SKKN HƯỚNG dẫn học SINH THỰC HÀNH các THAO tác lập LUẬN TRONG văn NGHỊ LUẬN

..

HƯỚNG DẪN HỌC SINH THỰC
HÀNH CÁC THAO TÁC LẬP LUẬN
TRONG VĂN NGHỊ LUẬN.

:
□
□
□
□
:
□

□

□
: 2012 - 2013

1

nh

□


I.
1.
2.
3.
4.

:
03

977

:
Ấp

ò x S
5.
: 0908768222
6. Email :
7.
: giáo viên
8.
II.
:
: 2000
III.
- S
3
-

:

: không

2

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
HƯỚNG DẪN HỌC SINH THỰC HÀNH CÁC THAO
TÁC LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN.
MỤC LỤC
Nội dung…………………………………………………………………Trang
. í
4
. ổ
4
I.
ở lí l
4
.
ở
...
.
.
1.
pp
lí
...
2.
p p
.. 9
.
q
ủ
. 13
.

l
... 14
.
l
... 15

3


HƯỚNG DẪN HỌC SINH THỰC HÀNH CÁC THAO
TÁC LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN.
A. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

q

-

í

“
l í
.

ặ
lí í
.
.
ủ
l l
ể

-

”(
ủ

ẹ

).
ớ.
ặ
lí l
ể

í
l

l
ù
ũ
.

í

lõ ủ

ỗ

l
x

l

ỡ

p

–

p

l

l

.

ợ

q

l
l

ừ lớp 7.
p 2 lẫ

l

ợ

ể

ớ

p3 ở
ò

x

ũ

.
í

l
say mê mà tâ

ở

ợ
e
ẫ

p
ắ
-X
l

p

ừ

p p

ể

;
ẫ

ũ

q .
ể

ở
ẹ

ẽ?

p

ể
?

ể
l

x

ể

l p

l pl
.
ớ

hích thú,
. ớ
ủ
l

l lắ

ớ

ắ

ợp
ặ

c

l

ũ

khoa hi

;

ể

l ý

sinh trình
l
ổ

p.

B. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Theo q
ể ủ
ủ
– Lêl
q
ừ
q
ừ
ợ
ừ
ừ
ợ q
l
l
ớ
ẫ

e
.
p
ũ
pl
l
ợ
ừ
l
.
ớ p
pl
l
ể
p
ặ ể ủ ể
l pl
ể
l p
l
ẫ

4

.


.

ợ

í
ể

lí

ủ
lí

p

ỏ

ể

ớ
?

p ù ợp ớ

ừ
q

ớ
.

ặ ể
ểl
p ù ợp ớ
l

p ù ợp ể l

l pl
ủ
p
õl

ợ
ớ

ể p

ể

ể
l

ừ

ò
ể

ể
ẫ
ẫ

ợ

.
ể õl

?...
S . ặ
ũ
í
l pl

p
p
q

lí

ể.
ừ
ừ

ặ lí l
ợ
ởp
í
p ù ợp ớ
ủ
.
l
ể
p
e l
ợ
l
ũ

l pl
p ù ợp.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1.
l ợ
í
ũ
e
. ặ
í
ẳ
sút
ể.
ể
ỏ
í
’
2.
q
ủ
.
3.
ợ ể
ể
ể
ủ
4.
p
ợ í
í

ợ
x
5. B
ủ
ắ
lỗ
x
ợ l
ắ õ
ủ
p
ớ
ớ
ợp lí.
ợ
e
ể
ể
l p
ý
ù
ừ ặ
x
ợ
í
III. NỘI DUNG ĐỀ TÀI:
1. Ôn tập phần lí thuyết:
“
lí
ớ

”. í
ớ
è l
l pl
l
ũ
p
l
(l
5

p

ể
ợp ớ
p

ợ

ớ

x
í

ỏ

(
ợ

l ợ

ủ
)

l
ở
è l

ợ

ủ
l pl

.

