Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện lập thạch, tỉnh vĩnh phúc theo hướng chuẩn hóa (LV01534)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

TRẦN THỊ THÚY HÀ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC
THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI , 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

TRẦN THỊ THÚY HÀ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC
THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS.Trần Quốc Thành

HÀ NỘI , 2015

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Ban
giám hiệu, các thầy cô giáo trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2; Các thầy
giáo, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác
giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin được chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS. TS Trần Quốc Thành, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo,
hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Huyện uỷ, Uỷ ban
nhân dân, Phòng GD&ĐT huyện đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tác giả
được theo học lớp cao học chuyên ngành quản lý giáo dục khoá 17 của
trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 và thực hiện nghiên cứu khoa học.
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ, chuyên viên Phòng
GD&ĐT, các đồng chí cán bộ quản lý và giáo viên các trường TH huyện Lập
Thạch đã hợp tác, cung cấp những thông tin, số liệu cần thiết để tác giả hoàn
thành luận văn này.
Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, bạn bè, người thân
và đồng nghiệp đã động viên khích lệ tác giả trong quá trình học tập và
nghiên cứu.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng chắc chắn luận văn không tránh
khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của quý
thầy cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 10 năm 2015
Tác giả

Trần Thị Thúy Hà

LỜI CAM ĐOAN
Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục “Phát triển đội ngũ giáo viên
Tiểu học huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc theo hướngchuẩn hóa”
được hoàn thành do sự cố gắng, nỗ lực tìm hiểu, nghiên cứu của bản thân
cùng với sự giúp đỡ tận tình của PGS. TS Trần Quốc Thành.
Tôi xin cam đoan rằng các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận
văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác.
Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận
văn này đã đươc cảm ơn và thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Hà Nội, tháng 10 năm 2015
Học viên

Trần Thị Thúy Hà


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU…………………………………………………………………….1
1. Lý do chọn đề tài………………………………………………………....1
2. Mục đích nghiên cứu……………………………………………………….3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu………………………………………………………4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu………………………………………….4
4.1. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………4
4.2. Phạm vi nghiên cứu………………………………………………………4
5. Giả thuyết khoa học………………………………………………………...4
6. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………...4
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận…………………………………5
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn………………………………..5
6.3. Phương pháp xử lý số liệu………………………………………………..5

7. Cấu trúc luận văn…………………………………………………………..6
CHƢƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA……………………….7
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề…………………………………………..7
1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở ngoài nước………………………………7
1.1.2. Những công trình nghiên cứu ở trong nước……………………………….7
1.2. Một số khái niệm cơ bản…………………………………………………..9
1.2.1. Phát triển………………………………………………………………….9
1.2.2.Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học………………………………...9
1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học………………………………...10
1.3.1. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên nói chung và
giáo viên tiểu học nói riêng………………………………………………….10
1.3.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học………………………………..16
1.3.1. Giới thiệu chuẩn………………………………………………………16


1.3.2. Vai trò của chuẩn trong phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học………..18
1.3.3. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học………………………………….19
1.3.4. Các yêu của cầu phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề
nghiệp giáo viên tiểu học…………………………………………………….24
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp……………………………………………………………………….26
1.4.1. Quy hoạch đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp………26
1.4.2. Tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp………………………………………………………………………..27
1.4.3. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng ĐNGVTH…………………………...28
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp………………………………………………………………………..30
1.4.5. Tạo điều kiện, môi trường phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học …….32
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học

hiện nay……………………………………………………………………..32
1.5.1. Các yếu tố về kinh tế - xã hội…………………………………………33
1.5.2. Các yêu cầu của đổi mới giáo dục tiểu học…………………………...33
1.5.3. Các yếu tố về phát triển quy mô giáo dục, mạng lưới trường lớp…….34
1.5.4. Các yếu tố về chính sách, về quản lý. ………………………………...34
Kết luận chƣơng 1………………………………………………………….35
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH
VĨNH PHÚC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP…………………………36
2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Lập Thạch…...36
2.1.1. Khái quát về huyện Lập Thạch………………………………………..36
2.1.2. Vài nét về GD – ĐT huyện Lập Thạch ………………………………..37
2.2. Thực trạng phát triển giáo dục tiểu học huyện Lập Thạch..................38


