sáng kiến kinh nghiêm môn toán lớp 5

Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1 Lý do chọn đề tài:`
I.1.1 Cơ sở lý luận:
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, nhiệm vụ trong tâm của giáo dục là đào
tạo thế hệ trẻ thành “Con người mới: Đó là con người ý thức làm chủ, ý thức trách
nhiệm công dân, có tri thức, sức khoẻ và lao động giỏi, sống có văn hoá và tình
nghĩa, giàu lòng yêu nước và tinh thần quốc tế chân chính”. Ngay sau đại hội VIII
Ban chấp hành trung ương Đảng đã có nghị quyết về giáo dục và đào tạo , khoa học
và công nghệ . Đây là lần thứ hai qua hai nhiệm kỳ liên tiếp, Đảng ta có nghị quyết
của BCHTW về giáo dục và đào tạo. Điều đó chứng tỏ sự quan tâm đặc biệt của
Đảng và nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục là quốc sách hàng đầu trong sự
nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước.
Nghị quyết TW 2 của Đảng đã đề ra định hướng chiến lược, những tư tưởng
chỉ đạo và mục tiêu cụ thể cho sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo. Với yêu
cầu đi trước kinh tế một bước, giáo dục đào tạo đang cùng đất nước bước vào thế kỉ
XXI, với trách nhiệm nặng nề, trước thời cơ và thử thách của sự phát triển chúng ta
không có quyền chậm bước. Mà các nhà nghiên cứu đã khẳng định rằng: “Toán học
là cơ sở của các nghành khoa học khác”.
Trong các môn học ở tiểu học môn Toán có một vị trí rất quan trọng . Kiến
thức kỹ năng của môn Toán ở Tiểu học có nhiều ứng dụng trong đời sống con
người. Nó có vai trò lớn cần thiết cho con người lao động. Nó còn có vai trò quan
trọng trong việc học các môn học khác ở Tiểu học của các em học sinh. Là cơ sở
tiền đề để học tiếp môn học Toán ở các lớp học cao hơn. Môn Toán ở Tiểu học góp
phần giáo dục cho học sinh phát triển toàn diện, góp phần phát triển trí thông minh
trí tuệ, cách suy nghĩ độc lập linh hoạt và hình thành cho học sinh cách nhìn sự vật
hiện tượng theo quan điểm khoa học duy vật biện chứng. Môn Toán ở Tiểu học bồi
dưỡng cho các em tính trung thực, cẩn thận, tinh thần hăng say lao động và học tập,
Lưu Thị Hải

1


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

góp phần vào sự hình thành phát triển, trở thành con người lao động mới. Để dạy
môn Toán cho các em được tốt thì ngay trong các lớp đầu cấp, người giáo viên
trang bị cho các em những kiến thức cơ bản làm nền tảng cho việc nắm bắt kiến
thức ở những phần học tiếp theo. Mặt khác người giáo viên phải hiểu được đặc
điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học, đó là sự phát triển tư duy chưa cao, chủ
yếu là tư duy cụ thể ghi nhớ máy mọc với kinh nghiệm nghèo nàn, kiến thức khô
hạn..Có thể nói với thiếu nhi "học mà chơi, chơi mà học". Song các em hàng ngày,
hàng giờ phải chịu tác động của môi trường xã hội "tích cực, tiêu cực". Tâm hồn
của trẻ đôi khi không ý thức được những hành động vui chơi giải trí của mình dẫn
đến hậu quả khó lường.
Vì thế trò chơi trong Toán học có một vị trí rất quan trọng trong các môn học ở
Tiểu học. Trò chơi trong Toán học còn bồi dưỡng cho các em tính trung thực, cẩn
thận, tinh thần hăng say lao động, học tập góp phần phát triển nhân cách con người
lao động mới, con người xã hội chủ nghĩa.Với đặc điểm tâm sinh lý, tư duy phát
triển chưa cao còn mang tính cụ thể "từ trực quan cụ thể đến tự học duy trừu
tượng". Vì vậy trình độ nhận thức của các em còn hạn chế và sử dụng trò chơi
trong Toán học để hướng dẫn học sinh Toán là phương pháp có nhiều ưu điểm.
Đối với học sinh lớp 5, trong quá trình học, từ đầu cấp các em luôn được sử
dụng các trò chơi trong quá trình học Toán. Mặc dù môn Toán được học ở các lớp
đầu cấp nhưng kiến thức ở các lớp cuối cấp khó và phức tạp hơn đòi hỏi các em tư
duy và tập trung cao độ hơn, nếu không sẽ gây sự chán nản, mệt mỏi trong Toán
học. Vì vậy trò chơi Toán học có một vị trí rất quan trọng trong việc tạo niềm say
mê hứng thú cho học sinh.
I.1.2. Cơ sở thực tiễn:
Trong chương trình sách giáo khoa Toán 5, không có phần lí thuyết dành riêng

cho trò chơi Toán học, mà chỉ đưa ra một bài toán có tính chất bồi dưỡng để nâng
cao nhận thức cho học sinh. Trong sách giáo khoa Toán 5 có xây dựng những bài
Lưu Thị Hải

