skkn giáo dục dân số thông qua bộ môn sinh học lớp 8 THCS

Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

PHềNG GIO DC V O TO ễNG TRIU
TRNG THCS NGUYN C CNH

----- -----

SNG KIN KINH NGHIấM
Giỏo dc dõn s thụng qua b mụn sinh hc lp 8 THCS

Tỏc gi: Phm Th Lun
T: Sinh-Húa-a
NM HC 2008-2009
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

1


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

Phần I
I. PHN M U
I.1.Lý do chn tài:
Mt trong nhng vn m ng v nh nc ton th nhõn loi hin nay ang
quan tõm ú l vn v Dõn s. Vic gim gia tng dõn s l mt trong nhng
nhõn t quan trng gúp phn vo vic t hoc duy trỡ cuc sng cú cht lng tt
cho cỏ nhõn gia ỡnh v cng ng dõn tc.
Dy sinh hc núi chung nht l dy giỏo dc dõn s qua b mụn sinh hc núi
riờng nhiu nm nay ó cú nhiu ngi chỳ ý n . Song trong nhng gi dy ca
mt s giỏo viờn khi dy v vn ny tụi thy h vn cha th hin c vn

ny . Giỏo viờn cũn i trin miờn, phn no cng liờn h giỏo dc dõn s hoc l núi
i núi li nhiu ln.
Trong s 5 gi d mt s giỏo viờn ch cú 2 gi t c yờu cu cũn li 3 gi
giỏo viờn cũn i sai lch trng tõm.
Qua kho sỏt t I ch cú 20% hc sinh nhn thc c vn ny.
õy l mt vn lm cho tụi bn khn trn tr. Cng bi l ú m tụi ó chn
ti vi ni dung : Giỏo dc dõn s cho hc sinh thụng qua b mụn sinh hc lp
8 lm c s ca ti khoa hc nghiờn cu trong nm hc ny.
I.2 Mc ớch nghiờn cu :
Mc ớch nghiờn cu ca ti l tỡm ra bin phỏp u giỳp hc sinh nhn
thc c giỏo dc dõn s úng vai trũ then cht t c mc tiờu a cht
lng cuc sng tt p hn.
I.3. Thi gian, a im:
+ Thi gian : Nm hc 2008-2009
+ a im : Trng THCS Nguyn c Cnh.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

2


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

+ i tng nghiờn cu: HS lp 8 trng THCS Nguyn c Cnh nm hc
2008-2009
+ Lp thc nghim ti l lp 8B
+ Lp i chng l lp 8C
I.4. úng gúp v lý lun,thc tin :
a, C s lý lun :
Mc ớch ca giỏo dc xó hi ch ngha nc ta l phỏt trin ton din v

hi hũa con ngi , v nh vy giỏo dc ph thụng t c s ban u quan trng cho
s phỏt tin ton din nhõn cỏch con ngi.
Trong s nghip i mi t nc ng ta ó xỏc nh Giỏo dc dõn s l
Quc sỏch hng u vỡ vy vic a giỏo dc dõn s vo mụn hc ngy cng c
quan tõm v chỳ trng .c bit l a giỏo dc dõn s thụng qua b mụn sinh hc.
b, C s thc tin:
Mt trong nhng bin phỏp nhm gii qut vn dõn s l a giỏo dc dõn
s vo nh trng. M c bit trong cụng tỏc giỏo dc thỡ cụng vic giỏo dc dõn s
l mt lnh vc khoa hc v giỏo dc rt mi m trong h thng kin thc v k nng
thỏi v hnh vi cn thit cho mi ngi trong xó hi v do ú c dy v hc
trong cỏc trng ca h thng giỏo dc quc dõn . Mt khỏc ch trng trong cng
lnh i hi ln th X ca ng ó khng nh vic k hoch húa dõn s l chớnh
sỏch xó hi m ngh quyt ó vch ra Trong d tho ca i hi ng cũn nhn
mnh phi lm cho t cp y n ton dõn thu sut tm quan trng chin lc ca
chớnh sỏch xó hi s I ny . Ra sc khc phc tõm lý c, nhng tp quỏn c ang cũn
tn ti dai dng trong t tng v np sng ca nhiu ngi trong xó hi . Hn na
giỏo dc dõn s trong nh trng l mt b phn trong cụng tỏc giỏo dc dõn s tt
yu mang ý ngha chin lc v cn c tin hnh tht tt. Ngoi mụn giỏo dc
cụng dõn, mụn vn hc thỡ mụn sinh hc cng l mt trong nhng mụn cn c
lng vo ú nhng kin thc v giỏo dc dõn s.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

3


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

PHN II
PHN NI DUNG

II.1- Chng I: Tng quan
Vi ni dung ti ch yu l nghiờn cu cỏc bi hc cú liờn quan n sinh
sn v s gia tng dõn s.
- Tỡnh hỡnh kh nng tip thu, ỏp dng k hoch húa gia ỡnh.
- Cỏc bin phỏp hng dn hc sinh ỏp dng nhng gỡ ó hc c ỏp
dng vo cuc sng.
- Cỏc tỡnh hung x lý lm cho hc sinh tip cn vi cỏc bin phỏp hn
ch s gia tng dõn s.
II.2- Chng II : Ni dung vn nghiờn cu
II.2.1 . Ni dung ca ti
Vi tỡnh hỡnh thc t nh ó nờu trờn tụi thy nguyờn nhõn dn n tỡnh
trng giỏo viờn cha lm ni bt c vic giỏo dc dõn s l do cỏc nguyờn nhõn
sau:
+ Giỏo viờn khụng nm c vic giỏo dc dõn s thụng qua b mụn mỡnh
ging dy nh th no?
+ Do iu kin sng ụi lỳc cũn khú khn so vi xó hi nờn nhiu giỏo viờn
khụng cú thi gian nghiờn cu k c vic c sỏch hng dn giỏo viờn m ngh nh
th no thỡ núi nh th.
II.2.2-Bin phỏp thc hin: - Mun ging dy tt vic giỏo dc dõn s thụng qua
b mụn thỡ trc ht giỏo viờn phi hiu th no l Dõn s? Th no l Giỏo dc
dõn s ghộp vo nhng phn no ca bi ging.
- Giỏo dc dõn s thụng qua b mụn sinh hc phi t c nhng yờu cu sau:

Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

4


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

1, Lm cho hc sinh thụng hiu v bit ỏnh giỏ ỳng n tỡnh hỡnh dõn s hin nay
nc ta v trờn th gii.
2, Hc sinh phi nhn thc rừ rng mi quan h giỏo dc dõn s vi vic phỏt trin
kinh t xó hi, nh hng ca s gia tng dõn s vi cht lng cuc sng xó hi v
gia ỡnh, hin ti v tng lai.
3, S hỡnh thnh cho hc sinh nim tin da trờn c s khoa hc v kh nng ca con
ngi núi chung v mi hnh vi ca bn thõn mỡnh núi riờng trong vic iu khin
quỏ trỡnh tỏi sn xut ca con ngi i theo ỳng mc ớch k hoch húa dõn s ó
c ra trong chin lc dõn s ca t nc ta.
Ni dung giỏo dc dõn s mang tớnh cht liờn mụn cha ng giỏ tr bn cht
cũn tranh cói c rt quờn mi gia ỡnh Con trai v con gỏi
Mc tiờu ca giỏo dc dõn s khụng ch nhm cho con ngi nhng kin
thc c bn cú liờn quan n vn Dõn sm cũn nhm hỡnh thnh v phỏt trin
cho hc sinh nhng thỏi mong mun v quyt nh hp lý lm cho cỏc em cú th
a ra nhng quyt nh cú trỏch nhim liờn quan n hnh ng sinh sn v cỏc vn
khỏc v dõn s.
Mun hỡnh thnh v phỏt trin thỏi v nh hng giỏ tr cn cú nhng
phng phỏp dy hc cú hiu qu ny.
Trong quỏ trỡnh nghiờn cu ti tụi ó hng dn phn lý thuyt chu ỏo, tụi
ó chun b giỏo ỏn v dy thc nghim vi mt s bi hc cú liờn quan n sinh sn,
s gia tng dõn s v nhng bi hc cú th lm hn ch s gia tng dõn s.
II.2.3- MT S BI GING MINH HA

Bi 58 : Tuyn sinh dc
Ni dung ca bi ny gm : C quan sinh dc nam v c quan sinh dc n v tỏc
dng ca hoúc mụn sinh dc.
+ nh ngha : Tui dy thỡ l gỡ?
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

5


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

+ Nhng bin i ca tui dy thỡ:
- con trai.
- con gỏi.
+ Nguyờn nhõn ca nhng bin i c th tui dy thỡ.
* Chun b ca giỏo viờn
1, S v nhng c tớnh sinh dc.
2, S v nhng c tớnh sinh dc.
3, Hỡnh v v nhng bin i c th nam v n.
* CC HOT NG TRấN LP
A, M u :
GV t vn : Cú bao gi chỳng ta dnh thi gian suy ngh l khi no thỡ
con gỏi v con trai thụi khụng b coi l tr con ? Nhng du hiu no s ch rừ cho
chỳng ta thy rng thi k em bộ gỏi ó ngng v em bộ trai ó kt thỳc . Tui tr
ang tri qua nhng bin i ln lao v nhanh chúng. Vy thỡ nhng bin i ú l
gỡ ? Nhng bin ú do õu ? Nhng cõu hi trờn õy v nhiu cõu hi khỏc cú liờn
quan ang tip tc ny sinh trong u chỳng ta.
B. Phỏt trin bi hc
* Hot ng 1 : Gii thiu s lc v tinh hon, bung trng.
* Hot ụng 2 : Tui dy thỡ l gỡ ?
GV hi : Cỏc du hiu ca tui dy thỡ l gỡ ? v gii thớch :
- Di gúc sinh lý, tui dy thỡ l thi k trng thnh sinh dc ngha l cú
kh nng cú con.
- Trong tui dy thỡ,con ngi tri qua nhng bin i ln lao v cu to c
th, v cỏc chc nng ca nhng hnh vi. Tui dy thỡ l mt bc ngot c bn

trong i sng ca mi ngi.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

6


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

* Hot ng 3 : Nhng c tớnh chung ca tui dy thỡ.
GV : Tip tc ging gii
+ Tui dy thỡ kộo di t 3-5 nm, cú th phõn chia lm 2 giai on :
- Trc dy thỡ( tin dy thỡ)
+ T 11-13 tui con gỏi
+ T 13-15 tui con trai
- Dy thỡ chớnh thc : con gỏi bt u t 13-15 tui v con trai thng mun
hn t 1-2 nm. Tui dy thỡ chớnh thc c ỏnh du bng hin tng kinh nguyt
ln u con gỏi v xut tinh ln u (mng tinh con trai). ú l nhng hin tng
sinh lý hon ton bỡnh thng th hin s trng thnh (chớn) sinh dc.
* Hot ng 4 : Nhng du hiu xut hin tui dy thỡ ca nam v n.
GV : ngh hc sinh t lit kờ nhng bin i ca bn thõn ( c con trai
ln con gỏi) kt hp xem hỡnh v tp hp nhng c im sinh hc lit kờ v tng
kt li trỡnh t xut hin cỏc c im ú nam v n.
* Hot ng 5 : Nguyờn nhõn ca nhng bin i tui dy thỡ
GV : S dng s 1-2 trỡnh by nhng c im v nhng bin i ca c th
di nh hng ca hoúc mụn sinh dc PSH v LH l hoúc mụn ca tuyn yờn iu
hũa hot ng ca cỏc tuyn sinh dc trong vic sn xut cỏc hoúc mụn sinh dc
+ Bung trng tit ostrụgen v hoúc mụn th vng(prụgestờrụn)
+ Tinh hon tit tes tos tờ rụn
Nhng hoúc mụn sinh dc ny nh hng n s phỏt trin nhng bin i v s ln

