CHUYÊN ĐỀ PHÉP BIỆN CHỨNG DUY vật PHƯƠNG PHÁP LUẬN NHẬN THỨC KHOA học và THỰC TIỄN

1. Siêu hình và biện chứng; khái quát lịch sử phát triển
của phép biện chứng
2. Nội dung cơ bản của phép biện chứng


1. Siêu hình và biện chứng; khái quát lịch sử phát
triển của phép biện chứng
a. Siêu hình và biện chứng
Phương pháp siêu hình:
• Xem xét các sự vật và các mặt
trong sự tách rời với nhau.
• Xem xét sự vật trong trạng thái
tĩnh
• Nếu có thừa nhận sự biến đổi
thì chỉ biến đổi về lượng,
không thay đổi về chất.
• Nguyên nhân của biến đổi ở
bên ngoài sự vật.
• Phủ nhận sự phát triển.
• Nếu thừa nhận phát triển, thì
cho rằng phát triển diễn ra
theo đường thẳng hoặc đường
cong khép kín.

Phương pháp biện chứng:
• Xem xét sự vật và các mặt của
sự vật trong trạng thái liên hệ
với nhau.
• Xem xét sự vật trong trạng thái

vận động phát triển.
• sự phát triển đi từ sự thay đổi
về lượng dẫn đến thay đổi về
chất.
• Nguyên nhân sự phát triển là
xuất phát từ mâu thuẫn bên
trong sự vật.
• Phát triển diễn ra theo đường
xoáy ốc


“Phép biện chứng là khoa học

nghiên cứu về mối liên hệ phổ
biến và sự phát triển”.

Ph. Ăngghen1820- 1895


1. Siêu hình và biện chứng; khái quát lịch sử phát
triển của phép biện chứng
b. Khái quát lịch sử phát triển của PBC
- Phép biện chứng thời cổ đại.
- Phép biện chứng duy tâm.
- Phép biện chứng duy vật.


Âm – Dương tồn tại trong
mối quan hệ quy định.
Âm thịnh => Dương suy

và ngược lại.
Âm cùng => thì Dương
khởi. Dương cực => Âm
sinh.
Trong Âm có Dương,
trong Dương có Âm.


VẠN VẬT TỒN TẠI VÀ
SINH THÀNH TRONG MỐI
LIÊN HỆ PHỔ BIẾN CỦA
NGŨ HÀNH

MỘC
THUỶ

KIM

HOẢ

THỔ

Tồn tại ảnh hưởng sinh- khắc


Phật là chúng sinh đã thành
Chúng sinh là phật sẽ thành


Thế giới vật chất tồn tại trong

sự hình thành, vận động vĩnh
viễn của sự thống nhất giữa các
mặt đối lập.

Hêcraclít


Phép biện chứng thời cổ đại là những quan
điểm biện chứng mộc mạc, mang tính suy luận,
phỏng đoán trên cơ sở những kinh nghiệm trực
giác, chưa được chứng minh bằng các tri thức
khoa học.


Toàn bộ thế giới tự nhiên, lịch sử, và
tư duy là một quá trình.
Nội dung của phép biện chứng:
Những nguyên lý, các phạm trù chất,
lượng, nguyên nhân- kết quả…và
các quy luật của sự phát triển.

“Cái gì hợp lý thì tồn tại.
Cái gì tồn tại thì hợp lý”


Biện chứng của tư duy là sự
phản ảnh biện chứng của
hiện thực khách quan.

