Nghiên cứu đánh giá, mô phỏng chất lượng nước hồ tây và đề xuất giải pháp giảm thiểu

L I CAM OAN
Tên tôi là

: Nguy n Th Minh Nguy t

Mư s h c viên

: 138.440.301.004

L p

: 21KHMT11

Chuyên ngành

: Khoa h c Môi tr

Mư s

: 60 ậ 85 - 02

Khóa h c

: K21

Tôi xin cam đoan quy n lu n v n đ
c a T.S V

ng

c chính tôi th c hi n d

is h

ng d n

c ToƠn và PGS.TS Nguy n Trung Vi t v i đ tƠi nghiên c u trong lu n

v n ắNghiên c u đánh giá, mô ph ng ch t l

ng n

c H Tây và đ xu t gi i pháp

gi m thi u ”.
ơy lƠ đ tƠi nghiên c u m i, không trùng l p v i các đ tƠi lu n v n nƠo tr

c

đơy, do đó không có s sao chép c a b t kì lu n v n nƠo. N i dung c a lu n v n đ

c

th hi n theo đúng quy đ nh, các ngu n tƠi li u, t li u nghiên c u vƠ s d ng trong
lu n v n đ u đ

c trích d n ngu n.

N u x y ra v n đ gì v i nôi dung lu n v n nƠy, tôi xin ch u hoƠn toƠn trách
nhi m theo quy đ nh./.
Tác gi lu n v n

Nguy n Th Minh Nguy t


L IC M

N

Lu n v n ắNghiên c u đánh giá, mô ph ng ch t l
xu t gi i pháp gi m thi u” đ
gi còn đ

ng n

c H Tây và đ

c hoƠn thƠnh ngoƠi s c g ng n l c c a b n thơn tác

c s giúp đ nhi t tình c a các Th y, Cô, b n bè trong tr

ng vƠ các cá

nhơn, t p th trên đ a bƠn nghiên c u.
Tác gi xin bƠy t lòng bi t n sơu s c t i giáo viên: T.S V
Nguy n Trung Vi t đư tr c ti p h

c ToƠn, PGS.TS

ng d n tôi xơy d ng lu n v n, luôn gi ng gi i, ch

d n, góp ý sơu sát m t cách t n tình.
Tôi c ng xin g i l i c m n chơn thƠnh nh t đ n các th y, các cô thu c Khoa
Môi Tr

ng tr

ng

i h c Th y L i, các th y cô lƠ nh ng ng

tôi nh ng ki n th c, ý t

ng trong su t quá trình tôi đ

i đư truy n th cho

c h c t p t i tr

ng, t o m i

đi u ki n t t nh t đ tôi có th hoƠn thƠnh lu n v n t t nghi p nƠy.
Trong th i gian kh o sát th c đ a l y m u, tôi xin c m n GS. Umeda cùng các
b n h c viên tr

ng

i h c Tohoku Nh t B n đư h tr , h p tác t o đi u ki n cho

vi c thu th p tƠi li u c ng nh l y m u phơn tích đ

c di n ra thu n l i.

M t l n n a tôi c m n t t c nh ng th y cô, b n bè, t p th , ban ngƠnh vì
nh ng giúp đ quý báu trong su t th i gian qua, tôi s luôn ghi nh .
Vì nh ng kinh nghi m vƠ ki n th c c a b n thơn còn h n ch , lu n v n đ

c

hoƠn thƠnh trong th i gian có h n nên không tránh kh i nh ng thi u sót. Tôi mong s
nh n đ

c nh ng ý ki n đóng góp c a các th y cô cùng toƠn th các b n đ c đ lu n

v n t t nghi p nƠy đ

c hoƠn thi n h n n a.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

H c viên

Nguy n Th Minh Nguy t


M CL C
DANH M C CÁC HỊNH V
DANH M C B NG BI U

DANH M C CÁC T
CH

NG 1

1.1

T NG QUAN CÁC V N

NGHIểN C U ...................................4

Gi i thi u v khu v c nghiên c u ......................................................................4

1.1.1

i u ki n t nhiên .......................................................................................4

1.1.2

i u ki n kinh t - xư h i ..........................................................................11

1.2

Các giá tr c a H Tơy .....................................................................................14

1.3

Các nghiên c u liên quan v H Tơy ............................................................... 14

1.4

T ng quan v mô hình ch t l

ng n

c ..........................................................16

1.4.1

Khái ni m chung v mô hình ch t l

1.4.2

Vai trò c a mô hình trong công tác qu n lý ch t l

1.4.3

M t s mô hình trên th gi i .....................................................................20

1.4.4

L a ch n mô hình ch t l

1.5
CH

K t lu n ch
NG 2

ng n

ng n

c .........................................16
ng n

c ...................17

c H Tơy .............................................29

ng 1 ............................................................................................ 29

HI N TR NG CH T L

NG N

C H TỂY ............................ 31

2.1

Các ngu n gơy ô nhi m....................................................................................31

2.2

Kh o sát hi n tr

ng ........................................................................................31

2.2.1

Ph

2.2.2

K ho ch vƠ các thi t b đo đ c hi n tr

2.2.3

Hi n tr ng ô nhi m n

2.3
CH
N

VI T T T

ng pháp l y m u ................................................................................32

K t lu n ch
NG 3

c H Tơy.............................................................. 37

ng 2 ............................................................................................ 58

NG D NG MÔ HỊNH EFDC MÔ PH NG CH T L

C H TỂY VÀ
3.1

ng .............................................33

NG

XU T GI I PHÁP GI M THI U .....................................60

Mô hình toán s d ng mô ph ng ch t l

ng n

c ..........................................60


3.1.1

C u trúc mô hình EFDC ............................................................................60

3.1.2

C s lý thuy t mô hình EFDC .................................................................61

3.1.3

S đ gi i c a mô hình EFDC ..................................................................64

3.1.4

M t s đ c đi m tính n ng c a ph n m m................................................66

3.2

ng d ng mô hình EFDC mô ph ng ch t l

ng n

c ....................................69

3.2.1

Xơy d ng c s d li u .............................................................................69

3.2.2

Thi t l p mi n tính toán ............................................................................71

3.2.3

Thi t l p đ a hình ......................................................................................73

3.2.4

Thi t l p đi u ki n biên cho mô hình ch t l

3.2.5

B thông s c a mô hình ch t l

3.2.6

K t qu hi u ch nh mô hình ......................................................................77

3.3

ng n

xu t các gi i pháp gi m thi u ô nhi m n

ng n

c ............................ 73

c ...............................................74

c h . ........................................85

K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................................92
TÀI LI U THAM KH O1


DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 1.1 S đ khu v c nghiên c u ...............................................................................4
Hình 1.2 Hoa gió t i tr m quan tr c khí t
Hình 1.3 S đ ch

ng ................................................................ 9

ng trình qu n lý ch t l

Hình 1.4 S đ các b

ng n

c .................................................18

c mô hình hóa ..........................................................................19

Hình 2.1 Khu v c nghiên c u vƠ v trí l y m u ............................................................ 32
Hình 2.2 Máy GPS Garmin 72H ...................................................................................33
Hình 2.3 Máy ASTD102 ............................................................................................... 34
Hình 2.4 Máy AEM 213D ............................................................................................. 35
Hình 2.5 Bi u đ giá tr nhi t đ bi n đ i theo đ sơu ..................................................40
Hình 2.6 Bi u đ giá tr đ đ c bi n đ i theo đ sơu ....................................................42
Hình 2.7 Bi u đ giá tr DO bi n đ i theo đ sơu .........................................................45
Hình 2.8 Bi u đ th hi n s bi n đ i c a NH4+qua các v trí c ng ............................. 51
Hình 2.9 Bi u đ th hi n s bi n đ i c a NH4+qua các v trí n

c m t ......................51

Hình 2.10 Bi u đ th hi n s bi n đ i c a NO2- qua các v trí n

c c ng ..................52

Hình 2.11 Bi u đ th hi n s bi n đ i c a NO2- qua các v trí n

c m t....................52

Hình 2.12 Bi u đ th hi n s bi n đ i c a PO43- qua các v trí n

c c ng .................53

Hình 2.13 Bi u đ th hi n s bi n đ i c a PO43- qua các v trí n

c m t ...................53

Hình 2.14 Bi u đ giá tr chl-a bi n đ i theo đ sơu .....................................................56
Hình 2.15 Bi u đ th hi n m i t

ng quan gi a DO vƠ Chl-a t i ST10 .....................57

Hình 2.16 Bi u đ th hi n m i t

ng quan gi a Chl-a vƠ nhi t đ t i ST10 ..............58

Hình 3.1 C u trúc c b n mô hình EFDC .....................................................................60
Hình 3.2 C u trúc c a mô hình th y đ ng l c h c EFDC ............................................61
Hình 3.3 C u trúc c a mô hình ch t l
Hình 3.4 Mi n l

ng n

c ..........................................................61

i d ng Uniform Grid ........................................................................67

Hình 3.5 Mi n mô hình t o d ng Expanding Grid ........................................................67
Hình 3.6 Mi n mô hình t o d ng Centerline Dominant ................................................68
Hình 3.7 L

i cong đ

Hình 3.8

sơu lòng h ban đ u mi n h đ

c t o theo tùy ch n Equi-Distance Widths ............................. 68
c n i suy b ng ph n m m EFDC ........70

Hình 3.9 Mi n tính toán.................................................................................................71
Hình 3.10 L

i tính toán trong mô hình EFDC ............................................................ 72


Hình 3.11

a hình mi n tính toán trong EFDC ........................................................... 73

Hình 3.12 V trí các biên tính toán ................................................................................73
Hình 3.13 K t qu mô ph ng tr

ng DO ......................................................................78

Hình 3.14 So sánh DO mô ph ng, th c đo t i tr m ST05 ............................................78
Hình 3.15 So sánh DO mô ph ng, th c đo t i tr m ST06 ............................................79
Hình 3.16 So sánh DO mô ph ng, th c đo t i tr m ST07 ............................................79
Hình 3.17 So sánh DO mô ph ng, th c đo t i tr m ST08 ............................................80
Hình 3.18 So sánh DO mô ph ng, th c đo t i tr m ST09 ............................................80
Hình 3.19 So sánh DO mô ph ng, th c đo t i tr m ST10 ............................................80
Hình 3.20 K t qu mô ph ng tr

ng nhi t đ ............................................................... 81

Hình 3.21 So sánh nhi t đ mô ph ng, th c đo t i tr m ST3 .......................................82
Hình 3.22 So sánh nhi t đ mô ph ng, th c đo t i tr m ST7 .......................................82
Hình 3.23 K t qu mô ph ng tr

ng Chlorophyll a .....................................................83

Hình 3.24 So sánh Chl-a mô ph ng, th c đo t i tr m ST3 ...........................................84
Hình 3.25 So sánh Chl-a mô ph ng, th c đo t i tr m ST4 ...........................................84
Hình 3.26 S đ công ngh x lý n

c th i H Tơy .....................................................86


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1 Nhi t đ trung bình tháng
B ng 1.2 L

HƠ N i trong kho ng t n m 2009-2013 (°C) ....8

ng m a bình quơn tháng (mm) ..................................................................9

B ng 1.3 Phơn b dơn s 8 ph

ng ...............................................................................12

B ng 2.1 V trí kh o sát ch t l

ng n

c c ng ............................................................. 36

B ng 2.2 V trí kh o sát ch t l

ng n

c m t ............................................................... 37

B ng 2.3 Giá tr các thông s ch t l

ng n

c c ng xung quanh H Tơy 2013 ..........47

B ng 2.4 Giá tr các thông s ch t l

ng n

c c ng xung quanh H Tơy 2014 ..........48

B ng 2.5 K t qu phơn tích ch t l

ng n

c m t t i H Tơy n m 2013 ......................49

B ng 2.6 K t qu phơn tích ch t l

ng n

c m t t i H Tơy n m 2014 ......................50

B ng 3.1 Thông s l

i tính toán trong mô hình ..........................................................72

B ng 3.2 Gía tr l u l

ng th c đo các c ng ................................................................ 74

B ng 3.3 Các thông s ch t l

ng n

cđ

c th hi n trong mô hình EFDC ..............75

B ng 3.4

c tính m t s thông s ch t l

ng n

c th i sinh ho t (mg/l)[5] .............76

B ng 3.5

c tính m t s thông s ch t l

ng n

c h (mg/l)[5] ............................... 76

B ng 3.6 Giá tr ch t l

ng n

c ban đ u .....................................................................77

B ng 3.7 Ch tiêu đánh giá sai s th c đo vƠ tính toán .................................................81
B ng 3.8 Ch tiêu đánh giá sai s th c đo vƠ tính toán .................................................83
B ng 3.9 Ch tiêu đánh giá sai s th c đo vƠ tính toán .................................................85


