skkn một số BP nhằm phát triển khả năng giao tiếp cho trẻ 5 6 tuổi trong trường mầm non

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp nhằm phát triển khả năng giao tiếp
cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non.”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Phát triển tình cảm- kĩ năng xã hội.
3. Tác giả:
Họ và tên:

Vũ Thị Hồng Hạnh

Giới tính: Nữ.

Ngày tháng/năm sinh: 11/06/1989.
Trình độ chuyên môn: Đại học mầm non.
Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên - Trường mầm non Sao Mai.
Điện thoại: 0969761989
4. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có) : Trường mầm non Sao Mai
5. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Trẻ mầm non, cơ sở vật
chất của lớp học, sự phối kết hợp của phụ huynh học sinh.
6. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Từ tháng 9/2014 đến tháng
2/2015.
HỌ TÊN TÁC GIẢ (KÝ TÊN)

XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN
VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

Vũ Thị Hồng Hạnh

1


TÓM TẮT SÁNG KIẾN

1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Giao tiếp có vai trò quan trọng trong đời sống mỗi cá nhân cũng như các
mối quan hệ trong xã hội. Thông qua giao tiếp mà con người tiếp thu, lĩnh hội các
giá trị văn hoá tinh thần trong nền văn hoá xã hội, các chuẩn mực đạo đức để hình
thành, phát triển các phẩm chất nhân cách, đạo đức, hành vi, thói quen. Dạy cho
trẻ biết cách giao tiếp với mọi người xung quanh, biết tập trung chú ý khi giao
tiếp, biết cách tiếp cận và biết bày tỏ thái độ, quan điểm của mình bằng lời nói, cử
chỉ, điệu bộ, nét mặt, biết cách giải quyết những tình huống trong cuộc sống, biểu
đạt những mong muốn, cảm xúc, suy nghĩ, làm những việc nên làm, đồng thời
biết lắng nghe và hiểu người khác. Đây là một nội dung vô cùng quan trọng trong
chăm sóc và giáo dục cho trẻ em độ tuổi mầm non, nhất là trẻ 5-6 tuổi.
Việc tìm tòi và phát triển những biện pháp như: tạo môi trường để phát
triển khả năng giao tiếp cho trẻ, dạy trẻ cách giao tiếp trong các trường hợp khác
nhau, rèn cho trẻ các kĩ năng giao tiếp cơ bản … là một việc làm vô cùng quan
trọng đã mang lại hiệu quả thiết thực trong việc phát triển kĩ năng sống cho trẻ.
Từ đó phát triển các kĩ năng: hoạt động tập thể, học tập, và phát triển tình cảm- kĩ
năng xã hội cho trẻ.
2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến:
- Điều kiện áp dụng: Học sinh và cơ sở vật chất của nhóm lớp.
- Thời gian áp dụng: Đề tài được tiến hành nghiên cứu và thực hiện ở trường
mầm non nơi tôi công tác trong thời gian là 1 năm ( 2014- 2015).
- Đối tượng áp dụng: Cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non.
3. Nội dung sáng kiến:
Đây là đề tài đã có rất nhiều đồng chí nghiên cứu, xong điểm mới mà tôi đưa
ra đó là: Lấy trẻ làm trung tâm, tạo môi trường hoạt động linh hoạt, sáng tạo khiến
cho trẻ không cảm thấy bị gò ép, bó buộc. Đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao
chất lượng việc phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non.
2

Những biện pháp trong sáng kiến được tôi tiến hành trực tiếp bằng cơ sở vật
chất tại lớp và trên trẻ lớp tôi qua các hoạt động tôi xây dựng hàng ngày. Đã mang lại
những hiệu quả vô cùng thiết thực, có khả năng áp dụng đồng bộ cao, tôi mong muốn
sẽ được áp dụng trong trường tôi cũng như các trường mầm non nói chung.
Với những kinh nghiệm đã có trong quá trình giảng dạy, tôi đã mạnh dạn
áp dụng các biện pháp mới nhằm phát triển và tăng cường khả năng giao tiếp
cho trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi. Trong quá trình áp dụng tôi nhận thấy
khả năng giao tiếp của học sinh tăng từ mức trung bình ở thời điểm khảo sát lúc
ban đầu, đã đạt mức tốt, khá ở thời điểm khảo sát nghiệm thu kết quả của việc
áp dụng sáng kiến. Vì vậy, việc áp dụng các biện pháp phát triển kĩ năng giao
tiếp cho trẻ đã mang lại những lợi ích thiết thực, giúp trẻ tự tin hơn trong học tập
cũng như trong cuộc sống.
4. Khẳng định giá trị, kết quả đạt được của sáng kiến.
Sau khi áp dụng những biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ 5-6
tuổi trong trường mầm non, tôi nhận thấy trẻ có những tiến bộ rõ rệt về giao
tiếp. Trẻ mạnh dạn, tự tin và có những kĩ năng giao tiếp cơ bản với mọi người
xung quanh đồng thời hình thành ở trẻ thói quen văn minh góp phần chuẩn bị
tâm lí để trẻ sẵn sàng đi học.
5. Đề xuất kiến nghị để thực hiện áp dụng hoặc mở rộng sáng kiến.
Để làm tốt việc này, đòi hỏi cô giáo cần có tâm huyết với nghề và quan
trọng hơn nữa là sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường và gia đình. Cô đóng
vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt trẻ, là người trung gian kích thích trẻ
giao tiếp với mọi người xung quanh. Vì vậy, cô cần tìm tòi, khám phá, tự
nâng cao vốn hiểu biết và nâng cao năng lực làm việc của mình nhằm đáp ứng
nhu cầu giảng dạy. Việc đầu tư các phương tiện, trang thiết bị, vật liệu, đồ
dùng đồ chơi cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc rèn kĩ năng giao tiếp
cho trẻ. Đặc biệt, là sự phối kết hợp giữa phụ huynh học sinh và nhà trường là
vô cùng quan trọng. Đóng vai trò chủ chốt trong việc hình thành kĩ năng giao
tiếp cho trẻ.
3

MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Là một giáo viên mầm non, việc dạy trẻ kĩ năng giao tiếp là một trong
những việc làm thường xuyên và xuyên suốt trong quá trình giảng dạy. Kĩ năng
giao tiếp của trẻ không nhất thiết là phải truyền tải qua các tiết học mà nó được
lồng ghép trong các tiết học, trong quá trình trẻ vui chơi và hoạt động hàng
ngày. Là việc thường xuyên thực hiện nhưng không phải giáo viên nào cũng
nắm bắt được các biện pháp giúp trẻ phát triển kĩ năng giao tiếp một cách tốt
nhất. Giao tiếp là một nhu cầu không thể thiếu của mỗi con người, nhờ có kỹ
năng giao tiếp mà con người có thể chung sống và hòa nhập trong một xã hội.
Vì vậy, để thực hiện các mục tiêu giáo dục cho trẻ thì điều cần thiết là phải hình
thành và phát triển ở các em kĩ năng giao tiếp ngay từ lứa tuổi mầm non. Kĩ
năng giao tiếp không phải bẩm sinh, di truyền mà nó được hình thành và phát
triển trong quá trình sống, quá trình hoạt động, trải nghiệm, luyện tập, rèn
luyện...
Đối với trẻ 5-6 tuổi nhu cầu về ngôn ngữ của trẻ ở giai đoạn này là rất
lớn.Trẻ khao khát được tìm hiểu về thế giới xung quanh, mong muốn được thể
hiện mình, được thể hiện những hiểu biết mà mình có. Nhưng không phải trẻ
nào cũng biết cách thể hiện vì khả năng giao tiếp và vốn từ của trẻ còn hạn chế.
Và nếu giáo viên không tìm ra những phương pháp mới nhằm tạo ra sự hứng thú
cho trẻ và giúp trẻ cảm nhận được lợi ích của việc phát triển khả năng giao tiếp
thì sẽ dễ dàng khiến trẻ nhàm chán, không muốn tham gia vào các hoạt động mà
cô đưa ra. Thông qua quá trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ, cô có thể tạo cho trẻ
hứng thú tìm hiểu về thế giới xung quanh, tri giác các sự vật, hiện tượng. Nhờ
đó, mà kích thích sự tò mò, kích thích sự ham hiểu biết của trẻ, giúp trẻ phát
triển tư duy và phát triển thế giới quan cho trẻ. Tránh được sự thụ động, chứng
tự kỉ khi trẻ không thể hòa nhập với mọi người xung quanh.
Việc phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là vô

