THƠ CA THÁI THỜI HIỆN ĐẠI

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Lịch sử vấn đề
3. Mục đích, phạm vi nghiên cứu
3.1. Mục đích, đối tƣợng
3.2. Phạm vi nghiên cứu
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
11
6. Cấu trúc luận văn
PHẦN NỘI DUNG

Trang 1
5
9
9
10
10

12

CHƯƠNG I
MỘT VÀI NÉT VỀ DIỆN MẠO THƠ CA DÂN TỘC THÁI

1.1 Thơ ca dân tộc Thái trƣớc năm 1945
14
Thơ ca dân tộc Thái từ năm 1945 đến nay
Từ năm 1945 đến năm 1975
Từ năm 1975 đến nay
Một số thành tựu của thơ ca dân tộc Thái thời kỳ hiện đại

24
25
35
47

CHƯƠNG II
NHỮNG MẠCH NGUỒN CẢM HỨNG NUÔI DƯỠNG VÀ PHÁT TRIỂN
THƠ CA DÂN TỘC THÁI THỜI KỲ HIỆN ĐẠI

Hình ảnh thiên nhiên Tây Bắc- quê hƣơng của ngƣời dân tộc Thái
Hình ảnh con ngƣời đƣợc khắc hoạ chân thực và cảm động
Những nét phong tục, tập quán đậm đà bản sắc Thái

55
65
72

CHƯƠNG III
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM NGHỆ THUẬT
CỦA THƠ CA DÂN TỘC THÁI THỜI KỲ HIỆN ĐẠI

Sự ảnh hƣởng của truyện thơ dân gian trong thơ ca Thái hiện đại
Sự vận dụng sáng tạo và hiệu quả vốn tục ngữ, ca dao Thái
Một số đặc điểm ngôn ngữ, hình ảnh trong thơ ca Thái hiện đại
PHẦN KẾT LUẬN
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Vietluanvanonline.com

Page 1

92
100
104


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Là một bộ phận hợp thành của nền văn học Việt Nam, thơ ca các dân tộc
thiểu số đã có những đóng góp quan trọng đối với sự phát triển chung của nền
thơ ca Việt Nam hiện đại. Điều này đã đƣợc Nghị quyết Trung ƣơng V (khoá
VIII) đánh giá “văn học các dân tộc thiểu số có bƣớc tiến đáng kể. Đội ngũ
những nhà văn hoá ngƣời dân tộc thiểu số phát triển cả về số lƣợng lẫn chất
lƣợng, đã có những đóng góp quan trọng vào hầu hết các lĩnh vực văn học
nghệ thuật”. Thực tế cho thấy, thơ ca các dân tộc thiểu số đã trở thành một
phần không thể thiếu đƣợc trong nền thơ ca dân tộc, và diện mạo của nền thơ
ca Việt Nam hiện đại chỉ có thể đƣợc nhìn nhận một cách trọn vẹn trong một
chỉnh thể thống nhất mà đa dạng, phong phú bao gồm trong đó có thơ ca các
dân tộc thiểu số.
Với nền tảng là kho tàng văn học dân gian phong phú, đa dạng, các dân
tộc thiểu số đã xây dựng một nền văn học hiện đại đa sắc, đa màu, có nhiều
thành tựu cả về đội ngũ và tác phẩm. Nhiều dân tộc đã có những tác giả tiêu
biểu đại diện cho tiếng nói và bản sắc văn hoá của dân tộc mình nhƣ: dân tộc
Dao có Bàn Tài Đoàn, Triệu Kim Văn...; dân tộc Tày có Nông Quốc Chấn, Y
Phƣơng, Dƣơng Thuấn...; dân tộc Thái có Cầm Biêu, La Quán Miên, Lò Cao
Nhum...; dân tộc Giáy có Lò Ngân Sủn...; dân tộc Mông có Ma A Lềnh, Mùa
A Sấu; dân tộc PaDí có Pờ Sảo Mìn… ; dân tộc Mƣờng có Vƣơng Anh,
Đinh Lăng Lƣợng...; dân tộc Chăm có Inrasara....