DANH M C CÁC T
BOD

Nhu c u ô xy sinh hóa

COD

Nhu c u ô xy hóa h c

CLN

Ch t l

DO

L

VPD

ng n

VI T T T

c

ng ô xy hòa tan trong n

c

ng v t phù du

EFDC

Environmental Fluid Dynaics Code

TVPD

Th c v t phù du


1
M

U

1. Tính c p thi t c a đ tƠi
Trong đi u ki n c a Vi t Nam nói chung vƠ HƠ N i nói riêng có r t nhi u h
l n nh liên quan đ n nhi u l nh v c khác nhau c a đ i s ng xư h i, t các h t o c nh
quan, đi u hòa môi tr

ng, ch a n

ct

i tiêu, phơn l t i các h th y đi n ph c v

s n xu t. Nhi u h có liên quan m t thi t t i đ i s ng c a dơn c xung quanh vƠ các
vùng ph c n. S t n t i vƠ giá tr t nhiên c a các h nhi u khi tr nên quá quen
thu c vƠ đ

c xem lƠ m c nhiên trong khi s hi u bi t còn h n ch , đ c bi t lƠ đ i v i

các h có di n tích l n nh H Tơy.
H Tơy lƠ h l n nh t c a HƠ N i, lƠ m t trung tơm sinh ho t v n hóa, xung
quanh h có nhi u di tích l ch s có giá tr , lƠ n i vui ch i gi i trí c a ng
c n

c.

i dơn th đô

c bi t, H Tơy không ch lƠ m t danh lam th ng c nh mƠ còn có ch c n ng

đi u hòa không khí, lƠ n i tiêu thoát n

c khi úng ng p, n i nuôi tr ng th y s n, tham

quan vui ch i gi i trí.
Tuy nhiên s phát tri n kinh t xư h i đư vƠ đang gơy nh h
đ n m c đ tr m tr ng, t i môi tr

ng ch t l

ng n

nghiên c u đánh giá hi n tr ng môi tr

ng c ng nh

tri n kinh t xư h i, đô th hóa t i ch t l

ng n

ng, t m c đ nh

c c a H Tây. Vì v y vi c
nh h

ng c a quá trình phát

c H Tây lƠ c p thi t.

V i s phát tri n c a khoa h c k thu t vƠ công ngh thông tin, các công c mô
hình hóa, mô ph ng ch t l

hình ch t l

ng n

ng n

c ngƠy cƠng đ

c ngƠy nay đư đ t đ

rưi trong nghiên c u môi tr

ng n

c hoƠn thi n vƠ phát tri n. Các mô

c đ chính xác cao vƠ đư đ

c các sông, h . Vì th , chúng tôi đư nghiên c u

l a ch n áp d ng mô hình phù h p đ mô ph ng ch t l
Nghiên c u di n bi n ch t l

c s d ng r ng

ng n

ng n

c H Tơy.

c H Tơy đòi h i ph i đ

c đ u t nghiên

c u vƠ có nh ng bi n pháp qu n lý nh m ki m soát s ô nhi m c a n
ắNghiên c u đánh giá, mô ph ng ch t l

ng n

c H Tơy vƠ đ xu t gi i pháp gi m

thi u” v n đ lƠ c n thi t vƠ phù h p v i yêu c u th c t B o v môi tr
lƠ đ tƠi em ch n nghiên c u c a lu n v n.

c H . Vì v y
ng đơy c ng


2

2. M c đích c a lu n v n:
tr

ánh giá hi n tr ng ch t l

ng n

c H Tơy thông qua s li u kh o sát hi n

ng.
- Mô ph ng bƠi toán ch t l

ng n

c H Tơy b ng mô hình toán.

- Nghiên c u đ xu t gi i pháp gi m thi u ô nhi m n

ch .

3. N i dung:
- Nghiên c u đánh giá ch t l
đánh giá ô nhi m n

ng n

c H Tơy: các nghiên c u đư có ch y u

c b m t c a h Tơy. Qua các đ t kh o sát th c t , đo đ c hi n

tr

ng vƠ phơn tích trong phòng thí nghi m, lu n v n đư đánh giá đ y đ ch t l

ng

n

c c a H Tơy theo không gian (c trên b m t vƠ theo đ sơu) vƠ theo ngu n th i

(ngu n th i sinh ho t t i các c ng chính đ ra H Tơy). Các thông s đánh giá đ i di n
cho c 3 nhóm: thông s v t lý, hóa h c vƠ sinh h c (có ch tiêu khó xác đ nh nh
clorofill a). K t qu thu đ
tr

ng tr

ra đ

c đơy.

c có tính m i so v i các nghiên c u v hi n tr ng môi

ơy lƠ m t trong các nhóm k t qu ch y u c a lu n v n vƠ đư đ a

c m t b s li u hoƠn ch nh v ch t l

ng n

c H Tơy, góp ph n cung c p d

li u quan tr ng cho các nghiên c u v mô hình.
- B

c đ u ng d ng mô hình toán đ mô ph ng ch t l

ng n

c H Tơy:

trong khuôn kh c a lu n v n, không có đi u ki n mô ph ng toƠn b các thông s ch t
l

ng n

c đư kh o sát. Lu n v n l a ch n 01 mô hình mô ph ng có hi u qu thông

s DO nh m ng d ng ph n nghiên c u đánh giá ch t l
-

xu t đ

c gi i pháp gi m thi u ô nhi m n

ng n

c H Tơy

trên.

c h : x lý ô nhi m h lƠ v n

đ đòi h i có s ph i h p gi a các gi i pháp qu n lý vƠ k thu t c a nhi u đ n v ch c
n ng có liên quan. Lu n v n đư đánh giá ngu n gơy ô nhi m chính xung quanh h , tình
hình thu gom, x lý hi n t i vƠ đ xu t m t s khía c nh, gi i pháp gi m thi u; nh m
góp ph n vƠo vi c b o v ch t l

ng n

c H Tơy


3
4.

it

ng, ph m vi nghiên c u:
it

ng nghiên c u: Môi tr

ng n

c H Tơy

Ph m vi nghiên c u: H Tơy-Qu n Tơy H -ThƠnh ph HƠ N i
5. Ph

ng pháp nghiên c u:

tƠi s d ng các ph
- Ph

ng pháp đ nghiên c u nh sau:

ng pháp k th a:
tƠi s d ng các s li u v ch t l

đo đ c đ

c tr

c đơy đ so sánh v i s li u

c, bên c nh đó c ng k th a vƠ phát tri n các k t qu nghiên c u tr

đư có đ đánh giá th c tr ng môi tr
- Ph

ng n

ng vƠ ch t l

ng pháp đi u tra, kh o sát hi n tr

ng n

c đơy

ch .

ng:

+ Thu th p s li u liên quan đ n khu v c đ tƠi, thu th p t t c các s li u vƠ
đi u ki n t nhiên, kinh t xư h i.
+

i u tra thông tin v ngu n th i, cách thu gom, tr m x lý n

vƠ d ki n t

ng lai th c hi n.

