Thực trạng giao nhận hàng hóa đường biển bằng container ở Việt Nam

Đề tài : Nâng cao hiệu quả giao nhận hàng hóa đường biển
bằng
Container tại Việt Nam

MỤC LỤC

Lời nói đầu

CHƯƠNG I. KHÁI QUÁT VỀ GIAO NHẬN HÀNG HÓA ĐƯỜNG BIỂN
BẰNG CONTAINER
I.

Khái

quát

chung

về

giao

nhận

......................................................................................................................... ................
1

1. Định nghĩa về giao nhận và người giao nhận...........................................
1
2. Phạm vi của dịch vụ giao nhận.................................................................
4

3. Vai trò của người giao nhận trong thương mại quốc tế..........................
7
3.1.
Môi
giới
hải
quan
.................................................................................................................................
7
3.2.
Đại
lý
.................................................................................................................................
8
3.3.

Người
gom
hàng
.............................................................................................................
8

3.4.
Người
chuyên
chở
.................................................................................................................................
8
3.5. Người
kinh doanh vận tải đa phương

thức
.................................................................................................................................
9

Trần Thị Thu Thủy A8K37E

Trang 1


II. Dịch vụ giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container
......................................................................................................................... ................
10
1. Lịch sử

ra đời và phát triển của dịch vụ giao nhận hàng hóa đường biển

bằng Container................................................................................................................
10

2.
Quy
trình
giao
nhận
hàng
hóa
bằng
Container
.................................................................................................................................
11

2.1.
Đối
với
hàng
xuất
khẩu
.................................................................................................................................
11
2.2.
Đối
với
hàng
nhập
khẩu
.................................................................................................................................
13
3. Sự khác nhau giữa giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container với
giao nhận hàng hóa truyền
thống...........................................................................................
15

3.1.
Đối
tượng
giao
nhận
.................................................................................................................................
16
3.2. Địa điểm giao nhận...........................................................................
16

3.3. Điều kiện cơ sở giao hàng ...............................................................
16
3.4. Chứng từ dùng trong giao nhận hàng hóa bằng Container...............
17
3.5. Vấn đề bảo hiểm..............................................................................
18


3.6. Rút ngắn thời gian lưu thông hàng hóa.............................................
19
CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG GIAO NHẬN HÀNG HÓA ĐƯỜNG BIỂN BẰNG
CONTAINER Ở
VIỆT NAM

I.Thực trạng giao nhận hàng hóa đường biển bằng
Container

ở Việt Nam

......................................................................................................................... ................
21

1. Cơ sở pháp lý cho hoạt động giao nhận tại Việt Nam

.................................................................................................................................
21
1.1.
Luật
quốc
tế

.................................................................................................................................
21
1.1.1.
Liên
quan
đến
buôn
bán
quốc
tế
.................................................................................................................................
21
1.1.2. Liên quan đến vận tải.............................................................
22
1.1.3. Liên quan đến thanh toán........................................................
23
1.2.
Luật
quốc
gia
.................................................................................................................................
23
1.3.
Hợp
đồng
.................................................................................................................................
23
2. Thực trạng giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container ở Việt Nam
trong thời gian
qua....................................................................................................................

24


II. Phân tích và đánh giá hoạt động giao nhận hàng hóa đường biển bằng
Container
tại
Việt
Nam
...........................................................................................................................
30
1.
Nhu
cầu
giao
nhận
.................................................................................................................................
30
2. Thị trường giao nhận và cạnh tranh trên thị trường giao nhận
.................................................................................................................................
32
2.1.
Thị
trường
nội
địa
.................................................................................................................................
32
2.2.
Thị
trường

thế
giới
.................................................................................................................................
33
2.3. Đối thủ cạnh tranh.............................................................................
45
3. Đánh giá về hoạt động giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container
.........................................................................................................................................
49

3.1.

ưu

Những

điểm

đạt

được

.................................................................................................................................
49
3.2.
Hạn
chế
và
nguyên
nhân

.................................................................................................................................
51
III. Một số lưu ý khi giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container
......................................................................................................................... ................
53

1.

Khi

thuê

và

trả

Container


.................................................................................................................................
53
2.
Vận
đơn
Container
.................................................................................................................................
54
3.
Điều
kiện

bảo
hiểm
.................................................................................................................................
55
4.
Chất
xếp
hàng
trong
Container
.................................................................................................................................
55
4.1.
Đặc
điểm
hàng
hoá
chuyên
chở
.................................................................................................................................
56
4.2. Đặc điểm loại, kiểu Container dùng chuyên chở
.................................................................................................................................
56
4.3. Kỹ thuật
chèn lót, chất
xếp trong Container
.................................................................................................................................
57
4.4.

Đọng
nước
trên
hàng
và
Container
.................................................................................................................................
58
CHƯƠNG III. GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIAO NHẬN HÀNG HÓA
ĐƯỜNG BIỂN BẰNG CONTAINER TẠI VIỆT NAM

I. Mục tiêu, phương hướng phát triển dịch vụ giao nhận hàng hóa đường
biển
bằng
Container
tại
Việt
Nam
.............................................................................................................................
60


1. Triển vọng phát triển dịch vụ giao nhận hàng hóa đường biển bằng
Container tại Việt
Nam...................................................................................................................
60
2. Mục tiêu, phương hướng phát triển hoạt động giao nhận hàng hóa đường
biển bằng Container của Việt Nam trong thời gian
tới..........................................................
61

2.1.
Mục
tiêu
chung
.................................................................................................................................
61
2.2.
Định
hướng
phát
triển
.................................................................................................................................
62
II. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giao nhận hàng hóa đường biển bằng
Container........................................................................................................................
63

1.

