Giáo án Nếp sống văn minh thanh lịch

Trng THCS Thanh Thựy
Bài 1

Nm hc 2016- 2017
Ngày soạn:
13/8/2016

Tiết 1: Tiếng nói của ngời hà nội

i. Mục tiêu cần đạt:

- Học sinh hiểu về nét đẹp riêng của tiếng nói ngời Hà Nội.
- Tự hào về cách nói năng thanh lịch, văn minh của ngời Hà Nội.
II. Phơng tiện dạy học:

- T liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về ngời Hà Nội và
cách nói năng của ngời Hà Nội thanh lịch, văn minh.
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:
1. n nh t chc: Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp học.
2. Kim tra bi c (Kim tra s chun b ca HS):
3. Bi mi: Hot ng 1: Giới thiệu bài:

GV cho học sinh nghe giọng nói của phát thanh viên trên Đài tiếng nói Việt Nam và giọng
nói của phát thanh viên trên đài Hà Nội qua băng.
+ Em có cảm nhận nh thế nào về giọng nói và cách phát âm của phát thanh viên trong
băng? Hãy so sánh hai giọng nói có gì giống và khác nhau?
Giáo viên: Hà Nội không chỉ đẹp về phong cảnh mà Hà Nội còn đẹp bởi cốt cách con
ngời. Một trong những yếu tố góp phần làm nên nét đẹp của ngời Hà Nội chính là tiếng
nói của ngời Hà Nội.
Nội dung bài học
Hoạt động của thy v trũ

Hoạt động 2: Giúp học sinh hiểu về đặc điểm i. nét đẹp riêng của tiếng nói
của tiếng nói ngời Hà Nội:
ngời hà nội:
+ Em hãy cho biết, tiếng Hà nội có những 1. Đặc điểm của tiếng Hà Nội:
đặc điểm gì về mặt ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp? Tiếng Hà Nội là Tiếng Việt mang đặc trng
của phơng ngữ Bắc Bộ, đồng thời cũng có
những đặc thù riêng.
+ So sánh với ngôn ngữ toàn dân, em thấy tiếng - Về mặt ngữ âm: Các nguyên âm đợc phát
ra rõ ràng. Sáu thanh điệu đợc phát âm chính
Hà Nội có điểm giống và khác nh thế nào?
+ Em có nhận xét gì về cách phát âm và cách xác. Các phụ âm cuối đợc phát âm đúng
chuẩn.
viết của ngời Hà Nội?
+ Vị trí của tiếng Hà Nội trong ngôn ngữ chung - Về mặt từ vựng: Tiếng Hà Nội sử dụng
vốn từ toàn dân trong mọi hoạt động giao
của cả nớc?
GV kết luận:+ Ngời Hà Nội có cách phát âm tiếp.
- Về mặt chính tả: Mặc dù thiếu vắng một số
nhẹ nhàng, mềm mại,tròn vành rõ chữ.
phụ âm đầu và một số vần trong khi phát âm
+ Cách uốn giọng ngọt ngào, uyển chuyển, tạo nhng khi viết chính tả, ngời Hà Nội lại phân
nên nét độc đáo và riêng biệt.
biệt rất chính xác các từ ngữ đó.
+ Là tiếng nói hội tụ tinh hoa của bốn phơng đất 2. Tiếng Hà Nội - sự kết tinh những nét
nớc đợc nhiều phơng ngữ bồi đắp và hun đúc đẹp của ngôn ngữ Việt Nam:
nên ,là tiếng nói, giọng nói phổ thông, dễ nghe,
dễ hiểu hơn cả ,làm rạng rỡ mảnh đất Thăng - Cách phát âm nhẹ nhàng, mềm mại, tròn
Long ngàn năm văn hiến.
vành rõ chữ.
-Hệ thống ngữ âm giàu chất nhạc trầm

bổng, uyển chuyển, cách uốn giọng ngọt
ngào thật độc đáo .
-Tiếng Hà Nội là sự hội tụ của bốn phơng,
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

1


Trng THCS Thanh Thựy

Hoạt động 3: Tìm hiểu về cách nói năng
thanh lịch, văn minh của ngời Hà Nội
+ Ngời Hà Nội có cách nói năng thanh
lịch văn minh nh thế nào (về cách phát âm, dùng
từ, xng hô trong giao tiếp)?

+ Nêu một vài ví dụ minh họa cụ thể mà em
biết?
Giáo viên kết luận:

Nm hc 2016- 2017
là tinh hoa của một nền văn hóa , dễ nghe,
dễ hiểu .
-Tiếng Hà Nội là một trong những nhân tố
làm rạng rỡ cho mảnh đất Thăng Long
Hà Nội ngàn năm văn hiến
II. giữ gìn và làm đẹp thêm
tiếng nói ngời hà nội:

1. Tự hào về cách nói năng thanh lịch,
văn minh của ngời Hà Nội
- Nói năng nhẹ nhàng, thanh lịch, đầy nhạc
tính, dễ nghe, dùng từ chính xác, giọng nói
có âm sắc ngọt ngào..
- Cách xng hô ỳng mc th hin nếp sống,
nếp c xử nhã nhặn, lịch sự, tôn trọng ngời
đối thoại.
- Nói những lời tế nhị, lời chào khi gặp gỡ,
lúc chia tay, các từ cảm ơn, xin lỗi nh đã
thành lời cửa miệng.
- Vốn từ giàu có, biết cách dùng từ đúng
chỗ, đúng lúc và biết lựa chọn những từ ngữ
tế nhị, không xôbồ.
- Luôn có ý thức và niềm tự hào về lời ăn
tiếng nói trong các mối quan hệ giao tiếp.

* Củng cố bài học:
- Giáo viên hớng dẫn học sinh tóm tắt nội dung bài học theo hình thức Cá nhân. Học
sinh khác nghe và bổ sung ý cho hoàn chỉnh.
- Giải đáp thắc mắc (nếu có).
* Hng dn cỏc hot ng tip theo
- Giáo viên dặn dò học sinh về nhà ôn bài kỹ và thực hiện theo đúng các nội dung đã
đợc học với các tình huống đời thờng mà các em gặp hàng ngày làm sao giữ gìn và làm đẹp
thêm tiếng nói của ngời Hà Nội chúng ta.
Bài 1

Ngày soạn: 13/8/2016

Tiết 2:

i. Mục tiêu cần đạt:

Tiếng nói của ngời hà nội

- Học sinh hiểu về nét đẹp riêng của tiếng nói ngời Hà Nội.
- Tự hào về cách nói năng thanh lịch, văn minh của ngời Hà Nội.
- Có ý thức thực hiện việc nói năng thanh lịch, văn minh thông qua việc rèn luyện để
nói đúng, nói lời hay và nói phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp và đối tợng giao tiếp.
II. Phơng tiện dạy học:

- T liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về ngời Hà Nội và
cách nói năng của ngời Hà Nội thanh lịch, văn minh.
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:

1. n nh t chc: Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp học.
2. Kim tra bi c: Nờu vớ d v ting ni ngi H Ni?
3. Bi mi:
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

