Giáo dục dân số thông qua bộ môn Sinh học lớp 8- GV: Phạm Thị Luận

Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
PHềNG GIO DC V O TO ễNG TRIU
TRNG THCS NGUYN C CNH
----- -----
SNG KIN KINH NGHIấM
Giỏo dc dõn s thụng qua b mụn sinh hc lp 8 THCS



Tỏc gi: Phm Th Lun
T: Sinh-Húa-a
Giáo viên: Phạm Thị Luận 1 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
NM HC 2008-2009
Phần I
I. PHN M U
I.1.Lý do ch n tài :
Mt trong nhng vn m ng v nh nc ton th nhõn loi hin nay ang
quan tõm ú l vn v Dõn s. Vic gim gia tng dõn s l mt trong nhng
nhõn t quan trng gúp phn vo vic t hoc duy trỡ cuc sng cú cht lng tt
cho cỏ nhõn gia ỡnh v cng ng dõn tc.
Dy sinh hc núi chung nht l dy giỏo dc dõn s qua b mụn sinh hc núi
riờng nhiu nm nay ó cú nhiu ngi chỳ ý n . Song trong nhng gi dy ca
mt s giỏo viờn khi dy v vn ny tụi thy h vn cha th hin c vn
ny . Giỏo viờn cũn i trin miờn, phn no cng liờn h giỏo dc dõn s hoc l núi
i núi li nhiu ln.
Trong s 5 gi d mt s giỏo viờn ch cú 2 gi t c yờu cu cũn li 3 gi
giỏo viờn cũn i sai lch trng tõm.
Qua kho sỏt t I ch cú 20% hc sinh nhn thc c vn ny.
õy l mt vn lm cho tụi bn khn trn tr. Cng bi l ú m tụi ó chn

ti vi ni dung : Giỏo dc dõn s cho hc sinh thụng qua b mụn sinh hc lp
8 lm c s ca ti khoa hc nghiờn cu trong nm hc ny.
I.2 Mc ớch nghiờn cu :
Mc ớch nghiờn cu ca ti l tỡm ra bin phỏp u giỳp hc sinh nhn
thc c giỏo dc dõn s úng vai trũ then cht t c mc tiờu a cht
lng cuc sng tt p hn.
Giáo viên: Phạm Thị Luận 2 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
I.3. Thi gian, a im:
+ Thi gian : Nm hc 2008-2009
+ a im : Trng THCS Nguyn c Cnh.
+ i tng nghiờn cu: HS lp 8 trng THCS Nguyn c Cnh nm hc
2008-2009
+ Lp thc nghim ti l lp 8B
+ Lp i chng l lp 8C
I.4. úng gúp v lý lun,thc tin :
a, C s lý lun :
Mc ớch ca giỏo dc xó hi ch ngha nc ta l phỏt trin ton din v
hi hũa con ngi , v nh vy giỏo dc ph thụng t c s ban u quan trng cho
s phỏt tin ton din nhõn cỏch con ngi.
Trong s nghip i mi t nc ng ta ó xỏc nh Giỏo dc dõn s l
Quc sỏch hng u vỡ vy vic a giỏo dc dõn s vo mụn hc ngy cng c
quan tõm v chỳ trng .c bit l a giỏo dc dõn s thụng qua b mụn sinh hc.
b, C s thc tin :
Mt trong nhng bin phỏp nhm gii qut vn dõn s l a giỏo dc dõn
s vo nh trng. M c bit trong cụng tỏc giỏo dc thỡ cụng vic giỏo dc dõn s
l mt lnh vc khoa hc v giỏo dc rt mi m trong h thng kin thc v k nng
thỏi v hnh vi cn thit cho mi ngi trong xó hi v do ú c dy v hc
trong cỏc trng ca h thng giỏo dc quc dõn . Mt khỏc ch trng trong cng

