Giáo án dạy thêm văn 6 kỳ 2

TUẦN 1 (Tiết 1-2)
Ôn tập văn bản:

Ngày soạn:
Ngày dạy:
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN

Mục tiêu
Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về nội dung, nghệ thuật văn bản đã
học.
Rèn kĩ năng cảm thụ văn bản miêu tả để vận dụng vào bài tập làm văn của mình.
Tiến trình lên lớp
* Ổn định tổ chức
* Kiểm tra:
- Kiểm tra chuẩn bị ở nhà của học sinh.
* Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
- G hướng dẫn H tóm tắt lại đoạn trích.
I. Nội dung kiến thức
1. Tãm t¾t ®o¹n trÝch "Bµi häc ®êng
- H tóm tắt G nhận xét góp ý.
- G giới thiệu thêm về tác gỉa Tô Hoài và ®êi…"
các chương của tập truyện “Dế Mèn phiêu
- Mèn là chàng Dế thanh niên cường tráng,
lưu kí”.
* Xuất xứ: Không cam chịu cảnh sống đơn kiêu ngạo, xốc nổi.
điệu, tù túng và nạt nhẽo, Dế Mèn quyết - Mèn coi thường chê bai anh hàng xóm Dế
định ra đi với mục đích mở mang hiểu biết,
tìm ra ý nghĩa cho cuộc sống. Tính tình xốc Choắt ốm yếu xấu xí.
nổi, lại qúa tự tin, cuộc hành trình mạo - Một chiều Mèn trêu chị Cốc xong trốn

hiểm ấy Dế Mèn gặp rất nhiều khó khăn, vào hang khiến chị hiểu lầm đánh Choắt
trải qua nhiều vấp váp, sai lầm…Nhưng
trọng thương.
cuối cùng Dế Mèn đã thu được những bài
học bổ ích. Viết Dế Mèn phiêu lưu kí, nhà - Trước khi chết Choắt khuyên Mèn bỏ thói
văn Tô Hoài kể lại những cuộc phiêu lưu hung hăng bậy bạ.
đầy sóng gió của Dế Mèn.
- Mèn xót thương Choắt và ân hận vô cùng
về bài học đường đời đầu tiên.
2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế
- Củng cố lại nội dung bài học.
? Dế Mèn đã có bài học nào sau lần ở gần Mèn:
- Dế Mèn khinh thường Dế Choắt, gây sự
nhà với Dế Choắt?
với Cốc gây ra cái chết của Dế Choắt
? Thái độ của Mèn đối với Choắt như thế * Dế Mèn đối với Dế Choắt:
- Gọi Dế Choắt là "chú mày" mặc dù chạc
nào?
tuổi với Choắt;
- Dưới con mắt của Dế Mèn Dế Choắt rất
yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh
- Rất kiêu căng
- Muốn ra oai với Dế Choắt, muốn chứng tỏ
mình sắp đứng đầu thiên hạ.
? Thấy chị Cốc, Mèn đã làm gì? Việc làm * Dế Mèn khi trêu chị Cốc
Giáo viên: Hà Thị Thiện

1 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012

đó đã gây ra hậu qủa gì?
? Lời nói của Mèn có ác ý gì không?
? Việc trêu chị Cốc có phải Mèn đang
chứng tỏ sự dũng cảm của mình không?
? Sau hậu qủa đó Mèn đã có tâm trạng như
thế nào?

? Từ đấy em có nhận xét gì về Dế Mèn?

? Dế Mèn đã có được bài học nào cho mình
trong lần này?

?Qua truyện chúng ta rút ra được bài học gì
cho bản thân?
? Em thấy tác gỉa đã dùng những câu văn
như thế nào để tạo nên sự thành công của
truyện?
- G hướng dẫn viết đọan vă miêu tả tâm
trạng của Dế Mèn.
- H thực hiện theo hướng dẫn.
- G nhận xét góp ý.

- Qua câu hát ta thấy DM xấc xược, ác ý,
chỉ nói cho sướng miệng, không nghĩ đến
hậu quả.
- Việc trêu chị Cốc không phải dũng cảm
mà ngông cuồng vì nó gây ra hậu quả
nghiêm trọng cho DC.
- Diễn biến tâm trạng của DM:

+ Sợ hãi khi nghe Cốc mổ DC: "Khiếp nằm
im thiêm thít"
+ Bàng hoàng, ngớ ngẩn vì hậu quả không
lường hết được.
+ Hốt hoảng lo sợ, bất ngờ vì cái chết và lời
khuyên của DC
+ Ân hận sám hối chân thành ...nghĩ về bài
học đường đời đầu tiên phải trả giá.⇒ DM
còn có tình cảm đồng loại, biết ăn năn hối
lỗi.
- Bài học đường đời đầu tiên:
Là bài học về tác hại của tính nghịch ranh,
ích kỉ, vô tình giết chết DC... tội lỗi của
DM thật đáng phê phán nhưng dù sao anh
ta cũng nhận ra và hối hận chân thành.
- ý nghĩa: Bài học về sự ngu xuẩn của tính
kiêu ngạo đã dẫn đến tội ác.
- Câu văn vừa thuật lại sự việc, vừa gợi tả
tâm trạng mang ý nghĩa suy ngẫm sâu sắc.
II. Bài tập
Bài 1:(Trang 11SGK) Viết đoạn văn tả tâm
trạng Mèn
* Nội dung:
+ Cay đắng vì lỗi lầm
+ Xót thương Dế Choắt
+ Ăn năn về hành động tội lỗi
+ Lời hứa với người đã khuất: thay đổi
cách sống
(Chú ý khung cảnh xung quanh nấm mồ)
* Hình thức:

+ Đoạn văn 5 - 7 câu
+ Ngồi kể 1 - nhân vật Mèn xưng tôi
Bài 2: Đọc phân vai 3 nhân vật

- Hướng dẫn đọc phân vai 3 nhân vật, chú ý
ngữ điệu từng nhân vật để có giọng đọc phù
hợp.
- Hướng dẫn viết đoạn văn trình bày cảm III- Bài tập bổ sung:
Giáo viên: Hà Thị Thiện

2 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


nhận về Dế Mèn.
Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em
- H thực hiện, đọc kết quả và nhận xét cho về nhân vật Dế Mèn
nhau.
* Ngoại hình:
- G nhận xét bổ sung.
- Nét đẹp, khoẻ mạnh
* Tính cách:
- Nét chưa đẹp; kiêu căng tự phụ
- Nét đẹp; yêu đời, tự tin - ân hận, sám hối
Củng cố
Nhắc lại các kiến thức về văn bản
Hướng dẫn: Học bài
Làm các bài tập vào vở
Xem trước phần TLV đã học.