2


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017

Hot ng 1: Giới thiệu bài

Hoạt động của thy v trũ
Hoạt động 2: Hớng dẫn học sinh biết cách
nói năng thanh lịch, văn minh:
- Để hớng dẫn học sinh có ý thức nói năng
thanh lịch, văn minh, giáo viên có thể cho học
sinh đóng tiểu phẩm theo nội dung câu chuyện
Làm đẹp tiếng Hà thành sau đó hớng dẫn
học sinh thảo luận:
+ Em có nhận xét gì cách sử dụng ngôn ngữ
của Vân?
+ Thái độ và lời nói của bố Vân giúp cho em
hiểu điều gì về cách nói năng của mỗi ngời?
- Để giữ gìn và làm đẹp thêm tiếng nói ngời
Hà Nội, học sinh cần rèn luyện cho mình thói
quen:

Nội dung bài học
II. giữ gìn và làm đẹp thêm tiếng
nói ngời hà nội
2. Học sinh Hà Nội nói năng thanh lịch, văn
minh

a. Nói để ngời khác nghe
- Nói đúng: Phát âm chuẩn, dùng từ chính xác,
+ Nói đúng: Phát âm chuẩn, dùng từ chính viết đúng chính tả, đặt câu đúng ngữ pháp.
xác, viết đúng chính tả, đặt câu đúng ngữ
pháp.Ting Vit giu v p, cú iu kin
din t cỏc suy ngh , tỡnh cm, thỏi ca
chỳng ta . Vỡ vy ta phi vn dng vn Ting
Vit trong sỏng v giu sc biu cm, hn ch

vay mn ngụn ng nc ngoi, dựng ting
lúng
+ Nói lời hay Biết tha gửi, chào hỏi, cảm ơn,
xin lỗi khi giao tiếp. Biết xng hô phù hợp với
- Nói lời hay:
đối tợng giao tiếp. Không nói tc, chi th, + Biết tha gửi, chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi khi
gõy g, cói ln. Luụn cú ý thc chn la li giao tiếp.
p ý hay, ngụn ng cú vn húa, gi gỡn s +Biết xng hô phù hợp vi i tng giao tip
trong sỏng ca Ting Vit .
Cách nói hay:
+ Nói ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, thái độ từ
tốn, lễ phép.
+ Biết kết hợp lời nói với thái độ nét mặt, cử
chỉ để gây thiện cảm với đối tợng giao tiếp.
- Khi nói, ta cần diễn đạt ntn?
Ta cần nói ngắn gọn, rõ ràng, từ tốn, lễ phép. + Biết tiếp thu cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ
Biết kết hợp lời nói với thái độ nét mặt, cử chỉ khác nhng không kệch cỡm, lai căng.
để gây thiện cảm với đối tợng giao tiếp. Biết + Nói phù hợp với đối tợng giao tiếp.
tiếp thu cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ khác nhng không kệch cỡm, lai căng. Cần luyện tập để
không nói ngọng, nói láp, nói quá to, quá
nhanh, nói lí nhí, quá nhỏ
+ Nói phù hợp với đối tợng giao tiếp:
Khi giao tiếp, ta cần đặc biệt chú ý dến đối tợng giao tiếp, phải xác định đối tợng giao tiếp
với mình là ai? Ngời đó có quan hệ với mình
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

3

Trng THCS Thanh Thựy
Nm hc 2016- 2017
ntn ? Từ đó mà có lời nói, cử chỉ, thái độ, cách
ứng xử , xng hô sao cho phù hợp.
Trong giao tiếp, cần chú ý đến hoàn cảnh giao
tiếp thì sẽ tạo hiệu quả cho cuộc giao tiếp.Tùy
theo hoàn cảnh mà lựa chọn cách nói,lời nói
kết hợp thái độ ,cử chỉ sao cho phù hợp .
Khi có lỗi, phải nói lời xin lỗi, khi ngời khác
xin lỗi mình thì có thể nói
Mỗi cuộc giao tiếp đều có những chuẩn mực
riêng,nhng dù giao tiếp trong bất kì hoàn cảnh
nào, đối tợng nào, thì lời nói cũng phải đúng
mực, cách nói phải rõ ràng, dễ hiểu, rõ ràng
mạch lạc với thái độ hòa nhã, chân thành, sẽ
để lại ấn tợng tốt đẹp với ngời nghe.
b) Nghe ngời khác nói
- Giữ lịch sự khi nghe ngời khác nói chính là
Cùng với biết nói ,cần phải biết nghe.
biểu hiện của con ngời lịch sự, văn minh
+ Cần biết tôn trọng ngời nói ,biết chăm chú
+ Cần biết tôn trọng ngời nói, biết chăm chú
lắng nghe, vừa nghe vừa nhìn ngời nói, không lắng nghe, vừa nghe vừa nhìn ngời nói, không
nhìn đi chỗ khác
nhìn đi chỗ khác
+ Không nói leo, không cắt ngang lời, khi
+ Không nói leo, không cắt ngang lời,khi
không nhất trí có thể xin lỗi trớc khi nêu ý
không nhất trí có thể xin lỗi trớc khi nêu ý kiến

+ Không vơn vai, ngáp dài, lộ vẻ đau khổ mệt
kiến.
+ Không vơn vai, ngáp dài, lộ vẻ đau khổ mệt mỏi, có cử chỉ sốt ruột, chê bai.
+ Biết động viên ngời nói bằng cử chỉ gật đầu,
mỏi, có cử chỉ sốt ruột, chê bai.
+ Biết động viên ngời nói bằng cử chỉ gật đầu, vỗ tay, mỉm cời...
vỗ tay, mỉm cời..

Hoạt động 3: Liên hệ với cách nói năng của
học sinh Hà Nội hiện nay.
- GV có thể đa một số tình huống về cách
nói năng của học sinh hiện nay để học sinh
trao đổi và thảo luận, phân tích những nét đẹp
và cha đẹp trong việc sử dụng ngôn ngữ.
- Học sinh trình bày kết quả su tầm tục ngữ, ca
dao, thành ngữ, châm ngônnói về cách nói
năng của con ngời.
- Học sinh tự rút ra kết luận.
* Củng cố bài học:
Giáo viên kết luận: Là học sinh của Thủ đô ngàn năm văn hiến, chúng ta luôn tự hào
vì mình là ngời Hà Nội , đợc nói tiếng Hà Nội . Vì vậy, việc nói năng sao cho đúng, cho
hay, phù hợp với các chuẩn mực đạo đức của xã hội là điều rất cần thiết của mỗi ngời.
Chúng ta hãy cùng nhau giữ gìn và làm đẹp thêm tiếng nói của ngời Hà Nội bằng những lời
nói văn minh, thanh lịch hàng ngày.
* Hng dn cỏc hot ng tip theo
- Giáo viên hớng dẫn học sinh tóm tắt nội dung bài học.
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

4


Trng THCS Thanh Thựy
- Giải đáp thắc mắc (nếu có).
- Chun b bi 2 Giao tip, ng x trong gia ỡnh.