2.2.1.Quy mô phát triển trường lớp………………………………………… 38
2.2.2. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học……………………………………….38
2.2.3. Chất lượng Giáo dục tiểu học ………………………………………...39
2.2.4. Đội ngũ cán bộ quản lý

……………………………………………..41

2.2.5. Thực trạng đội ngũ Giáo viên tiểu học huyện Lập Thạch…………….42
2.2.6. Đánh giá chung về đội ngũ giáo viên TH huyện Lập Thạch………….53
2.2.6.1. Những điểm mạnh ………………………………… ……………….53
2.2.6.2. Những hạn chế………………………………………………………53
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện Lập
Thạch theo chuẩn nghề nghiệp …………………………………………..54
2.3.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp…….54
2.3.2. Tuyển chọn đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp........................56

2.3.3. Sử dụng đội ngũ giáo viên ……………………………………………57
2.3.4. Đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp……58
2.3.5. Đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp …………………………60
2.3.6. Xây dựng môi trường, động lực phát triển ĐNGV..............................62
2.4. Đánh giá chung về công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học
huyện LậpThạch …………………………………………………………..64
2.4.1. Những mặt mạnh ……………………………………………………..64
2.4.2. Những hạn chế………………………………………………………..65
2.4.3. Nguyên nhân của các mặt mạnh và những hạn chế..............................66
Kết luận chƣơng 2.........................................................................................67
CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU
HỌC HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC THEO HƢỚNG
CHUẨN HÓA………………………………………………………………68
3.1. Các định hƣớng phát triển giáo dục tiểu học ở Lập Thạch và nguyên
tắc xây dựng biện pháp ................................................................................68


3.1.1. Một số định hướng phát triển giáo dục tiểu học của huyện Lập Thạch,
tỉnh Vĩnh Phúc ................................................................................................68
3.1.2. Nguyên tắc xây dựng biện pháp ..........................................................68
3.2. Các biện pháp cụ thể..............................................................................71
3.2.1. Điều chỉnh quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học phù hợp với
yêu cầu chuẩn nghề nghiệp .............................................................................71
3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn tuyển chọn, bố trí sử dụng giáo viên phù hợp yêu
cầu chuẩn nghề nghiệp....................................................................................74
3.2.3. Hướng dẫn các trường tiểu học cụ thể hóa các chuẩn, tiêu chí để đánh
giá giáo viên....................................................................................................78
3.2.4.Tăng cường kiểm tra, đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp..............................................................................................................79
3.2.5. Phối hợp với ban giám hiệu các trường tiểu học làm tốt kế hoạch đào

tạo, bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp…………………………..83
3.2.6. Xây dựng môi trường sư phạm, tạo động lực và điều kiện thuận lợi để
mỗi giáo viên phát triển theo yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ …………………..87
3.3. Kiểm chứng tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp……………90
3.3.1. Mô tả cách thức khảo sát.......................................................................90
3.3.2. Kết quả khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp……91
33.3. Đánh giá kết quả thăm dò......................................................................94
Kết luận chƣơng 3.........................................................................................97
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………….103
PHỤ LỤC...........................................................................................................


DANH MỤC KÝ HIỆU , CHỮ VIẾT TẮT
BGH

: Ban giám hiệu

CBQL

: Cán bộ quản lý

CNTT

: Công nghệ thông tin

ĐNGV

: Đội ngũ giáo viên

ĐNGVTH

: Đội ngũ giáo viên tiểu học

GD

: Giáo dục

GV

: Giáo viên

GVTH

: Giáo viên tiểu học

GD – ĐT

: Giáo dục – đào tạo

GD & ĐT

: Giáo dục và đào tạo

GD ĐĐT

: Giáo dục đúng độ tuổi

GDTHĐĐT

: Giáo dục tiểu học đúng độ tuổi

HS

: Học sinh

HSG

: Học sinh giỏi

NCKH

: Nghiên cứu khoa học

QLGD

: Quản lý giáo dục

SGD & ĐT

: Sở giáo dục và đào tạo

TH

: Tiểu học

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

UBND

:Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1

: Chất lượng giáo dục tiểu học trong 5 năm liên tiếp………..40

Bảng 2.2

: Kết quả giao lưu học sinh giỏi TH huyện Lập Thạch 4 năm
qua…………………………………………………………...40

