Tiểu luận giáo dục công dân: Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT.

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HÀ TĨNH
TRƯỜNG THCS & THPT DÂN TỘC NỘI TRÚ HÀ TĨNH

TIỂU LUẬN

Đề tài: Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo
dục pháp luật cho học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân
lớp 12 ở trường THPT.

Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Thắng
Học viên: Phan Thuý Hằng
Đơn vị: Trường THCS &THPT Dân tộc Nội Trú Hà Tĩnh
Email:
Lớp: Bồi dưỡng kiến thức pháp luật K2A


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
Hà Tĩnh, năm 2015
PHẦN A – ĐẶT VẤN ĐÈ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Luật Giáo dục năm 2005 đã xác định: "Mục tiêu của giáo dục phổ thông là
giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các
kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân..." (Điều 23 - Luật Giáo dục năm 2005).
Để thực hiện được điều đó, các môn học, hoạt động giáo dục trong nhà trường
đều có ý nghĩa, vai trò nhất định. Trong đó, môn Giáo dục công dân có vai trò quan
trọng và trực tiếp trong việc giáo dục cho học sinh ý thức, hành vi người công dân,
phát triển tâm lực và nhân cách con người toàn diện. Đặc biệt, chương trình Giáo
dục công dân lớp 12 đã đề cập đến một chủ đề lớn: "Công dân với pháp luật", đó là
bản chất và vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. Mặt khác, qua môn Giáo dục

công dân lớp 12 học sinh hiểu được quyền và nghĩa vụ cơ bản của một công dân, có
niềm tin vào tính đúng đắn của các chuẩn mực, có ý thức tuân thủ luật pháp và có
khả năng thực hiện đúng những quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, trong thực tế dạy và học, vai trò môn Giáo dục công dân từ trước
tới nay chưa được nhìn nhận một cách đúng đắn như nó vốn có, đặc biệt là Giáo dục
công dân lớp 12. Ở năm học cuối cấp, học sinh chịu nhiều áp lực bởi chương trình
học nặng hơn cũng như lo lắng nhiều cho việc thực hiện ước mơ, hoài bão bằng con
đường thi cử. Các em đa số chú tâm, giành nhiều thời gian cho những môn học mà
tới đây các em sẽ thi tốt nghiệp và thi Đại học. Môn Giáo dục công dân thường bị
các em coi nhẹ, "học đối phó để lấy điểm mà thôi".

Phan Thuý Hằng

Trang:2


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
Xuất phát từ những lý do nêu trên, nên tôi chọn: “Sử dụng phương pháp dạy
học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho học sinh qua dạy học môn Giáo
dục công dân lớp 12 ở trường THPT” làm tiểu luận khoa học
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở tìm hiểu cơ sở lý luận liên quan đến phương pháp nghiên cứu tình
huống và những đặc thù của môn Giáo dục công dân, đề tài đi sâu nghiên cứu việc
áp dụng phương pháp này trong dạy học mảng kiến thức pháp luật thuộc môn Giáo
dục công dân với mục đích góp phần hình thành và phát triển năng lực thực tiễn, thái
độ, hành vi đúng đắn cho học sinh.
3. ĐỐI TƯỢNG
Phương pháp dạy học tình huống trong môn Giáo dục công dân tại trường
THCS & THPT Dân tộc Nội trú Hà Tĩnh.

4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
Nếu áp dụng PPNCTH vào giảng dạy mảng kiến thức pháp luật ở môn Giáo
dục công dân theo qui trình hợp lý, khoa học sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy
học môn Giáo dục công dân.
5. NHIỆM VỤ VÀ GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU
5.1 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Điều tra thực trạng việc dạy và học môn GDCD tại trường THCS & THPT Dân tộc
Nội trú Hà Tĩnh

Phan Thuý Hằng

Trang:3


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
- Nghiên cứu, tổng hợp và khái quát hóa các cơ sở lý luận của đề tài
- Nghiên cứu hiệu quả của việc áp dụng PPNCTH vào dạy học môn Giáo dục công
dân ở trường THCS & THPT Dân tộc Nội trú Hà Tĩnh
- Xây dựng tuyển tập hệ thống bài tập tình huống trong dạy học môn Giáo dục công
dân
5.2 Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Thời gian: Những năm gần đây
- Không gian: Tại trường phổ thông THCS & THPT Dân tộc Nội trú Hà Tĩnh
- Nội dung: nghiên cứu phương pháp dạy học tình huống và áp dụng vào thực tiễn
giảng dạy môn GDCD hiện nay.
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1 Các phương pháp nghiên cứu lý luận: đọc sách, nghiên cứu tài liệu và tổng kết lý
thuyết.
6.2 Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: phương pháp thực nghiệm, khảo sát điều

tra, đo đạc xử lý kết quả bằng thống kê toán học và các phương pháp khác như
phỏng vấn sâu, tổng kết kinh nghiệm, quan sát, lịch sử, logic.
7. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
7.1 Đề tài nghiên cứu tổng kết, hệ thống hóa các cơ sở lý luận, các quan điểm về
PPNCTH trong dạy học.