Nm hc 2016- 2017

*************************************

Bài 2

Ngày soạn: 14/ 8/2016

Tiết 3: GIAO TIếP, ứng xử trong gia đình

I. MụC TIÊU CầN ĐạT:

Giúp HS :
- Nắm đợc những nét cơ bản về tổ chức gia đình của ngời Hà Nội (các thế hệ trong một gia
đình, quan hệ họ hàng); những mối quan hệ trong gia đình.
- Rèn luyện kĩ năng, hành vi giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh đối với các mối quan hệ
trong gia đình nói riêng và đối với dòng họ nói chung, có hớng điều chỉnh và có ý thức thực
hiện hành vi ở mức độ đúng, dần dần nâng lên mức độ hành vi đẹp. Từ đó, xây dựng, hình
thành thói quen và lối sống đẹp.
- Luôn có ý thức rèn luyện cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia đình.
II. Phơng tiện dạy học:

T liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về ngời Hà Nội

III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:

1. n nh t chc: - Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp học.
2. Kim tra bi c: - Kim tra s chun b ca HS.
3. Bi mi: Hot ng 1: Gii thiu bi mi
Hoạt động của thy v trũ
Hot ng 2: Hng dn HS tỡm hiu v t
chc gia ỡnh ca ngi H Ni:
Th no l gia ỡnh 2 th h ?
Gia đình hai thế hệ:(gia đình hạt nhân) gồm
hai thế hệ sống chung: cha mẹ và con. Đây là
kiểu gia đình phổ biến của Hà Nội hiện nay
trong xu hớng phát triển của xã hội hiện đại.

Nội dung bài học

I. tổ chức gia đình của ngời Hà nội :

1. Các thế hệ trong một gia đình:
a. Gia đình hai thế hệ: (Gia đình hạt nhân)
gồm hai thế hệ sống chung: cha mẹ và con.

b) Gia đình nhiều thế hệ: (còn gọi là Đại gia
đình) gồm ba, bốn thế hệ cùng một mái nhà,
kiểu gia đình truyền thống của ngời Hà Nội
Gia đình nhiều thế hệ l gia ỡnh ntn?: (còn
xa.
gọi là đại gia đình) gồm ba, bốn thế hệ cùng
một mái nhà: ông, bà, cha mẹ, con, cháu, gọi
là tam đại, tứ đại đồng đờng. Đây là kiểu

gia đình truyền thống của ngời Hà Nội xa.
Gia đình càng lớn, mối quan hệ ứng xử giữa
các thành viên càng nhiều, càng phức tạp.
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

5


Trng THCS Thanh Thựy
+ Có thể cho HS lấy ví dụ trực tiếp về các thế

Nm hc 2016- 2017

hệ trong gia đình mình...Từ đó, nhấn mạnh ý :
Các mối quan hệ ứng xử giữa các thành viên
trong gia đình qui tụ lại thành nếp sống gia
đình mà ta gọi đó là gia phong.
2. Quan hệ họ hàng:
- ở ngoại thành, quan hệ họ hàng nằm trong
+ Về quan hệ họ hàng:
tổng thể nét văn hoá của làng xã. Đó là sự
Nêu sự khác nhau giữa quan hệ họ hàng ở
gắn kết, ràng buộc chặt chẽ giữa gia đình và
ngoại thành với quan hệ họ hàng ở nội thành.?
dòng họ.
- ở ngoại thành, quan hệ họ hàng nằm trong
tổng thể nét văn hoá của làng xã. Đó là sự
gắn kết, ràng buộc chặt chẽ giữa gia đình và

dòng họ. Mỗi cá nhân, mỗi gia đình vẫn chịu
sự qui định riêng của mỗi dòng họ và mỗi
năm, họ thờng họp mặt ôn lại truyền thống
của dòng họ mình vào một ngày nhất định,
gọi là ngày giỗ Tổ. Mỗi dòng họ tạo nên
những nét riêng, làm cho văn hoá làng xã
- ở nội thành, do dân nhiều nơi tụ hội chín
thêm phong phú.
ngời mời làng; mặt khác, do tính chất độc lập
cá nhân cao, quan hệ họ hàng không có nhiều
- ở nội thành, do dân nhiều nơi tụ hội chín ảnh hởng và ràng buộc nh ở ngoại thành.
ngời mời làng; mặt khác, do tính chất độc lập
Tuy nhiên, ngời Hà Nội bao giờ cũng giữ
cá nhân cao, nên mối quan hệ họ hàng không gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp
có nhiều ảnh hởng và ràng buộc nh ở ngoại của dòng họ mình.
thành. Tuy nhiên, ngời Hà Nội bao giờ cũng
giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt
đẹp của dòng họ mình.
* Củng cố bài học :
GV sơ kết lại phn ó học, nhấn mạnh những ý chính: Xã hội hiện đại ngày càng
phát triển, vai trò của gia đình càng trở nên quan trọng trong cuộc sống của mỗi ngời.
Gia đình là nguồn cội. Gốc có vững bền, cây mới phát triển xanh tốt. Chính vì vậy,
chúng ta cần phải giữ gìn, phát huy truyền thống của gia đình, học cách giao tiếp, ứng
xử thanh lịch, văn minh, xây dựng một nếp sống có văn hóa... để mỗi gia đình thực sự
là tổ ấm của mọi ngời.
* Hớng dẫn các hoạt động tiếp theo
Chun b phn II .
Bài 2

Su tm tranh nh v cỏch giao tip, ng x trong gia ỡnh.

*****************************************

Ngày soạn: 14/ 8/2016

Tiết 4: GIAO TIếP, ứng xử trong gia đình

I. MụC TIÊU CầN ĐạT

Giúp HS :
- Nắm đợc những nét cơ bản về tổ chức gia đình của ngời Hà Nội (các thế hệ trong một gia
đình, quan hệ họ hàng); những mối quan hệ trong gia đình.
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

6


Trng THCS Thanh Thựy
Nm hc 2016- 2017
- Rèn luyện kĩ năng, hành vi giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh đối với các mối quan hệ
trong gia đình nói riêng và đối với dòng họ nói chung, có hớng điều chỉnh và có ý thức thực
hiện hành vi ở mức độ đúng, dần dần nâng lên mức độ hành vi đẹp. Từ đó, xây dựng, hình
thành thói quen và lối sống đẹp.
- Luôn có ý thức rèn luyện cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia đình.
II. Phơng tiện dạy học

T liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về ngời Hà Nội

III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học

1. 1. n nh t chc: Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp học.
2. Kim tra bi c: (Kim tra s chun b ca HS)
3. Bi mi: Hot ng 1:Gii thiu bi mi
Nội dung bài học
Hoạt động của thy v trũ
Hot ng 2: Hớng dẫn HS các hành vi giao
tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia
đình.
Giao tiếp, ứng xử đối với ông bà
Tục ngữ có câu:
Uống nớc nhớ nguồn.
hay Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
(?)Với ông bà ,chúng ta phải có thái độ và
tình cảm ntn?.
Con cháu phải tôn kính và hiếu thảo đối với
ông bà. Tuổi tác cuả ông bà và con cháu cách
nhau khá xa, vì vậy, thờng nảy sinh các mâu
thuẫn thế hệ. Vì trong xã hội hiện đại, ngời
già thờng rất hay rơi vào tình trạng cô đơn,
sống xa lạ ngay giữa con cháu, gia đình mình.
Hơn nữa, tuổi già thờng hay trái tính, trái
nết, nhiều khi gây ra sự hiểu lầm, khó chịu
cho con cháu. Chính vì thế, cần phải quan sát,
lắng nghe và học cách thấu hiểu đối với ông
bà, từ đó có cách ứng xử phù hợp với tình cảm
và đạo lý truyền thống
Hãy lập một bảng thống kê tìm hiều về tâm lý,
lối sống, sở thích của ông bà mình. Sau đó,
thảo luận và tìm ra những tình huống mà em

thờng gặp, từ đó, tìm ra những hành vi giao
tiếp, ứng xử khéo léo, tế nhị với ông bà của
mình?
(?) Theo em, vấn đề nào là vấn đề nổi cộm, rất
hay xảy ra mâu thuẫn giữa ông bà và con cháu
trong gia đình? Em hãy đề xuất những hành vi
ứng xử tế nhị, khéo léo để xoa dịu những mâu
thuẫn ấy?
Ông bà thích truyền thống, hay nói về cái đã
qua:
- Khi ông bà kể những chuyện cũ (có thể đã

II. Giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn
minh trong gia đình

1. Giao tiếp, ứng xử trong gia đình
a. Giao tiếp, ứng xử đối với ông bà

- Con cháu phải tôn kính và hiếu thảo đối với
ông bà.