Giáo viên: Hà Thị Thiện

3 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


TUẦN 2
TIẾT 3-4

Ngày soạn:
Ngày dạy:
LUYỆN TẬP : TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
- Giúp h/s nắm được những hiểu biết chung nhất về văn miêu tả trớc khi đi sâu vào một
số thao tác chính nhằm tạo lập văn bản miêu tả
- Nhận diện đợc những đoạn văn, những bài văn miêu tả
- Hiểu đợc trong những tình huống nào ngời ta sử dụng văn miêu tả
- Giáo dục ý thức sử dụng từ ngữ miêu tả khi tạo lập văn bản
B. CHUẨN BỊ
-G/v: Đáp án và những tình huống
-H/s đọc kĩ văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Kiểm tra bài cũ :
? Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học em hãy nhắc lại thế nào là miêu tả
2. Bài mới :G/v giới thiệu : ở tiểu học và tiết học trước các em đã làm quen với thể
loại văn miêu tả như: tả người , tả đồ vật , tả vật, tả cảnh : Bài học hôm nay giúp các
em ôn lại khái niệm và phương pháp chung làm bài văn tả cảnh .
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt

? Trong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”có hai I / Nội dung ôn luyện
đoạn văn miêu tả Dế Mèn và Dế Choắt rất sinh
*Tìm hiểu chung về văn miêu tả
động. Em hãy chỉ ra và đọc lại những đoạn văn
1, Ví dụ
miêu tả đó ?
- Tả Dế Mèn : “Bởi tôi ăn uống ….vuốt râu”
- Tả Dế Choắt : “Cái anh…hang tôi”
* Hai đoạn giúp em nhận ra đặc điểm nổi bật của hai
chú dế
? Những chi tiết và hình ảnh nào giúp em nhận ra
đặc điểm đó ?
- Dế mèn :càng, chân, vuốt, râu ,đầu, cánh, răng
- Dế choắt :người, cánh ,râu…
? Em có nhận xét gì về từ ngữ được sử dụng trong
2, Kết luận
các chi tiết trên?
Miêu tả là giúp người đọc, người
- Chủ yếu là các từ gợi tả.
nghe hình dung những đặc điểm, tính
? Em hiểu thế nào là văn miêu tả ?
chất nổi bật của một sự việc , con
_ Một h/s phát biểu
người, phong cảnh…làm cho những
G/v chốt lại
cái đó như hiện lên trước mắt người
đọc , người nghe …
3.Các dạng văn miêu tả thường gặp
? Em thường gặp những dạng văn miêu tả nào? Ví - Tả đồ vật, loài vật, cây cối.
dụ?

- Tả người: Tả người nói chung, trong
- Tả bàn, cây bàng, con mèo, em bé, cô giáo đang
trạng thái hoạt động, tâm trạng nhất
chấm bài, tâm trạng vui mừng của bạn khi được học định.
sinh giỏi, cánh đồng lúa, một buổi lao động...
- Tả cảnh: Tả cảnh thiên nhiên, cảnh
sinh hoạt.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

4 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


Cho h/s đọc 3 đoạn văn ?
II, Luyện tập
? Mỗi đoạn văn tái hiện điều gì? Chỉ ra đặc điểm nổi Bài 1/tr/16/ sgk
bật trong từng đoạn
a, Đặc tả chú Dế Mèn ở tuổi thanh niên cường tráng
b, Hình ảnh chú bé Lượm
c, Cảnh vùng bãi ven hồ ao sau mưa
Bài 2/
? Viết đoạn văn tả cảnh mùa đông ?
Viết đoạn văn tả cảnh mùa đông
? Em sẽ cảm nhận bắt đầu bằng hiện tượng nào?
Mùa đông lại trở về trên quê
Thời gian miêu tả? Cảnh vật tiêu biểu diểm cho màu hương em. Buổi sáng, sương muối
đông?
phủ trắng cành cây. Xa xa, đám
H/s thực hiện g/v theo dõi
sương mù làm cho bầu trời dường

Gọi 2 h/s trình bày , G/v hướng dẫn h/s nhận xét bổ như thấp xuống. Gío bấc hun hút
sung
thổi. Bước ra khỏi phòng, từng cơn
G/v cho h/s đọc đoạn văn tham khảo : “Lá rụng” của gió ùa vào, làm ngời ta có cảm giác
nhà văn Khái Hưng tr/17/sgk
lạnh buốt.
Gợi ý :mái tóc, vầng trán, đôi lông mày, mắt, sống
mũi gò má ,miệng , …

H/s thực hiện giáo viên theo dõi .

? Con chó lông màu gì? Đầu, tai, bụng, chân,
đuôi...ra sao? Em đặt tên cho nó không? Bao nhiêu
tháng tuổi?
- H thực hiện.
- G theo dõi, nhận xét góp ý.

Bài 3: Viết đọan văn
Tả khuôn mặt mẹ em
Em rất thích ngắm mẹ, mái tóc gọn
gàng để lộ gương mặt hơi dài với đôi
má cao. Nổi bật nhất trên khuôn mặt
là đôi mắt, đôi mắt đen đen với cái
nhìn hiền hậu rất dễ gần gủi, khi em
đi học được điểm cao, đôi mắt ấy
ánh lên niềm tự hào và nở nụ cười
hiền như muốn chia sẽ với em. Ôi!
mẹ thật tuyệt.
Bài 4: Viết đọan văn
Tả con chó nhà em

Nhà em có một con chó nó tên
là Mi-Na, Mi-Na có lông màu vàng
rơm. Nó mới được ba tháng tuổi nên
chỉ lớn bằng trái bầu vừa vừa. Em
ôm gọn nó trong lòng. Cái đầu chú
cún con nhỏ, đôi tai vểnh và chiếc
mồm đen ướt, cái lưỡi hồng hồng.
Mi-Na tuy nhỏ nhưng thân hình rất
cân đối. Đám lông trắng ôm lấy cái
ức nở, trông như chiếc yếu trẻ con.
Bụng nó thon, bốn chân cao và có
móng đeo. Cái đuôi xù uốn cong
thành một vòng tròn trên lưng nó.

3.Củng cố- Hướng dẫn
Tập viết đoạn văn tả hình dáng mẹ
Giáo viên: Hà Thị Thiện

5 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


Gợi ý: Tả từ hình dáng đến khuôn mặt, trang phục …
TUẦN 3 (Tiết 5-6)
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Mục tiêu
Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về phó từ
Nắm khái niệm , các loại phó từ và chức năng ngữ pháp của phó từ
Nhận diện phó từ trong câu, đoạn văn

Rèn kĩ năng sử dụng phó từ khi nói và viết đoạn văn
Tiến trình lên lớp
* Ổn định tổ chức
* Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh
* Bài mới
I, Lí thuyết
? Phó từ là gì? cho VD và đặt câu?
1, Khái niệm phó từ
Phó từ là những từ chuyên đi kèm và bổ sung
ý nghĩa cho đt, tt
VD: hãy, đừng, chớ…
Phó từ được coi là những từ chỉ có ý nghĩa
ngữ pháp, không có ý nghĩa từ vựng
2, Chức năng ngữ pháp
? Phó từ có khả năng làm thành phần - Thường làm phụ ngữ trong cụm đt, cụm tt.
chính của câu khong?
Chúng không có khả năng làm thành phần
? Phó từ thường giữ chức vụ gì?
chính của câu
? Người ta thường dùng phó từ để - Dùng phó từ để phân biệt dt với đt, tt.Danh từ
phân biệt dt với đt, tt như thế nào?
không có khả năng kêt hợp với phó từ
VD: không thể nói: rất hét, đã trẻ hoặc đã áo
3, Các loại phó từ
- Phó từ chỉ thời gian: đã, sẽ, đang, vừa, mới,
sắp, từng…
- Phó từ chỉ mức độ: rất, hơi, khá, quá, lắm, cực
? Phó từ gồm những loại nào?
kì
? Hãy đặt câu với mỗi loại phó từ - Phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự: đều, cùng,