Bảng 2.3

: Đội ngũ CBQL năm học 2014 – 2015 …………………….41

Bảng 2.4

: Trình độ, năng lực, chuyên môn của đội ngũ giáo viên tiểu
học…………………………………………………………...43

Bảng 2.5

: Đội ngũ GV TH của huyện từ năm học 2010 – 2011 đến nay
………………………………….............................................44

Bảng 2.6

: Số GV cần có tính theo số lớp thực tế và theo định mức
chuẩn………………………………………………………...45

Bảng 2.7

:Cơ cấu độ tuổi ĐNGV TH của huyện năm học 2014-2015...46

Bảng 2.8

: Cơ cấu giới tính ĐNGV TH năm học 2014 -2015…………48

Bảng 2.9

: Kết quả đánh giá xếp loại : phẩm chất chính trị, đạo đức của
ĐNGV các trường TH năm học 2013 -2014 và 2014-2015....50

Bảng 2.10

:

Trình độ đào tạo ĐNGV TH từ năm học 2011 – 2012 đến

nay…………………………………………………………...51
Bảng 2.11

: Số liệu thống kê kết quả đánh giá xếp loại giáo viên các
trường TH huyện Lập Thạch 2 năm học vừa qua…………...52

Bảng 2.12

:Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng việc xây dựng quy hoạch
Phát triển đội ngũ GV các trường TH huyện Lập Thạch……55

Bảng 2.13

: Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng công tác tuyển chọn,
luân chuyển đội ngũ GV các trường TH huyện Lập Thạch
……….....................................................................................56

Bảng 2.14

: Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng công tác sử dụng đội
ngũ GV các trường TH huyện Lập Thạch…………………..57


Bảng 2.15

: Ý kiến đánh giá thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV
các trường TH huyện Lập Thạch……………………………59

Bảng 2.16

: Ý kiến đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá đội
ngũ GV các trường TH huyện Lập Thạch…………………..61

Bảng 2.17

: Ý kiến đánh giá việc thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ,
khen thưởng, kỷ luật đối với đội ngũ GV các trường TH
huyện Lập Thạch…………………………………………….64

Bảng 3.1

: Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp đã đề
xuất…………………………………………………………..91

Bảng 3.2

: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất..93


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1

: Kết quả trưng cầu ý kiến về tính cần thiết, tính khả thi của
các biện pháp………………………………………………95


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế phát triển của thời đại, cùng với sự phát triển như vũ bão
của khoa học công nghệ, xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế với nền kinh

tế tri thức, nguồn nhân lực đóng một vai trò quan trọng, quyết định tới sự phát
triển kinh tế xã hội.Tại Đại hội XI, Đảng ta đã xác định con người, nhân tố
con người là một trong năm quan điểm phát triển, là một trong ba khâu đột
phá chiến lược đồng thời cũng là 1 trong 12 định hướng phát triển kinh tế - xã
hội: “ Phát huy tối đa nhân tố con người; coi con người là chủ thể, nguồn lực
chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển”, “ Phát triển nhanh nguồn nhân lực,
nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược…”, “ Nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới toàn diện và phát triển nhanh giáo
dục và đào tạo”. Đầu tư cho nguồn nhân lực là đầu tư mang hiệu quả lâu dài
và bền vững nhất.
Nghị quyết số 29 – NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo đã xác định: Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp
của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển,
được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã
hội. Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức
sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với
hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia
đình và giáo dục xã hội.
Chính vì vậy mà giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển
đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Phát triển giáo
dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học công nghệ là quốc sách hàng