Là một thành viên của đại gia đình các dân tộc ở Việt Nam, dân tộc Thái
có địa bàn cƣ trú chính ở vùng thƣợng lƣu sông Thao (nậm Tào), sông Đà
(nậm Tè), sông Mã miền Bắc Việt Nam. Ngƣời Thái tự hào có nền lịch sử,
văn hoá lâu đời, có chữ viết cổ, nền văn học phong phú, trong đó nổi tiếng với

Vietluanvanonline.com

Page 2


2

Vietluanvanonline.com

Page 3


các truyện thơ Xống chụ xôn xao, Khum lú- Nàng Ủa, Tản chụ xiết sƣơng,
hay sử thi Chƣơng Han, Khun Chƣởng, Táy pú xấc…Dân tộc Thái đã góp
phần vào sự hình thành những giá trị về nhiều mặt cho đời sống văn hoá dân
tộc, trong đó có những sáng tác văn học độc đáo mang nét đặc trƣng riêng
của ngƣời Thái.
Cùng với đội ngũ nhà văn của các dân tộc anh em khác, các nhà thơ, nhà
văn dân tộc Thái đã góp phần đƣa tiếng nói tâm hồn của dân tộc vƣợt qua núi
cao, sông sâu để hoà nhịp vào sự phát triển của nền thơ ca hiện đại nhƣ Cầm
Biêu, Lƣơng Quy Nhân, Hoàng Nó, Lò Văn Cậy, Vƣơng Trung, Cầm Hùng,
La Quán Miên, Sa Phong Ba, Cầm Bá Lai, Lò Cao Nhum, Cà Thị Hoàn…Họ
là các thế hệ nhà văn song hành cùng các thời kỳ phát triển của văn học dân
tộc Thái. Trong đó, có ngƣời vừa sáng tác thơ, vừa viết tiểu thuyết, vừa
nghiên cứu sƣu tầm, giới thiệu văn học dân gian, vừa viết truyện, ký. Và ở

lĩnh vực nào họ cũng có những thành tựu đáng kể. Tuy nhiên, thơ là một địa
hạt thành công và có giá trị hơn cả của văn học dân tộc Thái thời kỳ hiện đại
trên cả phƣơng diện đội ngũ và tác phẩm. Có thể kể đến các nhà thơ dân tộc
Thái tiêu biểu nhƣ: Cầm Biêu, Lƣơng Quy Nhân, Lò Văn Cậy, Vƣơng
Trung, Lò Vũ Vân (Sơn La), La Quán Miên (Nghệ An), Lò Cao Nhum (Hoà
Bình). Họ là hội viên Hội nhà văn Việt Nam, có nhiều tác phẩm đạt giải
thƣởng của Hội văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, của Uỷ
ban toàn quốc Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam hay của Hội
Nhà văn Việt Nam…
Mặc dù so với các nhà thơ dân tộc Kinh, đội ngũ các nhà thơ dân tộc
Thái còn khiêm tốn nhƣng họ đã góp một tiếng nói riêng đối với nền thơ ca
Việt Nam hiện đại nói chung, thơ ca các dân tộc thiểu số nói riêng. Theo khảo
sát của chúng tôi, số lƣợng các nhà văn, nhà thơ dân tộc Thái đông thứ hai
trong số các nhà thơ, nhà văn ngƣời dân tộc thiểu số (sau dân tộc Tày). Có

Vietluanvanonline.com

Page 4


3

Vietluanvanonline.com

Page 5


nhiều cây bút đã gắn liền với sự hình thành và phát triển của văn học các dân
tộc thiểu số Việt Nam, có nhiều tác giả, tác phẩm của dân tộc Thái đã đƣợc
giới nghiên cứu, phê bình và bạn đọc yêu mến, khẳng định.

