Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường trung học phổ thông thành phố điện biên phủ trong bối cảnh hiện nay
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (320.57 KB, 15 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
PHÍ VĂN SỐP
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN
PHỦ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI – 2014
1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
PHÍ VĂN SỐP
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN
PHỦ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐẶNG QUỐC BẢO
HÀ NỘI – 2014
2
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Giáo dục, Đại
học Quốc gia Hà Nội, được sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình của các thầy, cô
giáo và sự nỗ lực của bản thân, tác giả đã hoàn thành luận văn khoa học này.
Tác giả xin gửi lời tri ân sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo, cán bộ
Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy,
truyền đạt những kiến thức và kinh nghiệm quý báu, tạo mọi điều kiện giúp đỡ
tác giả hoàn thành chương trình học tập và nghiên cứu của mình.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất
tới PGS. TS. Đặng Quốc Bảo, người hướng dẫn khoa học, người thầy uyên
bác, đầy trách nhiệm, tận tâm đã giúp đỡ tác giả trong việc định hướng
nghiên cứu cũng như trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các cán bộ quản lý, các nhà giáo, các
em học sinh và cha mẹ học sinh của Trường trung học phổ thông thành phố
Điện Biên Phủ, gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện, cộng tác và ủng hộ tác giả
trong quá trình học tập và nghiên cứu của mình.
Mặc dù đã nỗ lực hết mình trong học tập, nghiên cứu lý luận, khảo sát
thực tiễn, nhưng chắc chắn tác giả không tránh khỏi những thiếu sót. Kính
mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng
nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến đề tài này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 10 năm 2014
Tác giả
3
Phí Văn Sốp
4
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL
Cán bộ quản lý
CMHS
Cha mẹ học sinh
CSVC
Cơ sở vật chất
ĐH
Đại học
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GDTX
Giáo dục thường xuyên
GV
Giáo viên
GVBM
Giáo viên bộ môn
GVCN
Giáo viên chủ nhiệm
HS
Học sinh
HSG
Học sinh giỏi
HSTT
Học sinh tiên tiến
KHKT
Khoa học kỹ thuật
SGK
Sách giáo khoa
TĐKT
Thi đua, khen thưởng
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
TP
Thành phố
UBND
Ủy ban nhân dân
5
MỤC LỤC
Lời cảm ơn ..................................................................................................
i
Danh mục viết tắt .......................................................................................
ii
Mục lục .......................................................................................................
iii
Danh mục bảng.......... ................................................................................
vii
Danh mục biểu đồ..... ................................................................................. viii
Danh mục sơ đồ...........................................................................................
ix
MỞ ĐẦU ....................................................................................................
1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG ..................................................................................................................
5
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................
5
1.1.1. Trên thế giới ......................................................................................
5
1.1.2. Ở Việt Nam ......................................................................................
6
1.2. Các khái niệm cơ bản ...........................................................................
9
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường .................................
9
1.2.2. Nhà trường, Trường trung học phổ thông ........................................
14
1.2.3. Học sinh giỏi ....................................................................................
16
1.3. Bồi dưỡng HSG ở trường THPT và tầm quan trọng của việc bồi
dưỡng HSG ở trường THPT ........................................................................
18
1.3.1. Bồi dưỡng HSG ở trường THPT .......................................................
18
1.3.2. Tầm quan trọng của việc bồi dưỡng HSG ở trường THPT ..............
21
1.3.3. Bối cảnh hiện nay và yêu cầu đặt ra cho việc bồi dưỡng HSG ở
trường THPT ..............................................................................................
22
1.4. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THPT ............
24
1.4.1. Phát hiện, tuyển chọn HSG ..............................................................
24
1.4.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng ..........................................................
25
1.4.3. Tổ chức thực hiện ..............................................................................
26
6
1.4.4. Chỉ đạo ..............................................................................................
26
1.4.5. Kiểm tra, đánh giá ............................................................................
27
1.5. Các yếu tố tác động đến quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở
trường THPT trong bối cảnh hiện nay ........................................................