2

đầu; Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển. Đổi mới căn bản và toàn diện
giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất lượng
theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế,

phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh xây
dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học
tập suốt đời.
Từ năm 2005, Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt đề án “Xây dựng,
nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn
2005 - 2010”, với mục tiêu tổng quát là “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hóa, nâng cao chất lượng, đảm bảo
đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh
chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống lương tâm nghề nghiệp và trình độ
chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp
giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất
nước.”
Những năm gần đây, “Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011 –
2020” cũng đã chỉ rõ: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại
hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Trong đó đổi mới quản lý cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu
then chốt…”.
Từ năm 2007 Bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành Quy định “ Chuẩn
nghề nghiệp giáo viên Tiểu học” bao gồm 3 lĩnh vực với 15 yêu cầu và 60
tiêu chí. Đó là các lĩnh vực: Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; Kiến
thức; Kỹ năng. Trong nhiều năm qua ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Vĩnh
Phúc đã xây dựng đội ngũ giáo viên các bậc học, trong đó có đội ngũ giáo
viên Tiểu học, về cơ bản đã đảm bảo cho hoạt động giảng dạy- giáo dục


3

trong các nhà trường hiện nay, phần lớn đã đạt chuẩn về bằng cấp... Tuy
nhiên, Lập Thạch là một huyện miền núi của tỉnh Vĩnh Phúc, các trường

Tiểu học trên địa bàn nằm ở xa trung tâm huyện, quy mô học sinh phát
triển mạnh; Mặt khác, do truyền thống hiếu học của địa phương, đã tạo ra
sức ép về việc học của học sinh ngày càng tăng.
Đứng trước các yêu cầu đổi mới căn bản và phát triển giáo dục phổ
thông hiện nay, chất lượng đội ngũ giáo viên Tiểu học huyện Lập Thạch
còn nhiều bất cập và trên thực tế đang bộc lộ nhiều hạn chế : Số lượng giáo
viên một số trường còn thiếu nhiều, đặc biệt những trường ở xa trung tâm
huyện- đường đi lại gặp nhiều khó khăn, giáo viên môn tiếng anh còn
thiếu so với quy định, một số trường chưa có. Cơ cấu giáo viên còn mất
cân đối giữa lứa tuổi, giới tính, còn mâu thuẫn giữa trình độ đào tạo với
năng lực sư phạm thực tế: Nhiều giáo viên trình độ đào tạo trên chuẩn song
năng lực thực tế còn nhiều hạn chế.
Từ thực tế này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết ngành giáo dục và đào tạo
Lập Thạch phải có những biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học
đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, chuẩn hóa về trình
độ, góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh Vĩnh Phúc
nói chung, huyện lập Thạch nói riêng.
Vì những lý do nêu trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Phát triển đội
ngũ giáo viên Tiểu học huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc theo hướng
chuẩn hóa” làm luận văn tốt nghiệp đào tạo thạc sỹ QLGD của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ
giáo viên Tiểu học huyện Lập Thạch, đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ
giáo viên Tiểu học huyện Lập Thạch,tỉnh Vĩnh Phúc theo yêu cầu của “
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học”.


4

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Xác định cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học
theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trưởng trường tiểu học;
3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ GV và công tác phát triển
đội ngũ giáo viên các trường Tiểu học huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc .
3.3. Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học huyện
Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc theo Chuẩn nghề nghiệp.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các thành tố của phát triển đội ngũ GV các trường Tiểu học huyện Lập
Thạch , tỉnh Vĩnh Phúc theo yêu cầu của “Chuẩn nghề nghiệp GV Tiểu học”
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn giới hạn việc đánh giá thực trạng công tác quản lý đội ngũ
giáo viên các trường Tiểu học huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong giai
đoạn 2010 – 2014.
Yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ giáo viên thực hiện theo “Chuẩn nghề
nghiệp giáo viên Tiểu học” do Bộ giáo dục và đào tạo ban hành kèm theo
Quyết định số 14/2007/ QĐ- BGDĐT ngày 04 tháng 5 năm 2007.
25/ 25 trường tiểu học trong huyện.
Giáo viên dạy văn hóa tiểu học của 25 trường.
Giáo viên dạy các môn chuyên ngành: Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục,
Tiếng anh, Tin học của 25 trường.
5. Giả thuyết khoa học
Công tác phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học của huyện Lập Thạch
trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất định, song vẫn còn có
một số hạn chế, bất cập. Nếu các cấp lãnh đạo nghiên cứu xác lập được các
biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên theo hướng quán triệt, cụ thể hóa các


