Giải pháp kinh tế kỹ thuật trong quản lý tác động môi trường của hoạt động khai thác than vùng cẩm phả, tỉnh quảng ninh

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NG

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C TH Y L I

LÊ THANH TÙNG

GI I PHÁP KINH T - K THU T TRONG QU N LÝ
TÁC
NG MÔI TR
NG C A HO T
NG KHAI THÁC
THAN T I VÙNG C M PH , T NH QU NG NINH

LU N V N TH C S

Hà N i – 2015


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT

NG

I H C THU L I

LÊ THANH TÙNG

GI I PHÁP KINH T - K THU T TRONG QU N LÝ
TÁC
NG MÔI TR
NG C A HO T
NG KHAI THÁC
THAN T I VÙNG C M PH , T NH QU NG NINH

Chuyên ngành: Qu n lý Tài nguyên thiên nhiên và Môi tr
Mã s : 60.85.01.01

LU N V N TH C S
Ng

ih

ng d n khoa h c:

PGS. TSKH Nguy n Trung D ng

Hà N i – 2015

ng


L IC M

N

Sau m t th i gian nghiên c u nghiêm túc, tác gi đã hoàn thành lu n v n
th c s chuyên ngành Qu n lý Tài nguyên thiên nhiên và Môi tr
“Gi i pháp kinh t - k thu t trong qu n lý tác đ ng môi tr

ng v i đ tài

ng c a ho t đ ng khai

thác than t i vùng than C m Ph , t nh Qu ng Ninh”.
Có đ

c k t qu này, l i c m n đ u tiên tác gi xin đ

c bày t lòng bi t n

sâu s c nh t đ n PGS.TSKH Nguy n Trung D ng đã dành nhi u th i gian, tâm huy t
h

ng d n tác gi hoàn thành lu n v n này.
Tác gi xin chân thành c m n các th y cô giáo đã gi ng d y trong th i gian

h c cao h c t i Tr

ng

lý thu c Tr

i h c Thu l i n i tác gi làm lu n v n, đã t n tình giúp đ và

ng

i h c Thu l i, các th y cô giáo trong Khoa Kinh t và Qu n

truy n đ t ki n th c đ tác gi có th hoàn thành đ

c lu n v n này.

Hà N i, ngày 11 tháng 05 n m 2015

Lê Thanh Tùng


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên c u đ c l p c a b n thân v i s
giúp đ c a giáo viên h
v nđ

ng d n. Nh ng thông tin, d li u, s li u đ a ra trong lu n

c trích d n rõ ràng, đ y đ v ngu n g c. Nh ng s li u thu th p và t ng

h p c a cá nhân đ m b o tính khách quan và trung th c.
Hà N i, ngày 11 tháng 05 n m 2015

Lê Thanh Tùng


M CL C
CH
NG 1: HO T

NG KHAI THÁC THAN VÀ TÁC
NG MÔI TR
NG
C A HO T
NG KHAI THÁC THAN VI T NAM ............................................... 1
1.1. Vai trò c a ngành than trong n n kinh t qu c dân .................................................... 1
1.2. Th c tr ng phát tri n c a ngành Công nghi p than Vi t Nam ................................... 2
1.2.1. H th ng khai thác và đ ng b thi t b ................................................................ 3
1.2.2. Công tác làm t i đ t đá s b .............................................................................. 5
1.2.3. Công tác xúc b c.................................................................................................. 6
1.2.4. Công tác v n t i ................................................................................................... 8
1.2.5. Công tác đ th i và hi n tr ng bãi th i ................................................................ 9
1.2.6. Công tác thoát n

c và x lý bùn đáy moong ................................................... 10

1.2.7. Các gi i pháp môi tr
1.3. Nh ng tác đ ng nh h
1.3.1. Tác đ ng nh h

ng, c i t o và n đ nh bãi th i ....................................... 10
ng đ n môi tr

ng đ n môi tr

ng c a ho t đ ng khai thác than .............. 12
ng không khí................................................ 12

1.3.1.1. Tác đ ng do b i .......................................................................................... 12
1.3.1.2. Tác đ ng do khí th i ................................................................................... 14

1.3.1.3. Tác đ ng do ti ng n .................................................................................. 15
1.3.2. Tác đ ng nh h

ng đ n môi tr

ng n

c........................................................ 15

1.3.3. Tác đ ng nh h

ng đ n môi tr

ng đ t ........................................................... 16

1.3.4. Tác đ ng nh h

ng đ n h sinh thái ................................................................ 17

1.3.5. Tác đ ng nh h

ng đ n kinh t - xã h i .......................................................... 18

1.4. Kinh nghi m c a m t s n c trong qu n lý tác đ ng môi tr ng c a ho t đ ng
khai thác than ................................................................................................................... 21
1.5. Nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài .............................................. 23
K t lu n ch

ng 1 ............................................................................................................ 24

CH
NG 2: TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ TÁC
NG MÔI TR
NG
C A HO T
NG KHAI THÁC THAN T I VÙNG C M PH ............................. 26
2.1. Khái quát chung v vùng than C m Ph , t nh Qu ng Ninh ...................................... 26
2.2. Hi n tr ng khai thác than c a vùng C m Ph ........................................................... 27
2.2.1. Hi n tr ng c a m khai thác than h m lò .......................................................... 27
2.2.2. Hi n tr ng c a m khai thác than l thiên ......................................................... 33
2.3. Ngu n gây tác đ ng nh h

ng đ n môi tr

ng c a khai thác than ........................ 38


2.3.1. Ngu n gây tác đ ng do n

c th i ...................................................................... 38

2.3.2. Ngu n gây tác đ ng do khí th i ......................................................................... 39
2.3.3. Ngu n gây tác đ ng do ch t th i r n ................................................................. 41
2.4. Tác đ ng môi tr

ng do khai thác than t i vùng than C m Ph ............................... 43

2.4.1. Tác đ ng đ n môi tr

ng không khí .................................................................. 43

2.4.2. Tác đ ng đ n môi tr

ng n

2.4.3. Tác đ ng đ n môi tr

ng đ t ............................................................................. 45

c .......................................................................... 44

2.4.4. Tác đ ng đ n h sinh thái .................................................................................. 46
2.5. Th c tr ng công tác qu n lý môi tr

ng t i vùng than C m Ph ............................. 46

2.5.1. Các gi i pháp kinh t và chính sách ................................................................... 46
2.5.1.1. Gi i pháp kinh t ......................................................................................... 46
2.5.1.2. Gi i pháp chính sách ................................................................................... 50
2.5.2. Các gi i pháp k thu t ....................................................................................... 52
2.5.2.1. Các gi i pháp gi m thi u tác đ ng c a n

c th i ....................................... 52

2.5.2.2. Các gi i pháp gi i thi u tác đ ng c a khí th i ............................................ 54
2.5.2.3. Các gi i pháp x lý ch t th i r n ................................................................ 60
2.6. ánh giá chung v công tác qu n lý và gi m thi u tác đ ng môi tr ng t i vùng
than C m Ph trong th i gian qua.................................................................................... 65
2.6.1. Nh ng thành qu đ t đ

c ................................................................................. 65

