Biện pháp tăng cường tính định hướng của đảng đối với hoạt động văn hóa văn nghệ ở tỉnh bắc ninh hiện nay Tiểu luận cao học quản lý xã hội

MỤC LỤC


MỞ ĐẦU
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng nói: “Văn hóa nghệ thuật góp
phần định hướng đi lên cho xã hội”. Văn hóa được khảng định là mục tiêu của
sự phát triển, là nền tảng tinh thần, động lực thúc đẩy xã hội phát triển. Nắm
vững vai trò của văn hóa, Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII đã khảng định:
xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu cuối cùng là văn hóa , vì
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, con người phát triển toàn diện. Do văn
hóa văn nghệ có vị trí , vai trò đặc biệt trong giai đoạn xây dựng đất nước thời
kì đổi mới, văn hóa luôn có mặt trong mọi lĩnh vực và hoạt động của xã hội
và con người, nên cần phải lãnh đạo để phát huy tối đa sức mạnh của văn
hóa , làm cho các yếu tố , các giá trị văn hóa gắn kết chặt chẽ, thấm sâu vào
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội , góp phần hiệu quả nhất vào sự nghiệp phát
triển chung của đất nước.
Công tác định hướng trong những năm qua đã đạt được nhiều thành
tựu, tạo dựng được sự phát triển cho các hoạt động văn hóa văn nghệ. Tuy
nhiên, công tác quản lý hoạt động văn hóa văn nghệ cũng như công tác định
hướng còn lơ là, lỏng lẻo và chưa hiệu quả, chưa thực sự thống nhất với sự
phát triển chung của đất nước.
Bắc Ninh là một tỉnh có rất nhiều các hoạt động văn hóa văn nghệ,
công tác quản lí định hướng của Đảng ở tỉnh đã đạt được nhiều thành tựu
đáng kể, tuy nhiên trong quá trình quản lí còn một số hạn chế nhất định cần
được khắc phục.
Với những lí do trên,để tăng vai trò của Đảng với các hoạt động văn
hóa văn nghệ em xin chọn đề tài: Biện pháp tăng cường tính định hướng của
Đảng đối với hoạt động văn hóa văn nghệ ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay.

2

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VĂN HÓAVĂN NGHỆ Ở NƯỚC TA
1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.
Văn hóa
- Theo từ điển triết học: Văn hóa là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần

do con người sáng tạo ra, văn hóa là lĩnh vực vô cùng rộng lớn, phong phú và
đa dạng. Nó có mặt và thấm sâu trong toàn bộ đời sống xã hội, đời sống con
-

người.
Theo tổ chức UNESCO (cơ quan văn hóa, khoa học, giáo dục Liên Hợp
Quốc) thì Văn hóa theo nghĩa rộng nhất có thể coi là tổng thể những nét riêng
biệt tinh thần và vật chất, trí tuệ và cảm xúc quyết định tính cách của một xã
hội. Văn hóa bao gồm văn chương và nghệ thuật; những lối sống, những
quyền cơ bản của con người, những hệ thống các giá trị, những tập tục và tín
ngưỡng. Văn hóa đem lại khả năng suy xét về bản thân, tự biết mình là một
phương án chưa hoàn thành đặt ra để xem xét những thành tựu của bản thân,
tìm không biết mệt mỏi những ý nghĩa, mới mẻ và sáng tạo những công trình

-

vượt trội lên bản thân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích cuộc sống,
loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp
luật, khoa học, tốn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt
hàng ngày về ăn, mặc, ở, các phương tiện sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và

phát minh đó tức là văn hóa”
1.2.
Văn nghệ
- Tiến sĩ Vũ Duy Thông- Ban Tư tưởng Văn Hóa Trung ương đã đưa ra khái
niệm “Văn nghệ là một hình thái- ý thức xã hội đặc biệt, là một phạm trù để
chỉ những hoạt động sáng tạo phản ảnh hiện thực bằng hình thức cụ thể sinh
động nhằm truyền bá, hưởng thụ nghệ thuật”.

