Nghiên cứu giải pháp kỹ thuật neo đất để gia cường ổn định mái dốc ứng dụng xử lý mái dốc taluy đường cao tốc nội bài lào cai, lý trình KM45+300

L I TÁC GI
Sau m t th i gian thu th p tài li u, nghiên c u và th c hi n, đ n nay Lu n
v n th c s : “Nghiên c u gi i pháp k thu t Neo đ t đ gia c
d c.

ng d ng x lý mái d c taluy đ

ng cao t c N i Bài - Lào Cai, lý trình

KM45+300” đã hoàn thành đúng th i h n nh đ c
Tác gi xin chân thành c m n Tr

ng n đ nh mái

ng

ng đ

c phê duy t.

i h c Th y l i đã đào t o và quan

tâm giúp đ , t o m i đi u ki n cho tác gi trong quá trình h c t p và th c hi n lu n
v n này.
Tác gi c ng xin trân tr ng c m n TS. Hoàng Vi t Hùng đã tr c ti p t n
tình h

ng d n, c ng nh cung c p tài li u, thông tin khoa h c c n thi t cho lu n

v n.
Tác gi xin g i l i c m n đ n gia đình, b n bè, đ ng nghi p đã giúp đ ,

đ ng viên v tinh th n, v t ch t, th i gian đ cho tác gi có th đ t đ

c k t qu

hơm nay.
Trong q trình nghiên c u đ hồn thành lu n v n, tác gi khó tránh kh i
nh ng thi u sót, r t mong nh n đ

c nh ng l i góp ý, ch b o c a các th y, cô và

cán b đ ng nghi p đ i v i b n lu n v n.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

Tác gi

Tr n Th Th m


C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam
c l p – T do – H nh Phúc
---------------B N CAM OAN C A H C VIÊN
Kính g i:

- Ban giám hi u tr

ng

i h c Th y l i

- Khoa cơng trình và các phịng ban có liên quan
Tên tôi là: Tr n Th Th m
Ngày sinh: 12/8/1984
H c viên l p cao h c: 21C21
Mã s h c viên: 138580202058
Tôi xin cam đoan các n i dung sau đây:
1.

ây là b n lu n v n do b n thân tôi th c hi n d

is h

ng d n

c a TS. Hoàng Vi t Hùng.
2. Các s li u và k t qu nghiên c u trong lu n v n này là hoàn toàn
trung th c và không trùng l p v i b t c đ tài nào khác đã đ

c

công b .
Tôi xin hoàn toàn ch u trách nhi m tr

c pháp lu t v nh ng n i dung cam

đoan nêu trên.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

Tác gi

Tr n Th Th m


M CL C
M

U ....................................................................................................................1

I. Tính c p thi t c a đ tài .......................................................................................1
II. M c đích c a đ tài .............................................................................................1
III.

it

ng và ph m vi nghiên c u .....................................................................1

IV. Cách ti p c n và ph
CH

ng pháp nghiên c u .......................................................2

NG 1: T NG QUAN CÁC GI I PHÁP GIA C

NG

N

NH MÁI

D C ............................................................................................................................3
1.1. Nguyên nhân gây m t n đ nh mái d c ............................................................3
1.2. Phân lo i hi n t

ng s t tr

t mái d c

1.2.1. S t tr

t mái d c do hi n t

ng r a xói s

1.2.2. S t tr

t mái d c do hi n t

ng l bùn đá ................................................7

n d c ....................................4

1.2.3. Hi n t

ng tr

t đ t ................................................................................10

1.2.4. Hi n t

ng đá đ .....................................................................................11

1.2.5. Hi n t

ng đ t s t....................................................................................14

1.2.6. Phân tích nguyên nhân gây s t tr
1.3. Các gi i pháp t ng c

t mái d c taluy đ

ng giao thông ...16

ng n đ nh mái d c ....................................................17

1.3.1. Ph

ng pháp đ p đ t t i chân mái d c (Loading the Toe) ......................17

1.3.2. Ph

ng pháp thoát n

1.3.3. Ph

ng pháp dùng v i đ a k thu t (Geotextiles) ...................................20

1.3.4. Ph

ng pháp c c b n (Sheet piling):.......................................................21

1.3.5. Ph

ng pháp cân ch nh mái taluy (Regrading the Slope): ......................22

1.3.6. Ph

ng pháp n đ nh mái d c b ng c c (Piled-Slopes) ..........................22

1.3.7. Ph

ng pháp neo trong đ t (Soil Anchoring): ........................................23

1.3.8. Ph

ng pháp tr ng c trên mái d c (“Grassing-Over” the Slope) ..........24

1.3.9. Ph

ng pháp s d ng các k t c u ch n gi (Retaining Structures) ........25

1.3.10. Ph

ng pháp t h p ...............................................................................25

1.4. K t lu n ch
CH

Vi t Nam .........................................4

NG 2: C

2.1. S l

c (Drainage Methods).........................................18

ng 1 ..........................................................................................27
S

LÝ THUY T ......................................................................28

c v s phát tri n, ng d ng neo c đ nh mái d c

Vi t Nam ..........28


2.1.1. S l
2.1.2.

c v s phát tri n công ngh neo c đ nh mái d c ........................28

ng d ng neo c đ nh mái d c

Vi t Nam ...........................................28

2.2. Các d ng neo đ t và nguyên lý làm vi c .......................................................29
2.2.1. Phân lo i neo trong đ t ...........................................................................29
2.2.2. C u t o chung c a neo trong đ t ............................................................29
2.2.3. Nguyên lý ch ng nh c a thanh neo ......................................................30
2.2.4. Các nhân t
2.2.5. Các ph

nh h

ng đ n l c ch ng nh c a thanh neo .....................31

ng pháp xác đ nh kh n ng ch u t i c a neo trong đ t ............33

2.3. Tính tốn thi t k ............................................................................................39
2.4. Thi cơng neo trong đ t....................................................................................48
2.4.1. Nguyên t c thi công neo trong đ t ...........................................................48
2.4.2. Thi công neo trong đ t .............................................................................49
2.5. Quan tr c và s a ch a ....................................................................................63
2.5.1. Quan tr c ng x khi khai thác c a neo ..................................................63
2.5.2. Các bi n pháp s a ch a ...........................................................................67
2.6. K t lu n ch
CH

NG 3:

ng 2 ...........................................................................................67

NG D NG GIA C

MÁI D C

NG CAO T C N I BÀI

– LÀO CAI, LÝ TRÌNH KM45+300 .....................................................................68
3.1. V trí đ a lý......................................................................................................68
3.2. i u ki n đ a hình, đ a ch t cơng trình ..........................................................68
3.3.

c đi m cơng trình và các ph

ng án thi t k đ

c đ xu t .......................70

3.4. Phân tích ng d ng .........................................................................................71
3.4.1. Gi i thi u v ph n m m tính tốn...................................................................... 71
3.4.2 Các thơng s mơ hình và tr

ng h p tính .......................................................... 73

3.4.3. ánh giá so sánh tính kinh t c a các ph

3.5. K t lu n ch

ng án .............................................. 87

ng 3 ..........................................................................................91

