Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai qua thực tiễn tỉnh bắc giang

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN THỊ THÁI ANH

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC
ĐẤT ĐAI
QUA THỰC TIỄN TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN THỊ THÁI ANH

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC
ĐẤT ĐAI
QUA THỰC TIỄN TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và Pháp luật
Mã số: 60 38 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS LƢƠNG THANH CƢỜNG

HÀ NỘI - 2015

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng
tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn không trùng lặp với các công trình có
liên quan đã được công bố. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn
đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các
môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của
Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN

Nguyễn Thị Thái Anh


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI ...... Error! Bookmark not defined.
1.1.

KHIẾU NẠI, KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH, KHIẾU NẠI TRONG
LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI ......................... Error! Bookmark not defined.

1.1.1. Khiếu nại............................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Khiếu nại hành chính .......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ......... Error! Bookmark not defined.
1.2.

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAIError! Bookmark n

1.2.1. Quan niệm về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đaiError! Bookmark not d

1.2.2. Các nguyên tắc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đaiError! Bookmark not
1.2.3. Ý nghĩa, vai trò của công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực
đất đai.................................................. Error! Bookmark not defined.
1.3.

QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI .......... Error! Bookmark not defined.

1.3.1. Quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại, người bị khiếu nạiError! Bookmark no
1.3.2. Thời hiệu khiếu nại, thời hạn giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực
đất đai.................................................. Error! Bookmark not defined.
1.3.3.

Thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đaiError! Bookmark not defined

1.3.4. Quy trình giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đaiError! Bookmark not defined
1.4.

ĐIỀU KIỆN BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH
CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAIError! Bookmark not defined.

1.4.1. Điều kiện bảo đảm về kinh tế ............. Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Điều kiện bảo đảm về chính trị........... Error! Bookmark not defined.
1.4.3. Điều kiện bảo đảm về pháp luật ......... Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Các điều kiện bảo đảm khác ............... Error! Bookmark not defined.
Kết luận Chương 1 .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT
ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANGError! Bookmark not defined.
2.1.

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ ĐẤT ĐAI VÀ QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
BẮC GIANG....................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Tài nguyên đất .................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Tài nguyên rừng.................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.3.

Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn tỉnh
Bắc Giang ............................................ Error! Bookmark not defined.

2.2.

TÌNH HÌNH KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ

ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANGError! Bookmark not defined

2.2.1. Tình hình khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh Bắc GiangError! Bookmark not

2.2.2. Đặc điểm khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh Bắc GiangError! Bookmark not
2.2.3. Nguyên nhân phát sinh khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh
Bắc Giang ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Đánh giá chung về công tác giải quyết khiếu nại về đất đai trên
địa bàn tỉnh Bắc Giang ....................... Error! Bookmark not defined.
Kết luận Chương 2 .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANGError! Bookmark not defined.
3.1.

QUAN ĐIỂM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU
NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
BẮC GIANG ...................................... Error! Bookmark not defined.


3.1.1. Quán triệt quan điểm của Đảng và các nghị quyết của Đảng về
giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đaiError! Bookmark not defined.
3.1.2. Đề cao vai trò, trách nhiệm của cơ quan hành chính nhà nước và
cơ quan thanh tra trong việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực
đất đai.................................................. Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Bảo đảm yêu cầu tuân thủ nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật,
bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ..... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Tăng cường pháp chế, xử lý hài hòa lợi ích của các bên trong

quá trình giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đaiError! Bookmark not defin
3.2.

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU

NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
BẮC GIANG ...................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về đất đaiError! Bookmark not defined.
3.2.2. Kiện toàn bộ máy nhà nước, tổ chức và chỉ đạo giải quyết khiếu
nại trong lĩnh vực đất đai .................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Tổ chức tốt công tác tiếp công dân ..... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Tăng cường công tác quản lý nhà nước và xử lý nghiêm minh
hành vi vi phạm pháp luật đất đai....... Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật
đất đai, pháp luật khiếu nại, tố cáo ..... Error! Bookmark not defined.
Kết luận Chương 3 .......................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 2


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CQHC:

Cơ quan hành chính

HVHC:

Hành vi hành chính

KNTC:

Khiếu nại tố cáo

QĐHC:

Quyết định hành chính

UBND:

Ủy ban nhân dân

XHCN:

Xã hội chủ nghĩa

KCN :

Khu công nghiệp

GCNQSDĐ: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
MTTQ:

Mặt trận tổ quốc


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu bảng

Tên bảng

Bảng 2.1: Hiện trạng sử dụng đất năm 2013

Trang
Error!
Bookmark
not
defined.