- Ph

ng pháp phơn tích: Nh m đánh giá hi n tr ng môi tr

- Ph

ng pháp th ng kê vƠ t ng h p s li u:

n

c th i đang có

ng n

c.

c s d ng đ x lý s li u ch t l

ng

c.

- Ph

ng pháp mô hình: S d ng mô hình mô ph ng ch t l

ng n

ch .

5. B c c lu n v n
B c c lu n v n g m 3 ch

ng:

Ch

ng 1: T ng quan các v n đ nghiên c u

Ch

ng 2: ánh giá hi n tr ng ô nhi m ch t l

Ch

ng 3:

ng n

ng d ng mô hình toán mô ph ng ch t l

pháp gi m thi u

c H Tơy
ng n

c H Tơy vƠ đ xu t gi i


4

CH

NG 1

T NG QUAN CÁC V N

NGHIểN C U

1.1 Gi i thi u v khu v c nghiên c u
1.1.1

i u ki n t nhiên

1.1.1.1 V trí đ a lý
H Tơy lƠ h l n nh t c a HƠ N i. H Tơy n m phía Tơy B c HƠ N i thu c qu n Tây
H ;
+ Phía B c giáp Yên Ph
+ Phía Nam giáp đ

ng Th y Khuê,

+ Phía ông giáp đ

ng Thanh Niên

+ Phía Tây giáp đ

ng L c Long Quơn

Hình 1.1 S đ khu v c nghiên c u


5
V trí đ a lý c a H Tơy lƠ 21°04 N, 105°50 N,

cao so v i m t n

c bi n lƠ

6m. H Tơy n m phía Tơy B c HƠ N i thu c qu n Tơy H xung quanh h lƠ 8
ph

ng: Yên Ph , Th y Khuê, B

i, Xuơn La, Phú Th

ng, T Liên, Nh t Tơn,

Qu ng An.
Theo nhi u nghiên c u H Tơy có ngu n g c t sông H ng. H Tơy đ

c hình

thƠnh vƠ phát tri n qua 3 giai đo n: giai đo n hình thƠnh (cách đây 3000-2500 n m),

phát tri n (cách 2000-1000 n m), thoái hóa h (g n đơy). Trong giai đo n đ u c a s
hình thƠnh, H Tơy còn lƠ m t khúc c a sông H ng. Sau đó, sông H ng chuy n dòng
lên phía ông B c b l i H Tơy c m t khúc sông c a mình, kho ng 1000 n m tr
đơy ng

c

i ta ti n hƠnh đ p đê sông đ b o v HƠ N i. Các nhƠ đ a chính đư k t lu n

H Tơy lƠ h móng ng a có ngu n g c t sông H ng trong quá trình d ch chuy n vƠ
đ i dòng lòng sông [1].
H Tơy có r t nhi u tên g i: H Tơy, H Mù S

ng, H Trơu VƠng,

m Xác

Cáo [6]. M i tên g i l u gi m t s tích v c i ngu n c a H Tơy huy n tho i. H Tơy
không ch lƠ đ a ch du l ch lý t

ng mƠ nó còn ch a đ ng nh ng giá tr v n hóa dơn

t c.
1.1.1.2

a hình
H Tơy: H có d ng hình cƠng cua, m t đ u h

c c a sông Nh , m t đ u h

ng ra c ng Nh t Tơn lƠ c a vƠo

ng ra phía Nghi Tàm ậYên Ph lƠ c a ra c c a sông

Nh .
H đ

c chia lƠm hai ph n: ph n 1 t c ng

õ sang bán đ o Qu ng An (ph

Tơy H ) lên phía B c ậ g i lƠ h trên. Ph n còn l i g i lƠ h d

i.

H Tơy có cao đ m t đ t t nhiên ven h t +5,8m đ n +7,2m, cao đ lòng h
t +2,5m đ n +4,0m [1].
1.1.1.3

a ch t
t xung quanh h Tơy thu c lo i đ t y u, c th :
- Phía B c, ông B c theo chi u t trên xu ng g m các t ng:


6
+ T ng trên cùng lƠ l p đ t sét pha cát l n g ch x dƠy 1,0 ậ 2,2m.
+ L p sét, bùn sét
+D

t ng gi a dƠy 1,0 ậ 4,0m.

i cùng lƠ l p đ t sét nh mƠu xám tro, bưo hòa.

- Phía Tơy, Tơy Nam: theo m t c t t trên xu ng d

i bao g m các l p sau:

+ L p đ t dƠy t 0,3 ậ 2m.
+ L p sét, sét pha dƠy 1,5 ậ 5,0m.
+ L p bùn cát pha ậ sét pha.
- Phía Nam: theo m t c t t trên xu ng d

i bao g m các l p sau:

+ L p đ t dƠy t 1,5 ậ 2m.
+ L p sét pha, bùn sét pha dƠy trên 15 ậ 20m.
c bi t, t i khu v c phía Nam, m c n

c ng m xu t hi n t cao đ 5,15 ậ 6,75m.

a ch t khu v c lòng h :
L p bùn đáy H Tơy có đ dƠy t 20 - 80cm tùy theo v trí l y m u, mùa m a
th

ng m ng h n mùa khô do tác đ ng c a s v n chuy n c t n

c trong h .

Bùn đáy có thƠnh ph n sét lƠ ch y u (80%), thƠnh ph n cát chi m kho ng 10%
mùn bư h u c t (4 - 12%) lƠ ngu n dinh d

ph n c i t o môi tr

ng cho các loƠi th y sinh phát tri n, góp

ng trong H .

1.1.1.4 Di n tích t nhiên
Có nhi u s li u v di n tích c a vùng h , tuy nhiên trong quá trình phát tri n
kinh t - xư h i, h đư b l n chi m v i các m c đích khác nhau lƠm cho di n tích h b
thay đ i nhi u theo th i gian vƠ b gi m đi nhanh chóng.
Theo s li u thu th p n m 2014 di n tích h lƠ 5.216.267m2, chu vi là 18.967
m, ch r ng nh t lƠ 3.274 m, ch h p nh t lƠ 2.618m. Dung tích n
trên 9 tri u/m3 n

c, đ sơu c a h :

c trong h kho ng


7
Cách b t 1÷ 2m nông nh t lƠ 0,6 ÷ 0,7m; sơu nh t 1,5 ÷ 1,7 m
Cách b t 15÷ 20m nông nh t lƠ 1,2 ÷ 1,3m; sơu nh t 2 ÷ 2,4 m
Cách b t 100m nông nh t lƠ 2,4÷ 2,8m; sơu nh t d
1.1.1.5 i u ki n khí t

i 0,5 m

ng th y v n

c đi m n i b t nh t c a khí h u HƠ N i lƠ s t

mùa hè, c v tính ch t ph m vi vƠ c

ng ph n gi a mùa đông và

ng đ các trung tơm khí áp, các kh i không khí

th nh hƠnh vƠ h th ng th i ti t kèm theo. Khí h u HƠ N i lƠ khí h u nhi t đ i gió
mùa, có mùa đông l nh. Quanh n m ti p nh n l
nhi t đ cao.

