Mua bán, sáp nhập và tự tái cấu trúc các ngân hàng thương mại cổ phần việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

PHẠM LAN HƯƠNG

MUA BÁN, SÁP NHẬP VÀ TỰ TÁI CẤU
TRÚC CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
CỔ PHẦN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Hà Nội - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

PHẠM LAN HƯƠNG

MUA BÁN, SÁP NHẬP VÀ TỰ TÁI CẤU
TRÚC CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
CỔ PHẦN VIỆT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRỊNH THỊ HOA MAI
XÁC NHẬN CỦA

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

PGS.TS. TRỊNH THỊ HOA MAI

TS. LÊ TRUNG THÀNH

Hà Nội – 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tác giả luận văn: Tôi – Phạm Lan Hƣơng, xin cam đoan: Những nội dung
trong luận văn, cụ thể là những phân tích, đánh giá thực trạng tự tái cấu trúc NHTM
sau sáp nhập, cùng những giải pháp thúc đẩy quá trình tự tái cấu trúc thành công sau
M&A là do tôi tự nghiên cứu và thực hiện, không sao chép nội dung của công trình
nghiên cứu nào. Các tài liệu tham khảo để thực hiện luận văn đều đƣợc trích dẫn
nguồn gốc đầy đủ và rõ ràng.


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô, Giảng viên Trƣờng Đại học kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy và hƣớng dẫn cho tôi nhiều kiến
thức bổ ích trong suốt thời gian tham gia lớp cao học Tài chính – Ngân hàng Khóa
22 đƣợc tổ chức tại Hà Nội 2013-2015.
Đặc biệt, Tôi xin trân trọng cảm ơn Cô giáo – PGS.TS. Trịnh Thị Hoa Mai,
ngƣời đã nhiệt tình hƣớng dẫn tôi hoàn thành tốt luận văn này. Ngoài ra, tôi xin dành
lời cảm ơn sâu sắc tới các thầy cô trong hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã có
những nhận xét đóng góp thiết thực giúp cho bài luận văn của tôi thêm hoàn chỉnh.
Cuối cùng, tôi cũng xin bày tỏ lời cảm ơn tới Các cán bộ, nhân viên của các ngân

hàng tham gia khảo sát, góp ý kiến để tôi hoàn thành luận văn này


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................1
DANH MỤC BẢNG ...................................................................................................2
DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................ Error! Bookmark not defined.
PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG M&A VÀ TỰ TÁI CẤU TRÚC NGÂN HÀNG
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về hoạt động M&A và tự tái cấu trúc ngân
hàng ....................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số vấn đề chung về M&A ngân hàng ..... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Khái niệm về sáp nhập và mua bán ngân hàngError!

Bookmark

not

defined.
1.2.2. Các lợi ích cơ bản của sáp nhập và mua bán ngân hàngError!

Bookmark

not defined.
1.2.3. Những hạn chế của sáp nhập và mua bán ngân hàngError! Bookmark not
defined.
1.2.4. Các phương thức thực hiện sáp nhập và mua bán ngân hàng ............... 15
1.3. Một số vấn đề tự tái cấu trúc NHTM ............. Error! Bookmark not defined.

1.3.1. Khái niệm của tự tái cấu trúc .......................... Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Mục tiêu của tự tái cấu trúc ............................. Error! Bookmark not defined.
1.3.3. Vai trò tự tái cấu trúc NHTM .......................... Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Nội dung tự tái cấu trúc ................................... Error! Bookmark not defined.
1.4. Quan hệ M&A ngân hàng và tiến trình tự tái cấu trúc ở các NHTM .... Error!
Bookmark not defined.
1.4.1. M&A ngân hàng và tự tái cấu trúc tài chính .. Error! Bookmark not defined.
1.4.2. M&A ngân hàng và tự tái cấu trúc hoạt động kinh doanhError! Bookmark
not defined.


1.4.3. M&A ngân hàng và tự tái cấu trúc hệ thống quản trịError! Bookmark not
defined.
1.4.4. M&A ngân hàng và tự tái cấu trúc sở hữu ..... Error! Bookmark not defined.
1.5. Điều kiện thực hiện ........................................ Error! Bookmark not defined.
1.6. M&A và tự tái cấu trúc ngân hàng ở một số quốc giaError! Bookmark not
defined.
1.6.1. Thực tiễn ở một số quốc gia ............................. Error! Bookmark not defined.
1.6.2. Bài học kinh nghiệm ......................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Phương pháp nghiên cứu chung ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Phương pháp nghiên cứu luận văn ................. Error! Bookmark not defined.
2.2. Thiết kế quy trình viết luận văn ..................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Viết đề cương .................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Thu thập dữ liệu và xử lý dữ liệu thu thập đượcError!

