Phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông, tỉnh Hòa Bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-------------------------------------------------------------------------

BẾ HIỀN HẠNH

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG TẠI
KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN NGỌC SƠN - NGỔ LUÔNG, TỈNH
HÒA BÌNH

Chuyên ngành: Du lịch
(Chương trình đào tạo thí điểm)

LUẬN VĂN THẠC SĨ DU LỊCH

Hà Nội, 2015


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...........................................................................................................8
1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................. 8
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................... 9
3. Phạm vi .............................................................................................................. 10
4. Đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................................ 10
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................... 10
6. Lịch sử nghiên cứu ............................................. Error! Bookmark not defined.
7. Bố cục luận văn .................................................. Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH SINH THÁI
DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG ............................. Error! Bookmark not defined.
1.1. Cơ sở lý luận................................................. Error! Bookmark not defined.

1.1.1. Du lịch sinh thái ....................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Cộng đồng ................................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng ....... Error! Bookmark not defined.
1.1.4. Khu bảo tồn thiên nhiên ........................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số bài học kinh nghiệm phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng
................................................................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Mô hì nh phát triển du lị ch sinh thái dựa vào cộng đồng tiêu biểu tại một
số nƣớc ............................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Mô hì nh phát triển du lị ch sinh thái dựa vào cộng đồng tiêu biểu trong
nƣớc.................................................................... Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG DU LỊCH SINH THÁI DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG
TẠI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ........... Error! Bookmark not defined.
NGỌC SƠN- NGỔ LUÔNG, TỈNH HÒA BÌNHError!

Bookmark

not

defined.
2.1. Khái quát về Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông................ Error!
Bookmark not defined.
2.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội......................... Error! Bookmark not defined.


2.2. Các điều kiện phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng ................. Error!
Bookmark not defined.
2.2.1. Tài nguyên du lịch ................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch .... Error! Bookmark not

defined.
2.2.3. Chủ trƣơng, chính sách, dự án đối với hoạt động du lịch sinh thái dựa
vào cộng đồng .................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Truyền thông, quảng bá ........................... Error! Bookmark not defined.
2.2.5. Cộng đồng địa phƣơng............................. Error! Bookmark not defined.
2.3. Hoạt động du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại khu bảo tồn thiên nhiên
Ngọc Sơn- Ngổ Luông ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Các sản phẩm du lịch ............................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Khách du lịch ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Doanh thu ................................................. Error! Bookmark not defined.
2.4. Những tác động của du lịch tới khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ
Luông ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Tác động của du lịch tới kinh tế cộng đồng ............ Error! Bookmark not
defined.
2.4.2. Tác động của du lịch tới văn hóa – xã hội Error! Bookmark not defined.
2.4.3. Tác động của du lịch tới môi trƣờng tự nhiên ........ Error! Bookmark not
defined.
2.5. Đánh giá thực trạng du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại KBTTN Ngọc
Sơn - Ngổ Luông bằng phân tích SWOT.............. Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DLST DỰA VÀO
CỘNG ĐỒNG TẠI KBTTN NGỌC SƠN - NGỔ LUÔNG, TỈNH HÒA BÌNH
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển của du lịch tỉnh Hòa Bình................. Error!
Bookmark not defined.
3.1.1. Quan điểm ................................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Mục tiêu ................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Một số định hƣớng phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại Khu bảo
tồn thiên nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông .................. Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Định hƣớng chung ................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Các định hƣớng cụ thể ............................. Error! Bookmark not defined.
3.3. Một số giải pháp phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại Khu bảo
tồn thiên nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông .................. Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Giải pháp về cơ chế chính sách và hợp tác, đầu tƣ . Error! Bookmark not
defined.
3.3.2. Giải pháp về tổ chức quản lý ................... Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Giải pháp về thị trƣờng ............................ Error! Bookmark not defined.
3.3.4. Giải pháp về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật Error! Bookmark not
defined.
3.3.5. Giải pháp vốn đầu tƣ ................................ Error! Bookmark not defined.
3.3.6. Giải pháp về giáo dục môi trƣờng .......... Error! Bookmark not defined.
3.3.7. Đào tạo và nâng cao nhận thức của cộng đồng về du lịch sinh thái . Error!
Bookmark not defined.
3.3.8. Giải pháp bảo tồn các giá trị về đa dạng sinh học và bảo vệ môi trƣờng
............................................................................ Error! Bookmark not defined.
3.4. Bài học cho các điểm du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng ở Việt Nam . Error!
Bookmark not defined.
3.5. Khuyến nghị .................................................... Error! Bookmark not defined.