Giải

pháp

từ

phía

Nhà

nước

.................................................................................................................................
63
1.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách, cơ chế quản lý của Nhà nước về giao
nhận, thiết lập khung pháp lý phù hợp với điều kiện giao nhận tại Việt Nam. .
.
63

1.2. Tăng cường quản lý Nhà nước đối với hoạt động giao nhận
.................................................................................................................................
64
1.3. Đầu tư, xây dựng, nâng cấp và phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng
cho
công
tác
giao
nhận
phục
vụ
...........................................................................................................
65


1.4. Phê chuẩn, tham gia các công ước quốc tế liên quan đến giao nhận
vận
tải....................................................................................................................................
68

2.

Giải

pháp

từ

phía

doanh

nghiệp

.................................................................................................................................
69
2.1. Các giải pháp tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật
.................................................................................................................................
69
2.1.1.
Đầu
tư
xây
dựng
cơ
sở
hạ
tầng
.................................................................................................................................
69
2.1.2. Hiện đại hóa phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác

giao
nhận
và
quản
lý
.................................................................................................
69
2.2.
Giải
pháp
về
thị
trường
.................................................................................................................................
71
2.2.1. Tăng cường nghiên cứu thị trường trong và ngoài nước để
mở
rộng
thị
trường
.................................................................................................
71
2.2.2. Gắn giao nhận hàng hóa quốc tế với giao nhận, bảo quản
hàng
hóa
trong
nước
.................................................................................................
73
2.2.3.

Giá
cả
dịch
vụ
.................................................................................................................................
73


2.2.4. Tạo dựng uy tín trong kinh doanh, giữ vững tín nhiệm với
khách
hàng
.................................................................................................
75
2.3.
Giải
pháp
về
nghiệp
vụ
.................................................................................................................................
76
2.3.1. Xây dựng chiến lược Marketing và sử dụng công nghệ
Marketing
.................................................................................................
76
2.3.2. Mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự của người giao nhận
.................................................................................................................................
76
2.3.3. Xây dựng quy trình chuẩn trong giao nhận
.................................................................................................................................

77
2.3.4. Tiếp cận “ Thương mại không có chứng từ”
.................................................................................................................................
80
2.3.5. Mở rộng vai trò của người
giao nhận
.................................................................................................................................
80
2.4.
Giải
pháp
về
quản
lý
.................................................................................................................................
80
2.4.1. Đổi mới cơ cấu tổ chức và phương thức quản lý
.................................................................................................................................
80
2.4.2. Liên doanh liên kết với các công ty giao nhận nước ngoài,
tham gia Liên đoàn quốc tế các hiệp hội giao nhận FIATA


.................................................................................................
81
2.4.3. Nâng cao trình độ nghiệp vụ và tinh thần trách nhiệm cho
giao
nhận
các
cán

bộ
.................................................................................................
82
2.4.4.
Chuẩn
hóa
chứng
từ
trong
giao
nhận
.................................................................................................................................
83
Lời kết
Tài liệu tham khảo
Phụ lục


LỜI NÓI
ĐẦU
Kinh nghiệm cho thấy, trong nhiều năm qua, trên thế giới, những
quốc gia có biển là những quốc gia luôn có lợi thế rất lớn trong cuộc cạnh
tranh để phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế.
Việt Nam cũng là một quốc gia có nhiều tiềm năng kinh tế biển, một
trong số đó là giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container . Ngày nay,
phương thức giao nhận này trở nên thường xuyên và phổ biến vì nó đem
lại hiệu quả kinh tế hết sức tích cực: nhanh chóng, an toàn, tiết kiệm và tiện
lợi.
Một dấu hiệu đáng khích lệ đối với thị trường giao nhận nước ta là,
chỉ vài năm sau đổi mới, nhiều hãng tàu Container tên tuổi quốc tế đã mở

tuyến vận chuyển Container vào Việt Nam qua các trọng cảng tại thành
phố Hồ Chí Minh và Hải Phòng, khơi dậy một thị trường sôi động về giao
nhận và vận chuyển Container ở Việt Nam. Điều đó rất có lợi cho việc đẩy
mạnh xuất nhập khẩu, phát triển giao lưu với nước ngoài.
Tuy nhiên giao nhận hàng hóa bằng Container ở nước ta hãy còn quá non
trẻ. Nó vừa trải qua mươi năm phát triển và cần được tiếp tục nghiên
cứu,
hoàn thiện trên nhiều lĩnh vực: kỹ thuật, tổ chức quản lý, luật pháp... nhằm
khai thác tối đa hiệu quả của phương thức giao nhận mới mẻ này, phù hợp
với tình hình và đặc điểm của đất nước.
Vì lẽ đó, em mạnh dạn đưa ra đề tài "Nâng cao hiệu quả giao nhận
hàng hóa đường biển bằng Container ở Việt Nam", với hy vọng khiêm tốn là
được
đóng góp một viên gạch nhỏ bé vào sự nghiệp phát triển đi lên của nước nhà.
tài gồm ba chương:
Nội dung của đề
Chương I

: Khái quát về giao nhận hàng hóa bằng Container


Chương II

: Thực trạng giao nhận hàng hóa đường biển bằng

Container ở Việt Nam
Chương III : Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giao nhận hàng hóa
đường biển bằng Container ở Việt Nam
Trong quá trình thực hiện, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách
quan, đề tài có thể chưa đầy đủ và còn nhiều sai sót. Em rất mong được sự

thông cảm, góp ý xây dựng của quý thầy cô cùng các bạn sinh viên. Qua đây,
lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến giáo viên
em còng xin được bày tỏ
hướng dẫn, TS. Nguyễn Như Tiến,người đã nhiệt tình giúp đỡ và động viên
em trong suốt quá trình thực hiện đề tài.


