SKKN một số biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên liên đội trung học cơ sở viên an thông qua các hoạt động đội

www.huongdanvn.com

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ỨNG HOÀ
TRƯỜNG THCS VIÊN AN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÁO DỤC TÍNH TỰ GIÁC TRONG HỌC TẬP
CHO ĐỘI VIÊN LIÊN ĐỘI THCS VIÊN AN
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG ĐỘI

Người thực hiện: Lê Hải Đăng
Chức vụ: Giáo viên – TPT
Đề tài thuộc lĩnh vực: Giáo dục đạo đức

Năm học 2010 - 2011

1


www.huongdanvn.com

Mục lục
Tiêu chí

Trang

A. Mở đầu

5

1. Lý do chọn đề tài

5

2. Mục đích nghiên cứu

6

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

6

4. Giả thuyết khoa học

6

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

6

6. Phương pháp nghiên cứu

7

7. Phạm vi, giới hạn đề tài

7

B. Nội dung

8

Chương I . Cơ sở lí luận của việc giáo dục tính tự giác trong học tập
cho đội viên THCS
8
1.1.Một số khái niệm có liên quan đến đề tài.

8

1.2. Vị trí của giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên.

9

1.3. Tính tự giác trong học tập của đội viên bao gồm.

10

1.4. Đặc điểm hoạt động đội trong trường THCS Viên An.

11

1.5. Hoạt động đội đối với việc giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên Liên đội THCS Viên An

11

Chương 2: Thực trạng về giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên Liên đội THCS Viên An.

12

2.1.Một vài nét về trường THCS Viên An.

12

2.2.Thực trạng tính tự giác trong học tập của đội viên Liên đội THCS Viên
An.

12

2.3.Nguyên nhân thực trạng tính tự giác trong học tập cho đội viên liên đội
THCS Viên An.

16

Chương 3: Các biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên Liên đội THCS Viên An thông qua hoạt động đội

2

17


www.huongdanvn.com

3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên Liên đội THCS Viên An

17

3.2. Các biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên Liên đội
THCS Viên An thông qua các hoạt động đội

17

3.2.1.Phối hợp các lực lượng trong nhà trường để giáo dục tính tự giác
trong học tập cho đội viên

17

3.2.2. Hoạt động đội là con đường tốt nhất để giáo dục tính tự giác cho đội
viên...

21

3.2.3. Xây dựng điểm mô hình các “đôi bạn cùng tiến”.

24

4. Thực nghiệm

26

C. Kết luận và khuyến nghị

28

1. Kết luận

28

2. Khuyến nghị

29

Tài liệu tham khảo

30

3


www.huongdanvn.com

Danh mục ký hiệu chữ viết tắt
1. Ban Giám Hiệu

BGH

2. Hiệu trưởng

HT

3. Giáo viên chủ nhiệm

GVCN

4. Trung học cơ sở

THCS

5. Xã hội chủ nghĩa

XHCN

4


www.huongdanvn.com

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong gia đoạn hiện nay công cuộc đổi mới kinh tế, xã hội ở nước ta
đang diễn ra mạnh mẽ với xu thế toàn cầu hoá. Thực tế đó đòi hỏi phải có
những lớp người lao động mới tự giác, có bản lĩnh, có năng lực, chủ động
sáng tạo, dám nghĩ dám làm, làm việc có kế hoạch, thích ứng được với thực
tiễn xã hội luôn thay đổi và phát triển. Do vậy, ngành giáo dục phải có sự
thay đổi biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh để phù hợp với tình hình
đất nước. Một bài toán về giáo dục tính tự giác cho người học được đặt ra
buộc phải giải quyết. Vậy trong những năm qua, Nhà nước và ngành Giáo
dục đã giải quyết như thế nào mặc dù đó không phải là đề tài mới mẻ.
Những năm gần đây, với việc thực hiện cuộc vận động “Hai không”
với 4 nội dung của Phó Thủ tướng Chính phủ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục &
Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân giáo dục tính tự giác trong học tập cho học
sinh đã được quan tâm và đẩy mạnh hơn.
Thực tế cho thấy ở bất kỳ xã hội nào thì tính tự giác vẫn luôn được
coi trọng, tính tự giác cũng được coi là gốc của đạo đức, nhân cách con
người. Vì vậy, việc giáo dục tính tự giác cho đội viên là một yêu cầu quan
trọng, đang trở thành một vấn đề cần được các nhà giáo dục quan tâm.

Vấn đề thiếu tự giác không chỉ diễn ra ở ngoài xã hội mà còn len lỏi
vào trong cả trường học. Biểu hiện là trong các chi đội vẫn còn có những
đội viên chưa ngoan, chưa ý thức trong học tập dẫn đến tình trạng học lực
yếu, học lực kém và xẩy ra hiện tượng ngồi “nhầm lớp” làm ảnh hưởng
không ít đến những đội viên khác trong lớp học.
Trong những năm qua, các mặt hoạt động Đội và phong trào thiếu
nhi của liên đội trường Trung học cơ sở (THCS) Viên An luôn được đánh
giá là đơn vị khá của huyện Ứng Hoà.
Là một giáo viên tổng phụ trách có nhiệm vụ giúp đỡ và uốn nắn để
giúp đội viên có sự phát triển đúng đắn về nhân cách, về đạo đức nhằm

5


www.huongdanvn.com

giúp các em có sự phát triển toàn diện như mục tiêu giáo dục đề ra. Chính
vì lẽ đó tôi mạnh dạn chọn: “Một số biện pháp giáo dục tính tự giác trong
học tập cho đội viên Liên đội Trung học cơ sở Viên An thông qua các
hoạt động Đội.” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề tài đề xuất một số biện
pháp nhằm giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên liên Đội THCS
Viên An, góp phần thực hiện tốt mục tiêu năm học 2010 – 2011 mà ngành
giáo dục và nhà trường đề ra.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Quá trình giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên trong liên