Phan Thuý Hằng

Trang:4


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
7.2. Bước đầu vận dụng và rút ra kinh nghiệm cho công việc giảng dạy của giáo viên
GDCD
7.3. Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, sinh viên, học sinh.
8. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI
Ngoài phần Mở đầu, kết luận, phụ lục, Tiểu luận kết cấu thành 02 chương:
Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Chương II: Tiến trình thực hiện nghiên cứu và các kết quả nghiên cứu

Phan Thuý Hằng

Trang:5


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
PHẦN B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề
PPNCTH được sử dụng lần đầu tiên một cách bài bản tại Đại học kinh doanh
Havard. Tại đây, vào khoảng năm 1870, Christopher Columbus Langdell đã là người
khởi xướng việc sử dụng các tình huống trong giảng dạy về quản trị kinh doanh. Đến
năm 1910, bên cạnh phương pháp giảng dạy truyền thống, sinh viên Đại học kinh
doanh Harvard đã được thường xuyên thảo luận về các tình huống trong kinh doanh.
Sau đó, từ khoảng năm 1909 nhà trường liên tục mời các đại diện các doanh nghiệp
đến trường để trình bày về thực tiễn quản trị kinh doanh, đưa ra các tình huống yêu
cầu sinh viên phải nghiên cứu, tranh luận và đưa ra các giải pháp. Năm 1921, quyển
sách đầu tiên về tình huống ra đời (tác giả Copeland). Tác giả cuốn sách đã nhìn
thấy tầm quan trọng và tác dụng to lớn của việc áp dụng PPNCTH trong giảng dạy
quản trị nên đã nỗ lực phổ biến phương pháp giảng dạy này trong toàn trường.
Phương pháp này sau đó dần dần đã được áp dụng phổ biến trong hầu hết các ngành
nghề đào tạo như y, luật, hàng không,.. và trong các trường học ở tất cả các cấp bậc
đào tạo, đặc biệt là đào tạo đại học.
Năm 1919, ở Canada, hai nhà nghiên cứu của trường đại học Western Ontario
(U.W.O), tiến sĩ W. Sherwood Fox và tiến sĩ K.P.R Neville, là những người đầu tiên

Phan Thuý Hằng

Trang:6


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
khởi xướng việc giảng dạy kinh doanh theo PPNCTH của đại học Havard bên ngoài
biên giới Hoa Kỳ. Sau khi xem xét cẩn thận tất cả chương trình giảng dạy kinh

doanh ở các trường đại học hàng đầu Bắc Mĩ, hai ông kết luận là chương trình giảng
dạy của trường đại học kinh doanh Havard đã cung cấp những phương pháp giảng
dạy tốt nhất. Năm 1922, Ellis H. Morrow, một cựu sinh viên Havard đã được mời
đến để triển khai tại đây PPNCTH trong giảng dạy. Ngày nay, trường kinh doanh
Richard Ivey của đại học Western Ontario đã trở thành con chim đầu đàn trong việc
giảng dạy quản trị kinh doanh bằng PPNCTH ở Canada và là đơn vị lớn thứ hai trên
thế giới sản xuất tình huống.
Không chỉ trong lĩnh vực giảng dạy kinh doanh mà cả trong y học, phương
pháp tình huống cũng đã được đưa vào giảng dạy tương đối sớm. Ngay từ những
năm đầu của thế kỷ XX, William Osler áp dụng PPNCTH vào đào tạo y bác sĩ và kết
quả rất đáng khích lệ: Chỉ sau hai năm hoc, sinh viên của Osler đã trở nên thuần thục
với các kỹ năng trong y học. Giải thích cho thành công này, Osler đã viết “Với
phương pháp tình huống, sinh viên sẽ bắt đầu với bệnh nhân, học với bệnh nhân và
hoàn thành khoá học cũng với bệnh nhân; còn sách và bài giảng chỉ được sử dụng
như phương tiện đưa họ đến đích mà thôi” (McAnich, A, R. (1993).
Được áp dụng mạnh mẽ trong giảng dạy kinh doanh từ sau Thế chiến thứ
nhất, trải qua thời gian, PPNCTH đã ngày càng đưa người học tiến tới vị trí trung
tâm của buổi học, còn giáo viên chỉ có vai trò là người hỗ trợ những sinh viên của
mình trong việc liên hệ lý thuyết với thực tiễn một cách đúng đắn và chuẩn xác hơn.
Ngày nay, PPNCTH đã vượt ra khỏi ranh giới của những bộ môn như quản trị kinh
doanh hay y học để tiếp tục được sử dụng rộng rãi và tỏ rõ những tính năng ưu việt

Phan Thuý Hằng

Trang:7


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
của nó trong đào tạo sư phạm, đào tạo kỹ thuật, nghiên cứu chính sách và thiết kế

v.v.
Chẳng hạn như trong đào tạo sư phạm, PPNCTH đã được sử dụng rộng rãi
nhất là trong vòng 20 năm trở lại đây. Trong khi một số học giả tập trung nghiên cứu
việc áp dụng tình huống trong công tác giảng dạy và quá trình tiếp thu những kiến
thức sư phạm thì những người khác lại chú trọng vào cách sử dụng tình huống nhằm
nâng cao khả năng quyết đoán và giải quyết vấn đề của sinh viên. Mặc dầu đi theo
những hướng nghiên cứu khác nhau như vậy, họ đều đi đến một thống nhất chung là
PPNCTH tỏ ra cực kỳ hiệu quả trong việc trợ giúp người học liên hệ lý thuyết với
thực hành và do đó, mang lại một sức sống mới cho không khí học tập trên các giảng
đường.
Ở Việt Nam, từ một số năm trở lại đây, PPNCTH cũng đã được nhiều tác giả
quan tâm nghiên cứu và đưa vào áp dụng trong giảng dạy ở các lĩnh vực như Quản
trị kinh doanh với những tác giả như Nguyễn Hữu Lam (2003), Vũ Từ Huy (2003),
Ngô Quí Nhâm, Vũ Thế Dũng (2007, Nguyễn Thị Lan (2006), Nguyễn Quang
Vinh (2008), ở lĩnh vực Luật với tác giả Vũ Thị Thúy (2010),… hay ở lĩnh vực
Quản lý giáo dục với các tác giả Trần Văn Hà (2002), Đặng Quốc Bảo (2002),
Phan Thế Sủng và Lưu Xuân Mới (2000),… Ngoài ra, còn một số những công
trình nghiên cứu khác về việc áp dụng PPNCTH vào những môn học cụ thể như môn
Toán của tác giả Nguyễn Bá Kim (1998), Đỗ Thế Hưng (2003) hay môn Kỹ thuật
công nghiệp của tác giả Nguyễn Đức Thọ (2002),…. Các công trình nghiên cứu áp
dụng PPNCTH trong giảng dạy môn Giáo dục học mới chỉ dừng ở mức những luận
văn thạc sĩ khoa học, ví dụ như của Lê Thị Thanh Chung (1999), Nguyễn Thị