2


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

toán học để củng cố kiến thức kỹ năng cho học sinh lớp 5 sau khi học nội dung của
bài. Như vậy vấn đề đặt ra ở đây là giáo viên lớp 5 phải biết áp dụng phương pháp
này một cách triệt để.
Qua thời gian giảng dạy tại trường Tiểu học Hải Lạng, kết hợp với việc nghiên
cứu tìm hiểu tình hình giảng dạy của giáo viên trường, tôi thấy việc tổ chức trò chơi
Toán học ở Tiểu học của giáo viên còn rất nhiều hạn chế. Giáo viên chưa tận dụng
các trò chơi trong tiết dạy. Nếu có vận dụng thì vẫn chưa có sự sáng tạo, hình thức
nghèo nàn, không linh hoạt. Các em hay mất trật tự không tập trung, nếu gò ép thì
các em sẽ chán nản hơn. Nếu không tạo sự say mê hứng thú cuốn hút học sinh thì
chất lượng giờ học không cao, không đảm bảo tính giáo dục. Đây là vấn đề hết sức
phức tạp, mà người giáo viên phải có sự nghiên cứu để có cách tổ chức lôi cuốn
học sinh học tập say mê hứng thú trong giờ học.
Đối với học sinh tiểu học khả năng tập chung chú ý của các em chưa cao, các
em rất hiếu động, chóng nhớ mà cũng dễ quên, mau thích hợp nhưng cũng chóng
chán. Vậy làm thế nào tạo cho các em hứng thú học tập đặc biệt là hứng thú học bộ
môn toán.
Như chúng ta đã biết con đường thông dụng nhất dẫn đến việc nghiên cứu toán
học một cách nghiêm túc đó là: Toán học, trò chơi toán học, tiêu khiển toán học và
câu đố. Trong những thập kỷ gần đây đã giành được quyền tự tồn tại bên cạnh
những ngành toán học cổ điển.
“ Trò chơi toán học “ trong giờ học khơi dậy sự thích thú học tập của học sinh,

tránh được gánh nặng cho học sinh. Trò chơi toán học không chỉ là phương tiện để
“ rút ngắn sự buồn tẻ “ mà là dẫn tới những bài toán và để ứng dụng toán học vào
ngành giao thông, vào kỹ thuật, vào các khoa học tự nhiên và vào cuộc sống hàng
ngày rất có giá trị.
Vì thế tôi đã chọn đề tài “ Một số biện pháp tổ chức trò chơi Toán cho học
sinh lớp 5 Trường Tiểu học Hải Lạng ” để nghiên cứu.
I.2. Mục đích nghiên cứu đề tài
Lưu Thị Hải

3


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Tôi nghiên cứu đề tài này với mục đích là để giúp học sinh biết áp dụng biện
pháp trò chơi Toán học để thực hiện chức năng thực hành luyện tập từ đó học sinh
được củng cố vận dụng linh hoạt tri thức, kỹ năng đã học kết hợp với kinh nghiệm
sống của bản thân, đồng thời thấy được những thiếu sót trong hoạt động trí tuệ,
trong tri thức của các em. Từ đó người giáo viên có thể bổ xung điều chỉnh kịp thời
nâng cao dần trình độ của các em. Tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi
chỉ có mục đích là giúp giáo viên áp dụng tốt, đúng biện pháp tổ chức trò chơi Toán
học cho học sinh lớp 5.
I.3 Thời gian, địa điểm:
I.3.1. Thời gian:
Kế hoạch thực hiện đề tài được tiến hành trong năm học 2011- 2012
I.3.2. Địa điểm:
Trường Tiểu học Hải Lạng -Tiên Yên - Quảng Ninh
I.3.3. Phạm vi đề tài:
I.3.3.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu:
.

Một số biện pháp tổ chức trò chơi Toán học cho học sinh lớp 5.
I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:
Trường Tiểu học Hải Lạng- Tiên Yên - Quảng Ninh.
I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát:
Học sinh lớp 5 Bình Minh trường Tiểu học Hải Lạng .

I.4. Phương pháp nghiên cứu.
3.1. Phương pháp nghiên cứu:
Trong dạy học Toán ở Tiểu học các phương tiện trực quan thường ngày là các
sơ đồ, biểu đồ, bảng phụ, tia số... Các phương tiện này bao hàm cả hai mặt, vừa cụ
thể vừa trừu tượng khái quát. Trong khi dạy học nhất là tổ chức trò chơi, giáo viên
cần có nhiều bài tập, bảng phụ để giúp các em thoát khỏi chủ đề cụ thể của bài tập
Lưu Thị Hải

4


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

khi sử dụng chung, thì khả năng phân tích tổng hợp, trừu tượng hoá, cụ thể hoá
được rèn luyện và phát triển.
3.1.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Để xây dựng được một đề tài, thì việc nghiên cứu lí luận là không thể thiếu, cụ
thể là khi đi nghiên cứu đề tài này, tôi đã nghiên cứu tham khảo các tài liệu:
+ Sách giáo khoa lớp 5
+ Tập san trò chơi Toán ở Tiểu học
+ Vở bài tập toán lớp 5
+ Sách giáo viên Toán 5 và một sô tài liệu có liên quan.
3.1.2. Phương pháp quan sát:

Tôi đã vận dụng phương pháp này tối đa nhất ở khâu quan sát việc giảng dạy
của giáo viên và khả năng tiếp thu của học sinh khi được chơi các trò chơi nhằm
phát triển tư duy và kết hợp ghi chép có biên bản dự giờ của giáo viên.
3.1.3. Phương pháp trò chuyện:
Để điều tra thực tế ở trường, nội dung, cách dạy và khả năng tiếp thu của giáo
viên và học sinh về cách tổ chức trò chơi này. Tôi đã trực tiếp trao đổi với giáo
viên, trực tiếp đứng lớp học sinh khối 5 và chuyên môn quản lí của nhà trường.
3.1.4. Phương pháp khảo nghiệm:
Để so sánh đối chiếu của giáo viên giữa cách tổ chức trò chơi, tôi đã tiến hành
dạy và kiểm tra chất lượng thông qua một bài kiểm tra, để so sánh kết quả một cách
chính xác.
Ngoài phương pháp nêu trên tôi đã sử dụng kết hợp các phương pháp khác:
điều tra, nghiên cứu thực tế, thống kê.
I. 5. Đóng góp mới về mặt lý luận, về mặt thực tiễn.
Trò chơi toán học tạo điều kiện để học sinh tiếp thu bài hào hứng, có hiệu quả.
Nó còn góp phần thúc đẩy chất lượng dạy học của thầy và trò trường phổ thông.
Lưu Thị Hải