Chương I
KHÁI QUÁT VỀ GIAO NHẬN HÀNG HÓA BẰNG
CONTAINER I. Khái quát chung về giao nhận
Như chóng ta đều biết, Việt Nam là một trong những quốc gia ở khu vực
Đông Nam Á có lợi thế nằm trên trục đường hàng hải quốc tế sôi động
nhất trên thế giới, nối liền các thị trường hàng hải rộng lớn giữa Đông và
Tây bán cầu.
Nhận thấy lợi thế về vị trí địa lý của mình, Việt Nam đã tích cực đa dạng
đối ngoại, đưa lĩnh vực thương mại Việt
hóa, đa phương hóa các quan hệ
Nam phát triển không ngừng. Khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu ngày
càng tăng làm cho thị trường hàng hải Việt Nam ngày càng trở nên hấp dẫn.
Chính
vì vậy, trong thời gian từ năm 1990 đến nay, đã có hơn 20 hãng tàu hàng đầu
Evergreen, APL, Cosco, Sealand, Maersk
thế giới có mặt tại Việt Nam như
Hanjin, NOL, NYK, P&O, Nedlloyd... Sự hiện diện của các hãng tàu này đã
làm cho thị trường hàng hải nước ta thêm sôi động.
Cùng với sự phát triển của hoạt động vận tải, hoạt động giao nhận
cũng diễn ra không kém phần nhộn nhịp. Có thể nói, chính sự cạnh tranh thị
trường giao nhận là một trong những yếu tố làm sôi động hóa thị trường
hàng hải Việt Nam.
Trước khi đi sâu phân tích thực trạng thị trường giao nhận trong thời gian

qua, chóng ta hãy tìm hiểu một số vấn đề liên quan đến giao nhận, cụ
thể: giao nhận là gì? Phạm vi giao nhận ra sao? Vai trò của người giao
nhận như thế nào? ...
1. Định nghĩa về giao nhận và người giao nhận
Đặc điểm của buôn bán quốc tế là người mua và người bán ở những
nước khác nhau. Sau khi hợp đồng mua bán được ký kết, người bán thực
hiện việc
giao hàng, tức là hàng hóa được vận chuyển từ người bán sang người mua.
Để cho quá trình vận chuyển đó bắt đầu được, tiếp tục được và kết thúc


được, tức là hàng hóa đến được tay người mua, cần phải thực hiện một
loạt các công việc khác nhau liên quan đến quá trình chuyên chở, như bao bì,
đóng gói, lưu kho, đưa hàng ra cảng, làm các thủ tục gửi hàng, xếp hàng lên
tàu, chuyển tải hàng hóa ở dọc đường, dỡ hàng ra khỏi tàu, giao hàng cho
người nhận. Những công việc đó được gọi là dịch vụ giao nhận.
Dịch vô giao nhận (Freight Forwarding Service) theo Quy tắc mẫu của
FIATA về dịch vụ giao nhận, là bất kỳ loại dịch vụ nào liên quan đến vận
chuyển, gom hàng, lưu kho, bốc xếp, đóng gói hay phân phối hàng hóa cũng
như các dịch vụ tư vấn hay có liên quan đến các dịch vụ trên, kể cả các vấn
đề hải quan, tài chính, mua bảo hiÓm, thanh toán, thu thập chứng từ liên quan
đến hàng hóa.
Theo Luật Thương mại Việt Nam, "Giao nhận hàng hóa là hành vi thương
mại, theo đó người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa nhận hàng từ người gửi,
tổ chức vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch
vụ khác có liên quan để giao hàng cho người nhận theo sự ủy thác của chủ
hàng, của người vận tải hoặc của người giao nhận khác".
Như vậy, giao nhận gắn liền với vận tải nhưng giao nhận không phải là
vận tải. Giao nhận lo liệu cho hàng hóa được vận tải tới nơi tiêu thụ
nhưng

không phải chỉ lo riêng vận tải mà còn làm nhiều công việc khác liên quan
đến vận tải. Thực chất, giao nhận là việc tổ chức quá trình chuyên chở hàng
hóa từ nơi gửi hàng đến nơi nhận hàng và giải quyết các thủ tục liên
quan đến quá trình chuyên chở đó, theo sự ủy thác của khách hàng.
Trước đây, giao nhận có thể do người xuất nhập khẩu hoặc người
chuyên chở tiến hành. Nhưng ngày nay, do buôn bán quốc tế phát triển, giao
nhận dần dần được chuyên môn hóa và tách ra thành một ngành độc lập do
các tổ chức
(công ty) giao nhận tiến hành.
Người kinh doanh dịch vụ giao nhận gọi là người giao nhận (Forwarder,
Freight Forwarder, Forwarding Agent). Cụ thể hơn, người giao nhận là người