đội THCS Viên An.
4. Giả thuyết khoa học:
Nếu thực hiện giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên qua
các biện pháp :
- Phối hợp các lực lượng trong nhà trường để giáo dục tính tự giác
trong học tập cho đội viên.
- Hoạt động Đội là con đường tốt nhất để giáo dục tính tự giác trong
học tập cho đội viên.
- Xây dựng điểm mô hình các “đôi bạn cùng tiến”.
thì sẽ góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “ Hai không” với bốn nội dung
của Bộ Giáo dục – Đào tạo, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ năm học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về giáo dục tính tự giác trong học tập
của đội viên THCS Viên An
5,2. Tìm hiểu thực trạng về tính tự giác trong học tập của đội viên
liên Đội THCS Viên An

6


www.huongdanvn.com

5.3. Đề xuất một số biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập
cho đội viên liên Đội THCS Viên An thông qua các hoạt động đội.
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu, tham khảo các tài
liệu, sách báo có liên quan đến giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Khảo sát 324 đội viên trong liên
Đội, 16 giáo viên đang trực tiếp giảng dạy tại trường thông qua phiếu trưng

cầu ý kiến.
Tổng kết kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho đội viên năm học, 20092010 trường THCS Viên An.
- Phương pháp thống kê toán học:
Thống kê các số liệu, các thông tin, các kết quả để so sánh, đánh giá
các biện pháp thực hiện.
7. Phạm vi, giới hạn đề tài:
Về nội dung: Đề tài chỉ nghiên cứu giáo dục tính tự giác trong học
tập cho đội viên.
Về thời gian: Đề tài nghiên cứu và thử nghiệm trong năm học 20102011.
Về đối tượng : Đề tài chỉ áp dụng đối với đội viên THCS.
Về không gian: Đề tài nghiên cứu đối với liên Đội THCS Viên An.

7


www.huongdanvn.com

B. PHẦN NỘI DUNG
Chương1:
Cơ sở lí luận của việc giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên THCS.
1.1.Một số khái niệm liên quan đến đề tài.
1.1.1.Tính tự giác:
Tự giác là luôn ý thức được hành vi, việc làm của mình, chủ động đề
ra kế hoạch hoạt động của mình mà không cần ai thúc giục, nài ép hoặc
thực hiện một việc gì đó trong sự miễn cưỡng. Tự giác là đức tính cần thiết
và quý báu của mỗi con người. Người có đức tính tự giác sẽ được mọi
người tin yêu, kính trọng.
1.1.2.Tính tự giác trong học tập:
Đức tính tự giác trong học tập được biểu hiện như: biết lập kế hoạch

học tập, làm việc, không có hiện tượng ỷ lại quay cóp, chép bài hoặc xem
bài của bạn, không để thầy cô phải giục giã, thúc bách hoặc xử phạt mới
thực hiện. Đức tính này cũng được biểu hiện sự ngay thẳng, không nói sai
sự thật, giám nghĩ, dám làm và chịu trách nhiệm trước hành động, hành vi
của mình.
1.1.3.Giáo dục tính tự giác:
Quá trình giáo dục tính tự giác là một hoạt động có tổ chức, có mục
đích, có kế hoạch nhằm biến những nhu cầu chuẩn mực, giá trị đạo đức
(tính tự giác), thành những phẩm chất đạo đức (tính tự giác) của cá nhân,
làm cho cá nhân đó trưởng thành về mặt đạo đức góp phần phát triển nhân
cách của mỗi cá nhân và thúc đẩy sự phát triển tiến bộ của xã hội.
1.1.4. Biện pháp.
Biện pháp là cách làm, cách thực hiện đối với việc gì đó. Ở đây biện
pháp là làm thế nào để đội viên rèn luyện thói quen tự giác trong học tập.

8


www.huongdanvn.com

1.1.5.Biện pháp giáo dục tính tự giác.
Biện pháp giáo dục tính tự giác là quá trình tác động có mục đích, có
kế hoạch đến đội viên nhằm giúp cho nhân cách mỗi đội viên được phát
triển đúng đắn, giúp đội viên có những hành vi ứng xử một cách có ý thức,
đúng mực trong các mối quan hệ của cá nhân với xã hội, của cá nhân với
lao động, của cá nhân với mọi người xung quanh và của cá nhân với chính
mình.
1.2. Vị trí của việc giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên
THCS.
Trong xã hội ngày nay, đức tính tự giác là rất cần thiết cho mọi

người, đức tính tự giác là một trong những đức tính đáng quý mà mọi
người cần phải có, nhất là đối với đội viên THCS đức tính này rất cần để
hoàn thiện chính mình, trở thành người công dân biết làm chủ bản thân.
Đức tính tự giác luôn thường trực trong mỗi con người. Nếu rèn
luyện đức tính tự giác, chúng ta sẽ thành đạt trong cuộc sống góp phần tích
cực cho sự tiến bộ của xã hội và sự phát triển của đất nước.
Bên cạnh những người biết hoàn thiện bản thân để trở thành công
dân tốt vẫn có những người còn thiếu tự giác và sai trái. Hiện nay, hiện
tượng đội viên ỷ lại, sống không có kế hoạch, buông thả, chép bài của bạn,
gian lận trong thi cử đã trở thành một tệ nạn phổ biến gây ảnh hưởng xấu
đến ý nghĩa của việc dạy và học, gây xôn xao xã hội.
Để tránh được tệ nạn thiếu tự giác, mỗi chúng ta cần tự mình xây
dựng nên một ý thức tự giác, sống và làm việc có kế hoạch trong từng việc
nhỏ nhặt nhất mà hàng ngày chúng ta đều làm cho đến việc lớn lao sau này,
đồng thời lên án những hành vi thiếu tự giác và tích cực đẩy lùi những tiêu
cực do nạn thiếu tự giác để noi cao những tấm gương về đạo đức cao cả.
Sống trong xã hội hiện đại, đức tính tự giác là không thể thiếu cho
bản thân, cần tích cực rèn luyện đức tính đáng quý này để tự hoàn thiện
chính mình, trở thành người công dân tốt, đưa đạo đức xã hội, đất nước
ngày một phát triển.

