skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 6 tuổi làm quen với chữ cái

Phần I
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIÊN
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi
làm quen chữ cái”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Nâng cao chất lượng phát triển trí tuệ và kỹ
năng làm quen với chữ viết cho trẻ 5 tuổi.
3. Tác giả:
Họ và tên: Ninh Thị Thủy

- Giới tính: Nữ

Ngày tháng / năm sinh: 28/ 02/ 1980
Trình độ chuyên môn: Đại học.
Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường Mầm non An Lạc
Điện thoại: 0168.865.7639
4. Đồng tác giả ( Nếu có )
Họ và tên:
Ngày tháng / năm sinh:
Trình độ chuyên môn:
Chức vụ, đơn vị công tác:
Điện thoại:
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tên đơn vị, địa chỉ, điện thoại:
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu ( Nếu có ): Tên đơn vị, địa chỉ, điện thoại.
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Trẻ mẫu giáo 5 tuổi, môi
trường, cơ sở vật chất, các trang thiết bị phục vụ cho việc học và giáo dục trẻ.
8. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Năm học 2014-2015
HỌ TÊN TÁC GIẢ

XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN
VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

1


PHẦN I: TÓM TẮT SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Như chúng ta đã biết trẻ mầm non nói chung và trẻ 5 tuổi nói riêng khi
bước vào lớp 1 là một bước ngoắt rất lớn và điều quan trọng nhất là ai sẽ là
người gần gũi và giúp trẻ vượt qua được những khó khăn đó? Đó chính là cô
giáo, cha mẹ trẻ . Việc giúp trẻ 5 tuổi “Làm quen chữ cái” sẽ tạo cho trẻ một
hành trang vững chắc để chuẩn bị bước vào lớp 1.Trẻ đang học mẫu giáo quen
với học mà chơi, chơi mà học nên để cung cấp cho trẻ nhận biết và phát âm
đựơc đủ các chữ cái trong một năm học không phải là một vấn đề đơn giản, để
đúng nghĩa của “ Học qua chơi” thì đòi hỏi người giáo viên mầm non phải
không ngừng sáng tạo trong việc đổi mới hình thức tổ chức hoạt động để nội
dung vốn được cho là khó nhớ này thực sự có hiệu quả đối với trẻ.
2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến:
Để đạt được mục đích cung cấp cho trẻ kỹ năng nhận biết và phát âm
chuẩn các chữ cái tiếng việt tôi đã chọ đề tài : “ Một số biện pháp nâng cao
chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái trong trường mầm non » để
nghiên cứu và áp dụng tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi do tôi phụ trách. Thời gian từ
tháng 9 năm 2014 đến tháng 2 năm 2015.
Để áp dụng sáng kiến cần có những điều kiện sau :
- Số lượng trẻ trong lớp không bị quá tải so với quy định của điều lệ trường
mầm non ( tối đa là 35 trẻ/1 lớp 5 tuổi).
- Giáo viên trực tiếp giảng dạy tại trường mầm non 100% có trình độ chuyên
môn đạt chuẩn trở lên.
- Có đủ đồ dùng, đồ chơi trang thiết bị cần thiết để tổ chức các hoạt động.
3. Nội dung sáng kiến: Nội dung sáng kiến, tôi đã chỉ ra được thực
trạng còn tồn tại trên cơ sở đó tôi đã xây dựng và đề xuất các biện pháp sau:
1. Tạo cho trẻ môi trường làm quen chữ cái để trẻ thường xuyên được ôn

luyện nhận biết, phân biệt và phát âm chính xác các chữ cái.
2. Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động học.

2


3. Tích hợp nội dung làm quen chữ cái vào các tình huống, các thời điểm
trong chế độ sinh hoạt hàng ngày.
4. Phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc cho trẻ làm quen chữ
cái là rất cần thiết.
* Tính mới tính sáng tạo của sáng kiến:
Các biện pháp tôi đưa ra đều đảm bảo việc trẻ làm quen chữ cái được
nhẹ nhàng và có hiệu quả, trẻ hứng thú trong giờ học, từ đó tôi lựa chọn nội
dung thích hợp với từng chủ đề để xây dựng kế hoạch chủ đề theo sự liên kết
chặt chẽ giữa mục tiêu, mạng nội dung, mạng hoạt động.
* Khả năng áp dụng sáng kiến:
Biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái có thể áp dụng rộng rãi trên tất cả
các trường mầm non trong và ngoài huyện.
* Ích lợi của sáng kiến:
Giúp trẻ có những hiểu biết cơ bản về 29 chữ cái. Tăng cường nhận thức
của phụ huynh về vấn đề này từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm phối kết hợp
với giáo viên và nhà trường. Hoạt động làm quen chữ cái nhằm giúp trẻ phát
triển trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái, là cơ hội tốt để hình thành năng
lực hoạt động ngôn ngữ, phát triển tư duy và mở rộng vốn hiểu biết ở trẻ.
4. Khẳng định giá trị kết quả của sáng kiến:
Trẻ có nhiều cơ hội làm quen chữ cái, các hình thức tổ chức nhẹ nhàng
giúp trẻ khắc sâu kiến thức, nhớ lâu hơn, dễ nhớ hơn về các chữ cái. Tạo niềm
tin đến từng phụ huynh học sinh, huy động được sự ủng hộ, lòng nhiệt tình của
các bậc phụ huynh trong công tác phối hợp với giáo viên trong mọi hoạt động.
5. Đề xuất kiến nghị:

Đề nghị BGH nhà trường quan tâm mua sắm bổ sung thêm cơ sở vật
chất, đồ dùng, trang thiết bị dạy học đủ cho cô và trẻ hoạt động.
Thường xuyên kiểm tra, định hướng cho giáo viên trong quá trình giảng
dạy.
Các cấp lãnh đạo thường xuyên mở các lớp tập huấn để tạo điều kiện cho
nhiều giáo viên dạy các độ tuổi được tham dự nâng cao trình độ chuyên môn.
3


Phần II : MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
“Trẻ em hôm nay - thế giới ngày mai”, những chủ nhân tương lai của đất
nước ngày hôm nay cần phải được quan tâm chăm sóc, được phát triển toàn
diện để “ngày mai” đứng lên làm chủ đất nước. Giáo dục mầm non chính là
bước đường đầu tiên của trẻ về quá trình học tập. Trẻ mầm non vui chơi là chủ
đạo, thông qua chơi mà trẻ học được những kiến thức cơ bản về con người, môi
trường xung quanh trẻ. Đặc biệt trẻ 5-6 tuổi sẽ phải dần dần hình thành môi
trường học tập để chuẩn bị tâm thế vào lớp 1. Việc cho trẻ làm quen 29 chữ cái
chính là cơ sở cho việc trẻ học tiếng việt ở lớp 1 sau này, theo quan điểm tích
hợp phương pháp giáo dục việc cho trẻ làm quen với 29 chữ cái cần phải được
tiến hành một cách tự nhiên, bắt đầu từ những hoạt động gần gũi có ý nghĩa đối
với trẻ, thông qua các trò chơi, trẻ được trải nghiệm tìm tòi khám phá, phát huy
hết tính tích cực của trẻ để trẻ tiếp thu 1 cách nhẹ nhàng mà không bị gò bó, áp
đặt.
Trên thực tế hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái lại là một hoạt động
không hề dễ dàng đối với giáo viên bởi. Làm thế nào để trẻ chơi mà học, học
mà nhớ được, nhận biết và phát âm được những chữ cái đã được học trong bất
kỳ hoàn cảnh nào. Đó cũng là một nhiệm vụ mà bản thân tôi đã không ít lần bị
lúng túng khi thấy mục đích cuối cùng mình muốn trẻ đạt được lại chưa trọn
vẹn. Trẻ cứ nhớ nhớ, quên quên, nhầm lẫn chữ nọ với chữ kia... Hoạt động

hàng ngày ở trường mầm non cho một nhóm, lớp là rất nhiều và thường xuyên
thay đổi, vì vậy quỹ thời gian thì nhiều nhưng dành riêng cho việc làm quen
chữ cái của trẻ lại có hạn... Năm học 2014-2015 lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi do tôi
phụ trách có 35 học sinh, ngay từ đầu năm học tôi đã tìm hiểu đặc điểm tâm
sinh lý của từng trẻ và dựa vào điều kiện thực tế của nhà trường. Với mong
muốn tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái sao cho thu hút sự tham
gia tích cực của trẻ, giúp trẻ được phát huy hết năng lực của mình, mang lại
một kết quả tốt. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài : “Một số biện pháp
nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen chữ cái” để thực thi.
4


2. Cơ sở lý luận của vấn đề.
Không ai phủ nhận rằng bảng chữ cái là một trong những bài học cơ bản
mà trẻ cần phải biết. Đây là nền tảng cho việc học đọc, viết và thậm chí là cả
làm toán sau này. Vì vậy, việc học nhận biết chữ cái ở tuổi mẫu giáo là cực kỳ
quan trọng.
Nghiên cứu cho thấy khi bắt đầu học mẫu giáo, trẻ chỉ biết rất ít chữ cái
(không phải là ngữ âm). Vậy nên hãy tranh thủ dạy trẻ học chữ cái ở bất kỳ
thời điểm nào.
Ngoài việc ghi nhớ mặt chữ, cũng cần giúp trẻ luyện âm bằng cách đọc
to và tìm từ bắt đầu bằng chữ cái đó. Có thể bắt đầu bằng những chữ cái có
trong tên của trẻ.
* Mục đích nghiên cứu:
- Nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen chữ cái.
* Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ
cái trong trường mầm non.
* Phương pháp nghiên cứu.
+ Để thực thi đề tài này tôi đã sử dụng phương pháp sau:

- Phương pháp nghiên cứu, phân tích tổng hợp tài liệu có liên quan đến
đề tài:
- Phương pháp dùng lời.
- Phương pháp thực hành.
- Phương pháp trải nghiệm.
3. Thực trạng của vấn đề :
Để khảo sát điều kiện thực tế của lớp làm căn cứ đổi mới hình thức tổ
chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái tôi luôn coi trọng việc điều tra thực
trạng về nội dung này để thực hiện việc rà soát tôi đã quan tâm và tổng hợp về
một số vấn đề sau:

5


3.1. Vào thời điểm cuối năm học 2013 -2014 (tháng 5) tôi khảo sát lại 29
chữ cái trẻ đã được học trong năm học để xem mức độ trẻ nhận biết và phát âm
các chữ cái.
3.2. Vào thời điểm đầu năm học 2014-2015 tôi theo dõi đánh giá hoạt
động tích cực của từng trẻ trong các hoạt động học làm quen chữ cái để đánh
giá khả năng nhận biết phân biệt và phát âm chữ cái, sự hứng thú của trẻ trong
các tiết.
3.3. Khi cho trẻ ôn lại chữ cái đã học tôi cũng đánh giá xem có bao nhiêu
trẻ trong lớp nhớ tốt.
3.4. Kết quả khảo sát và đánh giá tôi nhận thấy cũng có những ưu điểm
và tồn tại cụ thể như sau :
* Ưu điểm : Điều kiện cơ sở vật chất của lớp 5 tuổi phục vụ cho các môn
học và các hoạt động đầy đủ 100%, số lượng trẻ trong lớp tôi đều không vượt
mức quy định so với điều lệ trường mầm non (Năm học 2013 -2014 là 28 trẻ,
năm học 2014 - 2015 là 35 trẻ) phụ huynh rất nhiệt tình chăm lo và quan tâm
đến trẻ, đến lớp, phòng học đủ diện tích là 54 m2. Nề nếp trẻ ngoan, chú ý học

bài và đi học đều : Tỷ lệ bé chăm đạt: 98,8 % , tỷ lệ bé ngoan đạt : 97,1% , tỷ lệ
bé ngoan toàn diện đạt :95,7%.
* Tồn tại : Tuy có nhiều điều kiện thuận lợi như vậy nhưng riêng về việc
cho trẻ làm quen chữ cái tôi nhận thấy có nhiều kết quả chưa được như tôi
mong đợi. Kết quả khảo sát trẻ cuối năm học 2013-2014 tôi thấy trẻ nhận biết
phân biệt và phát âm chuẩn đủ các chữ cái tỷ lệ chưa cao:
* Bảng tổng hợp năm học 2013-2014 như sau :
Năm 2013 - 2014

Nội dung
- Trẻ nhận biết 29 chữ cái
- Trẻ phát âm đúng mặt 29
chữ cái

Số lượng
16

Tỷ lệ
57,1%

12

48,2%

Còn phần nhiều trẻ lúng túng, nhớ nhớ, quên quên, không chắc chắn,
phát âm nhầm, nhận biết được mặt chữ còn nhớ ra chữ gì? đặc điểm gì? Thì
nhiều trẻ còn rất lúng túng. Kết quả theo dõi qúa trình trẻ học trên các tiết làm
quen chữ cái vào thời điểm đầu năm học 2014 -2015 cũng không thấy có
6

chuyển biến tích cực. Có lẽ do tôi còn dập khuôn quá máy móc về hình thức tổ
chức một tiết làm quen chữ cái gần như giống nhau giữa các nhóm chữ nên tôi
thấy sự hào hứng của trẻ đến giữa và cuối các tiết không còn hứng thú, các loại
tiết cho trẻ làm quen chữ cái tiết 1 trẻ rất gò bó cứ phải ngồi làm quen từng chữ
theo hình thức chữ nào cũng giống chữ nào (Phát âm cả lớp, tổ, nhóm, cá nhân,
giơ chữ...) và có lẽ cũng vì sự không hào hứng ấy mà tôi thấy khả năng ghi nhớ
chữ cái của trẻ không tốt, trẻ nhanh quên.
* Bảng tổng hợp kết quả đánh giá khả năng nhận biết, phân biệt và
phát âm chữ cái của trẻ như sau :
Tháng/ năm
học
5/2013 - 2014

Tổng
số trẻ
28

Đánh giá kết quả làm quen chữ cái của trẻ
Không đạt
Tốt
Khá
Đạt yêu cầu
yêu cầu
SL
%
SL
%
SL
%

SL
%
6

21,5%

7

25%

9

32,1%

6

21,4%

9/2014 -2015

35

9

25,7%

10

28,6%

10

28,6%

6

17,1%

10/2014 -2015

35

9

25,7%

11

31,4%

10

28,6%

5

14,3%

Kết quả thu được thực sự chưa phải là điều tôi mong muốn. Tôi nhận
thấy mình cần phải có nhiều biện pháp đổi mới hơn nữa để giúp cho trẻ nâng

cao chất lượng làm quen chữ cái để phát huy hết vai trò của một hoạt động
khác biệt với các độ tuổi khác và đặc biệt quan trọng đối với trẻ 5 tuổi.
4. Các giải pháp, biện pháp thực hiện.
4.1. Tạo môi trường làm quen chữ cái trong và ngoài lớp học :
- Việc tạo môi trường là một điều kiện không thể thiếu vừa giúp trẻ
được làm quen với các chữ cái mới đồng thời còn là một biện pháp hữu hiệu để
trẻ thường xuyên được ôn luyện nhận biết các chữ cái đã học.
(Hình ảnh cho trẻ làm quen chữ cái tại lớp tôi)
4.1.1. Đối với môi trường trong lớp :
- Tôi chú trọng đến các vị trí quan trọng của lớp để đưa các loại chữ cái
và các từ chỉ dẫn một cách hợp lý. Với các từ chỉ dẫn tôi cũng đặc biệt quan
tâm về 2 loại chữ: Chữ in thường và chữ viết thường. Có những loại tôi trực
7


tiếp viết bằng chữ viết thường để gắn vào như các loại rau, củ, quả, các đồ vật ,
đồ chơi ...