5


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Muốn giảng dạy được tốt người giáo viên phải nắm được tâm sinh lý của học sinh.
Đặc trưng nhân cácha ở lứa tuổi này ham chơi, vì vậy trong giờ học giáo viên cần
tổ chức trò chơi cho trẻ để học sinh nắm vững bài. Việc tổ chức trò chơi toán học
cho học sinh lớp 5 vào trong giảng dạy, đã tác động đến trí tuệ, tình cảm của các
em. Giúp các em tiếp thu bài nhanh hơn, phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo.
Từ những vấn đề trên người giáo viên phải nhận thức đúng đắn, rõ ràng về
tầm quan trọng của cách tổ chức trò chơi toán học. Tìm hiểu kỹ trương trình nội

dung sách giáo khoa lớp mình đang dạy. Ngoài ra giáo viên phải thường xuyên
tham khảo các tài liệu, chuyên san siu tầm các cách tổ chức trò chơi toán học phục
vụ cho bài giảng. Đồng thời giáo viên cần quan tâm đến những học sinh tiếp thu
chậm, động viên khuyến khích kịp thời để các em bạo dạn tham gia vào trò chơi.

Lưu Thị Hải

6


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
II.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Ngày nay trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng đang trên đà phát
triển. Đối với nước ta để hoà nhập với thế giới là công việc vô cùng quan trọng,
chính vì vậy công việc cải cách nền giáo dục được đặt lên hàng đầu. Giáo dục trong
trường Tiểu học là nền tảng cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển nhân
cách con người Việt Nam Xã hội chủ nghĩa. Những người làm công tác giáo dục
đã không ngững học hỏi tiếp thu lĩnh hội những tinh hoa của văn hoá nhân loại
cũng như kinh nghiệm của lớp người đi trước để truyền lại cho các thế hệ học sinh.
Ở trường Tiểu học các em phải học rất nhiều môn học khác nhau trong đó môn
Toán là môn học rất quan trọng và thiết thực, phân môn Toán là một trong những
phân môn quan trọng góp phần hình thành và phát triển tư duy cho học sinh thông
qua trò chơi Toán học là một trong 4 kỹ năng cơ bản mà hoạc sinh Tiểu học phải
nắm vững.
II.1.2. Cơ sở lý luận:
Biện pháp: Cách làm cách giải quyết một vấn đề cụ thể.
Tổ chức : làm cho thành một chỉnh thể, có một cấu tạo, một cấu trúc và chức

năng chung nhất định.
Trò chơi : Hoạt động bày ra để vui chơi giải trí.
Toán học : Khoa học nghiên cứu các quan hệ số lượng và hình dạng trong thế
giới khách quan.
* Mục đích của việc tổ chức trò chơi toán học:
Trò chơi toán học đem lại sự vui nhộn, thích thú và tình yêu học tập.

Lưu Thị Hải

7


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Trò chơi toán học còn giúp các em có hứng thú học tập, tự giác nắm bắt nội
dung bài học một cách chủ động.
* Ý nghĩa của việc tổ chức trò chơi toán học:
Trò chơi toán học là tổ chức vui chơi ngay trong giờ học, lớp học hàng ngày.
Có nghĩa là chơi trong phạm vi không gian ngắn ngủi. Nhưng nó có tác dụng tích
cực và có động lực thúc đẩy quá trình dạy học có chất lượng của thầy và trò.
* Chức năng tổ chức trò chơi toán học:
- Chức năng rèn kĩ năng thao tác tính toán nhanh.
- Chức năng củng cố kiến thức bài học.
Qua thực tế ta thấy lứa tuổi học sinh Tiểu học ( từ 6, 7 tuổi đến 11, 12 tuổi) là
giai đoạn phát triển của tư duy, nó thường được gọi là thao tác cụ thể.
Các thao tác tư duy này được gọi tắt là "cụ thể". ở lứa tuổi này tri giác của các
em còn mang tính trực quan cụ thể, cần nắm, sờ mó vào sự vật thì mới tri giác dễ
hơn. Tri giác của các em về không gian, thời gian còn hạn chế (vì kinh nghiệm
sống còn nghèo nàn)
Do đó trẻ hay lẫn với các đối tượng có hình dạng na ná giống nhau khi nhận

biết các dạng hình có vị trí giống nhau.
Đối với trẻ nhỏ khả năng (nhận) chú ý còn có rất ít hay bị phân tán và khả
năng chú ý kém, thể hiện là khi làm Toán nếu chú ý để dữ kiện này thì quên giữ
kiện khác. Sức chú ý chưa bền vững khi gặp bài toán khó.
Do vậy việc vận dụng để tổ chức trò chơi Toán nhằm củng cố kiến thức kỹ
năng cho học sinh lớp 5 để phát triển tư duy cho học sinh là phù hợp với đặc điểm
tâm sinh lý của các em.

