GIẢI PHÁP MỞ RỘNG VÀ PHÁT TRIỂN TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN TP. HỒ CHÍ MINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ TÚ QUYÊN

PHẠM THỊ TÚ QUYÊN

GIẢI PHÁP MỞ RỘNG VÀ PHÁT TRIỂN
TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI
NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT
TRIỂN TP. HỒ CHÍ MINH

GIẢI PHÁP MỞ RỘNG VÀ PHÁT TRIỂN
TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI
NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT
TRIỂN TP. HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành
Mã số

:
:

KINH TẾ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2010

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. ĐỖ QUANG TRỊ

TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2010


MỤC LỤC...........................................................................................................Trang

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong luận văn là trung thực. Tôi sẽ chịu trách nhiệm về nội dung tôi đã trình
bày trong luận văn này.
Học viên ký tên

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................................
LỜI MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU....... 1
1.1. Hoạt động tài trợ XNK của NHTM...................................................................... 1
1.2. Các hình thức tài trợ xuất khẩu ............................................................................ 2
1.2.1. Căn cứ vào phương thức thanh toán......................................................... 2

Phạm Thị Tú Quyên

1.2.2. Cho vay trên cơ sở hối phiếu ................................................................... 7

1.2.3. Căn cứ vào thời hạn cho vay.................................................................... 9
1.2.4. Căn cứ vào mức độ tín nhiệm đối với khách hàng.................................. 10
1.2.5. Một số hình thức tài trợ XNK khác........................................................ 10
1.2.6. Bảo lãnh và tái bảo lãnh......................................................................... 12
1.3. Vai trò của các hình thức tài trợ XNK................................................................ 13
1.3.1. Đối với ngân hàng thương mại .............................................................. 14
1.3.2. Đối với doanh nghiệp ............................................................................ 15
1.3.3. Đối với nền kinh tế đất nước.................................................................. 16
1.4. Các rủi ro và biện pháp ngăn ngừa rủi ro trong hoạt động tài trợ XNK .............. 16
1.4.1 Đặc thù trong hoạt động ngoại thương................................................... 17
1.4.2 Những rủi ro đặc thù trong hoạt động tài trợ XNK ................................ 17
1.5. Giới thiệu một số hình thức tài trợ ngoại thương của quốc gia khác ................... 19
1.5.1. Thái Lan .............................................................................................. 19
1.5.2. Trung Quốc .................................................................................................... 20
1.5.3. Hàn Quốc ......................................................................................................... 21
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XNK TẠI CHI NHÁNH
NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN TP. HỒ CHÍ MINH ............................ 24
2.1. Giới thiệu về Chi nhánh ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh ....... 24
2.2. Thực trạng hoạt động tài trợ XNK tại Chi nhánh ngân hàng Đầu tư và Phát triển
TP. Hồ Chí Minh ...................................................................................................... 25
2.2.1. Hoạt động tài trợ vốn nói chung .......................................................... 25
2.2.2. Hoạt động tài trợ xuất khẩu .................................................................. 29


2.2.3 Hoạt động tài trợ nhập khẩu .................................................................. 31

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

2.2.4 Phân tích về hoạt động tài trợ XNK tại BIDV HCMC .......................... 32
2.2.5. Các biện pháp phòng ngừa rủi ro đang áp dụng tại BIDV HCMC ........ 41

2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XNK TẠI BIDV HCMC

XK

:

Xuất khẩu

................................................................................................................................. 47

NK

:

Nhập khẩu

2.3.1. Mặt được.................................................................................................................47

XNK

:

Xuất nhập khẩu

2.3.2 Tồn tại .....................................................................................................................47

GDP

:

Tổng sản phẩm quốc nội

CCS

:

Hoán đổi tiền tệ chéo

IRS

:

Hóan đổi lãi suất một đồng tiền

TCKT

:

Tổ chức kinh tế

NHTM

:

Ngân hàng thương mại

2.3.3.Những nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến hoạt động tài trợ XNK của
BIDV HCMC........................................................................................ 50
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM MỞ RỘNG VÀ PHÁT TRIỂN HOẠT
ĐỘNG TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ

VÀ PHÁT TRIỂN TP HỒ CHÍ MINH ..................................................................... 57
3.1. Định hướng hoạt động tài trợ XNK của BIDV ................................................... 57

NHNN

:

Ngân hàng nhà nước

3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển tài trợ XNK của BIDV HCMC trong giai

BIDV

:

Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

đoạn hiện nay ........................................................................................................... 57

BIDV HCMC

:

3.2.1. Đối với Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP Hồ Chí Minh ... 57
3.2.2 Đối với Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam............................... 75
3.2.3. Giải pháp vĩ mô đối với Chính phủ và Ngân NNNN ............................ 76

Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí
Minh

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
STT

Tên Bảng biểu

LỜI NÓI ĐẦU
Trang

1.

Lý do chọn đề tài

Hoạt động thương mại quốc tế là xu hướng chung của các quốc gia, mang tính
DANH MỤC BẢNG

tất yếu khách quan. Trong thời gian qua hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta

1

Bảng 2.1: Tình hình nguồn vốn huy động giai đoạn 2007 - 2009

25

ngày càng phát triển.

2

Bảng 2.2: Tỷ lệ tăng/ giảm nguồn vốn huy động

25

Tài trợ xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong hoạt động

3

Bảng 2.3: Tình hình dư nợ của BIDV HCMC giai đoạn 2007- 2009

27

kinh doanh của Ngân hàng thương mại, không những đem lại hiệu quả kinh

4

Bảng 2.4: Tăng/giảm dư nợ vay của BIDV HCMC giai đoạn 2007- 2009

27

5

Bảng 2.5: Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV HCMC giai đoạn
2007- 2009

28

6

Bảng 2.6: Dư nợ tài trợ XNK so với dư nợ vay của BIDV HCMC

32

7

Bảng 2.7: Dư nợ tài trợ XNK so với dư nợ vay doanh nghiệp

32

8

Bảng 2.8: Dư nợ tài trợ XNK phân theo loại hình tài trợ

33

9

Bảng 2.9: Dư nợ tài trợ xuất khẩu phân theo mặt hàng tài trợ

35

10

Bảng 2.10: Dư nợ tài trợ nhập khẩu phân theo mặt hàng tài trợ

38

11

Bảng 2.11: Tình hình nợ quá hạn tài trợ xuất nhập khẩu

40

12

Bảng 2.12: Tình hình nợ xấu tài trợ xuất nhập khẩu

40

13

Bảng 2.13:Kết quả giao dịch phái sinh trong hoạt động tài trợ XNK

45

doanh từ lãi vay mà còn thu được các phí dịch vụ từ hoạt động thanh toán quốc
tế, mua bán ngoại tệ.
Thời gian qua Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh đã
quan tâm đến việc phát triển hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu và bước đầu thu
được những thành quả nhất định. Tuy nhiên bên cạnh những thành quả đã
được, Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh cũng gặp
phải không ít khó khăn hạn chế cần phải khắc phục. Đây cũng là lý do tác giả
lựa chọn đề tài “Giải pháp mở rộng và phát triển tài trợ xuất nhập khẩu tại
Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh” làm đề tài
nghiên cứu.
2.

Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu của việc nghiên cứu là nhằm tìm ra những hạn chế tồn tại làm ảnh
hưởng, kiềm hãm sự phát triển của hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Chi
nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP.Hồ Chí Minh, xác định những

nguyên nhân chính tạo ra những hạn chế đó để từ đó đề ra giải pháp kiến nghị
phù hợp giúp cho hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của Chi nhánh Ngân hàng

DANH MỤC HÌNH
14

Hình 2.1 : Dư nợ tài trợ XNK phân theo loại hình tài trợ

Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh phát triển thuận lợi và hiệu quả hơn.
34

15

Hình 2.2: Dư nợ tài trợ xuất khẩu phân theo mặt hàng tài trợ

36

16

Hình 2.3 : Dư nợ tài trợ nhập khẩu phân theo mặt hàng tài trợ

38

3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Chi
nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh. Luận văn nghiên cứu
những nhân tố ảnh hưởng chủ yếu đến khả năng phát triển của việc tài trợ hoạt

động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam. Trên
cơ sở đó, xác định mối tương quan giữa các nhân tố quan trọng chủ yếu với
hiệu quả phát triển của hoạt động ngân hàng cũng như của các doanh nghiệp


1

xuất nhập khẩu.
Dữ liệu sử dụng trong luận văn được trích dẫn từ các báo cáo tổng hợp và tình
hình hoạt động kinh doanh thực tế của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHẨU
1.1. Hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại

triển TP. Hồ Chí Minh
4.

Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp được sử dụng chủ yếu trong việc thực hiện luận văn là:
phương pháp lý thuyết kết hợp với thực tiễn, phương pháp thống kê - phân tích
- tổng hợp, phương pháp so sánh.
5.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu là một hoạt động quan trọng của ngân hàng

Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, xuất nhập khẩu trở thành vấn đề quan trọng. Thị
trường thương mại thế giới mở rộng không ngừng, nhu cầu về thị trường tiêu thụ hàng

hóa, thị trường đầu tư đang trở thành nhu cầu cấp bách của các doanh nghiệp xuất nhập
khẩu. Do khả năng tài chính có hạn mà các doanh nghiệp xuất nhập khẩu không phải
lúc nào cũng có đủ tiền để thanh toán hàng nhập khẩu hoặc có đủ vốn thu mua chế biến
hàng xuất khẩu, từ đó nảy sinh quan hệ vay mượn và sự giúp đỡ tài trợ của ngân hàng.

thương mại, vì vậy việc hệ thống hoá các vấn đề lý luận và khảo sát thực tiễn

Quan hệ giao thương quốc tế đặt ra những vấn đề tế nhị, đôi khi phức tạp, nên những

hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu của một ngân hàng thương mại đặc thù không

nghiệp vụ thương mại đòi hỏi sự tham gia của ngân hàng. Ngân hàng đem lại cho các

chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động tài trợ xuất

nhà hoạt động ngoại thương sự hiểu biết về kỹ thuật và chỗ dựa tài chính trong lĩnh vực

nhập khẩu tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh mà

quan trọng này.

còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động này tại các
ngân hàng thương mại cũng như có giá trị tham khảo tốt cho các nhà hoạch
định chính sách, các nhà quản lý nhằm nâng cao nâng cao chất lượng trong
hoạt động của hệ thống các ngân hàng thương mại.

Có thể nói sự ra đời của tài trợ xuất nhập khẩu là một yêu cầu tất yếu khách quan, gắn
liền với các quan hệ mua bán ngoại thương giữa các nước với nhau.
Tài trợ xuất nhập khẩu tại các ngân hàng thương mại dựa vào 3 nguyên tắc cơ bản:

Do hạn chế về thời gian, trình độ và kinh nghiệm, đề tài không thể đi sâu tìm

-

Tiền vay phải được hoàn trả đúng hạn cả vốn lẫn lãi;

hiểu, khảo sát và phân tích hết các khía cạnh có liên quan đến quyền chọn.

-

Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích;

Mong rằng đề tài này sẽ tiếp tục được nghiên cứu, khảo sát, kiểm chứng đầy đủ

-

Vốn vay phải có tài sản tương đương làm đảm bảo.

hơn và trên cơ sở đó có thể củng cố hoặc bổ sung thêm các giải pháp, đề xuất
nhằm đạt được hiệu quã thiết thực và bền vững hơn.
6.

Kết cấu nội dung luận văn

Ngoài lời nói đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn bao gồm 03 chương:

Cùng với sự phát triển của ngoại thương và hệ thống ngân hàng, hoạt động tài trợ xuất
nhập khẩu của ngân hàng phát triển ngày càng đa dạng và phong phú:
-

Hình thức đơn giản đầu tiên là ngân hàng cho vay trực tiếp đối với các đơn vị
nhập khẩu như cho vay để bổ sung vốn lưu động thu mua chế biến sản xuất hàng

Chương 1

: Những vần đề cơ bản về tài trợ xuất nhập khẩu

Chương 2

: Thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Chi nhánh Ngân

hàng Đầu tư và Phát triển TP.Hồ Chí Minh
Chương 3

: Các giải pháp nhằm mở rộng và phát triển hoạt động tài trợ xuất

nhập khẩu tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển TP. Hồ Chí Minh.

xuất khẩu theo các hợp đồng đã được ký kết, cho vay để thanh toán các nguyên
liệu, hàng hóa, vật tự nhập từ nước ngoài;
-

Từ hình thức cho vay ngắn hạn là chủ yếu, ngân hàng đã mở rộng cho vay trung
và dài hạn để tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu. Ngân
hàng cho vay để mua sắm máy móc thiết bị, cải tiến công nghệ, ứng dụng các


2

thành tựu khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng lực

-

3

xuất khẩu cũng không muốn rời hàng của họ ra thậm chí là tiến hành sản xuất trước khi

cạnh tranh trên thị trường thế giới;

biết chắc chắn là sẽ được thanh toán tốt đẹp. Do đó nhà xuất khẩu sẽ muốn phòng ngừa

Ngân hàng còn thực hiện cho vay gián tiếp, đứng ra bảo lãnh để vay vốn nước

trước những rủi ro không được thanh toán có thể xảy ra do người mua mất khả năng

ngoài cho các đơn vị xuất nhập khẩu, nhờ đó các doanh nghiệp có thể vay vốn

thanh toán hoặc từ chối nhận hàng. Trong trường hợp này thư tín dụng (L/C) sẽ đáp ứng

mà không cần phải thế chấp hay cầm cố tài sản, bảo lãnh mở L/C thanh toán

nhu cầu của cả hai bên với tư cách là một phương tiện thanh toán. Với những đảm bảo

hàng nhập khẩu, bảo lãnh hối phiếu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, v.v …

mà nó mang lại cho mỗi bên, đảm bảo giao hàng đối với nhà nhập khẩu và đảm bảo
thanh toán đối với nhà xuất khẩu, nên các bên có thể xin vay vốn phục vụ nhu cầu vốn

Nếu doanh nghiệp có hối phiếu có thể đưa đến ngân hàng chiết khấu cũng như các

của mình.

chứng từ thanh toán có giá trị khác. Ngân hàng có thể mua lại toàn bộ chứng từ và có
quyền đòi nhà nhập khẩu theo hối phiếu. Trường hợp nhà xuất khẩu có những hợp đồng

Đối với nhà nhập khẩu, mở L/C được xem là hình thức tài trợ của ngân hàng: mọi thư

xuất liên tục và dài hạn theo định kỳ với điều kiện thanh toán trả chậm, nhưng có nhu

tín dụng đều được mở theo đề nghị của nhà nhập khẩu. Khi ngân hàng đồng ý mở L/C

cầu vốn ngay, nhà xuất khẩu bán các khỏan thanh toán chưa đến hạn cho ngân hàng.

cho nhà nhập khẩu, có nghĩa là ngân hàng cam kết thanh toán cho người thụ hưởng lợi

Khi đến hạn, ngân hàng sẽ thu tiền từ nhà nhập khẩu, đây chính là hình thức tín dụng

nếu bộ chứng từ phù hợp với các điều khỏan của L/C. Ngân hàng sẽ gánh chịu rủi ro

bao thanh toán.

nếu như nhà nhập khẩu không có khả năng thanh toán, nhưng để đảm bảo uy tín của

1.2. Các hình thức tài trợ xuất nhập khẩu

ngân hàng mở L/C cấp tín dụng cho nhà nhập khẩu. Do đó, trước khi mở L/C, ngân

mình ngân hàng mở L/C phải thanh toán cho phía nước ngoài, điều này có nghĩa là

Xu hướng hiện nay là kinh tế quốc gia phải gắn liền với kinh tế thế giới, nên hoạt động

hàng phải kiểm tra tình hình tài chính và khả năng thanh toán, hoạt động của nhà nhập

ngoại thương phát triển rất nhanh về số lượng lẫn quy mô, từ đó cần phải có sự tài trợ

khẩu …

giúp đỡ của ngân hàng về vốn, kỹ thuật thanh toán. Thông thường nghiệp vụ tài trợ xuất

– Ký quỹ L/C: Ký quỹ là một quy định của ngân hàng phát sinh trong trường hợp khách

nhập khẩu của ngân hàng thương mại gắn liền với nghiệp vụ thanh toán quốc tế, được

hàng xin được mở L/C. Khách hàng sẽ phải nộp một khoản tiền nhất định vào tài

thực hiện qua hai loại hình chủ yếu:

khoản của họ tại ngân hàng mà họ xin mở L/C và khoản tiền đó được phong tỏa cho

-

Tài trợ bằng cách cho vay.