27
1.5.1. Nhận thức và năng lực của CBQL và GV .......................................
27
1.5.2. Chất lượng học sinh ..........................................................................
28
1.5.3. Các điều kiện về cơ sở vật chất ........................................................
29
1.5.4. Phối hợp các lực lượng trong quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ..
29
1.5.5. Công tác thi đua khen thưởng đối với hoạt động bồi dưỡng HSG ..
31
1.5.6. Công tác duy trì sự thường xuyên, đa dạng trong hoạt động bồi
dưỡng HSG .................................................................................................
32
Tiểu kết chương 1 .......................................................................................
33
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ ............................................
34
2.1. Tình hình kinh tế - xã hội của TP Điện Biên Phủ ................................
34
2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội..............................................
34
2.1.2. Khái quát về giáo dục THPT ở TP Điện Biên Phủ ..........................
36
2.2. Quá trình xây dựng, phát triển của Trường THPT TP Điện Biên
Phủ ...............................................................................................................
37
2.2.1. Khái quát chung về nhà trường .........................................................
37
2.2.2. Tình hình hiện nay của nhà trường ...................................................
38
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng HSG ở Trường THPT TP Điện
Biên Phủ .....................................................................................................
41
2.3.1. Hoạt động bồi dưỡng HSG ở Trường THPT TP Điện Biên Phủ ......
41
2.3.2. Kết quả bồi dưỡng HSG của Trường THPT TP Điện Biên Phủ.......
49
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở Trường THPT TP
Điện Biên Phủ ............................................................................................
2.4.1. Nhận thức của CBQL, GV, HS và CMHS về mục đích, tầm quan
7
52
trọng của hoạt động bồi dưỡng HSG .........................................................
52
2.4.2. Công tác phát hiện, tuyển chọn HSG ...............................................
55
2.4.3. Công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng HSG ..................................
56
2.4.4. Công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng HSG .....................
57
2.4.5. Công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng HSG ..................
57
2.4.6. Công tác đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất ..........................
58
2.4.7. Công tác thi đua khen thưởng đối với hoạt động bồi dưỡng HSG ..
59
2.4.8. Công tác duy trì sự thường xuyên, đa dạng trong hoạt động bồi
dưỡng HSG .................................................................................................
60
2.4.9. Công tác phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường ..........
61
2.5. Đánh giá chung về quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở Trường
THPT TP Điện Biên Phủ ............................................................................
64
2.5.1. Ưu điểm ............................................................................................
64
2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân ..................................................................
65
2.5.3. Thuận lợi ..........................................................................................
67
2.5.4. Khó khăn ..........................................................................................
68
2.5.5. Bài học kinh nghiệm ........................................................................
69
Tiểu kết chương 2 .......................................................................................
70
Chƣơng 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ TRONG BỐI CẢNH
HIỆN NAY .................................................................................................
71
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ..............................................................
71
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ..................................................
71
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ..................................................
71
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ...................................................
72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa .....................................................
73
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .....................................................
73
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ở Trường THPT
8
TP Điện Biên Phủ trong bối cảnh hiện nay.................................................
74
3.2.1. Biện pháp 1. Tổ chức quán triệt, nâng cao nhận thức cho CBQL,
GV, HS và CMHS về mục đích, tầm quan trọng của hoạt động bồi
74
dưỡng HSG .................................................................................................
3.2.2. Biện pháp 2. Kế hoạch hóa việc phát hiện, tuyển chọn HSG đảm
bảo chọn đúng HSG một cách kịp thời ......................................................
77
3.2.3. Biện pháp 3. Chỉ đạo cải tiến nội dung, phương pháp bồi dưỡng
HSG ............................................................................................................
79
3.2.4. Biện pháp 4. Tăng cường sự phối hợp giữa các lực lượng trong
việc cung ứng các nguồn lực để GV, HS tham gia hoạt động bồi dưỡng
HSG .............................................................................................................
83
3.2.5. Biện pháp 5. Đẩy mạnh công tác thi đua khen thưởng để GV và
HS có động lực phấn đấu hết mình trong hoạt động bồi dưỡng HSG ........