9


www.huongdanvn.com

Đối với đội viên, trong quá trình hình thành nhân cách thì trường học
chính là nơi các em được học tập và rèn luyện một cách nghiêm túc nhất.
Bước vào trường học mỗi đội viên có cơ hội để tiếp thu giáo dục, ý thức
đầy đủ về nghĩa vụ, trách nhiệm đối với toàn bộ các hoạt động học tập, rèn

luyện của mình.
Trong nhà trường các em tiếp thu và hình thành các quan hệ xã hội
đa dạng, nhất là với bạn bè xung quanh và được phát triển có định hướng rõ
ràng. Song, bên cạnh đó các em hầu như chưa thật sự nỗ lực, phấn đấu để
trở thành người đội viên toàn diện, mà bên cạnh những cái hay, cái đẹp,
vẫn còn tồn tại những cái xấu, cái chưa hoàn hảo. Hay nói cách khác đội
viên khá giỏi về học lực, tốt về đạo đức rất nhiều nhưng đội viên yếu về
học lực, đạo đức chưa tốt vẫn còn. Đặc biệt là vẫn còn những đội viên có
hành vi thiếu tự giác trong học tập. Cho nên, giáo dục tính tự giác trong học
tập cho đội viên tức là giáo dục đạo đức cho đội viên phải được xem là việc
làm quan trọng.
Trong tất cả các mặt giáo dục đạo đức giữ một vị trí hết sức quan
trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu: “Dạy cũng như học, phải biết chú
trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng, đó là cái gốc rất quan
trọng, nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài cũng vô dụng ”
Giáo dục đạo đức phải được thực hiện thường xuyên, bền bỉ và có ý
nghĩa lâu dài. Trong nhà trường THCS, giáo dục đạo đức là mặt giáo dục
phải được đặc biệt coi trọng, nếu công tác này được coi trọng thì chất
lượng giáo dục toàn diện sẽ được nâng lên vì đạo đức có mối quan hệ mật
thiết với các mặt giáo dục khác.
Muốn thực hiện tốt việc này đòi hỏi người thầy phải kiên trì, bền bỉ,
khéo léo để từng bước uốn nắn giúp đỡ cho các em trở thành một đội viên
ngoan, có tư cách, có đạo đức tốt, tự giác trong học tập
1.3. Tính tự giác trong học tập của đội viên.
Tự giác trong học tập là tự biết xây dựng kế hoạch học tập sao cho
phù hợp. Phải tự giác với bản thân chủ động về kiến thức, thời gian phải có
lý tưởng học tập.

10

www.huongdanvn.com

Tự giác khi học trên lớp, trong học nhóm hay trong thi cử đội viên
luôn phải đề cao ý thức tự giác, mỗi người phải cùng vận động, cùng suy
nghĩ để tìm biện pháp giải quyết vấn đề, phải tôn trọng sự thật, khách quan,
không hiểu sai lệch, bóp méo sự thật ...
Giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên giúp các em nhận
thấy đúng năng lực, tự đánh giá đúng kết quả học tập, năng lực của mình.
Từ đó các em có hướng phấn đấu thích hợp.
1.4. Đặc điểm hoạt động Đội trong trường THCS Viên An.
1.4.1. Vài nét về đặc điểm của đội viên THCS.
Về sinh lý lứa tuổi này các em đang phát triển không đều nên các em
dễ mệt mỏi khi hoạt động.
Về tâm lý đây là lúc nhân cách các em đang được hình thành rõ nét,
các em thường tỏ ra là người lớn và thích tìm hiểu, thích hoạt động nhưng
lại dễ chán nản.
1.4.2. Đặc điểm hoạt động đội Liên đội THCS Viên An.
Là hoạt động bề nổi, đa dạng, phong phú thu hút được đội viên.
Hoạt động Đội là một mặt giáo dục rất quan trọng đặc biệt là giáo
dục đạo đức cho đội viên và không thể thiếu trong trường THCS Viên An
1.5. Hoạt động Đội đối với việc giáo dục tính tự giác trong học tập
cho đội viên Liên đội THCS Viên An.
Đội là một lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, góp phần
hình thành lớp người mới xã hội chủ nghĩa (XHCN) cho đất nước.
Hoạt động Đội trong trường THCS Viên An chính là một hoạt động
giáo dục trong đó có giáo dục đạo đức cho đội viên vì thế nó là phương tiện
hữu hiệu nhất để giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên.

11

www.huongdanvn.com

Chương 2:
Thực trạng về giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên liên
Đội THCS Viên An.
2.1.Một vài nét về trường THCS Viên An.
2.1.1. Đặc điểm chung:
Trường THCS Viên An thuộc huyện Ứng Hoà - Hà Tây (nay là
Hà Nội mở rộng).
Năm học 2010 – 2011: Trường gồm 4 khối 6, 7, 8, 9 với 8 lớp.
Tổng số 324 đội viên.
Hội đồng sư phạm nhà trường gồm 21 cán bộ, giáo viên, nhân viên.
Trong đó có 16 giáo viên trực tiếp giảng dạy.
2.1.2. Một số kết quả đạt được :
Năm học 2009 – 2010:
Tỷ lệ tốt nghiệp: 70/74 = 94,6%
Tỷ lệ lên lớp:

97,4 %

Đội viên giỏi cấp huyện:

15/18 . Học sinh giỏi toàn diện: 11

Xếp loại đạo đức: Tốt, Khá = 86% ; Trung bình: 14% ; Yếu 0 %
Liên Đội: Đạt Liên Đội mạnh cấp huyện
2.2.Thực trạng tính tự giác trong học tập của đội viên liên Đội
THCS Viên An.