5

tiêu chuẩn, tiêu chí của “Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học” do Bộ giáo
dục và đào tạo ban hành và áp dụng đồng bộ cho các khâu, từ quy hoạch,
tuyển chọn, sử dụng giáo viên, đến các khâu đánh giá, đào tạo và bồi dưỡng
giáo viên, xây dựng môi trường sư phạm… phù hợp với các điều kiện thực tế
giáo dục địa phương thì đội ngũ giáo viên sẽ đáp ứng được các yêu cầu của
chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Mục đích nhằm nghiên cứu,phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái
quát hóa... những vấn đề lý luận có liên quan đến các tài liệu trong quá trình
nghiên cứu.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Nhằm tổng kết các kinh nghiệm quản lý đội ngũ giáo viên các trường
Tiểu học huyện Lập Thạch.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Nhằm thu thập thông tin từ đội ngũ cán bộ quản lý và đội ngũ giáo
viên của các trường Tiểu học về thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên cũng
như hướng phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học và thu thập thông tin (khảo
nghiệm) về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp được đưa ra.
- Phương pháp tọa đàm
Nhằm hỗ trợ cho phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi, đồng thời kiểm
chứng độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp chuyên gia.
6.3. Phương pháp xử lý số liệu
Phương pháp xử lí số liệu thông kê và trình bày các bảng, biểu.


6

7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham
khảo, Phụ lục; Luận văn được chia thành 3 chương :
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo
hướng chuẩn hóa.
Chƣơng 2 : Thực trạng đội ngũ và phát triển đội ngũ GV các trường tiểu
học huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc theo chuẩn nghề nghiệp.
Chƣơng 3: Biện pháp phát triển đội ngũ GV tiểu học huyện Lập Thạch,
tỉnh Vĩnh Phúc theo hướng chuẩn hóa.


7

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.3. Những công trình nghiên cứu ở ngoài nước
Trong những năm gần đây trên thế giới xuất hiện không ít các công trình
nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên dưới góc độ phát triển nguồn nhân
lực.Trong đó đặc biệt chú trọng tới chất lượng giáo viên; đề cao khía cạnh phát
triển bền vững và thích ứng nhanh của từng giáo viên và cả độ ngũ trước tình hình
phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Vấn đề này bắt gặp ở các công trình
nghiên cứu của Fumiko Shinohara ( 2004 “ ICTs in Teachers Training,
UNESCO”); Harry Kwa ( 2004 “ Information Technology Training Program for
Student and Teachers”); David C.B ( 1979 “Teachers”) .
1.1.4. Những công trình nghiên cứu ở trong nước
Ở nước ta ngay sau khi cách mạng tháng tám thành công và qua các cuộc
cải cách giáo dục 1950, 1956, 1979 và trong những năm “ Đổi mới” , nhiều công

trình nghiên cứu đã để lại những bài học quý về xây dựng và phát triển đội ngũ
giáo viên như : Nguyễn Thị Phương Hoa ( 2002, Con đường nâng cao chất lượng
cải cách các cơ sở đào tạo giáo viên); Đặng Quốc Bảo , Đinh Thị Kim Thoa
(2007, Cẩm nang nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ giáo viên); Đinh
Quang Báo ( 2005, Giải pháp đổi mới phương thức đào tạo nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên) v.v…. Các công trình này nghiên cứu phát triển đội ngũ
giáo viên theo 3 hướng: a) Nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên dưới góc độ
phát triển nguồn nhân lực; b) Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục; c) Nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp xây dựng phát
triển đội ngũ giáo viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Các công trình
kể trên hầu hết vẫn còn để lại khoảng trống nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo


8

viên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, về chính sách
tuyển dụng, sử dụng và về vai trò mới. vị trí mới của đội ngũ giáo viên trong tiến
trình phát triển nhà trường Việt Nam trong hội nhập quốc tế và xu thế toàn cầu
hóa.
Đất nước ta, sau hơn 20 năm đổi mới, nhiều giải pháp nhằm xây dựng và
phát triển đội ngũ giáo viên ở các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp dụng
rộng rãi. Các Nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục, Chiến lược phát triển giáo dục
và các chủ trương, chính sách của nhà nước ta đều nhất quán đặt đội ngũ giáo viên
vào vị trí trung tâm, được xã hội tôn vinh và có vai trò quan trọng đối với sự phát
triển của nền giáo dục nước nhà. Trong hoạt động hàng năm của các SGD & ĐT ít
nhiều đều có những nghiên cứu khoa học hay thực hiện những giải pháp nhất định
để phát triển đội ngũ giáo viên. Có thể thấy, ở nhiều cơ sở giáo dục đã có những
tác giả của các luận văn thạc sỹ chuyên ngành QLGD như: Bùi Anh Tuấn ( 2008,
Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THPT Huyện Từ Liêm – Hà Nội đến năm
2015); Bùi Anh Tuấn ( 2008, Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THPT