m và l

ng b c x M t Tr i r t d i dƠo vƠ có

ng m a khá l n, trung bình 114 ngƠy m a m t n m. Có s

khác bi t gi a hai mùa nóng, l nh. Mùa nóng kéo dƠi t tháng 5 t i tháng 9, kèm theo
m a nhi u, nhi t đ trung bình 28,1°C. T tháng 11 t i tháng 3 n m sau lƠ khí h u c a
mùa đông v i nhi t đ trung bình 18,6°C. Cùng v i hai th i k chuy n ti p vƠo tháng
4 và tháng 10, có đ b n mùa xuơn, h , thu vƠ đông [1].
Nhi t đ
Nhi t đ không khí trung bình hƠng n m: 23,4˚C
+ Tháng nóng nh t : 32˚C (tháng 6,7,8)
+ Tháng l nh nh t

: 12,8˚C

Nhi t đ không khí dao đ ng trong ngƠy:
+C n m

: 6,1˚C

+ Tháng l n nh t

: 7,2˚C (tháng 5)

+ Tháng nh nh t

: 4,7˚C (tháng 3)

Mùa l nh nhi t đ không khí th p h n nhi u so v i các vùng nhi t đ i khác,
nhi t đ dao đ ng n m g n đ t 9˚C - 14˚C, đ ng th i m i khi có gió l nh nhi t đ có
th gi m xu ng d
có m a phùn vƠ đ
tháng 3, đ

i 10˚C, gơy ra biên đ nhi t đ ngƠy l n. NgoƠi ra mùa l nh luôn
m cao.

m cao nh t th

m có th lên t i h n 90%.

ng vƠo cu i mùa xuơn, tháng 2 vƠ


8
Mùa nóng có ch đ nhi t đ
mùa
D

n đ nh h n mùa l nh, ch u nh h

ông ậ Nam t V nh B c B (Thái Bình D
ng. Nhi t đ trung bình ngƠy l n do đó l

B ng 1.1 Nhi t đ trung bình tháng

ng c a gió

ng) vƠ gió mùa Tây ậ Nam t

n

ng b c x t ng c ng r t l n.

HƠ N i trong kho ng t n m 2009-2013 (°C)

Tháng
1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

2009

18,5

18,2

20,5

25,1

27,3

30,6

30,0

28,2

28,3

27,5

24,7

18,5

2010

19

18

22

27

31

32

32

32

31

28

24

22

2011

17,2

18,1

20,7

24,2

26,6

29,8

29,2

29,1

28,3

26,1

23,1

19,3

2012

16,2

14,1

20,2

24,3

27,8

27,8

25,2

23,1

24,3

25,1

23,1

20,3

2013

12,8

17,7

17,1

23,8

27,2

29,5

29,9

28,9

27,5

24,5

23,9

17,4

ng - th y v n Trung

ng)

N m

(Ngu n: Báo cáo th ng kê khí t

L

ng m a

L ul

ng m a hƠng n m:

+ S gi m a trong n m: 1,676 gi /n m
+ Mùa m a t tháng 4 ậ 10
+ Nhi u nh t t tháng 7 ậ 9
+ S ngƠy m a hƠng n m: 145 ngƠy/n m
+ Tháng nhi u nh t lƠ tháng 8 có 17 ngƠy m a.


9

B ng 1.2 L
N m

2000

ng m a bình quơn tháng (mm)
2010

2011

2012

2013

Tháng
1

11,4

0,4

3,0

8,5

9,3

2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

35,6
27,4
32,9
221,4

278,0
277,9
377,2
366,0
17,8
91,9
26,8

25,2
30,9
17,9
139,6
96,8
247,0
353,8
183,1
28,3
116,2
1,2

25,0
29,4
97,5
118,1
210,9
286,3
330,4
388,3
145,0
4,8

20,6

28,2
82,4
145,9
178,6
245,9
610,1
247,4
105,3
8,7
15,4
18,9

17,5
42,0
105,8
149,0
395,5
254,4
313,2
247,6
177,6
31,8
55,1

(Ngu n: Báo cáo th ng kê khí t

H

ng - th y v n trung

ng gió

Hình 1.2 Hoa gió t i tr m quan tr c khí t

ng

ng)


10
- Mùa đông h

ng gió ch đ o lƠ

ông B c, mùa hè có h

ng gió ch đ o lƠ

ông Nam
- T c đ gió trung bình trong n m

: 8 m/s;

- T c đ gió m nh nh t trong n m

: 20 m/s;

- T c đ gió th p nh t trong n m

: 3 m/s.

Vùng đ ng b ng B c B nói chung vƠ HƠ N i nói riêng n m trong vùng nh
h

ng gió mùa. Gió ch đ o mùa hè lƠ gió mùa

57,5%, b t ngu n t Thái Bình D

ông Nam v i t n su t t 41,5 đ n

ng mang theo không khí mát vƠ m t đ i d

Gió ch đ o v mùa đông lƠ gió mùa

ng.

ông B c v i t n su t 28,6% đ n 29,8% mang

tính khô vƠo đ u mùa l nh vƠ m th nh hƠnh v cu i mùa. Trong mùa đông c ng xu t
hi n gió mùa

ông Nam v i t n su t khá cao 28,3% đem l i th i ti t d ch u. NgoƠi

ra, v mùa hè HƠ N i còn ch u nh h

ng c a gió mùa h

ng Tơy khô nóng song t n

su t không l n.
S gi n ng vƠ b c x
- T ng s gi n ng trong n m bình quân: 1.063,6 gi /n m
+ Tháng cao nh t: 151,4 gi /tháng (tháng 7 n m 2013)
+ Tháng th p nh t: 4 gi /tháng (tháng 1 n m 2013)
- Theo s li u đo đ c t i tr m Láng vƠ HoƠi
đo đ c vƠ tính toán đ

c

c (HƠ N i), t ng l

ng b c x

khu v c h Tơy có giá tr c c đ i lƠ 304,5 cal/cm2.ngày

(tháng 4); giá tr c c ti u lƠ 137,2 cal/cm2.ngày (tháng 1) [1].
Bão
Th i gian có bưo đ b vƠo khu v c phía B c th

ng t tháng 6 đ n tháng 10

trong n m vƠ t p trung ch y u t tháng 7 đ n tháng 9. Khu v c HƠ N i ph n l n ch u
nh h

ng c a bưo. Trong n m t ng s c n bưo nh h

ng đ n khu v c HƠ N i t 7

đ n 10 c n bưo. T c đ gió l n nh t đ t 20 m/s, có tr n gió đ t t c đ 40 m/s. Bưo
th

ng gơy m a kéo dƠi t 1 đ n 2 ngƠy, có khi đ n 5-6 ngƠy, l

ng m a trên 200mm


11
m
m bi n đ i theo mùa; cao nh t vƠo cu i mùa xuơn 71% đ n 83%. Mùa
đông có đ

m th p nh t, t tháng 11 đ n tháng 1 lƠ 67% đ n 71%.

