Thực hành chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận

Tiết: 52
Thực hành chữa lỗi
lập luận trong văn
nghị luận


VD: Hình ảnh ngời bà trong thơ
Nguyễn Duy là điển hình về hình
ảnh ngời phụ nữ Việt Nam nói
chung. Tảo tần lam lũ váy nhuộm
bùn, áo nhuộm nâu bốn mùa. Giầu
tình thơng yêu, với gánh nặng gia
đình vẫn âm thầm bình thản đi
qua gian khổ đói kém và cả chiến
tranh.


I.Phát hiện phân tích và sửa lại các lỗi lập luận
trong đoạn văn sau:
a. Giá trị quan trọng nhất của văn học dân gian là giá
trị nhận thức. Văn học dân gian chứa đựng một l
ợng kiến thức khổng lồ, phong phú về tự nhiên và
đời sống xà hội. Những câu tục ngữ, ca dao vừa
cung cấp cho chúng ta những hiểu biết, những kinh
nghiệm sống, vừa tác động mạnh mẽ đến tâm hồn
con ngời. Ví dụ nh câu: Chuồn chuồn bay thấp
thì ma bay cao thì nắng, bay vừa thì râm bay cao thì nắng, bay vừa thì râm là
một cách dự báo thời tiết của nhân dân ta.
Lỗi: Luận cứ cha đủ làm rõ cho ln ®iĨm.

Sửa:
Giá trị quan trọng nhất của văn học dân gian là giá
trị nhận thức. Văn học dân gian chứa đựng một lợng
kiến thức khổng lồ, phong phú về tự nhiên và đời
sống xà hội. Truyện cổ tích giúp chúng ta hiểu cuộc
đấu tranh không khoan nhợng giữa cái thiện và cái
ác, tâm hồn hớng thiện của nhân dân.Ca dao dân ca
bồi dỡng tình yêu quê hơng đất nớc, gia đình Anh
đi anh nhớ quê nhà -Nhớ canh rau muống, nhớ cà
dầm tơng. Tục ngữ lại phổ biến những kinh nghiệm
qua phán đoán từ thực tiễn Chuồn chuồn bay thấp
thì ma bay cao thì nắng, bay vừa thì râmbay cao thì nắng, bay vừa thì râm .


b. Trong bài thơ Việt Bắc, thể thơ lục bát đà phát
huy đợc thế mạnh rõ rệt. Tính dân tộc của bài
Việt Bắc trớc hết biểu hiện ở thể thơ. Những câu
thơ lục bát uyển chuyển, nhịp nhàng, cân đối phù
hợp với giọng tâm tình ngọt ngào, da diết. Tính dân
tộc ở Việt Bắc còn biểu hiện ở đề tài, cảm hứng
chủ đạo: bài thơ đề cập đến vấn đề trọng đại của dân
tộc, bộc lộ niềm tự hào, niềm vui chiến thắng của cả
dân tộc sau chín năm kháng chiến trờng kì. Đồng
thời những hình ảnh, chất liệu đợc sử dụng trong
bài thơ cũng mang đậm nét truyền thống, gần gũi
với cách cảm, cách nghĩ của dân tộc: Chiếu Nga
Sơn, gạch Bát Tràng bay cao thì nắng, bay vừa thì râmVải tơ Nam Định, lụa hàng
Hà Đông

Lỗi:
- Luận điểm cha phù hợp với luận cứ.
Sửa: Trong bài thơ Việt Bắc, tính dân tộc là một trong
những nét nghệ thuật độc đáo. Tính dân tộc của bài Việt
Bắc trớc hết biểu hiện ở thể thơ. Những câu thơ lục bát
uyển chuyển, nhịp nhàng, cân đối phù hợp với giọng tâm
tình ngọt ngào, da diết. Tính dân tộc ở Việt Bắc còn biểu
hiện ở đề tài, cảm hứng chủ đạo: bài thơ đề cập đến vấn đề
trọng đại của dân tộc, bộc lộ niềm tự hào, niềm vui chiến
thắng của cả dân tộc sau chín năm kháng chiến trờng kì.
Đồng thời những hình ảnh, chất liệu đợc sử dụng trong bài
thơ cũng mang đậm nét truyền thống, gần gũi với cách cảm,
cách nghĩ của dân tộc: Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng bay cao thì nắng, bay vừa thì râm
Vải tơ Nam Định, lụa hàng Hà Đông