thực hiện các dịch vụ giao nhận theo sự ủy thác của khách hàng. Người giao
nhận có thể là chủ hàng (khi anh ta tự đứng ra thực hiện công việc giao
nhận
cho hàng hóa của mình), là chủ tàu (khi chủ tàu thay mặt chủ hàng thực hiện
giao nhận), công ty xếp dỡ hay kho hàng, hoặc người giao nhận
dịch vụ
chuyên nghiệp hay bất kỳ một người nào khác có đăng ký kinh doanh dịch vụ
giao nhận hàng hóa.
Theo Luật Thương mại Việt Nam, thì người làm dịch vụ giao nhận hàng
hóa là "thương nhân có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh dịch vụ
giao nhận hàng hóa".
Theo Liên đoàn quốc tế các Hiệp hội giao nhận ( FIATA), người giao nhận
là người lo toan để hàng hóa được chuyên chở theo hợp đồng ủy thác và hành
động vì lợi Ých của người ủy thác mà bản thân anh ta không phải là người
chuyên chở. Người giao nhận cũng là người đảm nhận thực hiện các công việc
liên quan đến hợp đồng giao nhận như bảo quản, lưu kho trung chuyển, làm
thủ tục hải quan, kiểm hóa.... Định nghĩa của FIATA khẳng định rõ,

người
giao nhận không phải là người chuyên chở. Họ hoạt động theo hợp đồng ủy
thác ký với chủ hàng, đồng thời, tiến hành nhiều việc khác trong phạm vi
ủy thác để đưa hàng hóa từ nơi này đến nơi khác theo những điều
được
khoản đã cam kết. Theo vận đơn vận tải đa phương thức lưu thông được
của FIATA (FBL) người giao nhận có nghĩa là người kinh doanh vận tải đa
phương thức (MTO) đã phát hành vận đơn FBL, được ghi tên trên mặt vận
đơn FBL và nhận trách nhiệm thực hiện hợp đồng vận tải đa phương
thức
với tư cách là người chuyên chở. Theo đó, vai trò của người giao nhận đã
được mở rộng hơn. Người giao nhận không chỉ làm đại lý cho người ủy thác
còn hoạt động như một người chuyên chở.
Ở các nước khác nhau, tên gọi người kinh doanh giao nhận cũng khác nhau,
như Đại lý hải quan (Customs house Agent), Môi giới hải quan (Customs
lý gửi hàng và giao nhận
Broker), Đại lý thanh toán (Clearing Agent), Đaị


(Shipping and Forwarding Agent), Người chuyên chở chính (Principal
Carrier) ... Tuy nhiên, dù kinh doanh dưới tên nào đi nữa thì bản chất
hoạt động kinh doanh của họ cũng đều là cung cấp dịch vụ giao nhận mà thôi.

2 . Phạm vi của dịch vụ giao nhận
Giao nhận là một ngành dịch vụ có lịch sử phát triển lâu đời, cách đây
khoảng 500 - 600 năm, khi Châu Âu còn bao gồm nhiều thực thể nhỏ, thường
là những thành phố có tường thành công sự bao quanh. Công việc giao
chỉ
nhận khi đó chỉ là một chủ thầu đứng ra thu xếp vận chuyển đường dài
giữa các thành phố bằng cách sử dụng các trạm dịch vụ nhỏ để chuyển

tải hàng hóa đến những nơi xa xôi. Sau này, do sự mở rộng các quan hệ buôn
bán quốc tế và sự phát triển các phương thức vận tải, phạm vi các hoạt động
giao nhận
ngày càng mở rộng.
Phạm vi các dịch vụ

giao nhận là nội dung cơ bản của nghiệp
vụ

giao

nhận. Trừ khi bản thân người gửi hàng (hoặc người nhận hàng) muốn tham
gia vào bất kỳ một khâu, thủ tục hoặc chứng từ nào đó, thông thường người
giao nhận thay mặt người gửi hàng (người nhận hàng) lo liệu quá trình vận
chuyển hàng hóa qua các công đoạn cho đến tay người nhận hàng cuối cùng.
Người giao nhận có thể làm các dịch vụ một cách trực tiếp hoặc thông qua
đại lý hoặc thuê dịch vụ của những người thứ ba khác. Những dịch vụ
người giao nhận thường tiến hành là :
a. Thay mặt người gửi hàng (người xuất khẩu):
Theo những chỉ dẫn của người gửi hàng (người xuất khẩu) người giao
nhận sẽ:
- Làm tư vấn cho người gửi hàng (chủ hàng) trong việc tổ chức chuyên chở
tư vấn cho chủ hàng để chọn được tuyến
hàng hóa: người giao nhận sẽ


đường, phương thức vận tải và người chuyên chở thích hợp nhất, có lợi
nhất cho chủ hàng.
- Ký kết hợp đồng vận tải (lưu cước) với người chuyên chở đã chọn.
phù hợp; gom hàng giúp chủ hàng