Huyện Từ Liêm – Hà Nội đến năm 2015); Nguyễn Tấn Phát ( 2008, Quy hoạch
phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học thị xã Vĩnh Long đến năm 2015); Nguyễn
Hữu Thiên ( 2008, Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học tỉnh Hải
Dương giai đoạn 2010 - 2015); Nguyễn Thị Thu Hiền ( 2014, Quản lý phát triển
đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình đến năm 2020);..
Ở tỉnh Vĩnh Phúc cho đến nay theo những tài liệu mà tác giả bao quát vẫn
chưa có tác giả nào đề cập đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo
phạm vi cấp huyện một cách đầy đủ và có hệ thống. Việc tìm hiểu, phân tích,
đánh giá và xây dựng các biện pháp cho việc phát triển đội ngũ giáo viên chưa
được nghiên cứu với tư cách như một đề tài khoa học. Cách đánh giá chủ yếu dựa
trên cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm, chưa được xây dựng hoàn chỉnh trên cơ sở lý
luận khoa học nên hiệu quả chưa cao.


9

Đặc biệt đối với huyện Lập Thạch, nơi tác giả đang công tác chưa có tác
giả nào đề cập đến lĩnh vực phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học. Do vậy, trong
luận văn này tác giả rất mong muốn sẽ đưa ra một số biện pháp phù hợp với đặc
điểm tình hình của huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong công tác phát triển đội
ngũ giáo viên tiểu học huyện Lập Thạch trước yêu cầu và nhiệm vụ mới.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Phát triển
Theo Từ điển Tiếng Việt – Viện Ngôn ngữ học (2001) “phát triển” có
nghĩa là: “ Biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến
cao, đơn giản đến phức tạp” [ 29, tr.796]. Theo Từ điển Anh Việt – Viện Ngôn
ngữ học thì “phát triển” (Develop) có nghĩa là : “ Làm cho ai/ cái gì tăng trưởng
dần dần; trở nên hoặc làm cho trưởng thành hơn, tiến triển hơn hoặc có tổ chức
hơn” [ 30, tr.476]
Từ điển triết học: Phát triển là một quá trình vận động từ thấp đến cao, từ

đơn giản đến phức tạp, theo đó cái cũ biến mất và cái mới ra đời…
Nói một cách khái quát, phát triển là sự vận động đi lên của mọi sự vật và
hiện tượng tuân theo những quy luật nội tại khách quan của chúng.
Từ những khái niệm trên, tác giả cho rằng phát triển bao gồm 3 yếu tố là :
tăng cường số lượng, điều chỉnh cơ cấu và nâng cao chất lượng.
1.2.2.Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học
Giáo viên: Theo Từ điển Tiếng Việt – Viện Ngôn ngữ học, giáo viên là
“ Người dạy học ở bậc phổ thông hoặc tương đương” [ 29, tr. 395].
Luật giáo dục (2005) qui định tại điều 70, mục 1, chương IV: “ Nhà giáo là
người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, các cơ sở giáo dục
khác”
Luật sửa đổi , bổ sung một điều của Luật Giáo dục số 44/2009/QH12 của
Quốc hội nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam thông qua ngày 4 tháng


10

12 năm 2009 ghi rõ : “ Nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở giáo dục mầm non, giáo
dục phổ thông , giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp nghề nghiệp, trung cấp
nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên”
Đội ngũ: Từ điển Tiếng Việt – Viện Ngôn ngữ học nêu khái niệm: “ Đội
ngũ là tập hợp một số đông người, cùng chức năng nghề nghiệp thành một lực
lượng” [ 29, tr. 328].
Khái niệm đội ngũ dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách khá rộng rãi
như : đội ngũ trí thức, đội ngũ thanh niên xung phong, đội ngũ giáo viên.
Tuy nhiên, ở một nghĩa chung nhất chúng ta hiểu: Đội ngũ là một tập hợp
một số đông người, hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức
năng, có thể cùng nghề nghiệp, có thể khác nghề, nhưng có chung mục đích xác
định; họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần
cụ thể.

