Nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty TNHH giang sơn

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO HI U QU KINH
DOANH C A CÔNG TY TRÁCH
NHI M H U H N GIANGăS N

SINH VIÊN TH C HI N

: NGUY Nă

MÃ SINH VIÊN

: A17532

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ N I ậ 2016

C THU N

L I C Mă N
Em xin g i l i c m n chân thành và sâu s c t i giáo viên h ng d n TS. Tr n
ình Toàn đã t n tình h ng d n, h tr em trong su t th i gian th c hi n khóa lu n
này. Nh s ch b o c a th y, em có th v n d ng nh ng ki n th c đã h c đ áp d ng
vào th c ti n ho t đ ng c a doanh nghi p. Nh ng ph ng pháp, kinh nghi m mà th y
truy n đ t cho em không ch giúp khóa lu n đ c hoàn thi n h n mà còn là hành trang
cho công vi c th c t c a em sau này.
Bên c nh đó, em c ng xin bày t lòng bi t n chân thành t i t p th các th y cô
giáo tr ng đ i h c Th ng Long, nh ng bài gi ng b ích c a các th y cô đã giúp em
tích l y đ c nhi u ki n th c sâu r ng đ em hoàn thành khóa lu n này và nh ng ki n
th c y còn là n n t ng cho ngh nghi p c a em trong t

ng lai.

Hà N i, ngày 30 tháng 03 n m 2016
Sinh viên

Nguy nă

c Thu n

Thang Long University Libraty


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân t th c hi n có s
h tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p đ

đ c trích d n rõ ràng.

c s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Hà N i, ngày 30 tháng 03 n m 2016
Sinh viên

Nguy nă

c Thu n


M CL C
CH
NGă1.
NGHI P

C ăS LÝ LU N V HI U QU KINH DOANH C A DOANH
..............................................................................................................1

1.1. Khái quát chung v hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p ......................1
1.1.1.

Khái ni m hi u qu kinh doanh............................................................. 1

1.1.2.

Các y u t

1.1.3.

S c n thi t, m c đích và vai trò c a phân tích hi u qu kinh doanh

nh h

ng đ n hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p ...3

c a doanh nghi p ...................................................................................................5
1.2. N i dung phân tích ...........................................................................................7
1.2.1.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán .............................. 7

1.2.2.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n .......................9

1.2.3.

Hi u qu s d ng v n...........................................................................17

1.2.4.

Hi u qu s d ng chi phí .....................................................................20

CH
NGă2. TH C TR NG HI U QU HO Tă
NG KINH DOANH T I
CÔNG TY TNHH M LAN .......................................................................................22

2.1. Gi i thi u t ng quan v công ty TNHH M Lan ........................................22
2.1.1.

Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty.................................22

2.1.2.

C c u t ch c c a công ty, ch c n ng c a t ng b ph n ................22

2.1.3.

Khái quát v ngành ngh kinh doanh c a công ty TNHH M Lan .......
...............................................................................................................25

2.2. Th c tr ng hi u qu kinh doanh c a Công ty TNHH M Lan giaiăđo n
2012-2014 ..................................................................................................................26
2.2.1.
K t qu ho t đ ng kinh doanh c a Công ty TNHH M Lan giai đo n
2012 - 2014 ............................................................................................................26
2.3. Th c tr ng hi u qu s n xu t kinh doanh c a công ty .............................. 31
2.3.1.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh kh n ng sinh l i ..................................31

2.3.2.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán ............................ 32

2.3.3.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n ......................34

2.3.4.

Nhóm ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng ngu n v n ......................36

2.3.5.

Nhóm ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng chi phí ............................ 37

Thang Long University Libraty


2.3.6.

Hi u qu s d ng lao đ ng ..................................................................39

2.4.
ánhăgiáăth c tr ng và hi u qu ho tăđ ng kinh doanh t i công ty TNHH
M Lan......................................................................................................................41
2.4.1.

Nh ng k t qu đ t đ

2.4.2.

Nh ng h n ch c a công ty và nguyên nhân ......................................42

c c a công ty ...................................................41

CH
NGă3. Gi i pháp nH m nâng cao hi u qu Kinh doanh c a công ty
trách nhi m h u h n M Lan ....................................................................................43
3.1.
3.1.1.

nh h

ng phát triên c a Công ty Trách nhi m h u h n M Lan.........43
nh h

ng phát tri n ..........................................................................43

3.2. M t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu kinh doanh t i Công ty Trách
nhi m h u h n M Lan........................................................................................... 44
3.2.1.

Bi n pháp gi m chi phí s n xu t.......................................................... 44

3.2.2.

Nâng cao hi u qu công tác thu mua và s d ng nguyên v t li u. ...49

3.2.3.

Bi n pháp nâng cao s d ng v n .........................................................49

3.2.4.

Bi n pháp đ y m nh tiêu th , t ng ếoanh thu ....................................51

CH

NGă1. C ăS

LÝ LU N V HI U QU KINH DOANH C A DOANH
NGHI P

1.1.

Khái quát chung v hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p

1.1.1.

Khái ni m hi u qu kinh doanh

Trong đi u ki n kinh t th tr ng, doanh nghi p mu n t n t i và phát tri n đòi
h i kinh doanh ph i có hi u qu . Hi u qu kinh doanh cao, doanh nghi p có đi u ki n
m r ng và phát tri n, đ u t thêm thi t b , ph ng ti n áp d ng ti n b khoa h c k
thu t, công ngh m i, nâng cao đ i s ng ng i lao đ ng.
Kháiăni măv ăkinhădoanh
“Kinh doanh là vi c th c hi n m t s ho c t t c các công đo n c a quá trình t
đ u t s n xu t đ n tiêu th hay th c hi n d ch v trên th tr

ng nh m m c đích sinh

l i”.
Kháiăni măv ăhi uăqu
“Hi u qu là ch tiêu ch t l

ng ph n ánh trình đ s d ng các y u t c a quá

trình s n xu t đ c xây d ng b ng cách đ i chi u so sánh gi a k t qu đ t đ c v i
chi phí, ngu n l c, th i gian đ t o ra k t qu đó”. Theo quan đi m này, nói đ n k t
qu s n xu t đó là nói đ n m t l ng c a quá trình s n xu t, còn nói đ n hi u qu là
nói đ n m t ch t c a ho t đ ng s n xu t đó, nó ph n ánh trình đ s d ng lao đ ng
đã hao phí”.
Các khái ni m hi u qu kinh doanh:
Hi u qu kinh doanh là m t ph m trù kinh t , g n v i c ch th tr

ng có quan

h v i t t c các y u t trong quá trình s n xu t kinh doanh nh lao d ng, v n, máy
móc,… nên doanh nghi p ch có th đ t hi u qu cao khi vi c s d ng các y u t c
b n c a quá trình kinh doanh có hi u qu . Khi đ c p đ n hi u qu kinh doanh nhà
kinh t d a vào t ng góc đ xem xét đ đ a ra các đ nh ngh a khác nhau.
−

Quan đi m 1: “Hi u qu kinh doanh là m c đ ti t ki m chi phí và t ng k t

qu kinh t ”. Khái ni m này có cái nhìn đúng đ n v m t b n ch t nh ng ch a ph i
m t khái ni m hoàn ch nh.
−

Quan đi m 2: “Hi u qu kinh doanh là ch tiêu xác đ nh b ng đ i l

ng so

sánh gi a k t qu và chi phí”. Quan ni m này đã ph n ánh đ c m i quan h b n ch t

c a hi u qu n kinh doanh, tuy nhiên s so sánh này là ch a đ vì nó ph n ánh s đo
l ng hi u qu kinh doanh mà ch a g n li n v i m c tiêu qu n lý.
− Quan đi m 3: Nhà kinh t h c Adam Smith cho r ng: “Hi u qu kinh doanh
là k t qu đ t đ c trong ho t đ ng kinh t , là doanh thu tiêu th hàng hóa”. Nh v y
hi u qu đ c đ ng ngh a v i chi tiêu ph n ánh k t qu ho t đ ng kinh doanh, có th
1

Thang Long University Libraty


do t ng chi phí m r ng s d ng ngu n l c s n xu t. N u cùng m t k t qu có hai m c
chi phí khác nhau thì theo quan đi m này doanh nghi p c ng đ t đ
[Ngu n: L ch s các h c thuy t kinh t , tác gi Mai Ng c C
kê, thành ph H Chí Minh, 1999]
−

c hi u qu .

