Kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng nhà nước pháp quyền ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------

TRƢƠNG PHƢƠNG DUNG

KẾT HỢP ĐẠO ĐỨC VÀ PHÁP LUẬT
TRONG XÂY DỰNG NHÀ NƢỚC PHÁP QUYỀN
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Triết học

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------

TRƢƠNG PHƢƠNG DUNG

KẾT HỢP ĐẠO ĐỨC VÀ PHÁP LUẬT
TRONG XÂY DỰNG NHÀ NƢỚC PHÁP QUYỀN
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Triết học
Mã số: 60.22.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Thúy Vân

Hà Nội – 2015


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS.TS Nguyễn Thúy Vân, người đã dành nhiều thời gian quý báu tận tình
chỉ bảo, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Khoa Triết học - Trường
Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gian Hà Nội đã góp ý
tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài.
Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi luôn nhận được sự giúp
đỡ, động viên của bạn bè và những người thân trong gia đình. Tôi xin chân
thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 12 năm 2014

Học viên

Trƣơng Phƣơng Dung


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, chưa
từng được công bố. Các tài liệu sử dụng tham khảo đã được trích nguồn đầy
đủ và chính xác.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn
Trƣơng Phƣơng Dung

MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU .................................................................................................... 8
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................... 8
2. Tình hình nghiên cứu đề tài ........................................................................ 9
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ......... Error! Bookmark not defined.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ........... Error! Bookmark not defined.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Error! Bookmark not defined.
6. Đóng góp mới của luận văn ...................... Error! Bookmark not defined.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ...................... Error! Bookmark not defined.
8. Kết cấu của luận văn ................................. Error! Bookmark not defined.
B. NỘI DUNG ................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KẾT HỢP ĐẠO ĐỨC
VÀ PHÁP LUẬT TRONG XÂY DỰNG NHÀ NƢỚC PHÁP QUYỀN XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM ............... Error! Bookmark not defined.
1.1. Một số vấn đề lý luận về nhà nƣớc pháp quyền, đạo đức và pháp luật
Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Một số vấn đề lý luận về nhà nước pháp quyền và nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam ................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.Một số vấn đề lý luận về đạo đức và vai trò của đạo đức trong xã hội.
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Một số vấn đề lý luận về pháp luật và vai trò của pháp luật trong nhà
nước và xã hội. ................................................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Tính tất yếu của việc kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng
nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay ........... Error!
Bookmark not defined.
1.2.1. Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật Error! Bookmark not defined.


1.2.2. Sự cần thiết phải kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng nhà

nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay.Error!

Bookmark

not defined.
1.3. Nội dung kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng nhà nƣớc
pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. .. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT HUY HIỆU QUẢ
KẾT HỢP ĐẠO ĐỨC VÀ PHÁP LUẬT TRONG XÂY DỰNG NHÀ
NƢỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Thực trạng kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng nhà nƣớc
pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. ..... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Khái quát lịch sử kết hợp đạo đức và pháp luật trong quản lý xã hội ở
Việt Nam. ......................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Những kết quả đã đạt được và một số hạn chế tồn tại của việc kết hợp
pháp luật và đạo đức trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam hiện nay. ....................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kết hợp đạo đức và pháp luật trong
xây dựng nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay Error!
Bookmark not defined.
2.2.1. Đổi mới, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của đạo đức, của pháp
luật cũng như ý nghĩa của sự kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.Error! Bookmark not
defined.
2.2.2. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật gắn với củng cố và
phát triển các giá trị đạo đức tiến bộ trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. ............... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Chú trọng việc giáo dục nâng cao đạo đức, ý thức pháp luật trong gia
đình, nhà trường, xã hội. ................................. Error! Bookmark not defined.

2.2.4. Đánh giá đúng vai trò của dư luận xã hội và dựa vào những luồng dư
luận tích cực để góp phần nâng cao hiệu quả điều chỉnh các quan hệ xã hội.
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.5. Tăng cường công tác đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật, vi
phạm đạo đức; chú trọng giáo dục cải tạo khi xử lý người vi phạm pháp luật.
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 11