Phan Thuý Hằng

Trang:8


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT

Thanh (2002), Phạm Ngọc Tâm (2002), Nguyễn Văn Sia (2003), Hồ Thị Nhật
(2004),…
1.2. Các khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
1.2.1 Tình huống
Có nhiều định nghĩa khác nhau về tình huống. Theo Từ điển Tiếng Việt, tình
huống là toàn thể những sự việc xảy ra tại một địa điểm, trong một thời gian cụ thể,
buộc người ta phải suy nghĩ, hành động, đối phó, tìm cách giải quyết.
Tình huống cũng có thể được hiểu là sự mô tả hay trình bày một trường hợp
có thật trong thực tế hoặc mô phỏng nhằm đưa ra một vấn đề chưa được giải quyết
và qua đó đòi hỏi người đọc (người nghe) phải giải quyết vấn đề đó.
Ở góc độ Tâm lý học, tình huống là hệ thống các sự kiện bên ngoài có quan hệ
với chủ thể, có tác dụng thúc đẩy chủ thể đó. Trong quan hệ không gian, tình huống
xảy ra bên ngoài nhận thức của chủ thể. Trong quan hệ thời gian, tình huống xảy ra
trước so với hành động của chủ thể. Trong quan hệ chức năng, tình huống là sự độc
lập của các sự kiện đối với chủ thể ở thời điểm mà người đó thực hiện hành động.
[Từ điển Tâm lý học, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội 2000]
1.2.2 Tình huống có vấn đề
Có nhiều quan niệm, định nghĩa khác nhau về tình huống có vấn đề. Tình
huống có vấn đề là “tình huống trong đó có điều gì đó được đặt ra nhưng chưa sáng
tỏ, không xác định được trước đó mà chỉ đặt ra mối quan hệ của nó tới những gì có
trong tình huống” (X.L Rubinstein). Hay “tình huống có vấn đề là tình huống đặc
trưng bởi trạng thái tâm lý xác định của con người, nó kích thích tư duy khi trước
Phan Thuý Hằng

Trang:9


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
con người nảy sinh những mục đích và điều kiện hoạt động mới, trong đó những

phương tiện và phương thức hoạt động trước đây mặc dù là cần nhưng chưa đủ để
đạt mục đích mới nào” (A.V Petropski). Hoặc như I.Ia. Lecne quan niệm “tình
huống có vấn đề là một khó khăn được chủ thể ý thức rõ rang hay mơ hồ, mà muốn
khắc phục thì phải tìm tòi những tri thức mới, những phương thức hành động mới”.
Nói tóm lại, các định nghĩa về tình huống có vấn đề đều đề cập chung đến một điểm
như sau: Tình huống luôn chứa đựng vấn đề/ mâu thuẫn và kích thích người học
mong muốn, hứng thú giải quyết.
1.2.3 Tình huống dạy học
1.2.3.1 Khái niệm
Theo Boehrer (1995) thì: “Tình huống là một câu chuyện, có cốt chuyện và
nhân vật, liên hệ đến một hoàn cảnh cụ thể, từ góc độ cá nhân hay nhóm, và thường
là hành động chưa hoàn chỉnh. Đó là một câu chuyện cụ thể và chi tiết, chuyển nét
sống động và phức tạp của đời thực vào lớp học”.
Tình huống được đưa vào giảng dạy thường ở dưới dạng những bài tập nghiên
cứu. Đặc điểm nổi bật của loại hình bài tập này là “xoay quanh những sự kiện có
thật hay gần gũi với thực tế trong đó chứa đựng những vấn đề và mâu thuẫn cần
phải được giải quyết” (Center for Teaching and Learning of Stanford University,
1994). Một bài tập nghiên cứu tình huống tốt, theo như Boehrer and Linsky (trang
45) cần phải trình bày được những vấn đề có tính khiêu khích và tạo được sự thấu
cảm với nhân vật chính. Có học giả thậm chí đã minh hoạ điều này bằng một hình
ảnh sinh động như sau: “Cũng giống như mồi cho cá, một tình huống tốt cần phải có
một ‘lưỡi câu’ để giúp cho những người tham giá cảm thầy thực sự thích thú với