Tiểu kết chƣơng 3 ........................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................11
Tài liệu tiếng Việt ................................................................................................... 11
Tài liệu tiếng Anh ................................................................................................... 14

PHỤ LỤC.........................................................................................................15

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BQL

Ban quản lý

CBET-A

Chi hội du lịch sinh thái cộng đồng

DLCD

Du lịch cộng đồng

DLST

Du lịch sinh thái

ĐDSH

Đa dạng sinh học

FPSC

Quỹ xúc tiến văn hóa xã hội Tây Ban Nha

HDV

Hƣớng dẫn viên

HST

Hệ sinh thái

IUCN

Tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới

KBT

Khu bảo tồn

KBTTN

Khu bảo tồn thiên nhiên

UBND

Ủy ban nhân dân

WWF

Quỹ bảo vệ động vật hoang dã


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Cơ cấu thu nhập trong KBT năm 2002

48

Bảng 2.2. Hệ động vật KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông

50

Bảng 2.3 . Các nhóm thực vật tại KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông

51

Bảng 2.4. Số lƣợng du

khách biết đến KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông

qua các kênh thông tin

65

Bảng 2.5. Cảm nhận sự thay đổi của ngƣời dân

66

Bảng 2.6. Mức độ sẵn sàng tham gia cung cấp dịch vụ du lịch của cộng đồng

68

Bảng 2.7 . Những vấn đề đƣợc cộng đồng địa phƣơng quan tâm khi tham gia
hoạt động du lịch tại KBT

69

Bảng 2.8. Sự mong muốn về lƣợng khách du lịch đến KBTTN Ngọc Sơn Ngổ Luông

71

Bảng 2.9. Cộng đồng địa phƣơng tham gia cung cấp dịch vụ du lịch

74

Bảng 2.10. Lƣợng khách đến KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông giai đoạn 2012
– 2015

81


Bảng 2.11. Sản phẩm /loại hình du lịch đƣợc ƣa chuộng ở Ngọc Sơn - Ngổ
Luông

84

Bảng 2.12. Mức độ hài lòng của du khách

84

Bảng 2.13.Tổng thu nhập các thành phần tham gia hoạt động du lịch tại
KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông (01/2015 - 30/04/2015)

87

Bảng 2.14 . Mức thu nhập thêm hàng tháng từ du lịch của các hộ dân xã Tự Do

88

Bảng 3.1. Đề xuất các loại hình du lịch và hƣớng khai thác chính tại
KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông

101


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Du lịch sinh thái (DLST) là một hiện tƣợng và xu thế phát triển trong những năm
gần đây của du lịch thế giới. Nó không đơn thuần chỉ là hoạt động du lịch thông thƣờng
mà đồng thời là hoạt động giáo dục, hỗ trợ các mục tiêu bảo tồn môi trƣờng tự nhiên, các
giá trị văn hóa bản địa và phát triển cộng đồng góp phần phát triển ngành du lịch nói
riêng, nền kinh tế - xã hội nói chung. Chính bởi tầm quan trọng đó năm 2002 đƣợc tổ
chức du lịch thế giới lấy là năm quốc tế về DLST với chủ đề “Du lịch sinh thái – chìa
khóa để phát triển bền vững”.
Để đảm bảo cho du lịch sinh thái hoàn thành tốt 2 mục tiêu: bảo tồn và phát triển
lâu dài – bền vững, cần phải tiếp cận tới khía cạnh phát triền du lịch sinh thái dựa vào
cộng đồng. Du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng giúp cho du khách, ngƣời dân địa
phƣơng thấu hiểu, tận hƣởng và bảo vệ môi trƣờng thiên nhiên và di sản văn hóa tồn tại
chung quanh cộng đồng, và đồng thời tạo ra lợi ích kinh tế cho ngƣời dân địa phƣơng. Du
lịch sinh thái dựa vào cộng đồng chính là thể hiện mục đích phát triển bền vững, lâu dài.
Việt Nam có nhiều điều kiện để phát triển du lịch sinh thái. Bên cạnh đó vấn đề
phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng đang đƣợc ngành du lịch nói riêng và Nhà
nƣớc quan tâm nhằm gìn giữ, bảo vệ và phát triển tài nguyên du lịch sinh thái của đất
nƣớc, đồng thời cải thiện đời sống kinh tế của cộng đồng địa phƣơng. Chính vì vậy
những điểm du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng nhƣ: Cúc Phƣơng, Mai Châu, Cát Tiên,
Cát Bà…. đang dần trở thành những điểm du lịch cộng đồng thu hút khách du lịch trong
và ngoài nƣớc, góp phần thay đổi đời sống kinh tế địa phƣơng và hƣớng đến sự phát triển
bền vững.
Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn-Ngổ Luông là một điểm đến du lịch mới ở phía

Đông Nam thủ đô Hà Nội. Nằm giữa vƣờn quốc gia Cúc Phƣơng và khu bảo tồn thiên
nhiên Pù Luông; khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông hòa trộn cảnh quan
thiên nhiên đặc sắc, hệ động thực vật phong phú, đa dạng với nét văn hóa dân tộc từ các
ngôi làng truyền thống của ngƣời Mƣờng. Bên cạnh đó Khu bảo tồn còn có vị trí địa lý,


địa hình thuận lợi phát triển giao lƣu kinh tế - văn hóa - xã hội với các vùng phụ cận.Mặc
dù vậy, hoạt động kinh tế dựa trên những nguồn tài nguyên này chƣa đƣợc phát triển,
phát huy hiệu quả những giá trị sẵn có. Hoạt động du lịch hiện tại đang dừng ở khía cạnh
dựa vào nguồn tài nguyên tự nhiên, mang tính chất nhỏ lẻ. Đối với hoạt động DLST các
sản phẩm cung cấp đến khách du lịch còn đơn điệu, mờ nhạt, chƣa tạo ra đƣợc những
điểm nhấn thu hút khách tham quan, tìm hiểu và khám phá. Các hoạt động phục vụ phụ
trội còn nghèo nàn lạc hậu. Mặt khác, việc đào tạo nghiệp vụ cho đội ngũ các bộ điều
hành quản lý, hƣớng dẫn viên du lịch sinh thái tại điểm còn chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu
phát triển.
Từ những lý do trên, đề tài “Phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại
Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn-Ngổ Luông, tỉnh Hòa Bình” đƣợc chọn làm luận
văn là việc làm cấp bách vừa có ý nghĩa về mặt lý luận, vừa có ý nghĩa về mặt thực tiễn
với mục đích nhằm khai thác sản phẩm du lịch cung cấp cho khách du lịch, góp phần phát
triển ý thức bảo vệ nguồn tài sản tự nhiên, nâng cao đời sống cộng đồng dân cƣ sở tại,
phát triển nền kinh tế xã hội địa phƣơng.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của luận văn là góp phần phát triển du lịch dựa trên việc khai thác giá trị
đa dạng sinh học phục vụ việc cải thiện đời sống của cộng đồng, bảo vệ môi trƣờng và đa
dạng sinh học tại Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông (Hòa Bình)
Để đạt đƣợc các mục đích trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ:
- Tổng quan cơ sở lý luận về du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng: khái niệm, nguyên tắc,
các điều kiện hình thành và phát triển…
- Nghiên cứu các điều kiện phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng của Khu bảo
tồn thiên nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông.

- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động du lịch sinh thái ở Khu bảo tồn thiên nhiên
Ngọc Sơn- Ngổ Luông.