lnh i hi ln th X ca ng ó khng nh vic k hoch húa dõn s l chớnh
sỏch xó hi m ngh quyt ó vch ra Trong d tho ca i hi ng cũn nhn
mnh phi lm cho t cp y n ton dõn thu sut tm quan trng chin lc ca
chớnh sỏch xó hi s I ny . Ra sc khc phc tõm lý c, nhng tp quỏn c ang cũn
tn ti dai dng trong t tng v np sng ca nhiu ngi trong xó hi . Hn na
Giáo viên: Phạm Thị Luận 3 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
giỏo dc dõn s trong nh trng l mt b phn trong cụng tỏc giỏo dc dõn s tt
yu mang ý ngha chin lc v cn c tin hnh tht tt. Ngoi mụn giỏo dc
cụng dõn, mụn vn hc thỡ mụn sinh hc cng l mt trong nhng mụn cn c
lng vo ú nhng kin thc v giỏo dc dõn s.
PHN II
PHN NI DUNG
II.1- Chng I: Tng quan
Vi ni dung ti ch yu l nghiờn cu cỏc bi hc cú liờn quan n sinh
sn v s gia tng dõn s.
- Tỡnh hỡnh kh nng tip thu, ỏp dng k hoch húa gia ỡnh.
- Cỏc bin phỏp hng dn hc sinh ỏp dng nhng gỡ ó hc c ỏp
dng vo cuc sng.
- Cỏc tỡnh hung x lý lm cho hc sinh tip cn vi cỏc bin phỏp hn
ch s gia tng dõn s.
II.2- Chng II : Ni dung vn nghiờn cu
II.2.1 . Ni dung ca ti
Vi tỡnh hỡnh thc t nh ó nờu trờn tụi thy nguyờn nhõn dn n tỡnh
trng giỏo viờn cha lm ni bt c vic giỏo dc dõn s l do cỏc nguyờn nhõn
sau:
+ Giỏo viờn khụng nm c vic giỏo dc dõn s thụng qua b mụn mỡnh
ging dy nh th no?
+ Do iu kin sng ụi lỳc cũn khú khn so vi xó hi nờn nhiu giỏo viờn

khụng cú thi gian nghiờn cu k c vic c sỏch hng dn giỏo viờn m ngh nh
th no thỡ núi nh th.
Giáo viên: Phạm Thị Luận 4 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
II.2.2-Bin phỏp thc hin: - Mun ging dy tt vic giỏo dc dõn s thụng qua
b mụn thỡ trc ht giỏo viờn phi hiu th no l Dõn s? Th no l Giỏo dc
dõn s ghộp vo nhng phn no ca bi ging.
- Giỏo dc dõn s thụng qua b mụn sinh hc phi t c nhng yờu cu sau:
1, Lm cho hc sinh thụng hiu v bit ỏnh giỏ ỳng n tỡnh hỡnh dõn s hin nay
nc ta v trờn th gii.
2, Hc sinh phi nhn thc rừ rng mi quan h giỏo dc dõn s vi vic phỏt trin
kinh t xó hi, nh hng ca s gia tng dõn s vi cht lng cuc sng xó hi v
gia ỡnh, hin ti v tng lai.
3, S hỡnh thnh cho hc sinh nim tin da trờn c s khoa hc v kh nng ca con
ngi núi chung v mi hnh vi ca bn thõn mỡnh núi riờng trong vic iu khin
quỏ trỡnh tỏi sn xut ca con ngi i theo ỳng mc ớch k hoch húa dõn s ó
c ra trong chin lc dõn s ca t nc ta.
Ni dung giỏo dc dõn s mang tớnh cht liờn mụn cha ng giỏ tr bn cht
cũn tranh cói c rt quờn mi gia ỡnh Con trai v con gỏi
Mc tiờu ca giỏo dc dõn s khụng ch nhm cho con ngi nhng kin
thc c bn cú liờn quan n vn Dõn sm cũn nhm hỡnh thnh v phỏt trin
cho hc sinh nhng thỏi mong mun v quyt nh hp lý lm cho cỏc em cú th
a ra nhng quyt nh cú trỏch nhim liờn quan n hnh ng sinh sn v cỏc vn
khỏc v dõn s.
Mun hỡnh thnh v phỏt trin thỏi v nh hng giỏ tr cn cú nhng
phng phỏp dy hc cú hiu qu ny.
Trong quỏ trỡnh nghiờn cu ti tụi ó hng dn phn lý thuyt chu ỏo, tụi
ó chun b giỏo ỏn v dy thc nghim vi mt s bi hc cú liờn quan n sinh sn,
s gia tng dõn s v nhng bi hc cú th lm hn ch s gia tng dõn s.

