Quản lý thiết bị dạy học tại các trường trung học cơ sở quận bắc từ liêm, hà nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THỊ THU HẰNG

QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN BẮC TỪ LIÊM, HÀ NỘI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THỊ THU HẰNG

QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN BẮC TỪ LIÊM, HÀ NỘI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Thị Tuyết Oanh

HÀ NỘI - 2015

2


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới PGS. TS. Trần Thị
Tuyết Oanh người đã dành thời gian quý báu để tận tình hướng dẫn, chỉ bảo
và định hướng cho tôi trong suốt thời gian hoàn thành luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo Khoa Quản lý giáo dục
- trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã truyền đạt cho tôi
những kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian học tập tại trường.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các đồng nghiệp các trường
THCS quận Bắc Từ Liêm - Hà Nội đã hết sức tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ
cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn bạn bè và gia đình, những người thân yêu
luôn luôn ở bên khuyến khích, động viên và ủng hộ tôi trong học tập cũng
như trong cuộc sống.
Do thời gian có hạn nên luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu
sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, bạn bè, các
quý vị quan tâm tới vấn đề này để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2015
Học viên

Lê Thị Thu Hằng

i

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CB

Cán bộ

CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Công nghệ thông tin

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐMPPDH

Đổi mới phương pháp dạy học

GAĐT

Giáo án điện tử

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

HĐH

Hiện đại hóa

HS

Học sinh

KHKT

Khoa học kĩ thuật

NSNN

Ngân sách nhà nước

NV

Nhân viên

PHBM

Phòng học bộ môn

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục

TBDH

Thiết bị dạy học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

ii


MỤC LỤC
Trang

Lời cảm ơn ......................................................................................................i
Danh mục viết tắt ............................................................................................ii
Mục lục ............................................................................................................
iii
Danh mục các bảng .........................................................................................
vi
Danh mục các biểu đồ .....................................................................................
vii
Danh mục các sơ đồ ........................................................................................
viii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY
HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐÁP Ƣ́NG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ...............................................................8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề. ..............................................................8
12
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .....................................................
1.2.1. Quản lý ................................................................................................
12
1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................
14
1.2.3. Quản lý nhà trường ..............................................................................
15
1.2.4. Thiết bị dạy học .....................................................................................
16
1.2.5. Quản lý thiết bị dạy học ........................................................................
18
19
1.3. Thiết bị dạy học trong trƣờng THCS ...................................................
1.3.1. Vai trò của thiết bị dạy học trong quá trình dạy học.............................

19
1.3.2. Một số yêu cầu về TBDH của trường THCS ........................................
20
1.4. Quản lý thiết bị dạy học tại trƣờng Trung học cơ sở đáp ứng
22
yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................................................
1.4.1. Chức năng nhiệm vụ của hiệu trưởng trường Trung học cơ sở
trong quản lý thiết bị dạy học ..........................................................................
22
1.4.2. Nội dung quản lý TBDH tại trường THCS ...........................................
25
1.4.3. Yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay đang đặt ra cho quản lý TBDH ............
30
1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý TBDH trong trường phổ thông .............
32
33
Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................

iii


Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC
TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN BẮC TỪ
34
LIÊM, HÀ NỘI..............................................................................................
2.1. Khái quát về kinh tế xã hội và giáo dục THCS của quận Bắc
34
Từ Liêm, Hà Nội ............................................................................................
2.1.1. Khái quát về kinh tế - xã hội .................................................................
34

2.1.2. Vài nét về đặc điểm giáo dục quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội ...................
37
2.1.3. Giáo dục THCS quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội ........................................
38
2.2. Thực trạng TBDH và quản lý sử dụng TBDH tại các trƣờng
43
THCS quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội...............................................................
2.2.1. Thực trạng TBDH tại các trường THCS quận Bắc Từ Liêm, Hà
Nội ...............................................................................................................................
43
2.2.2. Thực trạng quản lý TBDH tại các trường THCS .................................
47
59
2.3. Đánh giá chung .......................................................................................
2.3.1. Các mặt mạnh .......................................................................................
59
2.3.2. Tồn tại ..................................................................................................
59
2.3.3. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................
60
62
Kết luận chƣơng 2 .........................................................................................
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY
HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN BẮC
TỪ LIÊM, HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO
63
DỤC HIỆN NAY ...........................................................................................
63
3.1. Định hƣớng và nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................
3.1.1. Định hướng cho việc đề xuất biện pháp................................................