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

NNPQ

: Nhà nước pháp quyền

NNPQ XHCN

: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa


A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đạo đức và pháp luật là những hì nh thái ý thức xã hội quan trọng trong kiến
trúc thượng tầng , có vai trò rất quan trọng đối với việc điều chỉ nh các quan hệ xã
hội. Trong xã hội Á Đông truyền thống, đạo đức vốn được xem là công cụ chủ yếu
của các nhà cầm quyền dùng để điều chỉnh hành vi con người, nhằm đem lại sự ổn
định cho xã hội. Dần dần, sự phát tiển của xã hội làm cho các quan hệ xã hội biến
đổi ngày càng phong phú và phức tạp, mà nếu chỉ dựa vào đạo đức, trật tự xã hội

không được bảo đảm. Khi đó, pháp luật xuất hiện với chức năng điều chỉnh hành vi
con người mang tính bắt buộc. Cả đạo đức và pháp luật đều có những thế mạnh và
điểm yếu riêng. Tuy vậy, giữa chúng có mối quan hệ mật thiết, biện chứng, tác
động, ảnh hưởng và bổ sung cho nhau. Thực tiễn quản lý xã hội của các quốc gia
cho thấy không thể tách rời mối quan hệ giữa đạo

đức và pháp luật , ngay cả khi

xây dựng NNPQ : một nhà nước thượng tôn pháp luật , thì những qui phạm pháp
luật vẫn phải luôn có mối quan hệ với các qui phạm đạo đức.
Trong điều kiện Việt Nam xây dựng NNPQ, pháp luật giữ vai trò đặc biệt
quan trọng, mọi hoạt động của nhà nước và công dân đều chịu sự điều tiết của
pháp luật; sự bình đẳng trước pháp luật là quyền và nghĩa vụ của tất cả mọi cá
nhân, tổ chức trong xã hội. Tuy nhiên, Việt Nam trong một thời gian dài chịu ảnh
hưởng sâu sắc bởi Nho giáo, sự coi trọng đạo lý, ứng xử theo đạo lý đã trở thành
truyền thống của dân tộc. Người Việt đã quen với lối ứng xử “trăm cái lý không
bằng tý cái tình”. Có thể nói, hiện nay thói quen xử sự theo đạo lý vẫn còn ngự trị
trong lối sống của không ít người. Vì vậy, trong điều kiện xây dựng NNPQ, khi
pháp luật đã trở thành phương tiện chủ yếu để nhà nước thực hiện chức năng quản
lý thì đạo đức vẫn giữ một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các quan hệ xã
hội. Chính trong nét đặc thù này, đặt ra yêu cầu nhận thức đúng đắn về vai trò, về
mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật; Bên cạnh đó, sự phát triển của nền kinh tế


thị trường và quá trình hội nhập quốc tế làm gia tăng tính phức tạp trong các quan
hệ xã hội và đời sống xã hội nói chung. Song song với những ảnh hưởng tích cực
là không ít những ảnh hưởng tiêu cực như lối sống thực dụng, xa rời các giá trị
truyền thống v.v… Trong điều kiện đó, để nhà nước điều hòa một cách có hiệu quả
nhất các quan hệ xã hội thì cần phải kết hợp chặt chẽ pháp luật với việc phát huy
các giá trị đạo đức.

Chính vì thế, nghiên cứu sự kết hợp đạo đức và pháp luật trong điều kiện
Đổi mới, xây dựng NNPQ XHCN ở Việt Nam hiện nay là việc làm có ý nghĩa
quan trọng và cần thiết, góp phần xây dựng một nhà nước pháp quyền Việt Nam có
một môi trường pháp lý thực sự tôn nghiêm, bên cạnh việc giữ gìn và phát huy
được các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã mạnh dạn chọn đề tài Kết hợp đạo
đức và pháp luật trong xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay để
viết Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Triết học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Sự kết hợp giữa pháp luật và đạo đức trong xây dựng nhà nước pháp
quyền ở Việt Nam là một vấn đề đang được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm.
Về phương diện lý luận, từ trước đến nay, mối quan hệ giữa pháp luật và đạo
đức đã thu hút được sự quan tâm của các nhà khoa học ở một số lĩnh vực như:
Luật học, Đạo đức học và Triết học.
Có thể điểm qua một số công trình nghiên cứu theo hai mảng sau:
Nhóm công trình nghiên cứu về đạo đức, pháp luật, về vai trò của đạo đức
và pháp luật trong xã hội gồm có:
Lê Quang Thưởng (1994), Tìm hiểu mối quan hệ giữa đạo đức truyền thống
và pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội; Phan Văn Tỉnh (1994), Đạo đức
truyền thống của dân tộc là môi trường thuận lợi của việc thực hiện pháp luật, Xã
hội và Pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội; Nguyễn Quốc Việt (2002), Bảo


