SKKN dạy học theo chủ đề tích hợp – bộ môn vật lý

Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

LỜI MỞ ĐẦU

Dạy học tích hợp hướng tới thiết lập mối quan hệ giữa các các
môn học khác nhau, hướng tới đào tạo học sinh có năng lực, có khả năng
vận dụng có hiệu quả những kiến thức đã được học để giải thích các hiện
tượng trong tự nhiên. Giáo dục học sinh ý thức chấp hành luật giao
thông.

GV: Ngô Thị Kim Hòa

1


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Giáo án
Bài : Các dạng cân bằng
Cân bằng của một vật có mặt chân đế
I/ Đặt vấn đề:
Trong bài các dạng cân bằng, khi học về mức vững vàng của cân bằng, giáo
viên nêu câu hỏi cho học sinh: Vì sao xe chở hàng quá khổ rất dễ gây tai nạn? và có
vi phạm luật giao thông đường bộ không?
II/ Mục tiêu:
+ Học sinh hiểu được trọng tâm của xe (khi có hàng) cao hơn so với khi không có
hàng.
+ Học sinh hiểu được xe chở hàng như thế dễ gây tai nạn giao thông.
+ Học sinh biết được xe chở hàng như thế là vi phạm luật giao thông đường bộ. Qua
đó, giáo dục học sinh ý thức chấp hành luật giao thông đường bộ.
III/ Chuẩn bị:

+ Giáo viên chuẩn bị hình ảnh, luật giao thông đường bộ.
+ Học sinh chuẩn bị bài trước.
II/ Hoạt động dạy và học
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Phần 1: Nội dung bài học
I/ Các dạng cân bằng
1/ Cân bằng không bền
2/ Cân bằng bền.
3/ Cân bằng phiếm định
II/ Cân bằng của một vật có mặt chân đế
1/ Mặt chân đế là gì ?
2/ Điều kiện cân bằng.
3/ Mức vững vàng của cân bằng
Mức vững vàng của cân bằng: muốn tăng mức
GV: Ngô Thị Kim Hòa

2


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

vững vàng của một vật có mặt chân đế thì hạ
thấp trọng tâm và tăng diện tích mặt chân đế của
vật.

Phần 2-Chủ đề tích hợp: Luật giao thông
đường bộ

Giáo viên cho học sinh xem hình ảnh sau

Xe quá đát chở hàng quá khổ chạy trên
đường Tân Sơn Nhì, Q.Tân Phú, TP.HCM
ngày 14-2-2011
Giáo viên nêu câu hỏi:
Trọng tâm của xe (khi có hàng hóa) so với khi xe
không có hàng hóa như thế nào ?

Học sinh trả lời:
Trọng tâm của xe ( khi có hàng hóa )
bây giờ cao hơn so với khi xe không có
hàng hóa.

Giáo viên nêu câu hỏi:
Trong trường hợp này có dễ gây ra tai nạn giao
thông không?

Học sinh trả lời:
Trong trường hợp này sẽ làm mất cân
bằng của xe và gây khó khăn cho việc
điều khiển xe trên đường nên rất dễ gây
tai nạn.

GV: Ngô Thị Kim Hòa

3


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Phần 2: Nội dung tích hợp
Giáo viên nêu câu hỏi:
Xe chở hàng quá khổ như thế có vi phạm luật

Học sinh trả lời:
Có vi phạm

giao thông đường bộ hay không?
Giáo viên giải thích thêm:
Xe máy được thiết kế để vận hành với tải trọng
và kích thước nhất định, do đó, ngoài việc dễ gây
ra tai nạn giao thông, còn vi phạm luật giao
thông đường bộ.
Giáo viên nói thêm về luật GTĐB và mức xử
phạt :
*Điều 30, khoản 3, điểm d luật GTĐB quy
định:
Người điều khiển xe mô tô hai bánh, xe mô tô
ba bánh, xe gắn máy không được thực hiện các
hành vi sau đây: Sử dụng xe để kéo, đẩy xe khác,
vật khác, mang, vác và chở vật cồng kềnh.
Mức xử phạt (theo nghị định 34/2010/NĐ-CP
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thông đường bộ)
+ Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng
(điều 9, khoản 3, điểm h).
+ Trường hợp gây tai nạn giao thông từ mức
nghiêm trọng trở lên thì bị tước quyền sử dụng
giấy phép lái xe không thời hạn (điều 9, khoản 9,

điểm d).
* Điều 72, khoản 2, điểm a luật GTĐB quy
định:
Việc vận chuyển hàng hóa bằng xe ô tô không
được chở hàng vượt quá trọng tải thiết kế và quá
GV: Ngô Thị Kim Hòa