63
3.1.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .........................................................
65
66
3.2. Các biện pháp quản lý thiết bị dạy học ...............................................
3.2.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo
viên về vai trò và tác dụng của thiết bị dạy học trước yêu cầu đổi mới
giáo dục .........................................................................................................
66

iv


3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch trang bị, bảo quản và sử dụng
thiết bị dạy học trước khi bước vào năm học mới ..........................................
69
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ bảo quản, sử dụng
thiết bị dạy học cho giáo viên bộ môn và nhân viên phụ trách TBDH ...........
71
3.2.4. Biện pháp 4: Đầu tư thiết bị dạy học để triển khai dạy học theo
phòng học bộ môn ...........................................................................................
73
3.2.5. Biện pháp 5: Phát động phong trào tự làm thiết bị dạy học
truyền thống đơn giản và sưu tầm thiết bị dạy học trong nhà trường .............
76
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc trang bị, bảo
quản và sử dụng thiết bị dạy học trong nhà trường.........................................
77
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp và khảo sát tính cần thiết,
82

khả thi của các biện pháp .............................................................................
3.3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..........................................................
82
3.3.2. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp .....................................
84
92
Kết luận chƣơng 3 .........................................................................................
93
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................
1. Kết luận .......................................................................................................
93
2. Khuyến nghị ................................................................................................
95
98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................
101
PHỤ LỤC .......................................................................................................

v


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1. Tổng hợp các lớp học bậc THCS trên địa bàn................................
38
Bảng 2.2. Chất lượng học lực của các trường THCS .....................................
39
Bảng 2.3. Xếp loại Hạnh kiểm của các trường THCS ....................................
40
Bảng 2.4. Kế t quả xếp loại thể lực ..................................................................

40
Bảng 2.5. Mức độ đáp ứng của TBDH về số lượng .......................................
43
Bảng 2.6. Mức độ đáp ứng của TBDH về chất lượng ....................................
44
Bảng 2.7. Nguyên nhân của những hạn chế trong sử dụng TBDH ...............
46
Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL và GV về mức độ nhận thức và thực
hiện các nội dung quản lý TBDH....................................................................
47
Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL về quản lý việc trang bị TBDH .....................
49
Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL về quản lý việc sử dụng TBDH ..................
50
Bảng 2.11. Đánh giá của GV về quản lý việc sử dụng TBDH .......................
51
Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL về thực trạng quản lý việc bồi
dưỡng kỹ năng sử dụng TBDH cho GV .........................................................
52
Bảng 2.13. Đánh giá của GV về quản lý việc bồi dưỡng kỹ năng sử
dụng TBDH cho GV .......................................................................................
53
Bảng 2.14. Đánh giá của CBQL về quản lý việc bảo quản TBDH ................
55
Bảng 2.15. Đánh giá của GV về quản lý việc bảo quản TBDH .....................
56
Bảng 3.1. Đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý đã đề xuất

85

Bảng 3.2. Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đã đề xuất ............
87
Bảng 3.3. Tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của
các biện pháp ...................................................................................................
89

vi


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 2.1. Ý kiến của GV về thực trạng sử dụng TBDH ...........................
45
Biểu đồ 3.1. Đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý đã
đề xuất .............................................................................................................
86
Biểu đồ 3.2. Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đã
đề xuất .............................................................................................................
88
Biểu đồ 3.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp ...................................................................................................
91

vii


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Trang
Sơ đồ 1.1. Cấu trúc của một hệ thống quản lý ................................................
12