cùng quan trọng. Qua thực tế, tôi nhận thấy khả năng giao tiếp của trẻ còn nhiều
bất cập. Trẻ chưa biết cách giao tiếp, ứng xử với mọi người xung quanh. Một số
4


trẻ có kĩ năng thì cũng chỉ dừng ở kĩ năng cơ bản như chào, hỏi, cảm ơn, xin lỗi.
Với những kĩ năng khó hơn như: trao đổi, chia sẻ, nghe và hiểu …trẻ vẫn rất bỡ
ngỡ. Điều này, khiến trẻ gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống cũng như trong
học tập. Và giáo viên cũng gặp nhiều khó khăn hơn trong qua trình truyền thụ
kiến thức cho học sinh. Vì vậy, tôi đã đúc rút những kinh nghiệm của mình qua
những năm tháng giảng dạy để đưa ra một số biện pháp phát triển kĩ năng giao
tiếp cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non.
2. Cơ sở lí luận của vấn đề:
Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng những năm đầu đời của trẻ là
những năm quan trọng nhất cho sự phát triển toàn diện của đứa trẻ và ngôn
ngữ cũng là một quá trình tâm lý diễn ra rất mạnh ở trẻ.Ở giai đoạn này trẻ
học và nắm được tiếng mẹ đẻ của mình, do vậy mà phát triển kỹ năng giao
tiếp cho trẻ là rất quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng đến tư duy và quá trình học
sau này.
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 5 - 6 tuổi, đây là giai đoạn mà trẻ
mẫu giáo phát triển cao độ nhất. Mọi kĩ năng về ngôn ngữ và giao tiếp đều đã
cứng cáp, khả năng tri giác và tưởng tưởng đều phát triển nên trẻ càng khao khát
thể hiện bản thân. Kĩ năng giao tiếp tốt sẽ giúp trẻ phát triển sự tự tin, có ý thức
tốt về giá trị bản thân, và duy trì các mối quan hệ tốt hơn với mọi người xung
quanh. Giao tiếp là cách duy trì và phát triển tất cả các mối quan hệ thông qua
việc trẻ thể hiện bản thân bằng cách bộc lộ những suy nghĩ, cảm xúc của mình
và kết nối với những người xung quanh. Mặt khác, đây đã là năm cuối cùng của
trẻ tại trường mầm non, trẻ đã quen với việc đi học, quen với phương pháp học
mà chơi tại trường mầm non. Các khái niệm sống xung quanh trẻ đã được hình
thành rõ ràng, trẻ lại càng khao khát được bộc lộ, được thể hiện. Hơn nữa vốn

ngôn ngữ của trẻ ở độ tuổi này đã tương đối đủ để trẻ có thể diễn đạt với người
khác về mong muốn, về những gì mà trẻ muốn thể hiện. Vì vậy, kĩ năng giao
tiếp tốt là để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh.
Với tất cả các môn học trong trường mầm non như: Văn học, âm nhạc, tạo hình,
khám phá khoa học-xã hội…hay các hoạt động vui chơi trong trường mầm non
5


đều cần tới kĩ năng giao tiếp. Nếu không có khả năng giao tiếp, trẻ không thể
tham gia vào bất kì hoạt động nào. Giống như người lớn, trẻ em giao tiếp bằng
ngôn ngữ nói hoặc ngôn ngữ cơ thể. Và dù giao tiếp bằng phương thức nào, ta
cũng cần rèn cho trẻ những kĩ năng giao tiếp tốt.
Đó là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp
cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non”
3. Thực trạng vấn đề cần giải quyết
Qua quá trình điều tra thực trạng tại trường mầm non A, tôi nhận thấy vấn
đề phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ có những thuận lợi và tồn tại sau:
* Thuận lợi:
Phòng giáo dục, nhà trường đã thường xuyên tổ chức các chuyên đề về
phát triển kĩ năng sống, đặc biệt là kĩ năng giao tiếp cho giáo viên học tập và rút
kinh nghiệm.
Giáo viên 5 tuổi hầu hết là những người có chuyên môn và nghiệp vụ
vững vàng, có kinh nghiệm trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, thường xuyên tiếp
thu các phương pháp mới. Đó là một lợi thế để áp dụng những phương pháp dạy
học có hiệu quả.
Trẻ nhanh nhẹn hoạt bát, ham hiểu biết điều này rất thuận lợi cho việc tổ
chức các hoạt động.
* Tồn tại:
Giáo viên chưa chú ý phát triển kĩ năng giao tiếp ở trẻ. Hầu hết vẫn là
lồng ghép không chủ định.

Trẻ mẫu giáo lớn vốn hiếu động mà nhu cầu phát triển kĩ năng giao tiếp ở
trẻ thường diễn ra tự phát, khiến trẻ khó khăn trong việc tiếp nhận các phương
pháp mới mà cô đưa ra.
Với những bất cập trên tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng phát triển kĩ
năng giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi đầu năm học 2014 – 2015 như sau:
Nội dung khảo
Thời

Tổng

điểm

số trẻ

sát

Xếp loại
Tốt
S.trẻ
%

6

Khá
S.trẻ
%

ĐYC
S.trẻ
%

KĐYC
S.trẻ
%


khảo
sát
Đầu
năm
T9/

35

2014

K/n nghe hiểu
K/n chia sẻ
K/n trao đổi
Thói quen giao

10

29

5

14

14

40

6

17

8

23

7

20

11

31

9

26

7

20

8

23

9

26

11

31

5

14

6

17

14

40

10

29

tiếp
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi nhận thấy rằng, việc phát triển kĩ năng

giao tiếp cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non là vô cùng quan trọng. Với sĩ
số lớp là 35 cháu mà thực trạng những cháu kĩ năng khá, tốt còn thấp, vẫn còn