Lưu Thị Hải

8


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

II.2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
II. 2.1 Thực trạng về việc tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp 5.
II. 2.1.1 Đối với giáo viên
Qua tìm hiểu trao đổi học hỏi kinh nghiệm cùng với những tiết dự giờ đồng
nghiệp, tôi nhận thấy việc tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp 5 chưa hiệu
quả.
Giáo viên đã biết tận dụng phương pháp tổ chức trò chơi trong tiết dạy nhưng
chưa triệt để chưa có sáng tạo.
Giáo viên tổ chức trò chơi toán học còn mang tính áp đặt. Nhiều giáo viên khi
chuẩn bị bài chỉ chú ý đến nội dung và bài giảng mà không chú ý đến việc chuẩn bị
đồ dùng cho trò chơi, nếu có chuẩn bị chỉ qua loa đại khái chưa nắm vững được
cách tổ chức.
Hệ thống nội dung trò chơi của giáo viên đưa ra để học sinh chơi chưa rõ ràng
cụ thể. Lệnh của giáo viên chưa dứt khoát rễ làm cho học sinh hiểu nhầm cách
chơi.

Để hoàn thành đề tài này, tôi đã đi dự giờ một số tiết của đồng nghiệp trong khối 5.
Biên bản dự giờ số 1
Dự giờ đồng chí: Lương Thị Minh
Ngày dạy: 22/ 08/ 2011
Bài 5 : Phân số thập phân.
*Ổn định lớp:
* Ôn bài cũ:5’

- 2 HS lên bảng làm bài:

So sánh các phân số:
5
7
3
3
và
;
và
8
8
9
6

5
8

<

7
8

;

3
<
9

3
6

- GV cùng HS nhận xét cho điểm.
1. Giới thiệu bài:
Lưu Thị Hải

9


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Giờ trước các em học bài ôn tập: so - HS lắng nghe.
sánh hai phân số. Để nhận biết được
phân số thập phân là như thế nào cô
cùng các em học bài "Phân số thập
phân".
1.Hoạt động1: Giới thiệu phân số thập
phân:
Mục tiêu: Biết đọc viết phân số thập
phân. Biết một phân số có thể viết
thành phân số thập phân và biết cách
chuyển các phân số đó thành phân số

thập phân.
Cách tiến hành.
GV viết lên bảng các phân số sau:

- HS quan sát, nối tiếp nhau đọc các

3
5
17
phân số trên bảng.
;
;
10
100
1000
? Nêu đặc điểm của mẫu số các phân
- Mẫu số là: 10, 100, 1000,...
số này?
- 3 HS nối tiếp nhau nhắc lại
GV kết luận: Các phân số có mẫu số là
10, 100, 1000,... gọi là các phân số
thập phân.
GV đưa phân số :

- HS đọc:
3
5

? Tìm phân số thập phân bằng phân số

- KL:

3
5

3

3 x 2

5

5 x 2

?
Một số phân số có thể

6
1
0

viết thành phân số thập phân.
VD:
Lưu Thị Hải

10


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

7

20
;
4
125

Học sinh thực hành làm bài.

2. Hoạt động 2: Luyện tập.
Mục tiêu: Biết đọc viết phân số thập
phân. Biết một phân số có thể viết
thành phân số thập phân và biết cách
chuyển các phân số đó thành phân số
thập phân.
Cách tiến hành.
Bài 1:
Yêu cầu HS đọc yêu cầu của bài. GV
viết các phân số thập phân lên bảng - HS đọc yêu cầu của bài.
yêu cầu học sinh đọc.
- Yêu cầu HS nhận xét, GV nhắc lại.

- HS đọc các phân số thập phân

Bài 2:

9
21
625
2005
1 ; 10 ; 100 ; 100000
Gọi HS đọc yêu cầu của bài.

0
0
0
0
- Yêu cầu HS làm việc theo nhóm, đại - HS đọc yêu cầu của bài.
diện nhóm báo cáo, nhóm khác nhận
xét bổ xung.
Bài 3: Gọi HS đọc yêu cầu của bài.

7
1
0

;

20
10
0

;

475
100
0

;

1
100000
0

- HS làm bài cá nhân
- HS đọc yêu cầu của bài.
- 1 HS lên bảng làm bài. HS cả lớp làm
Gọi HS nhận xét bài làm của bạn.
? Tại sao em lại biết phân số
4
0
1

;
17
100

vào vở bài tập.
4
0
1
0

;

17
100
0
Lưu Thị Hải

11

Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

0

0
- Vì hai phân số này có mẫu số là 10,

3. Củng cố dặn dò:

100.
Phần củng cố giáo viên tổ chức cho HS chơi trò chơi với nội dung bài tập 4 SGK
bằng hình thức " Chơi tiếp sức tiếp sức"
Yêu cầu 2 nhóm cử 4 em lên bảng chơi, nhóm nào làm nhanh đúng thì nhóm
đó thắng cuộc.
a,

c,

7
2

6
30

7
2

6
30

x 5
x 5

35
10

:
:

1
10

3
3

b,

d,

3
4

64
800

3
4

x 25
x 25

64 :
800 :

8
8

75
100

8
100

-

Giáo viên tổng kết nội dung của bài.
- Chuẩn bị bài sau: Luyện tập.
* Nhận xét:
+ Ưu điểm:
- Giáo viên chuẩn bị kỹ khi dạy bài.
- Truyền đạt được đủ lượng kiến thức theo mục đích.
- Đi đúng trình tự các bước lên lớp.
- Sử dụng hợp lý các phương pháp dạy học.
- Giáo viên đã hướng dân học sinh chơi trò chơi Toán học để củng cố nội dung
bài.
+ Nhược điểm:
- Giáo viên nên chữa bài không nên chỉ nhận xét, học sinh yếu có thể chưa
nắm được bài.
Biên bản dự giờ số:2
Người dạy : Quách Thị Bích Huệ

Lưu Thị Hải

12


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Ngày dạy: Ngày 07 tháng 11năm 2011
Tiết 55: Nhân một số thập phân với 10, 100,...
I/ Mục tiêu:
- Biết nhân nhẩm một số thập phân với 10, 100, 1000
- Chuyển đổi đơn vị đo của số đo độ dài dưới dạng số thập phân.
- Yêu thích môn học.
II/ Chuẩn bị:
- GV: bảng phụ
- Học sinh:
III/ Các hoạt động dạy, học:
* Ôn bài cũ
- Gọi HS lên bảng làm bài 3 SGK

- 2 HS lên bảng làm bài.