K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................92

TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................93
I. Ti ng Vi t...........................................................................................................93
II. Ti ng Anh.................................................................................................................... 94


DANH M C HÌNH V
Hình 1.1: S t l mái d c trên đ

ng giao thơng .......................................................17

Hình 1.2: Ph

chân mái d c .......................................................18

ng pháp đ p đ t

Hình 1.3: Các d ng thi cơng th

ng g p trong P/p Thốt n

Hình 1.4: Hình nh m t thốt n
m t làng ven bi n

ng thu c v nh Runswick,

Yorkshire, Anh. ........................................................................19

Hình 1.5: Mơ hình c a ph
Hình 1.6: L

c c a mái d c trên đ

c ...............................19

ng pháp v i đ a k thu t v i 3 l p v i. .......................20

i đ a k thu t gia c

ng (Geogrids)....................................................21

Hình 1.7: Ph

ng pháp c c b n ................................................................................21

Hình 1.8: Ph

ng pháp cân ch nh mái d c ...............................................................22

Hình 1.9: Ph

ng pháp gia c

Hình 1.10: Ph

ng mái d c b ng hàng c c. .....................................23

ng pháp neo trong đ t .....................................................................24

Hình 1.11: C vetiver đ

c tr ng thành công đ b o v mái d c ............................24

Hình 1.12: Ph

ng pháp s d ng t

ng ch n...........................................................25

Hình 1.13: Ph

ng pháp s d ng t ng h p ..............................................................26

Hình 2.1: S đ c u t o c a neo trong đ t ................................................................29
Hình 2.2: Nguyên lý ch u l c c a thanh neo .............................................................30
Hình 2.3: Các hình th c m i neo gi ........................................................................32
Hình 2.4: (a) Neo đ t có d ng m r ng đáy hình tr trịn........................................32
(b) áy m r ng v i nhi u hình nón c t ...................................................................32
Hình 2.5: C u t o m i c c xo n ................................................................................36
Hình 2.6: S đ thi t k thanh neo ............................................................................47
Hình 2.6:

u neo quan tr c đi n hình cho dây neo ki u áp ....................................64

Hình 2.7:

u neo quan tr c đi n hình cho dây neo ki u thanh ...............................64

Hình 3.1: M t c t đ a ch t t i K45+300 đ
Hình 3.2: M t c t thi t k đ

ng cao t c N i Bài – Lào Cai..............74

ng t i K45+300 cao t c N i Bài - Lào Cai ...............75

Hình 3.3: Ki m tra n đ nh c c b mái trên c

m=1.5 (ph

Hình 3.4: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=1.5 (ph

ng án 1) ....................76
ng án 1) ........................76


Hình 3.5: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=1.5 -tr

ng h p đ c bi t ..............77

Hình 3.6: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=1.5 -tr

ng h p đ c bi t ..............77

Hình 3.7: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=1.5 -tr

ng h p đ c bi t ..............78

Hình 3.8: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=1.0, tr
th

ng h p làm vi c bình

ng .......................................................................................................................79

Hình 3.9: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=1.0 -tr

ng h p đ c bi t ..............79

Hình 3.10: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=0.5 -tr

ng h p đ c bi t ............80

Hình 3.11: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=0.5 -tr

ng h p đ c bi t ............81

Hình 3.12: Ki m tra n đ nh t ng th mái d c m=0.5 -tr

ng h p đ c bi t ............81

Hình 3.13: i u ki n biên xác đ nh s l

ng neo c n dùng .....................................83

Hình 3.14: K t qu tính n đ nh mái d c có neo gia c

ng Kminmin=1.789 ..........83

Hình 3.15: K t qu tính n đ nh mái d c có neo gia c

ng Kminmin=2.858 ..........84

Hình 3.16: K t qu tính n đ nh mái d c có neo gia c

ng Kminmin=2.648 ..........85

Hình 3.17: i u ki n biên mơ ph ng bài tốn ph

ng án 4 .....................................85

Hình 3.18: K t qu tính n đ nh mái d c k t h p t

ng ch n Kminmin=1.133 ......86

Hình 3.19: K t qu tính n đ nh mái d c k t h p t

ng ch n Kminmin=1.133 ......86

Hình 3.20: K t qu tính n đ nh mái d c k t h p t

ng ch n Kminmin=1.104 ......87


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: Phân lo i đ t s t c a S.G.Visniakov ........................................................14
B ng 1.2: Phân lo i đ t s t c a P.I.Puskin................................................................14
B ng 1.3: Nh n xét các ph

ng pháp gi

B ng 2.1: Giá tr tham kh o c

B ng 2.2: C

n đ nh mái d c: .....................................26

ng đ ch ng c t c a đ t .........................................34

ng đ ch ng c t c a đ t .....................................................................34

B ng 2.3: H s đi u ki n làm vi c m ......................................................................36
B ng 2.4: Các h s A, B tính s c ch u t i kéo c a c c xo n ...................................37
B ng 2.5: H s an toàn l c ch ng nh c a thanh neo .............................................44
B ng 2.6: H s an toàn v neo c a Trung Qu c ......................................................44
B ng 2.7: Các h s an toàn t i thi u đ

c ki n ngh đ thi t k neo đ n (BS

8081:1989) ................................................................................................................45
B ng 2.8: Bi n d ng c a m t neo, co ng n thép

ST và bi n d ng do ép ch t khe

n i ..............................................................................................................................59
B ng 2.9: Các b

c c ng kéo thép

ST b ng ph

ng pháp c ng sau .....................60

B ng 3.1: Các ch tiêu c lý c a các l p đ t .............................................................70
B ng 3.2: B ng kh i l

ng s b các ph

ng án .....................................................88

B ng 3.3: B ng khái tốn giá thành cơng trình .........................................................88


1

M

I. Tính c p thi t c a đ tài

U

Mái d c cơng trình g m mái d c t nhiên và mái d c nhân t o, mái d c t
nhiên th

ng th y nh s

mái ta luy đ

n đ i, núi… Mái d c nhân t o ch ng h n mái đê, đ p,

ng, mái b kênh m

ng.v.v… Dù mái t nhiên hay mái nhân t o thì

yêu c u n đ nh c a h th ng mái d c là yêu c u s m t. T c là mái d c không b
phá ho i tr

t.

