Phát huy vai trò của nhân tố con người trong phát triển bền vững ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

ĐINH THỊ MỸ HẠNH

PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NHÂN TỐ
CON NGƢỜI TRONG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

ĐINH THỊ MỸ HẠNH

PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NHÂN TỐ
CON NGƢỜI TRONG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Mã số: 60220308

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lương Thùy Liên

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu trong luận văn là trung thực, có xuất xứ rõ ràng, các kết luận chưa được
công bố trong bất cứ một công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Đinh Thị Mỹ Hạnh


LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới T.S Lương Thùy Liên, đã
tận tình hướng dẫn, tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành tốt
luận văn này.
Xin cám ơn Khoa Triết học, Phòng đào tạo sau đại học, Trường Đại
học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi tiến hành
bảo vệ tốt luận văn thạc sĩ.
Cuối cùng, tôi cũng xin cảm ơn bạn bè và gia đình đã luôn bên tôi, cổ
vũ và động viên tôi những lúc khó khăn để có thể vượt qua và hoàn thành tốt
luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 8
1. Tính cấp thiết của luận văn .......................................................................... 8
2. Tình hình nghiên cứu ................................................................................... 9

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn. ..................Error! Bookmark not defined.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................... Error! Bookmark not defined.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu .........Error! Bookmark not defined.
6. Ý nghĩa nghiên cứu .............................................Error! Bookmark not defined.
7. Kết cấu ................................................................Error! Bookmark not defined.
NỘI DUNG ............................................................Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 1. PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NHÂN TỐ CON NGƢỜI TRONG
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ
LUẬN CHUNG ............................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Khái niệm nhân tố con ngƣời và phát triển bền vững Error! Bookmark
not defined.
1.1.1. Khái niệm nhân tố con người .................Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Khái niệm phát triển bền vững ...............Error! Bookmark not defined.
1.2. Phát huy vai trò của nhân tố con ngƣời trong phát triển bền vững ở Việt
Nam hiện nay: Nội dung và những yếu tố tác động Error!

Bookmark

not

defined.
1.2.1. Phát huy vai trò nhân tố con người trong phát triển bền vững ở Việt Nam
hiện nay: Một số nội dung cơ bản ....................Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Những yếu tố tác động đến phát huy vai trò nhân tố con người trong
phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay .........Error! Bookmark not defined.
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 .......................................Error! Bookmark not defined.


Chƣơng 2. PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NHÂN TỐ CON NGƢỜI TRONG
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY: THỰC TRẠNG, MỘT

SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP..................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Thực trạng phát huy vai trò của nhân tố con ngƣời trong phát triển bền
vững ở Việt Nam hiện nay .................................Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Phát huy vai trò của nhân tố con người trong phát triển bền vững ở Việt
Nam hiện nay: Những thành tựu đã đạt được ..Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Phát huy vai trò của nhân tố con người trong phát triền bền vững ở Việt
Nam hiện nay: Những mặt còn hạn chế ...........Error! Bookmark not defined.
2.2. Phát huy vai trò của nhân tố con ngƣời trong phát triển bền vững ở Việt
Nam hiện nay: Một số vấn đề đặt ra ................Error! Bookmark not defined.
2.3. Một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của nhân tố con ngƣời trong
phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay .......Error! Bookmark not defined.
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ....................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ............................................................ Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 11


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV

Bảo vệ thực vật

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

GDP

Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm trong nước)

GNP

Gross National Product (Tổng sản phẩm quốc gia)

HDI

Human Development Index (Chỉ số phát triển con người)

IUCN

International Union for Conservation of Nature and Natural
Resources
Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên
nhiên

PTBV

Phát triển bền vững

UNEP

United Nations Environment Programme
Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận văn
Phát triển bền vững (PTBV) là yêu cầu xuyên suốt trong chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội, mang tính chất toàn cầu trong giai đoạn hiện nay. Hội nghị
thượng đỉnh về trái đất lần thứ hai họp tại Johannesburg, Nam phi vào năm 2002