2.6.1.1. V b máy qu n lý môi tr

ng ................................................................... 65

2.6.1.2. V th ch , công c qu n lý môi tr ng c a ngành than chuyên trách v
b o v môi tr ng .................................................................................................... 67
2.6.1.3. V áp d ng các công ngh c i ti n, các công ngh s n xu t s ch h n có
hi u qu trong s n xu t và b o v môi tr ng c a ngành than................................ 68
2.6.1.4. V n đ đào t o ngu n l c, nâng cao ý th c và trách nhi m trong b o v
môi tr ng ............................................................................................................... 69
2.6.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân ......................................................................... 71
2.6.2.1. V b máy qu n lý môi tr

ng ................................................................... 71

2.6.2.2. V th ch , công c qu n lý môi tr ng c a ngành than chuyên trách v
b o v môi tr ng .................................................................................................... 71
2.6.2.3. V áp d ng các công ngh c i ti n, các công ngh s n xu t s ch h n có
hi u qu trong s n xu t và b o v môi tr ng c a ngành than................................ 72
2.6.2.4. V n đ đào t o ngu n l c, nâng cao ý th c và trách nhi m trong b o v
môi tr ng ............................................................................................................... 73


K t lu n ch

ng 2 ............................................................................................................ 73

CH

NG 3:
C A HO T

XU T CÁC GI I PHÁP QU N LÝ TÁC
NG MÔI TR
NG
NG KHAI THÁC THAN T I VÙNG C M PH ............................. 75

3.1.

nh h

ng phát tri n c a ngành Công nghi p than Vi t Nam ............................... 75

3.2. D báo di n bi n môi tr
3.2.1. N

ng t i vùng than C m Ph .............................................. 77

c th i m ..................................................................................................... 77

3.2.2. B i và khí th i .................................................................................................... 79
3.2.3. Ch t th i r n ....................................................................................................... 79
3.3. Xác đ nh nh ng tác đ ng nh h ng do di n bi n môi tr ng đ i v i kinh t - xã
h i vùng than C m Ph .................................................................................................... 80
3.4.
xu t các gi i pháp kinh t - k thu t trong qu n lý tác đ ng nh h ng c a ho t
đ ng khai thác than t i vùng C m Ph ............................................................................ 81
3.4.1. Các gi i pháp kinh t và chính sách ................................................................... 81
3.4.1.1. Các gi i pháp kinh t .................................................................................. 81

3.4.1.2. Các gi i pháp chính sách ............................................................................ 83
3.4.2. Các gi i pháp k thu t ....................................................................................... 85
3.4.2.1. Các gi i pháp v c i t o ph c h i môi tr

ng bãi th i, khai tr

ng ........... 85

3.4.2.2. Các gi i pháp v x lý và gi m thi u tác đ ng c a n

c th i .................... 86

3.4.2.3. Các gi i pháp v gi m thi u tác đ ng đ i v i môi tr

ng không khí ......... 88

3.4.2.4. Các gi i pháp v x lý ch t th i r n ............................................................ 92
K t lu n ch

ng 3 ............................................................................................................ 92

K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................................................... 95
1. K t lu n ........................................................................................................................ 95
2. Ki n ngh ...................................................................................................................... 96


DANH M C CÁC HÌNH V

Tên hình

S trang

Hình 1.1. S đ nguyên t c h th ng khai thác kh u theo l p đ ng

3

Hình 1.2. M t s thi t b làm t i đ t đá s d ng t i các m l thiên Vi t Nam

6

Hình 1.3. M t s lo i máy xúc đang s d ng t i các m than l thiên

7

Hình 2.1. S đ công ngh kèm dòng th i c a m khai thác than l thiên

40

Hình 2.2. S đ công ngh kèm dòng th i c a m khai thác than h m lò

40

Hình 2.3. Gi i pháp thông gió ph bi n t i các đ

54

ng lò đào

Hình 2.4. Máy khoan BFRK 1

55

Hình 2.5. S đ đ c tr ng c a h th ng phun n
đào lò
Hình 2.6. S đ thi t b phun s

c d p b i trang b cho máy

ng mù cao áp t i m Khe Chàm

55
56

Hình 2.7. Chi ti t vòi phun d p b i t i đ u máng cào xu ng xe goòng

57

Hình 2.8. Chi ti t b trí vòi phun t i đi m rót than gi a máng cào lên xe
goòng

57

Hình 2.9. S đ công ngh d p b i cho tuy n v n t i

57

Hình 2.10. Công ngh khoan l mìn theo ph
d ng máy khoan t hành

58

ng pháp khoan đ p xoay, s

Hình 2.11. Kho l u gi t m th i ch t th i nguy h i t i Công ty than Quang
Hanh

61

Hình 2.12. Nhà máy x lý ch t th i nguy h i c a TKV

62

Hình 2.13. Bãi th i Nam èo Nai tr

c khi c i t o, ph c h i môi tr

Hình 2.14. Bãi th i Nam èo Nai sau khi c i t o, ph c h i môi tr
Hình 2.15. S đ h th ng qu n lý môi tr

ng
ng

ng c a TKV

Hình 2.16. S đ t ch c h th ng qu n lý môi tr

ng t i các đ n v m t c p

64
65

66
67

Hình 3.1. M t c t đi n hình mô ph ng hình th bãi th i

86

Hình 3.2. S đ công ngh x lý n

87

c th i m đ xu t


DANH M C CÁC B NG BI U

Tên b ng

S trang

B ng 1.1: B ng các thông s c b n c a h th ng khai thác và ch tiêu kinh t
- k thu t t i m t s m l thiên l n

3

B ng 1.2: M t s ch tiêu khoan - n mìn t i các m l thiên

5

B ng 2.1: L u l

38

ng n

c th i phát sinh c a các m t i vùng than C m Ph

B ng 2.2: Kh i l ng ch t th i r n phát sinh c a m các m t i vùng than
C m Ph theo các n m