đó?
vẫn, cứ, cũng, còn, nữa…
- Phó từ khẳng định, phủ định: không, chưa,
chẳng…
- Phó từ chỉ ý cầu khiến: hãy, đừng, chớ…
- Phó từ chỉ kết quả, hướng: được, ra, vào, lên,
xuống…
- Phó từ tần số: thường thường, ít, hiếm…
* Dựa vào vị trí đứng trước, sau đt,tt ta có thể
chia làm 2 nhóm:
G bổ sung thêm một số kiến thức + Nhóm phó từ đứng trước động từ, tính từ bổ
mới.
sung ý các nghĩa sau: thời gian, mức độ, sự tiếp
diễn tương tự, sự khẳng định, phủ định, cầu
khiến…
+ Nhóm phó từ đứng sau động từ, tính từ bổ
Giáo viên: Hà Thị Thiện

6 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


G đưa đoạn văn lên bảng phụ:
“ Biển vẫn gào thét. Gió vẫn từng
cơn đẩy nước dồn ứ lại rồi đột ngột
dãn ra. Con tàu vẫn lặn hụp như con
cá kình giữa muôn nghìn lớp
sóng.Thuyền trưởng Thắng vẫn điềm
tĩnh chỉ huy đoàn tàu vượt cơn lốc
dữ”

Học sinh đọc đoạn văn, xác định yêu
cầu, thảo luận nhóm, trình bày, nhận
xét, Giáo viên chốt
G đưa đoạn văn lên bảng phụ:
“ Thưa anh, em cũng muốn khôn
nhưng không khôn được. Đụng đến
việc là em thở rồi không còn hơi sức
đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em
cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này
là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức
quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy
tháng cũng không biết làm thế nào.
Hay là bây giờ em nghĩ thế này…”
Học sinh chơi trò chơi tiếp sức, thời
gian chuẩn bị 1 phút, trong thời gian
2 phút nhóm nào thay nhau viết
đúng, đủ các phó từ trong đoạn trích> chiến thắng
Sau khi thời gian kết thúc, Giáo
viên cho học sinh nhận xét, Giáo
viên chốt
Học sinh viết bài trong thời gian 10
phút, đọc, nhận xét, Giáo viên nhận
xét bổ sung.
G hướng dẫn H thực hiện. Yêu cầu H
dựa vào kiến thức G mới cung cấp
thêm.

sung ý các nghĩa sau: mức độ, khả năng, kết
qủa, chỉ sự hoàn thành,chỉ tình huống, cách
thức…

II, Bài tập
Bài 1: Xác định phó từ và ý nghĩa của phó từ
đó
- Vẫn: chỉ sự tiếp diễn của thiên nhiên và sự
điềm tĩnh của thuyền trưởng Thắng-> tính cách
kiên định, không nao núng của người chỉ huy

Bài 2: Tìm phó từ trong đoạn trích sau và xác
định ý nghĩa của phó từ đó
- cũng: chỉ sự tiếp diễn tương tự
- không: chỉ ý phủ định
- được : chỉ kết quả
- không( còn..đâu): chỉ ý phủ định
- cũng : chỉ sự tiếp diễn tương tự
- đã: chỉ quan hệ thời gian
- không( biết): chỉ ý phủ định

Bài 3: Đặt hai câu có phó từ đứng trước và hai
câu có phó từ đứng sau động từ hoặc tính từ.
- Tôi sẽ còn đi nhiều nơi.
- Lúa sắp vàng rồi.
- Bạn có cái mũ đẹp quá!
- Cậu đi ngay nhé.
Bài 3: Viết đoạn văn tả cảnh buổi sáng mùa hè
trên quê hương em trong đó có sử dụng phó từ.

G hướng dẫn H viết đọan văn, gạch
chân các phó từ mà mình sử dụng.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

7 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


- H sinh đọc đoạn văn mình viết, G
góp ý nhận xét.
Củng cố
Nhắc lại các kiến thức về phó từ?
Hướng dẫn: Học bài
Làm các bài tập vào vở
Xem trước phần văn bản đã học.

Giáo viên: Hà Thị Thiện

8 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


TUẦN 4 (Tiết 7-8)

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Luyện tập văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU

Mục tiêu
Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về nội dung, nghệ thuật văn bản đã
học.
Rèn kĩ năng cảm thụ văn bản miêu tả để vận dụng vào bài tập làm văn của mình.
Tiến trình lên lớp
* Ổn định tổ chức

* Kiểm tra:
- Kiểm tra chuẩn bị ở nhà của học sinh.
* Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
- G hướng dẫn H ôn tập lại kiến thức đã học I. Kiến thức chung
ở lớp.
1. Tóm tắt văn bản:
? Cảnh sông nước Cà Mau được miêu tả
 Bài văn miêu tả cảnh quan thiên
như thế nào qua đoạn trích?
nhiên sông nước vùng Cà Mau, mảnh đất
tận cùng phía Nam của Tổ quốc. Cảnh thiên
nhiên ở đây thật hoang sơ và hùnh vĩ, đặc
biệt là hình ảnh dòng sông và rừng đước.
Cảnh chợ Năm Căn là hình ảnh trù phú, độc
đáo, tấp nập về sinh hoạt của con người ở
vùng ấy.
2. Nghệ thuật:
? Để miêu tả tác giả sử dụng chủ yếu các
- Miêu tả từ bao quát đến cụ thể.
biện pháp nghệ thuật nào?
- Lựa chọn những từ ngữ chính xác; kết
hợp các phép tu từ.
- Sử dụng ngôn ngữ địa phương.
- Kết hợp miêu tả và thuyết minh.
? Ý nghĩa chủ yếu được sử dụng trong văn
3. Ý nghĩa:
bản là gì?
- Sông nước Cà Mau là đoạn trích độc

đáo và hấp dẫn, thể hiện sự am hiểu,tấm
lòng gắn bó của tác giả đối với thiên nhiên
và con người vùng đất Cà Mau.
- H thực hiện bài tập theo hướng dẫn.
II. Bài tập
? Em có cảm nhận gì về thiên nhiên nơi
Bài 1:(trang 23)
đây? (Qua âm thanh, không gian, hệ thống
* Cảm nhận về vùng đất Cà Mau
sông ngòi, đặc biệt là con sông Năm Căn,
- Cảm nhận về thiên nhiên vẻ đẹp hùng vĩ
rừng đước được mô tả như thế nào?)
đầy sức sống.
+ Không gian mênh mông trời nước cây lá
toàn màu xanh thơ mộng.
+ Âm thanh rì rào bất tận của tiếng sóng,
gió, rừng cây.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

9 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


? Hình ảnh chợ Năm Căn ra sao? Có nét gì
độc đáo?
- Dựa vào hướng dẫn H thực hiện đoạn văn
hoàn chỉnh, trình bày trước lớp.
- G nhận xét chốt ý.

- G hướng dẫn H thực hiện.

? Hãy chỉ các động từ mà tác giả sử dụng
trong câu?
? Có thể thay thế vị trí các động từ ấy
không? Vì sao?
? Nói “thoát qua” chứng tỏ con thuyên đã
vượt qua nơi như thế nào?
? Động từ “đổ ra” diễn tả con thuyền ra
sao?
? Với từ “xuôi về” em thấy con thuyền đi
với vận tốc như thế nào?
- H thực hiện bài tập củng cố.
?Đoạn trích Sông nước Cà Mau miêu tả
quang cảnh vùng nào?
? Trích từ tác phẩm nào?
? Ấn tượng chung của tác giả về thiên
nhiên Cà Mau như thế nào?