lờn ca con trai v con gỏi v cỏc c im sinh dc chớnh v ph
C. Cng c
G/V : Hng dn H /S tng kt nhng ý chớnh trong bi chng hn :
1,Tui dy thỡ l thi k chớn sinh dc chng t con ngi cú kh nng cú co
Giáo viên: Phạm Thị Luận
7
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

2, Tui dy thỡ cú th chia thnh 2 giai oan : Giai on trc dy thỡ v dy thỡ
chớnh thc c ỏnh du bng hnh kinh ln u n v xut tinh ln u nam.
3, Di nh hng ca hoúc mụn tuyn yờn v cỏc hoúc mụn sinh dc con trai v
con gỏi cú nhiu bin i tr thnh n ụng v n b.
D .Hng dn hc nh :
- Theo cõu hi ( SGK)
- T liờn h bn thõn xỏc nh giai on bc vo tui dy thỡ v dy thỡ chớnh
thc ( tui no).

Bi 62 : Hin tng th tinh th thai v phỏt trin ca thai
bi ny giỏo viờn cn cho hc sinh nm c nhng ni dung sau :
I- S th tinh v th thai
a) nh ngha
b) Nhng iu kin cn cho s th tinh v th thai.
II -Tỡm hiu s phỏt trin ca thai v nuụi dừng thai
a) Quỏ trỡnh lm t ca hp t
b) S phỏt trin ca phụi ( thai )
* Ti liu v phng tin chun b
1. S chu k kinh nguyt

2. Hỡnh v v s th tinh.
3. Hỡnh v v s lm t ca trng ó c th tinh.
4. Hỡnh v v cỏc giai on phỏt trin ca phụi thai.
III - Kinh nguyt l gỡ ?
a)Kinh nguyt ln u xy ra con gỏi vo tui dy thỡ.
b)Kinh nguyt liờn quan n s rng trng v thng xy ra sau khi rng trng.
c) Kinh nguyt xy ra khi no ( khi trng khụng c th tinh lp ni mc t cung
khụng cũn lý do tn ti s b bong ra kốm theo chy mỏu).
CC HOT NG TRấN LP
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

8


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

A M u
GV t vn : hiu rừ trng v tinh trựng kt hp vi nhau nh th no, khi no
v õu ? Chỳng ta cn bit ụi iu v quỏ trỡnh sinh sn ca ngi. Mun hiu rừ
s kt hp ca tinh trựng v trng xy ra khi no chỳng ta cn tỡm hiu s rng trng
v chu k kinh nguyt ca ph n . Hiu rừ cỏc s kin c bn v vn sinh sn s
giỳp chỳng ta hiu rừ s thai nghộn v cú th ngn nga thai nghộn bng s dng cỏc
dng c trỏnh thai nh th no khi cn ?
B Phỏt trin bi hc
1. Giỏo viờn chun b cho vic tin hnh bi ging bng ụn li nhng ni dung cú
liờn quan
- Tuyn yờn sinh dc v tuyn ni tit lõm thi ( th vng )
- ng i ca tinh trựng v trng trong quan h nam n
- Hin tng kinh nguyt xy ra ln u vo tui dy thỡ

2. Dựng s chu k kinh nguyt (liờn quan n chu k rng trng di tỏc dng
ca hooc mụn thựy trc tuyn yờn (FSH, LH) v hoúc mụn ca th vng ostrụgen
v prụgeste rụn dy theo mc I
3. Dựng tranh v ng i ca tinh trựng v trng trong c quan sinh dc cỏi ( vũi
pha lp) gii thiu hin tng th tinh v s to thnh hp t.
4. Dựng cỏc tranh v trỡnh by s lm t v phỏt trin ca phụi t hp t trong t
cung.
C. Cng c
Giỏo viờn hng dn hc sinh tng kt nhng ý quan trng trong bi. Chng hn :
1. Kinh nguyt l mt hin tng sinh lớ bỡnh thng xy ra sau khi rng trng nu
trng khụng c th tinh.
2. S th tinh xy ra khi cỏc tinh trựng lờn ti vũi pha lp v mt trong s ú ó kt
hp vi trng.

Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

9


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

3. Sau khi th tinh trng to thnh hp t di chuyn t vũi pha lp xung t cung v
lm t trong lp ni mc ca t cung v phỏt trin thnh thai.
D. ỏnh giỏ
Nghiờn cu ni dung trong cỏc ct A, B di õy v vit ch cú ni dung phự
hp ( ct B) cho cỏc s cú ni dung tng ng ( ct A) trong phiu hc tp di
õy :
Ct A

Ct B

1. Ni m phụi phỏt trin

a. S th tinh

2 S di i ca trng chớn

b. Kinh nguyt

3 Tinh trựng kt hp vi trng

c. S lm t

4 Ni xy ra s th tinh
5 S n sõu ca trng ó th tinh vo

d. Bung trng
e. T cung

trong lp ni mc t cung
6. Sn xuỏt t bo trng

g. S rng trng

7. Hin tng xy ra khi lp ni mc
t cung khụng cn thit nu trng khụng

h. Vũi pha lp

cth tinh

i. Tinh hon

8. Tuyn sinh sn ra FSH v LH

k. m o

9. Tuyn sn sinh tinh trựng
10. Tuyn sn xut ra hoúc mụn sau
khi trng rng

l. Th vng
m. Tuyn yờn
n Tuyn Vộc tụlanh

E. Hng dn v nh
1. V li hỡnh v ng i ca tinh trựng v trng trong c quan sinh dc cỏi.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
10
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

2. iu tra v :
- S con t 3-5 gia ỡnh xung quanh.
- Khong cỏch sinh con gia con th nht v th hai.
- Mi liờn quan gia s con, khong cỏch sinh con vi i sng ca cỏc gia ỡnh ny.
Bi 63 :C S KHOA HC CA CC BIN PHP TRNH THAI

Vi bi ny GVcn xỏc nh cho HS nm c cỏc ni dung sau :
1.Quan nim v KHHG v tm quan trng
- Quan nim :
+ Gii hn quy mụ gia ỡnh .
+ Khong cỏch sinh con.
+ Giỳp cỏc cp v chng khụng cú con cú th sinh con KHHG trong khuụn
kh ca phỳc li gia ỡnh .
+ Li ớch i vi ngi m.
+ Li ớch i vi a tr .
+ Li ớch i vi ngi cha.
+ Li ớch i vi cỏc thnh viờn khỏc ( cỏc con )
+ Li ớch i vi t nc .
2. ễn li quỏ trỡnh sinh sn ca ngi hiu rừ :
- Cỏc iu kin cn cho s th tinh.
- Cỏc iu kin m bo cho trng th tinh phỏt trin thnh thai trong t cung .
* Ti liu v phng tin cn chun b .
1- S cu to h sinh dc Nam v N.
2- Tranh v hoc mu vt tht v cỏc dng c trỏnh thai .
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

11


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

CC HOT NG TRấN LP

A- M bi
Giỏo viờn t vn : Cú nhiu lý do khin cho cỏc cp v chng quyt nh

gii hn quy mụ gia ỡnh v khong cỏch sinh con.
Trc kia , ngi ta mun cú nhiu con vỡ nhiu a tr cht ngay t khi cũn
nh . Ngy nay , do iu kin nuụi dng , vn v sinh , chm súc sc khe ó tt
hn v nhiu thun li khỏc nờn nhỡn chung ó cú th bo m cho a tr ln lờn
khe mnh v sng cho n gi .
Quy mụ gia ỡnh nh cú nh hng tt n sc khe , n s phỏt trin v hnh
phỳc ca gia ỡnh c bit l sc khe ca ngi m v cỏc con , giỳp cho nõng cao
sc sng ca mi ngi trong gia ỡnh . Cng ớt con , cng cú iu kin tha món
nhu cu ca chỳng trong cuc sng.
B- Phỏt trin bi hc :
1. Giỏo viờn ngh hc sinh nh ngha KHHG khai thỏc nhng hiu bit ca
hc sinh v cuc vn ng : ô Sinh cú k hoch ằ trong k hoch húa gia ỡnh v
ni dung ca cuc vn ng ( thụng qua cỏc phng tin thụng tin i chỳng , cỏc
cuc tuyờn truyn vn ng a phng ) .
T cỏc cõu tr li hc sinh chp nhn mt nh ngha v so sỏnh vi nh ngha
m giỏo viờn va nờu.
2. Hc sinh tho lun trong nhúm nh l vỡ sao cú cuc vn ng KHHG v bỏo
cỏo kt qu tho lun trong nhúm trc ton lp ( cỏc em cú th nờu lờn nhng li
ớch ca k hoch húa gia ỡnh ).
3. Cho hc sinh ụn li nhng kin thc v iu kin cn thit cho s th tinh , thai
nghộn v s phỏt trin ca phụi. ( S dng cỏc s v h sinh dc Nam v N ) .
T ú nờu nờn cỏc nguyờn tc cn s dng m bo sinh cú k hoch :
+ Ngn trng rng.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

12


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

+ Ngn s th tinh.
+ Ngn s lm t ca trng ó c th tinh.
4. Tho lun xem thc hin cỏc bin phỏp trỏnh thai da trờn cỏc nguyờn tc ny nh
th no ? Giỏo viờn dựng tranh v hoc mu vt cỏc dng c trỏnh thai phõn tớch
cú hiu qu ca tng dng c trong vic thc hin k hoch húa gia ỡnh .
C. Cng c :
Cỏc phng phỏp trỏnh thai l da trờn kin thc v nhng iu kin cn cho
s th tinh v lm t ca trng ó c th tinh trong t cung. Cỏc nguyờn tc ca
phng phỏp trỏnh thai ny l :
+ Ngn s rng trng.
+ Ngn s th tinh.
+ Ngn trng lm t trong niờm mc t cung.
D. Kim tra ỏnh giỏ :
Cho hc sinh tr li cõu hi vo phiu hc tp .
1. Li ớch ca KHHG l gỡ ?
2. Hiu qu ca viờn thuc trỏnh thai l gỡ ?
3. Cỏc bin phỏp ngn cn s th tinh l cỏc bin phỏp no ?
4. Cỏc bin phỏp ngn cn trng ó th tinh lm t l cỏc bin phỏp no ?
E. Hng dn hc nh :
Hc theo cõu hi ca SGK 198.
Tỡm hiu tỡnh hỡnh thc hin sinh cú k hoch a phng.
Bi 64: CC BNH LY TRUYN QUA NG SINH DC I DCH
AIDS_ THM HA CA LOI NGI
Vi bi ny GV cn xỏc nh rừ cho HS nm c cỏc ni dung sau:
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