ủ
ắ .
ể

í

ể
ủ
x

ợp lí

q e ”.
ớ

ớ

.
ò

ợ

“

ắ l
l

ể

l

l pl

)


l pl

(

í

p

í

ỏ

l ).
1.1. Tìm hiểu những khái niệm cơ bản về văn nghị luận , luận điểm, luận cứ,
lập luận.
l
ở

Văn bản nghị luận
x l p

ợ
q

ể

.

Luận đề
ặ

Luận điểm
ý
ể
ở q
ể ủ

ể
xe

Luận cứ

lí lẽ ẫ
p
ợ
l
ở
l
ể .

xé
l
ừ

ể
l

ể

e

x
ểl

l
ỏl

Lập luận
Là cách nêu ra các
l
ẫ
ắ

e
( )
l
ể
.

ẽx
l
ể
ợ
ể
ặ ẽ(
q
p, móc
p pl pl
ợp lí (
í
.

xí
ổ - phân- ợp)
p
p
í
l
ỏ ).
1.2.Tìm hiểu khái niệm về thao tác về nghị luận, các thao tác lập luận thường
dùng trong văn nghị luận:
a) Thao tác nghị luận
q

ặ ẽ
e
ể
p
e e .
b) Các thao tác lập luận thường dùng trong văn nghị luận:
- Thao tác lập luận giải thích
l pl
lí lẽ ể
l
ể
è
e ẫ
p cho lí lẽ thêm
ắ
p
e ể
ể ặ ẽ
ắ
ợ
í .
- Thao tác lập luận chứng minh
l pl
ẫ
ợ ừ
ểl
ỏl
ể
è
e lí lẽ

p
ẫ
x
p
ợ
l
.
- Thao tác lập luận phân tích
l pl
l
ể
ợ
ỏ
ểl
õ ặ
ể
q
ủ
ợ (
ợ
)
- Thao tác lập luận so sánh
l pl
l
ể
ặ
ợ
ù
í ể xe xé
ừ

l
õ
ợ
q
ớ
ợ
ợ
74
.
6


- Thao tác lập luận bác bỏ
l pl
l
ể
ù lí lẽ ắ é
x
ể
ỏ
q
ể ý
l . ừ
l ý
ủ
p
e.
- Thao tác lập luận bình luận
l pl
l

ể
x
p
(
e)
ớ
xé
l
ủ
ợ (
)
ặ
.
1.3. Tìm hiểu vai trò, mối quan hệ của các thao tác lập luận với đoạn văn, bài
văn nghị luận:
l pl
l
l
ẫ ắ
(
e)
l
ể
.
ỗ
l
ể
ù
ặ
ợp

l l
ể
p
e e ý
l
ủ
.
x p
ừ
í
l
ợ
ớ
(p
p p) l p l
í
ợp.
ổ
ợp
l pl
l pl
ủl . ò l
ẽ
ò ổ ợ ẽ
ợ
l pl .
1.4. Việc xây dựng các thao tác lập luận cần được thực hiện ra sao?
a) Thao tác lập luận giải thích:
í
ể

ớ
ợ
l
ặ lợ
, nguyên
q
p ò
ặ
e ủ
ợ
ặ
ợ
thích.
í
í
l ?
l í
ặ
l
l
ớ
p í
ép
ớ
ủ
ũ
ừ
ỏ.
ủ
l

ừ
í
e
ớ
.
( e
x
)
b) Thao tác lập luận chứng minh:
ừl
x
l
ể
ợp lí õ
l
ủl
ỏl
.S
ẫ
ể
ủ
ắp x p ợp lí
l
ỏ
ừ l
ể .
c) Thao tác lập luận phân tích:
p
í
+