- GV nhận xét chữa bài, chấm điểm.
* Giới thiệu bài
1. Hoạt động 1: hướng dẫn nhân nhẩm
số thập phân vơi 10, 100, 1000...
Mục tiêu: - Biết nhân nhẩm một
số thập phân với 10, 100, 1000
Cách tiến hành.
a, VD: 27,867 x 10 = ?

- HS thực hiện, HS cả lớp nháp:
x
- GV nhận xét đánh giá của HS.

27, 867
10
278,670

- GV nêu: 27,867 x 10 = 278,67
- GV hướng dẫn để rút ra quy tắc nhân
nhẩm một số thập phân với 10.

- HS nêu cách nhận xét theo hướng dẫn

b, VD:

của GV.
Lưu Thị Hải

13


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Hãy đặt tính và thực hiện phép tính:
53,286 x 100

x

53,286

- Yêu cầu HS nêu cách đặt tính
- GV nhận xét cách đặt tính và tính

100
5328,600

? Vậy 53,286 x 100 bằng bao nhiêu?
Rút ra quy tắc
c, Quy tắc nhân nhẩm một số thập
phân với 10, 100, 1000,...
Muốn nhân một số thập phân với 10,
100, 1000...., ta làm như thế nao?

- HS nêu quy tắc.

2 Hoạt động2: Thực hành.

1,4 x 10 = 14

Mục tiêu: - Biết vận dụng nhân nhẩm

2,1, x 100 = 0,21

một số thập phân với 10, 100, 1000

7,2 x 100 = 0,072

- Chuyển đổi đơn vị đo của số đo độ
dài dưới dạng số thập phân.

Cách tiến hành.
Bài 1: Yêu cầu HS đọc yêu cầu của bài

- HS đọc đề toán

- HS tính nhẩm sau đó nêu kết quả

1m = 100cm

- GV cùng HS nhận xét, chữa bài

12,6 m x 100 = 126cm

Bài 2: Viết các số sau dưới dạng số đo - 3 HS lên bảng làm bài:
có đơn vị là xăng ti mét

0,856m = 856cm

- Yêu cầu HS đọc đề Toán.

5,75dm = 57,5cm

12,6 m

=?

cm

1m bằng bao nhiêu cm ?
Vậy muốn đổi 12,6m ra cm làm như

thế nào?
GV hướng dẫn HS làm bài, 3 HS lên
bảng làm bài.
Lưu Thị Hải

14


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

- GV cùng HS nhận xét, chữa bài.
3, Củng cố dặn dò:
- Nêu cách nhân một số thập phân với
10, 100, 1000,...
- Chuẩn bị bài sau: Luyện tập
- Tự nhận xét HS làm tốt các bài tập.
*Nhận xét
- Ưu điểm :Giáo viên đã đi đầy đủ các bước tiến trình của bài dạy, học sinh
hiểu bài và làm tốt các bài tập.
- Giáo viên đã vận dụng trò chơi vào dạy học nhưng chưa gây được hứng thú
học cho học sinh.
- Nhược điểm: giáo viên có đặt ra câu hỏi để kiểm tra tiếp thu bài của học
sinh( Nhưng ai có kết quả như bạn) chưa phù hợp, giáo viên nên chữa bài và em bài
đó đúng hay sai.
- Bài tập 1 giáo viên nên tổ chức trò chơi “ Ai nhanh ai đúng ” bằng cách chia
lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm cử đại diện 1 em lên thi, ai làm đúng làm nhanh trình
bày đẹp nhóm đó thắng.
II. 2.1.2 Đối với học sinh
Chất lượng học tập của học sinh hiện nay đòi hỏi cao, song mức độ chênh lệch
về kết quả học tập của các em không tránh khỏi. Đa số các em là học sinh vùng

miền núi thời gian dành cho việc học còn rất ít. Nên việc tiếp thu kiến thức trên lớp
còn hạn chế.
Một số em còn lười động não, không chịu tư duy, không có hứng thú ham mê
tìm tòi sáng tạo. Giáo viên cần phải khơi dậy khả năng học tập của học sinh bằng
cách tổ chức trò chơi.
II.2.2 Đánh giá thực trạng của giáo viên trường tiểu học Hải Lạng về việc sử
dụng trò chơi toán học cho học sinh lớp 5.
* Ưu điểm:
Lưu Thị Hải

15


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Nội dung sách giáo khoa toán 5 trong trương trình môn toán ở tiểu học gồm
4 mạch nội dung: Số học, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, giải bài toán
có lời văn giáo viên đã biết sử dụng trò chơi vào trong các nội dung toán học với
nhiều hình thức khác nhau.
- Với nội dung số học giáo viên đã biết sử dụng trò chơi toán học vào các bài:
Bài 2 trang 42 ( Tiết so sánh hai số thập phân); Bài 1 trang 60 ( tiết luyện tập); Bài
2 trang 61( Tiết luyện tập chung); Bài 1 trang 66 ( tiết chia một số tập phân cho 10,
100, 1000...); ....
- Với nội dung đại lượng và đo đại lượng thì giáo viên cũng đã tổ chức trò
chơi ở các bài: Bài 1 trang 44 ( tiết viết các số đo độ dài dưới dạng số thập phân);
Bài 1 trang 45 ( Tiết viết các số đo khối lượng dưới dạng số thập phân); Bài 3 trang
47 ( Tiết luyện tập chung)...
- Với nội dung về yếu tố hình học giáo viên đã tổ chức cho học sinh chơi trò
chơi nối công thức đúng với hình đã cho ở phần củng cố bài, có các tiết sau: diện
tích hình tam giác; Diện tích hình thang; Chu vi hình tròn; Diện tích hình tròn;

Diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình lập phương và hình hộp chữ
nhật; Thể tích của hình lập phương và thể tích của hình hộp chữ nhật;..
- Với nội dung giải bài toán có lời văn giáo viên đã biết vận dụng tổ chức trò
chơi toán học để nâng cao chất lượng dạy học ở một số bài: Bài 1 trang 75 ( Tiết
giải toán về tỉ số phần trăm); Bài 3 trang 78 ( Tiết giải toán về tỉ số phần trăm tiếp
theo); Bài 1 trang 140 ( Tiết quãng đường);...
Nhiều giáo viên đã biết vân dụng các phương pháp tổ chức trò chơi toán học
trong tiết dạy nhưng kết quả chưa cao.
Học sinh ngoan, nhiều em có hứng thú say mê chơi trò chơi toán học.
Nhiều vấn đề đổi mới về phương pháp dạy học được ngành đưa ra có ích cho
công tác giảng dạy.
* Nhược điểm :

Lưu Thị Hải

16


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Một số học sinh do ở vùng miền núi, ít giao tiếp với mọi người nênc hưa
mạnh dạn và tự tin khi chơi trò chơi. Nên việc sử dụng trò chơi trong giờ học chưa
đạt hiệu quả.
Khảo sát, tìm hiểu trình độ học toán của học sinh đầu năm 2011- 2012.
TS / HS lớp
Lớp 5A1 : 18
Lớp 5A2:18

Điểm giỏi

Điểm khá

Điểm. T

Điểm yếu

11
9

Bình
2
6

0
2

5
1

Giáo viên chưa chú ý đến các em học yếu, chưa động viên được các em tham
gia trò chơi toán học cuối giờ.
Việc hướng dẫn học sinh chơi trò chơi của giáo viên chỉ phù hợp với học sinh
trung bình, khá, giỏi. Còn các em có học lực yếu giáo viên không hay cho tham gia
trò chơi vì sợ mất thời gian.
Nói đến trò chơi cuối giờ là học sinh rất hào hứng nhưng giáo viên chưa chú
ý đến tất cả đối tượng học sinh trong lớp.
Giáo viên giới thiệu trò chơi chưa ngắn gọn, xúc tích ( Vì giáo viên chưa
được luyện tập nhiều)

Lưu Thị Hải

17


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

II.3. CHƯƠNG 3 :MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI TOÁN HỌC
CHO HỌC SINH LỚP 5
Để khắc phục thực trang trên tôi đã đề ra một số biện pháp sau:
II.3.1.Các biện pháp:
* Biện pháp 1: Lựa chọn nội dung bài thích hợp để tổ chức trò chơi.
VD1: Khi dạy bài hình hộp chữ nhật và hình lập phương , giáo viên phải tổ
chức trò chơi với nội dung nhận biết hình lập phương và hình hộp chữ nhật bằng
chơi trò chơi tiếp sức "Ai nhanh hơn"
Ghi dấu X vào ô trống đặt dưới hình hộp chữ nhật, ghi dấu V vào ô trống đặt
dưới hình lập phương

Nhóm nào làm nhanh, đúng thì nhóm đó thắng cuộc.
+ Hiệu quả: Khi áp dụng biện pháp này, bản thân tôi thấy học sinh hào
hứng nhiệt tình ,tích cực tham gia vào hoạt động học.
* Biện pháp 2: Chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học để tổ chức trò chơi.
VD1: Sau bài ôn tập về số thập phân. ( Bài 2 SGK- 151), Giáo viên có thể tổ
chức trò chơi tiếp sức
Muốn tổ chức được trò chơi này giáo viên cần trình bày theo mục đích Tóan
học của trò chơi viết số thập phân dưới dạng tỉ sô phần trăm và viết tỉ số phần trăm
dưới dạng số thập phân.
+. Mục đích của trò chơi: Nhận biết phần thập phân.
+. Phương tiện: Giáo viên cần chuẩn bị bảng phụ được ghi theo hai cột như
sau: Cột thứ nhất ghi: 8,75; 0,5; 5%; 6,25% Cột thứ hai ghi: 50%; 87,5%; 0,05;
6,25.

Lưu Thị Hải

18


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

3. Luật chơi:Hai em chơi cả lớp động viên, hai em lên bảng nối vào giá trị
tương ứng. Nếu bạn nào nối nhanh và đúng sẽ thắng cuộc.
+ Hiệu quả: Sau khi áp dụng biện pháp này , học sinh nắm được nội dung
bài nhanh, Có hứng thú học môn toán.
VD2: Để củng cố nội dung của bài Bảng đơn vị đo thời gian, giáo viên tổ chức
trò chơi đúng sai để ghi vào ô trống.
+. Mục đích của trò chơi: Học sinh nhận biết được đúng sai của nội dung
bài.
+ Phương tiện: Giáo viên chuẩn bị ba bảng phụ có ghi sẵn nội dung trò
chơi.
+ Luật chơi: Chia thành 3 nhóm và cử 3 em lên bảng (đại diện của 3 nhóm)
điền cá nhân của nhóm vào. Nhóm nào xong trước và đúng thì nhóm đó thắng
cuộc.
*Bài bảng đơn vị đo thời gian
Đúng ghi chữ Đ, sai ghi chữ S vào  đầu bài
 1 thế kỷ = 200 năm
 1 năm = 12 tháng
 1 năm = 365 ngày

