Hoàn thiện hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất tại các tỉnh đồng bằng Sông Hồng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

ĐỖ THU HẰNG

HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN THU SỬ DỤNG ĐẤT
TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

ĐỖ THU HẰNG

HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN THU SỬ DỤNG ĐẤT
TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. NGUYỄN THIẾT SƠN

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng
tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực.
Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công
bố trong bất cứ công trình nào.
Tác giả luận văn

Đỗ Thu Hằng


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy
GS.TS. Nguyễn Thiết Sơn, ngƣời đã nhiệt tình hƣớng dẫn, truyền đạt những
kinh nghiệm quý báu trong nghiên cứu khoa học và dành những tình cảm tốt
đẹp cho tôi trong quá trình thực hiện luận văn này.
Qua đây, tôi cũng xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn các Thầy, Cô giáo trong
Khoa Kinh tế - Chính trị, Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội
đã truyền đạt, dạy dỗ em trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin đƣợc cảm ơn Lãnh đạo Kiểm toán Nhà nƣớc đã tạo điều
kiện cho tôi đƣợc học tập, hoàn thiện khóa học này, đặc biệt tôi xin gửi lời
cảm ơn sâu sắc tới bà Trƣơng Hải Yến, Phó Vụ trƣởng Vụ Tổng hợp, bà Vũ
Thị Bích Thủy, Kiểm toán viên Vụ Tổng hợp đã nhiệt tình giúp đỡ tôi để luận
văn có chất lƣợng tốt hơn.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, các anh chị, bạn

bè đã tận tình giúp đỡ tôi hoàn thiện khóa học này.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhƣng chắc chắn luận văn không thể tránh
khỏi những sai sót, kính mong nhận đƣợc sự chỉ bảo, góp ý của quý Thầy Cô
để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn nữa.
Trân trọng cảm ơn!

Tác giả

Đỗ Thu Hằng


MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... i
DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................. ii
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 3
GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..................................................... 3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOÀN
THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN THU SỬ DỤNG ĐẤT ................ Error!
Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan tài liệu - Tình hình nghiên cứuError!

Bookmark

not

defined.
1.2. Thu sử dụng đất và hoạt động kiểm toán .......................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Cơ sở lý luận chung trong lĩnh vực quản lý nhà nƣớc về thu sử
dụng đất ..................................................... Error! Bookmark not defined.

1.2.2 Hoạt động kiểm toán thu sử dụng đấtError!

Bookmark

not

defined.
1.2. Nội dung hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất và các nhân tố ảnh hƣởng
đến kiểm toán thu sử dụng đất.......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Nội dung và các phƣơng pháp kiểm toán thu sử dụng đất ....... Error!
Bookmark not defined.
1.2.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến kiểm toán thu sử dụng đất ........... Error!
Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN
.....................................................................................Error! Bookmark not defined.
2.1. Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu ................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Địa điểm thực hiện nghiên cứu ....... Error! Bookmark not defined.


2.2.2. Thời gian thực hiện nghiên cứu: ..... Error! Bookmark not defined.
2.3. Các phƣơng pháp sử dụng trong luận văn........................ Error! Bookmark not defined.
2.4. Phƣơng pháp thu thập, tính toán xử lý thông tin, số liệuError!

Bookmark

not

defined.

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN THU SỬ DỤNG
ĐẤT TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNGError! Bookmark not
defined.
3.1. Thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về đất đai có liên quan đến thu sử
dụng đất của chính quyền địa phƣơng ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Khái quát về KTNN và hoạt động thu sử dụng đất tại các tỉnh đồng
bằng Sông Hồng ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Cơ chế, chính sách quản lý nhà nƣớc về thu sử dụng đất ........ Error!
Bookmark not defined.
3.2. Phân tích thực trạng hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất tại các tỉnh
đồng bằng sông hồng ............................................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Thực trạng tình hình kiểm toán liên quan đến thu sử dụng đất tại các
tỉnh đồng bằng Sông Hồng ........................ Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Thực trạng tình hình kiểm toán liên quan đến thu sử dụng đất của
các KTNN khu vực .................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Đánh giá thực trạng hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất tại các tỉnh
đồng bằng Sông Hồng ........................................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4: CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN
THU SỬ DỤNG ĐẤT TẠI CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG Error!
Bookmark not defined.
4.1. Các giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất.................Error!
Bookmark not defined.