41

B ng 2.3: Chi phí b o v môi tr

47

ng giai đo n 2010-2014

B ng 2.4: T ng h p danh m c các tr m x lý n
Ph

c th i m t i vùng than C m

B ng 2.5: Danh m c các bãi th i đã đ c c i t o, ph c h i môi tr
đo n 2003 đ n nay t i vùng than C m Ph
B ng 3.1: D báo s n l
2030

ng giai

ng khai thác than vùng C m Ph giai đo n 2015-

B ng 3.2: D báo l ng n
giai đo n 2015-2030

c th i m phát sinh t i vùng than vùng C m Ph

B ng 3.3: D báo l ng n
Ph giai đo n 2015-2030

c th i sinh ho t phát sinh t i vùng than vùng C m

53
65
78
78
78

B ng 3.4: D báo t i l

ng b i trong khai thác l thiên 2015-2030

79

B ng 3.5: D báo t i l

ng khí th i trong khai thác l thiên 2015-2030

79

B ng 3.6: D báo kh i l

ng đ t đá th i phát sinh giai đo n 2015-2030

80

B ng 3.7: D báo t ng l

ng ch t th i r n sinh ho t phát sinh

80


DANH M C KÝ HI U VI T T T
Ký hi u

Ý ngh a

BTNMT

B Tài nguyên và Môi tr

BVMT

B o v môi tr

CBCNV

Cán b công nhân viên

CKBVMT

Cam k t b o v môi tr

ng

CTLT

Công tr

CTNH

Ch t th i nguy h i

TM

ánh giá tác đ ng môi tr
H i đ ng thành viên

KHCN

Khoa h c Công ngh

QCVN

Quy chu n Vi t Nam

QTMT
TKV
TKKT

TVN
UBND
WHO

ng

ng l thiên

H TV

Q

ng

ng

Quy t đ nh
Quan tr c môi tr

ng

T p đoàn Công nghi p Than - Khoáng s n Vi t Nam
Thi t k k thu t
T ng Công ty than Vi t Nam (nay là T p đoàn Công nghi p Than kho ng s n Vi t Nam)
y ban nhân dân
World Health Organization (T ch c Y t th gi i)


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
S phát tri n c a ngành công nghi p khai thác than đóng vai trò quan tr ng
đ i v i n n kinh t qu c dân, thông quan vi c cung c p công n vi c làm cho m t
l

ng lao đ ng l n, góp ph n n đ nh và phát tri n kinh t đ t n

c. Ngoài ra, vi c

thúc đ y s phát tri n b n v ng c a ho t đ ng khai thác than còn đóng vai trò n
đ nh an ninh n ng l

ng c a đ t n

c tr

c nh ng thách th c c a quá trình đ i

m i.
Ngoài nh ng đóng góp trong vi c thúc đ y phát tri n kinh t - xã h i, ngành
công nghi p khai thác than đã và đang th i ra môi tr

ng m t l

ng l n các ch t

gây ô nhi m. S ô nhi m trong quá trình khai thác, không ch tác đ ng tiêu c c đ n
môi tr

ng sinh thái, mà còn gây nên nh ng tác đ ng nh h

ng đ n kinh t - xã

h i c a vùng khai thác.
Trong nh ng n m v a qua, vi c áp d ng các gi i pháp kinh t - k thu t
trong qu n lý tác đ ng môi tr

ng trong ho t đ ng khai thác than đã cho th y

nh ng chuy n bi n tích c c trong công tác b o v môi tr
sách pháp lu t v môi tr

ng ngày càng đ

ng. Thêm vào đó, chính

c hoàn thi n và có tính th c ti n trong

vi c ki m soát m c đ gây ô nhi m c a các ch ngu n th i. Do đó, công tác b o v
môi tr

ng c a ngành công nghi p khai thác than c ng t ng b

và đáp ng các yêu c u v ch t l

ng đ i v i môi tr

cđ

c hoàn thi n

ng.

Tuy nhiên, vi c đánh giá m t cách t ng th v th c tr ng di n bi n môi
tr

ng, th c tr ng các gi i pháp kinh t - k thu t trong qu n lý, nh ng thành qu

và nh ng m t h n ch trong công tác môi tr
than ch a đ
môi tr

ng đ i v i t ng khu v c khai thác

c th c hi n. Vì v y, c n thi t có nh ng đánh giá c th v v n đ n

ng t i các khu v c khai thác than, đ làm c s đánh giá các gi i pháp đã

th c thi trong vi c b o v môi tr

ng t i các vùng khai thác than.

T th c t nêu trên, tác gi l a ch n đ tài nghiên c u v i tên g i “Gi i pháp
kinh t - k thu t trong qu n lý tác đ ng môi tr

ng c a ho t đ ng khai thác

than t i vùng C m Ph , t nh Qu ng Ninh” v i mong mu n nghiên c u th c tr ng
ch t l
tr

ng môi tr

ng và nh ng gi i pháp qu n lý, ki m soát v n đ ô nhi m môi

ng c a ho t đ ng khai thác than t i vùng than C m Ph , t nh Qu ng Ninh.

2. M c đích c a đ tài
- Phân tích và đánh giá th c tr ng di n bi n môi tr

ng c a ho t đ ng khai

thác than t i vùng C m Ph , t nh Qu ng Ninh. Xác đ nh nguyên nhân gây ô nhi m,
nh ng tác đ ng môi tr

ng đ n con ng

i, xã h i và h sinh thái.

- Phân tích và đánh giá các gi i pháp kinh t - k thu t trong qu n lý tác
đ ng môi tr

ng trong ho t đ ng khai thác than vùng C m Ph , t nh Qu ng Ninh.
xu t các gi i pháp qu n lý tác đ ng nh h

-

ng đ n môi tr

ng c a ho t

đ ng khai thác than vùng than C m Ph , t nh Qu ng Ninh.
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u

tr

it

ng nghiên c u c a đ tài là nh ng tác đ ng nh h

ng đ n môi

ng c a ho t đ ng khai thác than, và đ xu t các gi i pháp kinh t - k thu t đ

qu n lý tác môi tr

ng t i vùng than C m Ph , t nh Qu ng Ninh.

- Ph m vi nghiên c u v không gian c a đ tài là các c s khai thác than t i
vùng C m Ph .
- Ph m vi nghiên c u v th i gian c a đ tài là s li u thu th p, kh o sát và
các báo cáo đã th c hi n trong th i gian qua.
trong qu n lý tác đ ng môi tr

xu t gi i pháp kinh t - k thu t

ng trong ho t đ ng khai thác than t i vùng C m Ph

cho giai đo n 2015-2030.
- Ph m vi nghiên c u v n i dung c a đ tài là các gi i pháp qu n lý t ng
h p v môi tr

ng, nh m ki m soát và gi m thi u tác đ ng môi tr

ng trong ho t

đ ng khai thác than t i vùng C m Ph .
4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

Các cách ti p c n và ph
- Ph

ng pháp nghiên c u đ

ng pháp thu th p: Trong quá trình làm lu n v n, tác gi đã đi th c đ a

m t s m t i vùng Qu ng Ninh (m Núi Béo,
D

c tác gi v n d ng g m:

èo Nai, Th ng Nh t, Khe Chàm,

ng Huy...) đ thu th p s li u quan tr c môi tr

ng và m t s báo cáo k t qu


ho t đ ng c a m m t s n m g n đây. Ngoài ra, tác gi c ng đã tham kh o m t s
tài li u v qu n lý ho t đ ng khai thác khoáng s n, qu n lý công tác môi tr

ng có

liên quan.
- Ph

ng pháp th ng kê: Trong quá trình làm lu n v n, tác gi đã thu th p s

li u th ng kê v tính hình khai thác, s li u v quan tr c môi tr

ng đ nh k c a m

đ ph c v cho vi c đánh giá tr c tr ng ho t đ ng khai thác than và di n bi n ch t
l

ng môi tr

l

ng ngu n ch t th i phát sinh trong ho t đ ng khai thác than c a các m .
- Ph

ng t i vùng than C m Ph . Ngoài ra, tác gi đã th ng kê đ
ng pháp phân tích s li u: Các s li u th ng kê đ

ct i

c tác gi s d ng

đ đánh giá th c tr ng ho t đ ng khai thác c a các m , th c tr ng công tác qu n lý,
th c tr ng ch t l

ng môi tr

ng trong khu v c nghiên c u. D a trên quy ho ch

phát tri n c a vùng và tính ch t c a ngu n th i, tác gi d báo di n bi n ch t l
môi tr

ng

ng c a vùng than C m Ph , t đó đ xu t m t s gi i pháp nh m qu n lý

tác đ ng nh h

ng đ n môi tr

ng do ho t đ ng khai thác than.

5. Ý ngh a khoa h c c a đ tài
tài h th ng hóa c s lý lu n v các gi i pháp kinh t - k thu t trong

qu n lý tác môi tr

ng c a ho t đ ng khai thác than t i khu v c nghiên c u. Nh ng

k t qu nghiên c u c a lu n v n s góp ph n hoàn thi n các gi i pháp kinh t - k
thu t trong qu n lý, ki m soát ch t l
góp ph n gi m thi u đ
6. K t qu đ t đ

ng môi tr

ng t i các vùng khai thác than,

c các tác đ ng gây ô nhi m môi tr

ng.

c

- Phân tích tình hình phát tri n và đ nh h

ng phát tri n c a ngành công

nghi p than t i Vi t Nam.
- ánh giá đ
v i môi tr

ng n

c hi n tr ng di n bi n môi tr

ng và các gi i pháp qu n lý đ i

c và không khí t i vùng than C m Ph , t nh Qu ng Ninh. Nh n

di n và đánh giá đúng m c đ gây ô nhi m.
- ánh giá th c tr ng các gi i pháp qu n lý và h th ng chính sách liên quan
đ n môi tr
-

ng c a ngành công nghi p khai thác than.
xu t các gi i pháp qu n lý tác đ ng nh h

ng đ n môi tr

ng c a ho t


đ ng khai thác than t i vùng C m Ph , t nh Qu ng Ninh.
7. B c c c a lu n v n
Ngoài ph n m đ u, k t lu n và ki n ngh , lu n v n g m có 3 ch

ng n i

dung chính sau:
Ch
khai thác
Ch

ng 1: Ho t đ ng khai thác than và tác đ ng môi tr

ng c a ho t đ ng

Vi t Nam
ng 2: Th c tr ng công tác qu n lý tác đ ng môi tr

ng c a ho t đ ng

khai thác than t i vùng C m Ph
Ch

ng 3:

xu t các gi i pháp qu n lý tác đ ng môi tr

khai thác than t i vùng C m Ph

ng c a ho t đ ng


1

CH

NG 1: HO T

TR

NG KHAI THÁC THAN VÀ TÁC

NG C A HO T

NG KHAI THÁC THAN

NG MÔI

VI T NAM

1.1. Vai trò c a ngành than trong n n kinh t qu c dân
Ngành công nghi p khai thác than cung c p m t ngu n n ng l

ng đáng k

góp ph n thúc đ y s phát tri n c a m i qu c gia, và đ c bi t có ý ngh a s ng còn
trong vi c duy trì và phát tri n công nghi p s n xu t đi n. D báo c a ngành đi n
đ n n m 2030, kho ng 39% l
than. L

ng đi n s n xu t ra trên toàn th gi i là t ngu n

ng tiêu th than c ng đ

n m 2030. H u h t các n

th gi i. M t s n
n ng l

m c 0,9÷1,5% t nay cho đ n

c khai thác than cho nhu c u tiêu dùng n i đ a, ch có

kho ng 18% than dành cho th tr
(ch y u là Trung Qu c,

c d báo s t ng

n

ng xu t kh u. Th tr

), chi m kho ng 54% l

ng than l n nh t là châu Á
ng than tiêu th trên toàn

c khác không có than ph i nh p kh u than cho các nhu c u v

ng nh : Nh t B n; ài B c và Hàn Qu c.
Vi t Nam n m trong top nh ng n

v i khu v c và trên th gi i. T ng tr

c tiêu th n ng l

ng t

ng đ i l n so

ng kinh t liên t c v i t c đ khá cao c a

Vi t Nam giúp c i thi n m c s ng c a ng

i dân và làm t ng nhu c u s d ng n ng

l

ng. D báo nhu c u đi n c a Quy ho ch

i n VII, t ng tr

ng nhu c u n ng

l

ng c a Vi t Nam là 8,1÷8,7% giai đo n (2001-2020), trong đó n m 2010 trên

100 t kWh, n m 2020 là 330÷362 t kWh, n m 2030 là 695÷834 t kWh. Nhu c u
than riêng cho ngành đi n vào n m 2020 v i công su t các nhà máy đi n than là 36
nghìn MW đ s n xu t 154,44 t kWh, s tiêu th 67,3 tri u t n than. N m 2030,
công su t các nhà máy nhi t đi n than là 75.748,8MW đ s n xu t 391,980 t kWh,
tiêu th t i 171 tri u t n than (Nguy n Chí Quang, 2014, TKV).
Vi t Nam là n
phân b ch y u

c có ti m n ng v tài nguyên than, bao g m: Than anthracite

các b than Qu ng Ninh, Thái Nguyên, sông

à, Nông S n, v i

t ng tài nguyên đ t trên 18 t t n. B than Qu ng Ninh là l n nh t v i tài nguyên
tr l

ng đ t trên 9 t t n, trong đó h n 4 t t n than đã đ

đ m b o đ tin c y. B than Qu ng Ninh đã đ

c th m dò và đánh giá

c khai thác t h n 100 n m nay


2

ph c v t t cho các nhu c u trong n

c và xu t kh u. Than á bitum

trong b than sông H ng tính đ n chi u sâu -1.700m (d
nguyên tr l
t p trung

ng đ t 36,960 t t n. Than bùn v i tr l

im cn

ph n l c đ a
c bi n) có tài

ng kho ng 7 t m3, ch y u

đ ng b ng sông C u Long v i kho ng 5 t t n (Nguy n Chí Quang,

2014, TKV).
Vi c ti n hành khai thác than đ m b o cho nhu c u s n xu t đi n hi n nay
ch y u t p trung
m t s m than