lưu các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong quá trình hoàn thiện hệ thống
pháp luật Việt Nam hiện nay, Đề tài nghiên cứu cấp khoa Luật, Đại học Quốc gia
Hà Nội; Lê Thị Tuyết Ba (2002), Vai trò của đạo đức đối với sự phát triển kinh tế xã hội trong điều kiện kinh tế thị trường, Tạp chí Triết học, số 5; Nguyễn Bình
Đặng Lục (2005), Vai trò của pháp luật trong quá trình hình thành nhân cách,
Nxb Tư pháp, Hà Nội; Hoàng Thị Kim Quế (2007), Pháp luật và đạo đức, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội; Nguyễn Minh Đoan (2009), Vai trò của pháp luật
trong đời sống xã hội, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

Trong đó, nổi bật là các công trình:
Đạo đức và pháp luật trong triết lý phát triển ở Việt Nam (Nxb Khoa học
xã hội, 2000) của hai tác giả Vũ Khiêu và Thành Duy. Sách đề cập đến vấn đề pháp
luật và đạo đức ở Việt Nam một cách tương đối toàn diện, theo tiến trình lịch sử
của sự phát triển. Sách tập trung phân tích những nét đặc trưng của đạo đức và
pháp luật trong triết lý phát triển của dân tộc Việt Nam, thứ triết lý được hình
thành từ lâu đời trong lịch sử dân tộc và đang biến đổi do tác động của các nhân tố
phát triển của xã hội hôm nay. Có thể nói, trong từng chương của cuốn sách đều đã
đề cập đến vị trí, vai trò của đạo đức và pháp luật trong triết lý phát triển của dân
tộc qua các giai đoạn lịch sử của nó. Tuy nhiên, cuốn sách không chỉ ra đặc điểm
cũng như sự tương tác giữa pháp luật với đạo đức, không đề cập một cách cụ thể
vai trò của đạo đức và pháp luật trong quản lý xã hội.
Tác giả Nguyễn Quốc Việt có đề tài nghiên cứu: “Bảo lưu những giá trị đạo
đức truyền thống trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam hiện
nay” (Đề tài nghiên cứu cấp Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2002). Đây là
công trình tuy chỉ tiếp cận một khía cạnh của mối quan hệ giữa đạo đức với pháp
luật, nhưng tác giả đã đề cập đến vấn đề rất có ý nghĩa trong điều kiện hiện nay của
nước ta. Đó là việc giữ gìn và phát huy các giá trị đạo


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Thị Tuyết Ba (2002), “Vai trò của đạo đức đối với sự phát triển kinh tế - xã
hội trong điều kiện kinh tế thị trường”, Tạp chí Triết học, số 5.
2. Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (2006), Chuyên đề nghiên cứu Nghị quyết
Đại hội X của Đảng, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
3. G.Bandxelaze (1985), Đạo đức học, tập 1,2, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
4. Nguyễn Thị Kim Bình (2008), Tư tưởng trị nước của Pháp gia và vai trò của nó
trong lịch sử, Tạp chí Khoa học và công nghệ, Đại học Đà Nẵng, số 3.
5. Hoàng Xuân Châu (2002), Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức trong nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay, Luận văn

thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội.
6. Chuyên đề Khoa học xã hội (1997), Mối quan hệ giữa pháp luật với đạo đức
với việc điều chỉnh hành vi con người trong quản lý xã hội, Tạp chí Đại học
Quốc gia, số 4.
7. Hoàng Đình Cúc (2007), Xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN
của dân, do dân, vì dân, Tạp chí Lý luận chính trị và truyền thông, tháng 9.
8. Đại học luật Hà Nội (2008), Giáo trình lý luận chung về Nhà nước và pháp luật,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
9. Đảng cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ 6, Nxb Sự
thật, Hà Nội.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (1997), Văn kiện Hội nghị lần thứ 3, Ban chấp hành
Trung ương Khóa VIII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.