V i di n tích đ i núi chi m đ n 70% và khí h u nhi t đ i gió mùa, h th ng
đ

ng giao thơng

các tuy n đ

Vi t Nam xu t hi n ph bi n hi n t

ng s t tr

t mái taluy c a

ng vùng núi, đ c bi t vào mùa m a l . Th c t hi n nay có nhi u gi i

pháp x lý n đ nh mái d c cơng trình. Các gi i pháp này ph thu c vào nhi u đi u
ki n xung quanh vì v y mà m c đ

n đ nh c ng nh giá thành xây d ng khác nhau

nhi u. Gi i pháp s d ng neo trong đ t đ gia c

ng mái d c là m t trong nh ng

gi i pháp m i đ

m c đ ph bi n nh ng đã ph n

c áp d ng

ánh nhi u u đi m v
t

n

c ta. Tuy ch a

t tr i c a gi i pháp. Gi i pháp cơng trình truy n th ng là

ng ch n tr ng l c, tuy nhiên đ th c hi n gi i pháp này có hai nh

c đi m l n

nh t là m t b ng thi công yêu c u l n, b b n. Th hai là t i tr ng ch t lên n n l n
và t n v t li u. Vì v y
n đ nh mái d c.

tài “Nghiên c u gi i pháp k thu t Neo đ t đ gia c

ng d ng x lý mái d c taluy đ

ng

ng cao t c N i Bài – Lào Cai, lý

trình KM45+300” có tính khoa h c và th c ti n, gi i quy t c p bách tình tr ng th c
t xây d ng hi n nay.
II. M c đích c a đ tài
- Phân tích c s khoa h c nguyên nhân d n đ n s c m t n đ nh mái d c;
-

xu t gi i pháp gia c

ng phù h p cho mái d c cơng trình;

ng d ng gi i pháp k thu t Neo đ t đ gia c

ng mái d c taluy đ

t c N i Bài – Lào Cai, lý trình KM45+300
III.

it

ng và ph m vi nghiên c u

- Nghiên c u t ng quan các gi i pháp gia c

ng b o v mái d c

- Nghiên c u c s lý thuy t c a neo trong đ t

ng cao

2

-

ng d ng gi i pháp neo đ t đ gia c

ng mái d c taluy đ

ng cao t c N i

Bài – Lào Cai, lý trình KM45+300
IV. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

- Thu th p, t ng h p và phân tích tài li u th c t (tài li u kh o sát đ a ch t,
tài li u thi t k , …) đ làm rõ nguyên nhân gây m t n đ nh mái d c
- Phân tích lý thuy t neo trong đ t và nguyên t c thi t k
- Mơ hình hóa bài tốn ng d ng.


3
CH

NG 1

T NG QUAN CÁC GI I PHÁP GIA C
Mái d c c a kh i đ t đá có th đ

NG

N

NH MÁI D C

c hình thành do các tác nhân t nhiên hay

nhân t o.
Mái d c t nhiên g m có mái d c do b xói mịn và chia c t nh mái d c
s

n đ i và thung l ng, vách b bi n ho c b sông; mái d c gom l i ho c tr m tích

nh mái d c l tích và đ ng b ng tr

c núi, mái d c tr

t và tr

t dịng.

Mái d c nhân t o g m có mái d c do đ p và mái d c do đào. Mái d c do đ p
nh kh i đ p và đ p, đ ng đ t th i và đ ng đ t đào. Mái d c đào là hào rãnh và các
h móng khơng đ

c ch ng đ .

T t c mái d c đ u có xu h

ng gi m đ d c đ n m t d ng n đ nh h n –

cu i cùng chuy n sang n m ngang và trong b i c nh này, m t n đ nh đ
ni m là khi có xu h

c quan

ng di chuy n và phá ho i – khi kh i đ t đá th c s di chuy n.

Các l c gây m t n đ nh liên quan ch y u v i tr ng l c và th m trong khi s c
ch ng phá ho i c b n là do hình d ng mái d c k t h p v i b n thân đ b n kháng
c t c a đ t và đá t o nên.
S di chuy n c a kh i đ t, đá có th x y ra do phá ho i c t d c theo m t m t
bên trong kh i hay do ng su t hi u qu gi a các h t gi m t o nên s hóa l ng
m t ph n hay tồn b .
1.1. Nguyên nhân gây m t n đ nh mái d c
Có nhi u nguyên nhân gây m t n đ nh mái d c. Theo th ng kê t các tài
li u nghiên c u v v n đ này thì các nguyên nhân gây m t n đ nh mái d c g m
có:
- Do s d ch chuy n ki n t o c a v trái đ t;
- Do m a t ng đ

m và áp l c n

c trong đ t;

- Do đ ng đ t và các tác đ ng rung c a máy móc;
- Do xói l c a dịng n
- Do b m hút n

c, do l quét;

c ng m nhanh;

- Do n ng h n, đ t b khô n t và gi m l c dính k t c a đ t;


4
- Do khai thác đ t quanh các mái d c không đúng quy đ nh c a k thu t.

-

Do gió m nh đ p vào các vách đ t đá th ng đ ng;
- Do phong hóa m t đ t, đá b xu t l trong khi thi cơng và khai thác cơng
trình;
Nh v y ngun nhân chung d n đ n hi n t

ng s t tr

t mái d c do nhi u

y u t , trong đó có các y u t thiên nhiên và có các y u t do con ng
1.2. Phân lo i hi n t
1.2.1. S t tr

ng s t tr

t mái d c

t mái d c do hi n t

i gây ra.

Vi t Nam

ng r a xói s

Khi ch y t các đ nh phân th y và các s

nd c

n d c xu ng, n

c m a gây ra tác

d ng đ a ch t to l n: r a trơi và r a xói các s n ph m m m r i t o nên các đ nh
phân th y và s

n d c đ hình thành các m

nh t đ nh, m t c t d c và các s

nd cc am

ng xói.

m t giai đo n phát tri n

ng xói đ t đ n s cân b ng nào đó,

s phát tri n b t đ u ch m l i, ng ng h n và d n d n t o các khe ho c các rãnh, chia
c t đ a hình.
Các m

ng xói chia c t sâu và mãnh li t khu đ t, làm gi m di n tích có ích trên

ph m vi r ng l n, gây b t l i cho các ho t đ ng kinh t , các m c đích xây d ng và s n
xu t nơng nghi p. M

ng xói r t có h i cho đ

ng sá và các cơng trình ch y dài theo

tuy n: làm t ng chi u dài tuy n, ph i đi tránh ho c xây d ng r t nhi u cơng trình,
đ

ng b h h ng và vi c xây d ng tuy n đ

tuy n đ

ng t ng lên nhi u l n do m

ng xói phát tri n thêm d c các tuy n.

B ng vi c m l , tháo m t các t ng n
d

i đ t, các m

ng m i khó kh n. Nhi u n i s c u trên

c và làm ki t qu ngu n d tr n

c

ng xói gây thi t h i l n cho vi c b o v các ngu n cung c p n

c.