Phan Thuý Hằng

Trang:10


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT

‘con mồi’”. Muốn vậy thì về mặt nội dung, tình huống không những phải chứa đựng
vấn đề mà còn phải tạo điều kiện dẫn dắt người học tìm hiểu sâu qua nhiều tầng, lớp
của vấn đề. Người đó nói thêm: “Một tình huống hay tựa như một củ hành với nhiều
lớp vỏ”, mỗi lần bóc một lớp vỏ này thì một lớp vỏ mới lại hiện ra, cứ thế cho đến
khi người học có thể tiếp cận được lõi - tức là cốt lõi, bản chất của vấn đề.
Cũng cần phải nói thêm là trong giảng dạy, tình huống không phải là những
trường hợp bất kỳ trong thực tế mà là những tình huống đã được điều chỉnh, nghiên
cứu kỹ lưỡng để mang tính điển hình và phục vụ tốt cho mục đích và mục tiêu giáo
dục, tức là giúp cho người học có thể hiểu và vận dụng tri thức cũng như rèn luyện
được các kỹ năng và kỹ xảo. Tình huống được sử dụng để khiêu khích người học
phân tích, bình luận, đánh giá, suy xét và trình bày ý tưởng của mình để qua đó, từng
bước chiếm lĩnh tri thức hay vận dụng những kiến thức đã học vào những trường
hợp thực tế. Tình huống yêu cầu người đọc phải từng bước nhập vai người ra quyết
định cụ thể. Hay như cách nhận định gọn gàng mà sâu sắc của Herreid (1997) thì:
“Tình huống là những câu chuyện ẩn chứa trong mình những thông điệp. Chúng
không phải là những câu chuyện chỉ để giải trí đơn thuần. Tình huống là những câu
chuyện để giáo dục”
Thông thường, các tình huống sử dụng trong giảng dạy được trình bày trong
các loại ấn bản rất đa dạng như dạng phim, băng video, CDROM, băng cassette, đĩa,
hay kết hợp các phương tiện trên. Tuy nhiên, những tình huống được in ấn hiện nay
vẫn phổ biến nhất do thuận tiện và chi phí thấp. Việc viết tình huống tập trung trước
tiên trên loại tình huống truyền thống.
1.2.3.2 Tiêu chuẩn của một tình huống tốt

Phan Thuý Hằng

Trang:11


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho

học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
Herreid (1997/98) chỉ ra những tiêu chí của một tình huống tốt, đó là:
1. Một tình huống tốt kể ra một câu chuyện
2. Một tình huống tốt xoay quanh một vấn đề hấp dẫn
3. Một tình huống tốt xảy ra trong vòng 05 năm trở lại đây
4. Một tình huống tốt gây dựng ở người học sự thấu cảm với nhân vật
5. Một tình huống tốt bao gồm các trích dẫn
6. Một tình huống tốt phù hợp với người đọc
7. Một tình huống tốt phải có tính sư phạm
8. Một tình huống tốt gây dựng được xung đột
9. Một tình huống tốt có tính thúc ép người học đưa ra quyết định
10.Một tình huống tốt có tính khái quát
11.Một tình huống tốt thì ngắn gọn
Trong khi đồng tình với Herreid ở hầu hết các tiêu chí trên, chúng tôi nhấn
mạnh cần phải có sự linh hoạt trong việc đánh giá tình huống, nhất là ở các tiêu chí
3, 5. Thêm nữa, tiêu chí 8, 9 thường đi liền với nhau Trong thực tế, các tình huống
tốt có thể không nhất thiết bao gồm trích dẫn, nhưng cần phải gần gũi với cuộc sống,
không tạo cảm giác gượng ép, giả tạo trong các tình tiết và lời thoại của nhân vật.
Theo quan điểm của chúng tôi, các tiêu chí cho một tình huống tốt nên được
phân thành tiêu chí về nội dung và tiêu chí về hình thức như dưới đây:
 Về mặt nội dung, tình huống phải:


Mang tính giáo dục



Chứa đựng mâu thuẫn và mang tính khiêu khích



Tạo sự thích thú cho người học.
Phan Thuý Hằng

Trang:12


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT


Nêu ra được những vấn đề quan trọng và phù hợp với người học,...

 Về mặt hình thức, tình huống phải:


Có cách thể hiện sinh động



Sử dụng thuật ngữ ngắn gọn, súc tính và ẩn danh



Được kết cấu rõ ràng, rành mạch và dễ hiểu



Có trọng tâm, và tương đối hoàn chỉnh để không cần phải tìm hiểu thêm quá
nhiều thông tin,...

1.3 Phương pháp nghiên cứu tình huống trong dạy học
1.3.1 Khái niệm phương pháp nghiên cứu tình huống
PPNCTH là một phương pháp đặc thù của dạy học giải quyết vấn đề theo tình
huống, ở đó, các tình huống là đối tượng chính của quá trình dạy học. Như đã nói ở
trên, trường hợp được nêu ra trong dạy học là những tình huống dạy học điển hình
và quá trình người học nghiên cứu trường hợp cũng chính là quá trình hiểu và vận
dụng tri thức. Theo Nguyễn Hữu Lam (2003), “phương pháp tình huống là một kỹ
thuật giảng dạy trong đó các thành tố chủ yếu của nghiên cứu tình huống được trình
bày với những người học với các mục đích minh họa hoặc các kinh nghiệm giải
quyết vấn đề”. [Nguyễn Hữu Lam, 1/10/2003]
1.3.2 Cách thức soạn thảo tình huống
Để thiết kế một tình huống cần tiến hành theo 3 bước như sau [Waterman,
M. & Stanley, E. (2005)]:

Phan Thuý Hằng

Trang:13


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT

Bước
Bước1:1:Xác
Xácđịnh
địnhmục
mụctiêu
tiêubài
bàihọc

họcvàvàcân
cân
nhắc
nhắccác
cácyếu
yếutốtốkhách
kháchquan
quan

Bước
Bước2:2:Chuẩn
Chuẩnbịbịtình
tìnhhuống
huống

a. Lấy ý tưởng

b. Viết tình huống
Bước
Bước3:3:Kiểm
Kiểmtra,
tra,chỉnh
chỉnhsửa
sửa

* Bước 1: Xác định mục tiêu bài học và cân nhắc các yếu tố khách quan
Trước tiên, người giáo viên cần phải xác định được mục tiêu bài học, vì xét
cho cùng thì tình huống, dù ở dạng thức nào đi chăng nữa, cũng đều phải phục vụ
một mục đích nào đó. Trong giảng dạy tình huống, thì mục tiêu cần đạt được ấy
chính là mục tiêu bài học. Chính vì thế mà nguời giáo viên luôn phải đặt cho mình

