tiết 3

Hồ Minh Tuấn Trờng THPT DL Lý Tự Trọng
Bài soạn số: 03 Soạn ngày:18 tháng 09 năm 2007
Ch ơng 2: Xã hội cổ đại
Bài 3- Tiết 3: các quốc gia cổ đại phơng đông ( Tiết 1)
I- Mục tiêu bài học
1) Kiến thức:
- Những đặc điểm , điều kiện tự nhiên của các quốc gia phơng đông và sự phát
triển ban đầu của các ngành kinh tếvà từ đó thấy đợc ảnh hởng của điều kiện tự
nhiên và nền tảng kinh tế đến quá trình hình thành nhà nớc , cơ cấu xã hội, thể
chế chính trị ở khu vực này
- Những đặc điểm của quá trình hình thành xã hội có giai cấp và nhà nớc , cơ
cấu xã hội của xã hội cổ đại phơng Đông
- Thông qua việc tìm hiểu bộ máy nhà nớc, quyền lực của nhà vua học sinh
hiểu đợc thế nào là chế độ chuyên chế cổ đại
- Các em nắm đợc những thành tựu lớn về văn hoá của các quốc gia cổ đại ph-
ơng đông
2) T t ởng:
- Thông qua bài học bồi dỡng lòng tự hào về truyền thống lịch sử của các dân
tộc phơng đông trong đó có Việt Nam
3) Kỹ năng:
- Biết sử dụng bản đồ để phân tích những thuận lợi , khó khăn và vai trò của các
điều kiện địa lỷ các quốc gia cổ đại phơng đông
II- Tiến trình tổ chức dạy học
- Bài học đợc tiến hành dạy trong 2 tiết, tiết 1 giảng các mục 1, 2, 3 tiết 2 giảng
các mục 4 và 5
1) ổn định lớp - Kiểm tra bài cũ
- Nguyên nhân tan rã của xã hội nguyên thuỷ ? biểu hiện
2) Giới thiệu bài:
- Sau khi HS trả lời GV nhận xét khái quát bài cũ và nêu nhiệm vụ nhận thức
của bài học mới:
+ Quá trình hình thành các quốc gia cổ đại ở phơng Đông

+ Điều kiện tự nhiên dẫn tới sự hình thành nhà nớc và xã hội có giai cấp
+ Đặc điểm của nhà nớc cổ đại phơng đông
3) Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp
Hoạt động của Thầy & Trò Trọng tâm kiến thức
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân
GV cho HS đọc mục 1 SGK thảo luận và
làm rõ các vấn đề sau:
- Các quốc gia cổ đại phơng đông ra đời
ở đâu? điều kiện tự nhiên có những thuận
lợi và khó khăn gì?
1) Điều kiện tự nhiên và sự phát
triễn của các ngành kinh tế
a) Điều kiện tự nhiên
Giáo án Lịch sử lớp 10 Trang 1
Hồ Minh Tuấn Trờng THPT DL Lý Tự Trọng
Sau khi HS trả lời, GV nhận xét và chốt ý:
+ Ra đời trên lu vực các dòng sông lớn
( Sông Hằng, sông ấn, Sông Hoàng Hà, L-
ỡng Hà...)
+ Thuận lợi:Đất đai phù sa màu mỡ, mềm
công cụ bằng gỗ đá củng có thể canh tác
và tạo nên mùa màng bội thu
+ Khó khăn: dễ bị lũ lụt ảnh hởng đến đời
sống của nhân dân
=> Để bảo vệ mùa màng và cuộc sống ,
con ngời phải làm thuỷ lợi -> công việc
này đòi hỏi mọi ngời phải đoàn kết gắn bó
với nhau trong các tổ chức xã hôị
GV đặt câu hỏi: nền kinh tế chính của các
quốc gia cổ đại phơng Đông là gì?