Ngoài ra tôi cũng chú ý các cỡ chữ như biểu bảng to thì cỡ chữ to rõ ràng
để nổi bật như : Tên chủ đề, tên các góc chơi, tên bảng theo dõi, tên bảng chữ
cái... Còn các đồ dùng, con vật tại các góc chơi thì chữ nhỏ hơn. Các loại từ chỉ
dẫn tôi cũng chú ý nhiều màu sắc khác nhau để trẻ được làm quen và khắc sâu
hơn.

(Hình ảnh một số biểu bảng có chữ cái tại lớp tôi)

8


(Hình ảnh một số biểu bảng có chữ cái tại lớp tôi)

(Một số hình ảnh góc tuyên truyền)
4.1.2. Tạo môi trường ngoài lớp học :
- Các vị trí ngoài lớp học mà tôi đã chú trọng để gắn các từ có chứa chữ
cái là từ các biểu bảng ngoài cửa lớp đến góc thiên nhiên của lớp và đến vị trí
các góc cây cảnh xung quanh lớp. Vị trí xa hơn nữa tôi tham mưu với ban giám
hiệu nhà trường xây dựng từ chỉ dẫn gắn liền với các loại cây cảnh trong sân
9


trường, các loại rau theo mùa, các loại hoa, cây ăn quả... để có sự chính xác và
thuận tiện tôi là người trực tiếp đóng góp ý kiến với ban giám hiệu nhà trường
thiết kế và làm các loại biển bảng gắn tên đó cho cả khu.
4.2. Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động học :
- Hoạt động học là một hình thức có thể nói quyết định đến sự nhận thức
của trẻ về các chữ cái chính xác, chuẩn mực nhất. Mọi sự kỹ càng, rõ ràng về
kiến thức, kỹ năng đều được cung cấp một cách bài bản trong giờ hoạt động
học. Chính vì lẽ đó mà nếu không sáng tạo thì chính hoạt động này sẽ làm cho
trẻ bị gò ép, căng thẳng và nhàm chán. Từ năm học 2013 -2014 thực hiện công
văn của Sở Giáo Dục và Đào Tạo Hải Dương tất cả các trường đều xóa bỏ việc
dạy tập tô, viết chữ cái vì vậy hoạt động làm quen chữ cái đã được chuyển về 2
tiết : ( Tiết 1 là làm quen chữ cái và tiết 2 là trò chơi củng cố ôn luyện chữ cái).
Đổi mới hình thức tổ chức 2 tiết học này tôi đặc biệt chú ý đến một số nội dung
sau :
4.2.1. Đối với tiết làm quen chữ cái tiết 1 :
- Tôi vẫn dựa theo phương pháp cũ (không thay đổi phương pháp) đối
với mỗi chữ cái đều đủ về các kiến thức, kỹ năng : Phát âm chữ cái, nhận xét
đặc điểm chữ cái, phân biệt chữ... Nhưng tôi đã thay đổi hình thức làm quen
của các chữ trên cùng 1 tiết tránh tình trạng trẻ chỉ ngồi một chỗ làm quen hết
chữ này đến chữ khác.

- Ví dụ : Với nhóm chữ cái B, D, Đ. Với chữ B tôi cho trẻ trải nghiệm
ngồi tại chỗ, nhưng với chữ D thì tôi cho trẻ thay đổi hình thức bằng cách chia
nhóm, khám phá hộp quà về chữ Đ sau đó thảo luận về cách phát âm, đặc điểm
chữ và đưa ra các ý kiến giao lưu giữa các nhóm, cuối cùng là phần khái quát
đúng sai của tôi và cung cấp kiến thức kỹ năng cho trẻ...
4.2.2. Đối với tiết trò chơi với chữ cái ( Tiết 2)
- Đây là một tiết mà trẻ rất hào hứng với nhiều trò chơi phát triển tính tò
mò, thi đua lẫn nhau để ôn củng cổ lại chữ mới được học, nhưng nếu không chú
ý trong quá trình lựa chọn trò chơi thì giáo viên rất dễ bị lặp đi lặp lại và trẻ sẽ
chơi theo sự hưởng ứng mà quên mất mục đích chính là củng cố ôn luyện về
10