đến khi các nghĩa vụ liên quan đến L/C của ngân hàng chấm dứt. Thường khoản tiền

-

Tài trợ bằng cách bảo lãnh.

này được tính tỷ lệ với giá trị mà khách hàng xin mở L/C. Trong trường hợp thiếu sự

Các hình thức tài trợ cho vay được thực hiện cụ thể qua các nghiệp vụ sau:

tin cậy hoặc hiệu quả thương vụ tiềm ẩn rủi ro cao, ngân hàng có thể yêu cầu khách
hàng ký quỹ 100% giá trị L/C. Việc ký quỹ có những ý nghĩa sau đây:

1.2.1. Căn cứ vào phương thức thanh toán

+ Ký quỹ nhằm hạn chế rủi ro cho ngân hàng trong quá trình thực hiện mở L/C cho

1.2.1.1. Cho vay trong khuôn khổ phương thức thanh toán bằng L/C

khách hàng. Trong trường hợp ngân hàng phải thực hiện nghĩa vụ trả thay cho

a. Đối với L/C trong thanh toán hàng nhập khẩu:

người mở L/C, tiền ký quỹ sẽ được sử dụng trước để thanh toán cho người thụ

Một nhà nhập khẩu đã ký hợp đồng ngoại thương với một công ty ở nước ngoài sẽ vấp
phải nhiều vấn đề. Trước khi tiến hành thanh toán nhà nhập khẩu muốn phải biết chắc
chắn là hàng hóa được giao phù hợp với các điều kiện của hợp đồng. Tương tự, nhà

hưởng L/C, phần còn lại ngân hàng mới dùng vốn của mình thanh toán sau.
+ Ký quỹ nhằm khẳng định khách hàng có năng lực nhất định về vốn và ràng buộc
khách hàng làm tròn nghĩa vụ thanh toán.


4

5

Trong thực tế, các ngân hàng thường phân loại khách hàng của mình tùy theo tình hình

theo L/C quy định, từ đó có thể khẳng định là L/C phục vụ cho nhiều mối liên quan như

tài chính, khả năng thanh toán, quan hệ giữa ngân hàng với khách hàng mà ngân hàng

là phương tiện trong lĩnh vực cho vay hàng xuất. Trên cơ sở L/C đã được chấp nhận

tài trợ sẽ quyết định mức ký quỹ cao hay thấp.

ngân hàng có thể cấp tín dụng cho nhà xuất khẩu để tiếp tực sản xuất, nghĩa là sẵn sàng

– Cho vay thanh toán hàng nhập khẩu hoặc tài trợ thanh toán bộ chứng từ giao hàng:
Theo hình thức này, khách hàng phải lập phương án sản xuất kinh doanh mang tính

chấp nhập chiết khấu các hối chiếu của L/C này.
Đối với L/C trả chậm cũng được sử dụng như một phương tiện đi vay. Nhà xuất khẩu

khả thi cho lô hàng nhập về phục vụ sản xuất hoặc kinh doanh. Đồng thời, khách hàng

có thể nhận được tiền dưới dạng tín dụng chuyển nhượng toàn bộ quyền thụ hưởng L/C

phải lên kế hoạch tài chính nhằm xác định khả năng thanh toán. Khi đến thời điểm

cho ngân hàng vay vốn, đặc biệt thuận lợi hơn khi đó là một L/C trả chậm có xác nhận.

thanh toán, khoản thiếu hụt giữa số tiền phải thanh toán và vốn tự có tham gia là khỏan
doanh nghiệp cần ngân hàng tài trợ. Trên cơ sở xem xét và phân tích kế hoạch và

–

– Cho vay chiết khấu hoặc ứng trước chứng từ hàng xuất khẩu:

phương án của khách hàng ngân hàng sẽ ra quyết định tài trợ và xác định mức ngân

Để đáp ứng nhu cầu vốn, nhà xuất khẩu sau khi giao hàng xong có thể thương lượng

hàng chấp nhận tài trợ. Tất cả các công đoạn này phải thực hiện trước khi bộ chứng từ

với ngân hàng, thực hiện chiết khấu bộ chứng từ hoặc ứng trước tiền khi bộ chứng từ

giao hàng của người xuất khẩu về đến ngân hàng đứng ra tài trợ. Khi hàng hóa, bộ

được thanh toán. Như vậy, đối với nhà xuất khẩu, L/C không những là công cụ đảm bảo

chứng từ về đến nơi, nhà nhập khẩu có thể nhận được sự tài trợ của ngân hàng thông

thanh toán mà còn là công cụ đảm bảo tín dụng.

qua hình thức vay thanh toán L/C trong trường hợp L/C trả ngay, hoặc ngân hàng thay

Chiết khấu toàn bộ chứng từ xuất khẩu là hình thức ngân hàng tài trợ nhà xuất khẩu

mặt nhà nhập khẩu ký nhận thanh toán trên hối phiếu trong trường hợp L/C trả chậm.

thông qua việc mua lại hoặc cho vay trên cơ sở giá trị bộ chứng từ xuất khẩu hoàn hảo

Cho vay bắt buộc: Về nội dung cũng là cho vay thanh toán bộ chứng từ giao hàng. Tuy

được người xuất khẩu trình. Có 2 hình thức chiết khấu:

nhiên, tình trạng vay bắt buộc phát sinh khi người nhập khẩu không thanh toán hoặc
không tập trung đủ tiền để thanh toán bộ chứng từ giao hàng. Ngân hàng khi đó sẽ cho
vay trên giá trị tiền hàng còn thiếu để thanh toán đúng hạn cho ngân hàng nước ngoài.
Nhà nhập khẩu nên tránh tình trạng phát sinh nợ vay bắt buộc do họ sẽ phải chịu lãi
suất vay cho khoản tiền này tương ứng lãi suất vay bắt buộc là nợ quá hạn. Hơn nữa,
thời gian vay bắt buộc thường không quá 30 ngày kể từ ngày ngân hàng trả thay, áp
lực thanh toán nợ vay cho ngân hàng rất lớn.
b. Đối với L/C trong thanh toán hàng xuất khẩu: được thể hiện qua các hình thức:
– Cho vay thực hiện hàng xuất khẩu theo L/C đã mở:
Thư tín dụng không những là một công cụ đảm bảo thanh toán mà còn là một công cụ
tín dụng. Khi nhận L/C do ngân hàng mở L/C phát hành theo yêu cầu của nhà nhập
khẩu, thì nhà xuất khẩu được đảm bảo thanh toán sau khi giao hàng nếu xuất trình bộ
chứng từ hợp lý phù hợp với điều kiện đã ghi trong L/C. Nhà xuất khẩu còn có thể dựa
vào đó để nhờ ngân hàng phục vụ mình cấp một khoản tín dụng để thực hiện xuất hàng

+ Chiết khấu miễn truy đòi (chiết khấu đóng): ngân hàng mua lại bộ chứng từ xuất
khẩu hoàn hảo của người xuất khẩu. Giá mua sẽ thấp hơn giá trị bộ chứng từ, do
ngân hàng tính trừ lại phí chiết khấu và thời gian cần thiết trung bình để đòi tiền
người nhập khẩu nước ngoài. Chiết khấu miễn truy đòi có nghĩa là người xuất
khẩu bán hẳn bộ chứng từ cho ngân hàng, nhận tiền và không còn trách nhiệm
hoàn trả, trách nhiệm thu tiền và quyền sử dụng số tiền thu được hoàn toàn thuộc
về ngân hàng.
+ Chiết khấu được phép truy đòi (chiết khấu mở): ngân hàng thực hiện việc cho
vay trên cơ sở người xuất khẩu xuất trình bộ chứng từ hoàn hảo. Thời gian cho
vay được tính bằng thời gian cần thiết trung bình để đòi tiền người nhập khẩu
nước ngoài. Khi đó, trách nhiệm người xuất khẩu vẫn còn cho đến khi ngân hàng
đòi được tiền từ người nhập khẩu. Khi chiết khấu được tính dưới hình thức lãi
chiết khấu, tính theo ngày và mức phí dĩ nhiên thấp hơn trong trường hợp chiết

khấu miễn truy đòi vì rủi ro ngân hàng phải chịu thấp hơn trong trường hợp trên.


6

-

Tác dụng hoạt động chiết khấu của ngân hàng nhằm tài trợ vốn lưu động cho người

Ngân hàng vẫn có quyền truy đòi đối với người xuất khẩu, khi bộ chứng từ gởi đi

xuất khẩu để đảm bảo sản xuất kinh doanh liên tực, không bị gián đoạn trong thời

không thu được tiền. Tuy nhiên, sẽ có thể hạn chế rủi ro tốt hơn, trong trường hợp

gian chờ người nhập khẩu nước ngoài thanh toán tiền hàng.

ngân hàng mua lại bộ chứng tư được lập ra trên cơ sở yêu cầu của một thư tín dụng.

Tín dụng ứng trước tiền trước khi bộ chứng từ được thanh toán: đó là việc tạm ứng

1.2.1.2. Cho vay trong khuôn khổ phương thức nhờ thu kèm chứng từ

cho quyền hưởng thanh toán trong khuôn khổ thanh toán tín dụng chứng từ. Thời

So với tín dụng chứng từ, nhờ thu ít được sử dụng trong thanh toán vì đây là phương

gian chờ thanh toán là một quá trình khá dài, nên nhà xuất khẩu cũng cần một khoản

thức thanh toán có lợi cho bên mua, thường được áp dụng khi hai bên quen biết tin

tài trợ của ngân hàng, đó là khoản tín dụng ứng trước. Đối với tín dụng ứng trước

tưởng nhau. Từ lúc gởi các chứng từ tới ngân hàng (ngân hàng bên nhà xuất khẩu)

loại này, những giấy tờ có giá theo lệnh (order papers) hoặc những giấy tờ chính

cho tới khi xuất trình với người thanh toán có thể mất một khoảng thời gian nhất

như vận đơn, hóa đơn thương mại, hợp đồng bảo hiểm… đều là những vật thế chấp

định. Tài trợ của ngân hàng trong phương thức nhờ thu kèm chứng từ có thể hiện

cho ngân hàng, do đó, tất cả những giấy tờ có giá theo lệnh đều phải có mệnh đề

như sau:

chuyển nhượng khống (blank endorsement) hoặc chuyển nhượng cho ngân hàng cấp

-

Nhờ thu đến trong thanh toán hàng nhập khẩu: ngân hàng tiếp nhận chứng từ từ

tín dụng ứng trước. Mức độ cấp vốn ứng trước phụ thuộc vào các yếu tố sau:

ngân hàng nước ngoài, xuất trình hối phiếu đòi tiền nhà nhập khẩu. Nếu nhà nhập

+ Khả năng thanh toán của nhà xuất khẩu;

khẩu không đủ khả năng thanh toán, thì cần phải có sự tài trợ của ngân hàng cho vay

+ Khả năng cạnh tranh của hàng hóa và giá trị của hàng hóa dự kiến;

thanh toán hàng nhập khẩu.

+ Chính sách kinh tế và chính sách chính trị của nước nhập khẩu đối với ngân hàng
nhà xuất khẩu;

-

7

-

Nhờ thu đi trong thanh toán hàng xuất khẩu: tương tự như phương thức tín dụng
chứng từ, ngân hàng có thể cho vay thu mua, sản xuất hàng xuất khẩu, chiết khấu

+ Những rủi ro về tỷ giá hối đoái (đối với ngân hàng nhà nhập khẩu);

được ứng trước bộ chứng từ hàng xuất khẩu.

Tín dụng ứng trước dưới hình thức mua lại bộ chứng từ thanh toán: Sau khi hoàn tất

Nhà xuất khẩu có thể chuyển nhượng quyền lợi này tự sự ủy nhiệm cho ngân hàng

nghĩa vụ xuất chuyển hàng hóa cho người mua, người xuất khẩu lập bộ chứng từ

thu chứng từ. Nhưng giá trị của sự chuyển nhượng này phụ thuộc rất lớn vào khả

thanh toán (bao gồm các chứng từ liên quan tới hàng hóa và hối phiếu thương mại),

năng thanh toán của người vay vì không có sự đảm bảo chắc chắn rằng các chứng từ

lúc này người xuất khẩu có toàn quyền sở hữu bộ chứng từ thanh toán này. Đồng

của người phải thanh toán (người tiêu thụ hàng hóa) được chấp nhận và vào giá trị

thời ở họ lại xuất hiện nhu cầu bù đắp vốn để tiếp tục quá trình kinh doanh trong

hàng hóa được thanh toán. Nếu nhà nhập khẩu được giao các chứng từ khi chấp

khoảng thời gian xuất chuyển hàng hóa đến khi nhà nhập khẩu chấp nhận bộ chứng

nhận một hối phiếu đòi nợ, thì có thể kèm theo việc chiết khấu hối phiếu ở ngân

từ và đồng ý trả tiền. Trong trường hợp như vậy, nhà xuất khẩu có thể đem bán bộ

hàng nhà xuất khẩu cũng như ngân hàng nhà nhập khẩu.

chứng từ thanh toán này cho ngân hàng. Việc ngân hàng mua bộ chứng từ thanh
toán này tức là đã chấp nhận cấp một khoản tín dụng cho người xuất khẩu.
Trị giá khoản tín dụng ứng trước này phụ thuộc vào trị giá bộ chứng từ, loại hàng
hóa mua bán thể hiện trên chứng từ, các chi phí theo quy định và khả năng thanh
toán tiền trên bộ chứng từ của người mua. Thông thường các ngân hàng mua với giá
khoảng 70 – 90% trị giá toàn bộ chứng từ.