Ch đ m a, bưo
-L

ng m a trung bình hƠng n m: 1.676 ậ 1.893 mm

- S ngƠy m a trung bình: 144 ngƠy
-L

ng m a ngƠy l n nh t: 568 mm

-L

ng b c h i trung bình n m: 936 mm

- S ngƠy có m a phùn trung bình n m: 38,7 ngƠy.

Khu v c nƠy hƠng n m ch u nh h

ng c a m t s c n bưo, nh ng v n t c nh

v=20m/s ậ 30m/s.
M cn

c h Tơy

H Tơy có m c n

c ng m trong t ng ch a áp +3,72m, m c n

xuyên kho ng 5,3 - 6,1m, m c n

c cao nh t lòng h +6,8m, m c n

c duy trì th

ng

c trung bình t

6ậ6.5 m.
1.1.2

i u ki n kinh t - xư h i

1.1.2.1 Dân s khu v c
Nh ng n m tr

c đơy khu v c H Tơy dơn s không quá cao, nh ng ngƠy nay

cùng v i s phát tri n kinh t khu v c, vƠ do đ c thù H Tơy lƠ vùng có môi tr
c nh quan môi tr

ng vƠ

ng r t t t, thu n l i cho vi c sinh s ng phát tri n các ho t đ ng

kinh t du l ch d n đ n s bùng n v dơn s do dơn c di chuy n t các vùng khác t i
vƠ do s chuy n đ i đ t canh tác đ t nông nghi p thƠnh các khu v c dơn c khu v c
an d
vƠ

ng ngh ng i. Dơn s phơn b c ng không đ u, t p trung đông dơn
ông Nam c a h Tơy, g m các ph

phía Nam

ng nh Quán Thánh, Trúc B ch, B

i, Yên

Ph … còn l i phía b c t p trung dơn c v i m t đ th a th t h n. S phơn b dơn s 8


12
ph

ng trong khu v c H Tơy đ

c th hi n qua b ng phơn b dơn c theo th ng kê

c a UBND qu n Tơy H n m 2013 nh sau:
B ng 1.3 Phơn b dơn s 8 ph
T ng s dơn

a đi m

TT

(Ng

i)

ng

S dơn s ng

Di n

M t đ dơn

giáp h

tích

s

(km2)

( ng/km2)

( Ng

i)

1

Nh t Tơn

7.245

4.215

4.31

1.680

2

Qu ng An

7.344

4.937

3,46

2.122

3

Yên Ph

18.274

5.314

1,5

12.183

4

Trúc B ch

12.625

1.340

0,65

19.423

5

Quán Thánh

12.693

1.410

0,89

14.262

6

Th y Khuê

13.636

3.254

2,3

5.928

17.000

3.713

1,4

12.142

8.500

480

2,4

3.542

93.317

24.660

16,91

5.772

B

7
8

i

Xuân La
T ng s

(Ngu n: Báo cáo đi u tra dân s c a UBND qu n Tây H n m 2013)
1.1.2.2 C s v t ch t và h t ng c s
C s h t ng trong khu v c đang trong giai đo n xơy d ng vƠ hoƠn thi n,
nhi u h ng m c đư đ

c thi công nh ng còn đang dang d . C th nh sau:

- Giao thông: H th ng đ
đ

ng xá ch a đ

c hoƠn thi n đ ng b . M t s tuy n

ng nh L c Long Quơn đư xu ng c p vƠ hi n nay đang đ
-

c thi công.

i n: H th ng đi n c a khu v c đư xu ng c p. Hi n nay, các Tr m bi n áp

đư vƠ đang đ

c c i t o, nơng c p vƠ xơy m i nh Tr m 220kV Tơy H , Tr m 110kV

Yên Ph …. Các đ

ng dơy đa s đ u đ

- H th ng c p n
đ nhu c u c a ng

c h cáp ng m.

c: H th ng c p thoát n

c khu v c ch a đáp ng đ

cđ y

i dân. Ví d nh khu v c Th y Khuê, tham kh o ý ki n c a ng

dơn thì 60% cho r ng hi n nay n

c ch a đ cho nhu c u sinh ho t c a ng

mùa hè khu v c ph

ng Trúc B ch, phía khu v c Ph

ch a có h th ng n

c máy, do đó dơn ph i dùng n

i

i dơn vƠo

ng Xuơn La, Nh t Tơn khu v c
c gi ng kh i.


13
c: H th ng thoát n

- H th ng thoát n

kém, các c ng có đ

c c a các khu v c quanh h còn

ng kính nh , không chuy n t i k p th i đ c bi t lƠ mùa m a l

d n đ n tình tr ng ng p úng. Các h s ng ven h th i n
nhi m môi tr
-

ng

c tr c ti p xu ng h gơy ô

nhi u đi m quanh h .

i u ki n v sinh môi tr

ng:

ho i - khép kín. VƠ đư có đ n v môi tr

a ph n các h gia đình đ u có nhƠ v sinh t
ng chuyên trách thu gom rác th i trong khu

v c qu n.
1.1.2.3 Nhu c u s d ng n

c trong t

ng lai

Do s phát tri n quá nhanh c a HƠ N i nói chung vƠ khu v c h Tơy nói riêng
nên dơn s khu v c nƠy t ng lên m t cách nhanh chóng, có th nói so v i nh ng n m
1980-1990 v i hi n nay thì h Tơy đư bùng n v dơn s . Ch y u do dơn di c t i vƠ
do phát tri n h th ng khách s n nhƠ hƠng khu nhƠ
v dơn s lƠ s gia t ng v nhu c u s d ng n
s ch c p cho khu v c hi n ch a đáp ng đ
dơn ch a có n

cao c p.... Cùng v i s gia t ng

c, nh ng h t ng c s vƠ ngu n n
c nhu c u ng

i dơn, m t t l l n ng

c s ch đ s d ng. VƠ đ gi m giá thƠnh s d ng n

hƠng khách s n l n quanh khu v c h đư khai thác ngu n n
v

t so v i đ ng ký vƠ đ

h

ng t i n

c
i

c m t s nhƠ

c ng m xung quanh h

c phép. D d n t i s s t lún vƠ s t l ven b gơy nh

ch .