- Đề xuất giải pháp nhằm phát triển hoạt động du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại khu
vực nghiên cứu.
3. Phạm vi
* Phạm vi về nội dung
Đề tài tập trung nghiên cứu các điều kiện cơ bản cho phát triển du lịch sinh thái
dựa vào cộng đồng: điều kiện tài nguyên du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng, sự tham gia
của cộng đồng; thực trạng du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng tại Khu bảo tồn thiên
nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông.
* Phạm vi về không gian
Đề tài giới hạn trong việc khảo sát khách du lịch đã đến KBTTN, khảo sát cộng
đồng cƣ dân tại Ngọc Sơn và Ngổ Luông cùng với BQL KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ
Luông.
* Phạm vi về thời gian
Các số liệu điều tra trong 6 tháng đầu năm 2015, các số liệu thu thập từ KBTTN
và các cơ quan khác từ năm 2002 đến nay.
4. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn làm rõ các điều kiện phát triển hoạt động DLST dựa vào cộng đồng tại
Khu bảo tổn thiên nhiên Ngọc Sơn- Ngổ Luông; sự tham gia của cộng đồng dân cƣ vào
hoạt động du lịch và thực trạng du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp khảo sát thực địa, thu thập tài liệu
Phƣơng pháp khảo sát thực địa giúp tác giả quan sát cảnh quan tự nhiên KBT, hệ
thống cơ sở hạ tầng và tìm hiểu văn hóa Mƣờng bản địa; tiếp xúc các bên liên quan, các
phòng, ban của huyện, tỉnh và ngƣời dân địa phƣơng để thu thập đƣợc những nguồn tƣ
liệu cần thiết và cập nhật. Khảo sát thực địa đƣợc tiến hành từ tháng 02 - 05/2015
5.2. Phương pháp thống kê, phân tích tài liệu

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Lê Huy Bá (chb), Thái Lê Nguyên (2009), Du lịch sinh thái, NXB Khoa học Kỹ thuật.
2. Nguyễn Thanh Bình (2006), Để du lịch cộng đồng trở thành hiện thực, Tạp chí Du
lịch số 3, năm 2006.
3. Cục kiểm lâm (2004). Cẩm nang quản lý và phát triển du lịch sinh thái ở các khu bảo
tồn thiên nhiên phía Bắc Việt Nam.
4. Cục Môi trƣờng (2002), Hướng dẫn bảo tồn đa dạng sinh học rừng, Bộ Khoa học
công nghệ và môi trƣờng, Hà Nội.
5. Phan Viết Dũng, Phát triển du lịch sinh thái cộng đồng ở Phong Nha – Kẻ Bàng, Báo
cáo khoa học Hội thảo Kỷ niệm 10 năm VQG Phong Nha – Kẻ Bàng đƣợc công nhận
là Di sản thiên nhiên thế giới (2003 – 2013)
6. Thế Đạt (2003). Du lịch và du lịch sinh thái. NXB Lao động.
7. Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh Hòa, Trƣơng Tử Nhân (2006). Giáo trình kinh tế
du lịch. NXB Lao động – Xã hội, Hà Nội.
8. Nguyễn Thị Hải, Trần Đức Thanh (2002), “Hệ thống lãnh thổ du lịch trong qui hoạch
du lịch”, Tạp chí Địa lý nhân văn, TT KHXH&NVQG, số 3, tr1-6.
9. Phạm Hoàng Hải - Lê Thu Hƣơng - Lê Minh Hải, Du lịch sinh thái dựa vào cộng
đồng – kế sinh nhai cho người dân địa phương cải thiện đời sống thoát nghèo một
cách công bằng và bền vững, Tuyển tập Hội nghị Địa lý toàn Quốc lần thứ 7, 2014
10. Nguyễn Đình Hoà (2006). Du lịch sinh thái - thực trạng và giải pháp để phát triển ở
Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và phát triển, số 103, tr11-13, 17.
11. Hoàng Hòe (1995), Bảo vệ các Vườn Quốc gia, Khu bảo tồn thiên nhiên và vấn đề
bảo tồn văn hóa dân tộc, Tạp chí Lâm nghiệp số 4/1995, tr.12-14.
12. Nguyễn Đình Hòe, Vũ Văn Hiếu (2001), Du lịch bền vững, NXB Đại học Quốc gia
Hà Nội.
13. Nguyễn Đắc Hy (2003), Phát triển bền vững trong tầm nhìn của thời đại, Viện Sinh
thái và Môi trƣờng, Hà Nội.