1.2.2. Cho vay trên cơ sở hối phiếu
Trong hoạt động tài trợ thương mại có những hình thức tài trợ quan trọng được xây
dựng hoặc là trên cơ sở hối phiếu hay phụ thuộc vào việc tất toán hối phiếu, đó là:
a- Tài trợ chiết khấu;

b- Tài trợ chấp nhận hối phiếu;


8

9

c- Tài trợ bao nợ chấp phiếu;
d- Cấp tài chính hối phiếu tự nhận nợ (Promissory notes);

Khi kết thúc thời hạn chiết khấu, ngân hàng sẽ đòi tiền ở người có nhiệm vụ trả tiền

e- Chấp phiếu ngân hàng (Bankers’ Acceptances);

hối phiếu. Thông thường, trong nghiệp vụ chiết khấu, các ngân hàng có thể gặp rủi

f- Bao toàn bộ thanh toán.
Tất cả những hình thức tài trợ hối phiếu từ a) tới e) trên là những hình thức tài chính

ro trong các trường hợp sau:
-

ngắn hạn. Riêng hình thức bao thanh toán được xếp vào hình thức tài trợ thương mại

Người có nghĩa vụ trả tiền hối phiếu từ chối việc trả tiền hoặc không có khả năng
thanh toán kịp thời khi hối phiếu đến hạn;

trung và dài hạn.
1.2.2.1. Chiết khấu hối phiếu

Chiết khấu những hối phiếu không hợp lệ (được thành lập không trên cơ sở hành vi
thương mại).

Tài trợ chiết khấu thương phiếu là nghiệp vụ tài trợ ngắn hạn được thực hiện dưới hình

Vì thế khi thực hiện nghiệp vụ chiết khấu, ngân hàng phải xem xét một cách thận trọng

thức khách hàng chuyển quyền sở hữu thương phiếu chưa đáo hạn cho ngân hàng để

để hạn chế rủi ro có thể xảy ra.

nhận một số tiền bằng mệnh giá của thương phiếu trừ đi lãi chiết khấu và hoa hồng phí
chiết khấu. Thực chất của hình thức này là ngân hàng tiến hành mua lại các hối phiếu
thương mại đang trong thời kỳ chưa đến hạn thanh toán.
Thông qua loại hình tài trợ này, ngân hàng cung ứng một khoản vốn cho các nhà xuất
khẩu để họ có điều kiện tiếp tục quá trình tái sản xuất. Đây chính là khoản vốn mà nhà
sản xuất cần bù đắp, vì trước đó họ đã cung ứng khoản tài trợ thương mại (bán chịu
hàng hóa) cho nhà nhập khẩu.
Nét đặc trưng nhất của nghiệp vụ chiết khấu thương phiếu là ngân hàng sẽ khấu trừ tiền
lãi ngay khi chiết khấu và chỉ chuyển cho khách hàng số tiền còn lại. Các ngân hàng sẽ
xác định khối lượng tín dụng cấp ra (giá trị chiết khấu) căn cứ vào mệnh giá của hối
phiếu được áp dụng làm đối tượng chiết khấu trừ đi lợi tức chiết khấu và lệ phí nhờ thu

1.2.2.2. Chấp nhận hối phiếu
Chấp nhận hối phiếu là một nghiệp vụ thông thường trong quá trình lưu thông hối
phiếu. Trong thời hạn quy định, bên bán phải xuất trình cho bên mua để họ ký chấp
nhận trả tiền hối phiếu. Hối phiếu chỉ có thể lưu thông dễ dàng khi nó đã được ký chấp
nhận trả tiền khi đến hạn.
Tài trợ chấp nhận hối phiếu là khoản tài trợ mà ngân hàng ký chấp nhận hối phiếu.
Người vay chính là nhà nhập khẩu và khoản vay chỉ là một hình thức, một sự đảm bảo

về tài chính, thực chất ngân hàng chưa phải xuất tiền thực sự cho người vay. Tuy nhiên,
khi đến hạn nếu nhà nhập khẩu không đủ khả năng thanh toán, thì người cho vay (ngân
hàng), người đứng ra chấp nhận hối phiếu phải trả nợ thay.

mà ngân hàng chiết khấu hưởng. Phương thức tính tiền chiết khấu xác định như sau:

Đối với ngân hàng, kể từ khi ký chấp nhận trả tiền hối phiếu cũng chính là thời điểm bắt

Giá trị thanh toán cho người xin chiết khấu = Trị giá chứng từ – Mức chiết khấu

đầu gánh chịu rủi ro, nếu như bên mua không có tiền thanh toán cho bên bán khi hối

Trong đó :

phiếu đến hạn thanh toán.
Đương nhiên, nếu đến thời hạn thanh toán hối phiếu mà bên mua có đủ tiền, thì ngân

•

Trị giá chứng từ = Mệnh giá + Lãi hưởng định kỳ.

•

Lãi hưởng định kỳ = Mệnh giá x % Lãi suất được hưởng định kỳ.

•

Hoa hồng phí =

•

Lãi chiết khấu = ( Trị giá CK x Lãi CK %/năm x số ngày nhận CK )/ 365.

Mệnh giá x % tỷ lệ hoa hồng.

hàng thực sự không phải ứng tiền ra, như vậy khoản tài trợ này chỉ là hình thức, là một
sự đảm bảo về tài chính. Trong thường hợp này, ngân hàng chỉ sẽ nhận được một khoản
phí chấp nhận, khoản tiền bù đắp cho chi phí gánh chịu rủi ro tín dụng mà thôi.
1.2.3. Căn cứ vào thời hạn cho vay


10

1.2.3.1. Tài trợ ngắn hạn
Tài trợ ngắn hạn là loại tài trợ có thời hạn dưới 1 năm, thường được sử dụng cho vay bổ

11

Đây là hình thức tài trợ đặc biệt dành cho xuất khẩu, ngân hàng hoặc các tổ chức tài
chính sẽ mua lại các chứng từ thanh toán, các khoản nợ chưa đến hạn thanh toán để trở

sung vốn lưu động phục vụ sản xuất kinh doanh của các đơn vị, chiếm tỷ trọng lớn tại

thành chủ nợ trực tiếp đứng ra đòi nợ nhà nhập khẩu ở nước ngoài. Hiện nay trên thế

các ngân hàng cho vay để nhập khẩu nguyên liệu, vật tư máy móc thiết bị, để sản xuất,

giới, nghiệp vụ bao thanh toán được thực hiện tại các ngân hàng hoặc thành lập ra công

chế biến hàng xuất khẩu.

ty riêng gọi là công ty Factoring chuyên mua lại các khoản nợ. Các công ty này phát
triển rất mạnh, doanh số cao.

1.2.3.2. Tài trợ trung và dài hạn
Bao thanh toán là việc mua các khoản Có phải đòi chưa tới hạn thanh toán phát sinh từ
Thời hạn của tài trợ trung, dài hạn tùy theo quy định của mỗi nước. Ở Việt Nam, tài trợ
trung hạn có thời hạn từ 1 năm đến 5 năm, tài trợ dài hạn từ 5 năm trở lên. Hình thức tài
trợ này được cung cấp để đầu tư, mua sắm tài sản cố định, xây dựng mới, cải tạo, mở

hoạt động cung ứng hàng hóa và dịch vụ nhưng không được phép truy hoàn những chủ
cũ – của các khoản Có này. Thông thường, ta gọi người bán khoản Có phải đòi này là
người nhượng và người mua là người bao thanh toán.

rộng khôi phục, cải tiến kỹ thuật, hiện đại hóa công nghệ.
1.2.4. Căn cứ vào mức độ tín nhiệm đối với khách hàng
1.2.4.1. Tài trợ có đảm bảo

Trên cơ sở hợp đồng bao toàn bộ thanh toán giữa nhà xuất khẩu và người bao các khoản
Có phải đòi, người xuất khẩu sẽ chuyển giao hối phiếu cho người mua khoản Có phải
đòi này. Hợp đồng bao thanh toán có thể có một ý nghĩa đặc biệt, nó là một cơ sở pháp

Đây là hình thức tài trợ nhằm đảm bảo an toàn vốn cho vay của ngân hàng. Các doanh

lý được phép áp dụng cho khoản Có phải đòi đã được nhượng bán, chỉ như vậy mới có

nghiệp muốn được vay vốn của ngân hàng phải có vật tư, tài sản cầm cố, thế chấp, bảo

thể giải quyết được những vướng mắc về luật nước ngoài và những tranh chấp có thể

lãnh của người thứ ba đối với khoản cho vay. Những tài sản này là cơ sở đảm bảo cho

phát sinh theo luật quốc gia. Hối phiếu tự nhận nợ phù hợp một cách đặc biệt đối với

ngân hàng có khả năng thu hồi vốn cho vay trong trường hợp doanh nghiệp không trả

hình thức bao toàn bộ thanh toán.

được nợ. Có nhiều loại bảo đảm cho một khoản vay ngân hàng, tuy nhiên có 3 yêu cầu

Tùy theo tính chất hoàn hảo của chứng từ, tình hình tài chính và khả năng thanh toán

đối với bất cứ loại bảo đảm nào để được ngân hàng chấp nhận: a) dễ được định giá; b)

của người mắc nợ mà ngân hàng quyết định tỷ lệ mua nợ cao hay thấp đối với nhà xuất

dễ cho ngân hàng quyền được sử hữu hợp pháp; c) dễ tiêu thụ hay thuận lợi. Khi cho

khẩu. Có hai loại:

vay có tài sản bảo đảm, không bao giờ nên coi đó là nguồn trả nợ, mà chỉ là cái gì đó để
dựa vào khi nguồn trả nợ dự kiến không thành.
1.2.4.2.Tài trợ không đảm bảo
Đây là hình thức ngân hàng cho vay mà không cần có tài sản thế chấp, cầm cố hoặc bảo
lãnh của một người thứ ba. Cơ sở để cho vay chỉ dựa vào uy tín, quy mô, hiệu quả kinh
doanh, hiệu quả của phương án và có quan hệ thường xuyên tốt đẹp với ngân hàng.
1.2.5. Một số hình thức tài trợ xuất nhập khẩu khác
1.2.5.1. Bao thanh toán (Factoring hay affacturage)

- Factoring tương đối: là ngân hàng, công ty Factoring sẽ thanh toán tiền cho nhà xuất

khẩu, nhưng với thỏa thuận là nhà xuất khẩu vẫn chịu trách nhiệm rủi ro nếu nhà nhập
khẩu không trả tiền.
- Factoring tuyệt đối: ngân hàng hoặc công ty Factoring gánh chịu mọi rủi ro nếu như nhà
nhập khẩu không trả tiền.
Factoring giúp nhà xuất khẩu có vốn ngay để tiếp tục hoạt động kinh doanh của mình
dù bán thu tiền ngay hay bán chịu, đồng thời giúp nhà xuất khẩu không phải bận tâm
vào việc quản lý thanh toán phức tạp kéo dài thời gian. Vì vậy nhà xuất khẩu phải trả
một khoản phí khá cao khi bao thanh toán.


12

1.2.5.2. Tài trợ thuê mua (Leasing)

13

- Đối với nhà nhập khẩu (bên được bảo lãnh): được hưởng một khoản vốn của bên xuất

Tài trợ thuê mua là hình thức cam kết giữa người cho thuê và người đi thuê để thuê một

khẩu mà không phải trả lãi (thực chất có thể giá bán đã tính lãi rồi), chỉ trả một khoản

tài sản nhất định do người thuê chọn lựa từ nhà sản xuất hay người bán, được quyền sử

phí cho người bảo lãnh.

dụng tài sản này trong khoản thời gian nhất định và phải trả dần tiền từng kỳ hạn theo

- Đối với nhà xuất khẩu: hoàn toàn yên tâm rằng đến hạn sẽ được thanh toán nợ. Nếu cần

hợp đồng thuê mua. Khi kết thúc hợp đồng, người đi thuê được quyền chọn mua tài sản

tiền, nhà xuất khẩu cũng có thể đem bộ chứng từ chiết khấu tại một ngân hàng khác để

cho thuê theo giá cả ấn định. Người cho thuê thường là ngân hàng, công ty tài chính,

đáp ứng nhu cầu vốn của mình.

công ty thuê mua. Đây là hình thức tài trợ trung dài hạn mặc dù mua hàng theo phương

- Đối với ngân hàng bảo lãnh: với bất cứ ngân hàng nào, khi tiến hành bảo lãnh, nghĩa là

thức này sẽ đắt hơn so với trả tiền ngay, nhưng tạo điều kiện cho doanh nghiệp đổi mới

đã được sự tín nhiệm, được sự tin tưởng về uy tín của bên xuất khẩu, bên nhập khẩu.

công nghệ, máy móc, thiết bị mà không phải trả tiền ngay.

Khi bảo lãnh cho khách hàng, ngân hàng chỉ cho vay trừu tượng, nghĩa là ngân hàng

1.2.6. Bảo lãnh và tái bảo lãnh

không bỏ ra một khoản vốn nào cả, mà chỉ lấy uy tín, danh dự của ngân hàng ra cho
vay, làm cơ sở cho vay.

Trong thương mại quốc tế, rủi ro là một yếu tố luôn luôn xuất hiện trong các thương vụ
khác nhau (rủi ro thanh toán, rủi ro không thực hiện hợp đồng …). Từ đó nảy sinh nhu
cầu bảo lãnh để hạn chế những rủi ro.

Thủ tục bảo lãnh cho vay ngắn hạn theo phương thức cho vay thông thường, nghĩa là

kho bảo lãnh cho khách hàng thì khách hàng phải có mục đích xin vay, có khả năng
thanh toán và có tài sản thế chấp. Khi đến hạn, nếu nhà nhập khẩu không có khả năng

Trong mua bán quốc tế, đôi khi nhà xuất khẩu không nắm chắc được khả năng tài chính
và mức độ tín nhiệm của nhà nhập khẩu, do vậy nhà xuất khẩu sẽ yêu cầu nhà nhập
khẩu phải có một tổ chức, thường là ngân hàng, đứng ra bảo lãnh thanh toán; Ngược lại,

thanh toán, thì phải làm thủ tục vay lãi tại ngân hàng. Như vậy mục đích bảo lãnh đã
được thực hiện, nghĩa là ngân hàng bảo lãnh muốn khách hàng của mình vay, nhằm thu
thêm được một khoản lãi, có khách hàng mới về mặt tín dụng và chi phí bảo lãnh.

do không biết rõ hoặc không tin tưởng nhau, nhà nhập khẩu có thể yêu cầu bên xuất
khẩu có ngân hàng đứng ra bảo lãnh giao hàng hoặc bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

1.3. Vai trò của các hình thức tài trợ xuất nhập khẩu

Ngân hàng nhận bảo lãnh theo yêu cầu của khách hàng, dùng để vay vốn nước ngoài

Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, xuất nhập khẩu trở thành vấn đề quan trọng. Thị

dưới hình thức tín dụng thương mại hoặc tín dụng tài chính … Trách nhiệm của ngân

trường thương mại thế giới mở rộng không ngừng, nhu cầu về thị trường tiêu thụ hàng

hàng bảo lãnh là đảm bảo thi hành đúng cam kết với nước ngoài trong trường hợp

hóa, thị trường đầu tư đang trở thành nhu cầu cấp bách. Hoạt động xuất nhập khẩu là

người xin bảo lãnh không thực hiện đầy đủ một nghiệp vụ nào đó với bên nước ngoài.

một lĩnh vực gồm nhiều mặt phức tạp, đòi hỏi sử dụng các kỹ thuật đặc thù về thương

Bảo lãnh cũng có nhiều hình thức khác nhau:

mại quốc tế như tín dụng chứng từ… nhằm bảo vệ quyền lợi của người bán đối với

-

Mở thư tín dụng trả chậm;

người mua cách xa nhau bởi những đường biên giới, những hàng rào ngôn ngữ, những

-

Ký bảo lãnh hay ký chấp nhận trên các hối phiếu;

phong tục tập quán,…Mặt khác, do khả năng tài chính có hạn mà các doanh nghiệp xuất

-

Phát hành thu bảo lãnh với nước ngoài;

nhập khẩu không phải lúc nào cũng có đủ tiền để thanh toán hàng nhập khẩu hoặc có đủ

-

Lập giấy cam kết trả nợ với nước ngoài;

vốn để thu mua chế biến hàng xuất khẩu, từ đó nảy sinh quan hệ vay mượn và sự giúp

Đối với tái bảo lãnh thì phát hành thư bảo lãnh với nước ngoài.
Các lợi thế của các bên liên quan trong nghiệp vụ này:

đỡ tài trợ của Ngân hàng. Có thể nói sự ra đời của tín dụng xuất nhập khẩu là một yêu


14

15

cầu tất yếu khách quan, gắn liền với các quan hệ mua bán ngoại thương giữa các nước

tài trợ xuất nhập khẩu, ngân hàng còn mở rộng được quan hệ với các doanh

với nhau.

nghiệp và ngân hàng nước ngoài, nâng cao uy tín ngân hàng trên trường quốc tế.

Hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng
đối với chính bản thân ngân hàng và doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Cụ thể:

1.3.2. Đối với doanh nghiệp
-

thương vụ lớn: có những thương vụ trong ngoại thương đòi hỏi nguồn vốn rất

1.3.1. Đối với ngân hàng thương mại
-

lớn để thanh toán tiền hàng. Do đặc điểm của vận chuyển hàng hải, các mặt hàng

Hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại có kỳ hạn gắn

thiết yếu như phân bón, sắt thép, gạo, bột mì … thường hai bên mua bán với số

liền với thời gian thực hiện thương vụ. Thời gian thực hiện thương vụ đối với

lượng nguyên tàu hàng (từ 10.000 đến 20.000 tấn) nhằm tiết kiệm chi phí vận

người xuất khẩu là thời gian kể từ lúc gom hàng, xuất đi cho đến lúc nhận được

chuyển, thuận lợi trong công tác giao nhận nên kéo theo giá trị lô hàng cũng rất

tiền thanh toán của người mua. Đối với người nhập khẩu, thời gian này kể từ lúc

lớn. Trong trường hợp này, vốn lưu động của doanh nghiệp không đủ để chuẩn

nhận hàng tại cảng cho đến khi bán hết hàng và thu tiền về. Kỳ hạn tài trợ

bị hàng xuất hoặc thanh toán tiền hàng. Tài trợ ngân hàng cho xuất nhập khẩu là

thường ngắn phù hợp với kỳ hạn huy động vốn của các ngân hàng thương mại
thường là dưới 1 năm. Điều này giúp ngân hàng tránh được rủi ro về thanh

giải pháp giúp doanh nghiệp thực hiện được những hợp đồng dạng này.
-

khoản.
-

tế, có nghĩa là doanh nghiệp đã xác định ngân hàng phục vụ mình, thì sẽ tạo

và trong nhiều trường hợp, vốn tài trợ được thanh toán thẳng cho bên thứ ba mà

được lợi thế trong quá trình này. Vì hợp đồng ngoại thương được thực hiện

không qua bên xin tài trợ như thanh toán tiền hàng nhập khẩu, thanh toán tiền

thông qua ngân hàng phục vụ người mua và người bán, đã thỏa thuận trước với

nguyên vật liệu cho các đại lý gom hàng cho người xuất khẩu… Việc làm này

ngân hàng nghĩa là doanh nghiệp đã xác định được năng lực thực hiện hợp đồng.

tránh được tình trạng sử dụng vốn sai mục đích của bên được tài trợ và góp phần

-

Điều này có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình thương lượng, đàm phán.
-

Hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu còn nâng cao tính an toàn cho ngân hàng

thực hiện thương vụ. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, vốn tài trợ giúp doanh

ngân hàng chuyển bộ chứng từ giao hàng để đòi tiền, người nhập khẩu nước

nghiệp thu mua hàng đúng thời vụ, gia công chế biến và giao hàng đúng thời

ngoài đã chỉ định việc thanh toán tiền hàng phải thông qua tài khoản của người

điểm. Đối với doanh nghiệp nhập khẩu, vốn tài trợ của ngân hàng giúp doanh

xuất khẩu mở tại ngân hàng. Đối với người nhập khẩu, trong trường hợp có tài

nghiệp mua được những lô hàng lớn, giá hạ. Cả hai trường hợp đều giúp doanh

trợ, ngân hàng sẽ buộc người nhập khẩu tập trung tiền bán hàng vào tài khoản

lý hết sức chặt chẽ, tránh được tình trạng xoay vốn của doanh nghiệp trong thời
gian vốn tạm thời nhàn rỗi, dễ xảy ra rủi ro.
-

Hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu mang lại hiệu quả cho ngân hàng thông qua
việc thu lãi vay, lãi chiết khấu chứng từ, thu phí dịch vụ… Ngoài ra, thông qua

Tài trợ xuất nhập khẩu làm tăng hiệu quả của doanh nghiệp trong quá trình thực
hiện hợp đồng: thông qua tài trợ của ngân hàng, doanh nghiệp nhận được vốn để

thông qua việc quản lý các nguồn thu thanh toán. Đối với người xuất khẩu, khi

mở tại ngân hàng do vậy nguồn thu để trả các khoản tài trợ được ngân hàng quản

Trong quá trình đàm phán, thương lượng, ký kết hợp đồng ngoại thương, nếu
doanh nghiệp trước đó đã thông qua ngân hàng về việc tài trợ và thanh toán quốc

Đồng vốn tài trợ trong hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu gắn liền với thương vụ

hạn chế rủi ro tín dụng.

Tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng giúp doanh nghiệp thực hiện được những

nghiệp đạt hiệu quả cao khi thực hiện thương vụ.
-

Tài trợ của ngân hàng giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín trên thị trường quốc tế:
thông qua tài trợ ngân hàng doanh nghiệp thực hiện được những thương vụ lớn
trôi chảy, quan hệ được với khách hàng tầm cỡ thế giới, từ đó nâng cao uy tín
của doanh nghiệp trên thị trường.


16

-

17

Tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển,

cho các giao dịch xuất nhập khẩu. Tuy nhiên về bản chất, khi thực hiện một số phương

tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, làm động cơ thúc đẩy nền kinh tế phát triển:

thức thanh toán quốc tế là ngân hàng đã cấp tín dụng cho khách hàng. Ví dụ:

thông qua tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng, doanh nghiệp có điều kiện thay

− Khi thực hiện mở thư tín dụng: là ngân hàng đã thay mặt người mua đứng ra cam

đổi dây chuyền công nghệ máy móc thiết bị nhằm tăng năng suất lao động, hạ

kết cho người bán khi đáp ứng được yêu cầu về chứng từ theo qui định của LC

giá thành sản phẩm. Sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng đã tác động đến sự

− Khi thực hiện chiết khấu bộ chứngtừ xuất khẩu: là ngân hàng đã cho khách hàng

phát triển của nền kinh tế nói chung.
1.3.3. Đối với nền kinh tế đất nước
-

vay trên cơ sở đảm bảo bằng quyền đòi tiền của bộ chứng từ.
Do vậy, hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu và hoạt động thanh toán quốc tế của ngân

Tài trợ xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại tạo điều kiện cho hàng hóa

hàng có những mối quan hệ hữu cơ hết sức gắn bó với nhau, sự phát triển của hoạt động

xuất nhập khẩu lưu thông trôi chảy: thông qua tài trợ của ngân hàng, hàng hóa

này sẽ là tiền đề, nền tảng và bổ sung cho sự phát triển của hoạt động kia và ngược lại.

xuất nhập theo yêu cầu của thị trường được thực hiện thường xuyên, liên tục góp
phần tăng tính năng động của nên kinh tế, ổn định thị trường.
-

Các ngân hàng thương mại và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu đều là những
nhân tố kinh tế quan trọng của đất nước. Hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu mà

Để tăng hiệu quả của hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu, ngoài những rủi ro trong hoạt

động cho vay thông thường, còn có những rủi ro đặc thù trong hoạt động này.
1.4.1 Đặc thù trong hoạt động ngoại thương

các ngân hàng thương mại cung cấp cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể
được xem như mối quan hệ cộng sinh, hỗ trợ để cùng phát triển. Các doanh

-

di chuyển qua biên giới quốc gia.

nghiệp xuất nhập khẩu cần vốn và vai trò cầu nối của ngân hàng để mở rộng đầu
tư, phát triển sản xuất kinh doanh. Các ngân hàng thương mại cũng cần có các
doanh nghiệp xuất nhập khẩu như là những khách hàng tốt, tiềm năng để phát

-

-

-

Hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu là việc ngân hàng cấp tín dụng cho các khách hàng
xuất nhập khẩu. Hoạt động thanh tóan quốc tế là hoạt động cung ứng dịch vụ thanh tóan

Giao dịch phải tuân thủ luật lệ và thông lệ quốc tế , tuy nhiên không loại trừ

được.

đại tiên tiến,… tạo ra các tiền đề cần thiết để thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại

1.4. Các rủi ro và biện pháp ngăn ngừa rủi ro trong hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu

Việc mua bán mang tính chất quốc tế, do vậy áp dụng các phương thức thanh

những đặc điểm luật lệ mang tính quốc gia đòi hỏi nhà kinh doanh phải nắm biết

tăng trưởng GDP, tăng thu ngoại tệ để đầu tư máy móc thiết bị công nghệ hiện

hóa và phát triển kinh tế đất nước.

Liên quan đến các đồng tiền khác nhau, nên dẫn đến việc phải mua bán chuyển

tóan quốc tế

khẩu của các ngân hàng thương mại sẽ góp phần giúp cho nền sản xuất trong
nước phát triển, tạo thêm việc làm cho xã hội, tăng thu ngân sách cho nhà nước,

Sự dịch chuyển giữa luồng tiền thanh toán và hàng hoá là không đồng nhất

đổi tiền tệ

triển hoạt động kinh doanh của mình, làm cho những đồng vốn nhàn rỗi trong xã
hội có thể sinh lợi. Xét trên tổng thể nền kinh tế thì hoạt động tài trợ xuất nhập

Người mua và người bán thường ở những quốc gia khác nhau nên hàng hóa phải

1.4.2 Những rủi ro đặc thù trong hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu
-

Rủi ro đối tác: Người mua người bán thông thường không ở trong cũng một lãnh
thổ và nhiều trường hợp là không hiểu biết nhau. Trong nhiều trường hợp sẽ có

thể dẫn đến rủi ro do lừa đảo từ phía đối tác. Trong giao dịch tài trợ xuất khẩu,
đối tác nhập khẩu lừa đảo bằng cách nhận hàng mà không thanh tóan hoặc cố
tình từ chối thanh tóan, Trong giao dịch tài trợ nhập khẩu có thể gặp lừa đảo từ


18

19

người xuất khẩu xuất trình chứng từ hoàn hảo nhưng không có hàng hóa gửi cho

1.5. Giới thiệu về một số hình thức tài trợ ngoại thương của quốc gia khác

người nhập khẩu…
-

Rủi ro thị trường: Thay đổi giá cả hàng hoá trong nước hoặc trên thị trường quốc
tế, người mua không muốn bán hoặc người bán không muốn nhận hàng. Đồng
thời những chính sách của quốc gia nhập khẩu hoặc xuất khẩu thay đổi sẽ ảnh

những ngân hàng chuyên doanh phục vụ xuất nhập khẩu, thông qua đó áp dụng những
biện pháp đặc biệt để hỗ trợ xuất nhập khẩu, đặc biệt là hỗ trợ những ngành xuất khẩu
mũi nhọn. Trong từng thời điểm, giai đoạn khác nhau, tùy theo tình hình phát triển kinh

hưởng đến người mua hoặc người bán trong giao dịch.
-

Chính sách tín dụng ưu đãi đã được các nước rất coi trọng. Nhiều nước đã thành lập

Rủi ro vận tải : Hàng hóa có sự di chuyển từ quốc gia này đến quốc gia khác nên

cần vận chuyển qua đường biển, đường hàng không hoặc được bộ. Như vậy có
thể xảy ra những rủi ro về hàng hóa nằm ngoài phạm vi kiểm soát của người bán

tế của mình, mỗi quốc gia có chính sách riêng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp xuất nhập
khẩu.
1.5.1. Thái Lan

và người mua. Hàng hóa trên đường vận chuyển có thể gặp rủi ro mất mát, hư
Các dịch vụ của Ngân hàng xuất nhập khẩu Thái Lan chia thành 6 loại: tài trợ trung dài

hỏng, hao hụt…
-

Rủi ro ngoại hối : Việc thanh tóan liên quan đến các đồng tiền khác với đồng bản
tệ nêncó thể gặp rủi ro về tỷ giá do biến động tại thời điểm thanh toán so với thời
điểm ký hợp đồng. Đồng thời nếu ngoại tệ do ngân hàng cho vay tài trợ khác với
ngoại tệ được qui định là đồng tiền thanh tóan trong hợp đồng ngoại thương của
khách hàng, cũng có thể rủi ro khi tỷ giá biến động .