+ Sông ngòi kênh rạch chi chít: Rạch Mái
Giầm, kênh Ba Khía, kênh Bọ Mắt
+Dòng sông Năm Căn; rộng hơn ngàn
thước, nước đổ ầm ầm ngày đêm, cá bơi
hàng đàn đen trũi.
+ Rừng đước cao ngất như bức trường
thành vô tận.
+ Chợ Năm Căn; trù phú, đông vui, tấp
nập, thuyền bè san sát, những đống gỗ cao
như núi, bến vận hà nhộn nhịp, những ngôi
nhà bè ánh đèn măng sông sáng rực.
+ Độc đáo; họp trên sông như khu phố nổi,
thuyền bán hàng len lỏi, tiếng nói, màu sắc

quần áo người bán hàng...
Bài 2: Câu 4b (trang 22 SGK)
* Các động từ trong câu: thoát qua, đổ ra,
xuôi về
* Không thể thay đổi trình tự các động từ
ấy vì như thế sẽ làm sai lạc nội dung đặc
biệt là sự diễn tả trạng thái hoạt động của
con thuyền trong mỗi khung cảnh.
- Thoát qua; nói con thuyền vượt qua một
nơi khó khăn nguy hiểm.
- Đổ ra; diễn tả con thuyền từ con kênh nhỏ
đổ ra dòng sông lớn.
- Xuôi về; diễn tả con thuyền nhẹ nhàng
xuôi theo dòng nước ở nơi dòng sông êm ả.
Bài 3: Làm một số bài tập củng cố.
Câu 1: Đoạn trích Sông nước Cà Mau
miêu tả quang cảnh vùng cực nam Nam Bộ.
Câu 2: Trích từ tác phẩm Đất rừng phương
Nam.
Câu 3: Ấn tượng chung của tác gỉa về
quang cảnh sông nươc Cà Mau là: không
gian rộng lớn, sông ngòi kênh rạch chằng
chịt, thuyên bè đi lại tấp nập.

Củng cố
Nhắc lại các kiến thức về văn bản
Hướng dẫn: Học bài
Giáo viên: Hà Thị Thiện

10 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6

Năm học: 2011-2012


Làm các bài tập vào vở
Xem trước phần TLV đã học.

Giáo viên: Hà Thị Thiện

11 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


TUẦN 5(Tiết 9-10)

Ngày soạn:
Ngày dạy:
LUYỆN TẬP BÀI: SO SÁNH

I. Mục tiêu: Giúp học sinh
- Nắm chắc khái niệm so sánh .
- Hiểu và nhớ được tác dụng của so sánh . Biết phân tích ý nghĩa cũng như tác dụng của
so sánh.
- Rèn kĩ năng sử dụng phép tu từ so sánh.
- Giáo dục ý thức sử dụng các phép tu từ khi tạo lập văn bản
II. Tiến trình:
* Ổn định tổ chức
* Kiểm tra:
- Kiểm tra chuẩn bị ở nhà của học sinh.
* Bài mới
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung
- G gợi ý cho H nhắc lại các kiến thức đã I- Nội dung kiến thức
học.
1. Khái niệm: So sánh là đối chiếu sự
? Thế nào là so sánh?
vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có
nét tương đồng làm tăng sức gợi hình, gợi
cảm cho sự diễn đạt.
? Phép so sánh có cấu tạo như thế nào?
2. Cấu tạo của phép so sánh:
(Về mô hình đầy đủ và dạng biến đổi)
a. Mô hình cấu tạo dạng đầy đủ và điển
hình:
Yếu tố 1 Yếu tố 2 Yếu tố 3 Yếu tố
4
Vế
A Phương Từ so Vế
(sự vật diện so sánh
B(sự
được so sánh
vật
sánh)
dùng
làm
chuẩn
so
sánh)
Mây
trắng
như

bông
Ngôi
dài
hơn cả
tiếng
? Có mấy kiểu so sánh? Lấy ví dụ.
nhà sàn
chiêng
+ So sánh ngang bằng: Cao như núi, dài b. Mô hình dạng biến đổi:
như sông.
Từ ngữ so sánh lược bớt
+ So sánh không ngang bằng: Bóng đá
Đảo vế B lên trước vế A
quyến rũ tôi hơn những công thức hóa học.
3. Các kiểu so sánh:
* Có hai kiẻu so sánh
- So sánh ngang bằng được thể hiện bằng
các từ so sánh: là, như, y như, tựa như,
giống như...bao nhiêu-bấy nhiêu...
Giáo viên: Hà Thị Thiện

12 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


? Nêu tác dụng của phép so sánh? Cho ví So sánh hơn kém (không ngang bằng)
dụ.
được thể hiện bằng các từ so sánh: hơn,
- Công cha như núi thái sơn
hơn là, kém, kém gì...

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
- Tàu dừa chiếc lược chải vào mây xanh.
4. Tác dụng của so sánh:
(Lược bỏ yếu tố2,3)
- Tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh
động giúp người đọc, người nghe dễ hình
- G chép bài tập lên bảng:
dung về sự vật, sự việc.
Bài 1: Tìm, nêu tác dụng phép so sánh
- Tạo ra những lối nói hàm súc, giúp
trong đoạn trích sau: “Dòng sông Năm Căn người đọc dễ nắm bắt tư tưởng tình cảm tác
mênh mông, nước ầm ầm đỗ ra biển ngày giả gửi gắm.
đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen II. Bài tập
trủi nhô lên hục xuống như người bơi ếch Bài 1:
giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi - Đoạn trích trên có ba phép so sánh, dấu
giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, hiệu của các phép so sánh là từ như.
trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên như - Tác dụng của các phép so sánh làm cho
hai dãy trường thành vô tận.”
đoạn văn có hìng ảnh cụ thể gợi cảm, nhờ
Bài 2: Trong câu ca dao:
có phép so sánh để kích thích trí tưởng
Nhớ ai bồi hổi bồi hồi
tượng mà sông nước Cà Mau hiện lên trong
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than. ta như một bức tranh có đầy đủ hình ảnh
- Từ bồi hổi bồi hồi là từ gì?
trên bờ, dưới nước.
- Giải nghĩa từ bồi hổi bồi hồi?
Bài 2:
- Phân tích cái hay của câu thơ do
- Đây là từ láy chỉ mức độ cao.

phép so sánh đem lại?
- Giải nghĩa: trạng thái có cảm xúc, ý nghĩ
cứ trở đi trở lại trong cơ thể con người.
- Trạng thái mơ hồ, trừu tượng chỉ được
bộc lộ bằng cách đưa ra hình ảnh cụ thể:
đứng đống lửa, ngồi đống than để người
khác hiểu được cái mình muốn nói một
cách dễ dàng. Hình ảnh so sánh có tính chất
phóng đại nên rất gợi cảm.
Bài 3: Tìm và phân tích loại phép so sánh
Bài 3:
a) Việt Nam đất nước ta ơi
* Phân tích tác dụng của phép so sánh
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn.
a) Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
b) Ta đi tới trên đường ta bước tiếp
So sánh không ngang bằng
Rắn như thép, vững như đồng
b) Rắn như thép
ngang bằng
Đội ngũ ta trùng trùng điệp điệp
Vững như đồng
Cao như núi, dài như sông
Đội ngũ
cao như núi, dài như
Chí ta lớn như biển đông trước mặt
sông
c) Đất nước
→ ngang bằng
Của những người con gái con trai

c) Đẹp như hoa hồng → ngang bằng
Đẹp như hoa hồng cứng hơn sắt thép
Cứng hơn sắt thép → không ngang bằng
- Tìm các biện pháp so sánh trong văn bản Bài 4: Phép so sánh trong bài "Bài học đường
"Bài học đường đời đầu tiên"
đời đầu tiên".
Giáo viên: Hà Thị Thiện

13 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


- Những ngọn cỏ gẫy rạp y như có nhát dao
vừa hạ qua.
- Hai cái răng đen nhánh n…..như hai lưỡi
kiếm máy.
- Cái anh Dế Choắt…..như gã nghiện.
- Đã thanh niên…như người cởi trần.
- Mỏ Cốc như cái dùi sắt.
- Chị mới trợn tròn mắt giương cánh lên như
sắp đánh nhau.
III. Hướng dẫn về nhà
- Xem lại các bài tập và lí thuyết.
- Tập lấy ví dụ các biện pháp so sánh.