ợ
ợ
p
í
ợ
ặ
x
q
.
+
ỏ
ợ
ừ
ừ
í
e
í
q
ể
ể ặ ẽ
ắ
ợ .
7


+S
xe xé
ể
q
ủ

ợ
ý
í
q
ổ
ợp
ợ .
d) Thao tác lập luận so sánh:
so sánh
ừ
ợ
ớ
ợ
ể
ể
xé (l
ể )
l
ỏ
ắ
l
ể ủ
q
ớ
ợ
ở
í
ủ
l ểl
ể õ

ể
p
.
-Y
ặ
ợ
ớ
ợ
ù
í ể xe xé
q
ể
ủ
.
p .
e) Thao tác lập luận bác bỏ:
ỏ
:
ợ
ể
(
ớ q l
ủ
x
ặ ủ
)
l
ể (ý
q
ể ) l

l pl
ủ
ủ ểp
(
ểl
p ể e
ớ
)
- ù lí lẽ
ắ
ẫ
q
ể
ỏ p p
p
l
lí .
ẳ
ắ
l
lí.
h) Thao tác lập luận bình luận:
l
ợ
l
í
q
ợ
ắ
rõ ràng.

ợ
l
ẳ
p í
ợp
p
l
ỏ
p
ò
ủ ỗ p í ể
ợp lí
. ũ
ặ
- sai,
hay- ở lợ –
ủ
e ý
ủ í
p
í
q
ể ý
l .
ợ
l
l
q
ớ
l ý

ủ
ũ
l
ớ
.

8


2.Các biện pháp thực hiện:
2.1. Mô hình hệ thống các bài tập về các thao tác lập luận theo kết cấu đoạn
văn:
Nhìn từ kết cấu đoạn văn
Bài tập dựng đoạn
Đoạn
dịch

diễn Đoạn
nạp

quy Đoạn tổng- Đoạn
phân- hợp
xích

Lập
luận Lập
luận Lập luận Lập luận so
giải thích
chứng minh phân tích
sánh

móc Đoạn
hành

song

Lập luận Lập luận
bác bỏ
bình luận

Bài tập lập luận
Nhìn từ nội dung đoạn văn
2.2. Các ví dụ mẫu về các thao tác lập luận để học sinh nhận diên:
a) Mẫu 1: Thao tác lập luận giải thích:
í
ớ l pl
í
ởp ổ
í .
px
ớ
l
p ẩ
ặ
ủ
ò
q l
l
ặ ù–l
.

í l
q
p
e
ể
ắ
ẹ ẻ
.
ũ l
ò
ủ
ẩ
.
( e
- 0
p è l
).
b) Mẫu 2: Thao tác lập luận chứng minh:
í
ể ổ - phân- ợp ớ l p l
l
ớ
ổ
q .
Q
q
l p
lừ lẫ .
l
ổ

q
x l
l
l p
ổq .
ợ
ặ
ở
.
p q
l p
ể
.
ổ
ẽ
ù
ớ .
c) Mẫu 3: Thao tác lập luận phân tích:
í
ể
ớ l pl
p
í

9


S

ể

l

ớ
ể

ể

p

p

q ể

x
ớ

l
ặ

ẻ

ũ
ớ ớ
p
ể

ợ
.

ù

ớ
x x

ể

ớ x
ớ.
ớ
í

q
q

ũ
q ể
l
ủ
khác
i trên các

l

.
d) Mẫu 4: Thao tác lập luận so sánh:
í
ể
ớ l pl
ũ
í

ù x
ợ
ù
ợ q .
p
ò
.
ù
ù
ớ .
l
ũ
ặp
kh
ể
ở
ở
.
p ũ
í
ũ
p
ò
p
p
ở
í .
e) Mẫu 5: Thao tác lập luận bác bỏ:
í
ể q

p ớ l pl
ỏ
p
l
ợ
ũ
ớ l
“
” ?
l
q
l .
l
ợ ẽ ẩ
ẻ
vào c
p
pháp. Chúng ta ch l
l
ể
ợ .
ểl
ẽ ẫ
. ò ũ
?
í l
p
ẹ,t
lắ ẽ ẫ
ớ