chữ mới được học. Chính vì vậy tôi đã đặc biệt quan tâmđến việc thay đổi trò
chơi sao cho có sự khác biệt tại các tiết của các nhóm chữ. Để làm được điều
này tôi chú ý đến các chủ đề để có những hình ảnh trò chơi theo chủ đề.
- Ví dụ : Cùng là trò chơi « Tìm chữ trong tôi » với chủ đề « Động vật »
Chữ được gắn vào các con vật gần gũi nhưng với chủ đề « Thực vật » Chữ khác
lại được gắn vào các loại cây xanh, các loại rau.....
- Ngoài ra số lượng các trò chơi và bố trí luân phiên tĩnh động cũng được
tôi trú trọng và cân đối tránh để trẻ bị quá sức, mệt mỏi trên một tiết tham nhiều
trò chơi. Mỗi tiết học tôi chỉ chọn 3 trò chơi để đảm bảo phát huy hết tính tích
cự của trẻ trong lớp. Cũng có tiết tôi chọn 4 trò chơi nhưng đó là những tiết
nhóm chữ có 3 chữ cái khó để củng cố kỹ hơn và cũng đảm bảo 2 -3 trò chơi
nhẹ nhàng còn một trò chơi động trọng tâm để tránh mệt mỏi cho trẻ.
- Ví dụ : Đối với chữ cái u,ư tôi chọn 3 trò chơi :
1. Trò chơi : « Bánh xe quay »
2. Trò chơi : « Ô cửa bí mật»
3. Trò chơi : « Vui cùng bác nông dân »
- Các trò chơi tôi lựa chọn đều đảm bảo mục đích trẻ vừa được chơi vừa

được ôn luyện củng cố cách phát âm, nhận biết phân biệt chữ cái chứ không
phải chỉ chú ý chọn đúng chữ mà quên không chú trọng đến phát âm. ( Giáo án
minh họa phần phụ lục)
4.3. Thường xuyên tích hợp nội dung giáo dục làm quen chữ cái vào
các hoạt động khác :
Mỗi chúng ta ai cũng biết đặc điểm của trẻ mầm non là dễ nhớ nhưng
cũng nhanh quên chính vì vậy mà mỗi một nội dung giáo dục cần phải được
củng cố lại thì mới giúp trẻ ghi nhớ lâu. Chính vì vậy mà sau mỗi giờ cho trẻ
làm quen với một nhóm chữ cái nào đó tôi đều chú ý tận dụng mọi lúc mọi nơi
để cho trẻ củng cố lại. Tất cả các hoạt động trong ngày tôi đều phải chú ý khi
có cơ hội phù hợp là tôi hỏi cho trẻ nhắc lại.
- Ví dụ : Hoạt động khám phá hoa đồng tiền tôi trình chiếu cả từ « Hoa
đồng tiền » và hỏi trẻ trong từ đó có chứa chữ cái gì đây ?
11


Nhưng để tránh lạm dụng trong các hoạt động học thì hoạt động mà tôi
chú trọng tích hợp là 2 hoạt động đó là hoạt động góc và hoạt động ngoài trời.
* Đối với hoạt động góc :
- Tận dụng môi trường mà tôi đã tạo ra trong lớp để giúp trẻ được làm
quen với các chữ cái thường xuyên, ở tất cả các góc chơi và đồ chơi đều có
nhãn tên, sẽ tạo cơ hội cho trẻ tự trao đổi trong giờ chơi về những chữ cái trong
từ đã được học và đặc biệt chú ý chữ mới được học. Các góc mà tôi chú ý hơn
đó là góc phân vai, góc xây dựng và góc học tập.
* Đối với hoạt động ngoài trời :
- Cũng tương tự như hoạt động góc môi trường ngoài lớp học đã được
xây dựng nổi bật môi trường làm quen chữ cái là điều kiện rất thuận lợi để tôi
thường xuyên củng cố việc nhận biết, phân biệt và phát âm chữ. Tích hợp vào
tất cả các hoạt động tôi đều có thể tận dụng cơ hội cho trẻ làm quen chữ cái.
- Ví dụ : Khi trẻ chăm sóc vườn rau tôi và trẻ trao đổi về tên rau và trong

từ chỉ tên rau đó con biết những chữ cái nào. Ví dụ: Bắp cải, có chữ cái ă, a.
- Ngoài ra tôi còn tổ chức nhiều trò chơi, hoạt động có mục đích chuyên
về nội dung làm quen chữ cái ngoài trời :
- Ví dụ : Tổ chức trò chơi : « Thi xem ai nhanh » tìm từ có chứa chữ cái u
xung quanh sân trường để đứng cạnh. Ví dụ : Đu quay, xích đu...
4.4. Phối hợp với phụ huynh học sinh trong việc cho trẻ làm quen chữ
cái :
Tôi nghĩ rằng đây là 1 việc làm rất cần thiết không chỉ để giúp học sinh
khắc sâu hơn về các chữ cái mà còn để phụ huynh của tôi cũng trang bị cho
mình những phương pháp, kiến thức, kỹ năng làm quen chữ cái hiểu được tầm
quan trọng của việc giúp trẻ làm quen chữ cái để là hành trang cho trẻ chuẩn bị
bước vào lớp một.
Để thực hiện tốt biện pháp này tôi đã thực hiện tốt một số việc làm sau :
- Xây dựng các góc tuyên truyền trong và ngoài lớp học : hệ thống các
góc tuyên truyền tôi về chữ cái có sự đổi mới hơn trước là xây dựng theo các
nhóm chữ đúng như bài dạy và ở mỗi nhóm chữ tôi đều có nội dung tuyên
12