14. IUCN Việt Nam(2008), Hướng dẫn quản lý khu bảo tồn thiên nhiên: Một số kinh
nghiệm và bài học quốc tế,
15. Luật du lịch (2005). NXB Chính trị quốc gia Hà Nội.
16. Phạm Trung Lƣơng (2002). Du lịch sinh thái - Những vấn đề lý luận và thực tiễn ở
Việt Nam, NXB Giáo dục.
17. Phạm Trung Lƣơng (2004). Thực trạng và những vấn đề đặt ra để phát triển du lịch
bền vững, Du lịch Việt Nam, số 12, tr24-25.
18. Phạm Trung Lƣơng (2010), Chuyên đề Du lịch Cộng đồng.
19. Mark Pofenberger (1996), Kết hợp phát triển và bảo tồn đa dạng sinh học dựa vào
sự tham gia của cộng đồng (các cộng đồng quản lý rừng), IUCN, Hà Nội.
20. Nguyễn Văn Mạnh, Lê Trung Kiên (2005), Đặc điểm của du lịch sinh thái và khả
năng kinh doanh loại hình du lịch này tại các VQG và khu bảo tồn ở Việt Nam. Tạp
chí Kinh tế & phát triển, số 95, tr13 – 16.
21. Vũ Đức Minh (1999), Tổng quan về du lịch, NXB Giáo dục, Hà Nội.
22. Trƣơng Tử Nham (2005). Khai thác tuyến tham quan du lịch sinh thái và vấn đề bảo
tồn. Du lịch Việt Nam, số 1, tr34-35.
23. Hoàng Hoa Quân, Ngô Hải Dƣơng (2005), Hoạt động du lịch sinh thái tại Việt Nam
thực trạng và định hướng phát triển, Du lịch Việt Nam, số 10, tr20, 46.
24. Võ Quế (2006). Du lịch cộng đồng-Lý thuyết và vận dụng, Tập 1, NXB Khoa học và
kỹ thuật Hà Nội.
25. Võ Quế (2008). Nghiên cứu xây dựng phát triển mô hình du lịch dựa vào cộng đồng
tại chùa Hương.
26. Nguyễn Thị Sơn (2007). Bài giảng du lịch sinh thái (tài liệu giảng dạy khóa tập huấn
về du lịch sinh thái cho các VQG và KBT năm 2007).
27. Stephanie Thullen (2006). Du lịch sinh thái không đơn thuần là du lịch thiên nhiên.
Du lịch Việt Nam, số 3, tr34-37.
28. Trần Đức Thanh (2005). Nhập môn khoa học du lịch, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