ng, nhà xu t b n Th ng

Quan đi m 4 cho r ng: “Hi u qu kinh doanh là hi u qu tài chính c a

doanh nghi p”. Quan đi m này đã đ c p t i m i quan h gi a l i ích mà doanh
nghi p nh n đ c và chi phí mà doanh nghi p b ra đ có đ c l i ích đó. Tuy nhiên
quan ni m này đúng v i nhà đ u t khi xét hi u qu c a các d án đ u t nh ng không
đúng v i các doanh nghi p đang s n xu t b i hi u qu tài chính ch liên quan đ n vi c
thu chi có liên quan tr c ti p. Các nhà đ u t không xét đ n y u t kh u hao tài s n vì
giá tr c a nó đã đ

c th hi n

chi phí đ u t còn đ i v i doanh nghi p s n xu t kinh

doanh, chi phí kh u hao là m t y u t chi phí. [1, tr.41]
Ngoài ra còn có r t nhi u ý ki n c ng cho r ng “ Hi u qu kinh doanh là ph m
trù kinh t theo chi u sâu, ph n ánh trình đ khai thác các ngu n nhân tài, v t l c và
chi phí ngu n l c đó trong quá trình tái s n xu t nh m th c hi n m c tiêu kinh doanh”.
Hi u qu s n xu t kinh doanh ngày nay càng tr nên quan tr ng đ i v i t ng tr ng và
là ch d a c b n đ đánh giá vi c th c hi n m c tiêu t ng tr ng c a doanh nghi p
trong t ng th i k .
Hi u qu tuy t đ i đ

c xác đ nh
HQ = KQ – CP

Ch tiêu hi u qu t

ng đ i đ

c xác đ nh:
KQ
HQ

=
CP

Trong đó:
HQ: Hi u qu s n xu t kinh doanh
KQ: K t qu kinh doanh (b ng các ch tiêu sau: T ng doanh thu, L i nhu n...)
CP: Ngu n l c đ u vào (bao g m: Lao đ ng, chi phí, v n, thi t b ...)

Nh v y qua các đ nh ngh a c b n đã trình bày trên, chúng ta hi u đ c r ng
hi u qu kinh doanh là ph m trù kinh t , nó ph n ánh trình đ khai thác và s d ng các
ngu n l c trong quá trình tái s n xu t nh m th c hi n m c tiêu kinh doanh mà doanh
nghi p đã đ t ra v i chi phí b ra th p nh t mà có đ c hi u qu cao nh t.

2


1.1.2.

Các y u t

nh h

ng đ n hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p

1.1.2.1. Các y u t bên ngoài doanh nghi p
Nhân t bên ngoài là nhân t th ng phát sinh và tác đ ng không ph thu c vào
ch th ti n hành ho t đ ng kinh doanh. Ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p có
th ch u tác đ ng c a các nhân t khách quan nh : s phát tri n c a l c l ng s n xu t
xã h i, lu t pháp ch đ chính sách kinh t c a Nhà n c, ti n b khoa h c k thu t…
T t c nh ng nhân t này tác đ ng đ n giá c hàng hóa, chi phí, giá c d ch v thay
đ i, thu su t, ti n l

ng…

Ti n hành ho t đ ng kinh doanh, doanh nghi p ph i thi t l p các m i quan h
kinh t v i b n hàng, th c hi n các quy đ nh c a h th ng lu t pháp,… Do v y, ho t
đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ch u nh h

ng l n t môi tr

ng bên ngoài.

Nh ngăquyăđ nh pháp lu t
Bao g m lu t và các v n b n d

i lu t, quy trình, quy ph m k thu t s n xu t…

T t c các quy đ nh v s n xu t kinh doanh đ u tác đ ng tr c ti p đ n hi u qu và k t
qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. M t môi tr ng pháp lý n đ nh, lành
m nh t o đi u ki n cho các doanh nghi p ti n hành thu n l i các ho t đ ng s n xu t
kinh doanh và đ u t trên th tr ng.
Môiătr

ng công ngh

Tình hình phát tri n khoa h c k thu t công ngh và các ng d ng c a nó vào
s n xu t có nh h ng r t l n đ n trình đ k thu t công ngh và kh n ng đ i m i k
thu t công ngh c a doanh nghi p. Ti n b khoa h c công ngh ra đ i, góp ph n gi m
các ngu n l c c n thi t cho s n xu t nh s c ng i, s c c a, th i gian. Doanh nghi p
s n xu t hiêu qu , đ t đ c s n l ng mong mu n, ch t l ng t t s có nh h ng
thu n l i đ n giá thành c a s n ph m, t o đi u ki n thu n l i cho vi c kinh doanh.
Môiătr

ng kinh t

T ng tr ng kinh t qu c dân, các chính sách kinh t c a nhà n c, t c đ t ng
tr ng kinh t , l m phát, bi n đ ng ti n t , ho t đ ng c a các đ i th c nh tranh…
luôn tác đ ng m nh m đ n hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p và tác đ ng tr c

ti p đ n các quy t đ nh cung c u c a t ng doanh nghi p.
Môiătr

ng c nh tranh

M i doanh nghi p ho t đ ng trong b t kì l nh v c nào đ u có đ i th c nh tranh.
Khi n n kinh t phát tri n, có s m r ng v các lo i hình doanh nghi p c ng nh l nh
v c ho t đ ng, thì y u t c nh tranh c a các doanh nghi p c ng t ng lên. Doanh
nghi p ph i quan tâm nhi u h n đ n tính c nh tranh khi l p k ho ch mua hàng hóa,
n u không s d n đ n tình tr ng d tr hàng hóa ch th a, ch thi u, ách t c trong
3

Thang Long University Libraty


khâu l u thông. Khi th tr
đ y nhanh l

ng ngày càng c nh tranh, vi c đ a ra các bi n pháp nh m

ng hàng tiêu th , khi n doanh nghi p n i l ng chính sách tín d ng c ng

làm cho vi c qu n lí các kho n ph i thu khó kh n. S phát tri n hay suy thoái c a đ i
th c nh tranh s nh h ng đ n k ho ch tiêu th hàng hoá c a công ty
1.1.2.2. Các y u t bên trong doanh nghi p
Nhân t bên trong doanh nghi p là nhân t tác đ ng tùy thu c vào n l c c a ch
th ti n hành kinh doanh. Nh ng nhân t nh trình đ lao đ ng, ti n v n, thông tin, …
làm nh h
L căl

ng đ n giá thành s n ph m, m c chi phí, l

ng hàng hóa.

ngălaoăđ ng

Trong ho t đ ng kinh doanh c a m i doanh nghi p, l c l

ng lao đ ng tác đ ng

tr c ti p đ n vi c nâng cao hi u qu kinh t
m i m t. B ng s ch m ch , b ng trình
đ chuyên môn c a mình tìm ra đ c nh ng ngu n hàng m i v i giá thành r h n, có
ch t l ng h n hay thi t l p đ c m i quan h m t thi t v i khách hàng, tìm ra đ c
nh ng khách hàng ti m n ng c a công ty. S d ng có hi u qu nh ng thi t b máy
móc c a công ty đ ti t ki m đ c th i gian và công s c. Lao đ ng có k lu t, ch p
hành đúng m i quy đ nh c a công ty. Ch m lo đ n vi c đào t o, b i d ng và nâng
cao trình đ chuyên môn c a đ i ng lao đ ng đ c coi là nhi m v hàng đ u c a
nhi u doanh nghi p hi n nay. Doanh nghi p c n th c hi n t t nh ng quy đ nh c a nhà
n c v quy n và ngh a v đ i v i ng i lao đ ng nh đi u ki n làm vi c, b o hi m y
t xã h i, ch đ ngh ng i,… Do đó vi c xây d ng m t ch đ lao đ ng phù h p trong
doanh nghi p có nh h
đ ng yên tâm công tác.
Môiătr

ng r t l n đ n hi u qu đ t đ

c, nó đ m b o cho ng

i lao

ng thông tin

H th ng trao đ i thông tin bên trong doanh nghi p ngày càng l n h n bao g m
t t c các thông tin liên quan đ n t ng b ph n, t ng phòng ban, t ng ng i lao đ ng
trong doanh nghi p và các thông tin khác.
th c hi n t t các ho t đ ng kinh doanh
thì gi a các b ph n, các phòng ban c ng nh nh ng ng i lao đ ng trong doanh
nghi p luôn có m i quan h ràng bu c đòi h i ph i giao ti p, ph i liên l c và trao đ i
thông tin c a doanh nghi p.
Ngu n v n
ây là m t nhân t t ng h p ph n ánh s c m nh c a doanh nghi p thông qua
kh i l ng ngu n v n mà doanh nghi p có th huy đ ng vào kinh doanh. Y u t v n
là y u t ch ch t quy t đ nh đ n quy mô c a doanh nghi p và quy mô có c h i có
th khai thác. V n còn là n n t ng, là c s cho doanh nghi p ho t đ ng, góp ph n đa
d ng hóa ph ng th c kinh doanh, đa d ng hóa th tr ng, s n ph m. Ngoài ra v n
còn giúp cho doanh nghi p đ m b o tính c nh tranh và gi u th trên th tr ng.
4