Đƣợc nuôi dƣỡng từ nôi văn hoá giàu bản sắc, thơ ca dân tộc Thái thời
kỳ hiện đại đã từng bƣớc khẳng định vị trí của mình trong sự phát triển của
nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Tuy nhiên, cho đến nay việc nghiên cứu, đánh
giá về thơ văn dân tộc thiểu số nói chung và thơ ca dân tộc Thái nói riêng vẫn
chƣa xứng đáng với tầm vóc và thành tựu của nó. Nhà thơ Lò Ngân Sủn nói
đến tình trạng “bất cập, hẫng hụt” trong đời sống phê bình văn học các dân
tộc thiểu số qua bài viết “Viết về văn học các dân tộc thiểu số - một công việc
ít đƣợc quan tâm”. Riêng đối với việc nghiên cứu, phê bình thơ ca dân tộc
Thái thời kỳ hiện đại thì cũng nằm trong tình trạng “bất bình đẳng” nhƣ vậy:
“việc tổ chức, sƣu tầm, nghiên cứu, giới thiệu chƣa đƣợc tiến hành liên tục,
rộng khắp” [52, tr.12]. Vì thế, việc nghiên cứu đặc điểm thơ ca dân tộc Thái
thời kỳ hiện đại dƣới góc độ khoa học sẽ góp phần khẳng định những đóng
góp về mặt nội dung cũng nhƣ hình thức nghệ thuật của thơ ca dân tộc Thái,
mặt khác cũng làm xoá đi tâm lý “chiếu cố” (Lâm Tiến) khi nghiên cứu văn
học dân tộc thiểu số nói chung và thơ ca dân tộc Thái nói riêng.
Từ việc tìm hiểu, nghiên cứu thơ ca dân tộc Thái hiện đại, luận văn chỉ ra
một số đặc điểm cơ bản của thơ ca dân tộc Thái về nội dung và hình thức
nghệ thuật. Đó là hình ảnh thiên nhiên, quê hƣơng, con ngƣời, bản mƣờng
cùng với những phong tục, tập quán giàu bản sắc của dân tộc Thái. Vẻ đẹp
hoang sơ, kỳ vĩ, thơ mộng của thiên nhiên, núi rừng Tây Bắc; Sự dung dị,
chân thành, nhân ái, khéo léo và tài hoa của con ngƣời miền núi...theo cách
cảm nhận riêng của những nhà thơ Thái. Bên cạnh việc chỉ ra một số đặc
điểm nội dung cơ bản, luận văn cũng khẳng định nét riêng độc đáo về nghệ
thuật trong thơ Thái hiện đại, đó là những tác phẩm có sự kết hợp, kế thừa
những lời thơ giàu hình ảnh, nhạc lý của văn học và văn hóa dân gian Thái
Vietluanvanonline.com

Page 6

4

Vietluanvanonline.com

Page 7


với cá tính sáng tạo mới mẻ, hiện đại của các nhà thơ Thái...Từ đó góp phần
khẳng định vị trí và những đóng góp độc đáo của thơ Thái hiện đại đối với
nền thơ ca các dân tộc thiểu số nói chung một cách khách quan, thuyết phục.
Ngoài ý nghĩa khoa học, đề tài có tính thực tiễn quan trọng, đó là góp
thêm một tiếng nói vào việc gìn giữ, bảo tồn những nét đẹp của bản sắc văn
hoá các dân tộc thiểu số Việt Nam đang bị mai một dần qua việc nghiên cứu
một cách hệ thống, toàn diện về thơ ca dân tộc Thái hiện đại (cũng nhƣ một
số các dân tộc khác), bởi đây là một công việc cụ thể, có ý nghĩa cho những
ngƣời có ý thức về sự hiện diện và vai trò của thơ ca các dân tộc thiểu số Việt
Nam hiện đại nhƣ ý kiến của nhà thơ, nhà nghiên cứu dân tộc thiểu số Dƣơng
Thuấn “Hiện nay đã có một vài tác giả ngƣời dân tộc thiểu số làm công việc
phê bình nghiên cứu nhƣng còn yếu và lẻ tẻ. Nên nghiên cứu theo hƣớng đi
sâu vào từng tác giả, từng dân tộc hơn là nghiên cứu chung chung nhƣ hiện
nay. Trên cơ sở nghiên cứu từng tác giả, từng dân tộc sẽ đánh giá một cách
hệ thống từng tác giả hoặc từng vùng văn học” [35].
Ngoài ra, luận văn còn phục vụ trực tiếp cho việc học tập, nghiên cứu
khoa học và góp phần vào việc giảng dạy văn học dân tộc thiểu số ở trƣờng
trung học phổ thông, cao đẳng, đại học.
2. Lịch sử vấn đề
Mặc dù xuất hiện muộn hơn so với thơ ca của dân tộc Kinh nhƣng thơ ca
các dân tộc thiểu số đã có một quá trình phát triển và đã đạt đƣợc một số
thành tựu nhất định “Chúng ta đã có một nền văn nghệ dân tộc thiểu số thực
sự trong dòng chảy của nền văn học Việt Nam hiện đại...Tuy còn non trẻ