B than

ông B c (trên đ a bàn t nh Qu ng Ninh), ngoài ra có

các t nh Thái Nguyên, L ng S n, Nông S n v i s n l

ng 46,98

tri u t n; 48,28 tri u t n; 44,33 tri u t n và 42,85 tri u t n than nguyên khai t

ng

ng v i các n m 2010, 2011, 2012 và 2013. K ho ch dài h n c a ngành than ph n
đ u đ n n m 2015 s n l

ng than th

ng ph m đ t 55 tri u t n và kho ng 65÷60

tri u t n than vào n m 2020, và 66÷70 tri u t n vào n m 2025, trên 75 tri u t n vào
n m 2030, t

ng đ i phù h p v i m c tiêu phát tri n khai thác than đã đ

c Chính

ph phê duy t theo Quy ho ch phát tri n ngành than (Quy ho ch 60) và k ho ch
s n xu t kinh doanh 5 n m 2011-2015 c a T p đoàn Công nghi p Than - Khoáng
s n Vi t Nam (TKV) nh m đáp ng t i đa nhu c u s d ng than trong n
ph n b o đ m an ninh n ng l

c, góp

ng qu c gia (Nguy n Chí Quang, 2014, TKV).

T p đoàn Công nghi p Than - Khoáng s n Vi t Nam đ

c giao quy n qu n

lý và s d ng tài nguyên theo quy đ nh c a pháp lu t, đóng vai trò thúc đ y phát
tri n kinh t g n li n v i b o đ m an ninh n ng l
kinh t c a TKV n m 2014 doanh thu

ng c a qu c gia. Theo báo cáo

c đ t 108.929 t đ ng, t ng 14% so v i

n m 2013. Trong đó, doanh thu s n xu t than đ t 53.172 t đ ng; l i nhu n đ t
2.500 t đ ng, b ng 125% v i ch tiêu k ho ch đ ra. N p ngân sách Nhà n
12.000 t đ ng, t ng 11% so v i k ho ch; ti n l

ng bình quân c a ng

c

i lao đ ng

đ t 8,2 tri u đ ng/ng

i/tháng, riêng thu nh p bình quân c a lao đ ng s n xu t than

đ t 8,6 tri u đ ng/ng

i/tháng.

1.2. Th c tr ng phát tri n c a ngành Công nghi p than Vi t Nam
T p đoàn Công nghi p Than - Khoáng s n Vi t Nam (TKV) là đ n v qu n
lý và đi u hành s n xu t, cung ng g n nh toàn b than t i Vi t Nam.


3

Hi n nay, s n l
trên c n

ng khai thác than t p trung ch y u t i 3 t nh thành chính

c bao g m: Qu ng Ninh, Thái Nguyên và L ng S n. Trong đó, t nh

Qu ng Ninh chi m đa s phân b ch y u t i các vùng C m Ph , Hòn Gai và
Tri u - Uông Bí, chi m 96% t ng s n l

ông

ng than khai thác c a toàn ngành.

1.2.1. H th ng khai thác và đ ng b thi t b
Trong nh ng n m g n đây, các m l thiên khai thác than t i Vi t Nam đ u
m r ng biên gi i c v chi u r ng và chi u sâu, s n l
l

ng than khai thác và kh i

ng đ t bóc l n, do đó h u h t các m đ u áp d ng h th ng khai thác kh u theo

l p đ ng v i góc d c b công tác đ

c nâng cao (22÷300) thay cho công ngh kh u

theo l p xiên (góc d c b công tác 15÷180).

Hình 1.1. S đ nguyên t c h th ng khai thác kh u theo l p đ ng [16]

Các thông s c b n c a h th ng khai thác hi n đang áp d ng t i Vi t Nam
và các ch tiêu kinh t k thu t đã đ t đ
đ

c t i m t s m l thiên l n trong ngành

c th hi n trong B ng 1.1.

B ng 1.1: B ng các thông s c b n c a h th ng khai thác và ch tiêu kinh t - k

t i m t s m l thiên l n
Cao
C c
èo
STT
Thông s
Hà Tu
Núi Béo
S n
Sáu
Nai
Kích th c khai tr ng:
- Dài (m)
4.400
3.000
3.500 1.464÷2.069 1.090÷1.570
- R ng (m)
2.900
2.500
2.600 573÷1568 805÷1.080
1
- Di n tích (ha)
670
270
325
- S t ng khai thác
42
40
48
24÷35

15÷24
- Chi u cao b m (m)
600
605
375÷720 312÷525
225÷360
2 C t sâu đáy m
-300
-375
-345
-220
-135
3 Chi u cao t ng (m)
15
12÷15 13÷15
15
12
Chi u r ng m t t ng
4
30÷40 25÷30 25÷30
30÷35
25÷40
công tác (m)

thu t
XN
917
1.430
775
93,7

37
370
-170
10
20÷32


4

Thông s

STT

Cao
S n

C c
Sáu

èo
Nai

Hà Tu

Núi Béo

XN
917

Chi u r ng gi i kh u

15
13÷15 13÷15
13÷15
12÷15 14÷16
(m)
Góc d c s n t ng (đ ) 60÷65 60÷65 60÷65
60÷70
60÷65 60÷70
Góc b công tác (đ )
23÷27 25÷30 25÷27
25÷28
22÷28 26÷30
Chi u r ng đ ng v n t i
23÷27
24
20÷22
20÷22
20÷22 15÷17
(m)
d c đ ng v n t i
8÷10
8÷10
8÷10
8÷10
8÷10
8÷10
(m)
t bóc (103m3)
1.138.100 699.479 586.106 110.000
78.000 53.550

3
Than khai thác (10 t n) 112.367 52.675 52.894
8.200
13.800
8.701
H s bóc trung bình
11,13
13,28
11,08
12,19
5,65
6,15
S n l ng đ t bóc
30÷60
44
31,8
25
20
10
(103m3/n m)
S n l ng than
3,5÷5,0
3,5
2,5
1,97
4,3
1,5
(103t n/n m)
(Ngu n: Báo cáo t ng k t n m 2012, Vi n Khoa h c Công ngh M - Vinacomin)