Nhân t qu n tr doanh nghi p
Nhân t này đóng vai trò quan tr ng đ i v i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Qu n tr doanh nghi p chú tr ng đ n vi c xác đ nh cho doanh nghi p
m t h ng đi đúng đ n trong môi tr ng kinh doanh ngày càng bi n đ ng. Ch t l ng
c a chi n l c kinh doanh là nhân t đ u tiên và quan tr ng nh t quy t đ nh s thành
công hay th t b i c a m t doanh nghi p.
i ng các nhà qu n tr mà đ c bi t là các
nhà qu n tr cao c p lãnh đ o doanh nghi p b ng ph m ch t và tài n ng c a mình có
vai trò quan tr ng b c nh t, quy t đ nh đ n s thành đ t c a m t doanh nghi p. K t
qu và hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p đ u ph thu c r t l n vào trình đ chuyên

môn c a các nhà qu n tr c ng nh c c u t ch c c a b máy qu n tr doanh nghi p,
vi c xác đ nh ch c n ng, nhi m v , quy n h n c a t ng b ph n, cá nhân và thi t l p
các m i quan h gi a các b ph n trong c c u t ch c đó.
1.1.3.

S c n thi t, m c đích và vai trò c a phân tích hi u qu kinh doanh c a
doanh nghi p

Hi u qu kinh doanh là m t trong các công c h u hi u đ các nhà qu n tr th c
hi n các ch c n ng c a mình. Vi c xem xét và tính toán hi u qu kinh doanh không
nh ng ch cho bi t vi c s n xu t đ t trình đ nào mà còn cho phép các nhà qu n tr
phân tích, tìm ra các nhân t đ đ a ra các bi n pháp thích h p trên c hai ph ng di n
t ng k t qu và gi m chi phí kinh doanh nh m nâng cao hi u qu . V i t cách là m t
công c đánh giá và phân tích kinh t , ph m trù hi u qu không ch đ c s d ng
giác đ t ng h p, đánh giá chung trình đ s d ng t ng h p đ u vào trong ph m vi
toàn doanh nghi p mà còn s d ng đ đánh giá trình đ s d ng t ng y u t đ u vào
ph m vi toàn b ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p c ng nh
t ng b
ph n c u thành c a doanh nghi p.
Ngoài ra, vi c nâng cao hi u qu kinh doanh còn là s bi u hi n c a vi c l a
ch n ph ng án s n xu t kinh doanh. Doanh nghi p ph i t l a ch n ph ng án s n
xu t kinh doanh c a mình cho phù h p v i trình đ c a doanh nghi p.
đ tđ c
m c tiêu t i đa hóa l i nhu n, doanh nghi p bu c ph i s d ng t i u ngu n l c s n
có. Nh ng vi c s d ng ngu n l c đó b ng cách nào đ có hi u qu nh t l i là m t bài
toán mà nhà qu n tr ph i l a ch n cách gi i. Chính vì v y, ta có th nói r ng vi c
nâng cao hi u qu kinh doanh không ch là công c h u hi n đ các nhà qu n tr th c
hi n các ch c n ng qu n tr c a mình mà còn là th

c đo trình đ c a nhà qu n tr .

Ngoài nh ng ch c n ng trên c a hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p, nó còn
là vai trò quan tr ng trong c ch th tr

ng.

− Th nh t, nâng cao hi u qu kinh doanh là c s c b n đ đ m b o s t n
t i và phát tri n c a doanh nghi p. S t n t i c a doanh nghi p đ c xác đ nh b i s
5

Thang Long University Libraty


có m t c a doanh nghi p trên th tr

ng, mà hi u qu kinh doanh l i là nhân t tr c

ti p đ m b o s t n t i đó, đ ng th i m c tiêu c a doanh nghi p là luôn t n t i và phát
tri n m t cách v ng ch c. Do v y, vi c nâng cao hi u qu kinh doanh là m t đòi h i
t t y u khách quan đ i v i t t c các doanh nghi p ho t đ ng trong c ch th tr ng
hi n nay. Do yêu c u c a s t n t i và phát tri n c a m i doanh nghi p đòi h i ngu n
thu nh p c a doanh nghi p ph i không ng ng t ng lên. Nh ng trong đi u ki n ngu n
v n và các y u t k thu t c ng nh các y u t khác c a quá trình s n xu t ch thay
đ i trong khuôn kh nh t đ nh thì đ t ng l i nhu n đòi h i các doanh nghi p ph i
nâng cao hi u qu kinh doanh. Nh v y, hi u qu kinh doanh là h t s c quan tr ng
trong vi c đ m b o s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p.
M t cách nhìn khác s t n t i c a doanh nghi p đ

c xác đ nh b i s t o ra hàng

hóa, c a c i v t ch t và các d ch v ph c v cho nhu c u c a xã h i, đ ng th i t o ra
s tích l y cho xã h i.
th c hi n đ c nh v y thì m i doanh nghi p đ u ph i v n
lên và đ ng v ng đ đ m b o thu nh p đ bù đ p chi phí b ra và có lãi trong quá trình
ho t đ ng kinh doanh. Có nh v y m i đáp ng đ c nhu c u tái s n xu t trong n n
kinh t . Nh v y chúng ta bu c ph i nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh m t cách
liên t c trong m i khâu c a quá trình ho t đ ng kinh doanh nh là m t nhu c u t t
y u. Tuy nhiên, s t n t i m i ch là yêu c u mang tính ch t gi n đ n còn s phát tri n
và m r ng c a doanh nghi p m i là yêu c u quan tr ng. B i vì s t n t i c a doanh
nghi p luôn luôn ph i đi kèm v i s phát tri n m r ng c a doanh nghi p, đòi h i ph i
có s tích l y đ m b o cho quá trình s n xu t m r ng theo đúng quy lu t phát tri n.
− Th hai, nâng cao hi u qu kinh doanh là nhân t thúc đ y s c nh tranh và
ti n b trong kinh doanh. Chính vi c thúc đ y c nh tranh yêu c u các doanh nghi p
ph i t tìm tòi, đ u t t o nên s ti n b trong kinh doanh. Ch p nh n c ch th
tr ng là ch p nh n s c nh tranh. Song khi th tr ng ngày càng phát tri n thì c nh
tranh gi a các doanh nghi p ngày càng gay g t và kh c li t h n. S c nh tranh lúc này
không còn là s c nh tranh v m t hàng mà c nh tranh v m t ch t l ng, giá c mà cò
ph i c nh tranh nhi u y u t khác n a. m c tiêu c a doanh nghi p là phát tri n thì
c nh tranh là y u t làm cho doanh nghi p m nh lên nh ng ng

c l i c ng có th là

cho doanh nghi p không t n t i đ c trên th tr ng.
đ t đ c m c tiêu là t n t i
và phát tri n m r ng thì doanh nghi p ph i chi n th ng trong c nh tranh trên th
tr ng. Do đó doanh nghi p c n ph i có hàng hóa, d ch v ch t l ng t t, giá c h p
lý. M t khác hi u qu lao đ ng là đ ng ngh a v i vi c gi m giá thành, t ng kh i l ng
hàng hóa, ch t l

ng, m u mã không ng ng đ

c c i thi n nâng cao....