nhƣng đã có lực lƣợng, thành tựu qua mấy chục năm phát triển” [9]. Song
việc phê bình, nghiên cứu văn học các dân tộc thiểu số hiện nay ở nƣớc ta còn
nhiều hạn chế, còn đang lâm vào tình trạng “rời rạc, lẻ tẻ, chắp vá...” [69,
tr.27]. Vì vậy, nhiều tác giả, tác phẩm chƣa đƣợc chú ý, nhiều thực tế phong

Vietluanvanonline.com

Page 8


5

Vietluanvanonline.com

Page 9


phú chƣa đƣợc tổng kết, nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn chƣa đƣợc xem
xét, nghiên cứu cặn kẽ, thấu đáo.
Tuy nhiên, đến nay cũng đã có một số công trình nghiên cứu, đánh giá về
văn học các dân tộc thiểu số, trong đó có văn thơ Thái hiện đại nhƣ trong các
cuốn: Đƣờng chúng ta đi (NXB Việt Bắc, 1972), Một vƣờn hoa nhiều hƣơng
sắc (NXB Văn hoá, 1977), Chặng đƣờng mới (NXB Văn hoá, 1985) của
Nông Quốc Chấn; Hợp tuyển thơ văn các dân tộc thiểu số Việt Nam 19451985 (NXB Văn hoá, 1981); 40 năm văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số
Việt Nam của Phong Lê (NXB VHDT, 1985), Văn học các dân tộc- từ một
diễn đàn (1999) của Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam;
Văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam hiện đại (NXB VHDT,1995), Văn học
các dân tộc thiểu số Việt Nam (NXB VHDT, 1997), Về một mảng văn học
dân tộc (NXB VHDT, 1999), Văn học và miền núi (NXB VHDT, 2002) của
Lâm Tiến, Hoa văn thổ cẩm (NXB VHDT, 1999), Thơ của các nhà thơ dân

tộc thiểu số (NXB VHDT, 2001), Vấn đề đặt ra với các nhà thơ dân tộc thiểu
số (NXB VHDT, 2002) của Lò Ngân Sủn, Nhà văn các dân tộc thiểu số- Đời
và văn (NXB VHDT 2003) của Hội văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số
Việt Nam, Văn hoá các dân tộc thiểu số- Từ một góc nhìn (NXB VHDT
2004) của Vi Hồng Nhân…và một số bài viết về văn học các dân tộc thiểu số
đăng rải rác trên các báo, tạp chí nhƣ: Văn học thiểu số trƣớc thềm thế kỷ XXI
của Mai Liễu, Bản sắc dân tộc- Nỗi lo của ngƣời cầm bút của Triệu Kim
Văn; Để văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam có chất lƣợng
ngang tầm với văn học nghệ thuật cả nƣớc và Tôi muốn văn học các dân tộc
thiểu số nổi lên của Lò Ngân Sủn; Nét mới của văn học các dân tộc thiểu số
của Dƣơng Thuấn.. (đăng trên Tạp chí Văn hoá dân tộc); Văn học các dân tộc
thiểu số trong quá trình đổi mới của Đỗ Kim Cuông (Báo Đảng Cộng sản
Việt Nam); Nhìn lại văn nghệ các dân tộc thiểu số của Nông Quốc Bình (Báo
Nhân dân); Kế thừa và phát huy vốn văn hoá dân tộc trong sáng thơ của các
Vietluanvanonline.com