13

Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

1. nh ngha bnh tỡnh dc l gỡ?
2. Nhng bin phỏ nhng bnh tỡnh dc bin nht
a. Bnh lu
b.Bnh giang mai
Nguyờn nhõn triu chng, cỏc con ng lõy truyn bnh , hu qu v cỏch
phũng tr.
3. AIDS l mt cn bnh gõy thm ha cho nhõn loi ( Ton th gii)
Nhng nguyờn nhõn, triu chng,hu qu v cỏch phũng ( c bit l i vi
nhng ngi tui lao ng trong c)
* Taỡ liu v phng tin cn chun b :
1. S bnh lu
2. S bnh giang mai
3. Cỏc s v bnh AIDS
4. Cỏc ti liu tham kho v bnh tỡnh
CC HOT NG TRấN LP

A. M bi
GV vo bi bng cỏch nờu nh ngha bnh tỡnh dc: Bnh tỡnh dc l mt
nhúm bnh xó hi c lan truyn t ngi ny qua ngi khỏc ch yu l qua quan
h tỡnh dc.
Bnh tỡnh dc tr thnh mt trong nhng vn chung ca ton th gii, mt
mi e da ca loi ngi c bit l lp tr.
Vỡ vy rt cn cung cp cho th h tr nhng hiu bit y v bnh tỡnh dc
v mi nguy him ca chỳng.

Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

14


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

Trc ht l nhng bnh tỡnh dc ph bin nh: lu, giang mai, AIDS l mt
bnh tỡnh dc nguy him c phỏt trin.
B. Phỏt trin bi hc
* Hot ng 1:
1. Bnh lu:
Giỏo viờn dựng s bnh lu trỡnh by.
+ Loi vi khun gõy bnh lu ú l song
cu khun.
- Triu chng bnh: + Chy m u dng vt
( hay õm o) v cú cm giỏc bun i tiu.
- Hu qu:
+ Dn n kt qu vụ sinh ( tc ng i ca
tinh trựng hay ng dn trng)
- Cỏch cha tr:
iu tr kp thi v liu bng penicilin
* Hot ng 2: Bnh giang mai.
- Nguyờn nhõn: Do xon khun gõy nờn
- Hu qu: Gõy quỏi thai, d dng, mự ( cht)

Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

15

Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

- Cha tr: iu tr bng penicilin
C. Cng c.
Giỏo viờn ngh hc sinh tng kt li nhng gỡ ó hc c.
Vớ d:
Bnh tỡnh dc l mt nhúm bnh xó hi c lõy truyn ch yu qua quan h tỡnh
dc.
- Phũng trỏnh bnh tỡnh dc hn c l:
+ Hn ch s bn tỡnh.
+ Khi quan h tỡnh dc vi ngi bnh phi dựng bao cao su.
+ Khụng tiờm chớnh ma tỳy.
+ Chun oỏn bnh sm v iu tr kp thi.
D. Kim tra ỏnh giỏ.
1. Xỏc nh nguyờn nhõn gõy cỏc bnh di õy vit bng cỏc ch tng ng.
1. AIDS

a, Xon trựng.

2. Lu

b, HIV

3. Giang mai

c, Song cu khun

2. Nhng triu chng di õy thuc bnh no? Vit ch s ng vi cc bnh m em
cho l ỳng vo ụ vuụng.

A. Xut hin khụng au v phỏt ban
B. Mt mi, sỳt cõn nhanh st v i chy chy kộo di
khụng rừ nguyờn nhõn
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

16


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

C. Chy m c quan sinh dc, cm giỏc but núng
bng khi i tiu.

2. Lu.

1- AIDS.

3. Giang mai.

3. Hu qu ca bnh:
in vo khong trng cn bnh phự hp chn trong cỏc khung vuụng.
1- Bnh...................... cú th dn ti vụ sinh.
2- Bnh....................cú th gõy cht ch vỡ nhng nhõn t bnh thụng thng
3 - Bnh.......................cú th gõy nờn bnh tim, mt trớ, iờn, tn thng n
cỏc ni quan
AIDS

Giang mai

Lu

Nhng bnh no cú th truyn qua:
Quan h tỡnh dc

a, Giang mai

Truyn mỏu

b, Lu

Tip xỳc bỡnh thng

c, AIDS

Giỏo viờn treo tranh hc sinh xỏc nh vi khun gõy nờn cỏc bnh lu, giang mai
v AIDS theo s th t.

1
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

2

3
17


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

D Hng dn hc nh:
Hóy hon chnh ( in) cỏc ct trong bng sau:
Bnh

Nguyờn nhõn
gõy bnh

Triu chng
ca bnh

Hu qu

1. Lu
2. Giang mai
3. AIDS
II.3-Chng III Phng phỏp nghiờn cu,kt qu nghiờn cu
II.3.1- phng phỏp nghiờn cu:
thc hin ti nghiờn cu khoa hc trờn trong quỏ trỡnh ging dy tụi ó
phi hp nhiu phng phỏp, nhiu loi hỡnh hc sinh hiu tht chc chn ,tht
sõu.
Mun vy thỡ tụi ỏp dng cỏc phng phỏp sau:
Giỏo dc dõn s hng trc tip vo vic nõng cao cht lng cuc sng ca cỏ
nhõn v ca xó h. thc hin c mc ớch ny cn khụng nhng lm cho HS
quan tõm n cỏc vn dõn s trong cng ng v t nc cng nh nhng hu
qu ca chỳng, m cũn lm cho cỏc em phỏt trin c nng lc suy ngh v hiu
c nhng bin ng dõn s ,thy c hiu qu ca nhng bin ng ny a ra
nhng quyt nh cú li nht vi mỡnh. t c nhng vn ny cn tin hnh
dy hc vi nhng phng phỏp ỳng n.
Vic la chn phng phỏp dy hc ph thuc vo quan im tng quỏt v
giỏo dc, cỏch nhỡn nhn giỏ tr v tim nng ca tng phng phỏp.