− Th ba, vi c nâng cao hi u qu kinh doanh chính là nhân t c b n t o ra s
th ng l i cho doanh nghi p trong quá trình ho t đ ng kinh doanh trên th tr ng.
6


Mu n t o ra s th ng l i trong c nh tranh đòi h i các doanh nghi p ph i không ng ng
nâng cao hi u qu kinh doanh c a mình. Chính s nâng cao hi u qu kinh doanh là
con đ ng nâng cao s c c nh tranh và kh n ng t n t i, phát tri n c a m i doanh
nghi p.
1.2.

N i dung phân tích

1.2.1.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán

1.2.1.1. Kh n ng thanh toán ng n h n
H s kh n ng thanh toán ng n h n ph n ánh kh n ng chuy n đ i m t b ph n
tài s n thành ti n đ trang tr i các kho n n ng n h n.
c tính toán d a trên công
th c sau:
Kh n ng thanh toán
ng n h n

TSNH
=

N ng n h n

ụ ngh a: Cho bi t m t đ ng n ng n h n đ c đ m b o b ng bao nhiêu đ ng tài
s n ng n h n. N u h s này l n h n 1 ch ng t doanh nghi p có v n l u đ ng ròng
d ng, t c là doanh nghi p đã dùng m t ph n ngu n v n dài h n tài tr cho TSNH, do
đó tình hình tài chính c a doanh nghi p lành m nh, an toàn và n đ nh. N u h s
th p, kéo dài có th d n đ n tình tr ng doanh nghi p b ph thu c tài chính, nh h

ng

không t t đ n ho t đ ng kinh doanh. Nh v y, h s này càng l n thì kh n ng thanh
toán n ng n h n c a doanh nghi p càng t t, đây c ng là nhân t làm t ng tính t ch
trong ho t đ ng tài chính. Tuy nhiên, n u h s thanh toán ng n h n quá cao s làm
gi m hi u qu ho t đ ng vì doanh nghi p đã đ u t quá nhi u vào TSNH hay nói cách
khác vi c qu n lý TSNH không hi u qu (quá nhi u ti n m t nhàn r i, n ph i thu
ch ng ch t hay hàng t n kho đ ng). Ví d nh m t doanh nghi p n u d tr nhi u
hàng t n kho thì s có h s kh n ng thanh toán ng n h n cao, mà ta đã bi t hàng t n
kho là tài s n khó chuy n đ i thành ti n, đ c bi t là hàng t n kho t n đ ng, kém ph m
ch t. Vì th trong nhi u tr ng h p, h s kh n ng thanh toán ng n h n không ph n
ánh chính xác kh n ng thanh toán c a doanh nghi p. Tóm l i, tính h p lý c a h s
này ph thu c vào ngành ngh kinh doanh, h s này cao v i các ngành ngh có
TSNH chi m t tr ng cao trong t ng tài s n và ng

c l i. H s này

m c2-3đ

c

xem là t t.
1.2.1.2. Kh n ng thanh toán nhanh
Kh n ng thanh toán nhanh đ c hi u là kh n ng doanh nghi p dùng ti n ho c
tài s n có th chuy n đ i thành ti n đ tr n ngay khi đ n h n ho c quá h n.
Kh n ng thanh toán

=

TSNH - Hàng t n kho

7

Thang Long University Libraty


N ng n h n

nhanh

Tùy thu c vào t ng ngành ngh kinh doanh mà xác đ nh kh n ng thanh toán
nhanh đo l ng chính xác h n kh n ng thanh toán ng n h n do hàng t n kho không
đ c tính vào chi tr (kh n ng tiêu th c a hàng t n kho th p). N u ch tiêu này l n
h n 1 ch ng t doanh nghi p ho n toàn đ m b o đ c kh n ng thanh toán nhanh các
kho n n đ n h n, doanh nghi p đang tr ng thái an toàn. Ng c l i n u ch tiêu này
nh h n 1, kéo dài liên ti p qua các th i đi m, ch ng t doanh nghi p không b o đ m
kh n ng thanh toán n đ n h n, quá h n và do v y r i ro lâm vào tình tr ng phá s n
có th x y ra. Tuy nhiên khi s d ng h s thanh toán nhanh chúng ta ch a tính đ n
kh n ng doanh nghi p dùng m t l ng hàng hóa mà th tr ng có nhu c u cao có th
bán ngay đ c ho c xu t đ i l u. Và nh v y có th s là sai l m khi l ng ti n c a
doanh nghi p có th ít, kho n đ u t ng n h n c a doanh nghi p không có nh ng

l ng hàng hóa, thành ph m t n kho có th bán ngay b t c lúc nào l n, mà l i đánh
giá kh n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p th p. Bên c nh đó n ng n h n có th
l n nh ng ch a c n thanh toán ngay thì kh n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p
c ng có th đ c coi là l n. Nhìn chung đ l n c a h s này ph thu c vào ngành
ngh kinh doanh và k h n thanh toán các món n trong k
1.2.1.3. Kh n ng thanh toán t c th i
Trên quan đi m đánh giá kh n ng thanh toán ngay l p t c các kho n n ng n
h n (mà không c n phát sinh chi phí th i gian ch đ n th i đi m đáo h n hay các chi
phí thu h i n c a các kho n ph i thu ng n h n) nên h s kh n ng thanh toán t c
th i ra đ i.
Kh n ng thanh toán
t c th i

Ti n và các kho n t
=

ng đ

ng ti n

N ng n h n

H s kh n ng thanh toán t c th i cho bi t m t doanh nghi p có th tr đ c
các kho n n c a mình nhanh đ n đâu, vì ti n và các kho n t ng đ ng ti n là nh ng
tài s n có tính thanh kho n cao nh t.
th

H s này th ng nh h n 1, t c là l ng ti n m t d tr trong doanh nghi p
ng nh h n các ngh a v thanh toán các kho n n ng n h n c a doanh nghi p.

Nh ta đã bi t, đ ti n tr thành t b n, đ ti n có th sinh ra ti n thì ti n ph i đ c
đ a vào l u thông, ph i đ c đ y vào n n kinh t . V i m c tiêu t i đa hóa giá tr tài
s n c a ch s h u nên doanh nghi p ít khi b qua c h i sinh l i đ đ m b o h s
thanh toán ti n m t này.

8


1.2.2.

Nhóm các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n

1.2.2.1. Nhóm ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng t ng tài s n
Trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh, các doanh nghi p mong mu n tài s n v n
đ ng không ng ng đ đ y m nh t ng doanh thu, t đó là nhân t góp ph n t ng l i
nhu n cho doanh nghi p. Hi u su t s d ng t ng tài s n Hi u su t s d ng t ng tài s n
dùng đ đánh giá hi u qu c a vi c s d ng tài s n c a công ty. Thông qua h s này
chúng ta có th bi t đ c v i m i m t đ ng tài s n có th t o ra bao nhiêu đ ng doanh
thu. Công th c xác đ nh nh sau:
Doanh thu thu n

Hi u su t s d ng

=

t ng tài s n

T ng tài s n

Ch tiêu này cho bi t trong m t k phân tích các tài s n quay đ

c bao nhiêu

vòng hay 1 đ ng tài s n t o ra đ c bao nhiêu đ ng doanh thu thu n, ch tiêu này càng
cao ch ng t các tài s n v n đ ng nhanh, góp ph n t ng doanh thu và là đi u ki n đ
nâng cao l i nhu n cho doanh nghi p. N u ch tiêu này th p ch ng t các tài s n v n
đ ng ch m, có th hàng t n kho, d dang nhi u, có th tài s n c đ nh ch a ho t đ ng
h t công su t làm cho doanh thu c a doanh nghi p gi m. Tuy nhiên, c n l u ý r ng khi
phân tích ch tiêu này c n xem xét đ c đi m ngành ngh kinh doanh và đ c đi m tài
s n mà doanh nghi p ho t đ ng, đ có k t lu n chính xác và đ a ra bi n pháp h p lý
đ t ng t c đ quay vòng c a tài s n.
Su tăhaoăphíăc aăt ngătƠiăs n
T ng tài s n

Su t hao phí c a tài s n so
v i doanh thu thu n

=

Ch tiêu này cho bi t doanh nghi p thu đ

Doanh thu thu n
c 1 đ ng doanh thu thu n thì c n bao

nhiêu đ ng tài s n đ u t . Ch tiêu này càng th p thì hi u qu s d ng tài s n càng t t.
Su t hao phí c a tài s n so
v i l i nhu n sau thu