3


-

Văn nghệ là văn học nghệ thuật: là thuật ngữ để chỉ các hoạt động sáng tạo
văn học nghệ thuật gồm các loại hình: văn học, sân khấu, mỹ thuật, âm nhạc,

điện ảnh, nhiếp ảnh, kiến trức, hát múa dân gian…
1.3.
Văn hóa- Văn nghệ:
- Theo nghĩa rộng: là hình thái ý thức xã hội đặc biệt của con người phản ánh
tồn tại của mỗi giai đoạn sáng tạo văn hóa (vật thể và phi vật thể) các hoạt
-

động sáng tạo của lĩnh vực nghệ thuật.
Theo nghĩa hẹp: theo cách hiểu tương đối phổ biến. Khi đã tách khoa học,
giáo dục thành các lĩnh vực riêng. Văn hóa- văn nghệ chủ yếu của các hoạt

động văn hóa như: bảo tồn, bảo tàng, thư viện, báo chí, xuất bản,…
1.4.
Quản lý văn hóa- văn nghệ:

- Quản lý là hoạt động có mục đích, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối
-

tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra.
Quản lý văn hóa- văn nghệ: là tác động liên tục có định hướng của cơ quan
quản lý đến hoạt động văn hóa- văn nghệ qua hệ thống pháp luật và các biện
pháp cụ thể nhằm đảm bảo cho hoạt động văn hóa- văn nghệ theo đúng định

hướng.
2. Tính tất yếu phải định hướng đối với hoạt động văn hóa văn nghệ:
Thời kỳ phong kiến hoạt đông văn hóa- văn nghệ không nhận được sự
quan tâm, nó được coi là một dạng hoạt động cá thể, tự do tuyệt đối, không bị
ràng buộc bởi kinh tế, chính trị, xã hội vì thế không có, không thể và không
cần sự lãnh đạo và quản lý lĩnh vực này.
Nó chỉ được quan tâm đến khi Lê-nin vạch trần sự giả dối của quan
niệm tự do tuyệt đối của văn hóa- văn nghệ. Lê-nin chỉ ra rằng, giai cấp vô
sản với đội tiền phong là Đảng Cộng Sản, khẳng định sự cần thiết phải lãnh
đạo lĩnh vực văn hóa- văn nghệ xuất phát từ sự nhận thức một quy luật khách
quan văn hóa- văn nghệ luôn luôn là một bộ phận không thể tách rời đời sống
xã hội.
Ở nước ta chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dung sáng tạo quan điểm của
Lê-nin tiếp tục khẳng định về vị trí, vai trò của văn hóa- văn nghệ trong sự
nghiệp cách mạng của dân tộc ta, chỉ ra sự cần thiết và tính tất yếu khách
quan công việc lãnh đạo, quản lý hoạt động văn hóa văn nghệ. “Rõ ràng là

4


dân tộc bị áp bức thì văn nghệ cũng mất tự do. Văn nghệ muốn được tự do thì
phải tham gia cách mạng”. Phải tiến hành song song “Kháng chiến hóa văn

hóa, văn hóa hóa kháng chiến”. Từ nguyên lý cơ bản nhất, là linh hồn của tất
cả các quan điểm nhận thức về văn hóa- văn nghệ của Hồ Chí Minh “Văn
hóa- văn nghệ cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy.
Cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ thuật có nhiệm vụ nhất định, tức là
phụng sự kháng chiến, phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân”
Đứng trước thời kỳ mới Đảng ta cũng đưa ra nhận thức mới về văn
hóa- văn nghệ. Nghị quyết 05 của Bộ Chính Trị Khóa VI thực sựu là một cột
mốc lớn trong tư duy lý luận về văn hóa- văn nghệ. Nghị quyết khẳng định
văn hóa- văn nghệ “là tiếng nói đầy trách nhiệm, trung thực, tự do, tiếng nói
của sự thật, của lương tri, của tinh thần nhân đạo cộng sản chủ nghĩa, phản
ánh nguyện vọng sâu xa của nhân dân và quyết tâm của Đảng đưa công cuộc
đổi mới đến thắng lợi…”
Từ định hướng đó Nghị quyết 05 đưa ra những quan điểm mới về lãnh
đạo, quản lý hoạt động văn hóa- văn nghệ. Nếu trước đây trong tư duy cũ,
lãnh đạo và quản lý thường chủ yếu là đưa vào khuôn khổ, dùng các mệnh
lệnh và quyết định hành chính thì nay cần phải thay đổi để đáp ứng được yêu
cầu phát triển của văn hóa- văn nghệ trong tình hình mới.
Như vậy, xuất phát từ vị trí vai trog của văn hóa- văn nghệ là nền tảng
tinh thần có quan hệ hệ trọng đến sự phát triển của đất nước vì vậy cần phải
có sự quản lý đối với hoạt động này.
Đồng thời là hiện tượng tinh thần, là sản phẩm của hoạt động tinh thần
hết sức phong phú và phức tạp, lại gắn chặt với những điều kiện kinh tế, chính
trị, giai cấp, xã hội,…,
Nền văn hóa- văn nghệ cũng luôn chứa đựng trong nó cả hai khả năng
đối lập nhau: các yếu tố tốt, đẹp, tiến bộ, đúng đắn, tích cực và bên cạnh đó là
những yếu tố sai trái, độc hại, đồi trụy, phản động,… Đặc diểm đó tạo nên hai
khuynh hướng tác động đến con người: tích cực và tiêu cực, tốt và xấu. Hiện
nay, ở nước ta cuộc đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng đang nổi lên tên

