng công tác quản lý TT, DL QTMT:

2.

Chưa có cơ chế quản lý, khai thác, chia sẻ và sử dụng thông tin, dữ liệu QTMT
giữa các đơn vị trong Bộ TN&MT và các bộ/ ngành, địa phương;

3.

Hạn chế trong đầu tư/ quan tâm cho quản lý thông tin, dữ liệu QTMT (một số
đã có sự đầu tư và có nhu cầu lưu trữ & quản lý số liệu bằng CSDL)

4.

Hạn chế trong công nghệ và giải pháp quản lý thông tin, dữ liệu;

5.

Chưa khai thác hiệu quả số liệu quan trắc  lãng phí trong đầu tư (đặc biệt khi
xu hướng đầu tư cho QT tự động liên tục ngày càng mở rộng)




2. Nhu cầu thực tế và quản lý số liệu các

địa phương

 Chia sẻ kinh nghiệm trong quản lý, khai thác số liệu
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

 Tăng cường các hình thức khai thác số liệu QTMT;
quan trắc
 Cung cấp văn bản hướng dẫn, quy định về quản lý
số liệu quan trắc, chia sẻ dữ liệu
 Cung cấp phần mềm để quản lý CSDL quan trắc
đồng bộ từ TƯ đến địa phương, dễ dàng trao đổi,
chia sẻ số liệu.




3.1. Khai thác, chia sẻ số liệu quan trắc môi trường;
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

3. Định hướng công tác quản lý, chia sẻ
TT, DL QTMT từ TƯ tới địa phương

3.2. Tăng cường thể chế trong quản lý, chia sẻ thông
tin dữ liệu quan trắc môi trường

3.1. Khai thác, chia sẻ số liệu QTMT
 Khai thác số liệu bằng các chỉ số chất lượng môi trường;
 Bản đồ chất lượng môi trường nước, không khí;
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

a. Các hình thức khai thác, công bố số liệu quan trắc

 Báo cáo nhanh;
 Báo cáo hiện trạng môi trường
 Bộ chỉ thị môi trường/ Bộ chỉ tiêu thống kê môi trường
 …

b. Các công cụ công bố, công khai thông tin, dữ liệu QT
 Trang web
 Bảng điện tử
 Ấn phẩm xuất bản
 Hệ thống kiểm soát, giám sát…




Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CÁC HỆ THỐNG BÁO CÁO NHANH

QUAN TRẮC ĐỊNH KỲ
. Báo cáo ngay sau khi có kết quả QT
. Báo cáo ngắn gọn
. Đánh giá tổng hợp qua chỉ số (WQI)
. Nêu vấn đề MT nổi bật của đợt QT
. So sánh cùng kỳ năm trước
QUAN TRẮC TỰ ĐỘNG, LIÊN TỤC
(Báo cáo tuần, tháng, quý, năm)
. Tỷ lệ số liệu có thể sử dụng
. Diễn biến của các thông số
. Tỷ lệ số liệu vượt QCVN theo TB 1h,
TB 24h

•
•
•

Lãnh đạo
Cơ quan quản lý
Các địa phương
có liên quan




KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CÁC BẢN ĐỒ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

. Phân vùng chất lượng nước LVS Cầu




KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CÁC BẢN ĐỒ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

. Phân vùng ô nhiễm bụi trong không khí của Hà Nội




KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CỔNG THÔNG TIN VÀ BẢNG ĐIỆN TỬ

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường



Chỉ số chất lượng môi trường AQI trên Cổng thông tin

KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CỔNG THÔNG TIN VÀ BẢNG ĐIỆN TỬ

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

Đưa số liệu chất lượng không khí trên Bảng điện tử

Bảng thông tin điện tử tại Hà Nội

Bảng thông tin điện tử tại Tp. HCM

Dự kiến lắp đặt thêm 2 BĐT tại Hà Nội:


Trụ sở Bộ TN&MT – số 10 Tôn Thất Thuyết;



Trụ sở Trung tâm QTMT – 556 Nguyễn Văn Cừ.




KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA TẠP CHÍ VÀ CÁC ẤN PHẨM

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường



Công bố chỉ số chất lượng môi trường trên tạp chí




KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CÁC HỆ THỐNG KIỂM SOÁT, GIÁM SÁT



Giám sát số liệu các trạm QT tự động, liên tục

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

qua màn hình hiển thị:
1.

Phòng điều khiển trung tâm

2.

Phòng LĐ Tổng cục MT

3.

Phòng LĐ Bộ TNMT

KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CÁC HỆ THỐNG KIỂM SOÁT, GIÁM SÁT

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

. Kiểm duyệt số liệu quan trắc trên Cổng thông tin

Đánh dấu số liệu
bất thường




KHAI THÁC SỐ LIỆU QUA CÁC HỆ THỐNG KIỂM SOÁT, GIÁM SÁT

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

. Cảnh báo trên website hoặc trên màn hình theo dõi trực tuyến

Cảnh báo số liệu
vượt ngưỡng
QCVN

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

MỘT SỐ HÌNH THỨC KHÁC

 Cảnh báo vượt ngưỡng QCVN qua SMS
 Khai thác số liệu QT trên bản đồ của smartphone
 Đưa số liệu QT tự động vào các mô hình dự báo,
mô hình lan truyền, mô hình đánh giá tác động,…
 Kết hợp số liệu QT không khí tự động với ảnh viễn
thám xây dựng các bản đồ chất lượng không khí
diện rộng
 …




3.2. Tăng cường thể chế trong quản lý,
chia sẻ thông tin dữ liệu QTMT

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

 Hình thành cơ chế quản lý thông tin, dữ liệu QTMT;
 Ứng dụng phần mềm quản lý, khai thác thông tin,
dữ liệu QTMT xuyên suốt từ TƯ tới địa phương.

 Đối tượng áp dụng là các tổ chức có liên quan đến
hoạt động quan trắc môi trường


Ban hành Thông tư của Bộ TN&MT quy định việc
quản lý thông tin, dữ liệu QTMT




ĐỊNH HƯỚNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ SỐ LIỆU QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG

 Cơ quan quản lý thông tin, dữ liệu QTMT:
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường

Theo đó quy định:
- Cơ quan quản lý thông tin, dữ liệu QTMT cấp TƯ,
- Cơ quan quản lý thông tin, dữ liệu QTMT cấp địa phương;
- Cơ quan quản lý thông tin, dữ liệu QTMT chuyên ngành.

 Đơn vị thực hiện QT: là các cơ quan, tổ chức thực hiện
chương trình, kế hoạch QTMT
 Nội dung quản lý thông tin, dữ liệu QTMT bao gồm:
- Chế độ báo cáo;
-

Chế độ lưu trữ thông tin, dữ liệu QTMT;
Chế độ khai thác, sử dụng thông tin, dữ liệu QTMT.

Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường



Trân trọng cảm ơn !