Bai 6.Cau lenh dieu kien (tiet 29,30)

Ngày soạn: 09/12/08 Ngày giảng: 8B:13/12/08
8C:11/12/08
Tiết 29.
Bài 6 - Câu lệnh điều kiện
A. Phần chuẩn bị
I. Mục tiêu
1. Kiến thức, kỹ năng, t duy: Giới thiệu cho HS về khái niệm mới: cấu
trúc rẽ nhánh. Từ đó dẫn đến khái niệm Câu lệnh điều kiện trong ngôn ngữ
lập trình. HS hiểu đợc ý nghĩa của cấu trúc rẽ nhánh trong ngôn ngữ lập trình,
các dạng của cấu trúc, mối liên hệ giữa cấu trúc rẽ nhánh và câu lệnh điều
kiện. Biết viết đợc câu lệnh điều kiện trong ngôn ngữ Pascal.
2. Thái độ: Nghiêm túc, tích cực học tập.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên: SGK, giáo án
2.Học sinh: SGK và nghiên cứu trớc bài.
B. Phần thể hiện khi lên lớp
*, ổn định tổ chức:1
8B: /23 8C: /24
I. Kiểm tra bài cũ: 5
CH: Viết thuật toán của bài toán sau:
Cho 2 số thực a, b. Hãy cho biết kết quả so sánh 2 số đó dới dạng a lớn
hơn b, a nhỏ hơn b, a bằng b.
Đ.A:B1: Nếu a>b, Kết quả là a lớn hơn b và chuyển đến B3
B2: Nếu a<b, kết quả là a nhỏ hơn b; Ngợc lại, kết quả là a bằng b.
B3: Kết thúc thuật toán.
II. Bài mới 38
Chúng ta đã sử dụng các câu nh:
Nếu a>b, Kết quả là a lớn hơn b và chuyển đến B3
Nếu a<b, kết quả là a nhỏ hơn b; Ngợc lại, kết quả là a bằng b.
Các câu nh trên trong thuật toán, khi đợc chuyển sang ngôn ngữ lập trình sẽ đ-
ợc gọi là: Câu lệnh điều kiện. Vậy, thế nào là câu lệnh điều kiện? Chúng ta

cùng nghiên cứu bài học ngày hnay.
GV ĐVĐ:
Tuy nhiên các hoạt động của con ngời thờng
bị tác động bởi sự thay đổi của các hoàn
cảnh cụ thể. Do đó nhiều hoạt động sẽ bị
thay đổi cho phù hợp.
VD: Nếu em bị ốm, em sẽ không thể đi học
đơc.
Nếu chủ nhật trời không ma lớp em sẽ đi
picnic,ngợc lại lớp em sẽ tổ chức liên hoan ở
nhà
Từ nếu trong các câu trên đợc dùng để chỉ
1 đk. Các hoạt động tiếp theo của em hay
của lớp em sẽ phụ thuộc vào điều kiện đó có
xảy ra hay không? Các hoạt động nh vậy đ-
ợc gọi là gì?
HS Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện
1. Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện 7
Có những hoạt động chỉ đợc thực hiện khi 1
điều kiện cụ thể đợc xảy ra. Điều kiện thờng
là 1 sự kiện đợc mô tả sau từ nếu.
GV YC HS lấy VD về hoạt động phụ thuộc đk
và chỉ ra điều kiện của VD đó?
VD: Nếu em bị ốm
GV Mỗi đk đợc mô tả dới dạng 1 phát biểu, các
hoạt động tiếp theo phụ thuộc vào việc kiểm
tra phát biểu đó đúng hay sai?
(mô tả bảng ktra kết quả của 2VD trên)
2. Tính đúng hoặc sai của các đk 7
Khi kq ktra là đúng, ta nói đk đợc thoả mãn.