- Quan sát, lắng nghe và học cách thấu hiểu
đối với ông bà, từ đó có cách ứng xử phù hợp
với tình cảm và đạo lý truyền thống.

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

7

Trng THCS Thanh Thựy
nghe nhiều lần), hãy chú ý lắng nghe bằng một
thái độ vui vẻ, đừng cau có hoặc nói những câu
sỗ sàng: Có mỗi chuyện ấy mà ông bà cứ nói
mãi. Nh thế, sẽ làm ông bà không vui.
- Bởi ông bà tuổi đã cao nên tiếp thu cái mới
thờng chậm chạp. Ngợc lại, các cháu thích cái
mới, nên tiếp thu cái mới nhanh. Vì thế, ông
bà có gì cha hiểu, hãy nhẹ nhàng giải thích để
ông bà hiểu. Tránh cáu gắt, to tiếng dễ làm ông
bà tủi thân.
Ông bà thích yên tĩnh, thờng hay đau yếu:
- Đừng ồn ào, mở nhạc, hát hò, nói cời ầm ĩ
làm ông bà không hài lòng. Khi ông bà nằm
nghỉ, hãy đi lại nhẹ nhàng, tránh tiếng động vì
ngời già rất dễ thức giấc.
- Hãy vui lòng nhờng ti-vi khi ông bà đang
xem chơng trình yêu thích.
Ông bà thích sống có nền nếp, ngăn nắp, rất
trân trọng những kỉ vật cũ:- Không nên để ông
bà nhắc nhở vì lối sống lộn xộn, bừa bãi.
- Không đợc nghịch vào những đồ vật cũ, kỉ
vật cũ của ông bà khi ông bà cha cho phép.
- Khi nói chuyện với ông bà phải tha gửi lễ
phép. Khi nhận quà từ ông bà phải đón nhận
bằng hai tay, nhớ nói lời cảm ơn.
- Hãy nhớ tới ngày sinh nhật của ông bà và
tặng ông bà những món quà mình tự làm.

- Cần thờng xuyên thăm hỏi, động viên ông bà.
Chăm sóc chu đáo, tận tình khi ông bà bị ốm:
xúc cho ông bà ăn, lấy nớc cho ông bà uống,
kể chuyện cho ông bà nghe, đấm lng, dìu ông
bà khi ông bà muốn đi chơi... Không lẩn tránh,
cáu gắt, miệt thị...khi ông bà đau yếu.
Công cha nh núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ nh nớc trong nguồn chảy ra.
+ Giao bài tập thực hiện hành vi. Ví dụ:
Em hãy tự làm một món quà thật ý nghĩa kèm
theo những lời nói yêu thơng, chân thành nhất
dành tặng bố hoặc mẹ, làm bố mẹ bất ngờ. Sau
đó, em hãy ghi lại cảm xúc của mình trớc phản
ứng của bố mẹ khi nhận đợc món quà.
Thông qua bài tập này, HS sẽ nhận thức đợc ý
nghĩa của những hành vi đẹp
(?)Với cha mẹ, ta phải c x nh th no?
Yêu thơng, kính trọng cha mẹ, học cách làm
bố mẹ vui lòng:
- Nói năng, tha gửi lễ phép, đúng mực. Lắng
nghe, vâng lời khi cha mẹ dạy bảo.

Nm hc 2016- 2017

-Hãy chú ý lắng nghe ông bà nói về cái đã
qua bằng thái độ vui vẻ

- Khi ông bà cha hiểu ,hãy nhẹ nhàng giải
thích, tránh cáu gắt, to tiếng

- Đừng ồn ào, khi ông bà nằm nghỉ, hãy đi lại
nhẹ nhàng vì ngời già rất dễ thức giấc.

- Không nên để ông bà nhắc nhở vì lối sống
lộn xộn, bừa bãi.

- Khi nói chuyện với ông bà phải tha gửi lễ
phép. Khi nhận quà từ ông bà phải đón nhận
bằng hai tay, nhớ nói lời cảm ơn.
- Hãy nhớ tới ngày sinh nhật của ông bà và
tặng ông bà những món quà mình tự làm.
- Cần thờng xuyên thăm hỏi, động viên ông
bà, chăm sóc chu đáo, tận tình khi ông bà bị
ốm .

b.Giao tiếp ứng xử với cha mẹ

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

8


Trng THCS Thanh Thựy
- Chăm chỉ, cố gắng trong học tập để đạt đợc
kết quả cao.
- Giúp đỡ bố mẹ những công việc hàng ngày:
dọn dẹp nhà cửa, cơm nớc, trông em...
- Không vòi vĩnh, đua đòi, yêu cầu bố mẹ

đáp ứng những nhu cầu không phù hợp với
lứa tuổi và hoàn cảnh gia đình.
- Có thái độ tôn trọng, lịch sự, lễ phép khi
khách của bố mẹ đến nhà. Nếu bố mẹ không
có nhà, hãy lắng nghe ý kiến của khách và tha
lại chính xác với bố mẹ.
Học cách quan tâm và chia sẻ cùng bố mẹ:
- Thờng xuyên kể chuyện ở lớp cho bố mẹ vào
buổi tối, giờ ăn cơm, hoặc lúc cả nhà quây
quần vui vẻ.
-Sinh nhật của bố hoặc của mẹ, đừng quên
chúc mừng và tặng bố mẹ những món quà nho
nhỏ. Ví dụ nh một tấm thiếp tự làm, một điểm
mời, một bông hoa cắm vào lọ để ở bàn làm
việc của bố mẹ kèm theo lời chúc, nấu một
món ăn ngon để bố mẹ thởng thức, dọn dẹp
nhà cửa ngăn nắp, gọn gàng...
- Vào những ngày đặc biệt của bố mẹ, hãy bộc
lộ tình yêu của mình với bố mẹ theo cách
riêng.
- Khi bố mẹ trách mắng, hãy kiềm chế và tự
đặt mình vào địa vị của bố mẹ để giữ thái độ lễ
phép. Không đợc hỗn láo, cãi lại bố mẹ. Đợi
bố mẹ nguôi giận, hãy đến gần và tâm sự vì
sao mình lại làm nh vậy. Nếu mình sai, hãy
mạnh dạn xin lỗi và hứa sẽ sửa chữa lỗi lầm
của mình.
- Khi bố mẹ có chuyện buồn, gặp khó khăn
trong công việc, nếu có thể, hãy tâm sự cùng
bố mẹ. Dù không giúp đợc gì, nhng cũng là

cách làm bố mẹ vơi đi nỗi buồn hoặc có thêm
động lực vợt qua khó khăn trong cuộc sống.
Anh em nh thể chân tay
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần.
Hãy bộc lộ những suy nghĩ của mình về mâu
thuẫn hay gặp phải với chính anh chị em của
mình để các bạn cùng tháo gỡ.
Là anh chị em trong một nhà, chúng ta cần
phải:
Yêu thơng, đùm bọc, nhờng nhịn lẫn nhau.
- Khi nói chuyện với anh chị cần lễ phép, đúng
mực. Khi nói chuyện với các em cần nhẹ
nhàng, không cáu gắt, nặng lời, quát nạt.
- Là anh chị lớn trong nhà cần giúp đỡ bố mẹ