nhiều trẻ chưa đạt yêu cầu. Ngay từ đầu năm học tôi đã đúc rút kinh nghiệm,
đồng thời tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu qua quá trình quan sát trẻ hàng ngày để
đưa ra các biện pháp mới, nhằm phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ trong trường
mầm non một cách tốt nhất.
4. Một số biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi trong
trường mầm non :
4.1. Tạo môi trường để phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ thông qua
hoạt động vui chơi.
Việc tạo môi trường vui chơi nhằm hình thành cho trẻ những ấn tượng,
cảm xúc cho trẻ về giao tiếp. Tôi tạo cho trẻ môi trường phong phú, đa dạng để
khi trẻ đến trường, điều tác động đầu tiên đến trẻ là môi trường của lớp học, là
cách tôi trang trí, sắp xếp lớp học cho trẻ. Đây là tác động cần thiết cho trẻ khi
muốn kích thích ý muốn giao tiếp ở trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu kế hoạch của chủ
đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ 5-6
tuổi để tạo môi trường hoạt động xung quanh trẻ.
Hoạt động vui chơi là một trong những loại hình hoạt động của trẻ ở trong
trường mầm non mà trẻ sử dụng ngôn ngữ giao tiếp nhiều nhất. Đây là hoạt
động chủ đạo của trẻ mẫu giáo được giáo viên lên kế hoạch, tổ chức, hướng dẫn
nhằm giúp trẻ thỏa mãn những nhu cầu vui chơi và nhận thức, đồng thời nhằm
giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ ở lứa tuổi này. Vì vậy, việc tổ chức tốt
7


các hoạt động góc sẽ giúp trẻ học được rất nhiều điều, trẻ phản ánh những điều
mình quan sát được ở thế giới xung quanh, qua đó kích thích sự giao tiếp của trẻ.
4.1.1. Xây dựng nội dung chơi cụ thể và trang trí các góc theo từng chủ đề.
Tôi xây dựng nội dung chơi cụ thể ở các góc theo từng chủ đề. Đặc biệt
lưu ý các góc trẻ có thể phát triển kĩ năng giao tiếp nhiều như: Góc phân vai, góc
xây dựng, góc nghệ thuật.
Tôi thiết kế góc, bố trí tạo không gian hợp lí ở các góc chơi cho trẻ.

Bố trí những góc ồn ào ở xa các góc yên tĩnh nhằm tạo hiệu ứng chơi tốt nhất.
Có danh giới giữa các góc rõ ràng, sử dụng tường hoặc các giá tủ để chia
khoảng cách giữa các góc chơi.
Có thể tận dụng mặt sau các giá đồ chơi để treo tranh ảnh, đồ dùng tự tạo
do bé làm ra để trang trí phù hợp với góc chơi tạo cho trẻ hứng thú chơi.
Có lối đi giữa các góc đủ rộng cho trẻ di chuyển.
Đặt tên góc sao cho dễ hiểu nhưng lại hấp dẫn như: Phòng khám đa khoa,
siêu thị của bé, Tổ ấm gia đình, kĩ sư tương lai, em thích làm ca sĩ…
Từng thời gian hoặc sau mỗi chủ điểm cần thay đổi cách bố trí, trang trí
và hoạt động ở các góc để tạo cảm giác mới lạ, hấp dẫn trẻ.
4.1.2. Xác định các góc và những tác động của cô để rèn kĩ năng giao
tiếp cho trẻ.
Tại lớp có các góc chơi đó là: góc học tập, góc xây dựng, góc nghệ thuật,
góc phân vai, góc thiên nhiên. Tuy nhiên tôi xác định góc phân vai, góc nghệ
thuật và góc xây dựng là các góc trẻ sử dụng kỹ năng giao tiếp nhiều nhất nên
tôi đặc biệt quan tâm và thực hiện việc rèn kỹ năng giao tiếp như sau:
* Kỹ năng nghe, hiểu:
Góc nghệ thuật: ở góc này tôi chuẩn bị đầy đủ các đạo cụ âm nhạc, không
gian nghệ thuật để cho trẻ hoạt động. Giới thiệu và trò chuyện cùng trẻ về các
bài hát, cho trẻ lắng nghe các âm thanh, giai điệu khác nhau. Rèn luyện kĩ năng
nghe cho trẻ.
VD: Các con ơi, chủ đề này chúng mình có những bài hát nào mà các con
biết nhỉ? Bạn nào giúp cô kể tên các bài hát mà chúng mình đã biết nào?
8


Con muốn hát tặng cô và các bạn một bài hát không? Bài hát đó tên là gì
nhỉ? Con nhận thấy bài hát có giai điệu như thế nào?...
Sau khi trẻ hát, tôi trò chuyện cùng trẻ về cảm nhận của trẻ khi nghe bạn
hát. Qua các câu hỏi như: Con thấy bạn hát như thế nào? Bài hát bạn vừa hát con

thấy có hay không? Con có thuộc bài hát không?..
Trò chuyện và tăng cường khả năng nghe, hiểu của trẻ qua các bài thơ,
câu chuyện. Tôi gợi ý cho trẻ về các bài thơ và câu chuyện mà trẻ đã biết. Có thể
là cho trẻ luân phiên đọc thơ, cùng kể nối tiếp một câu chuyện hoặc xem các bạn
đóng kịch. Dù áp dụng phương pháp nào, cũng sắp xếp sao cho khi có bạn biểu
diễn thì sẽ có bạn đóng vai khán giả và sẽ cùng nhận xét về nội dung mà các bạn
vừa thể hiện.
Ở góc chơi này tôi thường xuyên thay đổi các phương thức lắng nghe
bằng cách áp dụng phương pháp kể nối, đọc nối, đóng kịch sáng tạo. Các hình
thức này kích thích trẻ nghe rất tốt và rèn cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin.
VD: Cho trẻ kể nối câu chuyện: Mèo con học chải răng. Muốn tham gia
kể chuyện, trẻ phải lắng nghe bạn kể. Tôi chia số thứ tự cho trẻ và yêu cầu trẻ:
Khi bạn kể xong câu của bạn, con cần nối tiếp câu của mình luôn. Có thể kết
hợp cùng biểu cảm khuôn mặt và hành động nếu trẻ đã thuộc câu chuyện cho
thêm phần sinh động.
Góc phân vai: Đây là góc dễ dàng tạo sự hứng thú cho trẻ. Khi rèn kĩ năng
nghe, hiểu cho trẻ, tôi hướng trẻ chơi các vai chơi như Bác sĩ khám bệnh, cô
giáo, hướng dẫn viên du lịch…
VD: Với mỗi vai chơi, tôi thường nhắc nhở trẻ: Bác sĩ muốn khám bệnh
tốt cần lắng nghe bệnh nhân trò chuyện và miêu tả biểu hiện, qua đó mới chẩn
đoán được bệnh. Và bệnh nhân, muốn nhanh khỏi bệnh thì cần chú ý lắng nghe
xem bác sĩ dặn dò mình những gì, uống thuốc khi nào…
* Kĩ năng trao đổi:
Bé đi siêu thị ( Góc phân vai): Ở góc chơi này, kĩ năng trao đổi sẽ được
thể hiện rõ ràng nhất. Tôi hướng dẫn trẻ cách trao đổi với nhau để trẻ có thể thể
hiện ý muốn của mình bằng hành động, lời nói. Với những vai chơi mới, tôi
9