ỗl l
p ỏq
p
ủ
.
í
l p
p
l
.
h) Mẫu 6: Thao tác lập luận bình luận:
í
ể
ớ
l pl
l
l
l
l l
l l
.
lẽ
l
x
q
p p
l
.
lớ
í

? Chí công vô l
.
l
ũ
ớ ợp ớ
l
?
ợ
l
.
ũ
ủ
ẹ
l
p
.
(X l p
l –
)
2.3. Các dạng bài tập thực hành thao tác lập luận:
X
ắ
l pl
ợ
.
2 X
l pl
ủ
l pl
ổ ợ.

3 ừ
l
ể
ớ
l pl
í
ợp.
4 ừ
l
ợp
l pl
l .

10


ừ
ể

ẵ
ợ ởp

ợ

l pl
.
Đề bài
( ) ể
“ !S
ẹp l

* Mở bài:
- ẫ
ẩ
lé ũ
.

l p

ẽ

ừ

l
l p
.

ợ x

“S
ũ

-

lẫ

q
l

lẽ
ừ

l
ẹp?

”. ừ

ò l
lẽ
ớ p ủ

“
x
ớ

ớ

ở.
.

ớ

“

lẫ
-

ỗ l n
ớ

ủ

ủ
ủ

ý

ỡ
”
LẬP DÀN Ý:

ũ
”.

ẫ

ớ

S

ý
ắ

“

”.

ể

l
!S

ẹp l

ớ

ở
?”

ũ l
* Thân bài:
- Đoạn 1: Viết đoạn văn với thao tác lập luận giải thích:
í
l
ẹp?
+
ý
í lí ở .
+
í
“
”
x
ẹp “S
l
”.
+
lò
ù
“ ò

.

“

”

p
l

ẹp

ể
”
+
ở
ẹp
ẹp.
- Đoạn 2: Viết đoạn văn với thao tác lập luận phân tích:
í
í
ủ l
ẹp
ể
ẹp
è l
p ẩ
?
+ Có lí t ở
í
ắ

ẹp.
+
l
.
+
í
ỗ
ở
+
í
l
.
- Đoạn 3: Viết đoạn văn với thao tác lập luận chứng minh:
l
ẹp
ớ
+
l
ể
ổ
Quên mình vì
p
p
.
ớ
l .
ớ
ớ
ớ
l

.
p
ủ
.
11

.
ẹp
ớ .


+

ù

ớ

ỗ

q

ở ừ

ỏ
l
l

ở
ủ

q

ặ.
ù ặ
ắ
l p lỗ
l
ẫ
p
è

X
+

lợ

ủ

ủ
ũ

.
ểp

ặ
ẹp
ẳ

ẹl

..

.
l

ớ

ợ l
è
ừ l

l

–

ở

ừ

ẹ
ẹ

+

ẫ
ợ

x

ể

p ẩ
ỗ
ẹ

l lẽ

ừ ủ
ổ ủ ừ
ù lò q

ừ

ẹp
ỏ
.

ù

ớ

.
“

ợ l

.
l

í

e ”
ỏ

e

ợ
.

 Tu
l
ặp
ể
l “
ẹp”
- Đoạn 4: Viết đoạn văn với thao tác lập luận bác bỏ
ỏ
q
l
ẹp.
+
p
ũ x
ợ q
ẹp ẫ
q
l
e
+
è
ẹ

ỗ
ổ ủ
.
+Q
ớ
í
lợ
ắ
ợ .
+
ớ ỗ
ủ
ắ
ủ
í
.
+S
ẵ
p
.
- Đoạn 5: Viết đoạn văn với thao tác lập luận bình luận:
l
ý
ẹp
p
ớ p
+X
lí ở
ặ
í

ắ
p
l ?
+X
l
l
ỏ
í
é
è
p
è ổq
ớ ắ ủ
l
+
ớ
ẻ
x .
+
p ể ở
l
l
* Kết bài:
- ẳ
ý
ủ
ẹp.
12

ở

.

p

l
ỏ

e
q
.
.