Còn khi kq là sai, ta nói đk không thoả mãn
GV Trong tin học chúng ta cũng gặp nhiều dạng
đk khác. Ycầu hs lấy thêm VD về các dạng
đk trong Tin học
VD: Nếu a>b, thì in ra kết quả là a lớn hơn
b
GV Hãy chỉ ra điều kiện trong VD trên: Nếu
a>b, thì in ra kết quả là a lớn hơn b
HS ĐK ở đây là phép so sánh a>b
GV Để so sánh 2 giá trị số hoặc 2 biểu thức có
giá trị số, ta sử dụng các ký hiệu toán học
nh: =, #, <, >..Các phép so sánh có kết quả
đúng hoặc sai.
Các phép so sánh có vai trò ntn trong việc
mô tả thuật toán và lập trình?
3. Điều kiện và phép so sánh 10
- Các phép so sánh có vai trò rất quan trọng
trong việc mô tả thuật toán và lập trình.
Chúng đợc sử dụng để biểu diễn các điều
kiện
VD1(47):Câu lệnh để in ra màn hình giá trị
lớn hơn trong 2 gtrị của biến a, b.
Nếu a>b, in giá trị biến a ra màn hình; Ngợc
lại, in giá trị của biến b ra màn hình
GV Ta đã biết rằng máy tính thực hiện tuần tự
các các câu lệnh, từ câu lệnh đầu tiên đến
câu lệnh cuối cùng
Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều
kiện đợc gọi là gì?
Chúng ta chuyển sang phần 4: Cấu trúc rẽ

nhánh
4.Cấu trúc rẽ nhánh 14
VD2(SGK: 48)
B1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua
sách.
B2: Nếu T >= 100000, số tiền phải thanh
toán là 70% * T.
B3: In hoá đơn.
GV Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều
kiện nh trên đợc gọi là gì?
HS Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều
kiện nh VD2 đợc gọi là cấu trúc rẽ nhánh
dạng thiếu
GV Vậy thế nào là cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ? VD3: (SGK- 48) Thuật toán mô tả hoạt động
trả tiền cho khách hàng:
B1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua
sách.
B2: Nếu T >= 100000, số tiền phải thanh
toán là 70% * T; Ngợc lại, số tiền phải thanh
toán là 90% * T.
B3: In hoá đơn.
GV YC hs so sánh sự khác nhau giữa 2 thuật
toán trên?
Xem hình vẽ 32(SGK- 49)
Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều
kiện nh VD3 đợc gọi là cấu trúc rẽ nhánh
dạng đầy đủ.
GV Chốt lại kiến thức Mọi ngôn ngữ lập trình .
III. Hớng dẫn về nhà 1
- Học bài và đọc trớc nội dung phần 5: Câu lệnh điều kiện

- Làm bài tập 1,2,3,4 (SGK 51)
Ngày soạn: 11/12/08 Ngày giảng: 8B:13/12/08
8C:13/12/08
Tiết 30.
Bài 6 - Câu lệnh điều kiện
A. Phần chuẩn bị
I. Mục tiêu
1. Kiến thức, kỹ năng, t duy: Giới thiệu cho HS về khái niệm mới: cấu
trúc rẽ nhánh. Từ đó dẫn đến khái niệm Câu lệnh điều kiện trong ngôn ngữ
lập trình. HS hiểu đợc ý nghĩa của cấu trúc rẽ nhánh trong ngôn ngữ lập trình,
các dạng của cấu trúc, mối liên hệ giữa cấu trúc rẽ nhánh và câu lệnh điều
kiện. Biết viết đợc câu lệnh điều kiện trong ngôn ngữ Pascal.
2. Thái độ: Nghiêm túc, tích cực học tập.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên: SGK, giáo án
2.Học sinh: SGK và nghiên cứu trớc bài.
B. Phần thể hiện khi lên lớp
*, ổn định tổ chức:1
8B: /23 8C: /24
I. Kiểm tra bài cũ: 5
CH1: Hãy nêu 1VD về cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và 1VD về cấu trúc rẽ
nhánh dạng đủ?
CH2: Hãy vẽ hình mô tả cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và cấu trúc rẽ nhánh
dạng đủ?
ĐA1: Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu:
Nếu T >= 100000, số tiền phải thanh toán là 70% * T.
Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
Nếu T >= 100000, số tiền phải thanh toán là 70% * T; Ngợc lại, số tiền
phải thanh toán là 90% * T.
ĐA2: Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ

II. Bài mới 38
Trong tiết trớc chúng ta đã biết mọi ngôn ngữ lập trình đều có câu lệnh để
thực hiện các cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và dạng đủ. Vậy câu lệnh đó là
câu lệnh gì trong ngôn ngữ lập trình?
GV Trong ngôn ngữ lập trình, các cấu
trúc rẽ nhánh đợc thể hiện bằng câu
lệnh gì?
Cũng nh cấu trúc rẽ nhánh, câu
lệnh điều kiện cũng có dạng thiếu
và dạng đủ
5. Câu lệnh điều kiện
Trong ngôn ngữ lập trình, các cấu trúc rẽ
nhánh đợc thể hiện bằng câu lệnh điều kiện
GV ?YC hs nghiên cứu và trả lời:
Trong Pascal, câu lệnh điều kiện
dạng thiếu đợc viết với từ khoá nào
và có cấu trúc ntn?
HS Trong Pascal, câu lệnh đk dạng thiếu đợc viết
với từ khoá if và then. Cấu trúc:
If <điều kiện>then<câu lệnh>
GV ?Khi gặp câu lệnh đk này, chơng
trình sẽ làm gì?
HS Suy nghĩ, trả lời
Khi gặp câu lệnh đk này, chơng trình sẽ kiểm
tra điều kiện. Nếu điều kiện đợc thoả mãn, ch-
ơng trình sẽ thực hiện câu lệnh sau từ khoá
then. Ngợc lại, câu lệnh đó bị bỏ qua.
GV Xét VD4 (SGK- 49). Ycầu hs
nghiên cứu và trả lời?

VD4 (SGK- 49): In số a ra màn hình nếu a>b
If a>b then write(a);
GV Xét VD5(SGK- 49)
?Hãy mô tả thuật toán và sử dụng
câu lệnh điều kiện để thể hiện thuật
toán đó?
VD5(SGK- 49)
Mô tả thuật toán:
B1: Nhập số a;
B2: Nếu a>5 thì thông báo lỗi;
Viết chơng trình:
Readln(a);
If a>5 then write(So da nhap khong hơp le.);
GV ?Yc hs đọc VD6. Nghiên cứu và
viết câu lệnh Pascal để tính kết quả
của a chia cho b?
VD6(SGK- 50)
If b<>0 then x:= a/b
Else write(Mau so bang 0, khong chia đơc);
GV Câu lệnh đk trên đợc gọi là gì? Có
cấu trúc ntn?
HS Câu lệnh đk dạng đầy đủ của Pascal có cấu
trúc:
If<điều kiện> Then <câu lệnh 1> else <câu
lệnh 2>;
GV Chơng trình sẽ ktra đk, nếu đk đợc
thoả mãn, ctrình sẽ thực hiện câu
lệnh1, ngợc lại ctrình sẽ thực hiện
câu lệnh 2
GV Hớng dẫn hs làm BT trong SGK

6. Luyện tập
Bài 1(HS tự làm)
Bài 2:
a, Đ; b, Đ; c, Đ; d, S
Bài 3:
Gọi 2 bạn chơi là A và B, ta quy tắc thực hiện
sau:
Nếu A đoán đúng số B nghĩ thì A đợc cộng
thêm 1 điểm. Ngợc lại, A không đợc cộng
điểm và phải chuyển lợt chơi sang cho B
Bài 4:
Nếu nhấn phím hoặc thì chiếc khay sẽ
chuyển động sang trái hoặc sang phải. Ngợc
lại, chiếc khay sẽ đứng yên.
Bài 5:
a, Sai vì sau if phải là đk (phép so sánh), sau