Nm hc 2016- 2017

Với cha mẹ, ta phải:
Yêu thơng, kính trọng cha mẹ, học cách làm
bố mẹ vui lòng.
+ Lễ phép, vâng lời
+ Chăm chỉ, cố gắng trong học tập
+ Giúp đỡ bố mẹ công việc hàng ngày

+ Tôn trọng ,lịch sự với khách của bố mẹ

- Học cách quan tâm và chia sẻ cùng bố mẹ.
+ Chia sẻ, kể chuyện ở lớp, ở trờng.

+ Quan tâm đến sinh nhật của bố hoặc mẹ,

bộc lộ tình yêu của mình với bố mẹ theo cách
riêng.

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

9


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017

bằng cách chăm sóc cho các em nh: tắm rửa,
thay quần áo, dọn đồ chơi cho em....
- Hãy chia sẻ đồ ăn ngon, đồ chơi đẹp với các
anh chị em trong gia đình. Chia sẻ sẽ làm ta
vui vẻ và hạnh phúc hơn. Cùng nhau tổ chức
sinh nhật cho mỗi anh chị em theo những cách
+ Học cách kìm chế, khéo léo trong ứng xử
riêng khi có điều kiện.
khi bố mẹ giận dữ.
Tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ:
+ Học cách tâm sự...
- Là anh chị, khi em sai phải nhẹ nhàng chỉ
bảo cho em những lỗi sai để em nhận ra tự sửa
và tránh. Không đợc cậy lớn, quát nạt hoặc gây
gổ đánh em.
- Hớng dẫn em cách để đồ chơi gọn gàng,

ngăn nắp. Dạy cho em cách làm hoặc chơi
những trò chơi bổ ích. Không rủ em chơi
những trò chơi nguy hiểm, hoặc đùa nghịch
dại dột. Chỉ bảo, hớng dẫn cho em những bài
tập khó. Dạy cho em những cách học hay để
em học tập tiến bộ.
- Đối với anh chị lớn cần tôn trọng, không đợc
nghịch vào đồ của anh chị khi cha có sự đồng
ý. Không đợc gọi anh chị hoặc em của mình
bằng những biệt hiệu xấu, hoặc lôi tật xấu của
mỗi ngời ra để chọc ghẹo, trêu đùa.
- Không đợc tự tiện lấy quần, áo, mũ, tất...của
anh chị em ra dùng khi cha có sự cho phép.
Khi anh chị em có chuyện buồn, hãy tâm sự,
lắng nghe và chia sẻ để tình anh em thêm thắm
thiết.
Mỗi gia đình Hà Nội thờng nằm trong sự gắn
bó khăng khít của các mối quan hệ họ hàng,
dòng họ. Dòng họ nào cũng có truyền thống
lâu đời. Cái đặc sắc của Hà Nội là mỗi dòng
họ đều duy trì cho mình một truyền thống nhất
định nh: truyền thống hiếu học, truyền thống
nghề nghiệp, truyền thống gia giáo hoà
thuận...Vì thế, con cháu của mỗi gia đình đều
ý thức rất rõ về cội nguồn dòng họ của mình.
?Em hiu nh th no v truyn thng dũng
h ?
Các gia đình thờng họp nhau ở nhà thờ tổ,
thăm ngôi mộ tổ, thắp một nén nhang khi giỗ
chạp, khi tết đến xuân về, kể cho nhau nghe

chuyện các cụ đời trớc để khuyên răn con cháu
học tập và rèn luyện kế nghiệp xa không để hổ
danh dòng họ.
Họ lập tộc phả, gia phả ghi chép lại lai lịch
phát triển của dòng tộc, của chi họ, của gia

c. Giao tiếp ứng xử đối với anh chị em

- Yêu thơng, đùm bọc, nhờng nhịn lẫn nhau.
+ Nói năng nhẹ nhàng,đúng mực.
+ Chăm sóc, giúp đỡ nhau.

- Tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ:
+ Nhẹ nhàng chỉ bảo giúp nhau sửa chữa

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

10


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017

đình để mọi nhành biết lẫn nhau, tránh chuyện khuyết điểm.
thị phi, dèm pha, công kích, tranh chấp để xảy
ra chuyện đánh nhau vỡ đầu mới nhận họ.
Họ khuyến học, khuyến tài, lập quĩ khen thởng, cấp học bổng cho con cháu có điều kiện

học hành đến nơi đến chốn. Những tấm gơng
ngời tốt, việc tốt đều đợc nêu gơng, ghi chép
lại trong sổ vàng lu tại nhà thờ họ. Ngời cao
tuổi, vợ chồng già song toàn, con cái làm ăn
phơng trởng đợc họ mừng thọ, tặng danh hiệu
phúc - lộc - thọ. Họ còn là trung tâm để đùm
bọc, cứu giúp nhau với tinh thần một giọt máu
đào hơn ao nớc lã, chị ngã em nâng, lá lành + Tôn trọng những điều riêng t của nhau
đùm lá rách....
Tâm sự, lắng nghe, chia sẻ niềm vui, nỗi
buồn.
ý thức đợc vai trò, trách nhiệm của bản thân
trong gia đình nói riêng và trong dòng họ của
mình nói chung để làm gì?

Chúng ta cần phải làm gì?
- Học tập và rèn luyện để xứng danh với tổ
tông, với truyền thống của dòng họ.

- Thờng xuyên thăm hỏi mọi ngời trong họ.
Nếu ở xa, mỗi năm nên về thăm nhà thờ tổ,
thăm mộ tổ để luôn nhớ tới nguồn gốc của
mình, và biết đợc truyền thống của dòng họ
mình.
- Tham gia vào các hoạt động chung do dòng
họ phát động.