truyền về đặc điểm, đặc trưng của chữ, cách phát âm chữ. Các chữ cái cũng
được xắp xếp từ đầu năm đến cuối năm, khi học đến nhóm chữ nào tôi mới bổ
sung nhóm chữ đó vào bảng tuyên truyền để phụ huynh cùng nắm được về
nhóm chữ mới và cũ.
- Thường xuyên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh trong các giờ đón và trả
trẻ. Tôi trao đổi với từng phụ huynh về khả năng làm quen chữ cái của con và
định hướng cho phụ huynh biết phối hợp dạy thêm ở nhà và tư vấn cho phụ
huynh cùng cô theo dõi sự tiến bộ của từng trẻ, cùng có hướng điều chỉnh, bổ
sung cho kịp thời.
5. Kết quả đạt được :
- Thực hiện một số biện pháp cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái đã trình

bày ở trên tôi đã thu được những kết quả đáng kể :
Bản thân tôi khi nghiên cứu đề tài đã đã nhận thức được nhiều những
kiến thức kỹ năng về nội dung cho trẻ làm quen chữ cái. Tham khảo nhiều cách
thức tiến hành, phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động một cách
phù hợp, tạo nhiều cơ hội thu hút trẻ hoạt động. Các hình thức đổi mới khi tổ
chức hoạt động đã giúp tôi có những tiết học chữ cái nói riêng và các tiết học
khác nói chung thật sôi nổi, hào hứng, cả cô và trẻ đều tích cực tham gia vào
mọi hoạt động say sưa. Đối với nội dung làm quen chữ cái được trẻ thi đua học
và chơi.
- Môi trường làm quen chữ cái trong và ngoài lớp 5 tuổi của tôi trước đã
nổi bật nay vừa nổi bật vừa muôn màu muôn vẻ, phù hợp lôi cuốn hơn. Môi
trường trong lớp của lớp tôi luôn được nhà trường đánh giá xếp thứ nhất về tạo
môi trường phù hợp so với các nhóm, lớp khác trong toàn trường. Có được môi
trường hoạt động tốt tôi thấy khi không có cô giáo trẻ cũng tự trao đổi, trò
chuyện với nhau về các chữ cái đã được học và các chữ cái chưa được học có ở
các góc trong và ngoài lớp.
- Các bậc phụ huynh rất phấn khởi khi thấy con họ thực sự yêu thích nội
dung này và đây cũng là nội dung mà có lẽ bậc phụ huynh nào có con học lớp 5
tuổi đều rất lo lắng. Giờ thấy lớp có môi trường hoạt động nổi bật, thấy trẻ ham
13


tìm tòi học hỏi chữ cái tại nhà...phụ huynh thực sự tin tưởng và yên tâm. Mỗi
khi tôi phát động phong trào gì của lớp tới các bậc phụ huynh học sinh đều
nhận được sự ủng hộ nhiệt tình. Và đặc biệt trong năm học 2014-2015 này tôi
không nhận được một thắc mắc nào của phụ huynh học sinh về vệc « Tại sao
cô không dạy tập đọc, tập tô » như các năm khác nữa. Việc này chứng tỏ nhận
thức của phụ huynh về những gì cô giáo tuyên truyền, phối hợp đã có kết quả
và tến bộ rõ nét.
Trẻ hoạt động tích cực và kết quả mà tôi thấy thay đổi nhất ở trẻ là các

chữ cái đã học qua trẻ thường xuyên được củng cố lại, bạn học kém được bạn
học tốt thảo luận nên trẻ tiếp thu nhanh hơn, nhớ lâu và như một bài học cung
cấp kỹ năng thành thạo. Không còn nhiều trẻ lúng túng, nhớ, quên nhầm lẫn
chữ cái nữa. Không những ở trường mà ở nhà trẻ cũng nhận biết được mặt chữ
cái và cách phát âm mọi lúc, mọi nơi trên mọi đối tượng khi có cơ hội. Nhận
thức của trẻ càng về cuối năm càng nhanh nhẹn hơn, khả năng, kỹ năng đọc,
nhận biết, phân biệt chữ cái của trẻ cũng tốt hơn rất nhiều. Các giờ chơi sôi nổi,
hứng thú và hiệu quả hơn.

* So sánh đối chứng:

14


- Bảng tổng hợp kết quả đánh giá khả năng nhận biết, phân biệt và
phát âm chữ cái của trẻ thu được đến tháng 2 năm 2015 so với năm học
trước như sau :
Đánh giá kết quả làm quen chữ cái của trẻ
Tháng/ năm
học