câu hỏi “Ở bài học này, cần phải đạt được mục tiêu gì, phải cung cấp cho người học
những kiến thức gì và phải rèn luyện cho họ những kỹ năng cần thiết gì?” và tham
chiếu vào đó để thiết kế tình huống sao cho phù hợp. Nếu không, sẽ rất dễ xảy ra
trường hợp là tình huống nêu ra không có hoặc truyền tải quá ít ý nghĩa giáo dục.
Khi đó, thảo luận tình huống sẽ trở thành một buổi nói chuyện phiếm, không mang
lại tác dụng sư phạm gì cho người được giáo dục.
Một cách khác để người dạy có thể đánh giá mức độ phản ánh của mục tiêu
bài học trong mỗi một tình huống là đánh giá và rút kinh nghiệm sau những lần tổ
chức các buổi thảo luận tình huống. Để làm được điều này, người dạy có thể sử dụng
bảng đánh giá tình huống.
Phan Thuý Hằng

Trang:14


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
Tiếp đó, người giáo viên cần tính đến các yếu tố khách quan, vì những yếu tố
này có quyết định trực tiếp đến sự thành công của tình huống. Cụ thể là người giáo
viên cần phải tính đến những yếu tố như:
– Thời gian: để tránh thiết kế những tình huống quá dài hay quá ngắn. Nói một
cách khác thì buổi thảo luận dựa trên tình huống cần phải diễn ra ‘vừa phải’ với
khoảng thời gian cho phép.
– Số người học: Số lượng người học có ảnh hưởng quan trọng đến tình huống, vì
hiển nhiên thiết kế một tình huống cho 20 người chẳng hạn, là hoàn toàn khác
với việc thiết kế một tình huống cho một nhóm nhỏ 5 người. Thông thường thì
số người tham gia thảo luận lý tưởng là khoảng 15 - 20 người.
– Trình độ của người học: Chủ yếu dựa vào trình độ của người học mà người
dạy cần đưa ra những tình huống vừa sức: không quá khó để cản trở người học
giải quyết được vấn đề nhưng cũng không quá dễ để khiến cho người học cảm

thấy nhàm chán.
– Cơ sở vật chất: Tuỳ theo điều kiện vật chất mà người giáo viên lựa chọn con
đường truyền tải nội dung dễ hiểu nhất, như sử dụng máy chiếu, video, tranh
ảnh và thiết kế nhóm thảo luận.
Ngoài ra, trong một số trường hợp cụ thể, người dạy còn cần phải tính đến tín
ngưỡng, tôn giáo, tầng lớp xã hội, quan hệ giữa các nhóm tham gia cũng như lường
trước được những tác dụng và áp lực mà tình huống có thể tác động tới người học để
qua đó, tránh thiết kế những tình huống không phù hợp, gây phản cảm hay thậm chí
là vô tình xúc phạm người học.
Khẳng định điều này, Leypoldt M. trong cuốn “40 cách giảng dạy trong nhóm” đã
đưa ra chín nguyên tắc mà giáo viên cần cân nhắc trong giảng dạy tình huống, đó là:
Phan Thuý Hằng

Trang:15


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
1. Những người tham gia
2. Lược sử vấn đề thảo luân
3. Mối quan hệ giữa các thành viên và nhóm tham gia thảo luận
4. Các vấn đề liên quan đến tôn giáo và tín ngưỡng
5. Các vấn đề liên quan đến xã hội
6. Các yếu tố về kinh tế
7. Trình độ học vấn của người học
8. Các vấn đề liên quan đến đạo đức
9. Áp lực gây ra vấn đề
* Bước 2: Chuẩn bị tình huống
a. Lấy ý tưởng
Việc lấy ý tưởng cho một tình huống sẽ tạo tiền đề quan trọng cho một tình huống

tốt. Tuy nhiên thực tế cho thấy việc lấy ý tưởng cho một tình huống là không hề dễ
dàng, bởi nó đòi hỏi rất nhiều thời gian, công sức để tìm được những ý tưởng hay và
mới lạ. Tuy nhiên, có một số nguồn thông tin mà người giáo viên có thể sử dụng để
tạo ý tưởng cho tình huống:
– Các phương tiện thông tin đại chúng: Đây là nguồn thông tin phong phú và đa
dạng mà giáo viên có thể tận dụng khai thác. Sử dụng TV, đài báo, sách
truyện và đặc biệt là Internet, nhiều giáo viên đã tìm được nhiều ý tưởng cho
tình huống của mình. Điều này lý giải tại sao ý tưởng cho tình huống có thể
nảy đến một cách rất tự nhiên và ‘khơi mào’ cho một cuộc thảo luận có khi
chỉ đơn giản là “Các bạn đã đọc bài báo về… trên báo … sáng nay chưa?”