Ngồi ra, chúng cịn phá ho i ch đ

m c a đ i thơng khí, làm cho đ t tr ng tr t

tr nên khơ c n và do đó làm gi m đ màu m c a đ t trên nh ng không gian r ng
l n. Do t o đ a hình chia c t và t ng đ d c b m t đ a hình, m

ng xói làm cho

q trình phong hóa phát tri n m nh h n, đ t ph b r a trôi mãnh li t kh i vùng đ t
canh tác.
Xói mịn b m t cịn g i là xói mịn th nh
làm nghèo l

ng làm gi m l

ng ch t h u c ,

ng nit và các nguyên t ch y u khác thu c ngu n dinh d

ng

5
khoáng c a th c v t trong đ t. Vi c r a trơi cịn làm cho các tính ch t v t lý và th y
lý c a th nh

ng x u đi, phá h ng c u trúc h p th c a đ t. L

d

ng m t đi (th nh

ng, kali, photpho, nit …) x p x b ng l

đ

c bón cho th nh

ng d n đ n th nh

ng nghèo đi, s n l

ng ch t dinh

ng phân khoáng
ng gi m rõ r t và

chi phí làm đ t t ng lên.
Nh ng v t li u moi chuy n do xói mịn b m t và theo tuy n còn gây tác h i
l n cho vi c b o v lãnh th và đi u ki n khai thác cơng trình. T i các đ a hình
tr ng, các s n ph m xói mịn ph trên các đ ng c , v

lãnh th dân c . Các s n ph m moi chuy n c a m
t c ngh n đ

nt

c, đ t nơng nghi p,

ng xói, các nón phóng v t làm

ng sá, kênh đào, sơng ngịi gây ra tình hu ng b t l i cho đ i s ng và

ho t đ ng c a dân c t i vùng (gây ng p l t), l p c n h ao ch a n
Giai đo n phát tri n m

ng xói quy t đ nh kích th

Theo A.X.Kơzimenkơ, c n c th tích (m3), chia các m
các lo i: rãnh xói: < 10; m

c,…

c và m t đ c a chúng.
ng xói đang ho t đ ng ra

ng xói nh : t 10 ÷ 100; trung bình: tù 100 ÷ 1000;

l n: t 1000 ÷ 10000; r t l n: > 10000.
Các nhân t

nh h

ng đ n s phát tri n m

ng xói

Cá nhân t quy t đ nh đi u ki n phát tri n q trình xói mòn trên các s
d c, đ nh phân th y và hình thành m ng m

n

ng xói – rãnh xói là các nhân t thiên

nhiên nh c u trúc đ a ch t, đ a hình, đi u ki n khí h u và th m th c v t t i khu v c
c ng nh các ho t đ ng kinh t c a con ng

i.

- C u trúc đ a ch t c a khu v c: là nhân t quan tr ng nh t, các nhân t khác
có tác d ng thúc đ y và làm t ng nhanh s phát tri n c a các m
ch m l i, làm trì tr s phát tri n đó. N u trên m t các s

ng xói ho c làm

n d c và đ nh phân th y

khơng có đ t đá d b tan rã và r a xói thì khơng th hình thành m
các đ t đá khác nhau, có th phát tri n quá trình s

n tích – r a trơi b m t, có th

xu t hi n các rãnh xói (giai đo n th nh t c a s phát tri n m
t

ng m

ng xói. Trên

ng xói), nh ng hi n

ng xói, rãnh xói ch phát tri n đ y đ trong nh ng đi u ki n đ a ch t nh t

đ nh, khi trên m t đ t có nh ng đ t đá v i thành ph n nh t đ nh (th

ng là đ t lo i

sét), v i tr ng thái nh t đ nh (kém ch t) và tính ch t nh t đ nh (d tan rã và r a xói).


6
N u b dày lo i đ t nh v y l n thì hình thành m

ng xói sâu, m t đ m

ng xói

cao, m c đ chia c t đ a hình l n, cịn khi di n phân b các lo i đ t nh v y có h n
và m ng thì m

ng xói khơng có ho c ít phát tri n.

Thành ph n, tính ch t đ t đá còn quy t đ nh đ c đi m hình thái c a các m
Ch ng h n kh i n t hình tr th ng đ ng t o nên các m
l

ng n

a hình: có nh h

ng r t m nh đ n s phát tri n m

c ch y và t c đ c a n

v i tích s gi a kh i l

ng n

c v i m t n a bình ph

c, cịn t c đ ch y đ

nghiêng); n u các thông s
- Khí h u đ a ph
m a, d ng, c
m at

ng n

n r t d c.

ng xói vì quy t đ nh

c. Ta bi t đ ng n ng c a dòng n

các đi u ki n khác đ u nh nhau thì kh i l
trung n

ng xói có s

ng xói.

c t l thu n

ng c a t c đ ch y, nên khi

c ch y ph thu c di n tích t p

c quy t đ nh b i chi u cao và góc d c c a s

n (đ

y t ng lên thì t t nhiên t c đ ch y c ng t ng lên.
ng: l

ng n

c ch y gây ra xói mịn ph thu c l

ng

ng đ và s phân b m a trong n m. Nguy hi m nh t là m a rào –

ng đ i ng n v i c

ng đ trên 0,5 – 1 mm/phút. M a rào nhanh chóng t o

ra nh ng dịng ch y d d i, có đ ng n ng to l n gây ra r a xói làm cho m

ng xói

phát tri n nhanh, v i t c đ 40 – 45 m/n m đôi khi 60 – 70 m/n m. M a dài ngày
có c

ng đ v a ph i c ng thu n l i cho xói mịn phát tri n, lo i m a này làm cho

l pđ tb r i

g n m t đ t trong di n góp n

c nhanh chóng b bão hịa r i sau đó

ch th m xu ng m t cách ch m ch p, khi này l

ng n

c m a l n ch y u t o dòng

ch y trên m t đ t và gây ra r a xói.
- Th m th c v t: có tác d ng kìm hãm và ng n tr hi n t

ng xói mịn d

i

nhi u hình th c khác nhau. Cây g và cây con, cây b i có kh n ng đ c bi t to l n
đ ch ng l i hi n t
m tl

ng l n n

ng xói mịn. Tán các cây g , cây con ch ng nh ng gi l i đ

c m a, t o đi u ki n cho chúng b c h n mà còn làm y u đi tác

d ng r i r p – r a xói m t đ t. L p cây lá m c
n

c

m t đ t ch ng nh ng có đ th m

c l n mà cịn có đ ch a m cao, đóng vai trị ch ng xói quan tr ng. Th m th c

v t cịn có tác d ng gi ch c đ t trên các s

n d c và các đ nh chia n

r a xói và r a trơi đ t. Vì v y b o v th m th c v t

các khu v c m

phát tri n là m t trong nh ng bi n pháp ch ng xói mịn có hi u qu .

c, c n tr s
ng xói có th


7
- Ho t đ ng kinh t c a con ng
hi n t

ng m

l i hi n t

i: có nh h

ng đa d ng đ n s phát tri n

ng xói – rãnh xói. Ho t đ ng đó ho c là t t, nh m ng n ch n, ch ng

ng r a xói, khơi ph c l i lãnh th đã b phá ho i ho c là x u, gây nên và

thúc đ y hi n t

ng m

ng xói – rãnh xói phát tri n.