Trong bi cnh s gia tng nhanh ca khi lng kin thc cn cú kiu da hc
coi trng vic dy cỏch hc hn vic dy cỏi gỡ? Khi ú hc sinh s cú kt qu hn
qua vic lm, phõn tớch, suy ngh, nghin ngm v iu xy ra. Kt qu s tt hn l
nh li, nhc li cỏc s kin. Mun hỡnh thnh c nhng k nng v thúi quen ny
cn s dng nhng phng phỏp dy hc cho phự hp vi ngi hc, cho phộp
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

18


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

ngi hc suy ngh mt cỏch c lp, tỡm tũi c da vo nhng phỏn oỏn cú lý
l.
Giỏo viờn cú th ỏp dng mt vi bin phỏp sau:
+ ng nóo, kớch thớch suy ngh.
+ Tỡm tũi gii quyt vn .
+ Xỏc nh giỏ tr.
+ Tho lun nhúm
+ úng vai( Nu cú iu kin cho phộp)
- i vi giỏo viờn, vic ỏp dng dõn s vo b mụn l mt trong nhng i
mi quan trng ca quỏ trỡnh o to con ngi mi, o to th h tr theo ỳng
mc tiờu ca ci cỏch giỏo dc nhm lm cho nh trng gn cht hn na vi cuc
sng.
- a giỏo dc dõn s vo nh trng c bit l vo mụn sinh hc l mt trong
nhng yờu cu cp bỏch ca cuc sng, l mt biu hin c th ca s i mi t
duy giỏo dc.
- Giỏo dc dõn s gn vi b mụn l mt lnh vc tri thc khoa hc cú tớnh cht
liờn ngnh bao gm mt h thng nhng kin thc c bn v cn thit c kt hp

li trờn c s thnh tu ca nhiu ngnh khoa hc v k thut hin i.
Mun lm c vic giỏo dc dõn s cú hiu qu giỏo viờn phi ỏp dng v
thc hin tt nhng cụng vic sau:
+ Hỡnh thnh cho hc sinh cú ý ngh tht t giỏc. T nguyn ra cho mỡnh
nhng quyt nh ỳng n v vic k hoch húa gia ỡnh cho mỡnh sau ny, cú ý
thc trỏch nhim, cú thỏi v hnh ng hp lớ v dõn s tớch cc v thit thc
gúp phn nõng cao cht lng cuc sng v gia ỡnh, nghiờm tỳc thc hin chin
lc dõn s ca t nc.
Cn c vo ni dung c bn ca giỏo dc dõn s a vo trng THCS cỏc
mụn núi chung thỡ mụn sinh hc núi riờng phi t c mc ớch sau:
+ Lm sỏng t mt khớa cnh ca cht lng cuc sng trong mi quan h vi
s gia tng dõn s.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

19


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

+ Cung cp nhng c s khoa hc cho vic thc hin: Sinh cú k hoch
Mt ni dung quan trng ca vic k hoch húa gia ỡnh, ca vic thc hin chớnh
sỏch dõn s ca nc ta.
i vi chng trỡnh sinh hc lp 8 gii phu v sinh lớ hc l cỏc b mụn
khoa hc thc nghim nghiờn cu ch yu ly quan sỏt v thớ nghim lm cỏc
phng phỏp nghiờn cu ch yu chỳng phi c phn ỏnh vo phng phỏp dy
hc b mụn gii phu sinh lớ ngi v v sinh trng THCS.
S dng quan sỏt v thớ nghim phi c xem l phng phỏp c thự ca b
mụn, chỳng ỏp ng c yờu cu v mt nhn thc la tui hc sinh (khong 14 15 tui ) L la tui m kinh nghim sng cũn ớt, vn hiu bit cũn nghốo nn cỏc
biu tng tớch ly cũn hn ch. Cỏc em cũn nng n v t duy thc nghim, t duy

hỡnh tng c th. Vic xõy dng cỏc khỏi nim ũi hi phi ly cỏc phng tin
trc quan lm im ta. iu ny phự hp vi nhn thc lun Mỏc Lờ nin phự hp
vi hc thuyt Pỏp Lp v mi quan h gia thụng tin h thng tớn hiu th nht v
h thng tớn hiu th hai.
Hn na cỏc phng phỏp nờu trờn cũn phỏt huy c cỏc em tớnh t giỏc
tớch cc, v t lc, tớnh ch ng sỏng to trong vic t dnh ly kin thc di s t
chc v ch o ca thy do ú kin thc s sõu v chc. Chỳng gõy hng thỳ nhn
thc rt ln i vi hc sinh, m hng thỳ nhn thc l yu t tõm lớ ban u cú tỏc
dng i vi ton b quỏ trỡnh nhn thc
Cỏc phng phỏp ny cũn gúp phn phỏt trin t duy sỏng to cho hc sinh tp
dt, cho cỏc em lm quen vi nhng phng phỏp nghiờn cu, c bit l trong
trng hp cú s kt hp cỏc yu t ca phng phỏp dy hc nờu vn .
Ngoi s quan sỏt v thớ nghim trong nhúm phng phỏp trc quan v thc
hnh thỡ phng phỏp m thoi tỡm hiu trong nhúm, phng phỏp dựng li cng
c vn dng ph bin vỡ hc sinh ó cú mt s vn kin thc gi phu trong
chng trỡnh ng vt m cỏc em ó hc c lp 7. ng thi chớnh bn thõn hc
sinh cng cú mt s hiu bit thc t v i sng ca con ngi, gn gi nht vn l
nhng hiu bit ca chớnh bn thõn cỏc em.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