4


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

kích thước giới hạn cho phép của xe.
Mức xử phạt (theo nghị định 34/2010/NĐ-CP
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thông đường bộ
+ Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng
đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây
(điều 27, khoản 2):
a) Chở hàng vượt trọng tải thiết kế được ghi
trong giấy đăng ký xe từ 10% đến 40% đối với xe
có trọng tải dưới 5 tấn và từ 5% đến 30% đối với
xe có trọng tải từ 5 tấn trở lên (kể cả rơ moóc và
sơ mi rơ moóc).
b) Xếp hàng trên nóc thùng xe; xếp hàng vượt
quá bề rộng thùng xe; xếp hàng vượt phía trước,
phía sau thùng xe trên 10% chiều dài xe.

GV: Ngô Thị Kim Hòa

5


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Giáo án
Bài : Độ ẩm của không khí
I/ Đặt vấn đề:
Khi dạy bài độ ẩm của không khí, giáo viên đưa ra câu hỏi cho học sinh: Em
hãy nêu một hiện tượng khí hậu đáng chú ý ở miền Trung nước ta.
II/ Mục tiêu:
+ Học sinh biết được gió mùa Tây Nam ( gió Lào ) còn gọi là gió foehn
+ Học sinh biết được nhiệt độ và độ ẩm của không khí khi có gió mùa Tây Nam
+ Học sinh biết được những hậu quả do gió mùa Tây Nam gây ra
III/ Chuẩn bị:
+ Giáo viên tham khảo các tài liệu về khí hậu nước ta.
+ Học sinh ôn lại các kiến thức về khí hậu của nước ta
IV/ Hoạt động dạy và học:
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Phần 1: Nội dung bài học
1/

Độ ẩm tuyệt đối a

2/

Độ ẩm cực đại A

3/

Độ ẩm tương đối f:

f

a
.100%
A

(a và A cùng một nhiệt độ)
•

Không khí càng ẩm thì độ ẩm tương đối
càng lớn.

•

Độ ẩm tương đối là một thông số quan
trọng trong dự báo thời tiết.

4/ Ảnh hưởng của độ ẩm không khí

GV: Ngô Thị Kim Hòa

6


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Phần 2 - Chủ đề tích hợp: Khí hậu
Học sinh trả lời:
Giáo viên gợi ý:
+ Khu vực Miền Trung chịu ảnh hưởng của gió gây Gió mùa Tây Nam (gió Lào)
nắng nóng trên diện rộng.
hay còn gọi là gió foehn.
+ Khô nóng nhiều nhất vào tháng 6 và tháng 7
+ Hiện tượng gió Lào có thể hiểu rõ hơn qua hình
vẽ sau:

Giáo viên thông tin thêm cho học sinh:
1/ Thời gian xuất hiện và kết thúc:
+ Gió mùa Tây Nam bắt đầu từ hạ tuần tháng 4 đến
trung tuần tháng 9, trong đó gió Tây khô nóng thổi
nhiều nhất vào tháng 6 và tháng 7.
+ Gió Tây khô nóng thường thổi thành từng đợt,
đợt ngắn từ 2 đến 3 ngày, có đợt từ 10 đến 15 ngày,
có đợt kéo dài tới 20-21 ngày.
+ Trong một ngày, gió Tây khô nóng thường bắt
đầu thổi từ 8-9 giờ sáng cho đến chiều tối, thổi
mạnh nhất từ khoảng gần giữa trưa đến xế chiều.
+ Khi có gió Tây khô nóng thổi, nhiệt độ cao nhất
trong ngày thường vượt quá 370C và độ ẩm nhất
GV: Ngô Thị Kim Hòa

7


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

trong ngày thường giảm xuống dưới 50%.
+ Các nhà khí tượng nước ta cho biết: Ngày có
nhiệt độ > 350C, độ ẩm < 55% được xem là ngày
có gió khô nóng.
2/ Một số hậu quả:
+ Làm cho lượng mưa trong khu vực giảm đáng
kể.
+ Khi gió Tây hoạt động còn làm cho độ ẩm tương
đối của không khí giảm đi rõ rệt gây ra thời tiết
rất khô hạn. Đồng thời lượng nước bốc hơi tăng lên
khiến cho tình trạng thiếu nước diễn ra phổ biến.
+ Gió Tây khô nóng làm cho đời sống, sản xuất của
nhân dân gặp nhiều khó khăn nhất là đối với sản
xuất nông nghiệp.

.