Page 10


6

Vietluanvanonline.com

Page 11


tác giả dân tộc thiểu số hiện nay của Vƣơng Anh (Tạp chí xứ Thanh) hay
Văn học các dân tộc thiểu số còn một khoảng trống của Trần Thảo (Báo Khoa
học và Đời sống)….
Có thể nói rằng, văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam hiện đại cũng đã

thu hút đƣợc sự quan tâm nhất định của các nhà nghiên cứu, phê bình văn
học, tuy nhiên, so với số lƣợng các công trình nghiên cứu đồ sộ về thơ ca, về
văn học Việt Nam hiện đại nói chung thì số lƣợng tác phẩm, công trình tổng
kết, đánh giá về văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam còn rất khiêm tốn,
trong đó, số lƣợng các bài viết, các công trình nghiên cứu, phê bình về thơ ca
dân tộc Thái lại càng ít ỏi. Những công trình, chuyên đề, bài viết trên đây đã
nêu lên đƣợc những thành tựu, những đóng góp của văn học các dân tộc thiểu
số trong đó ít nhiều có đề cập đến thơ dân tộc Thái hiện đại nhƣng mới chỉ
dừng lại ở mức độ sƣu tầm, giới thiệu một cách khái quát về thơ dân tộc Thái
nhƣ “Dân tộc Thái với các gƣơng mặt thơ: Cầm Biêu, Lò Văn Cậy, Lƣơng
Quy Nhân, Vƣơng Trung, Lò Cao Nhum, Cầm Bá Lai…Với những bài thơ,
truyện thơ dạt dào cảm xúc, giàu bản sắc, đầy ắp chất trữ tình và đôi khi có
những triết luận, sắc sảo, độc đáo…” [65]; hoặc là sự ghi nhận những gƣơng
mặt tiêu biểu của văn học các dân tộc thiểu số nói chung trong đó có nhà văn
dân tộc Thái “Thơ dân tộc thiểu hiện đại đang có những đại diện xứng đáng
nhƣ Y Phƣơng, Dƣơng Thuấn (Tày), Lò Ngân Sủn (Giáy), Vƣơng Anh
(Mƣờng), Triệu Kim Văn (Dao), Lò Cao Nhum (Thái)...Họ đã góp phần làm
nên diện mạo thơ Việt Nam hiện đại” (Nguyễn Thị Thu Hiền- Chúng ta đã có
một nền văn nghệ dân tộc thiểu số); hay việc giới thiệu những tác phẩm tiêu
biểu: “Thơ dân tộc thiểu số đã từng có tác phẩm đỉnh cao: Muối Cụ Hồ (Bàn
Tài Đoàn), Em là con gái Châu Yên (Cầm Giang), Ing éng (Vƣơng Trung),
Đất, Dốc, Núi (Lƣơng Quy Nhân), Hoa trong Mƣờng (Vƣơng Anh), Đi tìm
bóng núi, Cực tình (Dƣơng Thuấn), Rƣợu núi (Lò Cao Nhum)…” [71].