Tổng
Tốt
số
trẻ SL
%

Khá

Đạt yêu cầu

SL

%

SL

%

Chưa đạt yêu
cầu
SL
%

5/2013 - 2014

28

6

21,5%

7

25%

9

32,1%

6

21,4%

9/2014 -2015

35

9

25,7%

10

28,6%

10

28,6%

6

17,1%

10/2014 -2015

35

9

25,7%

11

31,4%

10

28,6%

5

14,3%

2/2015

35

25

71,4%

9

25,7%

1

2,9%

- Áp dụng các biện pháp: “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm
quen chữ cái” tôi đã góp phần thúc đẩy các phong trào nhà trường ngày một sôi
nổi, hào hứng. Đặc biệt là phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”. Biện pháp này cũng giúp cho lớp 5 tuổi do tôi phụ
trách nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện xứng đáng là lớp luôn đi đầu
trong mọi phong trào trong toàn trường.
6. Điều kiện để sáng kiến được nhân rộng:
Các trường phải tích cực đầu tư trang thiết bị cần thiết đủ cho số lượng trẻ
trong lớp. Giáo viên phải có trình độ chuyên môn vững vàng, năng động, nhiệt
tình, được phụ huynh ủng hộ nhiệt tình.
* Bài học kinh nghiệm
- Trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay việc tích hợp cho trẻ 5
tuổi làm quen chữ cái theo các chủ đề có vai trò rất quan trọng. Vì vậy mỗi cán
bộ, giáo viên mầm non phải biết vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo trong
mọi hoạt động hàng ngày của trẻ thì mới phát huy được tính chủ động sáng tạo
của trẻ.
* Qua việc thực thi đề tài tôi đã rút ra một số bài học kinh nghiệm như
sau:
15


- Phải kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh trong việc chăm sóc giáo
dục trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Tạo cho trẻ có một môi trường làm quen chữ cái
được tốt nhất và thuận tiện, giúp trẻ không bị nhàm chán trong mọi tình huống.
- Bản thân người giáo viên phải là người tâm huyết, nhiệt tình trong mọi
hoàn cảnh để tìm ra những nội dung mới, phù hợp với độ tuổi mình phụ trách.
- Thường xuyên theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ cả về kỹ năng và
nhận thức để có những biệp pháp điều chỉnh phù hợp trong quá trình giảng dạy.

PHẦN 3:

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận .

16


- Việc nâng cao chất lượng cho trẻ 5 tuổi làm quen chữ cái là một vấn đề
mang ý nghĩa thiết thực, đáp ứng với yêu cầu giáo dục Mầm non giúp cho tôi
có thêm tài liệu quý phục vụ cho các hoạt động học tập, vui chơi của trẻ, rất
thiết thực và bổ ích làm phong phú thêm kiến thức phát triển ngôn ngữ, vốn từ
cho trẻ. Đồng thời phát huy được tính tích cực của trẻ trong các hoạt động đặc
biệt là hoạt động làm quen chữ cái đã góp phần thực hiện tốt phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
2. Khuyến nghị:
* Đối với các cấp lãnh đạo:
- Cần quan tâm mở các lớp bồi dưỡng, tổ chức các chuyên đề có nội
dung làm quen chữ cái cho trẻ 5 tuổi, nhằm trang bị kiến thức cho cán bộ giáo
viên mầm non.
* Đối với các nhà trường:
- Thường xuyên kiểm tra dự giờ giáo viên để định hướng giúp đỡ giáo
viên có kế hoạch giáo dục phù hợp với thực tế của trường.
- Tạo điều kiện hỗ trợ kinh phí để mua sắm đầu tư về tài liệu, trang thiết
bị phục vụ cho việc giảng dạy của các nhóm, lớp đặc biệt cho nội dung làm
quen chữ cái của lớp mẫu giáo 5 tuổi.
Trên đây là một số : “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6
tuổi làm quen chữ cái”. Bước đầu tôi đã sử dụng và thu được một số kết quả
như đã trình bày ở phần trên.
Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và bạn bè
đồng nghiệp để đề tài thêm hoàn thiện và được áp dụng rộng rãi.

MỤC LỤC
Thứ tự

Nội dung

17

Trang


Phần 1: Thông tin chung về sáng kiến

1

Tóm tắt sáng kiến

2

Phần 2: Mô tả sáng kiến

4

1

Hoàn cảnh nảy sinh

4

2

Cơ sở lý luận của vấn đề

5

3

Thực trạng của vấn đề

5

4

Các giải pháp và biện pháp thực hiện

7

5

Kết quả đạt được

8

6

Điều kiện để sáng kiến nhân rộng

16

Phần 3: Kết luận
1

2

Kết luận
Khuyến nghị

17
17

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Chương trình giáo dục mầm non - Bộ Giáo Dục và Đào tạo
- Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5- 6 tuổi
- Đánh giá bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi.

GIÁO ÁN MINH HỌA
Đề tài : Làm quen chữ cái U, Ư.
Chủ đề : Nghề nghiệp
18


Đối tượng 5-6 tuổi
Thời gian : 30-35 phút
I. Mục đích:
1. Kiến thức :
Trẻ nhận biết đúng chữ U,Ư. Nhận ra chữ u, ư trong từ « Gặt lúa, kỹ sư »
biết đặc điểm cấu tạo chữ u,ư.
2. Kỹ năng :
Rèn kỹ năng phân biệt và phát âm đúng chữ u,ư cho trẻ. Biết phân biệt
sự giống và khác nhau giữa 2 chữ u,ư qua đặc điểm cấu tạo các nét chữ.
3. Thái độ :
Trẻ thích học chữ cái tham gia vào tiết học sôi nổi, hứng thú đa số trẻ

phát âm đúng chữ u,ư. Giáo dục trẻ yêu quý kính trọng cô giáo, giữ gìn sản
phẩm của các nghề.
II. Chuẩn bị :
- Giáo án điện tử, máy tính, máy chiếu.
- Sản phẩm của nghề : Bao thóc, bắp ngô mang chữ cái u,ư,e,ê,a,ă,â...,
vòng thể dục.
- Thẻ chữ e,ê,u,ư.
- Tranh ảnh về các nghề
III. Tiến hành :
1.