- Nhận hàng và cấp những chứng từ
trong trường hợp cần thiết.
- Nghiên cứu những điều khoản của L/C và tất cả những luật lệ hay quy
định của Chính phủ áp dụng cho việc giao hàng ở nước xuất khẩu, nước
nhập khẩu, cũng như ở bất kỳ nước quá cảnh nào và chuẩn bị những
chứng từ cần thiết .
- Đóng gói hàng hóa (nếu cần).
- Lo việc lưu kho cho hàng hóa (nếu cần) .
- Cân, đo hàng hóa, làm các thủ tục kiểm nghiệm, kiểm dịch.
- Mua bảo hiểm cho hàng hóa (nếu cần).
- Tổ chức vận chuyển hàng hóa đến cảng, lo liệu việc khai báo hải quan,
lo các thủ tục, chứng từ có liên quan và giao hàng cho người chuyên chở.
- Lo việc giao dịch ngoại hối (nếu có).
- Gom hàng (nếu cần) để sử dụng tốt trọng tải và dung tích của công
cụ, phương tiện vận tải, góp phần giảm chi phí vận tải.
- Thanh toán phí và những chi phí khác bao gồm cả

tiền cước cho việc

chuyên chở
- Nhận B/L đã ký của việc chuyên chở giao cho người gửi hàng.
- Thu xếp việc chuyển tải trên đường (nếu cần).
- Giám sát việc vận chuyển hàng hóa trên đường đưa tới người nhận hàng
với người chuyên chở và các đại lý của người giao
thông qua mối liên hệ
nhận ở nước ngoài và giao hàng cho người nhận.
- Ghi nhận những tổn thất (nếu có).
- Giúp đỡ người gửi hàng khiếu nại người chuyên chở về những tổn
thất của hàng hóa (nếu cần).

- Tu bổ, tái chế và bán hàng hóa (nếu cần).
b . Thay mặt người nhận hàng (người nhập khẩu):
Theo chỉ dẫn của người nhận hàng (người nhập khẩu), người giao
nhận
sẽ :
- Thay mặt người nhận hàng giám sát việc vận chuyển hàng hóa
- Thông báo việc đi đến của các phương tiện vận tải.
- Nhận và kiểm tra tất cả các chứng từ liên quan đến việc vận chuyển
hàng hóa.
- Nhận hàng từ người chuyên chở và thanh toán cước (nếu cần).
- Thu xếp việc khai báo hải quan, trả lệ phí, thuÕ và những phí khác cho
hải quan và các nhà đương cục khác.
- Thu xếp việc lưu kho quá cảnh (nếu cần).
- Giao hàng đã làm xong thủ tục hải quan cho người nhận hàng.
- Giúp đỡ người nhận hàng khiếu nại người chuyên chở về tổn thất
của hàng hóa (nếu có).
- Giúp người nhận hàng trong việc lưu kho và phân phối hàng (nếu cần)...
c . Những dịch vụ khác:
Tuỳ theo yêu cầu của chủ hàng, người giao nhận có thể làm những công
việc khác gồm những dịch vụ đặc biệt nảy sinh trong quá trình chuyên chở
như gom hàng, những dịch vụ liên quan tới hàng công trình, công trình chìa
khóa trao tay, hàng quần áo treo trên mắc áo, hàng triển lãm ở nước ngoài...
Người giao nhận cũng có thể tư vấn cho khách hàng về thị trường (thông
báo nhu cầu tiêu dùng, tình hình cạnh tranh, những thị trường mới và xu
hướng phát triển chiến lược xuất nhập khẩu ...) hay chi tiết các điều khoản
thích hợp cần đưa vào hợp đồng mua bán ngoại thương... Tóm lại, tất cả
các vấn đề có liên quan đến công việc kinh doanh của anh ta.
* Hàng hóa đặc biệt:

Người giao nhận thường làm hàng bách hóa bao gồm nhiều loại: thành
phẩm, bán thành phẩm, hàng sơ chế và những hàng hóa khác trong giao lưu
buôn bán.
Tuy nhiên, tuỳ theo yêu cầu của khách hàng, người giao nhận cũng có thể
làm những dịch vụ khác có liên quan đến hàng đặc biệt, thậm chí có những
người giao nhận chuyên làm những dịch vụ này. Ví dụ những dịch vụ đó là:
+ Vận chuyển hàng công trình: bao gồm vận chuyển máy móc nặng, thiết
xây dựng những công trình lớn như sân bay, nhà máy hóa chất, nhà
bị... để
máy thủy điện, cơ sở lọc dầu ... từ nơi sản xuất đến nơi xây dựng.
hoạch cẩn thận để
Việc di chuyển những hàng hóa này cần phải có kế
đảm bảo giao hàng đúng thời hạn và có thể cần phải sử dụng cần cẩu
loại nặng, xe tải ngoại cỡ, tàu chở hàng loại đặc biệt. Đây là một lĩnh vực
chuyên môn hóa của người giao nhận.
+ Dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng mắc: Đó là những hàng hóa chuyên
chở bằng những chiếc mắc áo treo trên giá trong những Container đặc biệt và
Container vào cửa hàng để bày
ở nơi đến chúng được chuyển tiếp thẳng
từ
bán. Cách này loại bỏ được việc phải chế biến lại quần áo nếu đóng nhồi
trong Container và đồng thời tránh được Èm ướt, bụi...
+ Hàng triển lãm ở nước ngoài: Người giao nhận thường được
tổ

chức

triển lãm giao cho việc chuyên chở hàng hóa đến nơi triển lãm ở nước ngoài.
Người giao nhận phải tuân thủ những chỉ dẫn đặc biệt của họ về phương

thức chuyên chở, hình thức vận chuyển, nơi làm thủ tục hải quan ở nước
đến khi giao hàng triển lãm và những chứng từ cần lập...
Rõ ràng, một khi các quan hệ buôn bán ngày càng phát triển, danh mục các
hàng hóa trao đổi ngày càng phong phú, thì phạm vi của dịch vụ giao
nhận cũng ngày càng được mở rộng. Đồng thời, vai trò to lớn của người giao
nhận trong thương mại là không thể phủ nhận.
3. Vai trò của người giao nhận trong thương mại quốc tế