thường nhập vai chơi cùng trẻ để trẻ có thể cảm nhận tốt nhất về cách chơi vai

chơi của mình.
VD: Trong quá trình đi siêu thị, tôi hướng trẻ chọn món đồ mà trẻ thích,
sau đó trẻ sẽ phải trao đổi với người bán hàng về món đồ trẻ muốn mua, số
lượng đồ muốn mua và phải trả tiền. Ngược lại với người mua hàng, thì tôi
hướng người bán hàng, muốn bán được hàng thì phải niềm nở mời khách, chào
khách nhiệt tình…
Góc xây dựng: Ở góc này, kĩ năng trao đổi được thể hiện qua sự bàn bạc
giữa các kĩ sư xây dựng. Với mỗi một chủ đề, tôi xây dựng các công trình khác
nhau, và yêu cầu trẻ thực hiện. Khi cho trẻ chơi ở góc này, trước tiên tôi phân
công kĩ sư trưởng và các công nhân xây dựng. Tôi quan sát và thăm dò ý tưởng
của trẻ, qua đó khuyến khích trẻ muốn tạo được công trình đẹp cần có sự trao
đổi ý kiến với nhau, có sự liên kết giữa các kĩ sư xây dựng.
Sự trao đổi còn được thể hiện giữa các góc chơi với nhau.
* Kĩ năng chia sẻ hợp tác và ứng xử trong giao tiếp:
Với kĩ năng này, ngoài giao tiếp bằng ngôn ngữ lời nói tôi đi sâu vào giao
tiếp bằng ngôn ngữ cơ thể như hành động, ánh mắt, nụ cười… Với mỗi góc chơi
sự thể hiện lại khác nhau. Như đóng vai bác sĩ: Khi người bệnh miêu tả các bệnh
chứng thì bác sĩ cần nhìn bênh nhân bằng ánh mắt trìu mến. Khi phát thuốc,
thăm khám cần nói nhẹ nhàng, dặn dò bệnh nhân với thái độ niềm nở, ân cần.
Hay đóng vai mẹ thì ngoài lời nói cần kết hợp với những cử chỉ dịu dàng như
vuốt tóc, âu yếm con….
Việc phát triển các kĩ năng giao tiếp cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi
giúp trẻ có cơ hội học mà chơi, chơi mà học. Thông qua đó, việc tiếp thu các
kiến thức trở nên dễ dàng, thoải mái hơn. Tránh tình trạng gò ép trẻ, khiến trẻ
căng thẳng, không muốn tham gia vào các hoạt động.
4.2. Rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
Rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho trẻ là nhằm giúp các em rèn luyện kỹ
năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; Giáo dục cho học sinh hành vi,
thói quen, lễ giáo. Đối với học sinh mầm non việc hình thành các kỹ năng cơ
10

bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình
hình thành và phát triển nhân cách sau này của trẻ. Với lứa tuổi này, chủ yếu là
hình thành các nhóm kĩ năng cơ bản như: biết giới thiệu về bản thân, về gia
đình, về trường lớp học và bạn bè thầy cô giáo. Biết chào hỏi lễ phép trong nhà
trường, ở nhà và ở nơi công cộng. Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi… Thực tế trong
nhà trường, thông qua các môn học, các hoạt động tập thể trẻ được dạy cách
chào hỏi lễ phép nhưng khi đi vào thực tế, nhiều trẻ thiếu kỹ năng giao tiếp,
không có thói quen chào hỏi, tự giới thiệu mình với người khác, thậm chí có
nhiều trẻ còn không dám nói hoặc không biết nói lời xin lỗi khi làm sai.
4.2.1. Rèn kĩ năng giao tiếp cho trẻ trên các tiết học.
Ở trường mầm non, trẻ được học tập nhiều môn học chia thành 5 lĩnh vực
phát triển. Với các môn học này, giáo viên đều có thể lồng ghép các nội dung
tích hợp như tích hợp giáo dục phát triển các kĩ năng như kĩ năng giao tiếp. Bản
thân tôi, thường lồng ghép vào các tiết học như: tạo hình, khám phá khoa học-xã
hội…Việc lồng ghép nội dung này vào các tiết học đảm bảo việc trẻ vẫn có thể
tiếp thu được các kiến thức cô truyền đạt đồng thời có được các kĩ năng cô lồng
ghép.
VD: Khi cho trẻ tham gia tạo hình. Trẻ được cùng cô thảo luận về đề tài
mà cô đưa ra, qua đó trẻ được nói, được thể hiện những cảm xúc và suy nghĩ của
bản thân về đề tài. Sau khi trẻ hoàn thiện sản phẩm, cô cho trẻ xem và nhận xét
về bài của mình và bài của bạn. Quá trình nhận xét sản phẩm trẻ sẽ thể hiện
được khả năng giao tiếp của mình, tôi cũng có cơ hội để uốn nắn và rèn kĩ năng
giao tiếp cho trẻ.
Ngoài lồng ghép vào các môn học chủ đạo, tôi còn đưa nội dung phát
triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ vào các tiết hoạt động hàng ngày như: Hoạt động
ngoài trời, hoạt động chiều. Với hoạt động chiều, thời gian hoạt động ngắn và
tâm lí trẻ còn chưa thoải mái sau khi ngủ dậy, tôi cho trẻ vận động nhẹ nhàng
hoặc chơi một trò chơi vận động. Sau đó, tôi triển khai các nội dung giáo dục

thường là các tình huống ngắn và yêu cầu trẻ xử lí theo cách của trẻ.
4.2.2. Rèn kĩ năng giao tiếp cho trẻ thông qua các hoạt động tập thể.
11


Muốn tham gia vào các hoạt động tập thể ở trường mầm non, trẻ cũng
cần phải có những kĩ năng nhất định. Một trong những kĩ năng đó là kĩ năng
giao tiếp. Khi không thể nghe, hiểu, trẻ cũng không thể tham gia vào các hoạt
động mà cô đưa ra. Ở trường mầm non, một số hoạt động tập thể tiêu biểu trong
năm gắn kết học sinh các khối lớp với nhau đó là: Ngày lễ khai giảng, Tết trung
thu, mừng Tết nguyên đán… Tùy theo từng trường và đặc điểm của từng khối
lớp mà có những biện pháp tổ chức khác nhau.
Với trẻ 5-6 tuổi, những kĩ năng tham gia hoạt động tập thể ở giai đoạn này
khá tốt. Để rèn kĩ năng giao tiếp cho trẻ thông qua các hoạt động tập thể diễn ra
trong trường, tôi đặc biệt lưu ý đến việc lập kế hoạch tham gia vào hoạt động
cho học sinh lớp mình. Tạo cho trẻ môi trường hoạt động để trẻ có thể trao đổi,
chia sẻ và thể hiện những hiểu biết mà trẻ đã có.
VD: Trong hoạt động mừng năm mới 2015, cả trường tôi biến thành một
hội chợ lớn mừng Tết nguyên đán với đủ các gian hàng dân gian như: Gian hàng
bánh mứt kẹo, gian hàng chè, gian hàng bánh trưng, bánh dầy, gian hàng bán đồ
trang trí ngày tết… Lớp tôi đảm nhiệm gian hàng bánh trưng, bánh dầy. Khi
được giao nhiệm vụ, tôi lên kế hoạch cùng ban chi hội phụ huynh học sinh đồng
thời lập lên một kế hoạch hoạt động cho gian hàng của lớp mình. Muốn tăng
cường giao tiếp cho trẻ nên tôi chia học sinh ở lớp thành nhiều nhóm nhỏ. Nhóm
tham gia làm bánh cùng bố mẹ, nhóm phụ trách bán hàng bánh, nhóm chuẩn bị
nguyên liệu làm bánh… Mặc dù chia làm nhiều nhóm nhỏ, nhưng vì cùng hoạt
động nên trẻ thường xuyên phải trò chuyện, trao đổi và chia sẻ với bố mẹ, bạn
bè về các nguyên liệu làm bánh, cách làm bánh và cách mời khách mua bánh,
thưởng thức bánh. Cách làm này không những khiến cho trẻ hiểu biết nhiều hơn
về ngày tết cổ truyền của dân tộc mà còn tăng cường vốn từ và khả năng giao