ắ
ở
ừ
e
p ùp
ỏ
í
q ý
.
Lưu ý: Để v
ớ dẫ
s
à
á
ao á lập l ậ bằ
á

bà ập đe lạ
q , ô ấ ầ
ế đáp ứ
ữ
ê ầ sa
r ớ ế , á bà
, bà ập về ao á lập l ậ ò rấ í ỏ . í vì
vậ v
ì kế á
l
về đoạ v , bà v
a
í
ẫ
về
á k ể lập l ậ
à ô ê lê rấ k ó k
.
- B
ô ũ
ố ắ s
ầ để ó ể đ a vào áo á . ế
k á v
ì
ề
à
l
ò ạ
ế.
lạ , để dạ ố

ơ
rì S K
, ô
ĩ ầ p
ó
a
ê ứ .
ố ù , ô o rằ
ộ và đề x ấ à ô ê rê ó ể o là sá
kế k
ế
. ấ ầ q í v , á bạ đồ
p công
ậ , óp ý và ỉ b o ê .
-

IV. HIỆU QUẢ CỦA VIỆC THỰC HIỆN:
1.
l
l
ẫ
ợ
. í
ể
l
ợ
ớ
ẫ
l
ắ

ợ
ể
l
q í. .
.
ở

l
ắ

q
lí

ợ

p
l ợ
lớ

l ợ

ủ

.
2. S

ù
ể
p

ũ
ợ
p

3. ũ

p

ắ p
è l

p p

ớ

ể
ể ắ
.

ớ

ẫ
ắ

l pl
í

l

l

ẫ

ợ
l pl
lí
. ừ

ũng

l
.
ể

4.
ớp
11A1
12 A3
12A4

S
1
29/31 (93%)
15/27 (55,5%)
14/29 (48,3%)

ủ
ừ

ể

5
31/31 (100%)
23/27 (85,2%)
19/29 (65,5%)

13

ởl
6
31/31 (100%)
27/27(100%)
24/27 (88,9%)

ể


V. KẾT LUẬN CHUNG:
-Q
l
q

ặ

.
ắ

- Giáo vi
ể

ớ

í

p
p
cao h

l

.

l
ể

ẫ

l
p

-

pl

ỏ
ủ
pl

ủq
.
p ể

ở

p

ủ
ợ
e

nên không
pý
ợ

q

.
x

14

!
0/ /20 3


VI. CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO:
-“
-“
-

0

p è l

” ủ
” ủ

ù
0

2

15

Q
- Lê A- ỗ
.

ùng


S

òa xã

–

NAI
TRƯ NG PT D N TỘC NỘI TR
T NH
t

ủ

a

ệt a

–

t

2013

,Đ

S
K
2012 – 2013

K

: HƯỚNG DẪN HỌC SINH THỰC HÀNH CÁC THAO TÁC LẬP
LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN.
: Giáo viên
:
lý

-Q
S

□

□

p p
ợ

p p

-

ể

:

p

:

□
1. Tính mới :
p p
p p
2. Hiệu quả :
ớ
í

x

)

□

ớ ừ

p p

□

t
p
ổ

ặ
q

ớ

-

□

t
ớ

ổ

í

ặ
q
□
3. Khả năng áp dụng :

p ợ
l

□
□

)
q

ớ ừ
□

□

p p

ể
p
ổ ớ ừ

ể

p

q

□

p p

ể

t

p

ò

)
l

t

í

t

p p

-

t
ợ

-

t

p

q

ặ

p

q

p
t

t
ủ

t

t

t

x

ủa

ủa
X

ủ
t

ệ .

ổ

ủ
t

t

)

16

ở
t

)