2. Giao tiếp, ứng xử đối với dòng họ:
Dòng họ nào cũng có truyền thống lâu đời.
Cái đặc sắc của Hà Nội là mỗi dòng họ đều

duy trì cho mình một truyền thống nhất định
nh: truyền thống hiếu học, truyền thống nghề
nghiệp, truyền thống gia giáo hoà thuận...,
con cháu của mỗi gia đình đều ý thức rất rõ
về cội nguồn dòng họ của mình.
a. Truyền thống dòng họ:
+ Các gia đình thờng họp nhau ở nhà thờ tổ,
thăm ngôi mộ tổ, thắp nhang khi giỗ chạp,
khi Tết đến xuân về, kể cho nhau nghe
chuyện các cụ đời trớc để khuyên răn con
cháu học tập và rèn luyện kế nghiệp xa để
rạng danh dòng họ.
+ Họ khuyến học, khuyến tài, lập quĩ khen
thởng, cấp học bổng cho con cháu có điều
kiện học hành .
b. Cách giao tiếp ứng xử:
- ý thức đợc vai trò, trách nhiệm của bản
thân trong gia đình và trong dòng họ của
mình để có thái độ đúng mực với những ngời
trong dòng họ.
- Học tập và rèn luyện để xứng danh với tổ
tông, với truyền thống của dòng họ.
-Thờng xuyên thăm hỏi mọi ngời trong họ.
Nếu ở xa, mỗi năm nên về thăm nhà thờ tổ,
thăm mộ tổ để luôn nhớ tới nguồn gốc của
mình, và biết đợc truyền thống của dòng họ
mình.
- Tham gia vào các hoạt động chung do dòng

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

11


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017
họ phát động.

* Củng cố bài học:
- Giáo viên gọi một số học sinh đứng tại chỗ hoặc lên trớc lớp và tóm tắt những ý chính của
toàn bài, có thể dùng thêm từ riêng để cho hợp với khả năng của từng học sinh.
- Học sinh khác trong lớp đóng góp ý kiến bổ sung. Giáo viên nhận xét và khen ngợi.
* Hớng dẫn các hoạt động tiếp theo
Chun b bi 3.
-

Su tm tranh nh v cỏch giao tip, ng x trong nh trng.

***************************************

Tiết 5

Ngày soạn: 14/ 8/ 2016

Bài 3: Giao tiếp ứng xử trong nhà trờng

I. MụC TIÊU CầN ĐạT:

Giúp HS :
- Nắm đợc những mối quan hệ trong nhà trờng : thầy cô, bạn bè, nhân viên, khách đến trờng...
- Rèn luyện kĩ năng, hành vi giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh đối với các mối quan hệ
trong nhà trờng ở từng hoàn cảnh cụ thể.
- Nhận thức, phân biệt đợc những hành vi đúng - sai. Từ đó, HS tự giác điều chỉnh và có ý
thức thực hiện hành vi ở mức độ đúng, dần dần nâng lên mức độ hành vi đẹp, hình thành
thói quen và lối sống đẹp.
II/ PHƯƠNG TIệN DạY HọC:

T liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về ngời Hà Nội

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

12


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017

- Phiếu thảo luận, bảng phụ, đạo cụ
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:

1. n nh t chc: Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp học.
2. Kim tra bi c: -Kim tra s chun b ca HS.
3. Bi mi: (Vo bi)
Nội dung bài học

Hoạt động ca thy v trũ
Hot ng 1: Hớng dẫn HS tìm hiểu về các
I. Các yếu tố trong một nhà trờng:
yếu tố trong một nhà trờng.
- GV cần cho HS thấy đợc : Trờng học là một - Trờng học là một môi trờng đặc thù bởi
môi trờng đặc thù bởi những đặc trng riêng về những đặc trng riêng về cơ sở vật chất, cảnh
cơ sở vật chất, cảnh quan, môi trờng.
quan và con ngời.
- Về cơ sở vật chất, trờng học bao gồm: khu - Về cơ sở vật chất, trờng học bao gồm: khu
hiệu bộ, các phòng học, phòng chức năng, th hiệu bộ, các phòng học, phòng chức năng, th
viện, sân chơi... Trờng học đợc trang bị bàn viện, sân chơi...
ghế, các công cụ hỗ trợ, tài liệu giảng dạy, sách - Trong nhà trờng có đội ngũ thầy cô giáo,
giáo khoa, giáo cụ trực quan, các đồ dùng dạy các lớp học sinh và nhân viên phục vụ.
học...giúp thầy truyền đạt và trò tiếp thu kiến - Trong đó, mối quan hệ thầy trò, bạn bè, và

thức.
những ngời làm việc trong trờng học phải có
- Phần này, GV chỉ giới thiệu nhanh, không quá
qui tắc chuẩn mực riêng.
đi sâu. Tuỳ từng trờng, tuỳ từng địa phơng, GV
có thể cho HS giới thiệu ngay về trờng mình - Đòi hỏi cách giao tiếp, ứng xử của mỗi ngời
phải phù hợp với các mối quan hệ cụ thể.
dựa trên định hớng của tài liệu.
- Có thể dựng đoạn video nhanh giới thiệu về
chính trờng mình, tạo hứng thú cho HS.
Hot ng 2: Hớng dẫn HS các hành vi giao
tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong nhà
trờng :
- Trớc tiên, GV có thể khái quát cho HS bằng
sơ đồ:

- GV cần cho HS thấy đợc: Trong lịch sử truyền
thống của dân tộc ta, hiếu học luôn đi đôi với
tôn s trọng đạo. Kính trọng ngời thầy truyền
Giao tip, ng
dạy tri thức cho mình
đợc coi là một nghĩa vụ
x
trong quan h
và đạo lý làm ngời.
ngời thầy chân
Thy Những
- trũ
chính lấy việc dạy học làm nghề cao quí, nên đng x vn
Giao tip, ng
ợc xã
hội tôn vinh, phụ huynh quí trọng,
học trò
minh
x
vi mụi trng
trong quan h
kínhStrọng,
ghi ơn sâu
sắc.
học
Giao tip
ng Bởi vậy, đối
phm
bn với
bố

x
trò, cách giao tiếp, ứng
xử đối với thầy cô luôn
trong nh
trng
đợc coi trọng. Nó vừa thể hiện đạo đức vừa là
nét văn hoá của con ngời.
Giao tip, ng
Giao tip, ng
- GV cho
HS
xem phim, ảnh
nói về truyền
x
x
vi khỏch n
trng

vi nhõn viờn
trong trng

II. Giao tiếp, ứng xử thanh lịch văn
minh trong nhà trờng:

1. Giao tiếp, ứng xử trong quan hệ thầy trò
a. Truyền thống tôn s trọng đạo:
Trong lịch sử truyền thống của dân tộc ta,
hiếu học luôn đi đôi với tôn s trọng đạo.
Kính trọng ngời thầy truyền dạy tri thức cho
mình đợc coi là một nghĩa vụ và đạo lý làm

ngời
- Đối với học trò, cách giao tiếp ứng xử với
thầy cô luôn đợc coi trọng, vừa thể hiện đạo
đức vừa là nét văn hóa của con ngời.

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

13


Trng THCS Thanh Thựy
thống tôn s trọng đạo. Yêu cầu HS su tầm 1 số
hình ảnh về những ngời thầy trong xã hội xa.nhằm mục đích giúp cho HS nhận thức đợc
ý nghĩa quan trọng của ngời thầy và nét đẹp tôn
s trọng đạo của dân tộc Việt nói chung và của
ngời Hà Nội nói riêng.
Hãy nêu các tình huống ứng xử với thầy cô
trong giờ học:
- Khi thầy cô vào lớp?

- Trong gi hc?

- Khi đứng tại chỗ hoặc lên bảng?