4.1.1. Giải pháp hoàn thiện kiểm toán tuân thủ liên quan đến thu sử dụng
đất trong cuộc kiểm toán ngân sách địa phƣơng.Error! Bookmark not
defined.
4.1.2. Giải pháp hoàn thiện thực hiện kiểm toán chuyên đề thu sử dụng
đất. ............................................................. Error! Bookmark not defined.
Để các cuộc kiểm toán chuyên đề thu sử dụng đất đạt hiệu quả, một số giải

pháp đặt ra nhƣ sau: ................................... Error! Bookmark not defined.
4.1.3. Giải pháp hoàn thiện thực hiện kiểm toán hoạt động có liên quan
đến thu sử dụng đất.................................... Error! Bookmark not defined.
4.2. Một số ý kiến góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý có liên quan đến quản lý
nhà nƣớc về đất đai.................................................................................. Error! Bookmark not defined.
4.2.1. Sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai. ........ Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Cơ chế quản lý của Nhà nƣớc ......... Error! Bookmark not defined.
4.2.3. Cơ chế tài chính ............................... Error! Bookmark not defined.
4.3. Hoàn thiện, nâng cao hiệu quả thực hiện quản lý nhà nƣớc về đất đai liên
quan đến thu sử dụng đất ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 6


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Nguyên nghĩa

STT

Ký hiệu

1

QSDĐ

2

NN

3

UBND

Ủy ban nhân dân

4

NSNN

Ngân sách Nhà nƣớc

5

GPMB

Giải phóng mặt bằng

6

ĐBSH

Đồng bằng Sông Hồng

7

KTNN

Kiểm toán Nhà nƣớc

8

KTV

Quyền sử dụng đất
Nhà nƣớc

Kiểm toán viên

i


DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT

Bảng

1

Bảng 3.1

Nội dung
Bảng 3.1 Kết quả thu tiền sử dụng đất tại các
tỉnh đồng bằng Sông Hồng từ 2010 - 2013;

ii

Trang

31


PHẦN MỞ ĐẦU
GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Tính cấp thiết và lý do lựa chọn đề tài
Quản lý nhà nƣớc về đất đai là một trong những vấn đề đƣợc xã hội đặc
biệt quan tâm. Tình trạng vi phạm pháp luật về đất, lấn chiếm, hủy hoại, sử
dụng đất không đúng mục đích đã xảy ra ở nhiều nơi; theo điều tra tại 9 tỉnh
do Trung tâm Nghiên cứu phát triển hỗ trợ cộng đồng (CECODES), thuộc
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) và Đại sứ quán
Phần Lan thực hiện, thì lĩnh vực bị coi có tham nhũng nhiều nhất là lĩnh vực
quản lý đất đai (85,87%); tệ nạn tham nhũng trong lĩnh vực này ngày càng
tinh vi, do chính sách không đồng bộ, quản lý chồng chéo; quản lý quy hoạch
sử dụng đất, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất và tính toán bồi thƣờng, hỗ trợ,
tái định cƣ còn nhiều tồn tại, thiếu đồng bộ, thiếu sự minh bạch; số lƣợng
khiếu kiện, khiếu nại của ngƣời dân cũng tập trung nhiều trong lĩnh vực đất
đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhiều khu đất bị bỏ hoang sau
khi đã giao đất cho các dự án…
Xuất phát từ thực tế đó, trong những năm gần đây, vấn đề quản lý nhà
nƣớc về đất đai, mà chủ yếu là thu tiền sử dụng đất, đã đƣợc Kiểm toán Nhà
nƣớc xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng, phải thực hiện kiểm
toán khi kiểm toán ngân sách, tiền và tài sản nhà nƣớc tại bộ, ngành, địa
phƣơng. Kết quả kiểm toán đã phát hiện nhiều tồn tại, hạn chế, giúp các b ộ,
ngành, địa phƣơng trong viê ̣c quản lý nhà nƣớc về đất đai một cách đúng đắn,
hiệu quả, góp phần ngăn ngừa các hành vi tiêu cực, tham nhũng, lãng phí
trong lĩnh vực này.
Bên cạnh những kết quả kiểm toán đã đạt đƣợc, hiện nay công tác kiểm
toán lĩnh vực quản lý nhà nƣớc về đất đai tại các địa phƣơng, cũng mới chỉ