NgoƠi ra nhu c u v n

c ph c v các ho t đ ng khác trong t

ho ch c a ThƠnh ph nh vui ch i, gi i trí nhu c u s d ng n
chóng vì v y r t c n có c s h t ng đ c bi t lƠ h th ng n

ng lai theo quy

c s t ng lên nhanh
c s ch c n hoƠn thi n

h n.
M ng l

i thoát n

c th i ch a hoƠn thi n. Qua kh o sát đư xác đ nh vƠ th y

h u h t các khách s n, nhƠ hƠng vƠ m t s l

ng l n các nhƠ dơn xung quanh h th i

n

c th i tr c ti p xu ng h không qua x lý, c ng v i t c đ t ng dơn s nhanh lƠm

l

ng n

gây nh h

c th i xu ng ngƠy cƠng t ng lên.
ng t i ch t l

ng n

ơy chính lƠ ngu n gơy ô nhi m ch y u

ch .

Ho t đ ng kinh t : s không có c s công nghi p nƠo trong khu v c nh y c m
v môi tr

ng nƠy. Các ngh th công t i các lƠng truy n th ng s đ

c duy trì.


14

Theo d báo nhu c u n
2020 [1]. Ngu n n

c s ch c a khu v c h Tơy s t ng lên 50% vƠo n m

c c p cho khu v c h Tơy không ph i thi u nh ng c n ph i có

quy ho ch tránh tình tr ng khai thác n
LƠm nh h

c ng m quanh h vƠ x n

ng t i h Tơy vƠ gơy suy thoái môi tr

c th i xu ng h .

ng.

1.2 Các giá tr c a H Tơy
Giá tr v c nh quan môi tr

ng vƠ ti m n ng du l ch: H Tơy lƠ lá ph i, th ng

c nh t nhiên c a ThƠnh ph HƠ N i n m c nh trung tơm chính tr Ba
c lƠ trung tơm th

ng m i HoƠn Ki m. H Tơy đ

ình, Khu ph

c xác đ nh lƠ tr ng đi m c a quy

ho ch phát tri n không gian đô th HƠ N i. V i c nh quan thiên nhiên đ c đáo c a d i
đ t d c sông H ng, các lƠng hoa truy n th ng xung quanh H Tơy t o nên b c tranh
th m ng h p d n du khách du l ch. Xen gi a không gian cơy xanh m t n

c h lƠ di

tích l ch s , v n hóa đang t n t i hƠng tr m n m lƠ tƠi s n vô giá c a đ t kinh k .
Giá tr v nuôi tr ng th y s n: H Tơy có di n tích h l n nh t HƠ N i, có
ngu n thu th y s n hƠng n m l n. Hi n nay theo các s li u c b n v sinh v t h c c a
h ,s l

ng các loƠi s ng

khu v c b h lƠ 214 loƠi, khu v c m t h 106 loƠi, vƠ t i

đáy h lƠ 16 loƠi, hi n có 35 loƠi cá, trong đó có 12 loƠi hi n đang đ

c khai thác (600

t n/ n m) vƠ 58 loƠi chim.
Giá tr v đi u ti t n
do đó khi mùa m a đ n l

c trong l u v c: H Tơy lƠ n i tr ng nh t trong l u v c,
ng n

c trong l u v c đ xu ng h tránh đ

trung khu v c dơn c , đ ng th i mùa khô có th tham gia t
Xuơn La, Phú Th

c ng p l t

i cho nh ng cánh đ ng

ng, Nh t Tơn.

1.3 Các nghiên c u liên quan v H Tơy
H Tơy có ý ngh a r t l n trong vi c cung c p n
d

c vƠ ch a n

i đ t khu v c. Vì v y, vi c đ m b o khai thác s d ng ngu n n

c cho l p n
c ng t

c

đơy có ý

ngh a r t quan tr ng. Hi n nay đư vƠ đang có nhi u nghiên c u có giá tr v h Tơy,
trong đó bao g m r t nhi u ph
nhi m c ng nh d báo ch t l

ng pháp nghiên c u khác nhau đ đánh giá m c đ ô
ng n

ch .

T nh ng n m 1960, H Tơy đư là đ i t
N m 1961

Ơo V n Ti n,

ng nghiên c u c a các nhƠ khoa h c.

ng Ng c Thanh, Mai

ình Yên trong n m 1961 đư lƠ


15
nh ng ng

i đ u tiên đ a ra nh ng k t qu nghiên c u v th y sinh v t c a h . Sau đó

các công trình ch đ dinh d
gi Mai

ng H Tơy c a tác gi

ình Yên, v th c v t n i c a tác gi D

ng Ng c Thanh, v cá c a tác

ng

c Ti n đư liên ti p ra đ i lƠm

rõ m t s v n đ liên quan c a H Tơy.
c bi t t gi a nh ng n m 1990 b t đ u có nh ng nghiên c u, kh o sát t ng
th đ ng th i đư có nh ng chính sách, d án, nghiên c u c th nh m c i thi n ch t
l

ng n

c H Tơy đó lƠ:

- Lu n v n th c s ắMô hình ki m soát ch t l

ng n

c, tr

ng h p nghiên c u

h Tơy, HƠ N i” c a Phong Mai Thanh (1999) đư phát tri n mô hình phú d
J ngensen cho h Tơy trên quan đi m c a h sinh thái h .
l

ng Photpho trong h , mô hình đư đ

photpho trong n

ng

có th xác đ nh đ

c

c thi t l p d a vƠo vòng tu n hoƠn cacbon vƠ

c v i các thƠnh ph n trong h sinh thái lƠ th c v t phù du, đ ng v t

phù du, th c v t đáy.
- Lu n v n th c s ắMô hình t ng h p BOD ki m soát n
thi n ch t l

ng n

c H Tơy, HƠ N i” c a Nguy n

c th i đô th nh m c i

c ToƠn (1999) đư phát tri n

phát mô hình c a Drenack (1968) đ mô ph ng n ng đ DO-BOD trong n
NgoƠi các quá trình nh h
ch t h u c trong n
đ

cl

c h Tơy.

ng t i n ng đ DO-BOD nh quá trình l ng vƠ phơn h y

c vƠ quá trình khu ch tán oxy b m t, mô hình đư mô ph ng

ng BOD b sung do quá trình phơn h y

VPD, TVPD ch t; l

ng DO b

sung do quá trình quang h p vƠ DO m t đi do quá trình hô h p, phơn h y bùn đáy,
ch t b n vƠ VVPD, TVPD ch t.
- Nghiên c u ắMô hình d báo ô nhi m do BOD vƠ tình tr ng phú d
Tơy” c a Tr n

c H vƠ Nguy n

ng H

c ToƠn (2000) đư ng d ng vƠ phát tri n mô

hình streeter-phelps mô ph ng BOD vƠ mô hình Vollenwweider mô ph ng l

ng P

trong h Tơy. Mô hình nƠy đư đ a ra quy trình d báo BOD vƠ P trong h theo các
k ch b n ki m soát ngu n th i vƠ s phát tri n c a khu v c h Tơy trong t
đó c nh báo ch t l

ng n

ng lai, t

c vƠ ki n ngh bi n pháp h p lý đ ki m soát ngu n th i.