2.2.1. Thực trạng tính tự giác của đội viên liên Đội THCS Viên An.
Trong những năm gần đây đất nước ta đã phát triển về mọi mặt, đồng
thời sự phức tạp xã hội cũng gia tăng. Một số thanh, thiếu niên do chưa
được giáo dục đầy đủ hoặc chưa có đủ bản lĩnh hoặc sống buông thả do đó
các tệ nạn xã hội đang trở thành mối đe doạ đối với xã hội, đặc biệt nó cũng
ảnh hưởng không nhỏ đối với các em học sinh phổ thông.
Trường THCS Viên An là một trường thuộc vùng nông thôn song
trước làn sóng đô thị hoá mạnh nên sự ảnh hưởng là không nhỏ. Theo các
nhà văn hoá học thì đây là hiện tượng “xung đột văn hoá” . Một số các em
đội viên còn chưa ngoan do ảnh hưởng bởi phim ảnh và các trò chơi không

12


www.huongdanvn.com

lành mạnh. Chất lượng đạo đức có nguy cơ đi xuống đặc biệt là tính tự giác
trong học tập.
Cách tiến hành khảo sát thực trạng về tính tự giác của đội viên Liên
đội THCS Viên An.
Phát 324 phiếu với nội dung nhằm trưng cầu ý kiến của đội viên:
Cách thức: Em hãy đánh dấu (x) vào ô trống đứng cạnh thông tin em cho
là đúng nhất. Ví dụ:
Câu 1: Biểu hiện tính tự giác trong học tập của đội viên THCS Viên
An hiện nay như thế nào?
Tốt

Khá

Trung bình

Chưa tốt

Câu 2: Vì sao phải có tính tự giác trong học tập?
Giúp em học tốt hơn

Không ỷ lại khi gặp khó khăn

Chủ động trong tiếp thu kiến thức

Không bị tác động bởi bên ngoài

Câu 3: Làm thế nào để tự giác trong học tập?
Tích cực học tập

Đề ra kế hoạch học tập

Đi học chuyên cần

Không coi cóp khi thi cử

Câu 4: Sự cần thiết của tự giác trong học tập ?
Rất cần

Cần

Chưa cần

Không cần

2.2.2. Thực trạng giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên ở
liên Đội THCS Viên An
Qua tìm hiểu thực tế đội viên chưa được chú trọng giáo dục đạo đức
mà chủ yếu các em phải học văn hoá khá nhiều. Kể cả các hoạt động vui
chơi cũng hạn chế. Nhưng định hướng kế hoạch học tập cho học sinh chưa
rõ ràng.
Phát 324 phiếu trưng cầu ý kiến cho đội viên.
Cách thức: Em hãy đánh dấu (x) vào ô trống đứng cạnh thông tin
em cho là đúng nhất.
1. Sự quan tâm đến giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên
THCS Viên An?

13


www.huongdanvn.com

Rất quan tâm

Đang quan tâm

Quan tâm chưa đúng mức

Không quan tâm

2. Sự cần thiết giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên THCS
Viên An?
Rất cần thiết

Cần thiết

Chưa cần thiết

Không cần

3. Giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên THCS Viên An
như thế nào?
Rất tốt

Tốt

Trung bình

Chưa tốt

Phát 16 phiếu phiếu trưng cầu ý kiến cho giáo viên với nội dung về
1. Sự quan tâm đến giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên
THCS Viên An?
Rất quan tâm

Đang được quan tâm

Quan tâm chưa đến nơi

Chưa được quan tâm

2. Tính cấp thiết của giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên
THCS Viên An?
Rất khẩn trương

Khẩn chương

Đang thực hiện

Chưa cần thực hiện

3. Làm thế nào để giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên
THCS Viên An ?
Xử phạt nghiêm khắc
Bồi dưỡng kiến thức
Hướng dẫn đội viên lập kế hoạch học tập
Chú trọng giáo dục đạo đức
Kết quả khảo sát thực trạng:

14


www.huongdanvn.com

* Đối với đội viên:
Bảng 2.1 Tỉ lệ % ý kiến đánh giá chất lượng giáo dục đao dức của
đội viên.
Câu hỏi

Tiêu chí

Số phiếu/ 324

Rất quan tâm

Tỉ lệ %

79

24.4

149

46.0

90

27.7

6

1.9

135

41.7

176

54.3

11

3.4

Không cần

2

0.6

3. Giáo dục Rất tốt
tính
tự
Tốt
giác ... như
thế nào?
Trung bình

73

22.5

87

26.9

132

40.7

32

9.9

1. Sự quan
Đang quan tâm
tâm ...
Quan tâm chưa đúng mức
Không quan tâm
2. Sự
thiết ...

cần Rất cần thiết
Cần thiết
Chưa cần thiết

Chưa tốt

* Đối với giáo viên:
Bảng 2.2: Tỉ lệ % ý kiến đánh giá chất lượng giáo dục đạo đức của
giáo viên.
Câu hỏi

Tiêu chí

Số phiếu/16

Tỉ lệ %

2

12.5

8

50.0

4

25.0

2

12.5

8

50.0

5

31.2

Đang thực hiện

3

18.8

Chưa cần thực hiện.