5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

Th c t trong s n xu t đã cho th y, vi c l a ch n h th ng khai thác này là
phù h p v i đi u ki n các m l thiên Vi t Nam, v i các u đi m n i b t nh : Ch
đ ng trong công tác bóc xúc đ t đá và đi u ch nh l ch bóc đá; tính c đ ng cao, phù
h p v i đ a hình đ i núi d

i moong sâu; gi m đ

c h s bóc trong giai đo n đ u

khai thác, nhanh chóng đ a m vào s n xu t d dàng; nâng cao s n l
c

ng đ xu ng sâu l n; gi m đ

c v n đ u t và do đó t ng đ

ng m do

c hi u qu s n

xu t.
Nh áp d ng công ngh khai thác linh ho t trong vi c đi u hòa ch đ công
tác m , cùng v i vi c đ u t các k thu t - thi t b m i ph c v công tác khoan, n
mìn, xúc b c và v n t i (theo h
t khi các m đ
m tb

ng t ng tính c đ ng và t ng công su t), đ c bi t

c trang b lo i máy xúc th y l c gàu ng

c đã hoàn thi n thêm

c công ngh đào sâu đáy m h p lý trong đi u ki n ch t ch i, đi u ki n đ a

ch t th y v n và đ a ch t công trình ph c t p. Nh đó đã t ng đ
sâu c a m (15÷20 m/n m), s n l
máy xúc th y l c gàu ng

c t c đ xu ng

ng than do đó đã t ng 2÷3 l n. Vi c s d ng

c v i vi c áp d ng công ngh xúc ch n l c phù h p đã

gi m t n th t than khi khai thác t 10÷15% xu ng còn 5÷7%, cho phép xúc các v a
than m ng đ n 0,3m, ti n hành phân lo i than có ch t l

ng cao ngay t i g

ng


5

khai thác, làm t ng giá tr m t t n than khai thác, ti t ki m tài nguyên, nâng cao
hi u qu s n xu t [16].
Tuy nhiên, nh ng n m g n đây, m t s m l n (m Cao S n, C c Sáu,

èo

Nai) đã ti n hành đ u t m t s lo i thi t b có công su t l n nh : Máy xúc có dung
tích g u 8÷12m3; ô tô t i tr ng 55÷96 t n; máy khoan đ

ng kính 230÷280mm.

Song, theo đánh giá th c t , các lo i thi t b này ch a đ t đ

c n ng su t theo đ nh

m c c a TKV. Nguyên nhân có th nh n th y là do các thi t b này đang đ

c vân

hành song song v i các t h p đ ng b thi t b có công su t v a và nh c c a m ,
nên không phát huy h t kh n ng làm vi c mang l i hi u qu kinh t cho các d án
m . Trong th i gian t i, đ đáp ng đ

c k ho ch s n l

ng do TKV đ ra, bên

c nh vi c đ u t m i và đ ng b nh ng lo i thi t b theo h

ng hi n đ i, c đ ng

và n ng su t cao (công su t l n) d n thay th các thi t b công su t nh đã h t kh u
hao, các m l thiên s xem xét tính toán và l a ch n thi t k các thông s c a h
th ng khai thác phù h p v i đ ng b thi t b công su t l n.
1.2.2. Công tác làm t i đ t đá s b
Các m than l thiên c a Vi t Nam có đi u ki n đ a ch t t

ng đ i đa d ng

và ph c t p. C u t o đ a t ng ch y u là cu i s n k t, cát k t, b t k t.

kiên c

c a đ t đá t trung bình y u đ n c ng (f=3÷14) tùy thu c t ng m . L p đ t ph b
phong hóa m nh, đ kiên c th p, tuy nhiên v n ph i làm t i s b b ng ph
pháp khoan n mìn tr

c khi ti n hành b c xúc. Kh i l

ng

ng đ t bóc, h s bóc và

các ch tiêu khoan n mìn t i các m l thiên l n c a Vi t Nam n m đ

c th hi n

trong B ng 1.2.
B ng 1.2: M t s ch tiêu khoan - n
èo
C c
STT
Tên ch tiêu
Nai
Sáu
Kh i l ng bóc đ t đá,
1
29,9
43,3
106m3
T l đ t đá ph i làm t i s
3
92,4
94,2
b ,%
4 T l đ t đá ph i n mìn, % 92,4
94,2
5 T l đ t đá ph i cày x i, %
7
c ng đ t đá ph i n mìn 11,5
10,8

mìn t i các m l thiên
Cao

XN
Hà
Núi
S n
917
Tu
Béo

TN á
Mài

32,1

11,4

21,9

21,8

29,9

98,2

68,9

58,9

48,6

38,9

98,2

68,9
8,5

38,1
10,5
10,1

38,9

11,8

54,9
1,7
10,7

10,1


6

STT

èo
Nai

Tên ch tiêu

C c
Sáu

Cao
S n

XN
917

Hà
Tu
7,5

Núi
Béo
8,5

TN á
Mài

c ng đ t đá ph i cày x i
Tiêu hao thu c n ,
9
495,9 425,6 490,1 222,5 244,5 180,6 160,3
kg/103m3
10 Mét khoan th c t , 1000m
743,7 930,1 974,1 315,3 303,6 181,8 321,0
H s s d ng mét khoan,
11
93,7

89,1
91,3
95,1
90,7
95,0
94,0
%
12 H s phá đá l thiên, m3/mk. 37,2
43,9
32,3
25,0
39,6
45,7
36,3
(Ngu n: Th ng kê các ch tiêu công ngh ch y u đã th c hi n các n m 1995-2012, TKV)
8

Ngoài ra, t i các m Hà Tu, Núi Béo t n m 2011 đã đ u t s d ng các máy
cày x i đ làm t i s b m t ph n đ t đá và b
công ngh tiên ti n, ít gây ô nhi m môi tr

c đ u đã cho th y hi u qu .

ng và đ m b o hi u qu

ây là

nh ng khu

v c g n dân c . Ngoài vi c làm t i đ t đá máy x i còn có kh n ng phá mô chân

t ng mang l i hi u qu kinh t cao.

Máy khoan xoay c u C
-250
Máy x i D475A trên t ng t i m Núi Béo
Hình 1.2. M t s thi t b làm t i đ t đá s d ng t i các m l thiên Vi t Nam [16]

1.2.3. Công tác xúc b c
Công tác xúc b c trên các m l thiên khai thác than hi n nay

Vi t Nam s

d ng r ng rãi các lo i máy xúc tay g u (máy xúc tay g u kéo cáp và máy xúc th y
l c g u thu n ho c ng

c) có dung tích g u 4,6÷12m3 đ xúc đá. Xúc than ch y u

dùng máy xúc th y l c g u ng

c có dung tích g u ph bi n 2,8÷3,3m3.