3


đƣợc Kiểm toán Nhà nƣớc thực hiện trong một số năm gần đây và thực hiện
kiểm toán lồng ghép trong quá trình thực hiện kiểm toán ngân sách địa
phƣơng, mà chƣa tổ chức thành một chuyên đề riêng, vì vậy kết quả kiểm
toán còn nhiều hạn chế.
Nhƣ vậy, hoạt động kiểm toán thu sử đất đƣợc Kiểm toán Nhà nƣớc
xác định là một trong những những nhiệm vụ quan trọng trong thời gian tới,
vậy có những giải pháp nào nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm toán thu sử
dụng đất? Câu hỏi này sẽ đƣợc làm sáng tỏ trong luận văn “Hoàn thiện hoạt
động kiểm toán thu sử dụng đất tại các tỉnh đồng bằng Sông Hồng”.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
- Làm rõ cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực thu sử dụng
đất, cũng nhƣ về công tác kiểm toán trong lĩnh vực này.
- Làm rõ cơ sở lý luận kiểm toán tuân thủ trong lĩnh vực thu sử dụng đất.
- Thực trạng quản lý thu sử dụng đất tại địa phƣơng.
- Thực trạng kiểm toán thu sử dụng đất tại một số tỉnh đồng bằng Sông Hồng.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm toán thu tiền sử
dụng đất, nhằm nâng cao chất lƣợng kiểm toán trong lĩnh vực này.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất tại các
tỉnh đồng bằng Sông Hồng. Để làm đƣợc việc này, chúng tôi cũng đề cập đến
công tác Quản lý nhà nƣớc về đất đai (Luật Đất đai, chủ trƣơng, chính sách
của Nhà nƣớc có liên quan đến thu sử dụng đất).
- Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề có
liên quan đến lĩnh vực thu sử dụng đất do Kiểm toán Nhà nƣớc thực hiện từ
năm 2010 đến 2013, tại 10 tỉnh, thành phố: Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hà
Nam, Hƣng Yên, Hải Dƣơng, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình.

4


4. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
sẽ đƣợc trình bày thành 4 chƣơng nhƣ sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về hoàn thiện hoạt động kiểm toán thu sử
dụng đất
Chương 2: Phƣơng pháp nghiên cứu và thiết kế luận văn.
Chương 3: Thực trạng hoạt động kiểm toán thu sử dụng đất tại các tỉnh
đồng bằng Sông Hồng.
Chương 4: Các giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm toán thu sử dụng
đất tại các tỉnh đồng bằng Sông Hồng.

5


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Đất đai năm 2003 ngày 26/11/2003; Luật Đất đai năm 2013 tháng
11/2013.
2. Bộ Tài chính, 2008. Thông tư 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 về việc
Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng và hướng
dẫn thi hành Nghị định số 123/2008/NĐ-CP ngày 08/12/2008 của Chính
phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế
giá trị gia tăng. Hà Nội.
3. Bộ Tài chính, 2008. Thông tư 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 về việc
Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số
14/2008/QH12 và hướng dẫn thi hành Nghị định số 124/2008/NĐ-CP
ngày 11/12/2008 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của
Luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Hà Nội.

