Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở trường trung học cơ sở vân nội, đông anh, hà nội trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

HOÀNG NGỌC THẮNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÂN NỘI, ĐÔNG ANH, HÀ NỘI
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Hà Nội – 2015

i


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

HOÀNG NGỌC THẮNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÂN NỘI, ĐÔNG ANH, HÀ NỘI
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Đức Chính

Hà Nội - 2015

ii


LỜI CẢM ƠN
Với tất cả tình cảm và lòng chân thành của mình, em xin bày tỏ lòng biết ơn
quý Thầy Cô, Ban Giám hiệu Trường Đại học Giáo Dục - Đại học Quốc Gia Hà Nội
cùng với quý Thầy Cô trực tiếp giảng dạy chúng em lớp Cao học Quản lý giáo dục
khóa 12 của Trường Đại học Giáo Dục - Đại học Quốc Gia Hà Nội. Các thầy cô đã
dành nhiều công sức giảng dạy, tận tình giúp đỡ em trong quá trình học tập và
nghiên cứu.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất của mình tới GS.TS. Nguyễn Đức
Chính, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên em trong suốt quá trình
thực hiện đề tài.
Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo
huyện Đông Anh, các cơ quan, tổ chức, đơn vị, Ban giám hiệu, các đồng chí cán bộ
giáo viên, các bác phụ huynh và các em học sinh trường THCS Vân Nội đã nhiệt
tình cộng tác, cung cấp số liệu, cho ý kiến và tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi
trong quá trình khảo nghiệm thực tế.
Xin được gửi lời đến người thân trong gia đình và bạn bè đã luôn quan tâm
động viên giúp đỡ để tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập và nghiên cứu trong suốt
thời gian qua.
Trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu
sót nhất định. Rất mong nhận được sự thông cảm và đóng góp ý kiến của các nhà
khoa học, của các quý thầy, cô giáo, các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 25/11/2014
Tác giả luận văn

Hoàng Ngọc Thắng

iii


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CBGV

Cán bộ, giáo viên

CNH-HĐH

Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

GD

Giáo dục

ĐĐ

Đạo đức

GDĐĐ

Giáo dục đạo đức

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

GVBM

Giáo viên bộ môn

HS

Học sinh

QL

Quản lý

QLGD

Quản lý giáo dục

THCS

Trung học cơ sở

PHHS

Phụ huynh học sinh

TNTP

Thiếu niên tiền phong

TNCS

Thanh niên cộng sản

XH

Xã hội

HĐND

Hội đồng nhân dân

UBND

Uỷ ban nhân dân

iv


MỤC LỤC
Lời cảm ơn……… …………………………………………………………….……..i
Danh mục chữ viết tắt…… ……………………………………………………...…..ii
Mục lục……………… …………………………………………..…………………iii
Danh mục bảng .........................................................................................................vii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... i
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

....................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề ................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ............................. Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số khái niệm cơ bản .................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường............................ Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Đạo đức và giáo dục đạo đức .......................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Hoạt động giáo dục đạo đức............................ Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ............... Error! Bookmark not defined.
1.3. Giáo dục đạo đức cho học sinh trung học cơ sở Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Vị trí vai trò của giáo dục đạo đức cho học sinh trung học cơ sở ........... Error!
Bookmark not defined.
1.3.2. Mục tiêu, nhiệm vụ và các con đường giáo dục đạo đức cho học sinh trung
học cơ sở.................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.3. Đặc điểm học sinh trung học cơ sở ................. Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh trung học
cơ sở .......................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học cơ sở
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Tổ chức nghiên cứu đặc điểm của học sinh, bối cảnh nhà trường, chương
trình giáo dục đạo đức, lập kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh trung học cơ sở
................................................................................... Error! Bookmark not defined.

v


1.4.2. Tổ chức thực hiện các hoạt động theo kế hoạchError!

Bookmark

not

defined.
1.4.3. Phối hợp các lực lượng tham gia quản lý các hoạt động giáo dục đạo đức cho
học sinh trung học cơ sở............................................ Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Xây dựng tập thể sư phạm mô phạm làm gương cho học sinh như một công
cụ hữu hiệu trong giáo dục đạo đức cho học sinh ..... Error! Bookmark not defined.
1.4.5. Xây dựng tập thể học sinh ............................... Error! Bookmark not defined.
1.4.6. Đánh giá kết quả giáo dục đạo đức ................. Error! Bookmark not defined.
1.4.7. Quản lí cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ các hoạt động giáo dục đạo đức cho
học sinh ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5. Cơ sở pháp lý của hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường trung học
cơ sở .......................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.6. Những yếu tố tác động quản lý giáo dục đạo đứcError!