5

như mặt trận hàng đầu và càng trở nên quyết liệt, sâu sắc trong toàn bộ cuộc
đấu tranh chống các thế lực thù địch, các lực lượng cản trở việc thực hiện mục
tiêu cách mạng của nước ta.
Như vậy, quá trình xây dựng văn hóa luôn diễn ra hai dạng đấu tranh:
một là đấu tranh trong bản thân văn hóa để nó phát triên đúng hướng và hai
là, đấu tranh với các thế lực thù địch phản động. Để cuộc đấu tranh đi đến
thắng lợi vì một nền văn hóa phát triển đúng hướng có tac dụng hiệu quả và
tích cực, nhất thiết cần phải có sự quản lý của nhà nước và tính định hướng
của Đảng.

6


Chương 2
THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TÍNH ĐỊNH
HƯỚNG CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG VĂN HÓA- VĂN NGHỆ
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH HIỆN NAY
1. Thực trạng quản lý hoạt động văn hóa- văn nghệ trên địa bàn tỉnh Bắc

Ninh hiện nay.
1.1.
Thành tựu:
1.1.1. Hoạt động văn hóa- văn nghệ phục vụ chính trị, kỷ niệm các ngày lễ lớn
-

trong năm đã đạt hiệu quả cao.
Các hoạt động văn hóa- văn nghệ tổ chức kỷ niệm các ngày lễ lớn với sự
đóng góp đặc biế của quan họ- “một đặc sản van hóa” của tính. Các hoạt động

tuyên truyền chủ trương đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về phát
triển kinh tế, văn hóa, xây dựng đời sống ổn định trong dân cư… Thực hiện
chỉ thị 27-CT/TƯ về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, tang, lễ
hội; tình hình thời sự trong nước và quốc tế; phòng chống tội phạm và tệ nạn
xã hội; đấu tranh chống các thế lực thù địch… Thông qua các hoạt động đó đã
góp phần giáo dục, nâng cao tư tưởng, đạo đức, lối sống lành mạnh cho mọi

-

người, giữ gìn trật tự an ninh xã hội.
Phối hợp với Cục văn hóa thông tin cơ sở tổ chức thành công liên hoan nghệ
thuật quần chúng toàn quốc, Tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật
thông tin truyên truyền qui mô lớn phục vụ cho Đại hổi Đảng toàn quốc lần

thứ XI.
1.1.2. Công tác quản lý:
- Ban hành các văn bản hướng dẫn, tham mưu cho UBND tỉnh, ban hành kịp
-

thời các văn bản quản lý Nhà nước về văn hóa thông tin.
Sở Văn hóa thông tin đã ban hành và tham mưu cho UBND tỉnh, ban hành kịp
thời các văn bản quan lý Nhà nước về văn hóa- văn nghệ: Tuyên truyền, tổ
chức các hoạt động kỷ niệm ngày Thành lập Đảng cộng sản Việt Nam, Quốc
khánh 2-9, Quốc tế Lao động 1-5. Và tuyên truyền phục vụ cho đại hội Đảng
bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ XI. Tăng cường công tác quản lý hoạt động văn hóa
và dịch vụ văn hóa, bảo vệ di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, quản lý, khai