tiếp cho trẻ.
4.2.3. Rèn kĩ năng giao tiếp cho trẻ thông qua các buổi trò chuyện hàng
ngày.
Hàng ngày, khi trẻ đến lớp, tôi thường dành thời gian đón trẻ và thời gian
rảnh rỗi trong ngày để cùng trò chuyện với trẻ. Đây là cách tôi quan sát trẻ giao
12


tiếp và quan tâm đến những trẻ giao tiếp kém. Với các hoạt động khác, tôi cần
bao quát toàn bộ lớp học, nhưng với hoạt động này, tôi có thể chú ý đến những
trẻ nhút nhát trong lớp. Với những trẻ này, tôi có thể tăng cường trò chuyện về
những chủ đề xoay quanh cuộc sống của trẻ, về những việc trẻ đã làm hay về
chủ đề mà làm đang thực hiện. Trong quá trình trò chuyện, tôi thường lựa chọn
ngôn ngữ dễ hiểu, câu hỏi đơn giản, ngắn gọn, kích thích trẻ nói. Bên cạnh việc
phát triển giao tiếp qua ngôn ngữ nói, tôi cũng chú ý đến việc rèn cho trẻ ngôn
ngữ giao tiếp cơ thể như cử chỉ, ánh mắt, nụ cười. Khi cùng trẻ trò chuyện, tôi
thường yêu cầu trẻ nhìn tôi và hỏi trẻ khi con vui con sẽ làm gì hay khi con buồn
con sẽ biểu hiện như thế nào? Ngoài ra, tôi còn làm một bộ đồ chơi biểu cảm
cho trẻ được treo ở vị trí trẻ dễ thấy để trẻ có thể quan sát và bắt chước. Khi cho
trẻ chơi trò chơi bắt chước, tôi sẽ nói biểu cảm và trẻ sẽ thể hiện biểu cảm giống
icon đã được tôi làm và treo sẵn. Việc trò chuyện hàng ngày, sẽ giúp nâng cao
khả năng trò chuyện của trẻ với người xung quanh.
Trong các kĩ năng giao tiếp cơ bản, lễ giáo là kĩ năng quan trọng và
thường gắn liền với cuộc sống hàng ngày của trẻ nhưng lại là kĩ năng trẻ tiếp thu
rất chậm. Trẻ có thói quen chào hỏi nhưng không phải là thường xuyên, đôi khi
với người lạ, người trẻ ít gặp trẻ thường không chào hỏi khi gặp, hoặc không
muốn trò chuyện cùng. Vì vậy, tôi thường xuyên nhắc nhở trẻ, trò chuyện cùng
trẻ để duy trì các kĩ năng này cho trẻ.
VD: Khi có khách đến thăm lớp, tôi theo dõi cách trẻ giao tiếp với khách
và nhận thấy trẻ không chào hỏi khách. Hoặc có trẻ chào nhưng chỉ chào khi

khách vào lớp, khi khách ra khỏi lớp, trẻ gặp khách ở sân trường hoặc hành lang
lớp thì không chào nữa. Nắm bắt được đặc điểm này của trẻ, tôi trò chuyện cùng
trẻ thường xuyên hơn và hỏi trẻ lí do vì sao con không chào khách khi khách ra
khỏi lớp. Tùy vào câu trả lời của trẻ mà tôi đưa ra những biện pháp giáo dục phù
hợp. Điều này giúp khắc sâu cho trẻ những hiểu biết về lễ giáo, về cách chào
hỏi, cảm ơn hay xin lỗi…
Việc lồng ghép các kĩ năng giao tiếp vào các hoạt động hàng ngày sẽ giúp
trẻ tiếp thu và giúp trẻ nhận thức về bản thân, sự tự tin, thực hiện những quy tắc
13


giao tiếp thông thường, biết làm một số việc đơn giản; hình thành và phát triển
các kỹ năng xã hội cần thiết: thể hiện tình cảm, sự chia sẻ, hợp tác, hình thành
một số kỹ năng ứng xử phù hợp với gia đình, cộng đồng, bạn bè và xã hội.
4.3. Phát triển vốn từ cho trẻ:
Với bất kì ngôn ngữ nào trên thế giới, muốn giao tiếp được đòi hỏi người
giao tiếp cần phải có một lượng vốn từ nhất định. Đối với trẻ 5-6 tuổi, những
khám phá và hiểu biết trong xã hội ở thời kì này là vô cùng lớn. Đi cùng với
những hiểu biết đó là khao khát được thể hiện mình. Nhưng hầu hết số trẻ trong
độ tuổi đều gặp vấn đề với vốn từ mà trẻ có. Nhiều khi trẻ lúng túng mà không
biết thể hiện những hiểu biết và suy nghĩ của mình như thế nào.
Với một số môn học như tạo hình, trẻ có thể dễ dàng đưa những hiểu biết
của mình vào sản phẩm. Nhưng với ngôn ngữ nói, trẻ luôn gặp phải khó khăn
trong quá trình giao tiếp do lượng từ mà trẻ có không đủ để trẻ gọi tên hay định
nghĩa về sự vật hiện tượng xung quanh.
Chính vì vậy, trong quá trình rèn và phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ,
tôi chú trọng đến việc phát triển vốn từ vựng cho trẻ. Khi đã có một vốn ngôn
ngữ nhất định, trẻ sử dụng ngôn ngữ để biểu đạt những hiểu biết, những suy
nghĩ, những cảm xúc của mình, Trẻ hiểu được lời chỉ dẫn của người lớn, của cô
giáo, thì các hoạt động trí tuệ, các thao tác tư duy được chính xác, kích thích trẻ

tích cực hoạt động, kích thích trẻ nói. Từ đó sự hiểu biết của trẻ ngày càng được
nâng cao.
Trước tiên, tôi tăng cường cho trẻ trò chuyện với mọi người xung quanh
về các chủ đề cô dự định muốn tăng cường vốn từ cho trẻ về lĩnh vực mà trẻ còn
yếu. Đây là cách dễ dàng nhất để trẻ bắt chước, học tập và thu lượm được những
từ mà trẻ chưa biết. Qua quá trình trò chuyện hàng ngày, vốn từ của trẻ sẽ được
tăng thêm. Đặc biệt, trong quá trình trò chuyện cùng trẻ, cô có thể gợi ý về một
số chủ đề khác nhau, từ đó đưa ra các câu hỏi mở, để trẻ đưa ra những nhận
định, những hiểu biết của mình. Trong khi trẻ nói, cô có thể bổ sung cho trẻ
những từ khó khi trẻ bí từ. Từ đó, thiết lập thêm cho trẻ hệ thống từ vựng.
14