- Khi hết giờ học?
- Hoàn thành bài tập thầy cô giao đúng hẹn,
không bỏ bê hay làm qua quýt cho xong. Có
chỗ nào cha hiểu, hãy mạnh dạn nhờ thầy cô

giảng lại.

- Khi bị thầy cô phê bình?
- Đối với thầy cô giáo cũ:
+ Dù các thầy cô không còn dạy mình nữa nhng khi có điều kiện hoặc đến thăm các thầy cô
giáo cũ. Điều đó sẽ làm các thầy cô rất vui và
cảm động.
+ Nên dành thời gian quay trở lại trờng cũ vào

Nm hc 2016- 2017

b. Giao tiếp, ứng xử đối với thầy cô giáo:
-Khi thầy cô vào lớp, đứng nghiêm chỉnh, vẻ
mặt tơi tắn để chào thầy cô. Khi thầy cô điểm
danh hoặc gọi trả lời câu hỏi, trả lời một cách
đầy đủ, lễ phép, có đầu có cuối.
- Trên lớp phải chăm chú nghe giảng, hăng
hái phát biểu xây dựng bài, không nói chuyện,
không nghịch , không ngủ trong giờ học.
Cố gắng phát huy óc sáng tạo cùng thầy cô
giải đáp những vấn đề khó.
-Khi đứng tại chỗ hoặc lên bảng làm bài,
không nên uốn éo, gãi đầu gãi tai, hoặc đút
tay vào túi quần... Hãy đứng nghiêm chỉnh,
mắt nhìn thẳng vào thầy cô.
- Khi hết giờ học, đứng nghiêm trang chờ thầy
cô ra khỏi lớp trớc; không nên chen lấn, xô
đẩy, chạy vội ra khỏi lớp học khi cha đợc sự
cho phép của thầy cô.
Hoàn thành bài tập thầy cô giao đúng hẹn,

không bỏ bê hay làm qua quýt cho xong. Có
chỗ nào cha hiểu, hãy mạnh dạn nhờ thầy cô
giảng lại.
- Khi bị thầy cô phê bình, hãy tiếp thu và sửa
đổi những điều mình cha đúng và cảm ơn thầy
cô đã góp ý cho mình.
- Kể cả khi thầy cô lỡ trách nhầm lẫn thì vẫn
nhẹ nhàng, bình tĩnh, lễ phép nói lại cho rõ
ràng để thầy cô hiểu.

ngày kỉ niệm thành lập trờng, 20 -11hàng
năm để thăm lại các thầy cô giáo. Dù làm gì,
giữ cơng vị nào, hãy luôn tỏ ra lễ phép, kính
trọng chào thầy cô, hỏi thăm sức khoẻ, cùng
thầy cô ôn lại những kỉ niệm cũ.
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

14


Trng THCS Thanh Thựy
Nm hc 2016- 2017
Hoạt động 3: Phần củng cố
- Giáo viên gọi một số học sinh đứng tại chỗ hoặc lên trớc lớp và tóm tắt những ý chính của
toàn bài, có thể dùng thêm từ riêng để cho hợp với khả năng của từng học sinh.
- Học sinh khác trong lớp đóng góp ý kiến bổ sung. Giáo viên nhận xét và khen ngợi.
-

* Hớng dẫn các hoạt động tiếp theo
Ôn kỹ bài và thể hiện văn minh thanh lịch ngay trong trờng lớp của mình từ thời gian
này.
***************************************
Tiết 6

Bài 3:

Ngày soạn: Ngày 14/ 8 /2016

Giao tiếp ứng xử trong nhà trờng

I. MụC TIÊU CầN ĐạT

Giúp HS :
- Nắm đợc những mối quan hệ trong nhà trờng : Thầy cô, bạn bè, nhân viên, khách đến trờng...
- Rèn luyện kĩ năng, hành vi giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh đối với các mối quan hệ
trong nhà trờng ở từng hoàn cảnh cụ thể.
- Nhận thức, phân biệt đợc những hành vi đúng - sai. Từ đó, HS tự giác điều chỉnh và có ý
thức thực hiện hành vi ở mức độ đúng, dần dần nâng lên mức độ hành vi đẹp, hình thành
thói quen và lối sống đẹp.
II. PHNG TIN DY HC:
T liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về ngời Hà Nội
- Phiếu thảo luận, bảng phụ, đạo cụ
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
1. 1. n nh t chc: Kiểm tra sĩ số và vệ sinh lớp học.
2. Kim tra bi c: Kim tra s chun b ca HS.
3. Bi mi:
Hoạt động của học sinh, giáo viên
Nội dung bài học

Hot ng 2: Hớng dẫn HS các hành vi II. Giao tiếp, ứng xử thanh lịch
giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh văn minh trong nhà trờng:
trong nhà trờng
2. Giao tiếp, ứng xử trong quan hệ bạn bè
(?)Đối với bạn bè cùng lớp, cùng trờng cn a. Đối với bạn bè cùng lớp, cùng trờng
Cần đoàn kết, thơng yêu, giúp đỡ, học hỏi
-Bạn bè là nghĩa tơng thân, vì thế, cần đoàn nhau cùng tiến bộ ,có cách ứng xử, sự quan
kết, thơng yêu, giúp đỡ, học hỏi nhau cùng tâm cụ thể đúng lúc và đúng chỗ, khéo léo và
tiến bộ. Quanh ta, các bạn mỗi ngời mỗi tính, tế nhị.
mỗi nết, mỗi hoàn cảnh riêng, do đó, cần có
cách ứng xử, sự quan tâm cụ thể đúng lúc và
đúng chỗ, khéo léo và tế nhị.
- Hãy c xử đúng mực, hoà nhã ,khoan dung với
- Hãy c xử đúng mực, hoà nhã với các bạn bạn bè.
cùng học. Các anh chị lớp trên không nên bắt
c x sao cho ỳng mc ?

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

15


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017

nạt lớp dới, hãy giúp đỡ các em nhỏ hơn
mình. Khi có bạn mới chuyển đến, hãy giúp

bạn làm quen với môi trờng, thầy cô và bạn
bè mới. Không nên trêu chọc, doạ nạt làm
bạn hoảng sợ.
- Khoan dung với bạn bè, khi họ mắc lỗi với
mình cần bình tĩnh và cho họ cơ hội sửa sai,
đừng thù dai nhớ lâu, hoặc kéo bè phái gây
gổ, đánh nhau.
- Với những bạn gặp khó khăn về vật chất, có
- Với những bạn gặp khó khăn về vật chất, có thể giúp bạn về sách vở, dụng cụ học tập, quần
thể giúp bạn về sách vở, dụng cụ học tập, áo... nhng phải tế nhị để bạn khỏi tủi thânquần áo... nhng phải tế nhị để bạn khỏi tủi
thân. Có thái độ vui vẻ khi góp quỹ Vì bạn
nghèo. Đừng nên tỏ thái độ làm một cách
miễn cỡng, gợng ép.
- Những bạn có khuyết điểm hoặc có tính xấu,
- Những bạn có khuyết điểm hoặc có tính
xấu, không nên chê cời, xa lánh mà phải gần
gũi để giúp bạn sửa chữa. Không che giấu
hoặc bắt chớc khuyết điểm của bạn là hại bạn
và hại cả mình. Càng không bao giờ đợc nói
xấu bạn.

phải gần gũi để giúp bạn sửa chữa. Không che
giấu hoặc bắt chớc khuyết điểm của bạn là hại
bạn và hại cả mình. Càng không bao giờ đợc
nói xấu bạn.