Như vậy, khái niệm về đội ngũ có thể diễn đạt nhiều cách khác nhau,
nhưng đều thống nhất: Đó là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực
lượng để thể hiện mục đích nhất định.
Từ những khái niệm cho thấy rõ : Đội ngũ giáo viên tiểu học là tập hợp
những nhà giáo giảng dạy trong các trường, các cơ sở giáo dục bậc tiểu học. Đối
tượng giảng dạy, giáo dục của họ là trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 14 tuổi.
1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học
1.3.1. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên nói chung
và giáo viên tiểu học nói riêng
Đội ngũ giáo viên là những người lao động có nghiệp vụ sư phạm được
xã hội phân công làm nhiệm vụ đào tạo thế hế trẻ. Vị trí của đội ngũ này ngày
càng được xã hội đánh giá cao.Trong bài phát biểu nhân dịp về thăm trường
Đại học sư phạm thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội ngày 31/ 8/1998, đồng chí
Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã nhấn mạnh : Đội ngũ giáo viên là lực lượng cốt


11

cán biến các mục tiêu giáo dục thành hiện thực. Đây là nói vai trò của người
thầy, vị trí của người thầy trong sự nghiệp trồng người, cả xã hội cùng chăm
lo sự nghiệp trồng người, mà trồng người thì thầy giáo giữ vai trò quyết định.
Xã hội tôn vinh thầy giáo, nhưng tôn vinh thì chưa đủ mà xã hội phải coi
trọng sự nghiệp đào tạo và bồi dưỡng thầy giáo, tạo mọi điều kiện thuận lợi
để thầy giáo đảm đương sứ mệnh vinh quang đó.
Giáo viên là người lao động trí óc chuyên nghiệp, đòi hỏi tính khoa
học, tính nghệ thuật và tính sáng tạo. Người giáo viên không chỉ làm việc ở
nơi công sở mà còn ở tại gia đình, không chỉ trong giờ hành chính mà còn cả
ở ngoài giờ hành chính. Do đó nghề giáo đòi hỏi người giáo viên phải tự học
tập suốt đời.
Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục – đào tạo trong nhà

trường. Chất lượng của quá trình đó thể hiện chủ yếu ở chất lượng của sản
phẩm giáo dục. Đó chính là trình độ phát triển nhân cách của học sinh khi kết
thúc một quá trình đào tạo ( Kết thúc bậc học, lớp học, giai đoạn học tập…).
Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII đã chỉ ra rằng: Giáo viên là nhân
tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải
có đủ đức, tài. Lực lượng giáo viên vừa là nguồn nhân lực, vừa có vị trí đặc
biệt trong sự nghiệp “ Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
tài” cho đất nước.
Ngày nay xu thế mới giáo dục để đào tạo con người cho thế kỷ XXI
đang đặt ra những yêu cầu mới về phẩm chất và năng lực của người giáo viên,
ngoài trực tiếp giảng dạy kiến thức môn học người giáo viên còn là nhà giáo
dục, bằng chính nhân cách của mình tác động đến học sinh. Đối mặt với
những vấn đề toàn cầu đặt ra cho giáo dục nhiệm vụ không chỉ trang bị kiến
thức mà phải lo hình thành ở thế hệ trẻ những tình cảm, thái độ hành vi, thói
quen ứng xử hợp lý. Chính vì vậy, vai trò của người giáo viên có sự thay đổi