II.2.3- MT S BI GING MINH HA
Giáo viên: Phạm Thị Luận 5 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
Bi 58 : Tuyn sinh dc
Ni dung ca bi ny gm : C quan sinh dc nam v c quan sinh dc n v tỏc
dng ca hoúc mụn sinh dc.
+ nh ngha : Tui dy thỡ l gỡ?
+ Nhng bin i ca tui dy thỡ:
- con trai.
- con gỏi.
+ Nguyờn nhõn ca nhng bin i c th tui dy thỡ.
* Chun b ca giỏo viờn
1, S v nhng c tớnh sinh dc.
2, S v nhng c tớnh sinh dc.
3, Hỡnh v v nhng bin i c th nam v n.
* CC HOT NG TRấN LP
A, M u :
GV t vn : Cú bao gi chỳng ta dnh thi gian suy ngh l khi no thỡ
con gỏi v con trai thụi khụng b coi l tr con ? Nhng du hiu no s ch rừ cho
chỳng ta thy rng thi k em bộ gỏi ó ngng v em bộ trai ó kt thỳc . Tui tr
ang tri qua nhng bin i ln lao v nhanh chúng. Vy thỡ nhng bin i ú l
gỡ ? Nhng bin ú do õu ? Nhng cõu hi trờn õy v nhiu cõu hi khỏc cú liờn
quan ang tip tc ny sinh trong u chỳng ta.
B. Phỏt trin bi hc
* Hot ng 1 : Gii thiu s lc v tinh hon, bung trng.
* Hot ụng 2 : Tui dy thỡ l gỡ ?
GV hi : Cỏc du hiu ca tui dy thỡ l gỡ ? v gii thớch :
Giáo viên: Phạm Thị Luận 6 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh

Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
- Di gúc sinh lý, tui dy thỡ l thi k trng thnh sinh dc ngha l cú
kh nng cú con.
- Trong tui dy thỡ,con ngi tri qua nhng bin i ln lao v cu to c
th, v cỏc chc nng ca nhng hnh vi. Tui dy thỡ l mt bc ngot c bn
trong i sng ca mi ngi.
* Hot ng 3 : Nhng c tớnh chung ca tui dy thỡ.
GV : Tip tc ging gii
+ Tui dy thỡ kộo di t 3-5 nm, cú th phõn chia lm 2 giai on :
- Trc dy thỡ( tin dy thỡ)
+ T 11-13 tui con gỏi
+ T 13-15 tui con trai
- Dy thỡ chớnh thc : con gỏi bt u t 13-15 tui v con trai thng mun
hn t 1-2 nm. Tui dy thỡ chớnh thc c ỏnh du bng hin tng kinh nguyt
ln u con gỏi v xut tinh ln u (mng tinh con trai). ú l nhng hin tng
sinh lý hon ton bỡnh thng th hin s trng thnh (chớn) sinh dc.
* Hot ng 4 : Nhng du hiu xut hin tui dy thỡ ca nam v n.
GV : ngh hc sinh t lit kờ nhng bin i ca bn thõn ( c con trai
ln con gỏi) kt hp xem hỡnh v tp hp nhng c im sinh hc lit kờ v tng
kt li trỡnh t xut hin cỏc c im ú nam v n.
* Hot ng 5 : Nguyờn nhõn ca nhng bin i tui dy thỡ
GV : S dng s 1-2 trỡnh by nhng c im v nhng bin i ca c th
di nh hng ca hoúc mụn sinh dc PSH v LH l hoúc mụn ca tuyn yờn iu
hũa hot ng ca cỏc tuyn sinh dc trong vic sn xut cỏc hoúc mụn sinh dc
+ Bung trng tit ostrụgen v hoúc mụn th vng(prụgestờrụn)
+ Tinh hon tit tes tos tờ rụn
Giáo viên: Phạm Thị Luận 7 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
Nhng hoúc mụn sinh dc ny nh hng n s phỏt trin nhng bin i v s ln