- Trong cách xng hô với bạn, phải tìm những
- Trong cách xng hô với bạn, phải tìm lời lẽ thân mật. Tốt nhất là xng bạn, tôi hoặc xnhững lời lẽ thân mật. Tốt nhất là xng bạn, ng tên, không nên mày tao mà mất đi vẻ
tôi hoặc xng tên, không nên mày tao mà trong sáng của tuổi học trò.
mất đi vẻ trong sáng của tuổi học trò.

- Bạn nam đối với bạn nữ cần c xử tế nhị, vui
- Bạn nam đối với bạn nữ cần c xử tế nhị, vui vẻ. Phải tỏ ra biết cách quan tâm, giúp đỡ các
vẻ. Phải tỏ ra biết cách quan tâm, giúp đỡ các bạn nữ. Không nên rụt rè hoặc quá trớn, vô
bạn nữ. Không nên rụt rè hoặc quá trớn, vô duyên. Các bạn nữ đối với nhau cũng cần thể
duyên. Các bạn nữ đối với nhau cũng cần thể hiện sự yêu thơng, quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau;
hiện sự yêu thơng, quan tâm, giúp đỡ lẫn coi nhau là chỗ tâm sự chuyện gia đình, bạn
nhau; coi nhau là chỗ tâm sự chuyện gia bè, những điều khó nói... khuyên bảo nhau để
đình, bạn bè, những điều khó nói... khuyên cùng tiến bộ.
bảo nhau để cùng tiến bộ.
- Cùng nhau học tập, vui chơi, những chuyến
- Cùng nhau học tập, vui chơi, những chuyến tham quan, dã ngoại, những nhóm học giúp đỡ
tham quan, dã ngoại, những nhóm học giúp
đỡ lẫn nhau sẽ tăng khả năng làm việc theo lẫn nhau sẽ tăng khả năng làm việc theo nhóm.
nhóm.
(?) Đối với bạn bè khác trờng cn c x nh
th no ?
Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

16


Trng THCS Thanh Thựy
- Có thái độ hoà nhã, lịch sự khi cn c x
nh th no ?giao tiếp, ứng xử với bạn bè
khác trờng. Không đua đòi, học đòi bạn bè
xấu, tránh tình trạng kéo bè phái gây gổ, đánh
nhau gây ảnh hởng đến kỉ luật và học tập.
- Nhiệt tình, mạnh dạn, vui vẻ làm quen, kết

bạn, học tập khi có cơ hội, đặc biệt là trong
các cuộc giao lu tập thể giữa các trờng.
- Cho các em làm 1 bài tập trắc nghiệm
nhanh, để khơi gợi sự hứng thú, tò mò của
các em
+ Khi bạn cầm loại quả nào đó, bạn thấy nó
không đợc tơi lắm. Bạn sẽ:
Kệ, cứ thế ăn luôn.
Cắt nó ra xem bên trong thế nào. Kể cả bên
trong không đợc tơi lắm thì bạn vẫn cứ ăn,
khát lắm rồi.
Cắt nó ra, nếu có phần nào trông không ổn
lắm thì cắt bớt đi rồi mới ăn phần còn lại.
Thôi khỏi, vứt đi luôn.
Cách bạn ăn loại quả đó thể hiện cách bạn
đối xử với bạn bè:
Bạn chẳng bao giờ thù dai . Đúng là ngời
bạn hiếm có.
Bạn chấp nhận bạn bè với cả những điểm
mạnh và yếu của họ.
Bạn chỉ chấp nhận những điểm tốt của bạn bè
mình và luôn thẳng thắn góp ý những điều
bạn cho là cha tốt.
(?)Hc sinh cn cú cỏch ng x ra sao trong
mụi trng s phm ?
- Có ý thức xây dựng nhà trờng văn hoá,
phát huy truyền thống xây dựng nếp sống
thanh lịch, văn minh của ngời Hà Nội.
- Nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, thực
hiện tốt nội qui, qui chế của nhà trờng. Tích

cực đấu tranh với các biểu hiện không lành
mạnh và phòng chống các tệ nạn xã hội.
- Học tập, rèn luyện, thể hiện cách giao tiếp,
ứng xử thanh lịch, văn minh trong nhà trờng
là một phần trong việc rèn luyện đạo đức,
phong cách của con ngời. Đây phải là một
quá trình thờng xuyên, liên tục suốt trong

Nm hc 2016- 2017

b. Đối với bạn bè khác trờng
- Có thái độ hoà nhã, lịch sự khi giao tiếp, ứng
xử với bạn bè khác trờng. Không đua đòi, học
đòi bạn bè xấu, tránh tình trạng kéo bè phái gây
gổ, đánh nhau gây ảnh hởng đến kỉ luật và học
tập.
- Nhiệt tình, mạnh dạn, vui vẻ làm quen,
kết bạn, học tập khi có cơ hội, đặc biệt là trong
các cuộc giao lu tập thể giữa các trờng.
3. Giao tiếp, ứng xử với nhân viên trong trờng:
4. Giao tiếp, ứng xử với khách đến trờng
5. ứng xử văn minh với môi trờng s phạm
- Cần có ý thức bảo vệ, giữ gìn tài sản bàn ghế,
các đồ dùng học tập... Không dẫm chân, ngồi
hoặc nhảy lên bàn ghế, không viết bậy lên tờng, mặt bàn, bảng, không làm h hại, mất mát
đối với các đồ trong phòng thí nghiệm, phòng
chức năng, phòng thực hành, sách báo trong
th viện...
- Có ý thức bảo vệ cảnh quan môi trờng s

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

17


Trng THCS Thanh Thựy

Nm hc 2016- 2017

thời gian ngồi trên ghế nhà trờng.

phạm xanh sạch - đẹp, giữ vệ sinh chung
trong lớp học, nhà ăn, khu vệ sinh. Vứt rác
- Một môi trờng trong sạch, lành mạnh, văn đúng nơi qui định, không xả rác bừa bãi ra lớp,
minh sẽ là cái nôi nuôi dỡng những con ngời sân trờng, cổng trờng. Không bẻ cành, hái hoa,
vừa có hiểu biết, vừa có văn hóa để xây dựng giẫm chân lên cỏ. Tham gia trồng cây, chăm
sóc cho sân trờng thêm sạch, đẹp.
Thủ đô và đất nớc .
* Củng cố bài học:
- Giáo viên gọi một số học sinh đứng tại chỗ hoặc lên trớc lớp và tóm tắt những ý chính của
toàn bài, có thể dùng thêm từ riêng để cho hợp với khả năng của từng học sinh.
- Học sinh khác trong lớp đóng góp ý kiến bổ sung.
- GV sơ kết lại bài học, nhấn mạnh những ý chính.
* Hớng dẫn các hoạt động tiếp theo:
- Ôn kỹ bài và thể hiện văn minh thanh lịch ngay trong trờng lớp và với ngay chính
các thầy cô cùng bạn bè của mình từ thời gian này.
***************************

Giỏo ỏn Np sng vn minh thanh lch ca ngi H Ni

GV: Nguyn Trung Kiờn

18