Giáo viên: Hà Thị Thiện

14 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012

TUẦN 6(Tiết 11-12)

Ngày soạn:
Ngày dạy:

LUYỆN TẬP : QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH
VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ.
* MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
- Thấy được vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng so sánh và nhận xét trong văn
miêu tả.
- Biết cách vận dụng các yếu tố này trong khi viết bài văn miêu tả.
- Rèn kĩ năng sử dụng yếu tố tưởng tượng so sánh nhận xét trong văn miêu tả
- Giáo dục lòng yêu thiên nhiên yêu đất nước ,yêu con người ,yêu cuộc sống , yêu văn
học.
* CHUẨN BỊ
- Giáo viên: SGK, SGV, Sách tham khảo, soạn bài, bảng phụ…
- Học sinh: Ôn bài.
*TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Kiểm tra bài cũ? Thế nào là văn miêu tả?
? Yêu cầu đối với người víêt văn miêu tả?
2: Bài mới :
Giáo viên giới thiệu :
Yêu cầu quan trọng đối với người viết văn miêu tả là phải quan sát kĩ để tìm ra những
đặc điểm nổi bật của người, cảnh…Song bên cạnh năng lực quan sát, người viết văn miêu
tả cần phải biết tưởng tượng, so sánh và nhận xét.Để thực hiện tốt yêu cầu này chúng ta đi
vào nội dung bài học hôm nay.
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

I. Nội dung ôn luyện
HS đọc 3 đoạn trong SGK/ tr /27.
1,Quan sát, tưởng tượng, so
? Mỗi đoạn văn giúp em hình dung được những đặc điểm sánh và nhận xét trong văn
nổi bật gì của sự vật và phong cảnh được miêu tả ?
miêu tả:
- Đoạn 1: Tái hiện h/ả ốm yếu tội nghiệp của chú Dế a, Ví dụ
Choắt.
- Đoạn 2: Đặc tả quang cảnh vừa đẹp , thơ mộng, vừa
mênh mông, hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
- Đoạn 3: Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo mùa
xuân.
GV: Những đoạn văn trên đều là văn miêu tả.
- Giúp người đọc người
? Nhắc lại thế nào là văn miêu tả?
nghe hình dung đặc điểm
nổi bật của sự vật, sự việc
? Những đặc điểm nổi bật đó thể hiện ở những từ ngữ và con người và phong cảnh
hình ảnh nào?
- Đoạn 1: người gầy gò , dài lêu nghêu,cánh ngắn củn,
hở,càng bè bè , nặng nề, xấu,…
- Đoạn 2 :
+ Cảnh đẹp thơ mộng :từ đầu đoạn ->gió muối.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

15 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


+Cảnh mênh mông hùng vĩ : Đoạn còn lại

- Đoạn 3 :
+ Cây gạo sừng sững như tháp đèn khổng lồ, hàng ngàn
bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp
nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, lóng lánh lung linh.
+ Chim:chào mào ,sáo sậu, sáo đen, ríu rít,đàn đàn lũ lũ
….trò chuyện ,trêu ghẹo và tranh cãi nhau ồn mà vui
- Từ ngữ chính xác, giàu
? Nhận xét từ ngữ, hình ảnh được sử dụng?
chất gợi. Hình ảnh chọn lọc,
tiêu biểu
? Để tả được người viết có những năng lực quan sát nào ? - Quan sát tưởng tượng, so
.? Tìm những câu văn có sự liên tưởng và so sánh trong sánh và nhận xét
mỗi đoạn. Sự tưởng tượng, so sánh có gì độc đáo?
- Như gã nghiện thuốc phiện, như người cởi trần mặc áo
gi lê
- Như mạng nhện, như tháp, như người bơi ếch
- Như tháp đèn, như ngọn nến xanh
. Các hình ảnh rất đặc sắc vì nó thể hiện đúng hơn, rõ hơn
về đối tượng và gây bất ngờ lí thú cho người đọc
* Cho h/s đọc đoạn văn của Đoàn Giỏi tr/28/mục 3/
sgk ?
? Tìm những từ bị lược bỏ và so sánh ?
- ầm ầm, như thác, nhô lên hụp xuống như người bơi ếch ,
như hai dãy trường thành vô tận
- Những chữ đó làm nổi bật đặc điểm tiêu biểu của sự vật
giúp vật được miêu tả sinh động
- Đoạn văn không có những từ miêu tả, hình ảnh so sánh
chỉ là đoạn văn tự sự thông thường
GV: Chính nhờ sự tưởng tượng, so sánh độc đáo ấy mà b, Kết luận
đặc điểm tiêu biểu của sự vật nổi bật hơn

àVăn miêu tả giúp ta hình
?Văn miêu tả giúp ta hiểu điều gì?
dung được đặc điểm nổi bật
của sự vật.
? Để làm tốt bài văn miêu tả ta phải làm gì?
- Ta phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng,
tượng, ví von, so sánh…để làm nổi bật lên những đặc
điểm tiêu biểu của sự vật.
• H/s thực hiện ,g/v theo dõi
• Yêu cầu :
+ Ấn tượng ban đầu của t/g về vùng Cà Mau là không gian
rộng lớn mênh mông, sông ngòi kênh rặch bủa giăng chi
chít và tất cả được bao trùm trong màu xanh của trời nước,
của rừng cây.
+ Để làm nổi bật ấn tượng trên t/g đã tập trung miêu tả
khung cảnh thiên nhiên qua sự cảm nhận của thị giác và
thính giác đặc biệt là cảm giác về màu xanh bao trùm và
tiếng rì rào bất tận của rừng cây của sóng và gió.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

II. Luyện tập
Bài 1:Dựa vào văn bản
“Sông nước Cà Mau”. Hãy
tả lại cảnh sông nước Cà
Mau bằng lời văn của em

16 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012

+ Để thể hiện nội dung trên người viết phải có cái nhìn
tinh tế, có óc quan sát ,liên tưởng, tưởng tượng và đặc biệt
biết sử dụng tốt các biện pháp nghệ thuật như so sánh ,
dùng từ đặc tả, gợi tả ….
*Củng cố – Hướng dẫn
? Muốn làm được bài văn miêu tả người ta phải làm gì?
- Về nhà viết thành bài hoàn chỉnh :Tả cảnh sông nước Cà Mau bằng lời văn của em

Giáo viên: Hà Thị Thiện

17 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


TUẦN 7(Tiết 13-14)

Ngày soạn:
Ngày dạy:

Ôn tập văn bản: Bức tranh của em gái tôi
Vượt thác
I. Mục tiêu:
- Học sinh hiểu sâu hơn về nội dung và nghệ thuật văn bản.
- Rèn kỹ năng cảm thụ văn bản truyện.
II. Tiến trình:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung bài học
Hoạt động1 : Hướng dẫn HS
I- Nội dung kiến thức:
tìm hiểu kiến thức