T ng tài s n
=

L i nhu n sau thu TNDN

Ch tiêu này ph n ánh kh n ng t o ra l i nhu n sau thu c a t ng tài s n mà
doanh nghi p đang s d ng cho ho t đ ng kinh doanh. V i m i 1 đ ng l i nhu n sau
thu TNDN thu đ c thì doanh nghi p c n bao nhiêu đ ng tài s n đ u t . Ch tiêu này
càng th p hi u qu s d ng tài s n càng cao.
T su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA)
Ch tiêu th hi n kh n ng t o ra l i nhu n sau thu c a tài s n mà doanh nghi p
s d ng cho ho t đ ng kinh doanh.
9

Thang Long University Libraty


T su t sinh l i trên t ng
tài s n (ROA)

T ng tài s n
=

x 100%

L i nhu n sau thu TNDN

Ch tiêu này cho bi t 100 đ ng tài s n s thu đ

c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau

thu , ch tiêu này càng cao ph n nh hi u qu s d ng tài s n t t, đó là m t tiêu chí

giúp nhà qu n tr xem xét vi c có nên đ u t thêm máy móc thi t b , nhà x ng,…
ph c v cho vi c kinh doanh.
Phân tích hi u qu s d ng tài s n thông qua mô hình Dupont Mô hình Dupont là
k thu t có th đ c s d ng đ phân tích kh n ng sinh l i c a m t công ty b ng các
công c qu n lý hi u qu truy n th ng
M c đích c a mô hình tài chính Dupont là phân tích kh n ng sinh l i c a m t
đ ng tài s n mà doanh nghi p s d ng d

is

tài s n, chi phí, doanh thu. Mô hình Dupont th
tiêu ROA, c th nh sau:
L i nhu n sau thu TNDN
ROA =

ng đ

ng c th c a nh ng b ph n
c v n d ng trong phân tích ch

L i nhu n sau thu TNDN
=

T ng tài s n

nh h

Doanh thu thu n

Doanh thu thu n

x

T ng tài s n

Hay: ROA = ROS × Vòng quay t ng tài s n (SOA)
D a vào mô hình tài chính chi ti t này, ta l n l t xem xét các ch tiêu thành
ph n nh h ng t i ch tiêu t su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA).
đi u ch nh
t ng ROA, ta c n nâng cao hi u su t s d ng t ng tài s n (SOA) và t su t sinh l i
trên doanh thu (ROS).
Hi u su t s d ng t ng tài s n (SOA) là th

ng s c a doanh thu thu n chia cho

toàn b tài s n c a doanh nghi p. Hi u su t s d ng t ng tài s n càng cao ch ng t s c
s n xu t c a các tài s n càng nhanh, đó là nhân t đ t ng s c sinh l i c a tài s n. Hi u
su t s d ng t ng tài s n b
s c u thành lên nó:

nh h

ng b i nh ng ch tiêu

m u s và t s c a phân

−

Doanh thu thu n càng l n, hi u su t s d ng t ng tài s n càng l n.

−

T ng tài s n càng nh , hi u su t s d ng t ng tài s n càng l n.

Tuy nhiên, trên th c t doanh thu thu n và t ng tài s n có quan h m t thi t v i
nhau nên hai ch tiêu này th ng quan h cùng chi u, khi t ng tài s n t ng thì t ng
doanh thu thu n c ng t ng. Vì v y đ t ng hi u su t s d ng t ng tài s n thì c n phân
tích các nhân t có liên quan đ n doanh thu thu n, t ng tài s n nh chi phí giá v n, chi
phí qu n lý bán hàng hay k ho ch khai thác, mua s m m i tài s n. T đó phát hi n
các m t tích c c, tiêu c c c a t ng ch tiêu đ có bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng
t ng tài s n, góp ph n nâng cao hi u qu kinh doanh.
10


1.2.2.2. Nhóm ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n ng n h n
Hi u qu s d ng tài s n ng n h n là m t ph m trù kinh t , ph n ánh tình hình s
d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p đ đ t hi u qu cao nh t trong kinh doanh v i
chi phí th p nh t.
Tài s n ng n h n là các tài s n có th i gian thu h i v n ng n, trong kho ng th i
gian 12 tháng ho c trong m t chu k s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Phân tích
hi u qu s d ng tài s n ng n h n ch y u giúp đánh giá t c đ luân chuy n c a tài
s n ng n h n, t đó đánh giá v hi u qu s d ng v n c a DN.
đánh giá khách
quan hi u qu s d ng TSNH chúng ta có th s d ng nhi u ch tiêu khác nhau nh
sau:
Hi uăsu tăs ăd ngătƠiăs năng năh n
Hi u su t s d ng
TSNH

Doanh thu thu n
=

T ng TSNH

Ch s này th hi n t c đ luân chuy n tài s n ng n h n c a doanh nghi p, ch
tiêu này càng cao th hi n t đ luân chuy n v n c a doanh nghi p càng nhanh.
Su t hao phí c a tài s n ng n h n
Su t hao phí c a tài
s n ng n h n

TSNH
=

Doanh thu thu n

Ch tiêu này cho bi t, doanh nghi p mu n có 1 đ ng doanh thu thu n thì c n bao
nhiêu đ ng TSNH, đây là c n c đ đ u t TSNH cho phù h p. Ch tiêu này càng th p
ch ng t hi u qu s d ng TSNH càng cao.
T ăsu tăsinhăl iăc aătƠiăs năng năh nă
(ROCA) Ch tiêu này là th
ra l i nhu n cho doanh nghi p, đ

c đo đánh giá hi u qu s d ng tài s n trong vi c t o
c tính toán b ng công th c sau:

T su t sinh l i c a tài s n
ng n h n (ROCA)

L i nhu n sau thu
=
TSNH

Ch tiêu t su t sinh l i c a tài s n ng n h n s cho bi t m i đ ng giá tr tài s n
ng n h n s d ng tài s n ng n đ c bi t có ích đ i v i các nhà cung c p tín d ng và
các8 nhà qu n tr ph trách qu n lí v n l u đ ng do hi u qu s d ng v n l u đ ng
nh h ng tr c ti p t i tính thanh kho n và nhu c u l u đ ng v n c a doanh nghi p.
Dùng mô hình Dupont đ phân tích t su t sinh l i trên TSNH (ROCA) ta có công
th c sau:
11

Thang Long University Libraty


L i nhu n sau thu
ROCA

x

Doanh thu

=
TSNH

TSNH

Hay ROCA = T su t sinh l i c a doanh thu (ROS) × Vòng quay c a TSNH
Ch tiêu này cho bi t trong m t k phân tích doanh nghi p b ra 100 đ ng TSNH
đ u t thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . T su t sinh l i c a doanh thu
(ROS) là th ng s c a l i nhu n sau thu trên doanh thu thu n. Trên c s đó, doanh
nghi p mu n t ng s c sinh l i c a doanh thu c n có các bi n pháp gi m chi phí b ng
cách phân tích nh ng y u t c u thành đ n t ng chi phí đ có bi n pháp phù h p.

ng th i tìm m i bi n pháp đ nâng cao doanh thu, gi m các kho n gi m tr . Khi
nghiên c u kh n ng sinh l i c a tài s n c ng c n quan tâm đ n m c t ng c a VCSH
b i hi u su t s d ng t ng tài s n và s c sinh l i c a doanh thu thu n là 2 y u t
không ph i lúc nào c ng t ng n đ nh. M t khác đ t ng l i nhu n trong t ng lai
c ng c n ph i đ u t thêm. Vi c t ng VCSH ph thu c vào l i nhu n thu n và chính
sách phân ph i l i nhu n c a doanh nghi p. Do v y c n ph i k t h p t ng VCSH và
t ng nh ng ngu n tài tr t bên ngoài. S vòng quay c a TSNH càng cao ch ng t s c
s n xu t TSNH c a doanh nghi p càng l n. Doanh nghi p c n s d ng ti t ki m và
h p lý TSNH, c n khai thác t i đa công su t TSNH đã đ u t , gi m b t hàng t n kho.
Kh ăn ngăqu nălỦăhƠngăt năkho
S vòng quay hàng t n kho
Là tiêu chu n đ đánh giá hi u qu s d ng công c d ng c , nguyên v t li u, chi
phí s n xu t kinh doanh d dang, hàng hóa... trong kho và ho t đ ng tiêu th s n ph m
c a doanh nghi p. Ch tiêu này cho bi t s l n bình quân mà hàng t n kho luân chuy n
trong k hay th i gian hàng hóa n m trong kho tr c khi đ c bán ra.
Giá v n hàng bán