Vietluanvanonline.com

Page 12


7

Vietluanvanonline.com

Page 13


Ngoài ra, việc lấy văn hoá Thái làm đối tƣợng nghiên cứu bƣớc đầu
cũng đƣợc quan tâm, thể hiện ở một số công trình, bài viết nhƣ: “Ngƣời Thái
gửi gắm tâm hồn mình vào lời ca, điệu khắp. Chính những bài khắp, điệu pí
đó đã nâng họ vƣợt lên bề mặt cuộc sống vốn gian lao, vất vả, tiếp thêm sức
mạnh cho họ bay bổng vƣơn lên” [29, tr.250]; “Thẩm mỹ Thái qua trang phục
biểu hiện một tâm hồn tinh tế, một sự rung cảm sâu xa của cộng đồng trong
giới tự nhiên và chính bản thân con ngƣời” [29, tr.294]; “Nhà sàn Thái là
biểu tƣợng cho sự tài hoa của con ngƣời, vừa đậm tính thẩm mỹ cao vừa kết
hợp hài hoà vẻ đẹp tự nhiên với đất trời” [45, tr.24)...Ngoài ra còn có một số
công trình, bài nghiên cứu có liên quan nhƣ: Lễ “Khửn cẩu”- nét đẹp văn
hoá truyền thống của ngƣời Thái của Tô Hợp [22]; Ẩm thực Thái- Sự giao
hoà với thiên nhiên- dân tộc và thời đại của Tố Minh [50]; “Ngƣời Thái cúng
vật nuôi ngày tết” của La Quán Miên [47]; “Cách làm đẹp của các cô gái
Thái” của Hà Lâm Kỳ, “Tục cúng vía của ngƣời Thái đen” của Hoàng Hạnh
[33] …Những bài viết, công trình này chủ yếu đề cập tới những phong tục tập
quán của dân tộc Thái và nhấn mạnh đến nét văn hoá đặc sắc của dân tộc Thái
chứ không đi sâu vào bình diện nội dung hay nghệ thuật thơ dân tộc Thái.
Một số các tác giả ngƣời dân tộc Thái đã đƣợc giới phê bình chú ý và có
những đánh giá nhƣ: “Cầm Biêu vẫn giữ đƣợc phong cách của một ngƣời
làm thơ dân tộc trƣớc đây...ông luôn luôn có ý thức dùng hình thức thơ ca
truyền thống để thể hiện con ngƣời và cuộc sống hôm nay...” [84, tr.132];
“Thơ Cầm Biêu xứng đáng là chiếc cầu nối cho các dân tộc anh em trong đất
nƣớc ta đến với nhau...” [11, tr. 361]; “Những bài thơ hay của các tác giả
dân tộc thiểu số thƣờng là ngắn, có khi rất ngắn, các bài thơ của Cầm Bá Lai

cũng vậy: Bài Con tép- 5 câu, Buồn- 7 câu, Chim bìm bịp- 7 câu, Rƣợu- 15
câu...” [65, tr.96]; “Lò Cao Nhum vừa xuất hiện đã có thể đứng ngang hàng
với mọi bậc đàn anh...” [ 28, tr.413]…hay là việc phân tích, bình giảng một
tập thơ hoặc một số bài thơ của các nhà thơ dân tộc Thái nhƣ: “Hạt muối hạt
tình (Lò
Vietluanvanonline.com

Page 14


8

Vietluanvanonline.com

Page 15


Văn Cậy) nảy nở cùng cách mạng, cùng với sự đổi đời của dân tộc, đƣợc
khơi gợi từ cuộc sống, chiến đấu, lao động và từ những áng văn học dân gian
dân tộc” [65, tr.18]; “Đời đời nhớ ơn Bác (Lƣơng Quy Nhân) diễn đạt tình
cảm mộc mạc, chân thành nhƣ đời sống vốn có của ngƣời dân miền núi, khái
quát một giai đoạn đồng bào dân tộc Tây Bắc đi theo Đảng, Bác Hồ làm cách
mạng...” [3]; “Không thể nói thơ Lò Vũ Vân là một giọng thơ vui, hào sảng
nhƣng nó vẫn lóng lánh niềm tự hào về quê hƣơng, đất nƣớc, về dân tộc và
con ngƣời Tây Bắc...”[40, tr.16]…Có thể nhận thấy, những công trình, bài
viết trên đây mới chỉ dừng lại ở phạm vi bình giảng, phân tích một (hoặc một
số) bài thơ tiêu biểu của một số tác giả mà chƣa đi sâu vào phân tích, bình giá
những đặc điểm nội dung, nghệ thuật của thơ ca dân tộc Thái hiện đại nói
chung.
Theo sự khảo sát của chúng tôi, cho đến nay chƣa có công trình nào

nghiên cứu về đặc điểm thơ ca dân tộc Thái hiện đại một cách thấu đáo và
hệ thống. Đó vừa là thuận lợi nhƣng cũng là khó khăn, thách thức đối với
chúng tôi khi nghiên cứu đề tài này.
3. Mục đích, phạm vi nghiên cứu.
3. 1. Mục đích
Văn học các dân tộc thiểu số là một bộ phận khăng khít, độc đáo và đặc
sắc của nền văn học Việt Nam. Sự phát triển phong phú, đa dạng của nó đã có
những đóng góp đáng kể vào diện mạo chung của văn học Việt Nam hiện đại.
Do đó muốn tìm hiểu những đặc điểm của thơ ca Việt Nam hiện đại, không
thể không nghiên cứu, tìm hiểu đặc điểm của bộ phận thơ ca các dân tộc thiểu
số Việt Nam, trong đó có thơ ca dân tộc Thái.
Ra đời cùng với sự hình thành và phát triển của thơ ca các dân tộc thiểu
số Việt Nam hiện đại, thơ ca dân tộc Thái đã dần khẳng định vị trí và chỗ
đứng của mình trên thơ đàn. Việc tìm hiểu, nghiên cứu một số những đặc
Vietluanvanonline.com