Như trên đã nói, do sự mở rộng của thương mại quốc tế và sự phát triển
của các phương thức vận tải, ngày nay, người giao nhận đóng vai trò rất quan
trọng trong thương mại và vận tải quốc tế. Người giao nhận không chỉ làm
các thủ tục hải quan hoặc thuê tàu mà còn cung cấp các dịch vụ trọn gói về
toàn bộ quá trình vận tải và trao đổi hàng hóa.
3.1. Môi giới hải quan:
Khi mới ra đời, vai trò truyền thống của người giao nhận chỉ thể hiện ở
trong nước. Các hoạt động của người giao nhận chỉ diễn ra trong đất nước của
mình. Ở đây, người giao nhận tham gia vào các hoạt động xuất nhập khẩu
bằng việc hoàn tất các thủ tục hải quan cho hàng hóa vào nước nhập khẩu với
vai trò là một môi giới hải quan (Customs Broker). Đồng thời, người giao nhận
còng lo liệu thủ tục hải quan cho hàng hóa xuất khẩu và dành chỗ chở hàng
trong vận tải quốc tế hoặc lưu cước với hãng tàu (trường hợp chuyên chở
bằng đường biển) với chi phí do người xuất khẩu hoặc người nhập khẩu
chịu tùy thuộc vào điều kiện thương mại được chọn trong hợp đồng mua bán.
Thông thường, tập quán xuất khẩu hàng hóa theo điều kiện FOB thì chức năng
của người giao nhận được gọi là FOB - vận tải giao nhận (FOB - Freight
Forwarding). Ở một số nước như Pháp, Mỹ, hoạt động của người giao nhận
yêu cầu phải có giấy phép làm môi giới hải quan.
3.2. Đại lý:
Trước đây, người

giao nhận không đảm nhận trách nhiệm của

người chuyên chở. Anh ta chỉ hoạt động như một cầu nối giữa người chủ
hàng và người chuyên chở với tư cách là đại lý của người chủ hàng hoặc
của người chuyên chở hoặc là một trung gian môi giới. Khi người giao nhận
đóng vai trò là đại lý, nhiệm vụ chủ yếu của anh ta là do khách hàng qui định.
Người giao nhận ủy thác từ chủ hàng hoặc người chuyên chở để thực hiện
các công việc khác nhau như nhận hàng, giao hàng, lập chứng từ, làm thủ tục
hải quan, lưu kho... trên cơ sở hợp đồng ủy thác.


3.3. Người gom hàng:
Ở Châu Âu, người giao nhận từ lâu đã đóng vai trò là người gom hàng,
ban đầu chỉ với vận tải đường sắt, sau đó mở rộng ra cả đường biển, đường
hàng không... và vận tải đa phương thức (đặc biệt là với sự ra đời và phát
triển của Container).
Khi đóng vai trò là người gom hàng, người giao nhận nhân danh mình thực
hiện nhiệm vụ gom hàng và cấp vận tải đơn gom hàng của mình (House Bill
/
s Certificate of Receipt) cho
of Lading) hoặc biên lai nhận hàng (Forwarder
từng chủ hàng lẻ. Khi đó, người gom hàng có thể đóng vai trò là người
chuyên chở hoặc chỉ là người đại lý. Ngày nay, người giao nhận là một
nguồn quan trọng cung cấp dịch vụ gom hàng và đây cũng là một lĩnh vực
mà người giao nhận hoạt động rất có hiệu quả.
3.4. Người chuyên chở:
Trong nhiều trường hợp, người giao nhận đóng vai trò là người
chuyên chở, tức là người giao nhận trực tiếp ký hợp đồng vận tải với chủ
hàng và

chịu trách nhiệm chuyên chở hàng hóa từ một nơi này đến nơi khác. Khi đó,
người giao nhận không chỉ phải chịu trách nhiệm về hành vi, lỗi lầm của
mình mà phải chịu trách nhiệm về hành vi, lỗi lầm của người làm công,
đại lý của mình hay bất kỳ một người nào khác mà anh ta sử dụng dịch
vụ để thực hiện hợp đồng. Nếu người giao nhận ký hợp đồng mà không
trực tiếp
chuyên chở, thì người giao nhận đóng vai trò là người thầu chuyên chở
thì anh ta sẽ là
(Contracting Carrier). Còn nếu anh ta trực tiếp chuyên chở
người chuyên chở trực tiếp (Performing Carrier).
3.5. Người kinh doanh vận tải đa phương thức (MTO - Multimodal
Transport Operator).
Trong vận tải đa phương thức, chỉ có một người phải chịu trách nhiệm
về hàng hóa trong toàn bộ hành trình - đó là người kinh doanh vận tải đa
phương thức (MTO).