Sau khi HS trả lời, GV nhận xét và bổ
sung:
- Nông nghiệp tới nớc, chăn nuôi, thủ công
nghiệp và trao đổi, trong đó nông nghiệp t-
ới nớc là ngành kinh tế chủ đạo tạo nên
sản phẩm d thừa thờng xuyên
Hoạt động1: Cá nhân và tập thể
Cho HS đọc SGK thảo luận và làm rõ các
vấn đề sau:
- Tại sao chỉ bằng công cụ chủ yếu là gỗ
và đá , c dân trên lu vực các dòng sông
lớn ở châu á, châu phi đã sớm xây dựng
đợc nhà nớc của mình?
+ Do điều kiện tự nhiên thuận lợi sản xuất
phát triển mà không cần đợi đến khi công
cụ sắt xuất hiện, trong xã hội đã xuất hiện
của cải d thừa-> xã hội phân hoá giàu
nghèo -> nhà nớc ra đời
+ Do công tác thuỷ lợi cần nhiều ngời và
có ngời chỉ huy- > hình thành bộ máy nhà
nớc
GV nêu câu hỏi: các quốc gia cổ đại ph-
ơng đông hình thành sớm nhất ở đâu ?
trong khoảng thời gian nào?
Sau khi học sinh trả lời GV nhận xét và
chốt ý:
+ Thuận lợi:Đất đai phù sa màu
mỡ, mềm công cụ bằng gỗ đá
củng có thể canh tác và tạo nên
mùa màng bội thu

+ Khó khăn: dễ bị lũ lụt ảnh hởng
đến đời sống của nhân dân
b) Sự phát triễn của các ngành
kinh tế
- Lấy nông làm gốc, ngoài ra còn
chăn nuôi và làm thủ công nghiệp
2) Sự hình thành các quốc gia cổ
đại
- Cơ sở hình thành
+ Do nhu cầu thuỷ lợi cần có ngời
chỉ huy-> bộ máy nhà nớc ra đời
+ Sự phát triễn của sản xuất -> dẫn
tới sự phân hoá giai cấp -> nhà n-
ớc ra đời
Giáo án Lịch sử lớp 10 Trang 2
Hồ Minh Tuấn Trờng THPT DL Lý Tự Trọng
- Các quốc gia cổ đại đầu tiên xuất hiện ở
Ai cập, Lỡng hà, ấn độ, Trung Quốc vào
khoảng TNK thứ IV - III TCN
GV vẽ sơ đồ lên bảng cho HS xem và nhận
xét xã hội cổ đại phơng Đông có những
tầng lớp nào?
Quý tộc
Nông dân CX

Nô lệ
Hoạt động theo nhóm: GV giao nhiệm vụ
cho từng nhóm:
Nhóm 1: Nguồn gốc và vai trò của nông
dân công xã trong xã hội cổ đại Phơng

Đông?
Nhóm 2: nguồn gốc của Quý tộc?
Nhóm 3: Nguồn gốc và vai trò của Nô
lệ?
- Sau khi các nhóm thảo luận GV nhận xét
và chốt ý:
- Do nhu cầu làm thuỷ lợi nông dân trong
các vùng gắn bố với nhau trong các công
xã nông thôn -> nông dân công xã. Là lực
lợng đông đảo nhất tự lao động để nuôi
sống bản thân, gia đình và nộp thuế cho
quí tộc, ngoài ra họ còn làm 1 số việc khác
nh đi lính , đi phu xây dựng các công trìn
- Xuất thân từ các bô lão, các tù trởng,
những ngời chỉ huy quân sự, và làm các
nhiệm vụ tôn giáo. Tầng lớp này sống
sung sớng dựa trên sự bóc lột trực tiếp từ
nông dân hoạc bổng lộc của nhà nớc củng
dựa trên sự bóc lột nông dân.
- Nô lệ là các tù binh hoặc những ngời
mắc nợ không trả đợc , làm các công việc
nặng nhọc và hầu hạ quí tộc
Các quốc gia cổ đại đầu tiên xuất
hiện ở Ai cập, Lỡng hà, ấn độ,
Trung Quốc vào khoảng TNK thứ
IV - III TCN
3) Xã hội cổ đại ph ơng Đông
- Nông dân công xã là lực lợng
đông đảo nhất. Họ tự nuôi sống
bản thân, gia đình, nộp thuế cho

nhà nớc và làm các nghĩa vụ khác
- Quí tộc là tầng lớp quan lại từ
TƯ -> địa phơng , họ sống sung s-
ớng dựa vào sự bóc lột nông dân
- Là tầng lớp thấp nhất trong xã
hội , phải làm các công việc nặng
nhọc và hầu hạ quí tộc, họ củng là
tầng lớp bị bóc lột
4) Củng cố và h ớng dẫn học bài:
Giáo án Lịch sử lớp 10 Trang 3
Hồ Minh Tuấn Trờng THPT DL Lý Tự Trọng
- Nhắc lại quá trình ra đời và đặc điểm của nhà nớc phơng Đông cổ đại
- Giải thích khái niệm " vua chuyên chế "
- Làm các bài tập trong SGK và đọc trớc mục 4 và 5 chuẫn bị cho tiết sau
Giáo án Lịch sử lớp 10 Trang 4