12

to lớn:
- Giáo viên không chỉ đóng vai trò là người truyền đạt tri thức mà phải;
là người tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn, gợi mở, cố vấn, trọng tài trong hoạt
động học tập tìm tòi khám phá, giúp học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức mới.
Giáo viên phải có năng lực đổi mới cách thức dạy học, chuyển từ kiểu tập
trung vào vai trò giáo viên và hoạt động dạy sang kiểu dạy tập trung vào vai
trò của học sinh và hoạt động học, từ cách dạy thông báo - giải thích – minh
hoạ sang cách dạy tìm tòi khám phá.
- Trong bối cảnh khoa học kỹ thuật công nghệ phát triển nhanh, tạo sự
chuyển dịch định hướng giá trị, giáo viên trước hết phải là nhà giáo dục có
năng lực phát triển ở học sinh về cảm xúc, thái độ hành vi, bảo đảm người học

làm chủ được và biết ứng dụng hợp lý tri thức học được vào cuộc sống bản
thân, gia đình, cộng đồng. Bằng chính nhân cách của mình, giáo viên tác động
tích cực đến sự hình thành nhân cách của học sinh, giáo viên phải là một công
dân gương mẫu, có ý thức trách nhiệm xã hội, hăng hái tham gia sự phát triển
của cộng đồng, là nhân vật chủ yếu góp phần hình thành bầu không khí dân
chủ trong lớp học, trong nhà trường, có lòng yêu giới trẻ và có khả năng
tương tác với giới trẻ.
- Trong xã hội đang phát triển nhanh, người giáo viên phải có ý thức,
có nhu cầu, có tiềm năng không ngừng hoàn thiện nhân cách đạo đức lối sống,
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phát huy tính chủ động độc lập,
sáng tạo trong hoạt động sư phạm, biết phối hợp nhịp nhàng với tập thể sư
phạm nhà trường trrong việc thực hiện các mục tiêu giáo dục. Quá trình đào
tạo ở trường sư phạm chỉ là sự đào tạo ban đầu là cơ sơ cho quá trình đào tạo
tiếp theo trong đó sự tự học, tự đào tạo đóng vai trò quan trọng, quyết định sự
thành đạt của mỗi giáo viên. Giáo viên phải có năng lực giải quyết những vấn
đề nảy sinh trong thực tiễn dạy học giáo dục bằng con đường tổng kết kinh


13

nghiệm, phát huy sáng kiến, thực nghiệm sư phạm.
Trên thế giới hiện nay, trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công
nghệ, loài người đang đang bước vào thời đại phát triển kinh tế tri thức - Thời
đại mà khối lượng tri thức được gia tăng nhanh chóng; tri thức trở thành yếu
tố quyết định sự phát triển kinh tế - xã hội của mọi quốc gia. Toàn xã hội là
một xã hội học tập. Khái niệm về học tập cũng có nhiều thay đổi, như báo cáo
của hội đồng quốc tế về giáo dục trong thế kỷ XXI của UNESCO đã khẳng
định: Học để biết, học để làm việc, học để cùng chung sống với nhau và học
để làm người. Cùng với sự thay đổi đó, vị trí vai trò và các chức năng của nhà
trường nói chung và của đội ngũ giáo viên nói riêng đó có sự thay đổi lớn.

Người thầy không chỉ làm nhiệm vụ truyền đạt kiến thức đơn thuần, mà còn
có nhiệm vụ dạy cho người học cách học, cách nghiên cứu, cách xử lý tình
huống sẽ phải gặp trong cuội sống. Do vậy, chức năng của ngưòi thầy giáo
trong thời đại mới là tổ chức, điều khiển các hoạt động giáo dục dạy và học
hướng tới mục tiêu hình thành nhân cách con người đáp ứng yêu cầu mới của
xã hội.
Vì vậy theo UNESCO hoạt động giáo dục dạy và học của người giáo
viên đã có sự thay đổi theo các hướng sau:
- Đảm nhận nhiều chức năng khác hơn so với trước, có trách nhiệm
nặng hơn trong công việc lựa chọn nội dung dạy học và giáo dục.
- Chuyển mạnh từ chỗ truyền đạt kiến thức sang tổ chức việc học của
học sinh; sử dụng thật tối đa nguồn tri thức trong xã hội.
- Coi trọng hơn việc cá biệt hoá trong dạy học, thay đổi tính chất trong
quan hệ thầy trò.
- Yêu cầu sử dụng rộng rãi hơn những phương tiện dạy học hiện đại do
đó có nhu cầu trang bị thêm các kiến thức, kỹ năng kỹ xảo cần thiết.
- Yêu cầu thắt chặt hơn mối quan hệ với cha mẹ học sinh và cộng đồng