13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14. Nguyễn Minh Đoan (2008), Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
15. Trần Hồng Đức (2004), Thuyết Pháp trị của Hàn Phi Tử và ý nghĩa của nó đối
với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam hiện nay, Luận văn
ThS. Triết học, Đại học KHXH &NV - Đại học Quốc gia Hà Nội.
16. Nguyễn Hồng Hà (2001), Văn hoá truyền thống dân tộc với việc giáo dục thế
hệ trẻ, Viện văn hoá và Nxb Văn hoá thông tin, Hà Nội.
17. Hiến pháp Việt Nam (2002), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
18. Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2000), Giáo trình đạo đức học (dùng
cho hệ cử nhân chính trị), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

19. Đỗ Huy, (2002), Đạo đức học – Mỹ học & đời sống văn hóa nghệ thuật, Nxb
Khoa học xã hội, Hà Nội.
20. Trịnh Duy Huy (2009), Xây dựng đạo đức mới trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
21. Trần Hậu Kiêm (chủ biên) (1996), Giáo trình đạo đức học, Nxb Chính trị Quốc
gia, Hà Nội.
22. Trần Trọng Kim, (2001), Nho giáo, Nxb Văn hóa, Hà Nội.
23. Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Lê (1998), Đại Việt sử ký toàn thư, bản dịch,
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, tập 2.
24. Luật Dân sự (2005), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
25. Luật Hình sự (1999), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
26. Luật Hôn nhân và gia đình (2000), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
27. Nguyễn Bình Đặng Lục (2005), Vai trò của pháp luật trong quá trình hình
thành nhân cách, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
28. C. Mác – Ph.ănggen (1960), Toàn tập, tập 23, Nxb Sự thật, Hà Nội.


29. C. Mác – Ph.ănggen (1993), Toàn tập, tập 25, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
30. Hồ Chí Minh (1993), Nhật ký trong tù, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
31. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
32. Hồ Chí Minh (2002), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
33. Montesquieu (1996), Tinh thần pháp luật, Nxb giáo dục, Hà Nội.
34. Nghị định 17/2000/NĐ-CP về chính sách cứu trợ xã hội.
35. Phạm Duy Nghĩa (2004), Pháp luật và những nhân tố tích cực của Nho giáo,
Nxb Tư pháp, Hà Nội.
36. Hoàng Thị Kim Quế (1999), “Một số suy nghĩ về mối quan hệ giữa pháp luật
và đạo đức trong hệ thống điều chỉnh xã hội”, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật,
số 7.
37. Hoàng Thị Kim Quế (2002), Mối quan hệ giữa pháp luật với đạo đức trong
quản lý xã hội ở nước ta, Báo cáo tóm tắt đề tài nghiên cứu khoa học, Đại học

Quốc gia Hà Nội.
38. Hoàng Thị Kim Quế (2002), “Vấn đề kết hợp quản lý xã hội bằng pháp luật với
giáo dục và nâng cao đạo đức ở nước ta hiện nay”, Tạp chí Triết học.
39. Hoàng Thị Kim Quế (2005), “Đời sống pháp luật”, Tạp chí Luật học, số 4.
40. Hoàng Thị Kim Quế (2007), Pháp luật và đạo đức, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
41. Quốc triều Hình luật (1995), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
42. Rousseuau (1992), Bàn về khế ước xã hội, Nxb TP. Hồ Chí Minh.
43. Vũ Xuân Thái (1999), Gốc và nghĩa từ Việt thông dụng, NXBVăn hóa Thông
tin, Hà Nội.
44. Trần Hậu Thành, (1998), Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật, Tạp chí Giáo
dục lý luận chính trị, số 5.


45. Trần Hậu Thành (2005), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, Nxb Lý luận
chính trị, Hà Nội.
46. Lê Minh Tâm (2003), Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam
những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
47. Vũ Tình (1998), Đạo đức học phương đông cổ đại, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội.
48. Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn, Viện Triết học (2003), Mấy vấn đề
đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hện nay, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội.
49. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), Giáo trình lý luận Nhà nước-pháp lý,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
50. Trường Đại học Luật Hà Nội (2009), Pháp luật Việt Nam trong tiến trình hội
nhập quốc tế và phát triển bền vững, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
51. Viện nghiên cứu khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp (1999), Mối quan hệ giữa tập
tục và pháp luật, Thông tin khoa học pháp lý, Hà Nội.

52. Viện ngôn ngữ học (1997), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng.
53. Nguyễn Bình Yên (2002), Ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến đối với con
người hiện nay, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
54. Raymond Wacks (2011), Triết học Luật pháp, Nxb Tri thức, Hà Nội.
55. C.N.O, Công an nhân dân, Đổi mới nội dung, hình thức giáo dục, cải tạo phạm
nhân góp phần đảm bảo an ninh, an toàn trại giam. Cập nhật ngày 20/08/2014.
Link: />