Các bi n pháp ch ng xói mịn
- Tr ng cây đ c i t o đ t: xây d ng nh ng d i r ng b o v đ đi u ti t dòng

ch y trên m t đ t, làm bi n đ i ch đ
nh

m c a đ t, gia c tr c ti p các t ng th

ng và đ t đá trên m t. Tr ng nh ng lo i c s ng lâu n m trên s

n d c vì lo i

c này có h th ng r kh e và ph n thân trên m t đ t c ng có kh n ng c ng c t ng
th nh

ng tránh đ

c r a trôi đ t. hi u qu nh t là b trí nh ng d i c đ m

rìa

các kho nh đ t, đôi ch ph i h p d i cây.
- Xây d ng các cơng trình góp n

c, gi n

gi m t c đ dòng ch y trên m t đ t c ng nh t ng l
ch ng h n nh các h th ng rãnh và máng đón n
tháo n

c đi, các b ng n gi n

n

c b trí trong ph m vi l u v c.

cđ

c và đi u ti t n

c đ thâu tóm,

ng n

c m t th m xu ng đ t.

c trên s

n và đ nh đ i và tiêu

c và các b c đê, b c đ p ng n n

c và th m tiêu

- Gia c nh ng ch b r a xói nhi u b ng cách l p các rãnh xói; đ ng th i
xây lát, c ng c chúng b ng các r đá, t m bê tông, đá đ , các hàng c c, tr ng l p
c b ov .
- Tuân theo các quy ch s d ng đ t và k thu t canh tác. Xác đ nh ph m vi
c nb oh ,

đó c m ch t cây, đào x i đ t khai m và xây d ng, ch n th súc v t…

Khai kh n đ t theo các d ng b c thang, lu ng ch y theo đ

ng đ ng m c đ a hình

nh m gi m b t dịng ch y trên m t đ t và làm y u h n tác d ng r a xói th nh
1.2.2. S t tr

t mái d c do hi n t

ng.

ng l bùn đá

Khái ni m
L bùn đá là nh ng tr n l x y ra

các sông mi n núi và các dòng ch y t m

th i, mang theo nhi u v t li u hòn m nh c ng (t ng s c c nh, t ng tròn c nh, d m,
cu i, cát) và đ t m n lo i h t sét. C ng gi ng nh nh ng tr n l b t k nào, l bùn
đá x y ra đ t ng t và nhanh chóng, có t c đ ch y l n và t

ng đ i l n trong m y


8
gi , kèm theo nh ng đ t sóng do dịng b t c ngh n, nh ng sau đó đ
d

i s c ép c a kh i v t ch t mang theo m i lúc m t nhi u. L

c khai thông

ng ch a v t li u

r n trong dòng l bùn đá thay đ i t 10 – 15% đ n 40 – 60%.
Theo các nghiên c u, dịng l bùn đá có m t đ l n h n 1,12 – 1,2 T/m3, có
th đ t t i 1,5 – 1,9T/m3. Tùy theo thành ph n v t li u r n chi m u th mà l bùn
đá có th g m đá v i n
đá – n

c bùn v i đá và bùn. Trong th c t ch y u là hai lo i l

c và đá – bùn. L đá – n

c có thành ph n r t khơng đ ng nh t g m đá

t ng tròn và s c c nh, d m cu i, cát và ch a ít đ t h t m n lo i sét, d b cu n m t
kh i kh i l bùn đá trong quá trình d ch chuy n và tuy n ch n. M t đ v t ch t
dòng l bùn đá này thay đ i t 1,15 đ n 1,55 T/m3. Dịng l đá – bùn có thành ph n
h t thô r t không đ ng nh t, nh ng l i ch a nhi u h t m n lo i sét h n. Dòng l đá
– bùn ch ng nh ng có m t đ cao h n 1,2 – 1,3 đ n 1,7 – 1,9 T/m3 mà cịn có đ
nh t nh t đ nh.
Các dịng l bùn đá t o nên l tích – nón v t phóng, v t g u và l p ph l
tích
tr

các c a sơng mi n núi, c a su i và các dòng ch y t m th i,

các đ ng b ng

c núi và các h tr ng gi a núi.

Tai h a c a dòng bùn đá
L bùn đá là hi n t

ng đ a ch t nguy hi m, th

ng x y ra

đi u ki n hình thành, l bùn đá có đ ng n ng r t l n và th

mi n núi. Do

ng x y ra b t ng , di n

bi n nhanh nên s c tàn phá r t l n, gây t n th t nghiêm tr ng v tài s n và tính
m ng ng

i dân.

Trên th gi i t ng ghi nh n nh ng tr n l bùn đá r t l n. Ngày 18-8-1891
Tirôl, sóng c a dịng l bùn đá t m t khe h m c a dãy Alp n

c Áo đ t đ n đ

cao 18m đã t o m t l p bùn và đá dày ph trên m t mi n r ng l n. Ngày 8-7-1921,
sau tr n m a rào d d i, dòng l bùn đá t trên núi Alatau, Zailiy đã mang vào ph
Almata (Nga) h n 3,5 tri u m3 bùn đá.

b o v thành ph Almata, đã xây m t đ p

đ t đá cao 115m t i đ a khu Mêđêô. L bùn đá n m 1970
nghìn ng

i và 800 nghìn ng

i khác khơng cịn nhà c a.

Pêru đã làm ch t 50
khu v c mi n núi n

c

ta c ng x y ra nhi u tr n l bùn đá l n. Ngày 17/18-8-1996, tr n l bùn đá l n x y


9
ra

th tr n M

ng Lay, t nh Lai Châu. T ng kh i đ t đá l n cu n theo dịng l , có

nh ng t ng đá kích th
M

c t 3-5m, n ng 100-200T đã h y di t g n h t th tr n

ng Lay.

Các bi n pháp ch ng l bùn đá
D đoán l bùn đá
D đoán l bùn đá nh m d đoán th i gian chuy n đ ng và l c a khu v c.
Theo S.P.Kavetxki và V.P.Gulina, t c đ chuy n đ ng trung bình ph n l n kho ng
2,5-3,5 m/s, th i gian chuy n đ ng trên các sông không dài l m vào kho ng hàng
ch c phút, ít khi đ t 1 – 2 gi .
D đốn nguy c l là đánh giá mơi tr

ng mà trong đó xác su t phát sinh l

t ng lên đ t ng t. D đoán nguy c l d a trên c s phân tích các d u hi u nguy
c l sau đây:
- V i l do m a rào: đi u ki n m a và hình thành dịng ch y m t trên khu
v c ho t đ ng c a dòng m t;
- V i l có ngu n g c h n h p đánh giá kh n ng trùng h p đ nh n

c cao

nh t.
Nghiên c u các nhân t đ a ch t, đ a m o và đ a ch t cơng trình phát sinh và phát
tri n l .
- L p b n đ vùng nguy hi m do l bùn đá
- B trí các thi t b quan tr c đ có th c nh báo s m, k p th i.
Các bi n pháp ch ng l bùn đá
M c đích: ng n ch n và gi m nh tai h a do l bùn đá bao g m:
- Ng n khơng cho các tàn tích v n di chuy n;
- Gi m s l n x y ra l bùn đá;
- Gi m t i thi u th tích v n đ
-B ođ mđ

c v n chuy n;

ng di chuy n c a l bùn đá không gây tai h a;