-

hạn, tài trợ ngắn hạn, các chính sách tài trợ đặc biệt bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, thương
lượng cổ phiếu xuất khẩu, dịch vụ tư vấn.
Tài trợ trung và dài hạn:
− Tài trợ cho việc mở rộng hoạt động kinh doanh, các khoản vay nhằm mở rộng khả
năng sản xuất của các nhà xuất khẩu như mở rộng nhà máy, mua thêm máy móc

Rủi ro về thanh toán : Lựa chọn hình thức thanh toán không phù hợp, hoặc có

thiết bị, đầu tư vào các tài sản cố định khác hoặc các dự án sản xuất nội địa. Đối

những điều khoản trong phương thức thanh tóan không bảo vệ được quyền lợi

tượng là các nhà sản xuất hướng về xuất khẩu, doanh thu là ngoại tệ. Thời hạn vay

khách hàng của mình vídụ Mở thư tín dụng xác nhận, cho phép đòi tiền điện...
Đồng thời mỗiphương thức thanh toán quốc tế có một đặc điểm riêng có lợi hoặc
không có lợi cho người mua và người bán, cụ thể:

từ 2 đến 5 năm.
− Tín dụng dành cho người mua hoặc tín dụng dành cho người bán: mục đích của
tín dụng này là nâng cao tính cạnh tranh của các nhà xuất khẩu Thái Lan. Thời
hạn thường lên tới 7 năm tùy thuộc vào loại dự án hoặc thời gian c òn lại của vốn

Người mua ( người nhập khẩu)

hàng hóa.
An toàn

− Tài trợ hoặc đầu tư quốc tế: khoản vay cho các công ty có các dự án đầu tư quốc

Rủi ro

Chuyển tiền Nhờ thu DA
trả sau

Nhờ thu DP

Tín

dụng Chuyển

chứng từ

tiền

trả trước

tế với các cổ đông Thái Lan hoặc cho các doanh nghiệp Thái Lan đầu tư vào các
dự án quốc tế.
Tài trợ ngắn hạn:

Người bán ( người xuất khẩu)

− Tài trợ trước khi giao hàng: hình thức tín dụng quay vòng hạn mức cho vay bằng
Rủi ro An toàn

đồng Baht và cac đồng ngoại tệ chủ yếu khác. Các ngoại tệ được sử dụng được
cấp trực tiếp cho các nhà xuất khẩu với mọi loại hàng hóa để đáp ứng nhu cầu tài


20

chính trước khi giao hàng .
− Tài trợ sau khi giao hàng: hỗ trợ miễn truy đòi và hỗ trợ có truy đòi.
− Hỗ trợ xuất khẩu trọn gói: dành cho các nhà xuất khẩu mới hoạt động hoặc có
quy mô nhỏ dưới hình thức tài trợ trước khi giao hàng. Nếu có sự bảo lãnh cá
nhân của người đứng đầu thì các nhà xuất khẩu có thể được cấp khoản tín dụng
với hạn mức lớn.
− Tài trợ cho các hoạt động tái xuất khẩu: hỗ trợ hoạt động nhập khẩu hàng hóa từ

21

giấy phép và có năng lực thực hiện các công việc đã nhận, tính ổn định của các
nước chủ nhà, thanh toán trả chậm phải có bảo lãnh.
Tín dụng xuất khẩu dành cho người mua: nghiệp vụ này nhằm mục đích kích thích xuất
khẩu hàng hóa và vốn của Trung Quốc ra nước ngoài. Người vay là bên mua, ngân hàng
của bên mua. Phạm vi cho vay là bên vay dùng tiền vay để mua các sản phẩm cơ điện,
thiết bị đồng bộ và các sản phẩm dịch vụ kỹ thuật cao của Trung Quốc, chủ yếu là cho vay
trung, dài hạn.

các nhà cung cấp từ một quốc gia để tái xuất khẩu tới người mua ở một quốc gia
khác, mục tiêu của hình thức này là hỗ trợ để Thái Lan trở thanh một trung tâm
thương mại tiềm năng trong khu vực.
Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu:
− Bảo hiểm với thanh toán bằng L /C ngắn hạn: chính sách này được đưa ra đối với
nhà xuất khẩu theo hình thức thanh toán bằng L/C không hủy ngang, phát hành bởi
các ngân hàng nhỏ.
− Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu trung và dài hạn: tỷ lệ bảo hiểm giai đoạn trước khi
giao hàng là 70% tổn thất thực về hàng hóa và chi phí xảy ra trong quá trình sản
xuất. Giai đoạn sau khi giao hàng là 90% tổn thất thực tế theo giá trị hóa đơn đã
giao.
1.5.2. Trung Quốc

1.5.3. Hàn Quốc
Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc là tổ chức tài chính đặc biệt của Chính phủ hoạt
động theo một quy định đặc biệt là Luật Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc. Các sản
phẩm tín dụng xuất khẩu được thiết kế để đáp ứng các mục tiêu lớn của Chính phủ, chia
thành 2 loại lớn là cho vay, bảo lãnh tín dụng xuất khẩu và bảo hiểm tín dụng xuất khẩu.
Tài trợ trực tiếp cho nhà xuất khẩu:

- Chương trình này được áp dụng cho các giao dịch xuất khẩu các loại hàng tư liệu
sản xuất do Hàn Quốc sản xuất bao gồm nhà máy, tàu biển, thiết bị điển tử, xe tải,
đường ray, sắt thép các loại, dụng cụ y khoa. Mọi nhà xuất khẩu hay sản xuất các
loại hàng hóa trên đều có thể tham gia chương trình này. Tín dụng xuất khẩu sau
khi giao hàng chỉ cung cấp cho các giao dịch có điều khoản thời hạn hoàn trả tiền
từ 2 năm trở lên.

Nhiệm vụ chủ yếu của ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc l à cung cấp hỗ trợ, tài trợ
chính sách cho xuất khẩu và nhập khẩu các sản phẩm cơ khí, điện tử và các trang thiết bị
đồng bộ, các sản phẩm kỹ thuật cao và thúc đẩy sự hợp tác kinh tế - kỹ thuật giữa Trung
Quốc với bên ngoài. Các hình thức tín dụng của Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc:
Tín dụng xuất khẩu dành cho người bán:
- Tín dụng dành cho mặt hàng thiết bị, mặt hàng tàu biển, mặt hàng công nghệ cao,
mặt hàng điện tử và cơ khí thông dụng
- Các khoản vay dành cho các hợp đồng xây dựng nước ngoài: điều kiện để được
cung cấp là doanh nghiệp đã ký hợp đồng xuất khẩu có giá trị từ 1 triệu USD trở
lên với mức đặt cọc không dưới 15%, mang lại lợi nhuận kinh tế, nhà thầu phải có

- Hạn mức cho vay căn cứ vào tổng giá trị của hợp đồng xuất khẩu trừ đi phần người
mua đã đặt cọc. Mức cho vay tối đa trước khi giao hàng là 90% đối với các sản
phẩm máy móc thiết bị, tàu thuyền, 70% đối với các thiết bị rời và 75% đối với các
loại hàng hóa khác. Mức cho vay sau khi giao hàng cố định mức 85% giá trị phần
hợp đồng xuất khẩu sau khi đã trừ đi phần đặt cọc của người mua. Riêng tín dụng
xuất khẩu dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì hạn mức cho vay dựa vào
thành tích xuất khẩu trong quá khứ của doanh nghiệp: 90% kết quả xuất khẩu của 6
tháng/ 50% kết quả xuất khẩu của 1 năm trước thời điểm xin vay, hạn mức này
được xét 6 tháng 1 lần.
- Đồng tiền cho vay tùy thuộc vào loại tiền giao dịch trên hợp đồng xuất khẩu và yêu

22

23

cầu của bên vay, biện pháp bảo đảm khoản vay là thư bảo lãnh, thư tín dụng được

tín dụng là những bài học kinh nghiệm vô cùng quý báu đối với Việt Nam trong

xác nhận bởi 1 ngân hàng có uy tín trên thế giới, bất động sản hoặc bảo lãnh của

công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước.

Chính phủ hay ngân hàng trung ương nước người mua.
Kết luận chương I
Tín dụng cho nhà nhập khẩu:
- Cho vay trực tiếp: cho nhà nhập khẩu nước ngoài vay tiền để mua những hàng
hóa và dịch vụ với thời hạn cho vay từ 2 năm trở lên, trên cơ sở thỏa thuận vay vốn

Để phát triển kinh tế không thể thiếu vai trò quan trọng của các doanh nghiệp, đặc biệt
là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Đẩy mạnh hoạt động giao thương quốc tế, tranh

giữa ngân hàng và nhà nhập khẩu ngân hàng sẽ thanh toán cho nhà xuất khẩu khi

thủ các điều kiện thuận lợi mà môi trường kinh tế quốc tế đem lại để phát triển là xu thế

họ giao hàng.

tất yếu mà nhiều nước trên thế giới đã và đang hướng tới. Ngoại thương phát triển

- Tài trợ theo dự án: sản phẩm này nhằm giúp cho các công ty theo dự án ở nước

ngoài, mức hoàn trả và cách thức hoàn trả phụ thuộc vào dòng tiền của dự án.
- Tái chiết khấu bộ chứng từ xuất khẩu của các ngân hàng thương mại
- Bao thanh toán tuyệt đối cho các khoản phải thu của nh à xuất khẩu theo hợp đồng

chính là điều kiện thuận lợi để chúng ta có thể mở rộng và phát triển sản xuất theo
hướng hiện đại hoá trang thiết bị, máy móc, công nghệ,… phục vụ tốt hơn nhu cầu sản
xuất và tiêu dùng trong nước, tạo ra được nhiều việc làm cho xã hội, cải thiện đời sống
người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

xuất khẩu có hình thức thanh toán bằng L/C với thời gian thanh toán từ 30 ngày
đến 2 năm. Với hình thức bao thanh toán, ngân hàng cũng cung cấp dịch vụ đòi
nợ của nhà nhập khẩu.

Để có thể phát triển nhanh, mạnh và bền vững trong môi trường kinh tế quốc tế năng
động và cạnh tranh khắc nghiệt ngày nay, bên cạnh sự nỗ lực phấn đấu của mình, các
doanh nghiệp xuất nhập khẩu luôn cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ phía nhà nước, từ các

Qua các bài học của các nước, có thể nhận thấy một số vấn đề để áp dụng cho BIDV

tổ chức kinh tế trong đó đặc biệt là sự hỗ trợ của các NHTM về vốn, tư vấn tài chính,

HCMC như sau:

cam kết, bảo lãnh, trung gian thanh toán,… để thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi của

− Chính phủ các nước đều coi trọng chính sách tài trợ xuất nhập khẩu nhằm thúc
đẩy xuất nhập khẩu phát triển lâu dài và bên vững.
− Tài trợ phải mang tính đầy đủ và đồng bộ. Các bên tham gia được tài trợ bằng

mình với các đối tác nước ngoài. Hoạt động XNK của các doanh nghiệp và hoạt động

kinh doanh đối ngoại của các NHTM có mối quan hệ mật thiết, không thể tách rời. Sự
hỗ trợ, hợp tác cùng phát triển giữa các doanh nghiệp XNK và NHTM có thể giúp cả

nhiều hình thức phong phú và có dịch vụ kèm theo. Cung cấp các sản phẩm tài trợ

hai hoạt động hiệu quả hơn và qua đó góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển.

theo hình thức gián tiếp để giảm áp lực về vốn tài trợ và đáp ứng yêu cầu về hội

Việc tìm hiểu nhu cầu của các doanh nghiệp khi hoạt động trong lĩnh vực XNK và phát

nhập của các tổ chức kinh tế thế giới.

triển các hình thức tài trợ phù hợp có ý nghĩa rất quan trọng, không chỉ giúp các doanh

− Tăng cường hỗ trợ tín dụng cho người mua hàng nước ngoài để thanh toán cho
người cung cấp trong nước.
− Tiêu chí lựa chọn nhà xuất khẩu được ưu tiên khuyến khích tài trợ dựa vào kết
quả xuất khẩu của chính họ. Theo đó cơ chế hỗ trợ được thực hiện linh hoạt, các
sản phẩm tài trợ xuất nhập khẩu được thiết kế xuất phát từ nhu cầu thực tế của các
doanh nghiệp.
− Thành công và hạn chế của các quốc gia trong việc áp dụng chính sách ưu đãi

nghiệp XNK sản xuất, kinh doanh được thuận lợi mà bản thân các NHTM cũng có thể
năng cao hiệu quả hoạt động và uy tín của mình trên thị trường tài chính khu vực và
quốc tế, thúc đẩy kinh tế đất nước phát triển.


24

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ XNK TẠI CHI NHÁNH
NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN HỒ CHÍ MINH
2.1. Giới thiệu về Chi nhánh ngân hàng Đầu tư và Phát triển Hồ Chí Minh
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam được thành lập theo quyết định 177/TTg

25

2.2. Thực trạng hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại Chi nhánh ngân hàng Đầu tư
và Phát triển Hồ Chí Minh
2.2.1. Hoạt động tài trợ vốn nói chung
a) Về nguồn vốn huy động
Bảng 2.1: Tình hình nguồn vốn huy động giai đoạn 2007 - 2009:

ngày 26/04/1957 của Thủ tướng Chính phủ. Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam
là một trong bốn ngân hàng thương mại nhà nước lớn nhất ở Việt Nam được hình thành
sớm nhất và lâu đời nhất, là doanh nghiệp nhà nước hạng đặc biệt, được tổ chức hoạt
động theo mô hình tổng công ty nhà nước.
Chi nhánh ngân hàng Đầu tư và Phát triển Hồ Chí Minh (BIDV HCMC)là một đơn vị
thành viên (Chi nhánh cấp I) của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, là một
ngân hàng quốc doanh hoạt động truyền thống trong lĩnh vực đầu tư xây dựng của thời
kỳ bao cấp chuyển sang hoạt động kinh doanh của một ngân hàng thương mại quốc
doanh trong thời kỳ đổi mới của nền kinh tế thị trường. Chỉ trong một thời gian ngắn,
BIDV HCMC đã hòa nhập nhanh với cơ chế thị trường, tạo lập những tiền đề vững
chắc để từng bước thực hiện kinh doanh đa năng tổng hợp, trong đó lấy phục vụ đầu tư
phát triển làm động lực phát triển. Liên tục trong nhiều năm liền, Chi nhánh ngân hàng
Đầu tư và Phát triển Hồ Chí Minh là đơn vị đạt mức tăng trưởng cao trong hoạt động

Chỉ tiêu

Đơn vị tính: tỷ đồng

Năm 2007
Năm 2008
Năm 2009
Giá trị
Tỷ trọng Giá trị
Tỷ trọng Giá trị
Tỷ trọng
9,959.00 100.00% 8,725.00 100.00% 9,451.00 100.00%

Tổng nguồn vốn huy động
1.Phân loại theo thị trường
Thị trường tiền tệ 1
6,224.00 62.50% 6,781.00 77.72%
Thị trường tiền tệ 2
3,735.00 37.50% 1,944.00 22.28%
2.Phân loại theo đối tượng huy động
Dân cư
1,369.28 13.75% 1,763.06 20.21%
Tổ chức kinh tế
4,854.72 48.75% 5,017.94 57.51%
Khác
3,735.00 37.50% 1,944.00 22.28%
3. Phân loại theo loại tiền tệ huy động
VND
7,967.20 80.00% 7,241.75 83.00%
Ngoại tệ tương đương
1,991.80 20.00% 1,483.25 17.00%
4. Phân loại theo thời hạn huy động
Ngắn hạn
6,572.94 66.00% 5,584.00 64.00%

Trung dài hạn
3,386.06 34.00% 3,141.00 36.00%
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

TP. Hồ Chí Minh.
Trong những năm gần đây, BIDV luôn nhận được các giải thưởng cao trong lĩnh vực tài
chính – ngân hàng:
− Thương hiệu tốt nhất năm 2005 (Giải thưởng Sao vàng đất Việt)
− Giải thưởng ADFIAP do Hiệp hội các định chế tài chính Châu Á Thái Bình
Dương trao tặng năm 2007.
− Giải thưởng Trái phiếu đồng nội tệ tốt nhất khu vực do Tạp chí Financial Asia
trao tặng năm 2006
− Giải thưởng Ngân hàng nội địa cung ứng dịch vụ ngoại hối tốt nhất năm 2007 và
năm 2008 do các ngân hàng và định chế tài chính bình chọn trên tạp chí
Asiamoney.