A. Bức tranh của em gái tôi:
- GV cho HS đọc chú thích
1. Tóm tắt văn bản:
Em gái tôi tên là Kiều Phương nhưng tôi hay gọi
- GV cho HS đọc văn bản:
nó là Mèo. Mèo bí mật tự chế ra những lọ phẩm màu
-Yêu câu học sinh tóm tắt văn
để vẽ. Chú Tiến Lê, một họa sĩ đến chơi mới phát
bản
hiện ra tranh của Mèo vẽ rất đẹp. Cả nhà vui mừng ,
tạo điều kiện cho Mèo phát triển tài năng , chỉ có tôi
là thầm ganh tị với nó.
Chú Tiến Lê giới thiệu cho Mèo tham gia trại vẽ
Quốc tế , Mèo đạt giải nhất. Tôi lại càng kém vui. Nó
rũ tôi cùng đi lãnh thưởng và xem bức tranh nó vẽ đạt
giải. Trong phòng tranh; tôi mới giật mình thì ra Mèo
đã vẽ tôi để tham gia cuộc thi. Trong tranh, tôi thật
hoàn hảo, với một gương mặt thật đáng yêu. Tôi xấu
hổ về sự ganh tị nhỏ nhen của mình.Tôi không dám
nhận mình là người trong tranh vì người trong tranh
không phải là tôi, mà chính là lòng nhân hậu và tâm
- GV yêu cầu HS nêu nội dung và hồn trong sáng của em tôi.
nghệ thuật.
2. Nghệ thuật:
- Kể theo ngôi thứ nhất tạo nên sự chân thật cho
chuyện.
- Miêu tả chân thực diễn biến tâm lí của nhân
vật.
3. Ý nghĩa:
- GV cho HS đọc chú thích

- Tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng
- GV cho HS đọc văn bản:
lớn hơn lòng ghen ghét, đố kị.
-Yêu câu học sinh tóm tắt văn
B. Vượt thác:
bản
1. Tóm tắt văn bản:
 Bài văn miêu tả cảnh dòng sông Thu Bồn và
cảnh hai bên bờ sông theo hành trình của con thuyền
- GV yêu cầu HS nêu nội dung và qua những vùng địa hình khác nhau: đoạn sông phẳng
lặng trước khi đến chân thác; đoạn sông có nhiều thác
nghệ thuật.
dữ và đoạn sông đã qua thác dữ. Bằng việc tập trung
vào cảnh vượt thác tác giả làm nổi bật vẻ hùng hùng
dũng và sức mạnh của nhân vật dượng Hương Thư
Giáo viên: Hà Thị Thiện

18 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ.
2. Nghệ thuật:
- Phối hợp tả cảnh, tả người rất tự nhiên, sinh
- GV cho HS đọc chú thích
động .
- GV cho HS đọc văn bản:
- Sử dụng nhân hóa, so sánh phong phú, có
-Yêu câu học sinh tóm tắt văn
hiệu quả.

bản
- Các chi tiết miêu tả đặc sắc, chọn lọc.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm và gợi
- GV yêu cầu HS nêu nội dung và nhiều liên tưởng.
nghệ thuật.
3. Ý nghĩa:
- Vượt thác là bài ca về thiên nhiên, đất nước quê hương,
về lao động; từ đó đã kín đáo nói lên tình yêu đất nước, dân
tộc của nhà văn.
II- Bài tập mẫu:
Bài tập 1: Thuật lại tâm trạng của người anh trong
truyện Bức tranh của em gái tôi.
Bài tập 2: Tìm những nét đặc sắc của phong cảnh
thiên nhiên được miêu tả ở bài "sông nước và trượt
thác"
1. Sông nước Cà Mau
- Sông ngòi dày đặc chi chít
- Bao trùm là màu xanh
- Tiếng rì rào bất tận của rừng cây sóng biển
→ Cảnh thơ mộng hoang sơ, đầy sức sống
2. Vượt thác
- Sông rộng bờ bãi ngút ngàn
- Thác ghềnh dữ hiểm trở
→ Thơ mộng, hùng vĩ
Hoạt động 2 : HDHS thực hành III- Bài tập vận dụng:
bài tập
Bài tập 1:Viết đoạn văn miêu tả lại hình ảnh hai
*Học sinh làm bài tập trong
anh em Kiều Phương trong truyện Bức tranh của em
SGK

gái tôi.
Bài tập 2: Viết đoạn văn nêu suy nghĩ của em về
nhân vật dượng Hương Thư.

HS viết đoạn văn
III. Câu hỏi và bài tập củng cố :
- GV cho HS thực hành lần lược các bài tập
IV. Hướng dẫn HS tự học:
- Nắm vững nội dung bài học;
- Làm hoàn chỉnh bài tập.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

19 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


TUẦN 8(Tiết 15-16)

Ngày soạn:
Ngày dạy:

Luyện tập kĩ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn
miêu tả.
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp HS nắm chắc các kiến thức về văn miêu tả được sử dụng trong bài
luyện nói. biết cách trình bày và diễn đạt một vấn đề bằng miệng trước tập thể. Qua đó
nắm vững hơn kỹ năng quan sát, liên tưởng, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn
miêu tả; Tích hợp với phần văn ở văn bản “Bức tranh của em gái tôi” với TV ở vận dụng
các phó từ trong văn miêu tả kể chuyện.
2. Kĩ năng: Thực hành kỹ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn

miêu tả; Luyện kỹ năng nhận xét cách nói của bạn; năng lập dàn ý và luyện nói trước tập
thể lớp
3. Thái độ: Ý thức tự giác làm bài, kiên trì cố gắng trong làm bài; giáo dục kĩ năng
sống cho HS: nhận thức, tự tin, hợp tác, tìm kiếm xử lí thông tin.
II. Tiến trình:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung bài học
Hoạt động1 : Hướng dẫn HS tìm I- Nội dung kiến thức:
hiểu kiến thức
- Học sinh nhắc lại các yêu cầu kỹ
năng cần thiết trong văn miêu tả.
? Em hãy nêu vai trò cùa quan sát
- Quan sát: giúp chọn được những chi tiết nổi
trong văn miêu tả?
bật của đối tượng được miêu tả.
? Tưởng tượng, so sánh tác dụng
- Tưởng tượng, so sánh: giúp người đọc hình
của gì?
dung được đối tượng miêu tả một cách cụ thể, sinh
? Vai trò của nhận xét là gì?
động, hấp dẫn.
? Muốn miêu tả, người viết cần có
- Nhận xét: giúp người đọc hiểu được tình cảm
những thao tác nào? Công dụng
của người viết.
của những thao tác đó?
* Muốn miêu tả được , trước hết người ta phải biết
quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng
tượng, ví von, so sánh, … để làm nổi bật lên những
đặc điểm tiêu biểu của sự vật.