Bảng 2.2: Diễn biến đất lâm nghiệp tỉnh Bắc Giang giai
Error!
đoạn 2006-2013
Bookmark
not
defined.
Bảng 2.3: Cơ cấu diện tích loại rừng tỉnh Bắc Giang

Error!
Bookmark
not
defined.

Bảng 2.4: Tình hình khiếu nại về đất đai từ năm 2010 đến
Error!
2014
Bookmark
not
defined.


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Số hiệu biểu

đồ

Tên biểu đồ

Trang

Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ vụ việc về đất đai trên tổng số vụ việc
Error!
khiếu kiện giai đoạn 2010-2014
Bookmark
not
defined.
Biểu đồ 2.2: Tình hình khiếu nại về đất đai qua các năm

Error!
Bookmark
not
defined.

Biểu đồ 2.3: Thể hiện số quyết định hành chính về đất đai bị
Error!
khiếu nại so với quyết định hành chính đã ban Bookmark
hành giai đoạn 2010-2014
not
defined.


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất

đặc biệt, là thành phần quan trọng của môi trường sống, là địa bàn phân bố
các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc
phòng và là thành quả cách mạng của cả dân tộc Việt nam. Bất kỳ quốc gia
nào, nếu biết quản lý, sử dụng hợp lý đất đai thì nguồn tài nguyên này được
bảo vệ và mang lại hiệu quả, lợi ích to lớn, thiết thực phục vụ cho mỗi con
người và cả cộng đồng.
Đất đai có vai trò quan trọng như vậy nên Đảng và Nhà nước ta giành
sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề đất đai. Chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách pháp luật của nhà nước về đất đai được điều chỉnh cho phù hợp
với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, trong thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước chính sách pháp luật đất đai trở thành cơ sở pháp lý
hết sức quan trọng huy động nguồn lực đất đai để phát triển nên kinh tế thị
trường nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Với việc ban
hành các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai, đặc biệt là Luật Đất đai
năm 1987, Luật Đất đai năm 1993, Luật Đất đai năm 2003, mới đây nhất là
Luật Đất đai năm 2013, hệ thống quy phạm pháp luật về đất đai đã từng
bước được hoàn thiện, cơ bản đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về
đất đai trong các thời kỳ, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội, bảo
đảm quốc phòng, an ninh và tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, hộ gia đình,
cơ quan, tổ chức trong quản lý, sử dụng đất đai. Vì vậy, quản lý nhà nước
bằng pháp luật về đất đai ngày càng hoàn thiện đã đạt được những tiến bộ rõ
rệt, hệ thống quản lý về đất đai được tăng cường, từng bước phân cấp và
phát huy tính tự chủ của địa phương.

1


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Ban Bí thư Trung ương Đảng (2002), Chỉ thị số 09-CT/TW ngày
06/3/2002 về một số vấn đề cấp bách cần thực hiện trong việc giải quyết
khiếu nại, tố cáo hiện nay, Hà Nội.

2.

Lê Trọng Bình (1991), Tìm hiểu pháp Luật khiếu nại, tố cáo, Nxb Pháp
lý, Hà Nội.

3.

Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 về Chiến
lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến 2010,
định hướng đến năm 2020, Hà Nội.

4.

Bộ Chính trị (2008), Thông báo số 130-TB/TW ngày 10/01/2008 về giải
quyết khiếu nại, tố cáo, Hà Nội.

5.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2013), Báo cáo chuyên đề ngày 10/01/2013
về kết quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các vụ việc tồn
đọng, kéo dài về đất đai, Hà Nội.

6.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2015), Báo cáo công tác quản lý nhà nước
về đất đai năm 2014, 06 tháng đầu năm 2015 và tình hình triển khai thi

hành luật đất đai và những vấn đề cần giải quyết tháo gỡ, Hà Nội.

7.

Cục Thống kê tỉnh Bắc Giang (2013), Niên giám thống kê năm 2013,
Bắc Giang.

8.