Phan Thuý Hằng

Trang:16


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
– Người học: Người học không chỉ đơn thuần đóng vai trò là người phân tích và
giải quyết tình huống mà họ còn có thể là chủ thể sáng tạo và đề xuất ra tình
huống nữa. Những vấn đề, những trường hợp khó giải quyết mỗi cá nhân đã
từng gặp trong cuộc sống sẽ trở thành nguồn tình huống vô tận mà mỗi giáo
viên có thể khai thác và vận dụng một cách thích hợp để phục vụ tốt nhất cho
nội dung bài học. Mặt khác, đây còn là nguồn thông tin ‘dễ tìm’ nhưng có sức
hiệu quả cao bởi tính gần gũi của chúng đối với người học. Do đó, người dạy
có thể yêu cầu người học chuẩn bị những tình huống theo cá nhân hay cũng có
thể theo nhóm và coi đó như một bài tập - project nhỏ và lựa chọn chỉnh sửa
trước khi đtôi ra thảo luận nhóm.
– Kinh nghiệm bản thân: Trong những trường hợp mà không thể tìm kiếm được
từ những nguồn thông tin bên ngoài thì kinh nghiệm bản thân cũng là nguồn

tư liệu mà người dạy có thể khai thác. Tuy nhiên thực tế chứng minh là không
phải ai cũng có một nguồn tri thức nền đủ rộng để có thể thiết kế một tình
huống cụ thể và hiệu quả.
b. Viết tình huống
Sau khi đã tạo ra ý tưởng thì cũng là lúc giáo viên có thể bắt tay vào việc biên
soạn tình huống. Nhìn chung, một tình huống tốt thường có ba phần: Mở đầu, phát
triển và kết thúc. Nhiệm vụ cụ thể của từng phần như sau:
-

Mở đầu: Giới thiệu tình huống và nhân vật, bước đầu tạo lập bối cảnh mà nền
trên đó, tình huống được diễn ra.

-

Phát triển: Đây tất nhiên là phần chính, vì nó cung cấp cho người học những
chi tiết và dữ kiện cần thiết cho công việc thảo luận, tổng hợp nên giải pháp và

Phan Thuý Hằng

Trang:17


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
cũng là phần mà những mâu thuẫn, xung đột được đẩy lên đến đỉnh điểm, buộc
người học phải có sự lựa chọn.
-

Kết luận: Khác với một bài làm văn, phần kết luận trong một tình huống
thường là một kết thức mở với một câu hỏi được nêu ra, yêu cầu người học

phải giải quyết.

Tác giả John Thomas (2003) cũng đã đưa ra qui trình soạn thảo một tình huống
theo các bước như sau:
Thứ nhất, xác định chủ đề: miêu tả đặc điểm nổi bật của tình huống
Thứ hai, xác định mục tiêu giảng dạy: nêu rõ các mục tiêu cần đạt được thông qua tình
huống
Thứ ba, xây dựng nội dung tình huống, bao gồm:
-

Miêu tả bối cảnh tình huống;

-

Cung cấp đủ những thông tin cần thiết để có thể phân tích tình huống (lưu ý đảm
bảo tính bí mật của tình huống);

-

Không bình luận, không đưa ra giải đáp, thúc bách học viên suy nghĩ

Thứ tư, đưa ra nhiệm vụ cho người học
* Một số lưu ý khi viết tình huống
-

Nên dùng văn phong báo chí khi viết tình huống (ngắn gọn, súc tích);

-

Nên dùng ngôn ngữ đơn nghĩa, rõ ràng, nên giải thích những thuật ngữ mới;

-

Người viết tình huống phải giữ vai trò trung lập, không đưa ra nhận xét riêng ảnh
hưởng đến người học.
Phan Thuý Hằng

Trang:18


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
-

Có thể làm tình huống sống động bằng cách sử dụng những trích dẫn hài hước.

1.3.3 Tiến trình thực hiện phương pháp nghiên cứu tình huống
1.3.3.1 Quá trình chuẩn bị
VỀ PHÍA NGƯỜI DẠY
Nền tảng cho một tình huống tốt chính là ở khâu chuẩn bị - từ phía người học
cũng như người dạy (Hichner, 1977; Zimmerman, 1985; Gomez-Ibanez, 1986;
Lundberg, 1993). Đối với người dạy, sự chuẩn bị không chỉ dừng lại ở việc soạn
thảo tình huống hay hướng dẫn học sinh cách soạn thảo tình huống mà còn qua việc
chuẩn bị cho buổi thảo luận tình huống nữa.
+ Đặt ra những yêu cầu với người học
Trước một khoá học về tình huống hay trước những buổi thảo luận về tình huống,
người dạy cần “thoả thuận” với người học về những yêu cầu mà họ cần đạt được
trong quá trinh thảo luận. Christensen (1897) đã đưa ra tiêu chí “4Ps” mà người dạy
cần thống nhất với người học trước những buổi thảo luận tình huống, trong đó bao
gồm :

-

Preparation: Sự chuẩn bị trước khi thảo luận

-

Presence: Sự có mặt đầy đủ trong các buổi thảo luận

-

Promptness: Sự đúng giờ trong các buổi thảo luận

-

Participation: Sự tích cực trong tham gia thảo luận

Thậm chí, nếu cần thiết, người dạy có thể trình bày rõ tiêu chí cho điểm, đánh
giá thảo luận của mình và lắng nghe những ý kiến phản hồi từ phía học sinh. Những
Phan Thuý Hằng

Trang:19


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
quy định và yêu cầu như vậy là rất cần thiết trong việc định hướng người học trong
thảo luận tình huống nhằm đạt được những tiêu chí cần thiết của một buổi học
phương pháp dạy học tình huống, cũng như đảm bảo được tính công bằng và qua đó,
khuyến khích người học tham gia thảo luận tích cực và có trách nhiệm hơn.
Thêm vào đó, người dạy còn có thể đề ra những quy tắc chung trước các buổi