“Chủ nghĩa Mác có ưu điểm là

phương pháp làm việc biện
chứng”


2. Nội dung cơ bản của phép biện chứng

CÁIRIÊNG
RIÊNG - - CÁI
CÁICHUNG
CHUNG
CÁI
NGUYÊNLÝ
LÝ
NGUYÊN
VỀMỐI
MỐILIÊN
LIÊNHỆ
HỆ
VỀ
PHỔBIẾN
BIẾN
PHỔ

NGUYÊNNHÂN
NHÂN- -KẾT
KẾTQUẢ
QUẢ
NGUYÊN
TẤTNHIÊN
NHIÊN- -NGẪU

NGẪUNHIÊN
NHIÊN
TẤT

NGUYÊNLÝ
LÝVỀ
VỀSỰ
SỰ
NGUYÊN
PHÁTTRIỂN
TRIỂN
PHÁT

NỘIDUNG
DUNG––HÌNH
HÌNHTHỨC
THỨC
NỘI
BẢNCHẤT
CHẤT- -HIỆN
HIỆNTƯỢNG
TƯỢNG
BẢN
KHẢNĂNG
NĂNG- -HIỆN
HIỆNTHỰC
THỰC
KHẢ

CHUYỂNHOÁ

HOÁTỪ
TỪNHỮNG
NHỮNG
CHUYỂN
THAYĐỔI
ĐỔIVỀ
VỀLƯỢNG
LƯỢNG
THAY
THÀNHNHỮNG
NHỮNGTHAY
THAYĐỔI
ĐỔI
THÀNH
VỀCHẤT
CHẤTVÀ
VÀNGƯỢC
NGƯỢCLẠI
LẠI
VỀ

THỐNGNHẤT
NHẤTVÀ
VÀĐẤU
ĐẤU
THỐNG
TRANHCỦA
CỦACÁC
CÁCMẶT
MẶTĐỐI

ĐỐI
TRANH
LẬP
LẬP

PHỦĐỊNH
ĐỊNHCỦA
CỦA
PHỦ
PHỦĐỊNH
ĐỊNH
PHỦ



Tính tương tác

Tính chuyển hoá
SỰ THỐNG
NHẤT

Tính quy định



TÍNH KHÁCH QUAN

TÍNH PHỔ BIẾN

TÍNH ĐA DẠNG

TÍNHCHẤT
CHẤTCỦA
CỦA MỐI
MỐI LIẾN
LIẾN HỆ
HỆ
TÍNH

- Bản chất, tất yếu của sự vật
- Vốn có của bản thân sự vật.

CON NGƯỜI KHÔNG CHỈ PHỤ THUỘC MTTN MÀ NGƯỢC LẠI
MTTN CŨNG BIẾN ĐỔI BỞI HOẠT ĐỘNG LAO ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI


TÍNHCHẤT
CHẤT CỦA
CỦA MỐI
MỐI LIẾN
LIẾN HỆ
HỆ
TÍNH

- Bất cứ sự vật hiện
tượng nào cũng liên
hệ với sự vật hiện
tượng khác.
- Mối liên hệ diễn

ra ở mọi lĩnh vực
(tự nhiên, xã hội và
tư duy)


TÍNHCHẤT
CHẤT CỦA
CỦA MỐI
MỐI LIẾN
LIẾN HỆ
HỆ
TÍNH

- Sự vật đa dạng nên hình thức liên hệ của sự vật

đa dạng (Mối liên hệ bên trong, mối liên hệ bên
ngoài, mối liên hệ bản chất, mối liên hệ không bản
chất, mối liên hệ tất nhiên, mối liên hệ ngẫu nhiên,
mối liên hệ chủ yếu, mối liên hệ thứ yếu)
-Một sự vật cũng có nhiều mối liên hệ.



Phát triển là một phạm trù triết học dùng để khái
quát quá trình vận động đi lên từ thấp đến cao, từ đơn
giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến ngày càng
hoàn thiện hơn.


TỪ CÔNG CỤ THÔ SƠ CỔ XƯA

ĐẾN NHỮNG CÔNG CỤ KỸ THUẬT KHAI THÁC CÔNG NGHIỆP


Xã hội nô lệ-buôn

Xã hội nguyên thuỷ

LÃNH ĐỊA CỦA CÁC CHÚ ĐẤT
Ở CÁC NƯỚC TÂY ÂU THỜI TRUNG CỔ

bán nô lệ

XÃ HỘI TƯ BẢN