GV: Ngô Thị Kim Hòa

8


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Giáo án
Bài : Dòng điện trong chất khí
I/ Đặt vấn đề:
Trong bài dòng điện trong chất khí, khi nói về các dạng phóng điện trong không
khí ở áp suất bình thường, giáo viên đưa ra một câu ca dao và yêu cầu học sinh giải

thích ý nghĩa.
Câu hỏi: Hãy giải thích ý nghĩa của câu ca dao sau đây:

Lúa chi m lấp ló đầu bờ
ễ ngh tiếng ấm phất cờ mà l n
II/ Mục tiêu:
Học sinh hiểu và biết dùng kiến thức đã học về vật lý và hóa học để giải thích được
câu ca dao trên.
III/ Chuẩn bị:
+ Giáo viên chuẩn bị hình ảnh, các tài liệu liên quan về hóa học
+ Học sinh chuẩn bị bài và ôn các kiến thức về hóa học
II/ Hoạt động dạy và học
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Phần 1: Nội dung bài học
1/ Sự phóng điện trong chất khí.
2/ Bản chất dòng điện trong chất khí.
3/ Sự phụ thuộc của cường độ dòng điện trong
chất khí vào hiệu điện thế.
4/ Các dạng phóng điện trong không khí ở áp
suất bình thường
a/ Tia lửa điện
b/ Sét
+ Do sự phóng điện giữa các đám mây tích
điện trái dấu hoặc giữa đám mây tích điện với
mặt đất.
GV: Ngô Thị Kim Hòa

9


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

+ Hiệu điện thế gây ra sét có thể đạt tới 108
– 109 V và cường độ dòng điện trong sét có
thể đạt tới 10000 - 50000A.
+ Sự phát tia lửa của sét làm áp suất không
khí tăng đột ngột, gây ra tiếng nổ, gọi là tiếng
sấm.
c/ Hồ quang điện

Phần 2-Chủ đề tích hợp:

óa học

Giáo viên gợi ý:
-

úa chiêm lấp ló đ u bờ

L a trong giai đoạn chuẩn bị trổ bông, rất cần
dinh dư ng nhất là đạm để phát triển.

-

H nghe tiếng sấm phất cờ mà lên

Trong khí quyển có N2 và O2 nhưng ch ng

không phản ứng ở điều kiện thường vì liên kết
N≡N rất bền.

Khi có sấm thì với nhiệt độ cao (trên
2000oC) thì liên kết N≡N bị phá v , khi đó, N2
phản ứng ngay với O2
Giáo viên yêu c u học sinh viết phản ứng

Học sinh trả lời:
2000 C
N 2  O 2 
2NO
o

GV: Ngô Thị Kim Hòa

10


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Giáo viên gợi ý:
NO lại phản ứng ngay với O2 tạo ra NO2 (khí
có màu nâu).

Học sinh trả lời:
2 NO + O2 → 2 NO2

Giáo viên yêu c u học sinh viết phản ứng
Giáo viên gợi ý:

Học sinh trả lời:

Khi đó có mưa thì sẽ có phản ứng tạo ra 4 NO2 + O2 + 2 H2O→ 4 HNO3
HNO3.
Giáo viên yêu c u học sinh viết phản ứng

Giáo viên giải thích thêm:
Lúc này HNO3 dễ dàng phản ứng với nhiều
chất (chủ yếu là gốc kim loại R+ hoặc NH4+) để
tạo thành muối nitrat => rất nhiều dinh dưỡng
cho cây hấp thụ ngay lập tức => "phất cờ mà
lên"

Những ruộng lúa vừa trổ bông căng sữa may
mắn gặp trận mưa giông đ u mùa vươn lên
như những ngọn cờ.

GV: Ngô Thị Kim Hòa

11


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

Giáo viên đưa thông tin thêm về tác hại của
sét:

Ngoài tác dụng tạo ra phân nitrogen có lợi
cho cây trồng, sét là hiểm hoạ gây thiệt hại về

người và tài sản. Hàng năm trên thế giới theo
thống kê có khoảng 5000 người bị sét đánh.
Vào một thời điểm bất kỳ trên trái đất có
khoảng 2000 cơn dông đang hoạt động. Một
cơn dông bình thường kéo dài 4 tiếng có thể có
10 000 c phóng điện trong đó có 1000-2000
phóng xuống đất.
Ở Việt nam có thể có tới 2 triệu c sét đánh
xuống đất trong vòng 1 năm. Tại một số khu
vực như Cổ Dũng (Hải Dương), Sơn Lộc (Hà
Tĩnh), Đồng bằng sông Cửu long, sét gây tâm lý
hoang mang trong nhân dân.

GV: Ngô Thị Kim Hòa

12


Dạy học theo chủ đề tích hợp – Bộ môn vật lý

GV: Ngô Thị Kim Hòa

13