thảo luận (Ground rules) Việc đề ra những quy tắc chung như vậy sẽ giúp cho người
dạy điều hành buổi học dễ dàng, đồng thời cũng giúp cho buổi thảo luận diễn ra cởi
mở và thành công hơn. Tuỳ theo từng điều kiện cụ thể mà người dạy đề ra những
quy tắc chung cho phù hợp với nội dung của buổi học.
+ Mô tả cấu trúc của một buổi học tình huống và chia nhóm
Trong bước này, người dạy cần giúp người học thấy được tiến trình và cách
thức tiến hành một buổi thảo luận, thời gian cho phép cũng như nhiệm vụ của họ
trong quá trình thảo luận. Đối với những người học lần đầu tham gia thảo luận tình
huống, người dạy cũng cần phải nói rõ vai trò của mình không phải đưa ra đáp án
mà chỉ là người nêu ra các câu hỏi và trợ giúp khi cần thiết. Qua đó, người dạy
khuyến khích tính chủ động, tích cực và tự do trình bày quan điểm của mỗi cá nhân
và những luận chứng, luận cứ để bảo vệ cho quan điểm của cá nhân/nhóm mình.
Cũng ở trong bước này mà người dạy có thể thực hiện chia nhóm đối với
người dạy theo những tiêu chí, mục đích riêng của buổi học cũng như môn học. Việc
chia nhóm có thể thực hiện theo một số những quy tắc sau:
-

Chia nhóm theo các tuyến nhân vật: Theo cách chia nhóm này, người dạy sẽ
tuỳ vào tình huống để chia lớp học ra thành nhiều nhóm nhỏ, mỗi nhóm đại
diện cho một quan điểm và cách nhìn nhận khác nhau (như kiểu những nhóm
Phan Thuý Hằng

Trang:20


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
chuyên gia) và yêu cầu mỗi nhóm mổ xẻ, phân tích và giải quyết vấn đề theo
quan điểm của nhóm mình. Cách chia này thích hợp với các lớp với số lượng
đông, mang lại quan điểm tương đối toàn diện về vấn đề và đảm bảo không

quá “gò bó” người tham gia theo một quan điểm “đồng tình” hay “phản đối”
đối với tình huống được nêu ra.
-

Chia nhóm theo hai phe “ủng hộ” và “phản đối”: Theo cách chia này thì lớp
sẽ chỉ được chia làm hai nhóm: nhóm ủng hộ (for) và nhóm phản đối (against).
Mỗi nhóm không chỉ nêu ra luận điểm mà còn phải sử dụng những lý lẽ cần
thiết để bảo vệ cho những luận điểm của nhóm mình trước phản hồi của những
nhóm còn lại. Cách chia này phù hợp với lớp nhỏ, và tạo được sự tập trung cao
xung quanh cuộc tranh cãi khá “kịch tích” giữa hai nhóm thảo luận.

-

Chia nhóm bất kỳ: Cách chia này phù hợp với những tình huống không gây
tranh cãi mà tập trung chủ yếu vào việc giải quyết vấn đề.

Việc chia nhóm như thế nào có thể được quyết định bởi giáo viên (như dựa vào trình
độ của người học để có thể xen kẽ những học sinh giỏi và những học sinh còn yếu)
hay cũng có thể do người học từ quyết định (như bốc thăm, tự chọn …)
+ Chuẩn bị kiến thức cho người học
Thông thường, để người học có thể tiến hành thảo luận đạt kết quả cao, người
dạy có thể sẽ phải trang bị cho người học một số những kiến thức cần thiết. Những
sự chuẩn bị này có thể là qua những bài giảng, những bản phát tay hay những danh
sách tài liệu hướng dẫn đọc thêm ở nhà. Tuy nhiên, cũng có trường hợp người dạy sẽ
không chuẩn bị cho người học và yêu cầu họ phải tự tìm tòi lấy nội dung kiến thức
để phục vụ cho buổi thảo luận. Mặc dầu vậy, sự định hướng của giáo viên cho người

Phan Thuý Hằng

Trang:21

Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
học trong giai đoạn này sẽ giúp nâng cao chất lượng của buổi thảo luận và đảm bảo
sự hoàn thành mục tiêu bài học của buổi thảo luận.
VỀ PHÍA NGƯỜI HỌC
Tất nhiên trước mỗi buổi thảo luận, người học có thể tìm hiểu thêm các tài
liệu để chuẩn bị cho buổi thảo luận tình huống. Tuy nhiên, đối với người học, tiêu
điểm của PPNCTH chính là các buổi thảo luận nhóm. Trong thảo luận tình huống,
người học sẽ đưa ra ý kiến, đặt ra những câu hỏi, xây dựng luận chứng, luận cứ trên
cở sở những luận điểm của cá nhân/nhóm, phân tích, tổng hợp các ý kiến tranh luận,
tự điều chỉnh hướng thảo luận và học hỏi kinh nghiệm từ những người khác thông
qua trao đổi, tranh luận quan điểm.
Theo Boehrer và Linsky (1990), thảo luận tình huống giúp cho người học:
-

Phát triển tư duy phê phán

-

Nâng cao trách nhiệm của người học trong học tập

-

Trao đổi, trau dồi thông tin, khái niệm và kỹ năng

-

Làm không khí buổi học thêm sôi động

-

Phát triển khả năng làm chủ và khai thác thông tin

-

Phối hợp và cân đối giữa lý trí và tình cảm

-

Phát triển kỹ năng hợp tác nhóm

-

Phát triển kỹ năng đặt câu hỏi và tự học
Thêm nữa, trong khâu chuẩn bị, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh

cũng có thể và nên được học cách sưu tầm, chỉnh sửa, biên soạn hay thiết kế hệ
thống các tình huống phục vụ cho các nội dung học tập khác nhau.