Chính phủ (1999), Nghị định số 67/1999/NĐ-CP ngày 07/8/1999 của
Chính phủ quy định chi tiết là hướng dẫn thi hành Luật Khiếu nại, tố
cáo, Hà Nội.

9.

Chính phủ (2002), Nghị định số 62/2002/NĐ-CP ngày 14/6/ 2002 của
Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định 67/NĐ-CP, Hà Nội.

10. Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về
thi hành Luật Đất đai, Hà Nội.

2


11. Chính phủ (2005), Nghị định số 62/2002/NĐ-CP ngày 14/6/2002 của
Chính phủ quy định chi tiết là hướng dẫn thi hành Luật Khiếu nại, tố cáo
năm 2004, Hà Nội.
12. Chính phủ (2006), Nghị định số 136/2006/ NĐ- CP, ngày / /2005 của
Chính Phủ quy định chi tiết là hướng dẫn chi tiết thi hành một số điếu
Luật khiếu nại, tố cáo 1998 và các Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của

luật khiếu nại tố cáo năm 2004, Hà Nội.
13. Chính phủ (2007), Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 quy định
bổ sung về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực
hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai, Hà Nội.
14. Mai Thị Chung (2001), Hoàn thiện pháp luật về quyền khiếu nại, tố cáo
của công dân trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở nước ta
hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh, Hà Nội.
15. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
16. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Hội nghị lần thứ ba Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
17. Nguyễn Thị Lệ Hằng (2010), Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực quản lý
đất đai của Ủy ban nhân dân cấp huyện tỉnh Khánh Hòa, Luận văn Thạc
sỹ Quản lý hành chính công.
18. Nguyễn Thị Thu Hằng (2011), Giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu
công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang hiện
nay, Luận văn Thạc sỹ Luật học, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội.
19. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1992), Hiến pháp
năm 1992, Hà Nội.
20. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1998), Luật Khiếu
nại, tố cáo, Hà Nội.

3


21. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2003), Luật Đất
đai, Hà Nội.
22. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật sửa

đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
23. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2011), Luật Khiếu
nại, Hà Nội.
24. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Hiến pháp,
Hà Nội.
25. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Luật Đất
đai, Hà Nội.
26. Trần Văn Sơn (2006), Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt
động giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơ quan hành chính nhà nước ở
Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ tiến sĩ Luật học, Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
27. Trần Văn Sơn (2007), Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt
động giải quyết khiếu nại, tố cáo, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
28. Thanh tra Chính phủ (2006), Tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết
khiếu nại, tố cáo trong tình hình mới, Nxb Hà Nội, Hà Nội.
29. Nguyễn Thế Thuấn (2001), Tăng cường hiệu quả pháp luật về giải quyết
khiếu nại, tố cáo của công dân ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sỹ
Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
30. Nguyễn Thị Thủy (2009), Quyền khiếu nại hành chính của công dân ở
Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sỹ Luật học.
31. Trường Đại học Luật Hà Nội (2001), Từ điển Giải thích thuật ngữ Luật
học, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
32. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2010), Báo cáo công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại tố cáo năm, nhiệm vụ biện pháp tổ chức thực hiện năm
2011, Bắc Giang.

4


33. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2010), Báo cáo số 06/BC-UBND về

tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với quyết định
hành chính về đất đai trên địa bàn tình, Bắc Giang.
34. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2011), Báo cáo công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại tố cáo năm, nhiệm vụ biện pháp tổ chức thực hiện năm
2012, Bắc Giang.
35. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2012), Báo cáo công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại tố cáo năm, nhiệm vụ biện pháp tổ chức thực hiện năm
2013, Bắc Giang.
36. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2013), Báo cáo công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại tố cáo năm, nhiệm vụ biện pháp tổ chức thực hiện năm
2014, Bắc Giang.
37. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2014), Báo cáo công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại tố cáo năm, nhiệm vụ biện pháp tổ chức thực hiện năm
2015, Bắc Giang.
38. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2015), Báo cáo công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại tố cáo trên địa bàn tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2010-2015
phục vụ Đại hội Đảng bộ khóa XVIII, Bắc Giang.
39. Viện Khoa học Thanh tra, Thanh tra Chính phủ (2012), Khiếu nại, tố cáo
hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính ở Việt Nam hiện
nay, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội.

5