(thường được gọi là Hội nghị cấp cao về phát triển bền vững của trái đất), xác nhận
một tình trạng chung đang diễn ra ở các nước trên thế giới, mặc dù kinh tế đã phát
triển và đạt được thành tựu đáng kể, nhưng mất cân bằng về xã hội và ô nhiễm môi
trường lại diễn ra trầm trọng. Điều này đang đe dọa trực tiếp đến sự sinh tồn của
toàn thể nhân loại.
Phát triển đất nước theo định hướng phát triển bền vững, Việt Nam cũng
giống như một số nước khác trên thế giới rơi vào tình trạng nền kinh tế có tăng
trưởng nhưng chưa thực sự ổn định, lạm phát, nghèo đói vẫn còn tồn tại. Song
song với kinh tế, tệ nạn xã hội gia tăng, trình độ dân trí thấp, tình trạng thất
nghiệp… đã làm cho xã hội mất ổn định. Hơn nữa, do những nguyên nhân khác
nhau trong hoạt động sản xuất, tài nguyên thiên nhiên, nhất là tài nguyên nước, tài
nguyên sinh vật bị suy thoái, ô nhiễm nghiêm trọng. Như vậy, kéo theo hậu quả là
nền kinh tế phát triển chậm, xã hội mất ổn định, môi trường bị suy thoái kéo dài đã
ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội, là một khó khăn rất lớn đối với
Việt Nam trong tiến trình thực hiện mục tiêu phát triển bền vững. Vấn đề gốc rễ là
làm sao khắc phục những khó khăn trên một cách có hiệu quả, điều đó phụ thuộc
chủ yếu vào việc phát huy vai trò của nhân tố con người.
Nhận thức được quy luật đó, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng vai trò của
con người trong phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề môi trường, nhằm
thực hiện thành công chiến lược PTBV. Nghị quyết Đại hội XI của Đảng chỉ rõ:
“Con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển”
[26, 76]; “Phát triển, nâng cao chất lƣợng nguồn lực, nhất là nguồn nhân lực


chất lượng cao là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển nhanh, bền
vững đất nước” [26, 41]. Từ những nhận định trên, chúng tôi đi đến khẳng định:
Con ngƣời thực sự là nhân tố, là nguồn lực nội sinh quan trọng nhất quyết
định đến sự thành công của chiến lƣợc phát triển bền vững. Với vai trò quan
trọng như vậy, nhân tố con người cần được tập trung phát huy tối đa, để đạt được
hiểu quả cao nhất. Mặc dù vậy, trên cơ sở tổng quan một số công trình nghiên cứu

về nhân tố con người, phát huy vai trò nhân tố con người, chúng tôi thấy rằng, tuy
đã có rất nhiều công trình nghiên cứu công phu và hệ thống về nhân tố con người,
nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống vấn đề phát huy vai
trò của nhân tố con người trong chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay.
Vì những lý do trên, việc nghiên cứu một cách hệ thống vấn đề phát huy vai
trò của nhân tố con người trong phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay là cần
thiết. Hơn nữa, việc làm rõ thực trạng phát huy vai trò của nhân tố con người và
đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm phát huy vai trò nhân tố con người trong phát
triển bền vững ở Việt Nam hiện nay là một vấn đề cần được quan tâm sâu sắc.
Không những thế, đây là một vấn đề mới, có giá trị và cần được khuyến khích cả
về mặt lý luận và thực tiễn. Chính vì vậy, mà học viên lựa chọn đề tài “Phát huy
vai trò của nhân tố con người trong phát triển bền vững ở Việt Nam hiện nay”
làm luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Các tài liệu liên quan đến luận văn có thể chia ra làm hai nhóm:
Nhóm những nghiên cứu về nhân tố con người và phát huy nhân tố con
người trong phát triển kinh tế - xã hội.
Nhân tố con người là một trong những vấn đề từ lâu đã được nhiều nhà khoa
học quan tâm nghiên cứu. Có nhiều công trình, bài viết, đề tài nghiên cứu về nhân


tố con người. Cần kể đến một số bài viết, công trình nghiên cứu như: “Phát huy
con người – tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở
nước ta” [55] của Nguyễn Duy Quý (Tạp chí cộng sản số 19/1998), “Vai trò của
Đảng trong việc phát huy nhân tố con người” của Đào Duy Cận, (Tạp chí Cộng
sản, số 4/1987) [7]. “Bàn về nghiên cứu con người Việt Nam hiện nay” của Lê Thi,
(Tạp chí Triết học, số 3/1992) [62]. “Phát huy nhân tố con người trong lực lượng
sản xuất” của Nguyễn Đình Hòa, (Tạp chí Triết học số 1/1993) [35]. Phạm Công
Nhất, “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập

quốc tế” (Tạp chí Cộng sản số 768/2008) [48]. “ Phát triển con người: Những điều
cần làm rõ” [53] của Hồ Sĩ Quý (Tạp chí cộng sản số 10/2000)…
Ngoài ra còn một số Luận án tiến sĩ như: Luận án Tiến sĩ Triết học của Trần
Thị Thủy. “Nhân tố con người và những biện pháp phát huy nhân tố con người
trong điều kiện đổi mới ở Việt Nam hiện nay” (2000), Luận án Tiến sĩ Triết học
[63], “Nhân tố con người trong sự nghiệp CNH, HĐH ở Việt Nam hiện nay” [67],
Luận án Tiến sĩ Triết học của Hoàng Thái Triển. “Vai trò quản lý Nhà nước đối
với nhân tố con người trong quá trình phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay” [77]
Luận án Tiến sĩ Triết học của Nguyễn Thị Phi Yến.
Một số sách chuyên khảo như: Phạm Minh Hạc, Vấn đề con người trong sự
nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa [31], Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996.
Phạm Công Nhất, Phát huy nhân tố con người trong phát triển lực lượng sản xuất
ở Việt Nam hiện nay [49], Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007.
Trong đó“Nhân tố con người trong sự nghiệp CNH, HĐH ở Việt Nam hiện
nay”, Luận án Tiến sĩ Triết học của Hoàng Thái Triển. Trong luận án


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Quý An (1993), Những quan điểm chủ yếu về môi trường và phát triển tại
Hội nghị Riô – 92, Tạp chí thông tin môi trường, (số 3).
2. Phạm Ngọc Anh (1995), Nguồn lực con người – nhân tố quyết định quá trình
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Tạp chí lý luận chính trị, (số 2).
3. Hoàng Chí Bảo (1988), Ảnh hưởng của văn hóa đối với phát huy nguồn lực
con người, Tạp chí Triết học, (số 1).
4. Hoàng Chí Bảo (2008), Dân chủ, đoàn kết và đồng thuận xã hội trong phát
triển bền vững, Tạp chí triết học, (số 7).
5. Nguyễn Tiến Bình (1990), Tự giá hóa quá trình hình thành đạo đức cộng sản
trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, Luận án PTS KH, Học viện
Chính trị quân sự Hà Nội.
6. Bộ giáo dục và đào tạo (2006), Giáo trình triết học Mác – Lênin, NXB Chính

trị Quốc gia, Hà Nội.
7. Đào Duy Cận (1987), Vai trò của Đảng trong việc phát huy nhân tố con, Tạp
chí cộng sản, (số 4).
8. Nguyễn Đức Chiên (2005), Phát triển bền vững: Tiền đề lịch sử và nội dung
khái niệm, Tạp chí Nghiên cứu con người, (số 1).
9. Nguyễn Trọng Chuẩn (2005), Để phát triển con người một cách bền vững,
Tạp chí Triết học, (số 1).
10.Nguyễn Trọng Chuẩn (1990), Nguồn nhân lực trong chiến lược kinh tế - xã
hội của nước ta đến năm 2000, Tạp chí Triết học, (số 4).
11. Đặng Vũ Chư và Ngô Văn Quế (1996), Phát triển nguồn nhân lực và phương
pháp dùng người trong sản xuất kinh doanh, Nxb Lao động, Hà Nội.
12. Con người Việt Nam – Mục tiêu và động lực của sự phát triển kinh tế xã hội
(1994), Chương trình khoa học công nghệ cấp Nhà nước, KX07, Hà Nội.


13. Công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội năm 2012, Cổng thông tin điện tử
Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
14. Đỗ Minh Cung (1995), Vai trò con người trong quản lý doanh nghiệp, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
15. Nguyễn Như Diệm (1989), Nhân tố con người và tích cực hóa nhân tố con
người: Khái niệm và vấn đề, Tạp chí Thông tin khoa học xã hội, (số 1).
16.Nguyễn Tấn Dũng (2010) Đảm bảo ngày càng tốt hơn an sinh xã hội và phúc
lợi xã hội là một nội dung chủ yếu của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội
2011 – 2020, Tạp chí Cộng sản, (Số 285).
17. Trần Hữu Dũng (2004), Phát triển bền vững nhìn từ góc độ xã hội – văn hóa,
Tạp chí Tia sáng, (số 12).
18. Hồ Anh Dũng (1994) “Yếu tố con người trong lực lượng sản xuất và việc
phát huy yếu tố đó ở nước ta hiện nay” Luận án PTS Triết học.
19. Thanh Duy (2001), Tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp xây dựng con người
Việt Nam phát triển toàn diện, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