Phan Thuý Hằng

Trang:22


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
1.3.3.2 Tiến trình thực hiện một buổi học theo PPNCTH
Như đã đề cập ở trên, trong một tiết dạy học áp dụng PPNCTH thì vai trò

trung tâm thuộc về người học. Mặc dù vậy, vai trò của người giáo viên như một
người điều phối, dẫn dắt và trợ giúp (facilitator) cũng rất quan trọng. Giáo viên có
nhiệm vụ mở đầu cuộc thảo luận, thu hút ý kiến của người học, bàn rộng thêm
những ý kiến đáng chú ý, chỉ ra những luận điểm trái ngược, tạo nên sự kết nối trong
các buổi thảo luận và hướng buổi thảo luận đi theo nội dung bài học - nói tóm lại là
định hướng và trợ giúp người học - hơn là truyền đạt thông tin, giải thích hay đưa ra
hướng giải quyết. Tùy theo khả năng của học sinh mà người giáo viên có thể bắt đầu
áp dụng PPNCTH ở những “cấp độ” khác nhau mà ở đó, vai trò của họ cũng thay
đổi theo hướng chuyển dần người học về vị trí trung tâm của buổi học. Cụ thể, người
giáo viên có thể đóng vai trò là:
– Người minh họa: trình bày phần phân tích và làm sáng tỏ các luận điểm cho
học sinh, học sinh chủ yếu nghe và ghi chép kiến thức và hiểu. Đây là cấp độ
thấp nhất của tiết học tình huống, chủ yếu được áp dụng khi học sinh còn chưa
quen với phương pháp này hay chưa nắm vững được nội dung kiến thức bài
học để có thể tự tiến hành nghiên cứu tình huống.
– Thủ quân: định hướng vấn đề thảo luận, học sinh có nghĩa vụ đưa ra câu trả
lời đúng thể hiện sự hiểu, áp dụng, và phân tích các vấn đề liên quan. Đây là
cấp độ cao hơn, vì người học đã phải tự giác nhiều hơn trong quá trình tiếp
cận vấn đề, tiếp cận tình huống.
– Huấn luyện viên: nhận nghĩa vụ tiến hành buổi học nhưng để cho sinh viên
thi đấu trận đấu của mình, áp dụng, phân tích, và tổng hợp. Ở cấp độ này,

Phan Thuý Hằng

Trang:23


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
người học đã thực sự trở thành “trung tâm” của buổi học, nhưng người giáo

viên vẫn có tác động điều chỉnh, định hướng chung.
– Người hỗ trợ: tạo ra bầu không khí trong đó học sinh có thể đưa ra câu trả lời
của chính mình, phân tích, tổng hợp, và đánh giá. Ở cấp độ này, một nhóm
học sinh có thể sẽ được cử ra để làm nhiệm vụ điều khiển buổi học (facilitator
group) còn người giáo viên chỉ giữ vai trò điều chỉnh, định hướng khi thật cần
thiết. Nói một cách khác thì người giáo viên đã rút ra hoàn toàn khỏi vị trí
trung tâm và để người học nắm toàn bộ quyền điều hành buổi thảo luận.
Theo Garvin, D.A. (2003), trước một tình huống, nguời học sẽ phải lần lưt
trải qua các bước như sau:

 Đọc tình huống và xác định những vấn đề cốt yếu mà người ra quyết định
đương đầu
Đây là bước tiếp cận đầu tiên với tình huống của người học. Ở đó, người
học có nhiệm vụ chính là chỉ ra được đâu là mấu chốt, mâu thuẫn của vấn đề để
theo đó giải quyết đúng mâu thuẫn, vấn đề mà tính huống nêu ra, tránh đi lạc đề
hay giải quyết không thấu đáo vấn đề.
Đối với bước này, điều đầu tiên là người học cần phải đọc qua để nắm được
cốt truyện, các tuyến nhân vật và có những nhận thức ban đầu về vấn đề cần giải
quyết. Một trong những cách tôt nhất là một thành viên trong nhóm sẽ đọc to tình
huống cho những thành viên còn lại ghi chép, vạch ra những ý chính. Điều này sẽ
giúp tiết kiệm thời gian đồng thời nâng cao sự tập trung của các thành viên khác

Phan Thuý Hằng

Trang:24


Sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm Giáo dục pháp luật cho
học sinh qua dạy học môn Giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT
trong nhóm thảo luận. Thông thường, vấn đề mà tình huống nêu ra thường được

đặt dưới dạng câu hỏi trực tiếp ở cuối đoạn.
 Xác định những dữ liệu cần để phân tích các vấn và để tổng hợp thành các
giải pháp
Trong giai đoạn này, người học phải thực hiện hai bước nhỏ:
-

chỉ ra những dữ liệu quan trọng mà đề bài cung cấp để giải quyết vấn đề

-

dựa vào đó có sự phân tích, tổng hợp để đưa ra được những hướng giải quyết
khác nhau cho vấn đề được đặt ra.

Để thực hiện bước này, người học cần:
-

Nắm ý chính của toàn bộ tình huống. Nghiên cứu kỹ tiêu đề, dàn ý, phần mở
đầu và kết luận của tình huống.

-

Nếu tình huống đòi hỏi phải đưa ra kết luận thì ai là người sẽ đưa ra kết luận
đó? Anh ta sẽ phải đưa ra những quyết định gì? Mục đích cần đạt được của
anh ta khi đưa ra những kết luận đó là gì?

-

Đọc, nghiên cứu và gạch chân dưới những từ và cụm từ quan trọng

-

Xác định được vấn đề chủ chốt trong tình huống trước. Sau đó, đọc lại tình
huống lần nữa để nhặt ra những thông tin, dữ kiện cần thiết để giải quyết vấn
đề.

-

Có thể có những giải pháp nào cho cùng một vấn đề của tình huống? Trong
những giải pháp đề ra, giải pháp nào có tính hiệu quả hơn những giải pháp
kia? Những tác động (hậu quả) của những giải pháp ấy là gì?

 Đưa ra, phân tích, và so sánh những giải pháp khác nhau

Phan Thuý Hằng

Trang:25