Page 16


9

Vietluanvanonline.com

Page 17


điểm của thơ ca dân tộc Thái hiện đại từ năm 1945 đến nay góp phần tìm
hiểu, soi sáng một bộ phận văn học trong bức tranh văn học các dân tộc thiểu
số Việt Nam, từ đó có cái nhìn tƣơng đối đầy đủ, toàn diện về những đặc
điểm nổi bật, độc đáo của thơ ca dân tộc Thái trên các bình diện nội dung và

hình thức nghệ thuật.
Từ việc nghiên cứu “Một số đặc điểm thơ ca dân tộc Thái thời kỳ hiện
đại từ năm 1945 đến nay” luận văn khẳng định những đóng góp về nội dung
cũng nhƣ về nghệ thuật thơ dân tộc Thái trong quá trình phát triển của thơ ca
các dân tộc thiểu số nói riêng và sự phong phú, đa dạng của nền thơ ca Việt
Nam hiện đại nói chung.
3. 2. Phạm vi nghiên cứu
Để thực hiện luận văn, chúng tôi đọc, tham khảo và nghiên cứu các loại
tài liệu sau:
Các tác phẩm thơ của các tác giả dân tộc Thái từ năm 1945
đến nay.
- Một số tác phẩm thơ dân tộc Thái trƣớc năm 1945, đặc biệt là thơ dân gian
Thái (để so sánh, đối chiếu).
- Một số tác phẩm thơ của các dân tộc thiểu số khác để so sánh, đối chiếu làm
nổi bật những đặc điểm riêng biệt của thơ dân tộc Thái thời kỳ hiện đại.
- Các công trình, bài nghiên cứu về thơ ca dân tộc Thái nói riêng và các công
trình nghiên cứu về thơ dân tộc thiểu số nói chung.
- Một số tài liệu về lý luận, lý thuyết có liên quan đến đề tài.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn cố gắng làm sáng tỏ và đi đến khẳng định những đặc điểm nổi
bật của thơ dân tộc Thái hiện đại ở hai phƣơng diện cơ bản:
Tìm hiểu, khám phá vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên, quê hƣơng, con
ngƣời và những phong tục, tập quán truyền thống của dân tộc Thái đƣợc

Vietluanvanonline.com

Page 18


phản ánh và xây dựng trên cảm hứng trữ tình, ngợi ca của các nhà thơ Thái

hiện
10

Vietluanvanonline.com

Page 19


đại. Từ đó đi đến khẳng định những nét đặc điểm riêng của thơ ca dân tộc
Thái hiện đại (so với các sáng tác của các nhà thơ dân tộc anh em khác).
Nghiên cứu một số hình thức nghệ thuật đƣợc sử dụng một cách đặc sắc
và hiệu quả nhƣ ngôn ngữ, hình ảnh…qua đó thấy đƣợc sự kế thừa và kết
hợp những tinh hoa của văn hoá dân gian Thái với sự sáng tạo, cách tân của
các nhà thơ dân tộc Thái thời kỳ hiện đại.
Từ việc nghiên cứu, tìm hiểu những đặc điểm cơ bản của thơ dân tộc
Thái từ sau năm 1945 đến nay, luận văn đi đến khẳng định những thành công,
những đóng góp của thơ dân tộc Thái đối với thơ ca các dân tộc thiểu số nói
riêng và nền thơ ca Việt Nam hiện đại nói chung.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện luận văn này, chúng tôi sử dụng một số phƣơng pháp
nghiên cứu chính sau:
5. 1. Phương pháp phân tích, khái quát hoá:
Để tìm hiểu đặc điểm nội dung hay nghệ thuật của thơ ca dân tộc Thái
hiện đại cần phải dụng phƣơng pháp phân tích, khái quát hoá. Từ việc phân
tích những tác phẩm thơ ca của một số nhà thơ tiêu biểu sẽ giúp ngƣời nghiên
cứu tổng hợp và khái quát đƣợc những đặc điểm nổi bật về nội dung và nghệ
thuật của thơ ca Thái hiện đại.
5. 2. Phương pháp đối chiếu, so sánh:
Việc sử dụng phƣơng pháp đối chiếu, so sánh nhằm tìm hiểu sự ảnh
hƣởng, tiếp thu có chọn lọc của các nhà thơ dân tộc Thái hiện đại với các tác