84
3.2.6. Biện pháp 6. Đa dạng hóa hoạt động bồi dưỡng HSG, thực hiện
thường xuyên trong suốt quá trình học tập của HS.....................................
87
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .........................................................
89
3.4. Khảo sát tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ..........................
91
Tiểu kết chương 3........................................................................................
96
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...........................................................
97
1. Kết luận ..................................................................................................
97
2. Khuyến nghị ............................................................................................
98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 101
PHỤ LỤC ................................................................................................... 104
9
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê số lớp, số học sinh ..................................................... 38
Bảng 2.2. Thống kê kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực .......................... 41
Bảng 2.3. Kết quả khảo sát HS về việc thực hiện nội dung bồi dưỡng
HSG ............................................................................................................ 44
Bảng 2.4. Kết quả khảo sát GV về CSVC phục vụ hoạt động bồi dưỡng
HSG ............................................................................................................ 45
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát HS về thời lượng bồi dưỡng HSG ................. 47
Bảng 2.6. Kết quả khảo sát GV về phương pháp bồi dưỡng HSG ............ 48
Bảng 2.7. Thống kê số giải, tỷ lệ đạt giải HSG cấp tỉnh ............................. 49
Bảng 2.8. Thống kê loại giải HSG cấp tỉnh 5 năm học gần đây ................ 50
Bảng 2.9. Thống kê số giải HSG cấp tỉnh từng môn học trong 5 năm ...... 51
Bảng 2.10. Kết quả khảo sát CBQL, GV về tầm quan trọng của hoạt
động bồi dưỡng HSG ở trường THPT ....................................................... 52
Bảng 2.11. Kết quả khảo sát CBQL, GV, HS và CMHS về mục đích
hoạt động bồi dưỡng HSG ở trường THPT ............................................... 54
Bảng 2.12. Kết quả khảo sát GV về biện pháp phát hiện HSG ................. 55
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát CBQL, GV về quản lý CSVC phục vụ
hoạt động bồi dưỡng HSG ......................................................................... 58
Bảng 2.14. Kết quả khảo sát CBQL, GV về công tác phối hợp giữa các
lực lượng trong nhà trường ........................................................................ 62
Bảng 2.15. Kết quả khảo sát CBQL, CMHS về công tác phối hợp các
lực lượng ngoài nhà trường ........................................................................ 63
Bảng 3.1. Kết quả kiểm chứng về tính cấp thiết và tính khả thi của biện
pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG ..................................................... 92
Bảng 3.2. Tổng hợp khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các
10
biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG .............................................. 94
11
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. So sánh tỷ lệ HS đạt giải trong Kỳ thi chọn HSG cấp tỉnh
của trường và toàn tỉnh trong 5 năm học gần đây ...................................... 50
Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ các loại giải HSG cấp tỉnh 5 năm học gần đây ............ 51
Biểu đồ 2.3. Kết quả khảo sát CBQL, GV về tầm quan trọng của hoạt
động bồi dưỡng HSG ở trường THPT ....................................................... 53
Biểu đồ 2.4. Kết quả khảo sát CBQL, GV, HS và CMHS về mục đích
bồi dưỡng HSG ở trường THPT ................................................................. 54
Biểu đồ 2.5. Đánh giá của GV và HS về việc trao thưởng cho HS đạt
giải và GV có HS đạt giải trong các cuộc thi ............................................. 59
Biểu đồ 2.6. Đánh giá của GV và HS về mức thưởng cho HS đạt giải
và GV có HS đạt giải trong các cuộc thi ..................................................... 60
Biểu đồ 3.1. Tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng HSG .................................................... 95
12
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Quốc Bảo - Bùi Việt Phú (2013), Một số góc nhìn về phát triển và
quản lý giáo dục. Nxb Giáo dục Việt Nam.
2. Đặng Quốc Bảo (2013), Tập bài giảng Quản lý tài chính trong giáo dục.
Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày
28/3/2011 ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ
thông và trường phổ thông có nhiều cấp học.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Thông tư 56/2011/TT-BGDĐT ngày
25/11/2011 ban hành Quy chế thi chọn HSG cấp quốc gia.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Thông tư số 58/2011/QĐ-BGDĐT ngày
12/12/2011 ban hành Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và
trung học phổ thông.
6. Nguyễn Phúc Châu (2000), Quản lý nhà trường. Nxb Đại học Sư phạm.
7. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2012), Đại cương khoa học
quản lý. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
8. Nguyễn Đức Chính (2014), Tài liệu môn học Đánh giá trong giáo dục.
Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
9. Nguyễn Đức Chính (2014), Tài liệu môn học Quản lý chất lượng trong
giáo dục. Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
10. Đại tướng Võ Nguyên Giáp với sự nghiệp Khoa học, Giáo dục và Đào tạo
(2014). Nxb Đại học Sư phạm.
11. Vũ Cao Đàm (2010), Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa học.
Nxb Giáo dục Việt Nam.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (1986), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VI.
13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XI.
13
14. Phạm Minh Hạc (1986), Một số vấn đề về giáo dục và khoa học giáo
dục. Nxb Giáo dục Việt Nam.
15. Phạm Minh Hạc (chủ biên) (2013), Từ điển bách khoa Tâm lý học, Giáo
dục học Việt Nam. Nxb Giáo dục Việt Nam.
16. Đặng Xuân Hải (2013), Tập bài giảng Hệ thống giáo dục quốc dân, quản
lý hệ thống giáo dục quốc dân và quản lý nhà trường. Trường Đại học Giáo
dục, ĐHQGHN.
17. Đặng Xuân Hải (2014), Tập bài giảng Quản lý sự thay đổi trong giáo
dục ở bối cảnh đổi mới. Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
18. Nguyễn Trọng Hậu (2013), Tập bài giảng Hệ thống giáo dục quốc dân
và quản lý nhà trường. Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
19. Bùi Minh Hiền (chủ biên) (2011), Quản lý giáo dục. Nxb Đại học sư
phạm.
20. Học viện quản lý giáo dục (2007), Tài liệu bồi dưỡng cán bộ quản lý
giáo dục và đào tạo.
21. Lê Ngọc Hùng (2013), Xã hội học giáo dục. Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội.
22. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (chủ biên) (2012), Quản lý giáo dục Một số vấn đề
lý luận và thực tiễn. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
23. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2014), Tập bài giảng Tâm lý học ứng dụng trong tổ
chức và quản lý giáo dục. Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
24. Phan Thanh Long (chủ biên) (2013), Lý luận giáo dục. Nxb Đại học Sư
phạm.
25. Luật Giáo dục (2010). Nxb Lao động Hà Nội.
26. C. Mac, Ph. Ănghen Toàn tập (1993), Tập 23. Nxb Chính trị quốc gia.
27. Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành trung ương Đảng khóa
VIII, số 02-NQ/HNTW ngày 24/12/1996.
28. Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành trung ương Đảng khóa
XI, số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013.
14
29. Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên) (2012), Giáo trình giáo dục học, tập 2.
Nxb Đại học Sư phạm.
30. Nguyễn Ngọc Quang (1992), Những vấn đề cơ bản về lý luận quản lý
giáo dục. Trường cán bộ quản lý giáo dục.
31. Phạm Văn Thuần (2014), Tập bài giảng Quản lý cơ sở vật chất và thiết
bị trong giáo dục. Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN.
32. Từ điển Giáo dục học (2001). Nxb Từ điển Bách khoa Hà Nội.
33. Từ điển tiếng Việt (1997). Nxb Đà Nẵng.
34. Trần Đình Tuấn (2013), Tập bài giảng Khoa học quản lý giáo dục. Học
viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
35. Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên (2010), Đề án phát triển nguồn nhân
lực tỉnh Điện Biên đến năm 2015, định hướng đến năm 2020.
36. Viện sử học (1978), Văn bia Hà Nội, tập 1. Nxb Khoa học Xã hội, Hà
Nội.
15