0

0

1

6.3

6

37.5

2

12.5

7

43.7

Rất quan tâm
1. Sự quan
Đang được quan tâm
tâm ...
Quan tâm không đến nơi
Chưa được quan tâm
2. Tính cấp Rất khẩn chương
thiết ...
Khẩn chương

3. Làm thế Xử phạt nghiêm khắc
nào để giáo
Bồi dưỡng kiến thức

dục tính tự
giác …
Giao lưu ngoại khoá
Chú trọng giáo dục đạo đức

Nhận xét:

15


www.huongdanvn.com

Từ bảng 2.1 cho thấy nhu cầu của đội viên THCS Viên An hiện nay
đang cần thiết được sự quan tâm hơn của giáo viên, nhà trường và các lực
lượng giáo dục khác để hoàn thiện mình.
Từ bảng 2.2 cho thấy hiện nay tình trạng giáo dục đạo đức của
trường THCS Viên An tới đội viên còn chưa chặt chẽ và cụ thể: tình trạng
giáo viên áp dụng biện pháp cứng nhắc để giáo dục đạo đức- tính tự giác
cho đội viên vẫn còn. Bên cạnh đó, số giáo viên ủng hộ theo hướng kết hợp
các biện pháp giáo dục như bồi dưỡng kiến thức đi liền với bồi dưỡng đạo
đức chiếm tỉ lệ cao.
2.3.Nguyên nhân thực trạng tính tự giác trong học tập cho đội viên liên
Đội THCS Viên An.
2.3.1. Nguyên nhân khách quan.
Thứ nhất: Cách giáo dục của gia đình.
Hiện nay nhiều gia đình vẫn chưa hiểu tầm quan trọng của đức tính
tự giác trong học tập, chỉ cần có thành tích tốt là được, không cần biết đó là
bằng hình thức nào. Cho nên ảnh hưởng bởi một số tấm gương không sáng
của mọi người xung quanh nhất là từ gia đình là vấn đề đáng lo ngại.
Thứ hai: Nhà trường, giáo viên, các tổ chức xã hội chưa có biện

pháp hữu hiệu và thích hợp áp dụng để giáo dục, định hướng cho đội viên.
2.3.2. Nguyên nhân chủ quan.
Đội viên còn thiếu vốn kiến thức khoa học, đạo đức, còn dựa vào sự
nâng đỡ của gia đình. Đội viên thiếu kĩ năng sống, đặc biệt tính tự giác còn
bị xem nhẹ.
2.3.3. Các nguyên nhân khác.
Ảnh hưởng từ các trò chơi, phim ảnh không lành mạnh trên mạng
internet.

16


www.huongdanvn.com

Chương 3:
Các biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên liên Đội
THCS Viên An thông qua hoạt động Đội.
3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập
cho đội viên Liên đội THCS Viên An.
Theo luật giáo dục năm 1988 thì mục tiêu của giáo dục Việt Nam là
đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức
khoẻ và nghề nghiệp.
Theo thông tư hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2009-2010
của Bộ Giáo Dục – Đào Tạo.
Thực hiện cuộc vận động “Hai không” với bốn nội dung của Phó
Thủ Tướng - Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân.
Theo kế hoạch hoạt động Đội năm học 2010-2011 của Hội đồng Đội
TW. Hội đồng Đội Ứng Hoà.
Thực hiện theo kế hoạch và nhiệm vụ năm học 2010-2011 của
Phòng Giáo dục & Đào tạo Ứng Hoà.

Kế hoạch, nhiệm vụ năm học 2010-2011 của Ban giám hiệu (BGH)
trường THCS Viên An.
3.2. Một số biện pháp giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội
viên liên Đội THCS Viên An thông qua các hoạt động Đội.
3.2.1. Biện pháp 1: Phối hợp các lực lượng giáo dục trong nhà
trường để giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên.
3.2.1.1 Mục tiêu của biện pháp.
Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục tính tự giác
trong học tập cho đội viên đối với mọi thành viên trong nhà trường.
Phối hợp các lực lượng: Chi bộ, Ban giám hiệu,Công đoàn, Đoàn
thanh niên, Tổng phụ trách, các giáo viên, các lực lượng khác về giáo dục
tính tự giác trong học tập cho đội viên.

17


www.huongdanvn.com

3.2.1.2.Cách thực hiện biện pháp:
Thực tế giáo dục cho thấy, giáo dục đạo đức cho đội viên không phải
duy nhất một lực lượng là Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, mà phải
có sự phối hợp đồng đều giữa các lực lượng trong nhà trường mới có hiệu
quả. Từ thực tế đó ta có thể xây dựng sơ đồ sau:
Sơ đồ mối quan hệ phối hợp các lực lượng giáo dục đạo đức cho đội
viên trong nhà trường.

Lực lượng
khác
(Gia đình xã
hội

Chi bộ
BGH
Chi
Đoàn

Ý thức tự giác
của đội viên

Ban chỉ
huy Đội

Công
đoàn

Hội đồng
sư phạm
nhà
trường

Tổng
phụ trách
Đội

Trên cơ sở lý luận và thực tiễn về giáo dục tính tự giác cho đội viên.
Vai trò của các tổ chức trong nhà trường rất quan trọng trong việc hình
thành ý thức tự giác, tính tự giác của đội viên. Sự phối hợp đồng đều, trách
nhiệm của các tổ chức sẽ giúp đội viên THCS hoàn thiện hơn về mặt nhân
cách (theo tâm lý học thì các em còn đang ở giai đoạn hình thành)
Trước hết: Chi bộ Đảng là trung tâm chính trị, tập hợp lực lượng

quần chúng nhằm thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước. Trong nhà trường, chi bộ Đảng lãnh đạo
toàn diện, đặc biệt chú trọng công tác lãnh đạo tư tưởng, chính trị.