29. Trần Đức Thanh (ch,b) (2009). Những vấn đề an sinh xã hội và phát triển du lịch
sinh thái dựa vào cộng đồng tại vùng đệm VQG Cúc Phương.
30. Trần Đức Thanh, Nguyễn Thị Hải (2008). Phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng
đồng ở VQG Cúc Phương (đồng tác giả). Tạp chí Khoa học Thƣơng mại, số 23/42008.
31. Nguyễn Quyết Thắng (2004), Quy hoạch du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng. Du
lịch Việt Nam, số 11, tr20.
32. Nguyễn Quyết Thắng (2004). Kinh nghiệm phát triển du lịch sinh thái, bảo vệ môi
trường. Du lịch Việt Nam, số 9, tr26.
33. Nguyễn Quyết Thắng (2005), Giáo dục môi trường và phát triển du lịch sinh thái, Du
lịch Việt Nam, số 2, tr43, 63.
34. Phạm Ngọc Thắng (2009). Vai trò du lịch cộng đồng trong xóa đói giảm nghèo. Du
lịch Việt Nam, số 6, tr18-19.
35. Đinh Thị Thi (2012), Khai thác tiềm năng du lịch sinh thái vùng du lịch Bắc Trung Bộ
Việt Nam. LATS Kinh tế.
36. Nguyễn Thế Thôn (2004), Quy hoạch môi trường phát triển bền vững, NXB Khoa
học và kỹ thuật, Hà Nội.
37. Tổng cục lâm nghiệp (2013). Tài liệu đào tạo về phát triển du lịch sinh thái.
38. Phạm Hồng Tung, Cộng đồng: Khái niệm, cách tiếp cận và phân loại trong nghiên
cứu, Thông tin khoa học xã hội, số 12.2009
39. Nguyễn Thị Tú (2006), Những giải pháp phát triển du lịch sinh thái Việt Nam trong
xu thế hội nhập, LATS Kinh tế.
40. Đào Thế Tuấn (2005). Từ du lịch sinh thái, văn hóa đến du lịch cộng đồng. Tạp chí
Xƣa và Nay, số 247, tr11-13.
41. Nguyễn Minh Tuệ, Lê Thông (2002). Quy hoạch du lịch quốc gia và vùng. Khoa du
lịch - Viện Đại học Mở Hà Nội.
42. Viện nghiên cứu và phát triển ngành nghề nông thôn Việt Nam (2002). Tài liệu hướng
dẫn phát triển du lịch cộng đồng.

43. Bùi Thị Hải Yến (2012), Du lịch cộng đồng, NXB Giáo dục, Hà Nội.
44. Bùi Thị Hải Yến, Phạm Hồng Long (2007), Tài nguyên du lịch, NXB Giáo dục, Hà
Nội.
45. Bùi Thị Hải Yến (2011), Du lịch sinh thái, NXB Giáo Dục, Hà Nội.
Tài liệu tiếng Anh
46. Campbell (1999), Ecotourism in rural deverloping communities, Annals of tourism
research.
47. Community based tourism: principles and meaning, Community based tourism
handbook (2002). No1, Pg.9-23.
48. Ecotourism Development. A Manual for Convervation planners and managers (2002).
49. Etsuko Okazaki (2008). Community based tourism model: Conception and use.
Taylor & Francis, Vol 16, No5, 2008. Pg.511-527.
50. Green Globe (2004), Green globe International Ecotourism Standard.
51. IUCN (1998), Proceeding : Workshop on ecotourism with sustainable tourism
development in Vietnam.
52. Jenni Puustinen, Eija Pouta, Marjo Neuvonen & Tuija Sievanen (2009). Visits to
national parks and the provision of natural and man-made recreation and tourism
resources. Journal of ecotourism, Vol.8, No1, March 2009, pg.18-31.
53. Jessica Cosia, Enrique Calfacura (2011). Ecotourism and the development of
indigenous comunities : the good, the bad, and the urgly. Ecological Economics 73,
pg.47-55.
54. Shalini Singh, Dallen J. Timothy and Ross K. Dowing (2003), Tourism in
Destination Communities.
55. Sproule.K (1996), Community-Based ecotourism – the sinificant of social capital,
Annimal of Tourism Research, Vol.32, No.2, pg303-324.
56. Sproule.K (1996), Community-Based ecotourism – the sinificant of social capital,
Annimal of Tourism Research, Vol.32, No.2, pg303-324.


PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Phiếu khảo sát điểm du lịch
Phụ lục 2. Phiếu khảo sát đánh giá điểm du lịch (dành cho khách nội địa)
Phụ lục 3. Phiếu khảo sát đánh giá điểm du lịch (dành cho khách quốc tế)
Phụ lục 4. Báo cáo của BQL KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông năm 2012
Phụ lục 5. Báo cáo của BQL KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông năm 2013
Phụ lục 6. Danh mục giá cả dịch vụ du lịch
Phụ lục 7. Một số hình ảnh về KBTTN Ngọc Sơn - Ngổ Luông