S vòng quay hàng t n kho

=

Hàng t n kho

H s này cao cho th y t c đ quay vòng c a hàng hóa trong kho là nhanh, t c là
doanh nghi p bán hàng thu n l i và hàng t n kho không b

đ ng nhi u. Tuy nhiên,

h s này quá cao c ng không t t vì nh v y có ngh a là l ng hàng d tr trong kho
không nhi u, n u nhu c u th tr ng t ng đ t ng t thì r t có kh n ng doanh nghi p b

m t khách hàng và b đ i th c nh tranh giành th ph n.

ng th i, d tr nguyên v t

li u đ u vào cho khâu s n xu t không đ có th khi n dây chuy n s n xu t b đình tr .
Bên c nh đó, n u s vòng quay hàng t n kho th p ch ng t hàng t n kho

đ ng

nhi u, s n ph m không tiêu th đ c do không đáp ng yêu c u c a th tr ng d n
đ n tình th khó kh n v tài chính c a doanh nghi p trong t ng lai. Vì v y, s vòng
12


quay hàng t n kho c n ph i phù h p đ đ m b o m c đ s n xu t và đáp ng đ

c

nhu c u c a khách hàng.
Th i gian quay vòng hàng t n kho
T vòng quay hàng t n kho, ta tính đ
quay hàng t n kho qua công th c sau:
Th i gian quay vòng hàng
t n kho

c s ngày trung bình th c hi n m t vòng
360

=

S vòng quay hàng t n kho

Th i gian luân chy n kho trung bình cho bi t kho ng th i gian c n thi t đ doanh
nghi p có th tiêu th đ

ch ts l

ng hàng t n kho c a mình (bao g m c hàng hoá

còn đang trong quá trình s n xu t). Ch s này càng l n càng b c l nh ng y u kém
c a doanh nghi p trong khâu tiêu th hàng hóa ho c đình tr xu t nguyên v t li u cho
s n xu t. Thông th ng n u ch s này m c th p thì có ngh a là doanh nghi p ho t
đ ng khá t t. Tuy nhiên, m c nào là th p, m c nào là cao ta c n so sánh t ng ng
ch tiêu này c a doanh nghi p v i các doanh nghi p khác trong ngành đ đ a ra k t
lu n.
Kh ăn ngăqu nălỦăcácăkho năph iăthuă
S vòng quay các kho n ph i thu
S vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ chuy n đ i các kho n ph i thu
thành ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n

S vòng quay các kho n
ph i thu

Doanh thu thu n
=

Ph i thu khách hàng

Ch tiêu s vòng quay các kho n ph i thu cho bi t các kho n ph i thu ph i quay
kho ng bao nhiêu vòng trong m t k báo cáo nh t đ nh đ đ t đ c doanh thu trong kì
đó.

ây là m t ch tiêu ph n ánh chính sách tín d ng mà doanh nghi p đang áp d ng

đ i v i khách hàng. Th t v y, quan sát s vòng quay kho n ph i thu s cho bi t chính
sách bán hàng tr ch m và tình hình thu h i n c a doanh nghi p. Ch tiêu này càng
l n ch ng t t c đ thu h i n c a doanh nghi p càng nhanh đ ng th i c ng cho th y
doanh nghi p ít b chi m d ng v n (ít ph i c p tín d ng cho khách hàng và n u c p tín
d ng thì ch t l

ng tín d ng cao). Nh ng n u s vòng quay quá l n có th khi n

doanh nghi p s t gi m doanh s bán hàng do s c h p d n trên th tr ng gi m so v i
các đ i th cung c p th i gian tín d ng th ng m i dài h n. C ng là không t t khi
vòng quay quá nh vì đi u đó ch ng t doanh nghi p b chi m d ng v n l n gây thi u
h t v n trong SXKD, bu c ph i huy đ ng v n t bên ngoài.
K thu ti n bình quân
13

Thang Long University Libraty


Ch tiêu này đ

c đánh giá kh n ng thu h i v n trong các doanh nghi p, trên c

s các kho n ph i thu và doanh thu tiêu th bình quân 1 ngày. Nó ph n ánh s ngày
c n thi t đ thu đ c các kho n ph i thu. Vòng quay các kho n ph i thu càng l n thì
k thu ti n bình quân càng nh và ng c l i. Tuy nhiên k thu ti n bình quân cao hay
th p trong nhi u tr ng h p ch a th k t lu n ch c ch n mà còn ph i xem xét l i m c
tiêu và chính sách c a doanh nghi p nh : m c tiêu m r ng th tr ng, chính sách tín
d ng c a doanh nghi p. M t khác khi ch tiêu này đ c đánh giá là kh quan, thì
doanh nghi p c ng c n ph i phân tích k h n vì t m quan tr ng c a nó và k thu t
tính toán che d u đi các khuy t t t trong vi c qu n lý các kho n ph i thu
K thu ti n bình quân

360
=

S vòng quay các kho n ph i thu

Ch s này cho bi t sau bao nhiêu ngày thì s v n c a doanh nghi p đ c quay
vòng đ ti p t c ho t đ ng s n xu t kinh doanh k t khi doanh nghi p b v n ra.
1.2.2.3. Nhóm ch tiêu ph n nh hi u qu s d ng tài s n dài h n
Hi u qu s d ng TSDH ph n ánh m t đ ng giá tr TSDH làm ra đ c bao nhiêu
đ ng giá tr s n l ng ho c l i nhu n. Hi u qu s d ng TSDH đ c th hi n qua ch
tiêu ch t l ng, ch tiêu này nêu lên các đ c đi m, tính ch t, c c u, trình đ ph bi n,
đ c tr ng c b n c a hi n t ng nghiên c u. Ch tiêu ch t l ng này đ c th hi n
d

i hình th c giá tr v tình hình và s d ng TSDH trong m t th i gian nh t đ nh.

Trong s n xu t kinh doanh thì ch tiêu này là quan h so sánh gi a giá tr s n l

ng đã

đ c t o ra v i giá tr tài s n c đ nh s d ng bình quân trong k , ho c là quan h so
sánh gi a l i nhu n th c hi n v i giá tr TSDH s d ng bình quân. Nh v y hi u qu
s d ng TSDH có th là m i quan h gi a k t qu đ t đ c trong quá trình đ u t ,
khai thác s d ng TSDH vào s n xu t và s TSDH đ s d ng đ đ t đ c k t qu đó.
Nó th hi n l ng giá tr s n ph m, hàng hoá s n xu t ra trên m t đ n v TSDH tham
gia vào s n xu t hay TSDH c n tham gia vào quá trình s n xu t kinh doanh đ đ t
đ c m t l ng giá tr s n ph m, hàng hoá, d ch v . Sau đây là m t ch tiêu mà các
nhà qu n tr th ng quan tâm nh t. ê phân tích hi u qu s d ng TSDH c a doanh
nghi p, khóa lu n t t nghi p xin đ

c phân tích theo các t ng y u t nh sau:

Hi uăsu tăs ăd ngătƠiăs nădƠiăh nă(S ăvòngăquayăc aăTSDH)
Doanh thu thu n

Hi u su t s d ng TSDH

=
TSDH

Ch tiêu này cho bi t m t đ ng TSDH trong k t o ra bao nhiêu đ ng doanh thu.
Ch tiêu này càng l n ch ng t hi u qu s d ng TSDH càng cao. Hi u su t s d ng
14


TSDH cao t đó góp ph n t o ra doanh thu thu n càng cao và là c s đ t ng l i
nhu n c a doanh nghi p. Vì v y, đ nâng cao ch tiêu này đ ng th i v i vi c t ng
l ng s n ph m bán ra, doanh nghi p ph i gi m tuy t đ i nh ng TSDH không tham
gia vào s n xu t, b o đ m t l cân đ i gi a TSDH tích c c và không tích c c, phát
huy và khai thác t i đa n ng l c s n xu t hi n có c a TSDH Su t hao phí c a tài s n

dài h n
Su t hao phí c a TSDH so
v i doanh thu

TSDH
=

Doanh thu thu n

Ch tiêu này cho bi t, doanh nghi p mu n có 1 đ ng doanh thu thì c n bao nhiêu
đ ng TSDH. Ch tiêu này là c n c xác đ nh nhu c u v n dài h n c a doanh nghi p
khi mu n m c doanh thu nh mong mu n. Ch tiêu này càng th p ch ng t hi u qu
s d ng TSDH càng cao.
Su t hao phí c a TSDH so
v i LNST