phẩm của nền văn học dân gian Thái, giữa các sáng tác của dân tộc Thái với
các nhà thơ dân tộc anh em..., từ đó đi đến khẳng định những đặc điểm nổi bật
của thơ văn dân tộc Thái hiện đại.
5. 3. Phương pháp thống kê, phân loại

Vietluanvanonline.com

Page 20


11

Vietluanvanonline.com

Page 21


Để việc phân tích, lý giải, đối chiếu, so sánh có kết quả, cần phải thực
hiện công việc thống kê, phân loại.
Ba phƣơng pháp trên đây đƣợc sử dụng và phối hợp chặt chẽ với nhau
trong quá trình nghiên cứu. Ngoài ra luận văn còn sử dụng một số phƣơng
pháp nghiên cứu tổng hợp khác.
6. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, phần Nội dung đƣợc triển khai theo 3
chƣơng:
Chƣơng I. Một vài nét về diện mạo thơ ca dân tộc Thái.
Chƣơng II. Những mạch nguồn cảm hứng nuôi dƣỡng và phát triển thơ
ca dân tộc Thái thời kỳ hiện đại.
Chƣơng III. Một số đặc điểm nghệ thuật của thơ ca dân tộc Thái thời kỳ
hiện đại.

Vietluanvanonline.com

Page 22


12

Vietluanvanonline.com

Page 23


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I
MỘT VÀI NÉT VỀ DIỆN MẠO THƠ CA DÂN TỘC THÁI

So với một chặng đƣờng dài hình thành, phát triển văn học viết của
ngƣời Kinh thì “văn học viết các dân tộc thiểu số Việt Nam mới chỉ hình
thành và phát triển vào thế kỷ XX” [84, tr.138].
Trƣớc đó, ở thế kỷ XVII, dân tộc Tày ở Cao Bằng đã có Bế Văn Phủng
và Nông Quỳnh Văn viết bản trƣờng ca “Tam nguyên luận” và “Lƣợn tứ
quý”, còn vào cuối thế kỷ XIX, dân tộc Thái cũng có Ngần Văn Hoan viết
“Lời hát nền Văn Hoan”... tuy nhiên, sự xuất hiện đó còn ở dạng “lẻ tẻ, không
có sự chắp nối, chất lƣợng tác phẩm còn mang đậm dấu vết của văn học dân
gian” [81, tr.139] nên chƣa đủ điều kiện hình thành một nền văn học các dân
tộc thiểu số bên cạnh nền văn học của ngƣời Kinh.
Tác giả Nông Quốc Bình trong bài viết “Nhìn lại văn học nghệ thuật các
dân tộc thiểu số” [2] và tác giả Đỗ Kim Cuông trong bài “Văn học nghệ thuật
các dân tộc thiểu số Việt Nam trong qúa trình đổi mới” [12] đều khẳng định:

Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam hiện đại ra đời cùng cuộc
cách mạng tháng 8/ 1945. PGS-TS Phan Đăng Nhật trong cuốn “Văn học các
dân tộc thiểu số Việt Nam” [59] cũng lấy năm 1945 để làm mốc phân chia
giữa văn học dân gian và văn học hiện đại các dân tộc thiểu số Việt Nam.
Đồng nhất với các ý kiến trên, nhà nghiên cứu, phê bình văn học các dân tộc

Vietluanvanonline.com

Page 24


13

Vietluanvanonline.com

Page 25