Lý luận hình thái kinh tế xã hội và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam

Chuyên đề 3.
LÝ LUẬN HÌNH THÁI KINH TẾ
XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CNXH
Ở VIỆT NAM


I- LÝ LUẬN HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH
TẾ-XÃ HỘI VÀ VAI TRÒ PHƯƠNG PHÁP
LUẬN CỦA HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH
TẾ-XÃ HỘI.
1-Khái niệm hình thái kinh tế-xã hội.
-Xã hội là gì?
-Trong đời sống xã hội, quan hệ nào giữ vai trò
quyết định?
-QHSX mới chỉ là cái khung, cái sườn của một xã
hội cụ thể.
-Trong khi n/cứu QHSX Mác đã n/cứu nó trong
mối quan hệ tác động qua lại với LLSX và với
KTTT được dựng lên trên những QHSX đó.


-Từ đó, Mác đã khái quát và khẳng định:
Xã hội ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào cũng đều có 3 mặt
cơ bản là: LLSX,QHSX và KTTT. Chúng tác động biện
chứng với nhau tạo thành chỉnh thể xã hội. Để phản ảnh
nó, Mác đã nêu lên khái niệm hình thái kinh tế-xã hội .
Vậy hình thái kinh tế-xã hội là gì?
Hình thái kinh tế-xã hội là phạm trù của CNDVLS dùng
để chỉ xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định,với một
kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho xã hội đó, phù hợp

với một trình độ nhất định của lực lượng sản xuất, và với
một kiến trúc thượng tầng tương ứng được xây dựng
trên những quan hệ sản xuất ấy.


Cấu trúc hình thái kinh tế-xã hội.
KTTT

QHSX

LLSX
Phân biệt khái niệm hình thái kinh tế-xã hội
với khái niệm thời đại?


2.Tính biện chứng của quá trình vận động,phát
triển của các hình thái kinh tế-xã hội.
2.1.Xã hội là một bộ phận đặc thù của giới tự
nhiên.
Xã hội tuân theo quy luật khách quan.
Những quy luật khách quan chi phối sự phát
triển của xã hội loài người như:
-Quy luật QHSX – LLSX.
-Quy luật về môi quan hệ giữa CSHT-KTTT, giữa
TTXH-ÝTXH…
-Quy luật đấu tranh giai cấp, về CMXH…
Quy luật XH giống và khác với QL tự nhiên?


2.2.Vai trò sản xuất vật chất đối với đời sống

xã hội
Sản xuất vật chất là cơ sở của sự tồn tại và
phát triển xã hội:
- Sxvc là cơ sở của sự sinh tồn xã hội.
Xã hội muốn tồn tại và phát triển phải có sản
phẩm tiêu dùng. Sản xuất quyết định tiêu dùng,
không có sx sẽ không có tiêu dùng, xh sẽ diệt
vong.
-sxvc là cơ sở hình thành và quyết định mọi quan
hệ xh khác giữa người với người.
Mọi quan hệ xh giữa người với người trong đời
sống xh đều do quan hệ giữa người với người
trong quá trình sxvc làm nẩy sinh và quyết định.


-Sxvc quyết định sự tiến bộ của xã hội.
Trong quá trình sxvc, con người luôn luôn tìm
cách làm giảm nhẹ hoạt động lao động và nâng
cao hiệu quả của lao động, do đó đã không
ngừng cải tiến công cụ lao động, áp dụng
những thành tựu mới vào sx, thúc đẩy lực
lượng sx phát triển
Sự phát triển LLSX đến một giai đoạn nhất định
sẽ làm thay đổi mối quan hệ giữa người với
người trong qúa trình sản xuất.
Do QHSX thay đổi đã làm thay đổi các quan hệ
xh khác giữa người với người, từ đó đã chuyển
xh lên một giai đoạn phát triển mới cao hơn.

2.3.Phương thức sản xuất là nhân tố quyết
định sự phát triển xã hội.
Trong quá trình sản xuất ra của cải vật chất,con
người một mặt phải quan hệ với tự nhiên,mặt
khác phải quan hệ với nhau-đó là 2 mặt LLSX và
QHSX , 2 mặt tạo thành phương thức sản
xuất.Sự tác động biện chứng giữa LLSX và
QHSX đã tạo thành quy luật chung chi phối sự
tồn tại và phát triển của xã hội loài người-quy
luật QHSX phù hợp với tính chất và trình độ
phát triển của LLSX.
Để tìm hiểu nội dung của quy luật , trước hết
cần làm rõ khái niệm LLSX vàQHSX.


2.3.1.Khái niệm LLSX và QHSX.
+LLSX là gì?
Là toàn bộ những tư liệu sản xuất do xã hội tạo ra,trước
hết là công cụ lao động và những người lao động với
kinh nghiệm và thói quen lao động nhất định đã sử dụng
những tư liệu sản xuất đó để tạo ra của cải vật chất cho
xã hội
TLLĐ

CCLĐ
VLK

TLSX

ĐTLĐ

QCB
CSTN

LLSX
NgLĐ


-Vì sao người lao động là nhân tố quyết định của
LLSX?
-Ngày nay, khoa học trở thành LLSX trực tiếp.
Điều đó, có nghĩa như thế nào?.Phải chăng, khoa
học đã trở thành một thành tố mới trong cấu trúc
của LLSX?
+QHSX là gì?
Là mối quan hệ giữa người với người trong quá
trình sản xuất ra của cải vật chất.
QHSX bao gồm 3 mặt cơ bản:
-QHSH về TLSX.(quyÕt ®Þnh)
-QHTC vàQLLĐ.
-QHPPsản phẩm.