TSDH
=
LNST

Su t hao phí c a TSDH so v i LNST là s so sánh gi a l i nhu n sau thu c a
doanh nghi p v i TSDH s d ng trong k . Ch tiêu này cho bi t c m t đ ng giá tr
TSDH tham gia vào quá trình s n xu t kinh doanh thì t o ra đ c bao nhiêu đ ng l i
nhu n. Ch tiêu này càng th p, t c kh n ng sinh l i càng cao, hi u qu s d ng TSDH
c a doanh nghi p càng có hi u qu và ng c l i. T su t sinh l i c a tài s n dài h n
(Return on long-term asset) Công th c xác đ nh:
T su t sinh l i c a
tài s n dài h n

LNST

=

x100%
TSDH

Ch tiêu này cho bi t, c 100 đ ng tài s n dài h n s d ng trong k thì t o ra bao
nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này càng cao ch ng t hi u qu s d ng tài
s n dài h n c a doanh nghi p càng t t, đó là nhân t h p d n các nhà đ u t . Dùng mô
hình Dupont đ phân tích t su t sinh l i trên TSDH ta có công th c sau
T su t sinh
l i TSDH

L i nhu n sau thu

x

Doanh thu

=
Doanh thu

TSDH

Hay T su t sinh l i TSDH = T su t sinh l i c a doanh thu (ROS) × Vòng quay
c a TSDH12 Ch tiêu này cho bi t trong m t k phân tích doanh nghi p b ra 100
đ ng TSDH đ u t thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . T su t sinh l i
c a doanh thu (ROS) là th ng s c a l i nhu n sau thu trên doanh thu thu n. Trên
c s đó, doanh nghi p mu n t ng s c sinh l i c a doanh thu c n có các bi n pháp
15

Thang Long University Libraty


gi m chi phí b ng cách phân tích nh ng y u t c u thành đ n t ng chi phí đ có bi n
pháp phù h p. S vòng quay c a TSDH càng cao ch ng t s c s n xu t TSDH c a
doanh nghi p càng l n. Doanh nghi p c n s d ng ti t ki m và h p lý TSDH, c n khai
thác t i đa công su t TSDH đã đ u t .
ánhăgiáătƠiăs năc ăđ nhă
S c s n xu t c a TSC
Doanh thu thu n

S c s n xu t c a TSC

=

TSC

Doanh thu thu n c a doanh nghi p có ý ngh a r t l n đ i v i toàn b ho t đ ng
c a doanh nghi p, nó là ngu n đ doanh nghi p trang tr i các chi phí, th c hi n tái s n
xu t gi n đ n và tái s n xu t m r ng, th c hi n ngh a v đ i v i Nhà n c. Ch tiêu
này ph n ánh m t đ ng nguyên giá bình quân tài s n c đ nh dùng vào ho t đ ng s n
xu t kinh doanh trong k phân tích đem l i bao nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu
này càng cao ch ng t hi u qu s d ng tài s n c đ nh càng t t. Do đó, đ nâng cao
ch tiêu này, đ ng th i v i vi c t ng l ng s n ph m bán ra, doanh nghi p ph i gi m
tuy t đ i nh ng TSC th a, không c n dùng vào s n xu t, b o đ m t l cân đ i gi
TSC tích c c và không tích c c, phát huy và khai thác t i đa n ng l c s n xu t hi n
có c a TSC
Su t hao phí c a TSC
TSC

Su t hao phí c a TSC

=

Doanh thu thu n

Ch tiêu này cho bi t doanh nghi p mu n có m t đ ng doanh thu trong k thì c n
bao nhiêu đ ng giá tr TSC cho phù h p nh m đ t đ c doanh thu nh mong mu n.
T su t sinh l i c a TSC Ch tiêu này là s so sánh gi a l i nhu n sau thu c a
doanh nghi p v i TSC s d ng trong k .
T su t sinh l i c a
TSC

LNST
=

TSC

x100%

L i nhu n sau thu là chênh l ch gi a l i nhu n tr c thu và thu thu nh p
doanh nghi p. Ch tiêu này cho bi t c m t đ n v nguyên giá( ho c giá tr còn l i)c a
TSC tham gia vào quá trình s n xu t kinh doanh thì t o đ c bao nhiêu đ ng l i
nhu n. Ch tiêu này càng l n càng t t, t c là kh n ng sinh l i càng cao, hi u qu s
d ng tài s n c đ nh c a doanh nghi p càng cao và ng c l i. Chuy n đ i sang n n
kinh t th tr ng v i các chính sách khuy n khích đ u t trong và ngoài n c c ng
16


nh vi c hình thành th tr

ng ch ng khoán

Vi t Nam đã t o đi u ki n cho các

doanh nghi p đ u t v n kinh doanh có hi u qu , kh i thông các v n d th a. Trong
b i c nh đó, ho t đ ng đ u t tài chính có khuynh h
kinh doanh nói chung doanh nghi p.
1.2.3.

ng gia t ng trong ho t đ ng

Hi u qu s d ng v n

1.2.3.1. Hi u qu s d ng VCSH
V n kinh doanh chính là đi u ki n đ doanh nghi p có th ti n hành ho t đ ng
s n xu t kinh doanh c a mình. Vì v y khi b v n vào b t c ho t đ ng kinh doanh nào
ng i ch s h u luôn quan tâm đ n s an toàn và phát tri n c a doanh nghi p c ng
nh ngu n VCSH nói trên. Hi u qu s d ng v n ch s h u (vòng quay VCSH) là
m t th c đo n ng l c nhà qu n tr doanh nghi p trong n n kinh t c nh tranh kh c
li t nh hi n nay. Do đó ngoài vi c xem xét hi u qu kinh doanh d i góc đ tài s n
thì hi u qu kinh doanh còn đ c xem xét d i góc đ ngu n v n mà ch y u là
VCSH. D i góc đ này, hi u qu kinh doanh c ng đ c nhìn nh n
d ng VCSH, su t khao phí và t su t sinh l i c a VCSH (ROE).

hi u su t s

Hi u su t s d ng VCSH
Hi u su t s

d ng

VCSH

Doanh thu thu n
=
VCSH

Ch tiêu này ph n ánh m t đ n v VCSH đem l i bao nhiêu đ n v doanh thu
thu n. Hi u su t s d ng c a VCSH càng l n hi u qu s d ng VCSH càng t ng và
ng

c l i. Hi u su t s d ng VCSH càng nh thì hi u qu s d ng VCSH càng gi m.
Su t hao phí c a VCSH
Su t hao phí c a VCSH
trên doanh thu thu n

VCSH
=

Doanh thu thu n

Qua ch tiêu này ta có th th y đ có m t đ n v doanh thu thu n doanh nghi p
c n ph i có bao nhiêu đ n b VCSH. Su t hao phí càng l n thì hi u qu s d ng v n
càng th p và ng

c l i.