18


www.huongdanvn.com

Chi bộ Đảng là cầu nối trực tiếp Đảng với quần chúng. Thông qua
giáo viên, nhân viên, học sinh mà chi bộ nắm tâm tư, nguyện vọng, góp ý
kiến để chi bộ đưa ra những chủ trương, giải pháp sát thực với tình hình
nhằm chỉ đạo thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục. Tuyên truyền, giáo
dục chính trị, tư tưởng nhằm nâng cao nhận thức về định hướng giáo dục
đạo đức cho giáo viên, nhân viên và học sinh.
Từng đảng viên phải thấm nhuần phong cách tác phong, đạo đức
cách mạng, từ đó mỗi đảng viên trở thành một tấm gương sáng, một chuẩn
mực để quần chúng, học sinh noi theo. Chi bộ Đảng phải thường xuyên
kiểm tra bằng nhiều hình thức, qua đó để phát hiện nhân tố mới, kịp thời
khắc phục khuyết điểm, bổ sung điều chỉnh chủ trương, phương hướng tiếp
theo, giúp hoạt động giáo dục đạo đức học sinh đi đúng định hướng.
Thứ hai: Tập thể sư phạm trong trường phổ thông là tập thể lao động
sư phạm có tổ chức, có mục đích giáo dục thống nhất, có phương thức hoạt
động nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường. Xây dựng tập thể
sư phạm nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của tập thể để thực hiện tốt
mục tiêu của nhà trường. Cần làm cho mỗi giáo viên, nhân viên nhận thức
đầy đủ về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức học sinh nói
chung và giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên nói riêng. Đó là
một mặt không thể tách rời trong quá trình giáo dục, hoàn thiện nhân cách
học sinh, đó không phải là nhiệm vụ của riêng ai. Từ đó, tùy vị trí nhiệm vụ

của mình để làm công tác giáo dục đạo đức học sinh một cách nhuần
nhuyễn, không khuôn sáo, sống sượng.
Trong thực tế, do nhận thức chưa đầy đủ, vẫn còn một số giáo viên
chỉ quan tâm đến hoạt động chuyên môn, truyền thụ kiến thức khoa học
đơn thuần, mà quên đi nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm (GVCN)- Phụ trách chi đội thay mặt Nhà
trường đảm nhận vai trò chủ đạo trong công tác tổ chức giáo dục đội viên
rèn luyện đạo đức. Phụ trách chi đội là người nắm vững hoàn cảnh và sự
tiến bộ của từng đội viên. Bởi vậy, họ có biện pháp tổ chức giáo dục sát đối
tượng, thúc đẩy sự tiến bộ của các em.

19


www.huongdanvn.com

Phụ trách chi đội phải có nhận thức đúng vị trí quan trọng của mình.
Phải tự bồi dưỡng, nắm bắt sâu sắc chủ trương đường lối giáo dục của
Đảng và Nhà nước trong thời kì đổi mới. Phải nâng cao trình độ chuyên
môn để giáo dục đội viên trong rèn luyện đạo đức một cách thuyết phục.
Phải mẫu mực trong lối sống, cách cư xử. Phụ trách chi đội thực sự là
người thầy, người cha, người mẹ của đội viên trong rèn luyện đạo đức.
Thứ ba: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức gần Đảng nhất, là lực
lượng đông đảo, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chính trị của nhà trường, là
lực lượng nòng cốt trong các phong trào thanh, thiếu niên. Đoàn có tiềm
năng to lớn tham gia công tác giáo dục. Đoàn có nhiệm vụ giáo dục học
sinh về tư tưởng chính trị đạo đức, bồi dưỡng lý tưởng XHCN. Giáo dục tư
tưởng Hồ Chí Minh, lòng yêu nước truyền thống cách mạng, ý thức công
dân, đạo đức lối sống lành mạnh cho đội viên.
Lãnh đạo trường phối hợp cùng Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên tổ

chức và thực hiện các hoạt động ngoài giờ lên lớp, ngoài nhà trường. Đoàn
giữ vai trò chính trong các hoạt động thể dục thể thao, tham quan du lịch,
sinh hoạt câu lạc bộ.
Cần phát triển tổ chức Đoàn, Đội vững mạnh, tạo mọi điều kiện cần
thiết để tổ chức Đoàn, Đội hoạt động thực sự có hiệu quả.
Thứ tư: Tổng phụ trách Đội có nhiệm vụ xây dựng đội ngũ phụ trách
đội, cán bộ đội, nhóm nòng cốt biết tự điều hành hoạt động của Đội. Tổ
chức chỉ đạo hoạt động đội trên cơ sở phát huy vai trò tự quản của Đội.
Tham mưu cho chi bộ, BGH nhà trường về công tác đội.
Trong các hoạt động, giáo viên - tổng phụ trách luôn gần gũi, bám
sát các đội viên, hướng dẫn các đội viên hoàn thành chương trình rèn luyện
đội viên qua đó dần dần truyền cho các em tính tích cực, tự giác và tự giác
trong mọi hành vi...
Thứ năm: Ban chỉ huy đội là tổ chức tự quản của các em đội viên,
hoạt động có kỉ luật, dưới sự hướng dẫn của giáo viên - tổng phụ trách. Các
em là những người bạn tin cậy của nhau, gần gũi, cùng lứa tuổi và ảnh
hưởng từ những tính cách, sở thích của nhau rất nhiều. Các chương trình,

20


www.huongdanvn.com

mục tiêu, nhiệm vụ của Đội trong năm học được các em tự giác triển khai,
theo dõi, đánh giá lẫn nhau từ đó góp phần hạn chế được những tác động
xấu từ bên ngoài. Đặc biệt chương trình rèn luyện đội viên luôn được thực
hiện một cách nghiêm túc.
Thứ sáu: Công đoàn nhà trường, các lực lượng khác trong nhà
trường (gia đình, xã hội), cũng là những lực lượng có vai trò hết sức quan
trọng để tạo cho đội viên những thái độ, thói quen, hành vi tự giác.