Hi n t i các tác đ ng khác lên BOD và P ch a đ

c xem xét đ n. Các bƠi toán th y

đ ng l c h c có vai trò l n trong các ph n ng hóa sinh lý c ng ch a đ

c tính toán.


16
- Lu n án Ti n s k thu t ắS d ng công c toán h c đánh giá kh n ng ch u
t i ô nhi m c a H Tơy đ xơy d ng k ho ch b o v phát tri n H Tơy trong t
lai” c a HoƠng D

ng Tùng (2004) đư áp d ng mô hình Deft 3D c a vi n nghiên c u

th y l c HƠ Lan đ mô ph ng ch t l
n

ng n

c h Tơy. Tuy nhiên do v n đ ô nhi m

c H Tơy r t ph c t p nên m i đ c p đ n v n đ BOD c a h trong đó coi h nh

m t kh i th ng nh t đ

c xáo tr n đ u mô hình c ng không xét đ n các tác đ ng c a

các dòng v n t c do đó nh ng tính toán lan truy n đ
1.4 T ng quan v mô hình ch t l

ng n

M t tác nhơn ô nhi m sau khi đ
v thƠnh ph n vƠ kh i l

ng n

c đ a ra t ngu n s b chuy n hóa, bi n đ i

h

ng. Mô hình hóa môi tr

ng môi tr

ng (Nhi t đ , gió,

ng h p s phơn tán ho c pha loưng ch t ô

nhi m theo th i gian vƠ không gian có th đ
ch t l

c

ng do tác đ ng c a các y u t môi tr

c, đ a hình, sinh v t). Trong nhi u tr

hóa môi tr

c b qua.

c

1.4.1 Khái ni m chung v mô hình ch t l

n

ng

c d báo b ng ph

ng pháp mô hình

ng lƠ cách ti p c n toán h c mô ph ng di n bi n

ng nói chung vƠ di n bi n ch t l

ng n

c nói riêng d

i nh

ng c a m t ho c t p h p các tác nhơn có kh n ng tác đ ng đ n môi tr

ng vƠ

ki m soát các ngu n gơy ô nhi m.
Mô hình hóa ch t l
hình hóa ch t l
ch t l

ng n

ng n

ng n

c lƠ m t ph n c a mô hình hóa môi tr

c nh m xơy d ng s t

c th c t . MƠ h th ng ch t l

th ng ph c t p đ

ng đ

ng n

ng. Mô

ng v toán h c c a h th ng

c th c t l i bao g m các ti u h

c liên k t v i nhau. Do đó r t khó kh n đ xác đ nh c c u ho t

đ ng vƠ m i quan h qua l i c a các ti u h th ng nƠy m t cách chính xác. Vì v y vi c
đ n gi n hóa lƠ c n thi t trong mô hình toán, do đó nó lƠ phép g n đúng c a th c t .
Mô hình cho phép mô t các quá trình v t lý, hóa h c vƠ sinh h c đư gơy ra s
bi n d i ch t l

ng n

c do các ngu n ô nhi m đi m vƠ ô nhi m di n. Các v n đ ô

nhi m mƠ không th gi i quy t đ

c b ng công ngh hi n hƠnh thì nên ngh đ n bi c

mô hình hóa. Nên xác đ nh các đi u ki n thi t k (đi u ki n dòng ch y) trong vi c thi t
l p mô hình ch t l

ng n

c v i m c đích gi m thi u ô nhi m. Các đi u ki n thi t k

s bao g m lo i dòng ch y nhi t đ , đi u ki n khí t

ng.

i v i ngu n ô nhi m đi m

17
thì đi u ki n thi t k nên xem xét m c đ ô nhi m trong đi u ki n dòng ch y ki t, vƠo
mùa khô.

i v i ngu n ô nhi m không đi m đ

ki n dòng ch y ki t vƠo mùa khô.

i v i ngu n ô nhi m không đi m đ

do dòng ch y thì đi u ki n thi t k nên xem xét l
D

c chuy n t i do dòng ch y thì đi u
c chuy n t i

ng m a trong mùa l .

i các đi u ki n th c t , quá trình lý, hóa h c vƠ sinh h c đư đ

trong các mô hình ch t l

ng n

c mô ph ng

c nhìn chung s ch u các bi n đ i m t cách ng u

nhiên. Do v y các mô hình mƠ k t t p các bi n đ i ng u nhiên nƠy vƠo c u trúc c a nó
s đ

c g i lƠ mô hình ng u nhiên. B i vì có r t ít s li u có th dùng đ

s phơn b xác su t kèm theo s thay đ i c a thông s ch t l
các mô hình đ

ng n

c đ mô t

c, do đó h u h t

c s d ng g n đơy nh t đ u d a trên các giá tr trung bình c a các

thông s . Nh ng mô hình nh v y g i lƠ mô hình t t đ nh vƠ chúng đ

c xem nh lƠ

s t o ra các giá tr x p x trung bình. Th c s thì mô hình ch lƠ m t công c đ tr
giúp vi c gi i quy t m t v n đ , do đó ng

i s d ng mô hình ph i có m t s hi u bi t

th u đáo v các quá trình mô ph ng.
1.4.2 Vai trò c a mô hình trong công tác qu n lý ch t l
Theo ch
ch t l

ng trình môi tr

ng n

ng n

c

ng c a liên h p qu c (UNEP), công tác qu n lý t ng h p

c (CLN) bao g m 5 b

c sau:

B

c 1: Xác đ nh vai trò, ch c n ng vƠ đ c đi m ngu n n

B

c 2: Xác đ nh các tiêu chí, l a ch n các tiêu chu n áp d ng;

B

c 3: ánh giá hi n tr ng ch t l

B

c 4:

ng n

c;

c, các y u t tác đ ng đ n CLN

xu t vƠ l a ch n các gi i pháp ki m soát ch t l

ng n

c nh m đáp

ng các tiêu chí l a ch n vƠ tiêu chu n áp d ng;
B

c 5: Quan tr c ch t l

ng n

c nh m đánh giá hi u qu ki m soát, c ng

nh xác đ nh tr ng thái vƠ xu th bi n đ i ch t l

ng n

c.