lờn ca con trai v con gỏi v cỏc c im sinh dc chớnh v ph
C. Cng c
G/V : Hng dn H /S tng kt nhng ý chớnh trong bi chng hn :
1,Tui dy thỡ l thi k chớn sinh dc chng t con ngi cú kh nng cú co
2, Tui dy thỡ cú th chia thnh 2 giai oan : Giai on trc dy thỡ v dy thỡ
chớnh thc c ỏnh du bng hnh kinh ln u n v xut tinh ln u nam.
3, Di nh hng ca hoúc mụn tuyn yờn v cỏc hoúc mụn sinh dc con trai v
con gỏi cú nhiu bin i tr thnh n ụng v n b.
D .Hng dn hc nh :
- Theo cõu hi ( SGK)
- T liờn h bn thõn xỏc nh giai on bc vo tui dy thỡ v dy thỡ chớnh
thc ( tui no).
Bi 62 : Hin tng th tinh th thai v phỏt trin ca thai
bi ny giỏo viờn cn cho hc sinh nm c nhng ni dung sau :
I- S th tinh v th thai
a) nh ngha
b) Nhng iu kin cn cho s th tinh v th thai.
II -Tỡm hiu s phỏt trin ca thai v nuụi dừng thai
a) Quỏ trỡnh lm t ca hp t
b) S phỏt trin ca phụi ( thai )
* Ti liu v phng tin chun b
1. S chu k kinh nguyt
2. Hỡnh v v s th tinh.
3. Hỡnh v v s lm t ca trng ó c th tinh.
4. Hỡnh v v cỏc giai on phỏt trin ca phụi thai.
Giáo viên: Phạm Thị Luận 8 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
III - Kinh nguyt l gỡ ?
a)Kinh nguyt ln u xy ra con gỏi vo tui dy thỡ.

b)Kinh nguyt liờn quan n s rng trng v thng xy ra sau khi rng trng.
c) Kinh nguyt xy ra khi no ( khi trng khụng c th tinh lp ni mc t cung
khụng cũn lý do tn ti s b bong ra kốm theo chy mỏu).
CC HOT NG TRấN LP
A M u
GV t vn : hiu rừ trng v tinh trựng kt hp vi nhau nh th no, khi no
v õu ? Chỳng ta cn bit ụi iu v quỏ trỡnh sinh sn ca ngi. Mun hiu rừ
s kt hp ca tinh trựng v trng xy ra khi no chỳng ta cn tỡm hiu s rng trng
v chu k kinh nguyt ca ph n . Hiu rừ cỏc s kin c bn v vn sinh sn s
giỳp chỳng ta hiu rừ s thai nghộn v cú th ngn nga thai nghộn bng s dng cỏc
dng c trỏnh thai nh th no khi cn ?
B Phỏt trin bi hc
1. Giỏo viờn chun b cho vic tin hnh bi ging bng ụn li nhng ni dung cú
liờn quan
- Tuyn yờn sinh dc v tuyn ni tit lõm thi ( th vng )
- ng i ca tinh trựng v trng trong quan h nam n
- Hin tng kinh nguyt xy ra ln u vo tui dy thỡ
2. Dựng s chu k kinh nguyt (liờn quan n chu k rng trng di tỏc dng
ca hooc mụn thựy trc tuyn yờn (FSH, LH) v hoúc mụn ca th vng ostrụgen
v prụgeste rụn dy theo mc I
3. Dựng tranh v ng i ca tinh trựng v trng trong c quan sinh dc cỏi ( vũi
pha lp) gii thiu hin tng th tinh v s to thnh hp t.
4. Dựng cỏc tranh v trỡnh by s lm t v phỏt trin ca phụi t hp t trong t
cung.
C. Cng c
Giáo viên: Phạm Thị Luận 9 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
Giỏo viờn hng dn hc sinh tng kt nhng ý quan trng trong bi. Chng hn :
1. Kinh nguyt l mt hin tng sinh lớ bỡnh thng xy ra sau khi rng trng nu