20


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

Tin hnh giỏo dc dõn s nhm mc ớch lm thay i tỏc ng n thỏi
v hnh vi ca hc sinh khi cỏc em ó tr thnh cha (m). Vỡ vy mc ớch ny khú
thc hin c nu s dng phng phỏp thuyt trỡnh truyn thng trong ú hc sinh
l ngi th ng ngi nghe mt khi lng ỏng k cỏc hin tng cụ lp, hc v

nh nhanh nhng li quờn nhanh.
Mun t c mc tiờu lõu di ca giỏo dc dõn s thỡ quỏ trỡnh dy hc cn
c t chc ra sao cho mi hc sinh u tham gia vo quỏ trỡnh ny cng nh
ũi hi hc sinh lm vic theo nhiu cỏch cú th nm bt v tha nhn hng thỳ
ca cỏc em. ú l cỏch m phng phỏp iu tra tỡm tũi s ỏp ng c yờu cu ó
nờu trờn.
Vớ d : Hc sinh phi c t mỡnh khỏm phỏ tỡnh hỡnh dõn s ch khụng phi
nghe bi ging v vn ny thỡ vic t khỏm phỏ s cú trin vng dn dt cỏc em
n vic: iu tranhng nguyờn nhõn ca tỡnh hỡnh ú.
Nu xột v tỏc dng thỡ hc sinh cú kh nng nhỡn nhn rng ú l mt vn
quan trng cn quan tõm hoc x lý. Nu hc sinh cng tham gia tớch cc vo quỏ
trỡnh hc tp v dõn s v cm thy mỡnh ó t tỡm tũi hiu bit v vn ny thỡ
kt qu hoc tp s cú ý ngha hn trong trng hp hc sinh c nghe ging . nh
hng n thỏi hc tp v hnh vi ca hoc sinh lõu di bn vng hn
Vic t mc tiờu ca giỏo dc dõn s s b nh hng nu nh mc tiờu giỏo
dc khụng t ti ng thi. Nu nh dy cho hoc sinh nhng s liu chớnh xỏc v
nhng khỏi nim v dõn s nhng phng phỏp dy hc khụng cú hiu qu, khụng
thớch hp nhm t dc yờu cu giỏo dc trong mc tiờu thỡ vic nhp ni thnh
thỏi nh hng giỏ tr v hnh vi ca hc sinh s khú thc hin c .Nu nh
phng phỏp iu tra c s dng cú th tin tng mt cỏch chc chn rng nhng
mc tiờu ca giỏo dc dõn s nht nh t c vỡ hc sinh ó c hng dn
hc.
Nhng kt lun qua nghiờn cu v giỏo dc dõn s u tha nhn rng nu so
sỏnh vi phng phỏp din gii truyn thng, phng phỏp iờu tra tỡm tũi s cú hiu
qu hn.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

21

Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

+ Trong vic ghi nh v chuyn dch cỏc khỏi nim v s liu v dõn s.
+ Trong vic khờu gi t duy phờ phỏn nh ú hc sinh tham gia tớch cc hn
vo vic hc tp.
+ Phỏt trin hc sinh thỏi tớch cc v thun li i vi giỏo dc dõn s
v i vi giỏo viờn .
Mt khỏc giỏo viờn phi lm sỏng t giỏ tr c s dng trong dy hc trờn
lp to iu kin cho hc sinh cú kh nng s dng cỏc quỏ trỡnh trờn trong i
sng ca bn thõn v vn dng c nhng giỏ tr c hỡnh thnh cng nh giỏ tr
ang cú v s xut hin.
Cú nhng k thut cú th s dng to iu kin thun li cho hc sinh khi
vn dng v lm sỏng t giỏ tr.
a ra cõu hi sao cho cỏc quan im, ý kin ca hc sinh c lm sỏng t
trờn c s thc hin sỏc quỏ trỡnh ỏnh giỏ.
Tp trung vo vic lm cho hc sinh quan tõm n nhng nim tin v hnh vi
m cỏc em ó la chn, vui sng vi nhng nim tin v hnh vi m cỏc em mong
mun c bo v chỳng.
Hng dn cho hc sinh cõn nhc, l chn cỏc phng ỏn da vo h qu
ca chỳng, xem xột nim tin da vo thỏi , mc ớch hng thỳ v hnh ng ca
bn thõn.
C s ca vic lm sỏng t giỏ tr l c trng ca vic ỏp ng nhng iu
m ngi hc sinh ó la chn ỏnh giỏ cao nhng iu ú hoc iu ng lm.
Mc ớch ch yu l kớch thớch hc sinh lm sỏng t suy ngh ca mỡnh, xem
xột hnh ng ca mỡnh v t ú lm sỏng t suy ngh ca mỡnh .
Ni dung ca giỏo dc dõn s cha ng cỏc giỏ tr vỡ vy khi dy hc Giỏo
dc dõn s cn la chn cỏc phng phỏp khụng ch nhm t ti nhng mc tiờu
nhn thc tỡnh cm m c nhng mc tiờu hỡnh thnh k nng ra quyt nh.
Giỏo viờn cú th la chn mt s cõu hi di õy coi ú nh l nhng iu

hng dn khi la chn cỏc phng phỏp thớch hp:
1, Phng phỏp cú phự hp vi mc tiờu khụng?
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