Bookmark

not

defined.
2.2.3. Tiến hành hoàn thiện luận văn ........................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: M&A VÀ TỰ TÁI CẤU TRÚC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ
PHẦN VIỆT NAM ................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Bức tranh chung về các Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Nam...... Error!
Bookmark not defined.
3.1.1. Quy mô và khả năng huy động vốn ................. Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Lĩnh vực hoạt động kinh doanh ....................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh ......................... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Mức độ an toàn trong hoạt động ..................... Error! Bookmark not defined.
3.1.5. Đánh giá chung................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Hoạt động mua bán và sáp nhập và tiến trình tự tái cấu trúc ở các ngân hàng
thƣơng mại cổ phần Việt Nam .............................. Error! Bookmark not defined.


3.2.1. Các thương vụ M&A tiêu biểu ......................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Vai trò của M&A đối với tự tái cấu trúc NHTMCPError! Bookmark not
defined.
3.3. Đánh giá chung tác động của M&A đến hoạt động tự tái cấu trúc NHTM
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Mặt thành công ................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Mặt hạn chế và nguyên nhân ........................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH
TỰ TÁI CẤU TRÚC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM .... Error!
Bookmark not defined.
4.1. Định hƣớng, lộ trình tái cấu trúc Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Nam
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
4.1.1. Đi ̣nh hướng phát triể n ngành ngân hàng đế n năm2020Error!

Bookmark

not defined.
4.1.2. Lộ trình tái cấu trúc Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam ........... Error!
Bookmark not defined.
4.2. Một số giải pháp thúc đẩy quá trình tự tái cấu trúc ngân hàng thƣơng ma ̣i sau
khi sáp nhâ ̣p .......................................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.1. Giải pháp về tài chính...................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Tăng cường các giải pháp quản trị rủi ro....... Error! Bookmark not defined.
4.2.3. Phát triển sản phẩm, dịch vụ ........................... Error! Bookmark not defined.
4.2.4. Các giải pháp phát triển về nguồn nhân lực... Error! Bookmark not defined.
4.2.5. Các giải pháp phát triển về công nghệ ........... Error! Bookmark not defined.
4.2.6. Các giải pháp phát triển về mô hình tổ chức .. Error! Bookmark not defined.
4.3. Kiến nghị với Chính phủ và Ngân hàng Nhà nƣớcError!

Bookmark

not

defined.
4.3.1. Hoàn thiện môi trường pháp lý........................ Error! Bookmark not defined.
4.3.2. Nâng cao vai trò định hướng, quản lý, giám sát của NHNN và Chính phủ
...................................................................................... Error! Bookmark not defined.


4.3.3. Đối với việc xử lý nợ xấu.................................. Error! Bookmark not defined.
4.3.4. Minh bạch thông tin của các tổ chức tín dụngError! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................4

PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

NGUYÊN NGHĨA

KÍ HIỆU

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Á Châu

1.

ACB

2.

BIDV

3.

CNTT

Công nghệ thông tin

4.

CTG

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Công thƣơng Viê ̣t Nam

5.

HĐQT

Hô ̣i đồ ng quản tri ̣

6.

HSBC

Ngân hàng Hongkong và Thƣơ ̣ng Hải

7.

M&A

Mua bán và sáp nhâ ̣p

8.

MBB

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quân đô ̣i

9.

NH

Ngân hàng

10.

NHNN

Ngân hàng nhà nƣớc

11.

NHTM

Ngân hàng thƣơng mại

12.

NHTMCP

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần

13.

NHTMNN

Ngân hàng thƣơng mại nhà nƣớc

14.

NHTMVN

Ngân hàng thƣơng ma ̣i Viê ̣t Nam

15.

QLRR

Quản lý rủi ro

16.

QTRR

Quản trị rủi ro

17.

SHB

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội

18.

TCTD

Tổ chức tín dụng

19.

TMCP

Thƣơng mại cổ phần

20.