Hoạt động 2 : HDHS thực hành
II- Bài tập mẫu:
bài tập
BT 1:
Không nhất thiết phải tiến hành
Dàn ý
như trong sách, mà GV căn cứ vào 1. Mở bài: Giới thiệu hai anh em Kiều Phương
khả năng cũng như tình hình của trong truyện Bức tranh của em gái tôi. Nêu cảm
lớp để tiến hành, cốt sao đạt hiệu nghĩ khái quát.
quả cao nhất.
2. Thân bài:
- GV cho các nhóm thảo luận 10’
a/ Nhân vật Kiều Phương:
- Dãy 1 : BT1
- là cô bé khoảng 10 tuổi .
- Dãy 2: BT 2
+ Hình dáng: Vóc người nhỏ nhắn, gầy, thanh
- Dãy 3: BT 3
mảnh, cân đối.
- Dãy 4: BT 4
- Khuôn mặt bầu bĩnh, mái tóc dài, thắt hai
-CSBM lên HDHS giới thiệu, dãy bím , đôi mắt tròn to,sáng, mặt lọ lem, miệng
1 cử đại diện trình bày bài tập 1,
rộng, răng khểnh; quần áo luôn lấm lem.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

20 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012

thư kí tổ viết đề bài lên bảng (các
nhóm khác hình thành tiến trình
tương tự)
Sau khi trình bày xong, các tổ
nhận xét cách trình bày của bạn.
Sau đó người trình bày đặt câu hỏi
cho các bạn thảo luận, bổ sung cho
bài làm thên hoàn chỉnh.
- GV nhận xét, bổ sung, khuyến
khích.
Kết thúc khâu tập nói, GV nhận
xét chung, nêu ưu điểm cũng như
tồn tại của các tổ và sau đó cho
điểm một số em có hoạt động tốt
trong giờ học (chỉ cho HS tác dụng
về cách sử dụng phó từ trong khi
trình bày)
- GV dựa vào STK / 50 để hướng
dẫn cả lớp củng cố lại bài tập.

- Cử chỉ và hành động: hiếu động, tự chế màu
vẽ, ham học vẽ.
+ Tính cách: hoạt bát, vui vẻ, chăm chỉ với
công việc sáng tác ; hồn nhiên, trong sáng, tài năng,
độ lượng và nhân hậu.
b/ Nhân vật người anh:
- Người anh khoảng 15 tuổi .
+ Hình dáng: Không tỏ rõ nhưng có thể suy ra
từ cô em gái chẳng hạn: Cũng gầy, cao, đẹp trai,
gương mặt tỏa sáng thể hiện sự thông minh..

-Cử chỉ, hành động: Tò mò xem người em chế
màu vẽ, xem lén tranh của em, buồn cảm thấy
mình bất tài. Hay gắt gỏng với em . Khi đi xem
tranh của em vẽ thì ngạc nhiên, hãnh diện, xấu hổ .
+ Tính cách: Lúc đầu coi thường em, khi phát
hiện tài năng của em thì cảm thấy mình thành kẻ
ngoài rìa, bị bỏ rơi, xa lánh em; khi xem tranh của
em thì ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ à Ghen tị,
nhỏ nhen, mặc cảm, nhưng cũng rất trung thực, biết
ăn năn, hối lỗi.
BT 2: Chú ý bằng quan sát so
Hình ảnh người anh thực và người anh trong
sánh liên tưởng, tưởng tượng và
bức tranh xem kỹ thì không khác nhau. Hình ảnh
nhận xét, làm nổi bật những đặc
người anh trong bức tranh do người em gái vẽ thể
điểm chính trung thực, không tô vẽ. hiện bản chất tính cách người anh quan cái nhìn
trong sáng, nhân hậu của cô em gái.
3. Kết bài: Nhận xét, cảm nghĩ về hai anh em
Kiều Phương.
BT2: Trình bày về anh, chị hoặc em của mình.
Dàn ý
a. Mở bài: Giới thiệu về anh (chị) hoặc em của
mình. Lúc nào? (Lúc còn đi học,….)
b. Thân bài:
* Hình dáng:
•
Tả bao quát:
- Tuổi tác: trẻ măng như cô nữ sinh trung học.
(hoặc còn rất trẻ; trông chẳng kém gì những sinh

viên mới ra trường…)
Tầm vóc: mảnh mai, nhỏ nhắn…
Dáng điệu: đoan trang, thanh lịch…
Cách ăn mặc: tà áo dài thướt tha
duyên dáng
•
Tả chi tiết:
- Mái tóc mượt mà dài chấm ngang lưng…..
- Khuôn mặt trái xoan, tươi tắn, má lúm đồng
tiền.
Giáo viên: Hà Thị Thiện

21 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


- Mắt to đen láy…
- Miệng nhỏ nhắn(bé) luôn nở nụ cười…
- Môi trái tim đỏ như thoa son, mỗi khi cười lộ
ra hai hàm răng trắng và đều như hạt bắp…
BT3: HS hoàn thành bằng cách
- Đôi bàn tay nhỏ nhắn, xinh xắn…
cụ thể hóa các gợi ý bằng những
- * Tính tình:Hiền dịu( thể hiện qua lời nói:
nhận xét, quan sát và tưởng tượng
giọng
của bản thân.
- nói nhỏ nhẹ, trìu mến như dỗ dành….không
bao giờ lớn tiếng…
- Hành động: đi làm để kiếm tiền giúp đỡ ba

mẹ, nuôi em ăn học… thể hiện lòng hiếu thảo…
- Đi học thêm vào buổi tối để nâng cao trình
độ….
- Nhận xét.
c. Kết bài: Cảm nghĩ của em về anh (chị) hoặc
BT4: (tổ 4): HS đọc yêu cầu và
em của mình.
nhiệm vụ giống như BT3, chỉ khác
- Suy nghĩ: hiểu được tấm lòng của anh(chị,
đề tài.
em)….
GV đọc văn bản tả mặt
- Tình cảm: yêu quý anh(chị, em)….
Mặt trời mọc / SGV tr 43.
Tiết 2:
BT3: Lập dàn ý nói về một đêm trăng.
Dàn ý
a. Mở bài: Giới thiệu về cảnh đêm trăng
b. Thân bài:
Bầu trời đêm: Trong, cao…
- Vầng trăng: Treo lơ lửng như một chiếc mâm
bằng vàng giữa trời.
- Nhà cửa: Nhuốm một sắc vàng, bóng thì in
xuống đất như mảnh vải hoa…
- Nhà cửa: Nhấp nhô, núi thì từng mảng sáng
tối do ánh trăng soi vào.
- Đường làng: Chạy quanh co như một dải lụa
mềm.
- Trăng: Tròn, sáng, in rõ hình gốc đa và chú
Cuội.

- Gió: Từng cơn mát rượi, mang không khí dễ
chịu của mùa thu, lùa vào tóc, vào mắt.
c. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về đêm trăng
Thảo luận xong, đại diện các quê hương.
nhóm trình bày
BT4: Tả buổi bình minh trên biển.
- Các nhóm khác nhận xét, bổ
Dàn ý
sung .
a. Mở bài : giới thiệu cảnh được tả : cảnh biển
- GV củng cố và rèn kỹ năng buổi sáng, thật đẹp
nói cho học sinh:
b. Thân bài:
Giáo viên: Hà Thị Thiện

22 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


Chú ý nói lưu loát, tự tin . Trình
+ Bầu trời: Như vỏ trứng, như cái bát úp, như
bày mạch lạc, rõ ràng. Khi nói cần một chiếc áo xanh khổng lồ những đám mây như
chú ý phát âm chuẩn, đúng giọng.
những bông hoa tuyết điểm tô cho chiếc áo.
 Bắt đầu thực hiện luyện nói :
+ Mặt biển: Phẳng lì như tờ giấy
@ GV có thể cho HS yếu – kém
+ Bãi cát: Mịn, chạy dọc theo bờ biển như một
nói phần mở bài, kết bài và khuyến thảm vàng.
khích cho điểm.