3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp.
- Mọi thành viên trong nhà trường phải có nhận thức tích cực về
giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên.
- Có sự ủng hộ của Chi bộ, BGH và các đoàn thể trong nhà trường.
- Chi bộ, BGH phải có sự chỉ đạo thống nhất về nội dung, hình
thức, thời gian…. Về giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên.
- Giáo viên, Tổng phụ trách, Đoàn thanh niên, phải nhiệt tình và
thực sự yêu thương đội viên.
- Sự năng động của đội ngũ Ban chỉ huy Đội.
Tổng kết rút kinh nghiệm theo từng đợt thi đua
* Tiểu kết: Nhờ có sự đồng thuận nhất trí cao trong các tổ chức, cá
nhân trong nhà trường, đặc biệt đây là vấn đề hết sức nhạy cảm, thiết thực
cho nên với biện pháp này tôi thấy có sự khả thi và nhận được sự đồng tình
ủng hộ và giúp đỡ từ nhiều phía, đem lại hiệu quả cho công tác giáo dục
tính tự giác cho đội viên.
3.2.2. Biện pháp 2: Hoạt động Đội là con đường tốt nhất để giáo
dục tính tự giác cho đội viên trong nhà trường:
3.2.2.1.Mục tiêu của biện pháp
Thông qua các hoạt động đội như trò chơi, các cuộc thi, giao lưu
văn nghệ ... để giúp đội viên rèn luyện tính tự giác.
Giúp đội viên có thái độ tích cực rèn luyện tính tự giác trong học tập.

21


www.huongdanvn.com

3.2.2.2.Cách thực hiện biện pháp
Rèn luyện thói quen tự giác trong học tập thông qua các hoạt động
cơ bản của nhà trường là học trên lớp, lao động, hoạt động xã hội đoàn thể

và sinh hoạt tập thể.
Xây dựng được các nội dung giáo dục tính tự giác trong học tập cho
đội viên thông qua các hoạt động Đội.
Rèn luyện đạo đức thông qua các phong trào thi đua trong các hoạt
động đội là biện pháp tác động tâm lý rất quan trọng nhằm thúc đẩy các
động cơ kích thích bên trong của đội viên, làm cho các em phấn đấu vươn
lên trở thành người có đạo đức tốt, tự giác vì vậy nhà trường cần tổ chức
các phong trào thi đua và động viên đội viên tham gia tốt phong trào này.
Hàng tuần thông qua tiết chào cờ đầu tuần, tiết sinh hoạt cuối tuần,
giờ sinh hoạt của chi đội, thường xuyên chú ý giáo dục các em có khó khăn
trong rèn luyện đạo đức qua đánh giá, nhận xét hoạt động trong tuần. Hàng
tháng có thể tổ chức các hoạt động, phát động các phong trào thi đua theo
các chủ điểm, hướng tới sự hình thành ở học sinh những tư tưởng, tình cảm
hành động xác định trong nội dung chủ điểm.
Thông qua các cuộc thi ở liên Đội: Thi kể chuyện về tấm gương tự
giác ở liên đội mình. Phát động phong trào thi đua làm theo lời Bác. Thực
hiện 5 điều Bác Hồ dạy ...
Rèn luyện bằng cách chuyển hướng các hoạt động của đội viên từ
hoạt động có hại sang hoạt động có ích, lôi kéo trẻ ra ngoài những tác động
có hại, thiếu tự giác.
Gắn các hoạt động đó với các đợt thi đua trong năm học:
Thời

Chủ điểm

Mục đích

gian
Đợt 1:

Khai trường

Giáo

Tháng
9 - 10

dục -

Tổ

nội quy, nền Khai
Ổn

định

Thành phần

chức Đoàn trường
giảng, PT chi đội.

tình nếp.

sinh hoạt văn

hình liên đội về Xây

dựng hoá-văn nghệ.

mặt tổ chức

Đợt 2:

Hình thức

bộ máy liên - Đại hội chi, - TPT, PT chi

Ban chỉ đạo
- BGH
- TPT

BGH, TPT

đội, chi đội. liên Đội.
đội Đội viên.
- Kỉ niệm ngày - Giáo dục - Giao lưu, - Giáo viên, -BGH,

22


www.huongdanvn.com
Tháng

20/11

11-12

truyền thống liên hoan văn đội viên

Công đoàn,

uống

Đoàn thanh

nước nghệ, làm báo

nhớ nguồn, tường,

Thể -Đoàn

- Kỉ niệm ngày lòng biết ơn, thao,
thành

lập

QĐND

nói niên,

chuyện truyền - Cựu chiến

Việt

Nam
Đợt 3:

22/12
Kỉ niệm ngày Ôn

Tháng

HS-SV

1-2

Vui tết Nguyên HS_SV.

thống,

chăm binh.

sóc

nghia

trang liệt sĩ.
lại Thi văn nghệ, - Đoàn TN, Chi bộ, Bí

truyền thống ngoại

đán

thanh niên.

Tìm

Kỉ niệm ngày Tết

khoá Đội.

thư

Đoàn.

phương pháp - PT chi đội, TPT, GV
hiểu học tập.

GV

của Thăm hỏi

thành lập Đảng người Việt.
3/2

Tìm

hiểu

Đợt 4:

lịch sử Đảng
Kỉ niệm ngày - Tìm hiểu Liên hoan văn Đoàn TN, Nữ Bí thư Đoàn

tháng

thành lập Đoàn truyền thống nghệ,

3-4

cắm công,

TPT đội

26/3. QT Phụ các ngày lễ trại,
nữ
sinh

8/3,

ngày lớn.