83.93%
16.07%

2,637.95
5,294.00
1,519.05

27.91%
56.02%
16.07%

7,277.27
2,173.73

77.00%
23.00%

8,033.35
1,417.65

85.00%
15.00%

Bảng 2.2: Tỷ lệ tăng/ giảm nguồn vốn huy động:

kinh doanh và là chi nhánh tiên phong trong mọi lĩnh vực trong hệ thống BIDV.
Địa chỉ của BIDV HCMC: 134 Nguyễn Công Trứ, Phường Nguyễn Thái Bình, Quận 1,

7,931.95
1,519.05

Chỉ tiêu

Tăng/giảm năm 2008/2007
Số tiền
Tỷ lệ
-1,234.00
-12.39%

Đơn vị tính: tỷ đồng
Tăng/giảm năm 2009/2008
Số tiền
Tỷ lệ
726.00

8.32%

Tổng nguồn vốn huy động
1.Phân loại theo thị trường
Thị trường tiền tệ 1
557.00
8.95%
Thị trường tiền tệ 2
-1,791.00
-47.95%
2.Phân loại theo đối tượng huy động
Dân cư
393.78
28.76%
Tổ chức kinh tế
163.22
3.36%
Khác
-1,791.00
-47.95%
3. Phân loại theo loại tiền tệ huy động
VND
-725.45
-9.11%
Ngoại tệ tương đương
-508.55
-25.53%
4. Phân loại theo thời hạn huy động
Ngắn hạn
-988.94

-15.05%
Trung dài hạn
-245.06
-7.24%
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

1,150.95
-424.95

16.97%
-21.86%

874.89
276.06
-424.95

49.62%
5.50%
-21.86%

35.52
690.48

0.49%
46.55%

2,449.35
-1,723.35

43.86%

-54.87%


26

27

Nguồn vốn huy động cuối năm 2008 đạt 8,725tỷ đồng, giảm 1,234 tỷ đồng (giảm

trọng huy động bằng VND đến 30/06/2010 vẫn ở mức cao (78% tương đương 7,330 tỷ

12.39%) so với cuối năm 2007. Trong đó: tiền gửi TCKT đạt 5,017.9 tỷ đồng, tăng 393

đồng) so với tỷ trọng huy động bằng ngoại tệ (22% tương đương 2,060 tỷ đồng).

tỷ đồng (tăng 28,7%), tiền gửi dân cư là 1,763.06 tỷ đồng, tăng 163 tỷ đồng (tăng

b) Về tình hình tài trợ vốn:

3,3%) so với cuối năm 2007 và tiền huy động khác là 1,944 tỷ đồng, giảm 1,791 tỷ

Bảng 2.3: Tình hình dư nợ của BIDV HCMC giai đoạn 2007- 2009

đồng (giảm 48%). Như vậy, nguyên nhân giảm nguồn vốn huy động là do nguồn tiền

Đơn vị tính: tỷ đồng

huy động từ định chế tài chính giảm (chủ yếu là do các công ty chứng khóan rút tiền
gửi kỳ hạn gửi tại BIDV HCMC để đáp ứng nhu cầu kinh doanh), nguồn huy động từ
dân cư và TCKT vẫn ở mức tăng trưởng ổn định.

Cuối năm 2009, tổng nguồn vốn huy động của BIDV HCMC đạt 9,451 tỷ đồng, tăng
726 tỷ đồng (tăng 8,32%) so với cuối năm 2008. Trong đó: tiền gửi dân cư đạt 2,638 tỷ
đồng tăng 874 tỷ đồng (tăng 49,6%) so với năm 2008; tiền gửi TCKT đạt 5,294 tỷ
đồng tăng 276 tỷ đồng (tăng 5%) so với năm 2008; tiền gửi từ các định chế tài chính
đạt 1,519 tỷ đồng, giảm 425 tỷ đồng (giảm 21,8%) so với năm 2008.
Nguyên nhân giảm nguồn vốn huy động là do nguồn huy động từ định chế tài chính
giảm (do các công ty chứng khóan rút tiền gửi kỳ hạn để đáp ứng nhu cầu kinh doanh),
nguồn huy động từ dân cư và TCKT vẫn ở mức tăng trưởng ổn định.

Chỉ tiêu

Tổng dư nợ
1.Phân loại theo thời gian vay
Ngắn hạn
3,772.08
Trung dài hạn
2,311.92
2.Phân loại theo mức độ tín nhiệm
Có tài sản đảm bảo
3,467.88
Không có tài sản đảm bảo
2,616.12
3. Phân loại theo loại tiền tệ
VND
4,380.48
Ngoại tệ tương đương
1,703.52
4. Phân loại theo đối tượng vay vốn
Khách hàng cá nhân
346.00

Khách hàng doanh nghiệp
5,738.00

thấy BIDV HCMC đang dần nhắm vào đối tượng là khách hàng cá nhân nhỏ lẻ để tăng
tính ổn định của nguồn vốn huy động..
Trong 3 năm liên tục thì tỷ trọng huy động vốn bằng VND luôn ở mức cao (năm 2007:
80%, năm 2008: 83%, năm 2009: 77%) là do khách hàng có nguồn ngoại tệ tại BIDV
HCMC không nhiều, thêm vào đó, kênh huy động ngoại tệ từ dân cư cũng chưa phát
triển mạnh.
Tính đến 30/06/2010, tổng nguồn vốn huy động của BIDV HCMC đạt 9,390 tỷ đồng,
trong đó tiền gửi TCKT đạt 4,208 tỷ đồng, chiếm 45% tổng nguồn vốn huy động; tiền
gửi của dân cư đạt 3,275 tỷ đồng, chiếm 35% tổng nguồn vốn huy động; tiền gửi của
các định chế tài chính đạt 1.907 tỷ đồng, chiếm 20% tổng nguồn vốn huy động. Tỷ

Năm 2009
Giá trị
Tỷ trọng
6,864.00 100.00%

62.00%
38.00%

4,021.38
2,071.62

66.00%
34.00%

4,461.60
2,402.40

65.00%
35.00%

57.00%
43.00%

3,533.94
2,559.06

58.00%
42.00%

4,324.32
2,539.68

63.00%
37.00%

72.00%
28.00%

4,508.82
1,584.18

74.00%
26.00%

5,697.12
1,166.88

83.00%
17.00%

5.69%
94.31%

155.00
5,938.00

2.54%
97.46%

231.00
6,633.00

3.37%
96.63%

Bảng 2.4: Tăng/giảm dư nợ vay của BIDV HCMC giai đoạn 2007- 2009
Đơn vị tính: tỷ đồng

dụng vốn thấp. Tỷ trọng vốn huy động từ dân cư trong tổng nguồn vốn huy động qua 3
năm đều tăng trưởng (năm 2007: 13,7%; năm 2008: 20,21%; năm 2009: 27,91%) cho

Năm 2008
Giá trị
Tỷ trọng
6,093.00 100.00%

Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

Nguồn vốn huy động từ các TCKT luôn chiếm tỷ trọng cao (trung bình chiếm khoảng
50% trong tổng nguồn huy động) là một lợi thế rất lớn cho BIDV HCMC vì chi phí sử

Năm 2007
Giá trị
Tỷ trọng
6,084.00 100.00%

Chỉ tiêu

Tăng/giảm năm 2008/2007
Giá trị
Tỷ lệ
9.00
0.15%

Tổng dư nợ
1.Phân loại theo thời gian vay
Ngắn hạn
249.30
Trung dài hạn
(240.30)
2.Phân loại theo mức độ tín nhiệm
Có tài sản đảm bảo
66.06
Không có tài sản đảm bảo
(57.06)
3. Phân loại theo loại tiền tệ

VND
128.34
Ngoại tệ tương đương
(119.34)
4. Phân loại theo đối tượng vay vốn
Khách hàng cá nhân
(191.00)
Khách hàng doanh nghiệp
200.00

Tăng/giảm năm 2009/2008
Giá trị
Tỷ lệ
771.00
12.65%

6.61%
-10.39%

440.22
330.78

10.95%
15.97%

1.90%
-2.18%

790.38
(19.38)

22.37%
-0.76%

2.93%
-7.01%

1,188.30
(417.30)

26.36%
-26.34%

-55.20%
3.49%

76.00
695.00

49.03%
11.70%

Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC


28

29

Dư nợ cuối kỳ tính đến 31/12/2008 là 6.093 tỷ đồng (bao gồm dư nợ vay tài trợ XNK

Lợi nhuận trước thuế năm 2008 tăng nhẹ (tăng 21 tỷ đồng) so với năm 2007, tuy nhiên,

là 891.7 tỷ đồng), tăng không đáng kể - ở mức 9 tỷ đồng (tăng 0.15%) so với năm 2007.

năm 2009, lợi nhuận trước thuế của BIDV HCMC giảm mạnh (giảm 160 tỷ đồng –

Trong đó vay ngắn hạn đạt 4,021.38 tỷ đồng, tăng 6.6% và vay trung dài hạn đạt

giảm 40%) so với năm 2008, nguyên nhân là trong năm 2009, do ảnh hưởng của nên

2,071.62 tỷ đồng, giảm 10,4% so với cuối năm 2007.

kinh tế khó khăn, đã bắt đầu xuất hiện nợ nhóm 3, nhóm 4 tại BIDV HCMC, ngoài ra,

Dư nợ cuối kỳ tính đến 31/12/2009 là 6,864 tỷ đồng (bao gồm dư nợ vay tài trợ XNK là

thu nhập từ hoạt động mua bán ngoại tệ cũng giảm mạnh làm chỉ tiêu này giảm rõ rệt.

267.19 tỷ đồng) , tăng 771 tỷ đồng (mức tăng 12.7%) so với cuối năm 2008. Trong đó,

Lợi nhuận trước thuế bình quân đầu người của BIDV HCMC trong các năm liên tục

vay ngắn hạn đạt 4,461 tỷ đồng tăng 10.95% và vay trung dài hạn đạt 2,403 tỷ đồng,

tăng, tốc độ tăng trung bình 3 năm 2007-2009 là 19,3%. Trong năm 2009, mặc dù

tăng 15.9% so với năm 2008. Sở dĩ có con số tăng đáng kể như vậy là do kể từ tháng

chênh lệch thu chi thấp nhưng thu nhập bình quân đầu người vẫn ở mức tăng trưởng là

03/2009, chính phủ có chính sách hỗ trợ lãi suất 4%/năm cho các doanh nghiệp vay vốn

do BIDV HCMC tích cực thu nợ ngoại bảng (trong năm thu 88 tỷ đồng nợ đã hạch toán

ngân hàng.

ngoại bảng)

Tính đến 30/06/2010, tổng dư đạt 7.475 tỷ đồng, tăng 611 tỷ đồng so với năm 2009. Trong
đó dư nợ vay XNK đạt 332 tỷ đồng, tăng 65 tỷ đồng so với đầu năm. Dư nợ vay XNK tăng

2.2.2. Hoạt động tài trợ xuất khẩu

mạnh, mà chủ yếu là vay xuất khẩu là do hội sở chính đã ban hành chính sách lãi suất linh

Hiện nay, BIDV HCMC chỉ thực hiện tài trợ xuất khẩu thông qua hình thức tài trợ vốn

hoạt nhằm hỗ trợ vay hàng xuất khẩu đến 6 tháng đối với các khách hàng có xếp loại tín

lưu động. Quy định cụ thể như sau:

dụng từ hạng A trở lên.

a) Đối tượng vay: Các chi phí đầu vào phục vụ cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá xuất

Nhằm tăng mức độ an toàn trong hoạt động tín dụng, BIDV HCMC đã chú trọng tăng tỷ

khẩu: nguyên nhiên vật liệu, các chi phí gián tiếp liên quan như thuế, phí, lệ phí...

trọng dư nợ có tài sản bảo đảm, nếu khách hàng không đáp ứng được giá trị tài sản bảo

b) Phương thức vay: BIDV HCMC cho vay theo món đối với các khách hàng có quan

đảm theo quy định thì phải thực hiện lộ trình giảm dần dư nợ. Nhờ đó trong thời gian qua,

hệ không thường xuyên, có nguồn thu không ổn định và áp dụng hình thức vay theo

BIDV HCMC đã đạt được các kết quả khả quan về tỷ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo, dư

hạn mức đối với các khách hàng có tình hình sản xuất kinh doanh ổn định, hiệu quả

nợ có tài sản đảm bảo luôn lớn hơn 55%. Đối tượng vay là khách hàng doanh nghiệp

và có quan hệ tín dụng thường xuyên với BIDV HCMC.

chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu khách hàng của BIDV HCMC, chiếm 95% trở lên qua các
năm cho thấy BIDV HCMC chưa đẩy mạnh việc bán lẻ, chỉ tập trung vào đối tượng là
doanh nghiệp.

c) Hạn mức vay: Căn cứ vào đặc điểm kinh doanh của khách hàng, BIDV HCMC tính
toán hạn mức vay phù hợp với nhu cầu vốn của doanh nghiệp trong từng thời kỳ
trong năm (hạn mức của từng khách hàng thay đổi theo từng thời điểm trong năm).

c) Kết quả hoạt động kinh doanh

Hạn mức vay đối với khách hàng tăng cao vào thời điểm mùa vụ và phải giảm trong

Bảng 2.5: Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV HCMC giai đoạn 2007- 2009
Đơn vị tính: tỷ đồng

Chỉ tiêu
Lợi nhuận trước thuế
Lợi nhuận trước thuế
bình quân đầu người

đảm....)

Năm 2007
379

Năm 2008
400

Năm 2009
240

0.40

0.48

0.57

Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

các thời điểm khác bằng các biện pháp thích hợp (thu hồi nợ vay, xử lý tài sản bảo

d) Thời hạn vay: phù hợp với chu kỳ sản xuất kinh doanh và dòng tiền của doanh
nghiệp.

30

- Trường hợp doanh nghiệp vay để thu mua, dự trữ nguyên vật liệu khi chưa có hợp đồng
ngoại thương: Thời hạn vay được căn cứ vào chu kỳ sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.
- Trường hợp doanh nghiệp vay để thu mua, dự trữ nguyên vật liệu khi đã có hợp đồng

31

năm trước, kế hoạch sản xuất kinh doanh của quý, năm hiện tại; tình hình thị trường,
hợp đồng mua bán nguyên vật liệu...
- Đối với trường hợp vay khi đã có hợp đồng ngoại thương hoặc L/C (chưa có bộ chứng
từ hàng xuất hoàn chỉnh): tuỳ theo tiến độ sản xuất hàng hoá nhưng mức vay tối đa

ngoại thương hoặc L/C: thời hạn vay được căn cứ vào chu kỳ sản xuất kinh doanh của

không quá 85% giá trị hợp đồng ngoại thương hoặc giá trị L/C.

doanh nghiệp và phù hợp với thời hạn thanh toán của hợp đồng hoặc L/C nhưng tối đa

h) Bảo đảm tiền vay: Thực hiện theo quy định hiện hành về chính sách khách hàng của

không quá 12 tháng.

của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam:

e) Lãi suất vay:

BIDV xem xét cấp tín dụng không có tài sản bảo đảm đối với khách hàng đáp ứng
các tiêu chí sau:

- Áp dụng lãi suất ưu đãi (thường thấp hơn 0,5% - 1% so với vay thông thường – áp dụng

- Khách hàng có mức xếp hạng từ AA trở lên.

cho cả vay VND và USD).

- Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu ≤ 2,5.
- Trên cơ sở cam kết của khách hàng về việc bán lại ngoại tệ cho BIDV HCMC và việc

- Khách hàng sử dụng vốn vay có hiệu quả, không có nợ gốc vay tại BIDV
bị chuyển quá hạn trong thời gian 01 năm gần nhất.

khách hàng sử dụng các dịch vụ của BIDV HCMC, hội đồng tín dụng BIDV HCMC sẽ
quyết định mức lãi suất vay tài trợ hàng xuất ưu đãi phù hợp.
- Mức lãi suất cụ thể được căn cứ vào tính khả thi của khoản vay như vay dự trữ nguyên
liệu trước khi có hợp đồng, vay khi đã có hợp đồng, vay khi có L/C cũng như các điều

Các trường hợp khác:
Xếp loại khách hàng
AAA

kiện khác của khoản vay...
AA
f) Nguồn vốn cho vay: BIDV HCMC chủ động cân đối từ nguồn vốn huy động và sử
dụng hạn mức hỗ trợ ngắn hạn được hội sở chính thông báo hằng năm để thực hiện
cho vay tài trợ hàng xuất. Trong từng thời điểm cụ thể, BIDV HCMC không cân đối
được nguồn vốn, hội sở chính sẽ xử lý cho vay món ngắn hạn theo cơ chế điều hành

A

BBB
BB, B, CCC

Chính sách về tài sản đảm bảo
Khách hàng được BIDV xem xét vay, bảo lãnh khi
đáp ứng tỷ lệ tài sản bảo đảm tối thiểu 30%,
Khách hàng được BIDV xem xét vay, bảo lãnh khi
đáp ứng tỷ lệ tài sản bảo đảm tối thiểu 20%,
Khách hàng được BIDV xem xét vay, bảo lãnh khi
đáp ứng tỷ lệ tài sản bảo đảm tối thiểu 50%.
Khách hàng được BIDV xem xét vay, bảo lãnh khi
đáp ứng tỷ lệ tài sản bảo đảm tối thiểu 70%.
Khách hàng được BIDV xem xét vay, bảo lãnh khi
đáp ứng tỷ lệ tài sản bảo đảm tối thiểu 100%.

vốn nội bộ hiện hành.
2.2.3 Hoạt động tài trợ nhập khẩu
g) Mức vay: BIDV HCMC chỉ cho cho vay bổ sung phần vốn lưu động thiếu sau khi
doanh nghiệp đã tận dụng hết nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động khác.

Tương tự như tài trợ xuất khẩu, hiện nay, BIDV HCMC chỉ thực hiện tài trợ nhập khẩu
thông qua hình thức tài trợ vốn lưu động. Quy định cụ thể như sau:

- Mức vay đối với từng khoản vay cụ thể được xác định dựa trên các yếu tố như tính khả
thi của các điều kiện, điều khoản của hợp đồng ngoại thương hay L/C, tính khả thi của
các hợp đồng đầu vào, mức độ tín nhiệm của khách hàng, uy tín của ngân hàng nước
ngoài ...
- Đối với trường hợp vay dự trữ nguyên liệu trước khi có hợp đồng ngoại thương cần căn
cứ vào định mức dự trữ nguyên vật liệu của quý trước, năm trước; doanh số xuất khẩu

a) Mở L/C nhập khẩu trả ngay
Điều kiện để BIDV HCMC mở L/C:
- Doanh nghiệp phải có tình hình sản xuất kinh doanh, tài chính lành mạnh và có uy tín
trong quan hệ tín dụng.


32

33

- Hàng hóa nhập khẩu phải có giá cả hợp lý. Nếu mặt hàng nằm trong danh mục quản lý

Dư nợ tài trợ XNK cuối năm 2007 là 517.53 tỷ đồng, chiếm 8.51% tổng dư nợ và

hàng nhập khẩu của nhà nước thì đơn vị phải xuất trình giấy phép nhập khẩu do Bộ

9.02% dư nợ khối khách hàng doanh nghiệp. Đến cuối năm 2008, tổng dư nợ, dư nợ
khách hàng doanh nghiệp và dư nợ tài trợ xuất nhập khẩu đều tăng vượt bậc. Lúc này,

thương mại cấp.
- Về nguồn vốn thanh toán khi L/C đến hạn:

dư nợ tài trợ XNK đạt 891.70 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 14.63% trong tổng dư nợ và

+ Nếu nguồn vốn thanh toán L/C là nguồn vốn tự có của doanh nghiệp thì doanh

15.02% dư nợ khách hàng doanh nghiệp - một con số tăng tương đối lớn. Tuy nhiên,

nghiệp có thể ký quỹ 100% hoặc ký quỹ một phần nhưng phải có tài sản đảm

đến cuối năm 2009, dư nợ tài trợ XNK lại giảm một cách rõ rệt, chỉ đạt 267.19 tỷ đồng

bảo cho số tiền thanh toán còn lại theo đúng chính sách khách hàng của BIDV

với mức giảm là 10.04% so với năm 2008 và chỉ chiếm 4.03% dư nợ khách hàng doanh

HCMC.

nghiệp, 3.89% tổng dư nợ. Nguyên nhân của việc dư nợ XNK cũng như tổng dư nợ của

+ Nếu nguồn vốn thanh toán L/C là nguồn vốn vay tại BIDV HCMC : số tiền L/C
phải nằm trong hạn mức tín dụng của doanh nghiệp tại BIDV HCMC.

BIDV HCMC tăng mạnh trong năm 2008 là do đây là giai đoạn mà giá nguyên vật liệu
của tất cả các ngành hàng đều tăng cao, có những ngành hàng như sắt, thép, linh kiện,

Trên cơ sở thẩm định cụ thể, BIDV HCMC sẽ quyết định mức ký quỹ.

giấy… giá tăng hơn 2 lần, trong khi đó, để đáp ứng nhu cầu sản xuất, các doanh nghiệp

b) Mở L/C nhập khẩu trả chậm:

đều phải đảm bảo định mức tiêu hao nguyên vật liệu theo quy định, vì vậy ảnh hưởng

BIDV HCMC thực hiện nghiệp vụ này tương tự như nghiệp vụ mở L/C trả ngay

trực tiếp đến mức vay ngân hàng của doanh nghiệp.

thanh toán bằng vốn vay. Khi thực hiện nghiệp vụ này thì BIDV HCMC sẽ thẩm

Mức tăng trưởng dư nợ tài trợ XNK của BIDV HCM luôn thấp hơn mức tăng trưởng dư

định kỹ về năng lực tài chính, uy tín của khách hàng, hiệu quả của phương án kinh

nợ nói chung cho thấy BIDV HCMC chưa có chiến lược trong hoạt động tài trợ XNK

doanh và số tiền L/C trả chậm phải nằm trong hạn mức tín dụng mà BIDV HCMC

trong thời gian qua. Mặc dù số liệu dư nợ mang tính chất thời điểm nhưng xét trên

đã cấp cho khách hàng.

phương diện tương đối, ta thấy trong các năm 2007, 2008, 2009, tài trợ XNK không là

2.2.4 Phân tích về hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV HCMC

thế mạnh của BIDV HCMC.

2.2.4.1 Các kết quả đạt được

2.2.4.2 Dư nợ tài trợ xuất nhập khẩu tại BIDV HCMC phân theo loại hình tài trợ

Bảng 2.6: Dư nợ tài trợ xuất nhập khẩu so với dư nợ vay của BIDV HCMC:
Chỉ tiêu
(1) Dư nợ tài trợ XNK
(2) Tổng dư nợ
Tỷ trọng (1)/(2)

Đơn vị tính: tỷ đồng
Năm 2007

Năm 2008 Năm 2009 6 tháng 2010
517.53
891.70
267.19
332.47
6,084.00
6,093.00
6,864.00
7,475.00
8.51%
14.63%
3.89%
4.45%
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

Bảng 2.7: Dư nợ tài trợ xuất nhập khẩu so với dư nợ vay doanh nghiệp
Chỉ tiêu
(1) Dư nợ tài trợ XNK
(2) Dư nợ khách hàng doanh nghiệp
Tỷ trọng (1)/(2)

Đơn vị tính: tỷ đồng
Năm 2007
Năm 2008 Năm 2009 6 tháng 2010
517.53
891.70
267.19
332.47
5,738.00
5,938.00

6,633.00
7,222.00
9.02%
15.02%
4.03%
4.60%

Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

Bảng 2.8: Dư nợ tài trợ XNK phân theo loại hình tài trợ
Đơn vị tính: tỷ đồng

Chỉ tiêu
Dư nợ tài trợ
xuất khẩu
Dư nợ tài trợ
nhập khẩu
Tổng dư nợ
XNK

31/12/2007
Gía trị
Tỷ lệ

31/12/2008
Gía trị
Tỷ lệ

31/12/2009
Gía trị Tỷ lệ

Tăng/ giảm
2008/2007
Số tiền
Tỷ lệ

Tăng/ giảm
2009/2008
Số tiền
Tỷ lệ

86.08 16.63%

393.20 44.10% 156.90 58.72%

307.12

356.80% -236.30

-60.10%

431.45 83.37%

498.50 55.90% 110.29 41.28%

67.05

15.54% -388.21

-77.88%

517.53

891.70

100%

100% 267.19

100%

374.18

Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

72.30% -624.51 -70.04%


34

Biểu 2.1 : Dư nợ tài trợ XNK phân theo loại hình tài trợ

35
- Dư nợ tài trợ xuất khẩu: Dư nợ tài trợ xuất khẩu cuối năm 2008 tăng mạnh (tăng 307.12

tỷ đồng) so với cuối năm 2007 (358%). Tuy nhiên, đến cuối năm 2009, con số dư nợ
này giảm một cách đáng kể - giảm 236.30 tỷ đồng (giảm 60.10%). Điều này được giải
thích là do đối với sản phẩm tài trợ xuất khẩu, số lượng khách hàng giao dịch tín dụng
không nhiều và qua các năm không tăng thêm, chỉ tập trung vào một số doanh nghiệp
hoạt động trong lĩnh vực thủy sản, dệt may, gỗ, hóa chất… với kim ngạch xuất khẩu

nhỏ. Các đối tượng khách hàng này có kế hoạch kinh doanh không thay đổi nhiều nên
vòng quay vốn nhìn chung vẫn vậy. Mặc dù có chịu tác động từ môi trường bên ngoài
nhưng các doanh nghiệp này vẫn giữ được các hợp đồng lâu năm. Vì vậy, cứ đến chu kì
kinh doanh, các doanh nghiệp lại có nhu cầu được tài trợ xuất khẩu và tất toán hợp đồng
đúng hạn. Có thể nói, tài trợ xuất khẩu không là lĩnh vực nổi trội và ổn định của BIDV
HCMC, sự tăng/ giảm dư nợ phụ thuộc hoàn toàn vào những khách hàng thân thiết,
truyền thống và có lịch sử giao dịch lâu năm.
Tính đến thời điểm 30/06/2010, BIDV HCMC đạt dư nợ tài trợ xuất nhập khẩu là 332
tỷ đồng, chỉ chiếm 4,4% trong tổng dư nợ toàn chi nhánh, giảm 513 tỷ đồng (tương
đương giảm 60,66%) so với cùng kỳ năm 2009, tăng 65,2 tỷ đồng (tương đương tăng
Tỷ trọng của 2 loại hình sản phẩm thay đổi khá rõ rệt. dư nợ tài trợ xuất khẩu tăng dần

24,43%) so với đầu năm. Dư nợ vay XNK trong 6 tháng đầu năm tăng, mà chủ yếu vay

qua các năm: cuối năm 2007: 16.63%; cuối năm 2008: 44.1%; cuối năm 2009: 58.72%.

xuất khẩu so với đầu năm là do hội sở chính đã ban hành chính sách lãi suất vay linh

Ngược lại, dư nợ tài trợ nhập khẩu lại giảm dần: cuối năm 2007: 83.37%; cuối năm

hoạt nhằm hỗ trợ cho vay hàng xuất khẩu có kỳ hạn vay đến 6 tháng. Chính sách này đã

2008: 55.90%; cuối năm 2009: 41.28%. Việc chuyển dịch cơ cấu này thể hiện sự chú

góp phần ổn định và giảm dần mặt bằng lãi suất thị trường.

trọng của BIDV HCMC trong chính sách thu hút khách hàng xuất khẩu.

2.2.4.3 Dư nợ tài trợ XNK tại BIDV HCMC phân theo mặt hàng tài trợ

- Dư nợ tài trợ nhập khẩu: chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu dư nợ XNK của BIDV HCMC
qua các năm (năm 2007: 83.37%; năm 2008: 55.9%; năm 2009: 41,28%). Xét về con số
tuyệt đối, với mức tăng là 67.05 tỷ đồng năm 2008 và giảm 338.21 tỷ đồng năm 2009
thì dư nợ tài trợ nhập khẩu tại BIDV HCMC tăng/giảm không đáng kể so với quy mô
tổng dư nợ. Thực tế, trong năm 2008 và 2009, BIDV HCMC đã cho vay tài trợ nhập
khẩu cho những lô hàng sắt thép, xăng dầu có giá trị khá lớn, mỗi hợp đồng ngoại
thương có giá trị 10 đến 15 triệu USD (tương đương 190 tỷ đến 285 tỷ đồng/ mỗi hợp
đồng). Vì vậy, chỉ cần biến động tăng/ giảm của khi cho vay/ thu nợ một hợp đồng cũng
ảnh hưởng đến dư nợ cuối kỳ của ngân hàng.

a) Dư nợ tài trợ xuất khẩu phân theo mặt hàng tài trợ
Bảng 2.9: Dư nợ tài trợ xuất khẩu phân theo mặt hàng tài trợ
Đơn vị tính: tỷ đồng
31/12/2007
31/12/2008
31/12/2009
Chỉ tiêu
Gía trị Tỷ trọng Gía trị Tỷ trọng Gía trị Tỷ trọng
18.08
21.00% 43.31
11.01% 22.80
14.53%
Đồ gỗ
Dệt may
33.63
39.07% 89.40
22.74% 24.90
15.87%
12.06
14.01% 123.30

31.36% 79.70
50.80%
Thủy hải sản
12.30
14.29% 72.00
18.31% 14.70
9.37%
Hóa chất
Khác (cao su, pin, giày da…)
10.01
11.63% 65.19
16.58% 14.80
9.43%
86.08 100.00% 393.20 100.00% 156.90 100.00%
Tài trợ xuất khẩu
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC


36

Biểu 2.2: Dư nợ tài trợ xuất khẩu phân theo mặt hàng tài trợ

37

39.07.57% trong tổng dư nợ tài trợ XK. Cuối năm 2008, số dư là 89.4 tỷ đồng với tỷ
trọng 22.74%. Đến cuối năm 2009, tiếp tục giảm tỷ trọng xuống còn 15.87%, đạt mức
24.90 tỷ đồng. Trong cuối năm 2008 và sang năm 2009, do nhu cầu cổ phần và sắp xếp
các đơn vị trực thuộc Tổng công ty dệt may Việt Nam, thành lập các pháp nhân mới là
công ty cổ phần, công ty TNHH 1 thành viên dựa trên các công ty nhà nước cũ. Khi
tách ra hoạt động với mô hình mới, doanh nghiệp thường không thỏa mãn điều kiện của