 1 tuần = 7 ngày
 1 ngày = 26 giờ
 1 giờ = 60 phút
 1 phút = 70 giây

+ Hiệu quả: Sau khi áp dụng biện pháp này , học sinh nắm được nội dung

bài tốt.
* Biện pháp 3: Tổ chức trò chơi khoa học, sáng tạo.
V í d ụ 1 : Khi dạy bài thể tích hình lập phương, phần củng cố bài học giáo
viên có thể đưa trò chơi gấp hình lập phương bằng trò chơi “ Ai nhanh ai đúng”
Mảnh bìa nào dưới đây có thể gấp dược một hình lập phương?
1 cm

1 cm

1 cm

1 cm

1 cm

1 cm

Lưu Thị Hải

19


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng
1 cm
1 cm
1 cm

1 cm

Hiệu quả : Học sinh nắm và nhớ công thức bền hơn.
Ví dụ 2: Khi dạy bài Diện tích hình thang giáo viên cho học sinh chơi trò chơi
thi viết nhanh công thức tính diện tích hình thang. Giáo viên chia 2 nhóm chơi và
mỗi nhóm cử đại diện lên viết công thức thì giáo viên phải ra lệnh là: Khi cô đếm 1,
2, 3 thì 2 học sinh bắt đầu viết công thức bạn nào .
Hiệu quả : Lệnh của giáo viên rõ ràng nên học sinh thực hiện nhanh và chính
xác.
* Biện pháp 4: Giáo viên cần động viên khen thưởng kịp thời khi tổ chức
trò chơi.
Ví dụ 2: Khi dạy bài thể tích hình lập phương giáo viên có thể tổ chức cho
học sinh chơi trò chơi nối công thức vào đúng hình cho phù hợp.
V=axaxa
V=axbxc
Sau khi học sinh chơi song nhóm nào thắng cuộc giáo viên có thể khen ngợi
bằng yêu cầu cả lớp vỗ tay hoặc giáo viên trao quà, tặng điểm.
Hiệu quả: Khi thực hiện biện pháp này, tôi thấy học sinh học tập tích cực chủ
động chiếm lĩnh tri thức.
II.3.2. Kết quả thực nghiệm.
Qua 2 tiết dạy thử nghiêm ở lớp 5A1, 5A2 gồm có Ban giám hiệu, Tổ trưởng
chuyên môn và các giáo viên trong tổ 4 + 5 đều khẳng định việc tổ chức trò chơi
toán học cho học sinh trong các tiết dạy, tạo cho không khí lớp học sôi động , hứng
thú với giờ học, tiếp thu bài nhanh hơn.
Sau khi áp dụng các cách tổ chức trò chơi toán học cho học sinh vào tiết dạy
thực nghiệm của lớp 5A1 thu được kết quả như sau:

Lưu Thị Hải

20

Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

Lớp
5A1

Số
HS
18

Giỏi
SL
5

%
27,7

Số điểm đạt
Khá
Trung bình
SL
%
SL
%
11
61
2
11,3

Yếu

SL
0

%
0

Đối chiếu kết quả thực nghiệm lớp 5A1 với kết quả của lớp 5 không thực
nghiệm cụ thể như sau:
Lớp
Lớp được thực
nghiệm: 5B
Lớp không được thực
nghiệm: 5C

Điểm
Khá
T. Bình

Số
HS

Giỏi

18

5

11

2

0

18

1

9

6

2

Yếu

Lưu Thị Hải

21


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

III. KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ
III.1.Kết luận.
Như vậy việc dạy học nói chung và "những kinh nghiệm tổ chức trò chơi
nhằm phát triển tư duy cho học sinh lớp 5" nói riêng muốn có được kết quả cao
người giáo viên cần chú ý những vấn đề sau:
- Nắm vững tâm sinh lý của học sinh Tiểu học đó là hiếu động tò mò ham hiểu
biết. Từ đó cần lựa chọn cách dạy nhằm kích thích học sinh tự tìm tòi sáng tạo
trong học Toán. Để từ đó các em có khả năng nhận dạng và phân tích từng dạng

Toán.
- Nắm được nội dung chương trình môn Toán từ lớp 1 đến lớp 5, bản chất của
từng dạng toán, huy động những hiểu biết tri thức vốn có của học sinh để từ đo học
sinh tự chiếm lĩnh tri thức mới.
- Phải chú trọng từng khâu, từng bài dạy khi dạy học sinh, học sinh phải nắm
chắc kiến thức cơ bản thì mới có thể vận dụng và chơi các trò chơi toán học.
- Ngoài ra người giáo viên phải luôn luôn tự nâng cao trình độ chuyên môn,
phải nắm bắt kịp thời những khó khăn của học sinh từ đó co biện pháp thích hợp để
giúp đỡ các em trong quá trình học tập.
- Giáo viên lựa chọn các bài tập phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp
và với chương trình cơ bản.
- Tổ chức lớp học sao cho mọi học sinh được tham gia một cách chủ động, tích
cực, sáng tạo để đạt kết quả cao, tạo niềm tin trong học tập.
- Giáo viên sử dụng linh hoạt nhiều hình thức để tạo sự hấp dẫn, thu hút học
sinh vào các trò chơi toán học này. Trong các tiết dạy có thể tổ chức cho các em thi
đua giải nhanh một bài toán nào đó, cuối mỗi giờ học giáo viên cần hệ thống lại
kiến thức của bài học.
III.2. Kiến nghị.
Bản thân tôi có một số đề xuất đề nghị để nâng cao chất lượng dạy và học như
sau:
- Nên đưa vào chương trình nhiều trò chơi toán học.
Lưu Thị Hải

22


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

- Cung cấp những tài liệu trò chơi Toán học nói riêng và trò chơi của bộ môn
khác.