Trước xu thế phát triển mạnh mẽ của phương pháp vận tải này, người giao
nhận đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội và đứng ra cung cấp dịch vụ vận tải đa
phương thức. Nghiệp vụ của MTO phụ thuộc vào mức độ gửi hàng của
khách hàng và khả năng thực tế của MTO. MTO có thể đảm nhận toàn bộ
công việc vận chuyển từ kho đến kho, kể cả việc đóng hàng vào
Container, giám định hàng hóa, lo liệu thủ tục hải quan ... nhưng cũng có thể
chỉ đảm nhận từ trạm gửi hàng lẻ Container (CFS Container Freight Station)
đến CFS hoặc từ CFS đến kho của người giao nhận và ngược lại. Tuy
nhiên, dù thực hiện nghiệp vụ của MTO ở mức độ nào thì khi đã đóng vai trò
của người kinh doanh vận tải đa phương thức, người giao nhận đều có
nghĩa vụ thực hiện tốt nhất hợp đồng và chịu trách nhiệm đối với hàng hóa.
Tóm lại, ngoài hai vai trò truyền thống là môi giới hải quan và đại lý ra,
ngày nay, người giao nhận còn đảm nhận thêm nhiều vai trò mới, cung cấp

thêm nhiều dịch vụ mới đáp ứng nhu cầu của khách hàng, theo phương châm
"an toàn nhÊt, tiết kiệm nhất, hiệu quả nhất", xứng đáng với tên gọi
"kiến
trúc sư của ngành vận tải".

II. Dịch vô giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container
1. Lịch sử ra đời và phát triển của dịch vụ giao nhận hàng hóa b ằng
Container
Ở Châu Âu, từ thế kỷ thứ 10 trước Công Nguyên, giao nhận đã xuất hiện,
mở đầu bằng việc xây dựng các kho bãi tại các cảng và thành phố cảng để
đón nhận hàng hóa chuyên chở.
Người giao nhận lúc bấy giờ đã rất am hiểu về các tuyến đường và các
phương tiện vận chuyển hàng hóa. Anh ta biết rõ những yêu cầu đặt ra
đối với từng loại hàng hóa khác nhau và chúng cần được bảo quản như thế
nào.


Vào năm 1492, với sự phát hiện ra Tân thế giới, trung tâm thương mại thế
giới đã chuyển từ vùng Địa Trung Hải sang khu vực Đại Tây Dương.
Vào thế kỷ XVI, các công ty giao nhận chủ yếu là các công ty nhỏ. Họ tự
liên kết với nhau, xây dựng cầu
phát hành vận đơn riêng... Dần dần, họ
đường, cảng, các tuyến giao thông liên tuyến... tạo đà cho hoạt động
giao nhận phát triển.
Thế kỷ XVIII là thời điểm đánh dấu việc các công ty giao nhận biết thu
gom những hàng hóa có cùng một địa chỉ đến để giao nhận. Đồng thời, các
công ty giao nhận cũng tiến hành thực hiện các dịch vụ bảo hiểm thay
mặt cho chủ hàng. Từ đây, giao nhận trở thành một ngành kinh doanh độc lập
như chúng ta biết hiện nay.
Nhiều công ty giao nhận ở Châu Âu và Bắc Mỹ bắt đầu biết liên kết lại để

thành lập các tổ chức giao nhận chuyên nghiệp. Nhiều hiệp hội giao nhận đã
ở Châu Âu và Hiệp hội giao nhận quốc gia đầu tiên đã ra đời ở
xuất hiện
Leipzig vào ngày 19/1/1880. Sau đó, vào năm 1926, Liên đoàn quốc tế các hiệp
hội giao nhận FIATA đã được thành lập tại Viên (Áo), từ các Hiệp hội giao
nhận quốc gia của 16 nước trên thế giới.
Trong quá trình tìm kiếm phương thức vận chuyển
tối

ưu cho hàng hóa,

người ta đã phát hiện ra Container. Những cuộc thử nghiệm đầu tiên trong
dịch vụ Container diễn ra ở Mỹ từ năm 1956, khi con tàu Ideal X của công ty
Sealand (sau này là Pan Atlantic Steamship) thực hiện hành trình chuyên chở từ
New York đến Houston bằng cách dùng chiếc xe thùng cải tạo. Từ đó đến
nay, vận tải Container đã không ngừng lớn mạnh với tốc độ 10 -15%/ năm.
Song song với vận tải Container, giao nhận hàng hóa đường biển bằng
Container đã ra đời và liên tục phát triển. So với giao nhận hàng hóa truyền
thống, giao nhận hàng hóa bằng Container có nhiều đặc điểm khác biệt và
tỏ ra ưu việt hơn hẳn. Ngày nay, giao nhận hàng hóa bằng Container ở các
nước Châu Á chiếm khoảng 60 -70%, ở Châu Âu chiếm 50 - 60% tổng
lượng hàng


hóa giao nhận. Ngày càng có nhiều cảng Container và tàu Container có trọng
tải lớn được hình thành trên thế giới. Nhiều quốc gia như Singapore, Hồng
Kông... là những nước có nguồn thu nhập đáng kể từ việc khai thác dịch vụ
này. Trong tương lai không xa, đây chắc chắn sẽ là lĩnh vực chiếm vị trí
hàng đầu trong ngành hàng hải toàn cầu.
2. Quy trình giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container