BIDV HCMC, đặc biệt là không đáp ứng được tài sản đảm bảo nên tỷ trọng dư nợ của
ngành dệt may giảm rõ rệt trong cơ cấu tài trợ xuất khẩu tại BIDV HCMC.
- Đối với ngành thủy hải sản: tại BIDV HCMC, các doanh nhiệp hoạt động trong lĩnh
vực này hoàn toàn xuất khẩu sang thị trường Nga và các nước Đông Âu – là thị trường
tiêu thụ cá rất mạnh và có tính ổn định cao. Do đó, tỷ trọng dư nợ của ngành hàng này
trong dư nợ tài trợ XK luôn tăng. Cuối năm 2007, dư nợ tài trợ XK ngành hàng thủy hải
sản đạt 12.6 tỷ đồng, chiếm 14.01% trong tổng dư nợ tài trợ XK. Cuối năm 2008, chỉ số
này tăng 110.7 tỷ đồng lên 123.3 tỷ đồng, chiếm 31,36%. Cuối năm 2009, chiếm 50.8%
trong tổng dư nợ tài trợ XK. Tình hình xuất khẩu thủy hải sản của cả nước tuy không
khả quan do áp lực đòi giảm giá từ đối tác, nhu cầu nhập khẩu các thị trường lớn giảm
sút theo tác động của cuộc khủng hoảng, tuy nhiên với dự kiến về triển vọng của ngành,

- Đối với ngành đồ gỗ: Cuối năm 2007, dư nợ vay là 18.08 tỷ đồng, chiếm 21% tổng dư
nợ tài trợ xuất khẩu. Cuối năm 2008, tăng 25.23 tỷ đồng tương đương tăng 139.5% đạt
mức 43.31 tỷ đồng. Đến cuối năm 2009, đạt mức 22.80 tỷ đồng, chiếm 14.53% trong
tổng dư nợ tài trợ XK của BIDV HCMC. Như vậy, gỗ luôn chiếm một vị trí đáng quan
tâm trong danh sách mặt hàng tài trợ xuất khẩu của BIDV HCMC.
BIDV HCMC tài trợ xuất khẩu các sản phẩm đồ gỗ xuất khẩu với nguyên vật liệu chính
là ván ép, gỗ thông. Trong năm 2008 với tình hình giá các nguyên vật liệu này tăng
mạnh nên làm mức vay tăng tương ứng. Do thị trường xuất khẩu sản phẩm gỗ của các
doanh nghiệp vay vốn tại BIDV HCMC là Nhật, Ý – là các thị trường ổn định và đối
tác là khách hàng có uy tín lâu năm nên tài trợ xuất khẩu gỗ được đánh giá là lĩnh vực
an toàn và đem lại lợi nhuận ổn định cho BIDV HCMC.
- Đối với ngành dệt may: Qua các năm, 2007, 2008, 2009, tỷ trọng dư nợ tài trợ XK dệt
may tại thời điểm cuối năm luôn giảm trong tổng dư nợ tài trợ xuất khẩu của BIDV
HCMC. Cuối năm 2007, dư nợ tài trợ XK ngành dệt may là 33.63 tỷđồng, chiếm

BIDV HCMC đã mở rộng cho vay, thể hiện qua tỷ trọng dư nợ tài trợ XK ngành này
luôn tăng. Thực tế cho thấy, ngành thủy hải sản là ngành mang lại lợi nhuận và phí dịch
vụ cao cho BIDV HCMC vì các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ thanh toán quốc tế và

bán ngoại tệ cho BIDV HCMC với doanh số lớn.
- Đối với ngành hàng hóa chất: chịu ảnh hưởng chung của nền kinh tế thế giới, năm
2008, giá nguyên vật liệu của ngành hóa chất cũng tăng rất mạnh, làm dư nợ của ngành
này cuối năm 2008 đạt mức khá cao – 72 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 18.31% trong tổng dư
nợ tài trợ XK và tăng 59.7 tỷ đồng so với cuối năm 2007. Đến cuối năm 2009, dư nợ
ngành này chỉ còn ở mức 14.7 tỷ, chiếm tỷ trọng 9.37% trong tổng dư nợ tài trợ XK.
Ngành hóa chất là ngành hàng khá ổn định trong tài trợ XK của BIDV HCMC vì đây là
sản phẩm của doanh nghiệp trực thuộc tổng công ty hóa chất Việt Nam, quan hệ vay
duy nhất với BIDV HCMC và có thị trường XK ổn định qua các năm.
- Đối với các ngành hàng khác: tuy không phải là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt
Nam, các mặt hàng như pin, cao su, gạch men… cũng chịu ảnh hưởng chung của nền


38

39

kinh tế thế giới, năm 2008 khi giá nguyên vật liệu tăng cao, làm dư nợ của các ngành

- Đối với ngành xăng dầu: Xăng dầu là mặt hàng NK chính của Việt Nam. Kim ngạch

này cuối năm 2008 đạt mức cao nhất qua các năm – 65.19 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng

NK mặt hàng này luôn đứng thứ hai, chỉ sau máy móc thiết bị. Do đây là mặt hàng có

16.58% trong tổng dư nợ tài trợ XK và tăng 55.18 tỷ đồng so với cuối năm 2007. Đến

giá rất nhạy cảm vào tình hình kinh tế, chính trị của thế giới nên rất được BIDV HCMC

cuối năm 2009, dư nợ ngành này chỉ còn ở mức 14.8 tỷ, chiếm tỷ trọng 9.53 % trong

quan tâm và theo dõi để không ảnh hưởng đến tình hình hoạt động chung của chi

tổng dư nợ tài trợ XK.

nhánh. Tại thời điểm cuối năm 2008, mức dư nợ của ngành hàng này tăng không đáng

b) Dư nợ tài trợ nhập khẩu phân theo mặt hàng tài trợ
Bảng 2.10: Dư nợ tài trợ nhập khẩu phân theo mặt hàng tài trợ
Đơn vị tính: tỷ đồng
Cuối năm 2007
Cuối năm 2008
Cuối năm 2009
Chỉ tiêu
Gía trị Tỷ trọng Gía trị Tỷ trọng Gía trị Tỷ trọng
Xăng dầu
90.70
21.02% 91.72 18.40%
0.00
0.00%
Sắt thép
219.20
50.81% 253.70 50.88% 56.47 51.20%
Giấy
14.00
3.24% 26.90
5.40% 15.50 14.05%
Hóa chất
45.90
10.64% 45.88

9.20% 23.90 21.67%
Khác (vải, linh kiện,chì…)
61.65
14.29% 80.38 16.12% 14.42 13.07%
Tài trợ nhập khẩu
431.45 100.00% 498.58 100.00% 110.29 100.00%
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC
Biểu 2.3 : Dư nợ tài trợ nhập khẩu phân theo mặt hàng tài trợ

kể (tăng 1.02 tỷ đồng) so với cuối năm 2007, đến cuối năm 2009 dư nợ của ngành xăng
dầu không có, nguyên nhận là do tình hình căng thẳng ngoại tệ, doanh nghiệp lại không
có nguồn ngoại tệ để trả nợ, vì vậy, từ quý 4/2009, BIDV đã chủ động không mở LC
nhập xăng dầu để giảm áp lực ngoại tệ khi đến hạn thanh toán.
- Đối với ngành sắt thép: sắt thép là mặt hàng cần để phát triển các ngành khác, do đó
mặc dù giá cả có biến động, nhu cầu về mặt hàng này vẫn giữ sản lượng ở một mức ổn
định. Năm 2008, dưới tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, giá thép tăng
mạnh, điều này dẫn đến dư nợ tài trợ nhập khẩu cuối năm 2008 là 253.70 tỷ, tăng 34.5
tỷ tương ứng tăng 15.7% so vơi cuối năm 2007. Tuy nhiên, trong 2 năm này, ngành sắt
thép vẫn duy trì tỷ trọng khoảng 50% trong dư nợ tài trợ NK. Sang năm 2009, cũng như
ngành xăng dầu, với nguyên nhân khan hiếm ngoại tệ, BIDV HCMC đã chủ động
ngừng việc mở LC nhập sắt thép nên dư nợ cuối năm 2009 chỉ đạt mức 56.47 tỷ đồng,
giảm 197.23 tỷ đồng (giảm 77.7%) so với cuối năm 2008. Dù mức dư nợ giảm mạnh
nhưng tỷ trọng vay tài trợ sắt thép vẫn nằm xoay quanh ngưỡng 50% trong tổng dư nợ
tài trợ NK của BIDV HCMC.
- Đối với ngành giấy: ngành in ấn, bao bì ở Việt Nam đang phát triển nhanh chóng. Nhu
cầu về giấy để phục vụ các ngành này cũng tăng lên. Chính vì vậy mà nhu cầu vay vốn
nhập giấy cũng tăng lên. Năm 2007, dư nợ tài trợ NK đối với mặt hàng này ở BIDV
HCMC chỉ đạt 14 tỷ đồng, chiếm 3.24% trong tổng dư nợ tài trợ NK. Nhưng chỉ sau
một năm, với việc giá cả nhập khẩu giấy tăng đột biến và liên tục làm cho các doanh
nghiệp ngành in ấn, bao bì lao đao trong việc thu xếp các khoản vốn kinh doanh, nhu

cầu vay vốn để nhập giấy tăng vọt. Cuối năm 2008 dư nợ vay NK giấy đạt mức 26,9 tỷ
đồng, tăng 111% so với năm 2007. Đến năm 2009, tỷ trọng dư nợ NK giấy đã tăng lên
mức 14.5% trong tổng dư nợ tài trợ NK, chứng tỏ BIDV HCMC vẫn đánh giá cao hoạt
động của các doanh nghiệp in ấn và bao bì.


40

41

- Đối với ngành hóa chất: trong vòng 3 năm trở lại đây, dư nợ vay đối với ngành hàng

Lãi treo, nợ quá hạn, nợ xấu trong hoạt động tài trợ XNK tại BIDV HCMC năm 2007,

này khá lớn và chiếm tỷ trọng từ 10 – 20% dư nợ tài trợ NK của BIDV HCMC. Cuối

2008 là không có do sự cẩn trọng trong việc lựa chọn và thẩm định khách hàng nên hạn

năm 2007 và 2008, dư nợ của ngành này xoay quanh mức là 45.8 tỷ đồng và chiếm 9 –

chế đến mức tối đa rủi ro trong cho vay lĩnh vực XNK.

10% dư nợ tài trợ NK. Đến năm 2009, mặc dù dư nợ giảm chỉ còn 23.9 tỷ đồng nhưng

Tuy nhiên, đến cuối năm 2009, nợ xấu tài trợ XNK là 44 tỷ đồng, chiếm 8.13% trong

chiếm tỷ trọng khá cao: 21.67% cho thấy nhu cầu NK mặt hàng này của các doanh

tổng dư nợ xấu vay khách hàng doanh nghiệp tại BIDV HCMC, tăng 39.5 tỷ đồng so

nghiệp đang vay vốn tại BIDV HCMC là khá lớn.

với năm 2008, là dư nợ của một khách hàng là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực

- Đối với các ngành hàng khác: tuy không phải là mặt hàng nhập khẩu khẩu thiết yếu,

dệt may. Nguyên nhân là từ giữa năm 2008, doanh nghiệp này gặp rủi ro ngoài ý muốn

các mặt hàng như vải, chì, linh kiện … cũng là mặt hàng quan trọng đối với các doanh

trong hoạt động sản xuất, cháy nhà xưởng, kho nguyên vật liệu và thành phẩm vì vậy

nghiệp Việt Nam, năm 2008 khi giá nguyên vật liệu tăng cao, làm dư nợ của các ngành

phát sinh nợ gia hạn làm nợ nhóm 2 của BIDV HCMC tăng thêm 44 tỷ đồng trong năm

này cuối năm 2008 đạt mức cao nhất qua các năm – 80.38 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng

2009.

16.12% trong tổng dư nợ tài trợ NK và tăng 1.37 tỷ đồng so với cuối năm 2007. Đến

Nhìn chung, hoạt động tài trợ XNK của BIDV HCMC không phải là hoạt động mang

cuối năm 2009, dư nợ ngành này chỉ còn ở mức 14.42 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 13.07 %

lại nguồn lợi nhuận lớn, tuy nhiên, đây là lĩnh vực ít rủi ro khi đối tượng vay là các

trong tổng dư nợ tài trợ NK.

khách hàng truyền thống, hoạt động lâu năm và có uy tín.

Như vậy, trong năm 2009, không những dư nợ tuyệt đối giảm ở tất cả các ngành hàng

2.2.5. Các biện pháp phòng ngừa rủi ro đang áp dụng tại BIDV HCMC

mà còn không có số dư vay tài trợ nhập xăng dầu, chủ yếu là do BIDV HCMC không

Các sản phẩm phái sinh đang được xem là công cụ hữu hiệu được triển khai tại BIDV

chủ động được nguồn ngoại tệ. Việc thiếu hụt ngoại tệ này có nguyên nhân trực tiếp là

HCMC nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động tài trợ XNK.

do BIDV HCMC chưa thu hút đựơc khách hàng có nguồn thu ngoại tệ (khách hàng có
hoạt động xuất khẩu). Vì vậy, để phát triển được vay tài trợ nhập khẩu cần phải đẩy

Các doanh nghiệp XNK thường đối mặt với rủi ro về tỷ giá trong quan hệ vay vốn với

mạnh vay tài trợ xuất khẩu để tạo nguồn ngoại tệ.

ngân hàng như sau:

2.2.4.4. Tình hình nợ quá hạn xuất nhập khẩu
Bảng 2.11: Tình hình nợ quá hạn tài trợ xuất nhập khẩu
Đơn vị tính: tỷ đồng
Chỉ tiêu
31/12/2007 31/12/2008 31/12/2009
(1)Nợ quá hạn tài trợ XNK
0

0
0
(2)Nợ quá hạn vay KHDN
0
29.20
55.48
Tỷ trọng (1)/(2)
0.00%
0.00%
0.00%
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC
Bảng 2.12: Tình hình nợ xấu tài trợ xuất nhập khẩu
Chỉ tiêu
31/12/2007 31/12/2008
Nợ xấu tài trợ XNK (1)
0
4.5
Nợ xấu vay KHDN (2)
0
64
Tỷ trọng (1/2)
0.00%
7.03%
Nguồn: Báo cáo tổng hợp BIDV HCMC

2.2.5.1 Hoán đổi tiền tệ chéo CCS (Cross Currency Swap)

Đơn vị tính: tỷ đồng
31/12/2009
44

541.23
8.13%

- Việc đi vay nguồn vốn VND, trong khi có nguồn thu USD từ hoạt động xuất khẩu,
doanh nghiệp đối mặt với biến động rủi ro tỷ giá USD/VND.
- Cơ hội tiết kiệm chi phí bị bỏ lỡ: doanh nghiệp không thể tận dụng được cơ hội chênh
lệch lãi suất để giảm chi phí vay vốn khi chênh lệch lãi suất USD và VND hiện đang ở
mức 6% (lãi suât USD thấp và lãi suất VND cao).
Vì vậy, sản phẩm CCS ra đời nhằm hạn chế rủi ro này cho doanh nghiệp
Cơ chế sản phẩm:
- Khi bắt đầu thực hiện giao dịch, doanh nghiệp không phải chuyển cho BIDV HCMC số
tiền VND đã vay tại hợp đồng vay;
- BIDV HCMC không phải chuyển cho doanh nghiệp số tiền gốc tương đương bằng USD
theo tỷ giá hoán đổi thoả thuận khi bắt đầu giao dịch;