22


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

2, Phng phỏp ú cú thớch vi vic hc hi kin thc
3, Phng phỏp ny cú ũi hi vn kin thc k nng hay thỏi ca ngi hc
nhiu hn hay ớt hn khụng?
4, Cn cú cỏc phng tin v cỏc dựng dy hc gỡ?
5, Giỏo viờn cn cú nhng k nng gỡ thc hin phng phỏp ny?
6, Phng phỏp ny cú ũi hi v to iu kin cho hc sinh tớch cc tham gia
hay khụng?
7, Phng phỏp ny c tin hnh nhanh hay chm?
8, Phng phỏp ny cho phộp t ti mc tiờu theo mt cỏch n gin nht, tit kim
nht, hng thỳ nht hay quỏ phc tp phụ trng.
Trờn õy tụi ch cp n mt s phng phỏp ch yu thng c s dng
trong vic ging dy b mụn iu ú khụng cú ngha hn ch kh nng vn dng
sỏng to cỏc phng phỏp khỏc ca giỏo viờn.
Trong tng bi, tựy tng chng,tựy tng thnh phn kin thc trong nhng
trng hp c th giỏo viờn cn la chn cỏc phng phỏp thớch hp ging dy
nhm t c hiu qu cao nht. Vic la chn ú phi cn c vo cỏc mc tiờu o
to, mc ớch lý lun dy hc vo ni dung bi hc thuc thnh phn kin thc gỡ?
Mt khỏc giỏo viờn phi chỳ ý ti c im tõm sinh lý la tui, ti iu kin c
s vt cht , thit b ca b mụn trong nh trng.
Vic la chn ỳng n s kt hp hi hũa vo cỏc phng phỏp ging dy

t c hiu qu cao ph thuc vo trỡnh ngh thut s phm ca ngi giỏo
viờn bờn cnh trỡnh chuyờn mụn v vn sng, nú l kt qu ca mt quỏ trỡnh thc
hin v thng xuyờn rỳt kinh nghim.
II.3.2- Kt qu nghiờn cu:
Sau khi ỏp dng nhng ni dung phng phỏp núi trờn tụi thy hc sinh ó tip
thu c nhng vn sau :
a. Trờn c s nhng kin thc hiu bit v dõn s cỏc em ó cú thỏi hnh vi ỳng
n, t giỏc, cú trỏch nhim c nhng vn dõn s nc ta.
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

23


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

b. c bit l vn gim t l tng dõn s v phõn b lao ng gia cỏc vựng v
gia cỏc ngnh trong phm vi a phng mỡnh c trỳ.
c. Hc sinh nh hng c nhng giỏ tr khụng cũn phự hp ci thi i na nh :
ô Tri sinh voi ,Tri sinh c ằ, ô Cú np cú t ằ, ô Trng nam khinh n ằ..
* V kin thc :
- Hc sinh nm c cu to v hot ng ca cỏc h c quan trong c th . c bit
l c quan sinh sn v h sinh dc ca nam v n
- Hiu rừ c ch ca cỏc quỏ trỡnh sinh lý tớnh qui lut ca sỏc quỏ trỡnh
sinh lý din ra trong c th trong vic thc hin mt quỏ trỡnh c bn ca c th sng
l trao i cht di s iu khin, iu hũa v phi hp ca h thn kinh v th
dch
- Thy rừ nh hng ca cỏc iu kin mụi trng, ca ch rốn luyn vi c
th.
- Hiu c s khoa hc ca cỏc bin phỏp v sinh,bo v v tng cng sc khe,

nng cao nng sut lao ng cựng cỏc bin phỏp thc hin cú hiu qu ch trng
chớnh sỏch sinh cú k hoch
Cng thụng qua cỏc c im v cu to v hot ng sinh lý ca ngi so vi ng
vt. Nm dc cỏc phng phỏp nghiờn cu c bn ca b mụn l vic quan sỏt v
thớ nghim
* V k nng :
- Hc sinh bit quan sỏt hỡnh v, lp s , theo dừi cỏc thớ nghim v lm bỏo cỏo
nh
- Bit quan sỏt hỡnh v rỳt ra nhn xột
- Cú k nng phõn tớch so sỏnh tng hp rỳt ra nhng kt lun khỏi quỏt.
- Bit vn dng cỏc tri thc ca mụn hc :
+ Phõn tớch c s khoa hc ca cỏc bin phỏp v sinh.
+ Gii thớch c cỏc hin tng thc t tỡm ra mi liờn h nhõn qu trong cỏc
hin tng cú liờn quan n hot ng sng ca con ngi
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

24


Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8

+ Cú thúi quen gi gỡn v sinh, rốn luyn c th, tng cng sc khe hc
tp v lao ng nng sut cú hiu qu.
* Kt qu hoc tp :
Kt qu hc ca hc sinh v vn dõn s c nõng lờn rừ rt .Qua mi ln
kho sỏt t l hc sinh khỏ gii c tng thờm.
Cht lng c th qua cỏc t kho sỏt :
Yu

Trung bỡnh

Khỏ

Gii

10%

75%

10%

5%

t 2

5%

70%

15%

10%

t 3

0%

50%

30%

t 1

20%

*Kt qu cht lng b mụn cui nm :

STT

Mụn

Lp

S s

Gii
S

Khỏ
Phn

lng trm
Giáo viên: Phạm Thị Luận
Tr-ờng THCS NGuyễn Đức Cảnh

S

Trung bỡnh
Phn

lng trm

S

Phn

lng trm
25