Giao nhận hàng hóa đường biển bằng Container có nhiều điểm khác biệt so
với giao nhận hàng hóa truyền thống, xuất phát từ sự khác biệt về phương
pháp gửi hàng. Theo đó, có các quy trình giao nhận sau:
2.1. Đối với hàng xuất khẩu
2.1.1. Hàng gửi nguyên Container ( FCL - Full Container Load ): FCL là
xếp hàng nguyên Container, người gửi hàng và người nhận hàng chịu trách
nhiệm đóng hàng vào và dỡ hàng ra khái Container. Khi người gửi hàng có
khối lượng hàng đồng nhất đủ chứa một hoặc nhiều Container, người ta sẽ
thuê một hoặc nhiều Container để gửi hàng.
- Chủ hàng hoặc người được chủ hàng ủy thác (sau đây gọi là chủ hàng)
điền vào Booking Note và đưa cho đại diện hãng tàu hoặc đại lý tàu biển để
xin ký cùng với bản Danh mục hàng xuất khẩu (Cargo List).
- Sau khi ký Booking Note, hãng tàu sẽ cấp lệnh giao vá Container để chủ
hàng mượn và giao Packing List và Seal.
- Chủ hàng vận chuyển Container rỗng
về

kho hoặc nơi chứa hàng của

mình để đóng hàng.
- Làm thủ tục hải quan.
- Tiến hành kiểm nghiệm, kiểm dịch, giám định và giám sát việc đóng hàng
vào Container.
- Hải quan niêm phong kẹp chì vào Container.
- Chủ hàng điều chỉnh lại Packing List và Cargo List , nếu cần.


- Chủ hàng vận chuyển và giao Container cho tàu tại CY (Container Yard)
quy định hoặc hải quan cảng, trước khi hết thời gian quy định (Closing Time)
của từng chuyến tàu (thường là 8 tiếng trước khi bắt đầu xếp hàng) và lấy

Mate/s Receipt.
- Khi Container đã xếp lên tàu thì mang Mate/s Receipt để đổi lấy vận đơn.
Lưu ý:
Việc đóng hàng vào Container cũng có thể tiến hành tại trạm đóng hàng
hàng phải vận
hoặc tại bãi Container của người chuyên chở. Khi đó, chủ
chuyển hàng hóa của mình ra bãi Container và đóng hàng vào Container.
2.1.2. Hàng gửi lẻ (LCL - Less Container Load): LCL là những lô hàng đóng
chung trong mét Container mà người gom hàng ( người chuyên chở hoặc
người giao nhận) phải chịu trách nhiệm đóng và dỡ hàng vào - ra Container.
- Chủ hàng gửi Booking Note cho hãng tàu hoặc đại lý của hãng tàu, cung
những thông tin cần thiết về hàng xuất khẩu. Sau khi Booking
cấp cho họ
Note được chấp nhận, chủ hàng sẽ thoả thuận với hãng tàu về ngày, giờ,
địa điểm giao nhận hàng.
- Chủ hàng vận chuyển hàng hóa từ nơi chứa hàng của mình trong nội
địa đến giao cho người

giao hàng tại trạm đóng Container (CFS -

Container Freight Station) của người gom hàng và chịu chi phí này.
- Làm thủ tục hải quan.
- Kiểm tra, kiểm hóa, giám định và giám sát việc đóng hàng vào Container
của người chuyên chở hoặc người gom hàng.
- Hải quan niêm phong, kẹp chì Container.
- Chủ hàng chuyển cho người gom hàng những chứng từ cần thiết liên
quan đến hàng hóa, vận tải và quy chế thủ tục xuất khẩu.
- Chủ hàng nhận vận đơn gom hàng (House Bill of Lading) từ người gom
hàng và trả cước hàng lẻ.
- Người chuyên chở xếp Container lên tàu và vận chuyển đến nơi đến.

Lưu ý:
Người gom hàng có thể đảm nhận vai trò là người chuyên
chở

thực, và

cũng có thể là người đứng ra tổ chức việc chuyên chở nhưng không có tàu.
+ Nếu là người chuyên chở thực:
Người gom hàng có trách nhiệm tiến hành chuyên chở hàng lẻ, ký phát vận
đơn thực LCL/LCL cho người gửi hàng, bốc Container xuống tàu, vận
chuyển
đến cảng đích, dỡ

Container ra khỏi tàu, vận chuyển đÕn bãi trả hàng, dỡ

hàng và giao hàng lẻ cho người nhận hàng theo vận đơn mà mình đã ký phát ở
cảng đi.
+ Nếu là người tổ chức chuyên chở:
Người gom hàng chịu trách nhiệm trong suốt quá trình vận chuyển hàng từ
khi nhận hàng ở cảng đi cho đến khi giao xong ở cảng đích. Vận đơn ký phát
là vận đơn gom hàng, vận đơn thực hay vận đơn chủ (Master Ocean Bill of
Lading) do người chuyên chở thực sự cấp. Đây mới là người vận chuyển
hàng
tới đích, dỡ Container ra khỏi tàu và đưa tới bãi Container. Song, anh ta không
hàng lẻ mà giao nguyên Container cho đại lý hoặc người đại
giao cho chủ
diện của người gom hàng ở cảng đích. Trên cơ sở HB/L, người gom hàng sẽ
tiến hành giao hàng cho chủ hàng lẻ.

Như vậy, người gom hàng không trực tiếp chuyên chở hàng hóa mà thông
qua một bên thứ ba. Lúc này nảy sinh mét quan hệ mới : quan hệ giữa
người thuê tàu (người gom hàng) và người chuyên chở.
2.2. Đối với hàng nhập khẩu
2.2.1. Hàng nhận nguyên Container
Quy trình nhận hàng như sau:
- Khi nhận được thông báo tàu đến (Notice of Arrival), chủ hàng mang biên
lai gốc và giấy giới thiệu của cơ quan đến hãng tàu để lấy D/O.
- Chủ hàng thu xếp giấy tờ nhập khẩu.