VCB

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoa ̣i thƣơng Viê ̣t Nam

Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầ u tƣ và phát triể n
Viê ̣t Nam


DANH MỤC BẢNG

STT

Bảng

Nội dung

1

Bảng 3.1

2

Bảng 3.2

3

Bảng 3.3

4

Bảng 3.4

5

Bảng 3.5

6

Bảng 3.6

7

Bảng 3.7

8

Bảng 3.8

9

Bảng 3.9

10

Bảng 3.10

11

Bảng 3.11 M&A của một số tổ chức tín dụng tại Việt Nam

12

Bảng 3.12

Số lƣợng ngân hàng thƣơng mại Việt Nam giai đoạn
2010 -2014
Huy động vốn của một số ngân hàng thƣơng mại Việt
Nam năm 2014
Cho vay trong quan hệ so sánh với tổng tài sản và tiền
gửi giai đoạn 2010 – 2014
Tỷ lệ nợ xấu của một số ngân hàng thƣơng mại Việt
Nam giai đoạn 2010 – 2014
Lợi nhuận trƣớc thuế các NHTM Việt Nam giai đoạn
2010 – 2014
Lợi nhuận trƣớc thuế một số NHTM Việt Nam năm 2014
Tỷ suất sinh lời của một số NHTM Việt Nam giai đoạn
2010 – 2014

Trang
38

40

43

46

48
49
50

Quy mô vốn điều lệ của các ngân hàng thƣơng mại
Việt Nam giai đoạn 2010 -2014
Tốc độ tăng/giảm vốn điều lệ của các ngân hàng
thƣơng mại Việt Nam giai đoạn 2010 – 2014
Hệ số an toàn vốn tối thiểu một số ngân hàng thƣơng
mại Việt Nam giai đoạn 2010 - 2014

Tình hình vốn chủ sở hữu của H DBank qua các năm
2010-2014

51

52

54
57
59


13

Bảng 3.13 Chỉ số CAR của HDBank qua các năm 2010-2014

59

14

Bảng 3.14 Tình hình dƣ nợ tín dụng của HDBank giai đoạn
2010-2014

60

15

Bảng 3.15

16

Bảng 3.16

17

Bảng 3.17 Tình hình vốn chủ sở hữu của SHB qua các 2010-2014
năm

67

18

Bảng 3.18 Chỉ số CAR của SHB qua các năm 2010-2014

67

19

Bảng 3.19

20

Bảng 3.20 Các chỉ tiêu sinh lời của SHB giai đoạn 2010-1014

Kế t quả hoa ̣t đô ̣ng kinh doanh của HDBank tƣ̀

2010

đến năm 2014
Các chỉ tiêu sinh lời của HDBank giai đoạn 2010-1014

Kế t quả hoa ̣t đô ̣ ng kinh doanh của SHB tƣ̀

2010 đến

năm 2014

63
65

74
74


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Chính phủ, 2012. Đề án Cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2011-2015

ban hành kèm theo QĐ số 254/QĐ-TTg ngày 01/03/2012. Hà Nội, tháng 3
năm 2012.
2. Chính phủ, 2011. Nghị định Về việc bổ sung một số điều của Nghị định số
141/2006/NĐ-CP ngày 22 tháng 11 năm 2006 về ban hành Danh mục mức
vốn pháp định của các tổ chức tín dụng kèm theo NĐ số 10/2011/NĐ-CP
ngày 26/01/2011. Hà Nội, tháng 1 năm 2011.
3. Chính phủ, 2006. Nghị định Về ban hành Danh mục về mức vốn pháp định
của các tổ chức tín dụng ban hành kèm theo NĐ số 141/2006/NĐ-CP ngày
22/11/2006. Hà Nội, tháng 11 năm 2006.
4. Nguyễn Tuyết Dƣơng, 2014. Tái cơ cấu NHTM–Kết quả bước đầu và những
thách thức đặt ra. Hà Nội, tháng 6 năm 2014.
5. Ngân hàng An Bình, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
6. Ngân hàng Bắc Á, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
7. Ngân hàng Bản Việt, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
8. Ngân hàng Bảo Việt, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
9. Ngân hàng Bƣu điện Liên Việt, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
10. Ngân hàng Công thƣơng, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
11. Ngân hàng Công nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam, 2010-2014. Các
báo cáo thường niên. Hà Nội.
12. Ngân hàng Đại Dƣơng, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
13. Ngân hàng Đ ầu tƣ và phát triển Việt Nam, 2010-2014. Các báo cáo thường
niên. Hà Nội.
14. Ngân hàng Đông Nam Á, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
15. Ngân hàng Hàng Hải, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
16. Ngân hàng Kiên Long, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.