Bookmark

not

defined.
1.6.1. Yếu tố giáo dục nhà trường ............................. Error! Bookmark not defined.
1.6.2. Yếu tố giáo dục gia đình ................................. Error! Bookmark not defined.
1.6.3. Yếu tố giáo dục xã hội .................................... Error! Bookmark not defined.
1.6.4.Yếu tố tự giáo dục của bản thân HS ................. Error! Bookmark not defined.
1.6.5.Tính kế hoạch hóa trong công tác quản lý HĐ GDĐĐError! Bookmark not
defined.
1.6.6. Chất lượng đội ngũ giáo viên (đặc biệt là năng lực sư phạm) tham gia GDĐĐ
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.6.7. Sự tích cực, hưởng ứng của người học ........... Error! Bookmark not defined.
1.6.8. Mức độ XHH giáo dục trong lĩnh vực GDĐĐ Error! Bookmark not defined.

1.6.9. Hoạt động của Đoàn -Đội ............................... Error! Bookmark not defined.
1.6.10. Điều kiện cơ sở vật chất, tài chính ................ Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1...................................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC VÀ QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNGGIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ
SỞ VÂN NỘI, ĐÔNG ANH , HÀ NỘI ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Khái quát về Trường trung học cơ sở Vân Nội, Đông Anh, Hà Nội ......... Error!
Bookmark not defined.
vi


2.1.1. Đặc điểm giáo dục ở nhà trường trung học cơ sở Vân NộiError! Bookmark
not defined.
2.1.2. Khái quát về địa bàn dân cư huyện Đông AnhError! Bookmark not defined.
2.1.3. Hoạt động giáo dục của nhà trường ................ Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng đạo đức và giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học cơ sở
Vân Nội, Đông Anh, Hà Nội ..................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Thực trạng đạo đức của học sinh trường trung học cơ sở Vân Nội ........ Error!
Bookmark not defined.
2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học cơ sở
Vân Nội ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học
cơ sở Vân Nội, Đông Anh, Hà Nội ........................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Thực trạng kế hoạch hóa công tác giáo dục đạo đứcError! Bookmark not
defined.
2.3.2. Thực trạng về công tác tổ chức giáo dục đạo đứcError!

Bookmark

not

defined.
2.3.3. Thực trạng về chỉ đạo kiểm tra, đánh giá công tác giáo dục đạo đức ..... Error!
Bookmark not defined.
2.3.4. Những lý do làm hạn chế hiệu quả của quản lý hoạt động giáo dục đạo đức
cho học sinh của trường trung học cơ sở Vân Nội .... Error! Bookmark not defined.
2.3.5. Thực trạng đa dạng các hình thức phối kết hợp giữa nhà trường gia đình và
xã hội ......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.6. Thực trạng về việc quản lý các hoạt động tự quản của các tập thể học sinh
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học
sinh trường trung học cơ sở Vân Nội ........................ Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 2...................................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO
ĐỨCCHO HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÂN NỘI, ..ĐÔNG
ANH, HÀ NỘI ............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.1. Nguyên tắc để xác định biện pháp ..................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................. Error! Bookmark not defined.
vii


3.1.2. Nguyên tắc cân đối - có trọng tâm .................. Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Nguyên tắc tính hiệu quả................................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung
học cơ sở Vân Nội ..................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về hoạt động giáo dục đạo đức cho cán bộ giáo viên - học sinh và phụ huynh trong bối cảnh hiện nayError! Bookmark not
defined.
3.2.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hóa công tác giáo dục đạo đức học sinh ............ Error!
Bookmark not defined.
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng tập thể sư phạm mẫu mực nhằm thực hiện tốt công

tác quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh................ Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức lựa chọn và bồi dưỡng năng lực thực hiện đổi mới
phương pháp giáo dục đạo đức cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệmError! Bookmark
not defined.
3.2.5. Biện pháp 5: Tập huấn cho đội ngũ cán bộ, giáo viên tích hợp nội dung bài
giảng với giáo dục đạo đức cho học sinh kết hợp dạy chữ với dạy người. ...... Error!
Bookmark not defined.
3.2.6. Biện pháp 6: Xây dựng công tác tự quản của học sinh trong các hoạt động tập
thể và vui chơi giải trí ............................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.7. Biện pháp 7: Quản lý công tác thi đua khen thưởng cho các tập thể và chuẩn
hóa công tác đánh giá đạo đức cho học sinh ............. Error! Bookmark not defined.
3.2.8. Biện pháp 8: Đa dạng các hình thức phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình,
xã hội ......................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.9. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.4. Thực nghiệm biện pháp quản lý “Tổ chức lựa chọn và bồi dưỡng cho đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm thực hiện đổi mới giáo dục đạo đức”Error!