trng khụng c th tinh.
2. S th tinh xy ra khi cỏc tinh trựng lờn ti vũi pha lp v mt trong s ú ó kt
hp vi trng.
3. Sau khi th tinh trng to thnh hp t di chuyn t vũi pha lp xung t cung v
lm t trong lp ni mc ca t cung v phỏt trin thnh thai.
D. ỏnh giỏ
Nghiờn cu ni dung trong cỏc ct A, B di õy v vit ch cú ni dung phự
hp ( ct B) cho cỏc s cú ni dung tng ng ( ct A) trong phiu hc tp di
õy :
Ct A Ct B
1. Ni m phụi phỏt trin
2 S di i ca trng chớn
3 Tinh trựng kt hp vi trng
4 Ni xy ra s th tinh
5 S n sõu ca trng ó th tinh vo
trong lp ni mc t cung
6. Sn xuỏt t bo trng
7. Hin tng xy ra khi lp ni mc
t cung khụng cn thit nu trng khụng
cth tinh
8. Tuyn sinh sn ra FSH v LH
9. Tuyn sn sinh tinh trựng
10. Tuyn sn xut ra hoúc mụn sau
a. S th tinh
b. Kinh nguyt
c. S lm t
d. Bung trng
e. T cung
g. S rng trng
h. Vũi pha lp

i. Tinh hon
k. m o
l. Th vng
Giáo viên: Phạm Thị Luận 10 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
khi trng rng m. Tuyn yờn
n Tuyn Vộc tụlanh
E. Hng dn v nh
1. V li hỡnh v ng i ca tinh trựng v trng trong c quan sinh dc cỏi.
2. iu tra v :
- S con t 3-5 gia ỡnh xung quanh.
- Khong cỏch sinh con gia con th nht v th hai.
- Mi liờn quan gia s con, khong cỏch sinh con vi i sng ca cỏc gia ỡnh ny.
Bi 63 :C S KHOA HC CA CC BIN PHP TRNH THAI
Vi bi ny GVcn xỏc nh cho HS nm c cỏc ni dung sau :
1.Quan nim v KHHG v tm quan trng
- Quan nim :
+ Gii hn quy mụ gia ỡnh .
+ Khong cỏch sinh con.
+ Giỳp cỏc cp v chng khụng cú con cú th sinh con KHHG trong khuụn
kh ca phỳc li gia ỡnh .
+ Li ớch i vi ngi m.
+ Li ớch i vi a tr .
+ Li ớch i vi ngi cha.
+ Li ớch i vi cỏc thnh viờn khỏc ( cỏc con )
+ Li ớch i vi t nc .
2. ễn li quỏ trỡnh sinh sn ca ngi hiu rừ :
- Cỏc iu kin cn cho s th tinh.
Giáo viên: Phạm Thị Luận 11 Trờng THCS NGuyễn Đức

Cảnh
Giáo dục dân số cho học sinh thông qua bộ môn sinh học lớp 8
- Cỏc iu kin m bo cho trng th tinh phỏt trin thnh thai trong t cung .
* Ti liu v phng tin cn chun b .
1- S cu to h sinh dc Nam v N.
2- Tranh v hoc mu vt tht v cỏc dng c trỏnh thai .
CC HOT NG TRấN LP
A- M bi
Giỏo viờn t vn : Cú nhiu lý do khin cho cỏc cp v chng quyt nh
gii hn quy mụ gia ỡnh v khong cỏch sinh con.
Trc kia , ngi ta mun cú nhiu con vỡ nhiu a tr cht ngay t khi cũn
nh . Ngy nay , do iu kin nuụi dng , vn v sinh , chm súc sc khe ó tt
hn v nhiu thun li khỏc nờn nhỡn chung ó cú th bo m cho a tr ln lờn
khe mnh v sng cho n gi .
Quy mụ gia ỡnh nh cú nh hng tt n sc khe , n s phỏt trin v hnh
phỳc ca gia ỡnh c bit l sc khe ca ngi m v cỏc con , giỳp cho nõng cao
sc sng ca mi ngi trong gia ỡnh . Cng ớt con , cng cú iu kin tha món
nhu cu ca chỳng trong cuc sng.
B- Phỏt trin bi hc :
1. Giỏo viờn ngh hc sinh nh ngha KHHG khai thỏc nhng hiu bit ca
hc sinh v cuc vn ng : ô Sinh cú k hoch ằ trong k hoch húa gia ỡnh v
ni dung ca cuc vn ng ( thụng qua cỏc phng tin thụng tin i chỳng , cỏc
cuc tuyờn truyn vn ng a phng ) .
T cỏc cõu tr li hc sinh chp nhn mt nh ngha v so sỏnh vi nh ngha
m giỏo viờn va nờu.
Giáo viên: Phạm Thị Luận 12 Trờng THCS NGuyễn Đức
Cảnh