4. Bộ Tài chính và Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng, 2005. Thông tư liên tịch
30/2005/TTLT-BTC-BTNMT về việc hướng dẫn việc luân chuyển hồ sơ
của người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính. Hà Nội.
5. Chính phủ, 2004. Nghị định số 198/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 về thu
tiền sử dụng đất. Hà Nội.
6. Chính phủ, 2005. Nghị định số 142/2005/NĐ-CP ngày 14/11/2005 về thu
tiền thuê đất, thuê mặt nước. Hà Nội.
7. Chính phủ, 2007. Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25/05/2007 về quy định
bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Hà Nội.
8. Chính phủ, 2008. Nghị định 123/2008/NĐ-CP ngày 08/12/2008 quy định chi
tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng. Hà Nội.
9. Chính phủ, 2008. Nghị định 124/2008/NĐ-CP ngày 11/12/2008 quy đỊnh
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thuế thu nhập doanh
nghiệp. Hà Nội.
6


10. Chính phủ, 2009. Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/08/2009 về việc
quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi
thườngm hỗ trợ và tái định cư. Hà Nội.
11. Chính phủ, 2010. Nghị định 121/2010/NĐ-CP ngày 30/12/2010 về sửa
đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 142/2005/NĐ-CP ngày
14/11/2005 của Chính phủ về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước. Hà Nội.
12. Chính phủ, 2011. Nghị định 45/2011/NĐ-CP ngày 17/06/2011 về lệ phí
trước bạ. Hà Nội.
13. Chính phủ, 2014. Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành
một số điều của Luật đất đai. Hà Nội.
14. Chính phủ, 2014. Nghị định 44/2014/NĐ-CP quy định về giá đất. Hà Nội.
15. Chính phủ, 2014. Nghị định 45/2014/NĐ-CP quy định về thu tiền sử dụng
đất. Hà Nội.

16. Chính phủ, 2014. Nghị định 46/2014/NĐ-CP quy định về thu tiền thuê
đất, thuê mặt nước. Hà Nội.
17. Chính phủ, 2014. Nghị định 47/2014/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Hà Nội.
18. Nguyễn Văn Hào, 2011. “Kiểm toán nguồn thu NSNN từ nhà, đất gắn với
việc tăng cường quản lý thu NSNN và nâng cao hiệu lực quản lý đất đai
tại các tỉnh, TP trực thuộc trung ương”, Kỷ yếu hội thảo khoa học Kiểm
toán thu sử dụng đất với việc tăng cường quản lý thu ngân sách nhà nước
và nâng cao hiệu lực quản lý đất đai tại các tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương, Tr 89-96. Hà Nội.
19. Kiểm toán Nhà nƣớc, 2010. Báo cáo kiểm toán ngân sách, tiền và tài sản nhà
nước năm 2010 của Tỉnh Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên. Hà Nội.

7


20. Kiểm toán Nhà nƣớc, 2011. Báo cáo kiểm toán ngân sách, tiền và tài sản
nhà nước năm 2011 của các tỉnh Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hải
Phòng, Nam Định, Hà Nội.
21. Kiểm toán Nhà nƣớc, 2012. Báo cáo kiểm toán ngân sách, tiền và tài sản
nhà nước năm 2012 của các tỉnh Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Nội. Hà Nội.
22. Kiểm toán Nhà nƣớc, 2012. Quyết định 548/2012/QĐ-KTNN ngày
11/04/2012 về ban hành đề cương, hồ sơ mẫu biểu kiểm toán đối với các
cuộc kiểm toán chuyên đề. Hà Nội.
23. Kiểm toán Nhà nƣớc, 2013. Báo cáo kiểm toán ngân sách, tiền và tài sản
nhà nước năm 2013 của các tỉnh Hải Dương, Thái Bình, Vĩnh Phúc, Hải
Phòng, Hà Nội, Hà Nam. Hà Nội.
24. Quốc hội nƣớc CHXHCNVN, 2003. Luật Đất đai. Hà Nội.
25. Quốc hội nƣớc CHXHCNVN, 2013. Luật Đất đai. Hà Nội.

8