+ Trang bị đầy đủ về cơ sở vật chất đồ dùng dạy học cho trường Tiểu học.
Mặc dù với phương pháp mà tôi đề xuất có thu được một số kết quả đáng
khích lệ. Tuy vậy các phương pháp tổ chức trò chơi chưa hẳn là tối ưu nhất.
Vì vậy tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp để đề tài đạy được kết quả.

Lưu Thị Hải

23


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

IV/ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO - PHỤ LỤC:
IV.1 Tài liệu tham khảo:
1, Sách giáo khoa Toán lớp 5.
2, Sách giáo viên Toán lớp 5 và một số tài liệu có liên quan.
3, Phương pháp dạy học môn Toán học ở Tiểu học.
4, Vở bài tập toán 5.
5, Tập san trò chơi Toán ở Tiểu học.
IV.2. Phụ lục
Dạy thực nghiệm ngày 03 tháng 03 năm 2012
Giáo án số 1
Toán:
TIẾT 123: TRỪ SỐ ĐO THỜI GIAN
I. MỤC TIÊU
- Biết cách thực hiện phép trừ hai số đo thời gian.
- Vận dụng phét trừ hai số đo thời gian để giải các bài toán có liên quan.
- Học sinh tự giác tích cực làm bài.
II. CÁC ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC
- Hai băng giấy chép sẵn đề bài toán ví dụ 1, ví dụ 2.

- Sách giáo khoa, vở bài tập.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
Hoạt động dạy
Ôn bài cũ
- GV mời 2 HS lên bảng làm bài.

Hoạt động học
- 2 HS lên bảng làm bài, HS cả lớp làm vào
vở
3giờ 5 phút
+
6giờ 32phút

GV chữa bài, nhận xét và cho
12giờ 18 phút
+
điểm HS.
8giờ 12phút
Giới thiệu bài- GV : Trong tiết
học toán trước các em đã thực hiện
phép cộng hai số đo thời gian, - HS lắng nghe và xác định nhiệm vụ của tiết
trong tiết học toán này chúng ta sẽ học.
thực hiện phép tính ngược lại, đó là
Lưu Thị Hải

24


Một số biện pháp tổ chức trò chơi toán học cho học sinh lớp5 Trường TH Hải Lạng

phép trừ số đo thời gian.
1. Hoạt động1. Hướng dẫn thực
hiện phép trừ các số đo thời gian
Mục tiêu: - Biết cách thực hiện
phép trừ hai số đo thời gian.
Cách tiến hành.
- 2 HS đọc to cho cả lớp cùng nghe.
a, Ví dụ 1
- GV dán băng giấy có đề bài toán
- HS nối tiếp nhau trả lời câu hỏi.
của ví dụ 1 và yêu cầu HS đọc đề + Ô tô khởi hành từ Huế lúc 13 giờ 10 phút.
bài.
- GV hỏi :
+ Ô tô đến Đà Nắng vào lúc 15 giờ 55 phút.
+ Ô tô khởi hành từ Huế vào lúc
nào ?
+ Chúng ta phải thực hiện phép tính trừ
+ Ô tô đến Đà Nắng vào lúc nào? 15 giờ 55 phút - 13 giờ 10 phút.
+ Muốn biết ô tô đi từ Huế đến
Đà Nắng mất bao nhiêu thời gian
- 1 HS lên bảng làm bài, HS cả lớp làm bài
ta làm như thế nào?
giấy nháp.
- GV yêu cầu : Đó là một phép trừ
15 giờ 55 phút
số đo thời gian. Hãy dựa vào cách
- 13 giờ 10 phút
thực hiện phép cộng các số đo thời
2 giờ 45 phút
gian để đặt tính và thực hiện phép

trừ trên.
- GV nhận xét bài làm của HS
trên bảng lớp, sau đó giảng lại cách
thực hiện phép trừ trên cho HS.
- GV hỏi : Vậy 15 giờ 55 phút trừ
đi 13 giờ 10 phút bằng bao nhiêu
giờ, bao nhiêu phút ?
- GV yêu cầu HS trình bày bài
toán.
- GV hỏi : Qua ví dụ trên, em thấy
khi trừ các số đo thời gian có nhiều
loại đơn vị ta phải thực hiện như
thế nào ?
b, Ví dụ 2
- GV dán băng giấy có đề bài toán
2 lên bảng và yêu cầu HS đọc.
- GV yêu cầu HS tóm tắt bài toán.
- GV hỏi : Để tìm được Bình chạy

- HS : 15 giờ 55 phút trừ đi 13 giờ 10 phút
bằng 2 giờ 45 phút.
- HS : Khi trừ các số đo thời gian cần thực
hiện trừ các số đo theo từng loại đơn vị.

- 2 HS đọc to đề bài cho cả lớp cùng nghe.
- 1 HS nêu tóm tắt :
Hoà chạy hết : 3 phút 20 giây
Bình chạy hết : 2 phút 45 giây
Bình chạy hết ít hơn Hoà : ..... giây ?
- HS : Chúng ta cần thực hiện phép tính trừ 3

phút 20 giây trừ đi 2 phút 45 giây.
- HS đặt tính vào giấy nháp.
- HS : Chưa thực hiện được phép tính trừ vì
Lưu Thị Hải

25