Su t hao phí c a VCSH
trên l i nhu n thu n

VCSH
=

L i nhu n thu n

Qua ch tiêu này ta có th th y đ có m t đ n v l i nhu n thu n doanh nghi p
c n ph i có bao nhiêu đ n b VCSH. Su t hao phí càng l n thì hi u qu s d ng v n
càng th p và ng c l i. T su t sinh l i c a VCSH ( ROE – Return on equity ) T su t
sinh l i trên v n ch s h u ph n ánh kh n ng sinh l i c a m t đ ng v n t có trong
17

Thang Long University Libraty


doanh nghi p. V n t có là m t b ph n quan tr ng c a v n đ u t vào doanh nghi p.
Nó ph n ánh kh n ng t ch v m t tài chính c a doanh nghi p c ng nh s ph
thu c vào các ngu n tài tr c a doanh nghi p. Ch tiêu này ph n ánh hi u qu tài chính
m t cách rõ ràng nh t, h u hi u nh t và t p trung nh t trong vi c đ t đ c m c tiêu
c a m i doanh nghi p ho t đ ng kinh doanh đó là l i nhu n ròng. T su t sinh l i trên
v n ch s h u là th

c đo hoàn h o đánh giá s thành công c a doanh nghi p.
L i nhu n ròng
ROE

=

x100%
VCSH

Ch tiêu này cho bi t, c 100 đ ng v n ch s h u đ u t thì t o ra đ c bao
nhiêu đ ng l i nhu n sau thu thu nh p doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao ch ng t
hi u qu s d ng v n ch s h u c a doanh nghi p là t t, góp ph n nâng cao kh n ng
đ u t c a doanh nghi p
phân tích các nhân t nh h ng đ n t su t sinh l i c a
v n ch s h u ta có th bi n đ i ch tiêu ROE theo mô hình tài chính Dupont:
L i nhu n sau thu TNDN
ROE =

T ng tài s n

Doanh thu
x

T ng tài s n

Doanh thu

x
VCSH

Hay:
ROE =

T su t sinh l i trên doanh
thu

x

S vòng quay c a TS

T ng tài s n
x
VCSH

Mu n nâng cao kh n ng sinh l i c a v n ch s h u ta có th tác đ ng vào 3
nhân t : T su t sinh l i c a doanh thu: ph n ánh trình đ qu n lý doanh thu, nhân t
nh h ng tr c ti p t i l i nhu n c a doanh nghi p. Doanh nghi p có th gia t ng kh
n ng c nh tranh, có nh ng chi n l c nh m đ y m nh công tác bán hàng đ ng th i c t
gi m chi phí nh m gia t ng l i nhu n ròng biên. S vòng quay c a tài s n: ph n ánh
trình đ khai thác và s d ng tài s n c a doanh nghi p. Doanh nghi p c n có nh ng
bi n pháp phù h p nh m t o ra nhi u doanh thu h n t nh ng tài s n s n có c a mình
nh m nâng cao vòng quay tài s n.
H s tài s n so v i v n ch s h u (đòn b y tài chính): ph n ánh trình đ qu n
tr t ch c ngu n v n cho ho t đ ng c a doanh nghi p. Doanh nghi p có th nâng cao
hi u qu kinh doanh b ng cách nâng cao đòn b y tài chính. Tác đ ng c a đòn b y
tàichính mang tính tích c c khi t su t l i nhu n so v i v n cao h n lãi su t ti n vay
thì doanh nghi p c n vay ti n đ đ u t tài s n góp ph n nâng cao l i nhu n. H s tài
s n so v i v n ch s h u (đòn b y tài chính): ph n ánh trình đ qu n tr t ch c
ngu n v n cho ho t đ ng c a doanh nghi p. Doanh nghi p có th nâng cao hi u qu
kinh doanh b ng cách nâng cao đòn b y tài chính. Tác đ ng c a đòn b y tài chính
18


mang tính tích c c khi t su t l i nhu n so v i v n cao h n lãi su t ti n vay thì doanh
nghi p c n vay ti n đ đ u t tài s n góp ph n nâng cao l i nhu n.
1.2.3.2. Hi u qu s d ng v n vay
H s thanh toán lãi vay H s thanh toán lãi vay là m t h s quan tr ng trong
các ch s v c c u v n. Nó cho th y l i nhu n tr c thu có đ bù đ p lãi vay hay

không.
EBIT

H s thanh toán lãi vay

=
Lãi vay

H s này giúp đánh giá c u trúc v n c a doanh nghi p có t i u hay không
thông qua đánh giá k t c u l i nhu n cho ng i vay. T đó đánh giá xem nên vay
thêm, gi m t tr ng n hay t tr ng n đã t i u c n duy trì. H s này cho bi t m c
đ l i nhu n đ m b o kh n ng tr lãi nh th nào. N u công ty quá y u v m t này,
các ch n có th đi đ n gây s c ép lên công ty, th m chí d n t i phá s n công ty. Vi c
tìm hi u xem m t công ty có th th c hi n tr lãi đ n m c nào c ng r t quan tr ng. Rõ
ràng, kh n ng thanh toán lãi vay càng cao thì kh n ng thanh toán lãi c a doanh
nghi p cho c c ch n c a mình càng l n. Kh n ng tr lãi c a doanh nghi p th p
c ng th hi n kh n ng sinh l i c a tài s n th p. Kh n ng thanh toán lãi vay th p cho
th y m t tình tr ng nguy hi m, suy gi m trong ho t đ ng kinh t có th làm gi m lãi
tr

c thu và lãi vay xu ng d

i m c n lãi mà công ty ph i tr , d n t i m t kahr n ng

thanh toán và v n . Tuy nhiên, r i ro này đ

c h n ch b i th c t lãi tr

c thu và

lãi vay không ph i là ngu n duy nh t đ thanh toán lãi. Các doanh nghi p c ng có th
t i ra ngu n ti n m t t kh u hao và có th s d ng ngu n v n đó đ tr n lãi. Nh ng
gì mà m t doanh nghi p c n đ t t i là t o ra m t đ an toàn h p lý, b o đ m kh n ng
thanh toán các kho n n c a mình.
T ăsu tăsinhăl iătrênăv năvayă
T su t sinh l i trên n ph i tr
T su t sinh l i trên
n ph i tr

EBIT
=

N ph i tr

Ch tiêu này cho bi t t ng k phân tích khi doanh nghi p s d ng 100 đ ng ti n
vay thì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n tr c thu . Ch tiêu này càng cao ch ng t 16
hi u qu kinh doanh t t, đó là nhân t h p d n nhà qu n tr đ a ra quy t đ nh vay ti n
đ u t vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh, ch tiêu này c ng th hi n t c đ t ng
tr

ng c a doanh nghi p.
T su t sinh l i trên ti n vay ng n h n và dài h n
19

Thang Long University Libraty


T su t sinh l i trên ti n vay
ng n h n và dài h n

EAT
=

Vay ng n h n + Vay dài h n

Ch tiêu này cho bi t trong k phân tích khi doanh nghi p s d ng 100 đ ng ti n
vay ng n h n và dài h n thì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này
càng cao ch ng t hi u qu kinh doanh t t, đó là nhân t h p d n nhà qu n tr đ a ra
quy t đ nh vay ti n đ u t vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh, ch tiêu này c ng th
hi n t c đ t ng tr ng c a doanh nghi p.
ng th i c ng t o ni m tin cho ch n khi
cho doanh nghi p chi m d ng ti n c a mình.
1.2.4.

Hi u qu s d ng chi phí

M c tiêu cu i cùng c a các doanh nghi p là t i đa hóa giá tr tài s n cho các ch
s h u. B i v y doanh nghi p ph i b ra nh ng kho n chi phí nh t đ nh trong quá
trình th c hi n hoat đ ng kinh doanh. Tùy theo lo i hình kinh doanh c a doanh nghi p
mà t tr ng các b ph n chi phí có th không gi ng nhau và c ng tùy theo các cách
ti p c n khác nhau ng i ta có th xem xét các lo i chi phí d i các góc đ khác nhau.
1.2.4.1. Hi u qu s d ng t ng chi phí
T ng chi phí s n xu t kinh doanh là toàn b các kho n ti n mà doanh nghi p b
ra đ th c hi n quá tình s n xu t kinh doang trong m t k nh t đ nh. T ng chi phí có
liên quan đ n t ng s l ng s n l ng s n ph m tiêu th , khi t ng s n l ng s n ph m
tiêu th thay đ i thì t ng chi phí c ng thay đ i theo. T ng chi phí là ch tiêu tuy t đ i
ph n ánh chi phí s n xu t kinh doanh đ c xác đ nh trên c s tính toán và t ng h p
m c tiêu chi phí c th . Vi c đó ph i d a vào tính toán xác đ nh t ng kho n m c chi
phí phát sinh trong k . T ng chi phí đ c th hi n qua công th c:
F= Fdk + Pps - Fck

Trong đó:
F : là t ng chi phí
Fđk là s d đ u k ( Chi phí bán hàng và qu n lý doanh nghi p còn t n đ u k )
Pps là t ng chi phí phát sinh trong k k ho ch
Fck là s d chi phó phân b cho hàng hóa d tr cuois k ( Chi phí bán hàng và
qu n lý doanh nghi p)
T su t sinh l i c a t ng chi phí
T su t sinh l i t ng chi phí

L i nhu n tr
=

20

c thu

T ng chi phí