Bookmark

not

defined.
3.4.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của biện pháp thực nghiệmError! Bookmark not
defined.
3.4.2. Mục đích thực hiện: ........................................ Error! Bookmark not defined.
viii

3.4.3. Giả thuyết thực hiện ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.4.4. Tiêu chuẩn và thang đánh giá thực nghiệm .... Error! Bookmark not defined.
3.4.5. Chọn mẫu thực nghiệm ................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.6. Các bước thực nghiệm .................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.7. Kết quả thực nghiệm ....................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3...................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................. Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận: ................................................................ Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị: ......................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... xi
PHỤ LỤC .................................................................... Error! Bookmark not defined.

ix


DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1

Kết quả xếp loại học lực và hạnh kiểm của học sinh những
năm học gần đây………………………………………………..

40

Bảng 2.2

Bảng thăm dò ý kiến của học sinh về sự cần thiết của GDĐĐ...

40

Bảng 2.3

Nhận thức của học sinh về các phẩm chất đạo đức cần giáo dục
cho học sinh THCS hiện nay…………………………………...

41

Bảng 2.4

Thái độ của học sinh với những quan niệm về đạo đức………..

42

Bảng 2.5

Số học sinh vi phạm đạo đức trong hai năm học 2012-2013,
2013-2014………………………………………………………

Bảng 2.6

45

Những nguyên nhân ảnh hưởng đến hành vi tiêu cực đạo đức
của học sinh…………………………………………………….

46

Bảng 2.7

Nhận thức của GVCN về công tác GDĐĐ cho HS…………….

49

Bảng 2.8

Nhận thức của GVBM về mức độ cần thiết của các hoạt động
GDĐĐ cho HS…………………………………………………

50

Bảng 2.9

Bảng tổng hợp đánh giá thực hiện mục tiêu GDĐĐ…………...

51

Bảng 2.10

Mức độ sử dụng các phương pháp GDĐĐ chủ yếu……………

52

Bảng 2.11

Các hình thức GDĐĐ cho HS………………………………….

53

Bảng 2.12

Thực trạng kế hoạch hóa công tác GDĐĐ……………………..

54

Bảng 2.13

Thực trạng chỉ đạo kế hoạch GDĐĐ cho HS…………………..

55

Bảng 2.14

Nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động
GDĐĐ cho HS…………………………………………………

Bảng 2.15

Mức độ phối hợp giữa BGH với các lực lượng ngoài nhà
trường…………………………………………………………...

Bảng 3.1

57

58

Khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản lýđược đề
xuất …………………………………………………………….

83

Bảng 3.2

Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp…………………...

84

Bảng 3.3

Thang đánh giá…………………………………………………

87

Bảng 3.4

Đánh giá năng lực thực hiện đổi mới phương pháp GDĐĐ của
từng lớp thuộc nhóm Đối chứng (trước khi thực nghiệm)……..

Bảng 3.5

Đánh giá năng lực chỉ đạo đổi mới phương pháp GDĐĐ của

x

88


từng lớp nhóm thực nghiệm (trước khi thực nghiệm)………….
Bảng 3.6

89

Thực trạng năng lực thực hiện đổi mới phương pháp GDĐĐ
của các lớp thuộc nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm
(trước khi thực nghiệm) ………………………………………..

Bảng 3.7

Đánh giá năng lực thực hiện đổi mới phương pháp hoạt động
GDĐĐ của từng lớp nhóm đối chứng (sau khi thực nghiệm)….

Bảng 3.8

90

Đánh giá năng lực thực hiện đổi mới phương pháp GDĐĐ của
từng lớp nhóm thực nghiệm (sau khi thực nghiệm)…………....