- Nâng cao ý th c v hi m h a cho c dân đ a ph

ng;

- Chu n b các bi n pháp đ i phó v i tình tr ng kh n c p khi x y ra l bùn đá.
Các bi n pháp ng n ch n đ

c chia ra làm hai lo i:


10
- Các bi n pháp cơng trình.
- Các bi n pháp phi cơng trình.
Các bi n pháp cơng trình th

ng đ t vì cịn ph i m t thêm chi phí b o d

ng

cơng trình. Có th xây d ng cơng trình đ c l p hay t p h p các cơng trình tùy theo
đi u ki n t nhiên c a m i vùng.
Các bi n pháp công trình ph i đ

c h tr b i các bi n pháp phi cơng trình

nh m gi m thi u t n th t v sinh m ng và tài s n c a các tr n l bùn đá trong t

ng

lai. M c đích c a các bi n pháp phi cơng trình là nâng cao ý th c v m i nguy hi m
và s n sàng đ i phó c a các c dân và chính quy n đ a ph

ng.

M t s bi n pháp phi cơng trình quan tr ng nh sau:
- ánh giá và phân tích tai bi n và m i nguy hi m;
- L p b n đ s d ng đ t và phân đ i nguy hi m;
- L p k ho ch phòng ch ng th m h a l bùn đá;
- C nh báo s m;
- Di t n k p th i;
-

i phó th m h a;

- Thông tin và hu n luy n c ng đ ng.
Các bi n pháp phi cơng trình c ng bao g m các bi n pháp k thu t chuyên
môn hi u qu sau đây:
- Qu n lý l u v c sông, bao g m tr ng r ng và các b i cây

mái d c đ

gi m b t s xói mịn đ t…
- i u ti t dòng n
1.2.3. Hi n t
Tr

ng tr

c m t và dòng ng m.

tđ t

t đ t đá là hi n t

ng di chuy n c a các kh i đ t đá (th

lo i sét), v i các đ t đá n m trên nó, theo m t m t tr

t nh t đ nh, th

ng là đ t đá
ng có d ng

hình tr trịn ho c có d ng b m t t ng đá g y khúc ph thu c vào b m t t ng đá
g c

l pd

i sâu. S di chuy n đó x y ra v i t c đ khác nhau t vài mm/ngđ đ n

vài m/gi , r t ít khi hàng ch c m/gi . Kh i đ t đá b d ch chuy n g i là kh i tr
Chi u r ng kh i tr

t.

t có th t i hàng tr m mét, th tích có th t i hàng tri u m3

11
ho c h n n a. Tr
n

t đ t đá có th phá ho i đ

c, nhà máy th y đi n,… đ t

trên s

ng giao thông, nhà , đ p dâng

n d c hay d

i chân d c tr

Tùy thu c vào m t s d u hi u khác trong c ch tr
nh tr

t c , tr

t sâu, tr

t nơng, tr

t ph ng (tr

t.

t mà có các ph h ng

t t ng ph ), tr

t theo m t đá

g c…
Trong các lo i tr

t đ t, tr

t sâu tuy không ph bi n nh ng n u x y ra thì

r t nguy hi m và gây ra h u qu l n. Kh i l
qu núi ho c làm xê d ch c m t đo n đ
Tr

ng đ t tr

t l n, nhi u ch m t đi n a

ng dài hàng tr m mét.

t không nh ng làm khu v c m t n đ nh, phá ho i cơng trình, b m mà

cịn làm bi n đ i đi u ki n t nhiên và phát sinh nhi u hi n t
Ch ng h n, tr
t ng ch a n
d

t phá v c n b n dòng ch y m t c a n

ng đ a ch t khác.

c khí quy n, b c l các

c, t o đi u ki n thu n l i cho vi c tiêu thoát làm gi m tr l

i đ t ho c trái l i, b t h n n i xu t l n

dâng cao m c n
v t li u đ t đá tr
tri n hi n t

c và t đó thay đ i ch đ n
t;

mi n núi, đ t đá tr

ng l bùn đá.

phá h y b và s
1.2.4. Hi n t

cd

ng n

c

i đ t, kìm hãm vi c tiêu thốt,

cd

i đ t. Hi n t

ng tr

t t o ra

t d b r a xói, tham gia vào s phát

đ i ven b c a bi n, h , h ch a và sông, tr

t làm

nb .

ng đá đ

Khái ni m
Hi n t

ng đá đ thu c nhóm các hi n t

l c là vì phát tri n do nh h
này bao g m hi n t

ng c a tr ng l c

ng liên quan tác d ng c a tr ng
trên s

n và mái d c. Hi n t

ng đá đ th c s , đá s t và đ t l đ u bi u hi n

ng

s d ch

chuy n nhanh, đ t ng t các kh i đ t đá. Tuy nhiên v quy mô và đi u ki n d ch
chuy n c a các hi n t

ng trên là khác nhau.

t s t là hi n t
mái d c đ
t s

ng đào, đ

ng các t ng, kh i đá riêng bi t tách đ t và r i đ t ng t t
ng n a đào n a đ p, b m công tr

n núi d c và d c đ ng c u t o b i đá c ng và t
t đá l x y ra

phong hóa đ t đ n kích th

ng khai thác l thiên,

ng đ i c ng.

các mái d c c u t o t đá b v n nát n t n m nh khi
c đá d m, đá s n ho c t đ t v n r i.


12
á đ th c s là hi n t
th tích r t l n đá c ng và t

ng s p đ các t ng, các kh i riêng bi t, c ng nh
ng đ i c ng t các v t l n m

trên mép mái d c, ho c t ph n trên r t d c, d c đ ng c a s
t

s

n núi cao phía

n có kèm theo hi n

ng l n, l t nhào và đ p v các t ng đá ho c kh i đá d ch chuy n đó.