20. Trần Thị Tâm Đan (1996), Phát triển và phát triển nguồn nhân lực trẻ, Tạp
chí Cộng sản, (số 11).
21. Đảng cộng sản Việt Nam (1991) Cuơng lĩnh xây dựng đất nước trong thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Sự thật, Hà Nội.
22. Đảng cộng sản Việt Nam, (1987) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ VI, Nxb. Sự thật, Hà Nội.
23. Đảng cộng sản Việt Nam (1994), Văn kiện Hội nghị lần thức bảy Ban chấp
hành Trung ương khóa VII, Hà Nội.
24. Đảng cộng sản Việt Nam, (2001) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ IX, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
25. Đảng cộng sản Việt Nam, (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.


26. Đảng cộng sản Việt Nam, (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XI, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
27. Định hướng Chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam (Chương trình nghị
sự 21 của Việt Nam) (Ban hành kèm theo Quyết định số: 153/2004/QĐ-TTg)
28. Trần Thanh Đức (2002), Nhân tố con người trong lực lượng sản xuất với vấn
đề đào tạo nguồn lao động trong sự nghiệp CNH, HĐH ở Việt Nam hiện nay,
Luận án Tiến sĩ Triết học.
29.Nguyễn Ngọc Hà (2007), Đảm bảo công bằng xã hội vì sự phát triển bền
vững, Tạp chí triết học (số 2).
30. Phạm Minh Hạc (1995), Lấy việc phát huy con người làm nhân tố cơ bản cho
sự phát triển nhanh và bền vững, Tạp chí xây dựng Đảng, (số 7).
31. Phạm Minh Hạc (1996), Vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa
hiện đại hóa, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
32. Lương Đình Hải (2007) Phát triển xã hội bền vững và hài hòa – những vấn
đề lý luận và thực tiễn chủ yếu hiện nay, Tạp chí Triết học, (số 2).
33. Nguyễn Minh Hiển (2005), Giáo dục trong đối thoại giữa các nền văn hóa, văn

minh vì hòa bình và phát triển bền vững, Tạp chí Cộng sản (số 7).
34. Phạm Thu Hiền (2002), Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhân tố con người với
việc phát huy nhân tố con người trong sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay,
Luận án Tiến sĩ.
35. Nguyễn Đình Hòa (1993), Phát huy nhân tố con người trong lực lượng sản
xuất, Tạp chí triết học, (số 1).
36. Nguyễn Đình Hòa (2007), Phát triển bền vững trên nền tảng sự đồng tiến
hóa giữa con người với tự nhiên, Tạp chí Triết học, (số 3).
37.Phùng Ngọc Hòa (2006), Tích cực bảo vệ môi trường vì mục tiêu phát triển
bền vững, Tạp chí Lý luận chính trị, (số 3).
38. Lê Văn Khoa (2009), Môi trường và phát triển bền vững, Nxb Giáo dục, Hà
Nội.


39. C. Mac và Ph.Ăng ghen, (1995), Toàn tập, t.3. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội.
40. C. Mac và Ph.Ăng ghen, (1995), Toàn tập, t.20. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội.
41. C. Mác và Ph. Ăng ghen (1994), Toàn tập, t.23, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
42. C.Mác và Ph. Ăngghen (2000), Toàn tập, t.42, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội
43. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, t.4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
44. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, t.10, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội
45. Phạm Xuân Nam (2010), Kết hợp tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công
bằng xã hội trong mô hình phát triển của Việt Nam ở thời kỳ đổi mới, Tạp
chí Khoa học xã hội Việt nam, (số 12).
46. Dương Ngọc: Kinh tế Việt Nam: 67 năm qua các con số, VnEconomy
47. Nguyên tắc phát triển bền vững. Cập nhật ngày
30/11/2014.