7

thác các di tích đã xếp hạng. Đặc biệt là bảo tồn di sản văn hóa Dân ca Quan
họ, Quan họ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của
thế giới vào năm 2009. Vấn đề đặt ra là chúng ta sẽ giữ gìn, phát huy Dân ca
Quan họ như thế nào trong giai đoạn hiện nay. Bộ Văn hóa- Thể thao- Du lịch
cùng Viện Âm nhạc, Sở VH-TT-DL Bắc Ninh sẽ thực hiện nhiều biện pháp
bảo vệ di sản Dân ca Quan họ: giúp cộng đồng nhận diện và kiểm kê dân ca
quan họ định kỳ từng năm; hoàn thiện dach sách nghệ nhân, xây dựng chính
sách đãi ngộ đối với nghệ nhân; hoàn thiện tư liệu. kết quả nghiên cứu, phân
loại và hệ thống tư liệu; tổ chức các liên hoan Quan họ Bắc Ninh một năm hai
lần; xây dựng đồi Lim thành trung tâm văn hóa quan họ, có khu trình diễn;
dây dựng Hội Lim; lễ hội chùa Bổ Đà; khôi phục hình thức hát thờ ở hội làng
Viêm Xá để bảo tồn các giọng lề lối của quan họ Bắc Ninh, Thành lập hiệp
-

hội nghệ nhân quan họ…
Tiến hành thường xuyên công tác thanh tra, kiểm tra, phối hợp với các cơ
quan ban ngành, với quần chúng nhân dân nhằm kịp thời phát hiện và chấn
chỉnh các hoạt động tiêu cực tại các nơi tập trung đông người, các lễ hội lớn

-

trong năm.
Cấp phép cho các cơ sở có nhu cầu tổ chức hoạt động văn hóa, dịch vụ văn

-

hóa theo luật
Kiện toàn tổ chức bộ máy và cán bộ toàn ngành đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ
được giao: Sở Văn hóa thể thao du lịch tham mưu với tỉnh thành lập Ban
Quản lý di tích và danh thắng tỉnh, đáp ứng yêu cầu bảo tồn và phát huy các

di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh; tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy các đơn vị
Bảo tàng, thư viện, nhà văn hóa, đoàn nghệ thuật.
Nhờ có công tác quan lý chặt chẽ và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các
Bộ Ban Ngành. Các hoạt động văn hóa- văn nghệ được tổ chức qui mô, nội
dung phong phú, đa dạng, phục vụ tích cực nhiệm vụ chính trị cũng như nhu

-

cầu tham quan của các tầng lớp nhân dân.
Sở Văn hóa Thể thao Du lịch phối hợp với nhà văn hóa Tỉnh tổ chức các hoạt
động: tham gia liên hoan nghệ thuật quần chúng toàn quốc, tổ chức cuộc thi

8


tiếng hát dân ca quan họ trong tỉnh, giao lưu văn hóa- văn nghệ với các tỉnh
-

lân cận.
Phối hợp chặt chẽ giữa Sở Văn hóa Thể thao Du lịch và UBND thị xã, huyện,
thành… tham mưu cho UBND về việc ban hành văn bản về công tác quản lý
Nhà nước trong các lĩnh vực hoạt động văn hóa- văn nghệ. Thông qua công
tác tuyên truyền, kiểm tra trực tiếp đã ngăn chặn được những biến tướng, phát
sinh tiêu cực trong việc tổ chức các hoạt động Văn hóa- Văn nghệ, tạo môi
trường văn hóa lành mạnh, phục vụ cho công tác tuyên truyền chủ trương
chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần vào việc ổn định tình hình Kinh

tế- Chính trị.
1.2.
Hạn chế và nguyên nhân:

1.2.1. Hạn chế:
- Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý hoạt động văn hóa- văn nghệ còn nhiều
hạn chế về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ lý luận- chính trị thấp.
Chưa có ý khai thác phát huy thế mạnh của sáng tạo mà chủ yếu rập khuôn
máy móc. Sự nhạy bén với những cái mới còn hạn chế nên chưa tiếp thu được
những giá trị văn hóa mới. Tư duy còn lạc hậu, việc thực hiện xử lý vi phạm
-

trong văn hóa- văn nghệ còn chưa nghiêm.
Đảng đã chỉ rõ rằng đầu tư cơ sở vật chất cho văn hóa là điều kiện để xây
dựng một nền văn hóa tiên tiến. Tuy nhiên việc đầu tư xây dựng cơ sở vật
chất, kỹ thuật cho hoạt động văn hóa- văn nghệ ở tình còn chưa hợp lý: những
vùng dân trí thấp thì sự phát huy các giá trị văn hóa dân tộc để tuyên truyền,
giáo dục rất cần thiết nhưng lại rất ít được quan tâm trong khi đó sách báo tài
liệu thì người dân không được đọc,… đây là những vấn đề bức xúc có ảnh
hưởng trực tiếp đến quá trình quản lý hoạt động văn hóa văn nghệ. Nhiều nhà
văn hóa được xây dựng nhưng chưa phát huy được vai trò trong việc truyền
bá những giá trị văn hóa, chưa thu hút được sự quan tâm của quần chúng nhân