Các đi u ki n thành t o đá đ
Nguyên nhân c b n phát sinh hi n t
đ nh) c a các kh i đ t đá trên s

ng đá đ là s phá h y cân b ng ( n

n d c. S phá h y đ

n đ nh đó gây ra ch y u

b i thành ph n gây d ch chuy n c a tr ng l c – tác đ ng th
tác đ ng t m th i theo chu k nh áp l c th y t nh c a n

ng xuyên và các l c

c l p đ y khe n t trong

đá, ng su t đ a ch n phát sinh phát sinh khi đ ng đ t và các ch n đ ng khác phát
sinh do xe c qua l i, do n mìn… Tác đ ng c a các l c nói trên lên các đá c ng và
t

ng đ i c ng l ra trên các s

n d c và cao, đã b các q trình phong hóa đ a

đ n tr ng thái mà l c ch ng d ch chuy n và ch ng c t bên trong c a chúng khơng
cịn đ đ cân b ng v i tác đ ng c a các l c bên ngoài.
i u ki n đ a hình
Hi n t
có s

ng đá đ ch x y ra

n núi cao và d c, s

vùng núi có đ a hình phân c t m nh, khu v c

n d c b c t xén thành mái d c c a các đ

n a đ p, các cơng trình khai thác l thiên có mái q d c.
bao nhiêu và m c đ t

ng đào và

a hình càng b phân c t

ng ph n c a nó càng l n bao nhiêu thì n ng l

ng c a đ a

hình và xác su t thành t o đá đ , đá s t càng l n b y nhiêu.
L c phá h y c a hi n t
r i m v i n a bình ph
P=

ng đá đ , đá s t P t l thu n v i tích kh i l

ng đá

ng ph ng t c đ r i v c a nó:

mv 2
2

T c đ c a v t th r i t do v ph thu c chi u cao H mà t đó x y ra đá đ ,
đá s t theo cơng th c sau:
v=

2 gH

trong đó: g- gia t c r i t do.


13
Do đó m c đ nguy hi m c a đá đ , đá s t ph thu c không nh ng vào kh i
l

ng đá, kích th

các tuy n đ

c kh i n t mà còn ph thu c chi u cao t đó đá đ , đá s t. Trên

ng cho th y hi n t

ng đá s t t mái d c c a đ

ng đào và n a đào

b t đ u t đ cao 10-12m h u nh bao gi c ng gây ra h h ng và phá h y đ

ng.

M c đ n t n c a đá
Khi đá

s

n d c b chia c t b i các khe n t th a, hi n t

ng đá đ có nguy

c r t l n do l c phá h y kh ng khi p c a các t ng và kh i r t l n. M t khe n t
nghiêng v phía chân s

n d c thì thu n l i cho hi n t

nghiêng vào phía trong s

ng đá s t, đá đ , cịn khi

n d c thì làm cho các kh i đá b t c ngh n, khó d ch

chuy n. Khi đá b v n nát nhi u – có l

ng l n khe n t c t chéo trên m t đ n v

di n tích m t l c a đá, s hình thành nhi u kh i n t nh , đôi khi đ t kích th
m nh d m thì x y ra hi n t

c

ng l đ t đá.

M c đ n t n c a đá có th chia thành 4 c p sau đây:
- á b v n nát n t n nhi u: trung bình có 5 – 8 khe n t bi u hi n rõ trên 1m
chi u cao hay chi u dài c a b m t đá l tr n – m t đ khe n t d y th

ng x y ra đá

đ , l d m s n;
-

á n t n ít: có 1 – 2 khe n t trên 2 – 3m b m t l tr n c a đá – m t đ

khe n t th a. á đ , đá s t x y ra r t nguy hi m;
- á không n t n nguyên kh i: các khe n t bi u hi n không rõ.
S l

ng khe n t phát hi n còn ph thu c s đ nh h

ng c a b m t v t l đá và

khe n t.
Ho t đ ng c a con ng
C t xén s

i

n d c và bi n thành các mái d c c a đ

ng đào, n a đào; t o nên

mái d c có đ nghiêng quá l n, không cho phép mà không xét đ n s đ nh h

ng

c a các m t phân l p, phân phi n, khe n t và đ t gãy ki n t o khác; d n không s ch
các m nh, các t ng đá l n không n đ nh

trên s

n d c; ti n hành n mìn

nh ng

n i nên tránh, các cơng trình b o v ch ng đá đ làm vi c không đ hi u qu , c ng
nh s phá h y dòng ch y c a n
th

c m a và m t s ho t đ ng khác c a con ng

ng t o ra nh ng đi u ki n thu n l i phát sinh đá đ .

i


14
Tóm l i, s thành t o đá đ ch u nh h

ng ch y u b i: a) Y u t khí h u

(quy t đ nh t c đ và tính ch t phong hóa đ t đá); b) Các đ c đi m đ a hình khu v c

và đ a ph

ng; c) thành ph n, tr ng thái v t lý c a đ t đá (đ

c quy t đ nh b i m c

đ phong hóa, n t n và v n nát c a nó); d) v n đ ng ki n t o m i và hi n đ i (duy
trì m c đ t

ng ph n và n ng l

ng đ a hình); đ) m c đ đ a ch n c a khu v c

(t o chu k phá h y hàng lo t tính n đ nh c a đ t đá

s

n d c) và e) ho t đ ng

ng các kh i d m, s n tách kh i s

n d c r i t do hay l n

xây d ng và kinh t c a con ng
1.2.5. Hi n t

i.

ng đ t s t

Khái ni m
t s t là hi n t
theo s

n d c. Kh i đ t đá s t t p trung

chân s

S.G.Visniakov, đ t s t và đá đ khác nhau v kích th

n d c g i là đ ng s t. Theo
c các t ng đá c u t o nên chúng

(B ng 1.1)
B ng 1.1: Phân lo i đ t s t c a S.G.Visniakov
S thành t o
Hàm l

ng các t ng đá l n h n 0,5m
(%)
Phân lo i đ t s t

áđ

s t

> 75

50 – 75

S t–đ

S t

25 – 50

< 25

Theo P.I.Puskin có th phân lo i đ t s t theo thành ph n v t li u ho c theo
m c đ di đ ng (B ng1.2)
B ng 1.2: Phân lo i đ t s t c a P.I.Puskin
Thành ph n v t li u

Lo i

Kích th c, hình d ng
các m nh v n

A

M nh l n, t ng

B

M nh trung bình, d m

C

M nh nh , cu i góc

Thành ph n th ch
h c ch y u
á k t tinh d ng
kh i
á macma, đá tr m
tích r n ch c
á r n ch c b
phong hóa m nh

Kích th c
t ng v ph
bi n nh t
(mm)

d c
trung
bình
s n núi
(đ )

> 100

37

200 – 100

35

20 – 2

32


15

Lo i

Kích th c, hình d ng
các m nh v n

Thành ph n th ch
h c ch y u

D

M nh v n khác nhau,
d ng t m có b m t nh n
bóng

d c
trung
bình
s n núi
(đ )

Kích th c
t ng v ph
bi n nh t
(mm)

á phi n và đá tr m
tích

30

Theo m c đ di đ ng
Lo i

c đi m kh i đ t s t

H s di đ ng K

Di đ ng m nh

I

1,0

ang di đ ng, ch a th y d u hi u y u d n

II
III

Di đ ng y u d n, ngu n cung c p v t li u gi m xu ng

IV

Nói chung không di đ ng, v t li u đã b nén ch t,
ngu n v t li u m i b sung không phát hi n th y

0,7 – 1,0
0,5 – 0,7
< 0,5

H s di đ ng K:
K=
Trong đó:

α
β

– góc nghiêng b m t kh i đ t s t;
– góc mái t nhiên c a v t li u t o nên kh i đ t s t