Bảng 3.9

89

90

Mức độ chênh lệch về năng lực thực hiện đổi mới phương
pháp GDĐĐ của nhóm lớp đối chứng và nhóm lớp thực nghiệp
(sau khi thực nghiệm) ………………………………………….

xi

91


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Quốc Bảo (1998),Một số khái niệm về quản lý giáo dục, trường CBQL
giáo dục và đào tạo TW1- HN
2. Bộ GD-ĐT (2000),Điều lệ trường trung học. Nxb Giáo dục -HN
3. Bộ GD-ĐT (2002),Chương trình THCS. Nxb Giáo dục -HN
4. Bộ GD-ĐT (1995),Tài liệu bồ dưỡng giáo viên ăm 1995-1996 môn triết học lớp
12 Ban khoa học xã hội, Nxb Giáo dục -HN
5. Bộ GD-ĐT (2000),Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2002. Nxb Giáo dụcHN
6. Bộ GD-ĐT (2002) Chương trình THCS, Nxb Giáo dục, HN
7. Trần Hữu Cát - Đoàn Minh Duệ (2007), Đại cương khoa học quản lý. Nxb
Nghệ An
8. Phạm khắc Chƣơng (2002) Rèn luyện ý thức.Nxb ĐHSP
9. Chiến lƣợc phát triển giáo dục 2001-2010. Nxb Giáo dục HN (2002)
10. Cỏc Mác, Ăng ghen , Lê Nin (1987) về giáo dục. Nxb Sự thật - HN
11. Đảng cộng sản Việt Nam (1997) Nghị quyết hội nghị BCH TW Đảng CSVN lần
II- khóa VIII .Nxb Chính trị 2006- HN
12. Đảng cộng sản VIệt Nam (2006) Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần
IX.Nxb Chính trị quốc gia- HN
13. Nguyễn Minh Đạo (1999) Cở sở khoa học quản lý .Nxb Giáo dục-HN
14. Điều lệ trƣờng phổ thông. Nxb Giáo dục HN (2000)
15. Đảng cộng sản Việt Nam (2001)Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX.
Nxb Chính trị quốc gia HN
16. Giáo trình phần III- quyển 1(2003)-Quản lý GD-ĐT, Trường CBQL Giáo
dục và đào tạo, HN
17. Phạm Minh Hạc (2001) Về phát triển con người toàn diện thời kỳ công nghiệp
hóa, hiện đại hóa. Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội
18. Phạm Minh Hạc (2002)Giáo dục thế giới đi vào thế kỷ XXI. Nxb Chính trị quốc

gia HN
19. Đặng Vũ Hoạt (1984)Những vấn đề giáo dục học. Nxb Giáo dục HN
20. Nguyễn Sinh Huy (1996)Một số vấn đề cơ bản về giáo dục THCS. Nxb Giáo
dục
xii


21. Trần Hậu Kiểm (1997)Đạo đức học. Nxb Giáo dục HN
22. Đặng Vũ Hoạt. Đổi Tập san nghiên cứu giáo dục mới hoạt động giáo viên chủ
nhiệm với việc GDĐĐ cho HS.
23. Komenxky. Khoa sư phạm vĩ đại
24. Hồ Chí Minh (1997)Về vấn đề giáo dục. Nxb Giáo dục
25. Hồ Chí Minh (1993)Về đạo đức. Nxb Chính trị quốc gia HN
26. Hồ Chí Minh (1990) Về vấn đề giáo dục đạo đức. Nxb Hà Nội
27. Hà Thế Ngữ (2001)Giáo dục học, Những vấn đề lý luận và thực tiễn. Viện
KHGD Việt nam HN
28. Nghị quyết đại hội chi bộ trường THCS Chu Văn An năm học 2007- 2008 và
năm học 2008-2009
29. Trần Thị Tuyết Oanh (Chủ biên)(2004) Giáo trình giáo dục học hiện đại. Nxb
Đại học sư phạm HN
30. Quốc hội nƣớc cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005)Luật Giáo dục.
Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội
31. Phạm Khắc Chƣơng, Hà Nhật Thăng(2001)Đạo đức học. Nxb Giáo dục HN
32. Hà Nhật Thăng(1998)Giáo dục hệ thống chính trị đạo đức nhân văn. Nxb Giáo
dục HN
33. Thái Duy Tuyên (2007)Triết học giáo dục Việt Nam. Nxb Đại học sư phạm
34. Từ điển tiếng Việt(1997). Nxb Khoa học xã hội HN
35. Từ điển tiếng Việt tƣờng giải và liên tƣởng

xiii