Ngoài ra, kho tàng văn học rộng lớn với đầy đủ các chủng loại phong phú
như: Thơ, truyện, đồng dao, ca dao… chính là chìa khóa mở cánh cửa tri thức
cho trẻ, đồng thời có thể hoàn thiện hệ thống vốn từ cho trẻ. Trẻ có thể học mà
chơi, chơi mà học. Những bài đồng dao, ca dao cũng cung cấp cho trẻ lượng từ
vựng phong phú, từ dễ đến khó, từ đơn giản tới phức tạp. Tuy nhiên, trẻ ở độ
tuổi này thường chỉ hát hay đọc các bài đồng dao, ca dao trong lúc vui chơi mà
chưa phát huy hết được vai trò của chúng trong việc phát triển ngôn ngữ, đặc
biệt là làm giàu vốn từ. Có nhiều trẻ hát và đọc các bài đồng dao thuộc lòng mà
không hiểu hết được ý nghĩa và các từ trong đó. Vì vậy, trong quá trình giảng
dạy, tôi thường giảng cho trẻ nghe nhiều lần về nội dung của bài đồng dao, ca
dao và ý nghĩa của các từ khó. Từ đó tăng cường vốn từ cho trẻ.
Tích lũy vốn từ cho trẻ là cả một quá trình dài đòi hỏi sự tỉ mỉ, cần cù của
cô giáo và sự ham hiểu biết của trẻ. Có được vốn từ phong phú trẻ mới có thể dễ
dàng biểu đạt cảm xúc, suy nghĩ của mình. Thúc đẩy ở trẻ óc tưởng tượng, khả
năng phân tích, ghi nhớ. Giúp trẻ có được thêm những kĩ năng sống bổ ích.
4.4 Phối kết hợp với phụ huynh:
Giáo dục mầm non đòi hỏi sự kết hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà

trường. Nếu ở trên lớp cô có cố gắng dạy trẻ như thế nào đi nữa mà về nhà
không có sự phối kết hợp giáo dục của phụ huynh thì cũng không thể đạt kết quả
cao được. Và để nâng cao việc phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ thì sự kết hợp
giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy
rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết
khó khăn của phụ huynh.
Vì vậy, ngay từ buổi đầu họp phụ huynh tôi đã phân tích sâu sắc về tầm
quan trọng của việc dạy kĩ năng sống cho trẻ, đặc biệt là kĩ năng giao tiếp để
phụ huynh có thể nắm bắt được. Vì sao nói đây là kĩ năng quan trọng, vì kĩ năng
này có tốt, trẻ mới có thể dễ dàng tham gia, hòa mình vào các hoạt động khác
trong cuộc sống hàng ngày . Bên cạnh việc rèn kĩ năng cho trẻ thông qua các
hoạt động đưa ra trên lớp. Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình
tiếp thu và quá trình thể hiện của từng cháu. Việc này giúp phụ huynh học sinh
15


nắm rõ được khả năng của con em mình và có hướng cùng cô giáo dục trẻ. Với
những cháu còn yếu kém tôi mạnh dạn trao đổi vấn đề cùng phụ huynh về các
hoạt động, từ đó cùng các bậc phụ huynh giáo dục sâu hơn, kĩ hơn, có cảm xúc và
cách thể hiện rõ ràng hơn, nhờ đó trẻ sẽ có hứng thú hơn khi cô đưa ra hoạt động.
Ngày nay, cuộc sống có nhiều thay đổi, nhiều gia đình do quá bận rộn
mà không có thời gian chăm sóc con cái, thậm chí thời gian trò chuyện với con
cũng rất ít. Nhiều khi, ngoài thời gian đi học, trẻ thường tự chơi với đồ chơi
hoặc chơi điện tử, xem phim hoạt hình, chơi với người giúp việc… Đây là một
trong những yếu tố dẫn đến việc trẻ tự kỉ, không hòa đồng, không thích tham gia
vào các hoạt động bình thường.
Ví dụ: Lớp tôi có một học sinh tên là Trung Thành, thời kì đầu khi mới
đến lớp, cháu rất nhút nhát, ngày nào cũng khóc mặc dù đã là học sinh 5 tuổi.
Ngoài việc ngồi cạnh cô trong tất cả các hoạt động, cháu ít nói và không tham
gia vui chơi hay trò chuyện cùng bất kì thành viên nào của lớp. Để tránh việc

cháu tự cô lập mình, tôi đã trò chuyện và trao đổi cùng phụ huynh của cháu để
có thể nắm rõ được những đặc điểm tâm sinh lí của cháu khi ở nhà. Sau khi có
được những thông tin đầy đủ, tôi chia sẻ với phụ huynh cháu về những hiểu biết
và biện pháp của tôi để khiến cháu hòa đồng hơn như: Ở lớp, tôi thường ghép
cháu với nhóm bạn mạnh dạn và nhanh nhẹn để cháu được các bạn cùng hoạt
động, tăng cường trò chuyện với cháu, đưa cháu vào các hoạt động tập thể của
lớp… Ngoài ra, tôi cũng yêu cầu phụ huynh cần trò chuyện với cháu về những
việc cháu đã làm trên lớp hàng ngày cùng bạn và cô giáo. Qua một thời gian,
cháu đã mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp cùng cô và bạn.
Qua quá trình đó, phụ huynh sẽ nhận ra được tầm quan trọng của việc
giáo dục trẻ khi ở nhà. Khuyến khích trẻ học tập trong những thời gian rỗi ở nhà
bằng cách trò chuyện giao tiếp với mọi người xung quanh. Nhờ vậy kĩ năng của
trẻ sẽ tăng lên rõ ràng.
Tóm lại, muốn trẻ đạt được kĩ năng tốt đòi hỏi người giáo viên cần có sự sáng
tạo trong giàng dạy, có sự tìm tòi, đưa ra những phương pháp, biện pháp mới giúp trẻ
tiếp thu được tri thức mà cô truyền đạt bằng cách nhẹ nhàng và thoải mái nhất.
16


5. Kết quả đạt được sau khi áp dụng các biện pháp:
Sau một thời gian thực hiện các phương pháp trên tôi nhận thấy trẻ
lớp mình đã có những tiến bộ rõ ràng. Kĩ năng giao tiếp của trẻ tương đối
đồng đều và tốt. Khả năng lắng nghe, kĩ năng chia sẻ, trao đổi và sự hình
thành các thói quen giao tiếp của trẻ tăng cao. Những đề tài cô đưa ra được
trẻ hứng thú đón nhận và đưa những ý kiến sáng tạo của mình. Thêm vào đó,
qua quá trình tự nghiên cứu, bản thân tôi cũng đúc kết được rất nhiều kinh
nghiệm.
* Kết quả đạt được trên trẻ như sau:
Số trẻ hứng thú với các hoạt động có yêu cầu giao tiếp chiếm đến 90%,
tiết học nhờ đó mà sôi nổi hơn.

Tỉ lệ trẻ đạt được các kĩ năng giao tiếp càng cao trẻ, vốn từ của ngày càng
phong phú.
Hầu hết các trẻ có kĩ năng hoạt động tập thể tốt, không còn tình trạng trẻ
trốn tránh tham gia các hoạt động cô đưa ra. Một số kĩ năng cơ bản của giao tiếp
như: Lắng nghe,chia sẻ, trao đổi…trẻ đều thực hiện rất tốt.
* Đối với bản thân:
Bản thân tôi đã nhận thức sâu sắc được tầm quan trọng của việc phát triển
kĩ năng giao tiếp cho trẻ trong trường mầm non. Qua việc sử dụng các biện pháp
trên tôi đã tạo được môi trường lớp học phong phú, không khí lớp học luôn sôi
nổi, và hơn hết là tạo cho trẻ những kĩ năng sống cơ bản.
Khi trẻ có thói quen và các kĩ năng giao tiếp, trẻ sẽ cởi mở hơn, hòa
đồng hơn trong mọi hoạt động, tránh được các chứng tự kỉ, thụ động. Cô
giáo sẽ đỡ vất vả hơn, tiết kiệm được thời gian hơn trong quá trình truyền tải
kiến thức cho trẻ.
Thêm vào đó, kĩ năng tổ chức các hoạt động tập thể tăng, có khả năng tổ
chức hoạt động một cách tự tin, linh hoạt.
* So sánh đối chứng
Sau thời gian áp dụng các biện pháp trên có sử dụng phương pháp khảo
sát, đánh giá, kiểm tra, đối chứng, phương pháp tổng kết khẳng định lại kết quả
17


mang lại. Các bước tiến hành như: Hỏi trẻ về các kĩ năng giao tiếp trên trẻ lớp
tôi đã thu được kết quả đối chứng với kết quả đầu năm học 2014 – 2015 như sau:
Xếp loại
Tốt