N i dung mô t s t
Mi n cung c p và quá trình s t l : 1) đ cao trung bình s
h

n núi, đ nh

ng, ngu n g c và th i gian thành t o vùng (lo i, th i gian thi cơng b d c); 2) v

trí, hình d ng, ph m vi vùng cung c p đ t s t; 3) đ t đá c u t o nên đ t s t, th n m
đ c đi m và b dày phong hóa; 4) chi u dài, đ d c và hình d ng s
vùng cung c p; 5) kích th

trong

c hình d ng các m nh v n, m i liên h c a các m nh

v n đó v i đá g c và đ d c s
(tính trên đ n v chi u dài s

n núi

n núi, đ c đi m di chuy n, t n s xu t hi n l n, l
n d c) s thay đ i t n s xu t hi n trong ngày, theo

mùa và theo th i ti t; 6) khu v c có d u hi u s t l ng ng ho t đ ng (th c v t xu t
hi n và đ c đi m c a nó, đ d c và v trí nh ng khu v c đó trên s

n d c).


16
Mi n v n chuy n (ch phân chia khi đ t s t đi qua khu v c đ t đá r n ch c
không b s t l ): chi u dài, đ cao mi n v n chuy n, đ t đá, th n m và m c đ
phong hóa; hình d ng, đ d c trung bình s

n d c và đ d c

t ng b ph n, đ c

đi m di chuy n v t li u.
Mi n tích t (kh i đ t s t th c s ): 1) đi u ki n th n m kh i đ t s t (l p đ y
thung l ng hay n m t a và chân núi); 2) thành ph n và th n m đ t đá n m d

i

kh i đ t s t; 3) hình d ng kh i đ t s t trên m t b ng (hình nón riêng bi t – d ng tam

giác, d ng t a tia – d ng hình thang, l p ph liên t c

chân núi hay t ng đám nh

riêng bi t), hình d ng m t c t ngang, th tích t ng nón riêng bi t, đ d c l n nh t và
trung bình

nh ng ch đi n hình; 4) thành ph n th ch h c, thành ph n h t c a v t

li u c u t o kh i đ t s t, s phân b v t li u hình d ng m nh v n, tính phân l p, đ
m ch t b i sét nhét đ y gi a các m nh v n; 5) n

cd

i đ t và ngu n cung c p;

6) tình hình xói l ho c c t xén chân các kh i đ t s t; 7) m c đ ho t đ ng c a đ t
s t, đ c đi m l n s t; 8) b m t đ t s t – xu t l hay b cây c che ph , các rãnh xói;
9) các d u hi u v tu i (th i gian thành t o đ t s t).
Theo m c đ s t l , S.G.Vioniakov chia ra:
- S t l m nh: đ d c mi n cung c p > 650, ch y u là s p đ , cây c h u
nh khơng có.
- S t l bình th

ng: đ d c mi n cung c p 450 – 650 đ t đá v a b s p đ ,

v a b s t l , đơi ch có cây c .
- S t l y u: đ d c mi n cung c p 300 – 450, ch có s t l y u x y ra, cây c
che ph h u h t s

n d c.

1.2.6. Phân tích nguyên nhân gây s t tr
Do đ c đi m cơng trình, tuy n đ

t mái d c taluy đ
ng giao thông th

ng giao thông

ng có chi u dài l n, c t

qua nhi u đ a hình ph c t p. Do đi u ki n kinh phí h n ch d n đ n v n đ b t mái
d c cơng trình không đ m b o đi u ki n k thu t th

ng hay m t n đ nh. C ng có

nh ng mái d c khi m i xây d ng thì khá n đ nh, tr i qua th i gian do phong hóa
mà d n đ n s t s t c c b , gây c n tr giao thông.
M t nguyên nhân khá ph bi n n a là do m a, d

i tác d ng c a dòng th m

và s c kháng c t c a đ t gi m khi bão hòa gây ra nh ng v s t tr
qu n ng n kh c ph c không ph i m t s m, m t chi u.

t r t l n. H u


17

Hình 1.1: S t l mái d c trên đ
Hình 1.1 là nh ch p m t kh i tr
nguyên nhân gây tr

ng giao thông

t gây b i l p đo n đ

ng giao thông,

t là do m a l n kéo dài. Nh v y, câu h i đ t ra là qu n lý an

toàn trên toàn tuy n giao thông th nào, áp d ng gi i pháp cơng trình và th i gian
ki m tra, duy tu b o d

ng trong bao lâu đ h n ch đ

c các th m h a này.

M t nguyên nhân n a là áp d ng gi i pháp cơng trình ch a phù h p, khơng
đ mb ođ

cs

n đ nh lâu dài c a cơng trình.

c bi t là trong đi u ki n làm

vi c đ c bi t.

1.3. Các gi i pháp t ng c
1.3.1. Ph
Ph

ng n đ nh mái d c

ng pháp đ p đ t t i chân mái d c (Loading the Toe)
ng pháp này dùng có hi u qu v i các lo i mái d c sâu không n đ nh.

M td iđ tđ pd
ch ng l i mômen tr

i chân mái d c (có th là m t l i đi d c b kênh) s có tác d ng
t và gi

n đ nh nó.

V t li u c a ph n đ t đ p này có th là v t li u l y t đ nh mái d c (bao g m
c vi c cân ch nh mái d c) hay v t li u mua t bên ngồi v cơng tr
Ph

ng pháp này đã đ

c nghiên c u t i tr

Thánh Bede Durham (đông b c n

ng.

ng Cao đ ng c a Thánh Hild và

c Anh) hay vùng Walton’s Wood Staffordshire.


18
n đ nh mái d c theo cách này th

ng không áp d ng v i các lo i mái nơng.

Tuy nhiên, có th áp d ng khi có nh ng l p đ t không n đ nh, nh th có th ki m
sốt t t ph m v phá ho i c a các l p đ t này.

Hình 1.2: Ph
1.3.2. Ph

ng pháp thốt n
i v i ph

thốt n

c. Ph

v lâu dài các đ

ng pháp đ p đ t

chân mái d c

c (Drainage Methods)

ng pháp này r t khó đ xác đ nh đ

c t l hi u qu c a vi c

ng pháp này dùng t t khi c n n đ nh mái trong th i gian ng n, vì
ng rãnh c n đ

c b o trì và s a ch a, mà vi c đó r t khó ki m tra

th c hi n và t n kém.
Ph

ng pháp này chia ra nhi u khe rãnh khác nhau:

+ V i lo i rãnh nơng (thốt n
- M c đích c a ph
l cn

c l r ng

c m t):

ng pháp này là gi m n

c m t và do đó s làm gi m áp

các t ng đ t sâu h n.

- Các rãnh r t d đ s a ch a nh ng c ng r t nhanh h .
Có các hai d ng th

- D ng hình x

ng dùng là:

ng cá (HerringBone shape)

- D ng hình quân hàm (Chevron shape).