Lê

nin

22/4.
Giải

phóng

Đợt 5

Miền nam 30-4
Kỉ niệm ngày Yêu bác Hồ

tháng

sinh

4-5

19/5

Bác

Hồ Yêu
hương,
nước.

Tìm hiểu cuộc Đoàn

TN, Chi

quê đời, sự nghiệp GV, TPT.

Đoàn

đất của Chủ tịch

Đội

bộ,
TN,

HCM.

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp
Trong công tác giáo dục tính tự giác trong học tập cho đội viên, người
cán bộ đội cần phải có nhân cách mẫu mực và phải đảm bảo sự thống nhất
giữa các các ảnh hưởng giáo dục đối với đội viên

Giáo dục đội viên trong thực tiễn sinh động của xã hội.
Giáo dục theo nguyên tắc tập thể.
Giáo dục bằng cách thuyết phục và phát huy tính tự giác của đội viên.

23


www.huongdanvn.com

Giáo dục đạo đức cho đội viên phải lấy việc phát huy ưu điểm là
chính, trên cơ sở đó mà khắc phục khuyết điểm.
Phải tôn trọng nhân cách đội viên.
Giáo dục đạo đức phải phối hợp với đặc điểm lứa tuổi đội viên THCS
và đặc điểm hoàn cảnh cá nhân đội viên.
Các hình thức thực hiện phong phú lôi cuốn đội viên tham gia.
TPT Đội phải lập được kế hoạch hoạt động phù hợp. Hướng dẫn đội
viên biết tự lập kế hoạch học tập.
Nội dung các hoạt động có tính giáo dục tính tự giác trong học tập cho
đội viên cao.
Có sự theo dõi giám sát của Chi bộ, BGH nhà trường.
Tổng kết rút kinh nghiệm theo từng đợt thi đua
* Tiểu kết: Qua việc thực hiện các hình thức thi đua gắn với các hoạt
động chủ yếu trong năm học theo từng đợt, từng tháng của hoạt động Đội.
Quan trọng hơn cả đó là sự trân trọng các giá trị đạo đức của tất cả những
cá nhân tham gia vào hoạt động giáo dục cho nên biện pháp đã làm thay
đổi một cách tích cực ở đội viên về tính tự giác. Tuy nhiên, trong số đó vẫn
còn những đội viên ngại tham gia, tham gia một cách không nhiệt tình.
Điều đó biết rằng khó có thể tránh khỏi, song với yêu cầu của nền giáo dục
hiện đại đặt ra như vậy là chưa toàn diện.
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng điểm mô hình các “đôi bạn cùng tiến”.

3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp
Giúp đỡ để đội viên đã có sự tiến bộ về đạo đức tuy nhiên còn yếu về
mặt văn hoá để các em tự giác trong học tập.
“Đôi bạn cùng tiến” là một trong những hoạt động quan trọng của
hoạt động đội trong trường học.
3.2.3.2.Cách thực hiện biện pháp
- Chủ động về nhân lực.
Đối với những học sinh có năng lực học tập văn hoá như là đội viên
giỏi, khá. Tuy nhiên các em vẫn còn e dè, còn ngại so với bạn, các em vẫn

24


www.huongdanvn.com

nghĩ rằng mình chưa đủ sức để giúp bạn tiến bộ hoặc lo ngại bạn của mình
mặc cảm.
Trong việc thực hiện biện pháp này tôi lập kế hoạch thống kê các đội
viên giỏi, khá, điển hình tiên tiến của trường, tiến hành tập hợp các em
(thường chỉ 20 – 30 em có thời gian, năng động, nhiệt tình, gần nhà bạn ...)
hướng dẫn các em về cách tiếp cận bạn bè, giúp đỡ bạn về những vấn đề
vướng mắc.
- Lên kế hoạch từng tháng và các cao điểm:
Trong từng tháng của năm học, những hoạt động Đội được đan xen
và thường được sự chỉ đạo trực tiếp của BGH, Đoàn thanh niên. Tuy nhiên
các hoạt động vẫn nhằm hướng vào hoạt động nâng cao chất lượng dạy và
học.
Áp dụng tiêu chí phấn đấu từng tháng của BGH nhà trường, Đội xây
dựng kế hoạch, triển khai đến từng nhóm, “đôi bạn cùng tiến” chủ yếu là
định hướng tốt cho các “hạt nhân” để các em giúp đỡ bạn của mình từng

bước. Tránh tình trạng tiếp cận không đúng dẫn đến các bạn sẽ tự ái, gây
phản tác dụng.
Trong quá trình giúp đỡ bạn những khó khăn vướng phải của các đội
viên đó là:
+ Trong học tập: Nếu không phải là những bạn có cách giúp đỡ tốt
dễ dẫn đến làm bài thay cho bạn.
+ Trong hoạt động tập thể: Nếu không biết cách lôi kéo bạn vào
những hoạt động tích cực thì lại dễ bị ảnh hưởng bởi những phẩm chất
chưa tốt ở bạn của mình hoặc mình làm thay bạn nhiều quá.
- Kiểm tra đánh giá chất lượng qua các đợt sinh hoạt Đội:
Sau khi thực hiện được một thời gian, qua sự phản ánh của các “hạt
nhân” thì công tác kiểm tra đánh giá là một việc làm cần thiết để đo mức độ
đạt được của biện pháp, những sự điểu chỉnh cần thiết để duy trì và phát
triển đôi bạn cùng tiến.
Với biện pháp này trọng tâm chủ yếu là nâng cao chất lượng học tập,
rèn luyện của đội viên để tránh tình trạng sa đà, học hành sút kém. Trong

25