-

dân.
Các phong trào văn nghệ quần chúng chỉ hoạt động trong các ngày lễ hội,
ngày kỷ niệm rồi sau đó nguội lạnh, chưa thực sự tạo ra được đội ngũ làm
công tác văn hóa văn nghệ trong quần chúng.
9


-

Tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác quản lý vừa thiếu về số lượng, vừa

yếu về nghiệp vụ chuyên môn.
1.2.2. Nguyên nhân
Từ những hạn chế trên cho thấy quá trình quản lý hoạt động văn hóavăn nghệ ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn một số hạn chế. Nguyên nhân chính của
những hạn chế này là do:
-

Nguyên nhân từ sự tác động của các yếu tố bên ngoài: Nền kinh tế thị trường,
xu thế hội nhập, toàn cầu hóa cùng với sự quản lý chưa thực sự bao quát toàn
diện đã dẫn đến xu hướng lai căng hóa, đánh mất những giá trị văn hóa truyền

-

thống.
Nguyên nhân từ đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý văn hóa- văn nghệ.
Trong mọi hoạt động thì cán bộ quyết định đến chất lượng của hoạt động, tuy
nhiên trong hoạt động quản lý văn hóa- văn nghệ ở địa phương lại chưa được
quan tâm bồi dưỡng phục vụ cho công tác quản lý. Thể hiện đội ngũ cán bộ

làm công tác quản lý hoạt động văn hóa- văn nghệ còn nhiều bất cập.
2. Giải pháp tăng cường định hướng của Đảng đối với các hoạt động văn
-

hóa văn nghệ ở tỉnh Bắc Ninh
Tăng cường công tác tuyên truyền, định hướng của Đảng đối với quần chúng
nhân dân, giúp người dân hiểu rõ được tầm quan trọng của công tác quản lý

-

hoạt động văn hóa văn nghệ trên cả nước cũng như địa bàn tỉnh nói riêng.
Tăng cường công tác kiểm tra giám sát đối với các hoạt động văn hóa văn
nghệ để kịp thời phát hiện những sai phạm,có biện pháp ngăn chặn kịp thời,

-

giữ vũng định hướng của Đảng và tuần phong mĩ tục của dân tộc.
Nâng cao vai trò hoạt động của các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ trên địa bàn
tỉnh Bắc Ninh.Tập hợp lực lượng này vào công cuộc xây dựng đất nước và
thực hiện thành công các nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới. Mở rộng
hoạt động của các câu lạc bộ : văn học ,hội nhà báo,…thay đổi hình thức nội
dung để có thể lôi kéo đông nhất có thể các văn nghệ sĩ hoạt động, giúp sức

-

cho Đảng xây dựng đất nước.
Tăng cường công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho cán bộ, văn nghệ sĩ để
họ có thể nhận thức rõ quan điểm, chủ trương của Đảng, xây dựng niềm tin

10


của họ với Đảng, cổ vũ họ sáng tạo để thực hiện thành công chủ chương,
-

chính sách ấy.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các phương tiện truyền thông đại
chúng, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng như
hiện nay.

11


KẾT LUẬN
Văn hoá- văn nghệ là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực thúc
đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời là một mục tiêu của chủ nghĩa xã
hội. Văn học, nghệ thuật là bộ phận trọng yếu của nền văn hoá dân tộc, thể
hiện khát vọng của nhân dân về chân-thiện-mỹ. Phát triển đường lối văn hoá,
văn nghệ đúng đắn của Đảng qua các thời kỳ trước, Nghị quyết Đại hội VI,
Đại hội VII và Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị khoá VI đã tạo điều kiện cho
văn hoá, văn nghệ đạt nhiều thành tựu, đáp ứng một phần nhu cầu hưởng thụ
văn hoá của các tầng lớp nhân dân, đóng góp tích cực vào sự nghiệp đổi
mới. Chính vì tầm quan trọng của văn hóa- văn nghệ nên càng cần sự quản lý,
định hướng của Đảng đối với hoạt động quản lý văn hóa- văn nghệ không chỉ
ở địa bàn tỉnh Bắc Ninh mà còn mang tầm vĩ mô của Đất nước.

12