17. Ngân hàng Kỷ Thƣơng, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
18. Ngân hàng Nam Á, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
19. Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam, 2010-2014. Các báo cáo thường niên

. Hà Nội.
20. Ngân hàng nhà nƣớc, 2010. Thông tư Quy định về các tỷ lệ bảo đảm an toàn
trong hoạt động của tổ chức tín dụng ban hành kèm theo TT số 13/2010/TTNHNN ngày 20/05/2010. Hà Nội, tháng 5 năm 2010.
21. Ngân hàng nhà nƣớc, 2013. Thông tư Quy định về việc kiểm soát đặc biệt đối
với tổ chức tín dụng ban hành kèm theo TT số 07/2013/TT-NHNN ngày
14/03/2013. Hà Nội, tháng 3 năm 2013.
22. Ngân hàng nhà nƣớc, 2014. Kết quả điều hành chính sách tiền tệ và hoạt
động ngân hàng năm 2014, định hướng giải pháp điều hành năm 2015. Hà
Nội, tháng 12 năm 2014.
23. Ngân hàng nhà nƣớc, 2011. Thông tư Quy định mức lãi suất huy động vốn
tối đa bằng đồng Việt Nam ban hành kèm theo TT số 02/2011/TT-NHNN
ngày 03/03/2011. Hà Nội, tháng 3 năm 2011.
24. Ngân hàng Phát tri ển nhà đồng bằng sông Cửu Long, 2010-2014. Các báo
cáo thường niên. Hà Nội.
25. Ngân hàng Phát tri ển thành phố Hồ Chí Minh, 2010-2014. Các báo cáo
thường niên. Hà Nội.
26. Ngân hàng P hƣơng Đông Việt Nam, 2010-2014. Các báo cáo thường niên .
Hà Nội.
27. Ngân hàng Quân đội, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
28. Ngân hàng Quốc dân, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
29. Ngân hàng Quốc tế, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
30. Ngân hàng Sài Gòn, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
31. Ngân hàng Sài Gòn công thƣơng
, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
32. Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
33. Ngân hàng Sài Gòn thƣờng tín, 2010-2014. Các báo cáo thường niên
. Hà Nội.
34. Ngân hàng Tiên Phong, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.

35. Ngân hàng Việt Á, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
36. Ngân hàng Việt Nam thịnh vƣợng, 2010-2014. Các báo cáo thường niên
. Hà Nội.
37. Ngân hàng Xăng dầu Petrolimex, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
38. Ngân hàng Xuất nhập khẩu, 2010-2014. Các báo cáo thường niên. Hà Nội.
39. Ngô Đức Huyền Ngân, 2009. Sáp nhập và mua lại Ngân hàng thương mại
tại Việt Nam. Luận văn thạc sĩ kinh tế. Trƣờng Đại học kinh tế Thành phố
Hồ Chí Minh
40. Cao Thị Ý Nhi, 2007. Cơ cấu lại các ngân hàng thương mại Nhà nước Việt
Nam trong giai đoạn hiện nay. Luận án tiến sĩ kinh tế. Trƣờng Đại học Kinh
tế quốc dân.
41. Phan Diên Vỹ, 2013. Sáp nhập, hợp nhất và mua bán Ngân hàng thương mại
cổ phần Việt Nam. Luận án tiến sĩ kinh tế. Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành
phố Hồ Chí Minh
42. Nguyễn Thị Hải Yến, 2012. Thực trạng M&A trong lĩnh vực Ngân hàng tại
Việt Nam hiện nay - Trường hợp của 3 ngân hàng Đệ Nhất - Tính Nghĩa Sài Gòn. Luận văn thạc sĩ ngành Tài chính - Ngân hàng. Trƣờng Đại học
Kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội.
43. Tiếng Anh
44. Alessandro Carretta, Vincenzo Farina and Paola Schwizer, 2007. M&A and
post merger integration in banking industry: the missing link of corporate
culture. Munich Personal RePEc Archive.
45. Website
46. Nguyễn Hồng Sơn, 2011. Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng: Kinh nghiệm
quốc

tế

và

một

số

hàm

ý

về

tư

duy

cho

Việt

Nam

< />Nguyen%20Hong%20Son%20-%20tieng%20Viet.pdf >. [Ngày truy cập: 21
tháng 12 năm 2011].


47. Ngọc Thùy ,

2014.

M&A ngân hàng

:

Những biế n động lớn

.

< [Ngày truy cập: 07 tháng 08 năm 2014].
48. Sameer Goyal, 2011. Tái cấu trúc ngân hàng có vấn đề, các bài học từ kinh
nghiệm toàn cầu.
<tapchi.hvnh.edu.vn/upload/5744/20130831/taicautruc.pdf>. [Ngày truy cập:
21 tháng 07 năm 2015].
49. The Banker, 2014. Top 50 World Banks in 2014. [online] Available at:
<>. [Access 28 July 2015].