S máy xúc tham gia xúc b c đ t đá và khai thác than hi n nay
thiên l n (m C c Sáu, Cao S n,

các m l

èo Nai, Hà Tu, Núi Béo) là 15÷20 chi c, ch


7

y u v n s d ng máy xúc EKG do Liên Xô (c ) ch t o v i dung tích gàu xúc
4,6÷8,0m3, đã qua nhi u l n trung đ i tu, ch t l

ng ch y u lo i C, đa s đã h t

kh u hao, th i gian ho t đ ng c a các máy xúc đ t 44÷71% th i gian n m. N ng
su t c a máy xúc EKG-4,6 và EKG-5A đ t 533.645÷790.883 m3/n m, trung bình
730.000 m3/n m [16].
Trong nh ng n m tr

c đây, các m l n (m

èo Nai, C c Sáu và Hà Tu) đã

áp d ng đ ng b thi t b máy xúc EKG-4,6 và EKG-5 ph i h p v i ô tô 27÷58 t n
là t

ng đ i phù h p khi chi u sâu khai thác ch a l n, h s bóc th p, khai thác l p

nghiêng và s n l

ng không l n, ch a đòi h i c

ng đ khai thác l n. Tuy nhiên,

hi n nay các m càng xu ng sâu, chi u cao và cung đ v n t i t ng, khai thác v i h
s bóc l n thì các đ ng b trên b c l m t s nh
th p; chi phí b o d

c đi m nh : N ng su t thi t b

ng; s a ch a cao; s nhân viên ph c v t ng; s n xu t phân

tán; ph c t p cho công tác đi u hành s n xu t và b o d

ng s a ch a v n hành,

ph i thay đ i công ngh khai thác m i. Khi khai thác xu ng sâu, đ i công tác cao,
c

ng đ khai thác l n đòi h i ph i có s đ i m i v công ngh , thi t b khai thác

m i có th đ m b o t ng c

ng s n l

ng và hi u qu khai thác.

Máy xúc EKG-10
Máy xúc th y l c g u ng c PC-1800
Hình 1.3. M t s lo i máy xúc đang s d ng t i các m than l thiên [16]

Các lo i máy xúc th y l c v i dung tích g u 1,5÷12m3 đ

c các m đ u t

s d ng trong nh ng n m g n đây đã ch ng minh nh ng u đi m n i b t so v i lo i

8

máy xúc g u cáp nh : Áp l c lên n n nh ; c đ ng; qu đ o m m d o; xúc theo s
đ công ngh d

i m c máy đ ng; u vi t khi khai thác xu ng sâu. Nh ng n m

v a qua, do t ch c s n xu t t t, các lo i máy xúc th y l c dung tích g u nh h n
5m3 đã đ t đ

c n ng su t t

ng đ

ng v i máy xúc g u cáp EKG-5A trong cùng

đi u ki n, đ t 1,1÷1,3 tri u m3/n m [16]. Tuy nhiên, đ i v i các máy xúc có dung
tích g u trên 10m3, n ng su t lao đ ng bình quân ca th p h n đ nh m c, nguyên
nhân chính là do thi t b v n t i (ô tô) không đ ng b v i máy xúc.
1.2.4. Công tác v n t i
Các m l thiên t i Vi t Nam hi n nay s d ng hình th c v n t i ch y u là ô
tô. H u h t công tác v n t i đ t đá

các m s d ng ô tô có t i tr ng d

i 58 t n

v i nhi u ch ng lo i nh : Belaz 540 (27 t n); Belaz 548 (42 t n); HD-320 (32 t n);
CAT (36 t n); CAT-773 (58 t n). G n đây các m Cao S n, C c Sáu đã đ u t s
d ng th nghi m các xe lo i CAT-777D có t i tr ng 96 t n và xe HD-785 có t i

tr ng 86 t n.
V n t i than s d ng ch y u b ng ô tô có t i tr ng 15÷40 t n, ngoài ra còn
ph i h p ô tô v i b ng t i có chi u r ng 1.000÷1.200mm và đ

ng s t. Cung đ

v n t i than 1÷5km, bình quân 3,5km [16].
M t s m có kích th

c đáy m h n ch nh

èo Nai đã đ u t lo i ô tô

khung m m 3 c u, t i tr ng 20÷40 t n ph c v v n chuy n đ t đá và than. Trên b
m s d ng hình th c v n t i b ng b ng t i, còn trên m t b ng đ n nhà máy tuy n
than đ

c v n chuy n b ng đ

ng s t. Kho ng cách v n t i trung bình 3÷5km [16].

Vi c khai thác xu ng sâu nh h

ng r t l n đ n công tác v n t i do chi u

cao nâng t i, cung đ v n t i dài, s đo n cua vòng t ng. Các khai tr

ng đ u chia

ra thành nhi u khu v c khai thác và có nhi u bãi th i, m t s m có th t n d ng đ

th i trong. M t s b m b t t l , chuy n d ch làm ch p m t s t ng đã làm t ng
kh i l
khai tr

ng m và nh h

ng đ n công tác v n t i. H th ng đ

ng ch a đ m b o yêu c u k thu t nh :

công trình thoát n

c đã nh h

ng v n t i

m ts

d c d c; n n và m t đ

ng không nh đ n n ng su t v n t i.

ng;


9

1.2.5. Công tác đ th i và hi n tr ng bãi th i
Hàng n m các m l thiên Vi t Nam ph i đ th i kho ng 250÷280 tri u m3
đ t đá th i. Theo quy ho ch, t nay đ n h t n m 2015, t ng kh i l

ng đ t đá th i

còn l i c a các m kho ng 736,5 tri u m3, trung bình m i n m kh i l

ng đ th i

kho ng 235÷250 tri u m3. Các m l thiên vùng Hòn Gai còn l i kho ng 211,4 tri u
m3 đ t đá th i, các m vùng C m Ph còn l i 430,4 tri u m3. Vùng Uông Bí g n nh
k t thúc khai thác l thiên, ch còn m M o Khê khai thác l v a v i kh i l

ng đ t

đá th i kho ng 3,8 tri u m3. Các m than n i đ a còn l i kho ng 54 tri u m3 đ t đá
th i. Tính đ n h t n m 2012, các bãi th i l n vùng Hòn Gai còn dung tích đ th i
bao g m bãi th i ngoài Chính B c, bãi th i Ph B c, các bãi th i trong các m : Núi
Béo, Hà Tu, XN 917. Các m vùng C m Ph đ th i ch y u t i các bãi th i:

ông

Cao S n, B c Bàng Nâu và m t s bãi th i trong [16].
Nh m gi m thi u nh h

ng t i c nh quan môi tr

ng c a các thành ph H

Long, C m Ph , các bãi th i vùng Hòn Gai (bãi th i Chính B c) đ
đ đ n m c +256, các bãi th i vùng C m Ph (bãi th i

cđ

c thi t k

ông Cao S n) đ

c quy

ho ch đ th i đ n c t cao m c +300. Kh n ng m r ng các bãi th i c ng r t h n
ch do nh h

ng đ n công tác thoát n

c m t b ng. Vì v y, di n tích đ th i cho

các m vùng Qu ng Ninh hi n nay đang ngày càng thu h p, nhi u m đã ph i đ
th i t i các bãi th i m i xa h n, cung đ v n t i đ t đá th i ngày càng t ng, làm t ng
chi phí s n xu t c a các m .
Ngoài ra, m t đ c đi m quan tr ng trong công tác đ th i c a các m l thiên
vùng Qu ng Ninh là th

ng có chung bãi th i. Do đó, v n đ quy ho ch v trí đ

th i và trình t đ th i cho các m là h t s c ph c t p, th

ng có s ch ng chéo v

ranh gi i đ th i, trình t đ th i, gây khó kh n cho công tác đi u hành, qu n lý và
t ch c th c hi n c a các m .
c i t o, hoàn nguyên môi tr