Sơ đồ 1.2. Chu trình quản lý ...........................................................................
13
Sơ đồ 2.1. Bộ máy quản lý TBDH tại các trường THCS quận Bắc Từ
Liêm.................................................................................................................
42
Sơ đồ 3.1. Quy trình bồi dưỡng nghiệp vụ bảo quản, sử dụng hiệu quả TBDH ..........
72
Sơ đồ 3.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp .....................................................
83

viii


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (2012), Kết luận số 51-KL/TW ngày
29/10/2012 Hội nghị lần thứ sáu khóa XI.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điều lệ trường phổ thông, Hà Nội 2011.
3. Bộ Giáo dục và đào Đào tạo, Quy định tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo
dục trường THCS, ban hành kèm theo Thông tư số 12/2009/TTBGDĐT ngày
12/5/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
4. Đặng Quốc Bảo (2002), Tổ chức và quản lí: Từ một cách tiếp cận, Tập bài giảng.
5. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010), Đại cương khoa học
quản lí. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
6. Nguyễn Hữu Chí (1996), "Suy nghĩ về dạy học lấy HS làm trung tâm",
Nghiên cứu giáo dục.
7. Cơ sở khoa học quản lý (1997), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
8. Danh nhân Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Lao động.
9. Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Văn Tƣ (2000), "Về công tác tự làm
TBDH", Nghiên cứu giáo dục.
10. Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Văn Tƣ (2002), "Một số ý kiến về công tác

thiết bị trường học. Thực trạng - Nguyên nhân - Giải pháp", Phát triển giáo dục.
11. Trần Khánh Đức (2009), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong
thế kỉ XXI. Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội.
12. Đặng Xuân Hải - Nguyễn Sỹ Thƣ (2012), Quản lí giáo dục, quản lý nhà
trường trong bối cảnh thay đổi. Nxb Giáo dục Việt Nam.
13. Phạm Minh Hạc (1986), Một số vấn đề về QLGD và khoa học GD. Nxb
Giáo dục, Hà Nội.
14. Phạm Minh Hạc (1996), Mười năm đổi mới giáo dục. Nxb Giáo dục, Hà Nội.

1


15. Trần Kiểm (2000), Khoa học quản lí nhà trường phổ thông, Nxb Giáo dục.
16. M.I. Kônđacốp (1984), Cơ sở lí luận của khoa học quản lý giáo dục,
Trường Cán bộ Quản lí giáo dục Trung ương 1, Hà Nội.
17. Luật giáo dục (2005), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
18. Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt (1998), Giáo dục học, Tập 1. Nxb Giáo
dục, Hà Nội.
19. Hoàng Đức Nhuận. Cải tiến TBDH nhằm ĐMPPDH ở trường phổ thông
TTKHGD.
20. Những cơ sở của lí luận dạy học, tập 1,2 (1995 - 1997), Nxb Giáo dục, Hà Nội.
21. Trần Thị Tuyết Oanh (2007), Giáo dục học (tập1), Nxb Đại học Sư
phạm, Hà Nội.
22. Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Bắc Từ Liêm, Báo cáo tổng kết năm
học từ năm 2012 đến năm 2014.
23. Nguyễn Ngọc Quang (2005), Những vấn đề cơ bản về lí luận Quản lí
Giáo dục, Trường cán bộ Quản lí giáo dục Trung ương 1.
24. Trần Doãn Quới (2000), Vai trò của thiết bị giáo dục xét trên quan điểm
triết học duy vật lịch sử, TTKHGD (Số 81), (tr 25-28).
25. Vũ Trọng Rỹ (1997), Một số vấn đề lí luận về phương tiện dạy học, Tài

liệu dùng cho học viên cao học, Viện Khoa học Giáo dục, Hà Nội.
26. Ngô Quang Sơn (2005), Vai trò của thiết bị giáo dục và việc đánh giá
hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục trong quá trình dạy học tích cực, Thông tin
quản lí giáo dục số 3 năm 2005.
27. Ngô Quang Sơn (2005), Một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu
quả sử dụng thiết bị giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông
tại các TTGDTX và Trung tâm học tập cộng đồng”, Đề tài khoa học cấp Bộ.

2


28. Từ điển Tiếng Việt thông dụng (1997). Nxb Giáo dục.
29. Văn kiện Hội nghị lần thứ VI Ban chấp hành Trung ương khoá IX (2002).
Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.
30. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI (2011), Đảng Cộng sản
Việt Nam. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
31.Phạm Viết Vƣợng (2008), Giáo dục học. Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.

3