48. Phạm Công Nhất (2008), Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu
cầu đổi mới và hội nhập quốc tế, Tạp chí Cộng sản số (768).
49. Phạm Công Nhất (2007), Phát triển nhân tố con người trong phát triển lực
lượng sản xuất ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
50. Nguyễn Văn Nhớn (1996), Ảnh hưởng của chính sách xã hội đối với việc
nâng cao vai trò nhân tố con người trong sự nghiệp đổi mới theo định hướng
xã hội chủ nghĩa ở nước ta, Luận án Phó tiến sĩ khoa học, Hà Nội.
51. Hoàng Phê (chủ biên) (2012), Từ điển tiếng Việt, Nxb Từ điển Bách khoa.
52.Hồ Sĩ Quý (2007), Con người và phát triển con người, Nxb Giáo dục, Hà
Nội.
53.Hồ Sĩ Quý (2000), Phát triển con người: Những điều cần làm rõ, Tạp chí
cộng sản (số 10).


54.Nguyễn Duy Quý (1995), Nhân tố con người trong sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, Tạp chí Thế giới mới, (số 137).
55. Nguyễn Duy Quý (1998), Phát huy con người – tạo nguồn nhân lực cho sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta, Tạp chí cộng sản, (số 19).
56.Nguyễn Văn Tài (1998), Tích cực hóa nhân tố con người của đội ngũ sĩ quan
trong xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ Khoa
học quân sự.
57. Vũ Văn Tảo (2000), Yêu cầu đối với phát triển nguồn nhân lực trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Tạp chí Đại học và giáo dục chuyên
nghiệp, (số 1).
58.Lê Hữu Tầng (1990), Kích thích tính tích cực người lao động thông qua lợi
ích cá nhân, Tạp chí cộng sản (số 10)
59.Hồ Bá Thâm (2012) Văn hóa với phát triển bền vững, Nxb Văn hóa - Thông
tin, Hà Nội.
60.Hồ Bá Thâm (2012), Văn hóa và bản sắc văn hóa dân tộc, Nxb Văn hóa
Thông tin, Hà Nội.

61.Trần Ngọc Thêm (2008), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
62. Lê Thi (1992), Bàn về quan điểm nghiên cứu con người Việt Nam hiện nay,
Tạp chí triết học, (số 3).
63. Trần Thị Thủy (2000), Nhân tố con người và những biện pháp phát huy nhân
tố con người trong điều kiện đổi mới ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ
Triết học.
64. Tổng cục thống kê (2012), Báo cáo điều tra lao động và việc làm năm 2011,
Nxb Thống kê, Hà Nội.
65. Tổng cục Thống kê (2013), Điều tra lao động – việc làm Việt Nam năm
2012, Nxb Thống kê, Hà Nội.
66. Phạm Thị Ngọc Trầm (2006), Quản lý Nhà nước đối với tự nhiên và môi
trường vì sự phát triển bền vững dưới góc nhìn xã hội – nhân văn, Nxb Khoa
học xã hội, Hà Nội.


67. Hoàng Thái Triển (2005), Nhân tố con người trong sự nghiệp CNH, HĐH ở
Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Triết học.
68. Trần Văn Tùng và Lê Ái Lâm (1996) Phát triển nguồn nhân lực – kinh
nghiệm thế giới và thực tiễn nước ta, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
69.Từ điển bách khoa Việt Nam
/>70. UPDN (2011), Dịch vụ xã hội vì sự phát triển con người, Báo cáo Quốc gia
về phát triển con người 2011, Hà Nội.
71. Nguyễn Hữu Sở (2009), Phát triển kinh tế bền vững ở Việt Nam, Luận án
tiến sĩ kinh tế, Hà Nội.
72. V. I. Lê nin (1977), Toàn tập, tập 41, Nxb Tiến bộ, Matxcova.
73. Viện khoa học xã hội Việt Nam – Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc
(2006), Báo cáo phát triển con người Việt Nam 1999-2004, những thay đổi
và xu hướng chủ yếu, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
74. Huỳnh Khải Vinh (2000), Phát triển văn hóa, phát triển con người, Nxb
Văn hóa thông tin, Hà Nội.

75. Lê Xuân Vũ (1987), Tìm hiểu Nghị quyết Đại hội VI về chính sách xã hội và
nhân tố con người trong sự nghiệp xây dựng CNXH, Nxb Thành phố Hồ Chí
Minh.
76. Nguyễn Thị Phi Yến (2001), Tìm hiểu vai trò quản lý Nhà nước đối với phát
huy nhân tố con người trong phát triển kinh tế, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
77. Nguyễn Thị Phi Yến (2000), Vai trò quản lý Nhà nước đối với nhân tố con
người trong phát triển con người ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Triết
học.