Hoạt động của cô
LQCC : U,Ư

Hoạt động của trẻ

* HĐ1 : Trò chuyện
+ Cho trẻ hát bài « Cháu yêu cô chú công nhân »

Trẻ hát và trò chuyện

Trò chuyện với trẻ về nội dung bài hát

cùng cô.

- Bài hát nói về ai ?
- Chú công nhân trong bài hát làm nghề gì ?
- Các con có biết ở địa phương các con có những
nghề nào phổ biến không ?
* HĐ2 : Quan sát đàm thoại

19

Trẻ trả lời theo ý hiểu


- Cho trẻ quan sát những bức tranh về các nghề và Trẻ quan sát và nhận xét
cho trẻ nhận xét.
- Ở địa phương các con có rất nhiều nghề nhưng
các con có biết nghề gì làm ra thóc gạo cho các con
ăn hàng ngày không ? Nghề phổ biến nhất là nghề Trẻ trả lời
nào ?
- Đây là hình ảnh các bác nông dân đang làm gì ?
(Gặt lúa)
- Cho trẻ quan sát và nhận xét ?

Trẻ chọn và đọc

- Cho trẻ chọn chữ cái đã học ?
- Trên màn hình còn chữ cái gì ai biết ?

Trẻ lên chọn

(Cô cho trẻ lên chọn)
+ Cô giới thiệu chữ U

Lắng nghe

- Hôm nay cô cùng các con làm quen chữ cái U
nhé.

Trẻ về chỗ ngồi

- Muốn biết đặc điểm, cấu tạo của chữ U như thế Lắng nghe
nào thì các con hãy nhẹ nhàng về chỗ ngồi nào ?

Trẻ phát âm

- Cô phát âm (2 -3 lần)
- Cho trẻ phát âm : Cả lớp phát âm -Tổ - Nhóm Cá nhân phát âm ?

Trẻ nhận xét

(Cô bao quát và sửa sai cho trẻ.)
- Cho trẻ nhận xét chữ U ?

Trẻ nhận xét và đọc

+ Các con quan sát cô có bức tranh gì đây ?
- Cho trẻ nhận xét tranh « Kỹ sư » và đọc từ dưới 1 Trẻ lên chọn
tranh ?
- Trong từ kỹ sư có chữ cái Ư ai giỏi lên chọn giúp Lắng nghe
cô nào ?

Trẻ phát âm

- Cô giới thiệu chữ Ư và phát âm (2-3 lần)
- Cho trẻ phát âm.
- Cho cả lớp phát âm - tổ - nhóm- cá nhân phát Trẻ nhận xét
20

âm ?
(Cô lưu ý sửa sai cho trẻ)

Cả lớp phát âm

- Cho trẻ nhận xét chữ Ư

Trẻ so sánh

- Cô khái quát lại ?
- Cho cả lớp phát âm lại

Cả lớp phát âm

+ Cho trẻ so sánh chữ U, Ư có điểm gì giống nhau Trẻ trả lời
và khác nhau.
- Cho cả lớp phát âm lại 2 chữ U, Ư

Trẻ chơi trò chơi

- Hỏi trẻ hôm nay các con làm quen với 2 chữ cái
gì ?
* HĐ 3 : Luyện tập củng cố :
+ Trò chơi 1 : « Vòng quay bánh xe »

Trẻ đọc to

Cô quay bánh xe khi bánh xe dừng mũi tên chỉ vào
chữcái nào thì trẻ phát âm to và chọn thẻ chữ giơ

lên.
Cô bao quát và khuyến khích trẻ chơi.
+ Trò chơi 2 : « Ô cửa bí mật»
Cô cho trẻ chọn ô cửa và mời 1 bạn lên mở ô cửa Chia thành 2 đội
đó khi ô cửa được mở ra thì các bạn phát âm to chữ
cái trong ô cửa vừa mở.
Cô bao quát và động viên trẻ.
+ Trò chơi 3 : « Vui cùng bác nông dân»
- Cách chơi : Chia lớp thành 2 đội nhiệm vụ của
các bác nông dân phải bật qua các vòng thể dục ra
cánh đồng chuyển các bao thóc, và những chiếc
bắp ngô mang chữ cái U,Ư về nhà sau đó chạy
nhanh về cuối hàng đứng bạn tiếp theo tiếp tục bật
lên.
- Luật chơi : Mỗi lần bật lên các con chỉ được mang
về giúp các bác nông một sản phẩm mang chữ cái Trẻ chơi trò chơi 2 lần
21


U, Ư sau một bản nhạc kết thúc đội nào mang về
cho bác nông dân được nhiều sản phẩm mang chữ Trẻ đọc và ra chơi
cái U, Ư thì đội đó sẽ chiến thắng.
(Cô bao quát động viên trẻ chơi sau mỗi lần cô
kiểm tra kết quả và động viên khích lệ trẻ).
- Tổ chức cho trẻ chơi 2 lần, lần 2 yêu cầu mỗi đội
mang về giúp bác nông dân một loại chữ U hoặc Ư.
- KT : Cho trẻ đọc bài thơ « Bé làm bao nhiêu
nghề » và cho trẻ ra chơi.

22