M t khác, bên d

ng th i đi u này c ng gây khó kh n cho các d án

ng đang th c hi n.

i m t s bãi th i trong hi n đã hoàn thành đ th i ho c

đang đ th i, quy ho ch đ th i nh : Bãi th i trong Tây Phay K (m Hà L m); bãi
th i trong v a 14 cánh ông và bãi th i trong v a 14 cánh Tây (m Núi Béo); các bãi


10

th i trong moong khai thác l v a m Mông D
b ng ph

ng;… đ

c quy ho ch khai thác

ng pháp h m lò. Do quá trình đ th i ch a đ m b o ch ng th m trên toàn

b b m t bãi th i, các bi n pháp h n ch l

ng n

c tích đ ng

ch a th t s hi u qu nên có th gây nguy c b c n

h m lò phía d

bãi th i trong còn

c, m t an toàn khi khai thác

i.

1.2.6. Công tác thoát n

c và x lý bùn đáy moong

gi m di n tích ng p n
khô các m th

c và bùn trong quá trình khai thác, vào đ u mùa

ng tranh th đào sâu hình thành h th ng khai thác có đáy moong

nghiêng ho c đáy moong hai c p v i v trí thay đ i trong quá trình đào sâu. Mùa
m a ti n hành bóc đ t đá và khai thác than
đ

c s d ng làm h ch a n

các t ng trên cao, còn t ng d

i cùng

c. Nh ng tháng chuy n mùa t mùa m a sang mùa

khô, ti n hành b m c n moong đ vào đ u mùa khô có th đ a các thi t b xu ng
đáy moong ti n hành vét bùn, đào sâu và khai thác than. Sau khi k t thúc mùa m a
s ti n hành đào ph n cao c a h l u n

c, ti p đó ti n hành xu ng sâu thêm m t

phân t ng trong khu v c này, x lý bùn vào đào ph n th p c a h l u n
cùng t o nên ph n th p m i c a h l u n
h n ch l
m

c và cu i

c m i.

ng bùn trôi xu ng đáy moong, các m thi công h th ng

ng rãnh quanh đáy m . Tuy nhiên, không th h n ch hoàn toàn kh i l

xu ng đáy m . Theo th ng kê, hàng n m kh i l

ng bùn

ng bùn trôi l p xu ng đáy m

kho ng 20.000÷100.000 m3 [16].
1.2.7. Các gi i pháp môi tr
Vi c b o v môi tr
ngày càng đ

ng, c i t o và n đ nh bãi th i
ng trong khai thác than l thiên t i Vi t Nam hi n nay

c coi tr ng. Các d án c i t o, ph c h i môi tr

th i l thiên Vi t Nam đã đ

ng t i các m và bãi

c th c hi n b i các chuyên gia trong n

c (Vi n Khoa

h c Công ngh M - Vinacomin, Công ty Công ngh Tin h c Công ngh và Môi
tr

ng…) và n

c ngoài, v i m c tiêu phân tích, l a ch n ph

b o ph c h i môi tr
b o v môi tr
t o môi tr

ng án t i u, đ m

ng khu v c sau khi k t thúc khai thác, đáp ng các yêu c u v

ng và ph c v các m c đích có l i cho con ng

ng m ch y u g m:

i. Các gi i pháp c i


11

i v i các khai tr

-

ng l thiên đang ho t đ ng: Gi m l

b ng cách s d ng thu c n h p lý, t
và hào c đ nh vào m ; Ngu n n
nghi p, n

in

c th

ng b i trong m

ng xuyên trên các tuy n đ

ng

c th i và ch t th i t các m t b ng sân công

c b m t đáy moong đ
c mà có nh ng ph

c t p trung x lý tr

c khi hòa m ng môi

tr

ng, tùy lo i n

đ

c s d ng ph bi n nh t. M c dù đã có nhi u th c nghi m và áp d ng th c t

khác nhau đ gi m l

ng pháp x lý khác nhau, trong đó h l ng

ng b i khi n mìn và xúc b c nh ng ch a có bi n pháp nào

đem l i hi u qu th c s . C n ti p t c nghiên c u và c n đ
v i các m

c ngoài.

i v i moong khai thác đã k t thúc: Th c hi n l p đ y đ n m c thoát

n

n

c chia s kinh nghi m

c t ch y, ch ng th m b ng v t li u có đ th m th u nh trong tr

l thiên s ti p t c khai thác h m lò phía d

i, đi n hình nh : M Su i L i; l thiên

Vàng Danh… C i t o moong khai thác thành h ch a n
b c pn

ng h p m

c đ đi u hòa vi khí h u,

c ng m trong khu v c n u m không ti n hành khai thác ti p b ng h m

lò, đi n hình là m than Nông S n.
i v i bãi th i: Các gi i pháp c i t o n đ nh bãi th i bao g m: Áp d ng

ph

ng pháp th i theo phân t ng đ gi m xói mòn và t ng đ

th i ph i có đ d c không nh h n 2÷3%, h
vào rãnh thoát n

n đ nh; m t t ng bãi

ng vào phía trong đ d n n

c c đ nh b trí sát chân t ng th i; thi t l p m ng thoát n

cm a
ct i

m i chân t ng th i và chân bãi th i; t o đê ch n mép t ng đ m b o an toàn cho ng
và ph

ng ti n khi đi l i trên m t t ng, ng n n

th ng xu ng s

n t ng gây xói l s

i

c m t t ng không đ ch y tràn

n t ng; dùng gi i pháp đ p đê, đ p, d c theo

chân bãi th i t i các v trí phù h p v i đ a hình nh m m c đích ng n đ t đá, bùn th i
s t l , trôi l p xu ng vùng h l u, b o v chân t ng, làm m

ng thoát n

c. Các

gi i pháp ph xanh bãi th i, ph c h i th m th c v t bao g m: Ti n hành tr ng cây
hai bên đ

ng v n chuy n và tr ng cây, c trên s

n và m t bãi th i đã k t thúc s

d ng; l a ch n gi ng cây tr ng thông mã v , keo tai t

ng, keo lá tràm …, đ m b o

thích nghi nhanh v i đi u ki n khí h u và tính ch t đ t đá th i khu v c, h r phát
tri n m nh và có th ch u đ

c nh ng bi n đ ng vùi l p, trôi g c r … M t đ tr ng