Thời
điểm

Tổng

khảo

số trẻ

sát
Đầu
năm

35

T9/
2014
Thời

Khá

ĐYC

KĐYC

Nội dung khảo
sát

S.trẻ

%

S.trẻ

%

S.trẻ

%

S.trẻ

%

K/n nghe hiểu
K/n chia sẻ
K/n trao đổi
Thói quen giao

10

29

5

14

14

40

6

17

8

23

7

20

11

31

9

26

7

20

8

23

9

26

11

31

5

14

6

17

14

40

10

29

tiếp
Xếp loại
Tốt

Khá

ĐYC

KĐYC

điểm

Tổng

Nội dung khảo

khảo

số trẻ

sát

S.trẻ

%

S.trẻ

%

S.trẻ

%

S.trẻ

%

K/n nghe hiểu
K/n chia sẻ

K/n trao đổi
Thói quen giao

25

72

5

14

5

14

0

0

23

66

7

20

3

8

2

6

20

57

8

23

5

14

2

6

30

86

3

8

2

6

0

0

sát
Cuối
năm
T2/
2015

35

tiếp
So sánh với số liệu khảo sát thực trạng đầu năm học tôi đã nhìn thấy sự

tiến bộ rõ rệt của học sinh. Đầu năm học số trẻ có thể thực hiện kĩ năng tốt và
khá chiếm khá ít, phần còn lại là đạt và chưa đạt yêu cầu. Nhưng đến cuối năm,
riêng số trẻ có thể thực hiện tốt yêu cầu đã là trên 80%, số trẻ không đạt yêu cầu
giảm xuống chỉ còn khoảng dưới 10%. Đây cũng là điều mà bất kì người giáo
viên nào khi trực tiếp giảng dạy mong muốn. Ở đầu năm khi khảo sát trẻ, áp
dụng trên một số tiết học, chỉ có vài trẻ hứng thú thể hiện mình quà kĩ năng giao
tiếp nhưng sau một thời gian đưa các biện pháp vào áp dụng trẻ đã có thay đổi rõ
rệt. Không chỉ hứng thú tham gia giờ học mà trẻ còn mạnh dạn thể hiện những
hiểu biết mà trẻ đã có.
6. Điều kiện để sáng kiến được nhân rộng.
18

Các biện pháp trong sáng kiến được tôi áp dụng trên trẻ lớp tôi với những
cơ sở vật chất có sẵn của lớp học. Để nhân rộng sáng kiến:
* Về cơ sở vật chất:
Nhà trường cần quan tâm hơn nữa về cơ sở vật chất lớp học. Đảm bảo
trường lớp theo đúng tiêu chuẩn quy định về diện tích và không gian. Có đủ đồ
dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động của trẻ.
* Về phía giáo viên:
Cô cần tiếp thu kết quả nghiên cứu của các nhà giáo dục về giáo dục phát
triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi để có biện pháp giáo dục trẻ một cách tốt
nhất. Đặc biệt, giáo viên cần có sự tâm huyết với nghề, yêu nghề. Có trình độ
năng lực làm việc, thường xuyên tìm tòi các biện pháp và phương pháp giảng
dạy mới. Linh hoạt trong việc sử lí các tình huống sư phạm, tạo điều kiện cho trẻ
phát triển một cách toàn diện nhất.
Thường xuyên học hỏi các chuyên đề, các đề tài khoa học về phát triển kĩ
năng sống cho trẻ. Trao đổi với phụ huynh các biện pháp, kinh nghiệm để cùng
chăm sóc và giáo dục trẻ. Góc tuyên truyền có nhiều bài viết mới nhiều hình ảnh
đẹp mắt cho phụ huynh cùng tham khảo và tham gia.
* Về phía trẻ:
Trẻ phải có vốn sống, có nhu cầu hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt
động cô đưa ra ./.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
19


Kĩ năng sống trong trường mầm non là một trong những yếu tố giúp trẻ
phát triển toàn diện, giúp trẻ có tâm lí và những chuẩn bị sẵn sàng để đi học.
Hiện nay, việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là một trong những việc làm cấp

thiết của các cấp các ngành nói chung và của các trường học nói riêng. Giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non là hết sức cần thiết, vì trẻ ở lứa tuổi
này nhận thức cũng như hành động đều trong sáng như một tờ giấy trắng, khi
gieo vào các em những gì thì sẽ hình thành thói quen sau này cho các em như
vậy. Vì vậy, việc tạo dựng cho trẻ những hiểu biết ban đầu về các kĩ năng sống,
đặc biệt là kĩ năng giao tiếp là vô cùng quan trọng.
Việc phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta
nói chung, cô giáo dạy 5 tuổi nói riêng cần đặc biệt chú ý. Do đó cô giáo cần
thường xuyên trau dồi kiến thức, nâng cao năng lực và nhận thức của bản thân
để có thể phát triển toàn diện cho trẻ một cách tốt nhất. Kỹ năng giao tiếp là một
trong những kỹ năng nền tảng để giúp trẻ nhận biết các giá trị sống và hình
thành các kỹ năng sống. Vì thế cần được quan tâm và giúp trẻ phát triển một
cách tiệm tiến, từng bước một trong suốt chiều dài phát triển nhân cách của trẻ.
Khi trẻ có những kĩ năng giao tiếp cơ bản trong cuộc sống, trẻ sẽ mạnh dạn, tự
tin, hăng hái tham gia vào mọi hoạt động. Đây là tiền đề đầu tiên, là yếu tố cần
thiết để giúp trẻ học tốt và tự tin tham gia các hoạt động ở độ tuổi tiếp theo.
Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng thực hành. Những lời dạy
dỗ sáo rỗng không những không đem lại kết quả tốt mà còn phản tác dụng, bởi
trẻ em không chỉ nghe người lớn nói mà còn quan sát cách người lớn làm. Bởi
người lớn chính là tấm gương, là hình mẫu mà trẻ em sẽ bắt chước. Chính vì vậy
để làm tốt việc này, đòi hỏi cô giáo cần có tâm huyết với nghề, có lòng yêu
thương trẻ và quan trọng hơn nữa là sự phối hợp đồng bộ của nhà trường và gia
đình. Đây cũng chính là vấn đề mà những người yêu trẻ, quan tâm đến thế hệ
tương lại mong muốn để trẻ em hôm nay sẽ là thế giới ngày mai.
2. Khuyến nghị và đề xuất
* Đối với Nhà trường:

20

Cần tạo mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi phục vụ
công tác giảng. Đặc biệt, cần mở rộng các sân chơi, các hình thức hoạt động tập
thể, tạo môi trường thân thiện cho học sinh được giao lưu, học hỏi, trao đổi để
nâng cao kĩ năng giao tiếp.
Tổ chức các chuyên đề dạy kĩ năng sống cho trẻ để giáo viên được học
tập, nâng cao năng lực, chuyên môn nghiệp vụ.
Rất mong ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện thuận lợi để sáng
kiến của tôi không chỉ được áp dụng tại lớp mà con được áp dụng đối với tất cả
trẻ 5-6 tuổi trong trường.
*Đối với Phòng giáo dục:
Tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn để giáo viên có cơ hội học tập, nâng
cao trình độ chuyên môn.
Rất mong các cấp lãnh đạo và ban hướng dẫn nghiệp vụ của phòng xây
dựng, đóng góp ý kiến để cho bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn và có
thể được áp dụng rộng rãi tại các trường mầm non trong thị xã.
Trên đây là kinh nghiệm " một số biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp
cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non " của tôi, trong quá trình bồi dưỡng,
nghiên cứu giảng dạy ở lớp mà tôi đã áp dụng vào thực tế trong năm học qua.
Nhưng đề tài không tránh khỏi những sai sót rất mong sự đóng góp ý kiến của
các cấp lãnh đạo cũng như đồng nghiệp giúp tôi hoàn thiện hơn, vững vàng hơn
trên con đường truyền thụ kiến thức của mình đến với trẻ.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

PHỤ LỤC

GIÁO ÁN: HOẠT ĐỘNG CHIỀU

Đề tài
Chủ đề

: Rèn kỹ năng giao tiếp: Bé nói lời lễ phép
: Trường mầm non.
21


Lứa tuổi : 5-6 tuổi
Thời gian : 15-20p
I.
Mục đích:
- Trẻ biết chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi, lễ phép và đúng cách với người
lớn và bạn bè.
- Rèn cho trẻ có thói quen và những kĩ năng giao tiếp cần thiết như:
Chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi đúng cách với người lớn tuổi và bạn bè.
- Giáo dục trẻ về ích lợi của việc nói lời lễ phép, trẻ ngoan ngoãn…
II. Chuẩn bị:
- Máy chiếu.
- Clip bé chào hỏi mẹ, chào cô đi vào lớp học.
- Một số bức ảnh về cách bé xin lỗi, cảm ơn, các tư thế chào của trẻ

III. Tiến hành:
Hoạt động của cô
* Cô tập trung trẻ: Chia trẻ làm 3 tổ cho
trẻ chơi trò chơi: Truyền tin. Mỗi tổ nhận
một tin:
+Tổ 1: Con chào mẹ ạ.
+Tổ 2: Cháu cảm ơn bà.
+Tổ 3: Tớ xin lỗi bạn.
Các con có thường xuyên nói lời cảm
ơn, xin lỗi, chào hỏi với mọi người xung
quanh các con không?

- Khi các con ra đường các con thường
làm gì nếu đi với người lớn tuổi nhỉ? Có
cầm tay không nào?
- khi đi chơi với bạn thì sao nhỉ? Có cầm
tay bạn không?
- Cái nắm tay là thể hiện của sự yêu
thương, gắn bó đấy. Ngoài ngôn ngữ của
đôi bàn tay, hôm nay cô sẽ cùng các con
tìm hiểu xem ngôn ngữ nói quan trọng
như thế nào nhé.
* Cô mời các con hãy cùng cô xem một
đoạn clip để xem bạn nhỏ trong clip đang
làm gì nhé?
- Các con vừa xem xong clip rồi, bạn nào
cho cô biết bạn nhỏ trong clip vừa làm gì
nhỉ?
- À, đúng rồi bạn ấy vừa đến lớp.
- Vậy bạn nào quan sát tinh ý cho cô biết
22

Hoạt động của trẻ
- Trẻ chơi trò
chơi.

- Trẻ trả lời

- Trẻ lắng nghe

- Trẻ xem clip
- Trẻ trả lời

Ghi chú


ai đưa bạn ấy đến lớp nhỉ?
- Bạn ấy làm gì trước khi đi vào lớp, ai
biết nào?
- Bạn nhỏ chào như thế nào nhỉ? Các con
nhắc lại cho cô nghe nào? (Cách chào
mẹ, chào cô)
- Bạn nhỏ trong clip có ngoan không nhỉ?
* Bây giờ cô xin mời chúng mình cùng
tham gia một vở kịch với cô nhé.(Cho 3
trẻ đóng vai ông, bà, bé đi học về)
- Các con thấy bạn A đi học về đã làm gì
nhỉ? Bạn A có ngoan không?
- Bạn A chào ông bà của mình như thế
nào nhỉ?
- Khi đi học về chúng mình chào bố mẹ
như thế nào nhỉ?
* Bạn A khi đi học đến lớp chào cô
nhưng không chào các bạn, như vậy là đã
ngoan chưa nhỉ?
- Vậy chúng mình chào bạn như thế nào
nhỉ?
- Còn khi về thì chúng mình nói như thế
nào nhỉ?
 Giáo dục trẻ về tầm quan trọng của lời
chào trong cuộc sống hàng ngày.
* Con ơi, khi con mắc lỗi con thường làm

gì nhỉ?
- Vậy còn khi chúng mình nhận được sự
giúp đỡ của người khác hay là được nhận
quà thì chúng mình cần làm gì nhỉ?
- Đúng rồi đấy, lời nói cảm ơn, xin lỗi
cũng có tác dụng rất lớn trong cuộc sống
vì nó thể hiện sự tôn trọng của các con
đối với mọi người. Nên chúng mình cần
phải luôn nhớ nói lời xin lỗi khi làm sao
nhỉ? Còn nói lời cảm ơn khi nào nhỉ?
* Bây giờ cô mời các con hãy cùng
hướng mắt lên màn hình để xem bạn nhỏ
trong clip của cô chào hỏi mọi người như
thế nào nhé.(Cho trẻ xem các hình ảnh về
các tư thế trẻ khi chào)
- Trẻ nằm
23

- Trẻ trả lời

- Trẻ chào mẹ,
chào cô
- Trẻ trả lời
- Trẻ đóng kịch

- Trẻ trả lời

- Trẻ trả lời
- Trẻ trả lời

- Trẻ lắng nghe
- Trẻ trả lời

- Trẻ lắng nghe

- Trẻ xem


- Trẻ ngồi trên ghế
- Trẻ đứng trên ghế
- Trẻ vẫn đang chơi
- Trẻ quay lưng về phía người được chào.
 Đàm thoại và nói cho trẻ biêt tư thế
nào là tư thế đúng khi chào hỏi, xin lỗi,
cảm ơn.
* Cho trẻ thực hành cách chào hỏi, xin
lỗi, cảm ơn.
- Cho 2 trẻ đứng đối diện nhau thực hành:
chào bạn, chào mẹ, chào cô giáo, xin lỗi,
cảm ơn.

- trẻ trò chuyện
cùng cô.
- Trẻ thực hành

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chương trình chăm sóc giáo dục mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện. Nhà xuất
bản giáo dục. Năm 2005.
2. Tạp chí giáo dục mầm non.
24

3. Chương trình học kĩ năng giao tiếp tự tin cho trẻ mầm non và học sịnh tiểu
học.
4. Giáo trình kĩ năng giao tiếp. Ts Nguyễn Thị Bích Thu.(Năm 2010)

MỤC LỤC
Mục

1

Nội dung
Thông tin chung về sáng kiến
Tóm tắt sáng kiến
Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
25

Trang
1
2
2