+ Những con thuyền: Nhấp nhô theo sóng, thấp
thoáng phía xa.
c. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về cảnh biển
buổi sáng
BT5
Dàn ý
a. Mở bài: giới thiệu người dũng sĩ em thích.
(Thạch Sanh, ….)
b. Thân bài:
* Tả đôi nét về hình dáng: thân hình lực lưởng,
ngực nở nang, bắp thịt cuồn cuộn; đầu quấn khăn,
cởi trần, đóng khố….
* Tả, kể việc làm, hành động của nhân vật làm
nổi bật phẩm chất của người dũng sĩ.(kể những lần:
bị Lý Thông lừa canh miếu đánh nhau với chằn
tinh; xuống hang cứu công chúa diệt đại bàng….)
*
c. Kết bài: Cảm nghĩ của em về người dũng sĩ ấy.
III- Bài tập vận dụng:
Trình bày miệng các dàn ý trên
III. Hướng dẫn HS tự học:
- Nắm vững nội dung bài học;
- Làm hoàn chỉnh bài tập.

Giáo viên: Hà Thị Thiện

23 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012

TUẦN 9(Tiết 17-18)

Ngày soạn:
Ngày dạy:

Phương pháp làm văn miêu tả – luyện tập cách làm văn miêu tả
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được phương pháp làm bài văn tả cảnh và bố cục, hình
thức một bài văn tả cảnh, biết dùng từ ngữ miêu tả.
2. Kĩ năng: rèn kỹ năng quan sát lựa chọn chi tiết, hình ảnh để trình bày; tích hợp với
“Vượt thác” và “So sánh, nhân hóa”.
3. Thái độ: Ý thức trong việc viết một bài vă tả cảnh; giáo dục kĩ năng sống cho HS:
nhận thức, tự tin, hợp tác, tìm kiếm xử lí thông tin.
II. Tiến trình:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung bài học
Hoạt động1 : Hướng dẫn HS tìm I- Nội dung kiến thức:
hiểu kiến thức
- Xác định đối tượng miêu tả.
- Học sinh nhắc lại các yêu cầu kỹ
- Quan sát lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu.
năng cần thiết trong văn miêu tả.
- Trình bày những điều quan sát được theo một
? Muốn bài văn tả cảnh sinh động thứ tự.( từ xa à gần hay từ gần à xa, từ trênà
cần đòi hòi điều gì?
dưới, từ dưới à trên, từ ngoài à trong, từ trong à
? Trình bày bố cục một bài văn tả
ngoài, theo trình tự thời gian, từ khái quát à cụ
cảnh?
thể)

* Bố cục đủ 3 phần:
a.
Mở bài: Giới thiệu chung về cảnh được
tả.
Hoạt động 2 : HDHS thực hành
b.
Thân bài: Tả cảnh vật chi tiết theo một
bài tập
thứ tự.
 HS đọc bài tập 1
c.
Kết bài: Cảm nghĩ về cảnh được tả.
? Nếu phải tả quang cảnh lớp học II- Bài tập mẫu:
trong giờ học thì em sẽ miêu tả
BT1.
như thế nào?
a. Những hình ảnh cụ thể, tiêu biểu của lớp học
a. Từ ngoài vào trong (không trong giờ viết bài tập làm văn:
gian)
- Thầy(cô) ra đề và nhắc nhở HS: đọc kĩ yêu đề
b. Từ trống vào lớp đến khi bài xác định yêu cầu đề, tìm ý, lập dàn ý, viết bài
hết giờ (thời gian)
hoàn chỉnh, đọc lại sửa chữa, trình bày sạch đẹp.
- Lớp chuẩn bị viết bài.
? Phần mở bài cần nêu điều gì?
- Cảnh cả lớp chăm chú làm bài. (tư thế, thái độ
(HS trả lời miệng giải quyết nhanh HS)
gọn)
- Thầy (cô) ngồi trên bục theo dõi HS làm bài.
- Giới thiệu thời điểm (thứ,

- Quang cảnh chung của phòng học (bảng đen,
tiết học)
- Tâm thế chờ đợi của các bạn bốn bức tường, bàn ghế....)
- Cảnh viết bài.
- Không khí lớp học nghiêm
- Ngoài sân trường → tiếng trống → cảnh thu
trang, im lặng khác thường.
bài.
? Phần kết bài cần bộc lộ gì?
b. Trình tự không gian:
Phấn chấn vì đã hoàn thành bài
Giáo viên: Hà Thị Thiện
24 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012


viết.
Trình tự thời gian:
(GV có thể chấp nhận những chi
c. Viết phần mở bài và phần kết cho đề bài trên:
tiết khác mà không quá xa đề yêu
+ Phần mở bài: Giới thiệu buổi học, tiết học.
cầu)
+ Phần kết bài: Cảm nhận tâm trạng, ước vọng và
 Có thể đi đến kết luận cho HS thành quả của bài làm.
với hai nội dung cần thiết là:
@ GV cho HS nêu yêu cầu BT 2
(có thể cho HS viết bảng phụ)
BT2: Tả quang cảnh sân trường lúc ra chơi.
 HS đọc. GV nêu các yêu cầu.

a. Tả theo trình tự thời gian, không gian:
? Chọn thứ tự miêu tả theo thời
- Trống hết tiết 2 báo hiệu giờ ra chơi.
gian, em thử hình dung sân trường
- HS các lớp cùng ra sân: ùa ra như bầy ong vở tổ.
như thế nào?
- Tiếng trống tập trung tiết thể dục giữa giờ.
 Chỉ trình bày những sự việc
- Cảnh HS chơi đùa: góc phía đông... góc bên
hình ảnh thuộc phần thân bài của phải...giữa sân...
bài viết.
- Các trò chơi: cút bắt, đá cầu, nhảy dây...
- Phát vấn HS trả lời.
- Tiếng trống vào lớp, HS xếp hàng vào lớp. Sân
- GV đề xuất kết luận.
trường trở lại im ắng sau giờ ra chơi.
- HS viết vào bảng phụ:
b. Viết đoạn:
Thử chọn một cảnh cụ thể để
viết.
BT 3 (về nhà)
- Gợi: HS lớp 6A với trò chơi
Lập dàn ý chi tiết bài
đá cầu, nhảy dây ….
“Biển đẹp” của Vũ Tú Nam
BT4: (về nhà)
→ HS viết với các chi tiết sau:
Đề: Tả cảnh sân trường trong giờ ra chơi.
+ Chọn sân bãi, chia hai nhóm.
Dàn ý

+ Mở bài: Trước khi ra chơi sân trường như thế
nào?
Tiếng trống báo hiệu giờ chơi (1,5đ)
+ Thân bài: (6đ)
a. Trong giờ ra chơi.
- Sân trường nhộn nhịp, tiếng nói tiếng cười
- Bầu trời trong xanh
- Anh nắng tỏa khắp sân trường. Có những hoạt
động ở sân trường: đá cầu, nhày dây, chơi tập thể,
đọc bài ….
b. Tiếng trống báo hiệu giờ học.
- Xếp hàng vào lớp.
- Sân trường trở lại vắng lặng.
+ Kết bài (1,5đ)
Cảm giác khoan khoái, nét mặt hớn hở hứa hẹn
tiết học tới có hiệu quả hơn.
III- Bài tập vận dụng:
Lập dàn ý cho các bài tập 1,2
Viết đoạn thân bài cho các bài tập 1,2
III. Hướng dẫn HS tự học:
- Nắm vững nội dung bài học;
Giáo viên: Hà Thị Thiện

25 Giáo án Ngữ văn phụ đạo khối 6
Năm học: 2011-2012