c. Nếu ai đà từng ra biển thì hẳn phải cảm
nhận vẻ đẹp kì diệu và sức mạnh khôn lờng
của những con sóng biển miên man vỗ bờ.
Những con sóng luôn biến đổi khôn lờng, lúc
thì êm ả, dịu dàng, lúc lại sôi sục, dữ dội. Và
những con sóng ấy dờng nh không biết mệt.
Sóng từ đâu đến và đi đâu, về đâu? Chính vì
thế, Xuân Quỳnh đà ví tình yêu của mình nh
những con sóng Dữ dội và dịu êm bay cao thì nắng, bay vừa thì râm ồn ào
và lặng lẽ. Chính Xuân Quỳnh đà hoá thân
vào những con sóng để nói lên tình yêu của


Lỗi:

- Luận điểm cha rõ ràng.
- Luận cứ lan man, dông dài.
Sửa: Sóng từ đâu đến và sóng đi đâu về đâu? Xuân Quỳnh
nh hoá thân vào sóng để tự bộc lộ tình yêu của mình. Đó là
những cung bậc cảm xúc tha thiết mÃnh liệt, những đam mê
cháy bỏng rạo rực trong lòng:
Con sóng dới lòng sâu
Con sóng trên mặt nớc
Ôi ! Con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ đợc
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.


d. Lòng thơng ngời của Nguyễn Du bao
trùm lên tòan bộ tác phẩm Truyện Kiều.
Đoạn trích nào trong sách giáo khoa ông
cũng nâng cao phẩm giá con ngời. Kiều
thơng cha bị đòn mà phải bán mình. Điều
này khiến chúng ta thấy rõ hơn cuộc sống
hồng nhan của Kiều. Ông thơng xót Kiều
vì Kiều chịu bao nhiêu tai hoạ. Ta càng
hiểu thế nào là hồng nhan bạc mệnh.


Lỗi:
- Luận cứ thiếu lôgic không ăn nhập với luận
điểm.
Sửa: Lòng thơng ngời của Nguyễn Du bao
trùm lên toàn bộ tác phẩm Truyện Kiều.

Đoạn trích nào của truyện cũng đều thể hiện
tấm lòng ấy của Nguyễn Du. Ông thơng nàng
Kiều phải bán mình chuộc tội cho cha và em.
Ông xót xa khi Kiều phải Thanh y hai lợt,
thanh lâu hai lần. Ông cảm thông chia sẻ với
Kiều. Ta càng hiểu vì sao Truyện Kiều đạt tới
đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo.


e. Từ chỗ là con quỷ dữ của làng Vũ Đại,
Chí Phèo đà khao khát đợc trở lại làm ng
ời. Chính bát cháo hành của Thị Nở đÃ
đánh thức những ớc mơ tởng đà chết
trong hắn. Hắn không thèm rợu nữa mà
thèm đợc làm ngời lơng thiện. Nhng rồi
cái ớc mơ nhỏ bé ấy cũng không thể thực
hiện đợc. Vì rốt cuộc, đến một ngời xấu
xí dở hơi nh Thị Nở cũng không chấp
nhận hắn nữa.


Lỗi:
- Luận cứ có chỗ cha xác đáng, ch
a phù hợp với bản chất vấn đề.
- Nguyên nhân vì ngời viết cha
hiểu đúng bản chất bi kịch bị cự
tuyệt làm ngêi cđa ChÝ PhÌo.


Sửa:

Từ chỗ là con quỷ dữ cuả làng Vũ Đại, Chí Phèo đÃ
khao khát đợc trở lại làm ngời. Chính bát cháo hành
của Thị Nở đà đánh thức những ớc mơ tởng đà chết
trong hắn. Hắn không thèm rợu nữa mà thèm đợc
làm ngời lơng thiện. Nhng rồi cái ớc mơ nhỏ bé ấy
cũng không thể thực hiện đợc. Vì những định kiến
của xà hội. Đại diện là bà cô Thị Nở, Bà đà cấm cô
cháu gái của bà không đợc lấy Chí Phèo. Nhng đó
chỉ là nguyên nhân gián tiếp, nguyên nhân trực tiếp
chính là giai cấp phong kiến thống trị đà không cho
Chí Phèo đợc sống cuộc đời cña mét con ngêi.


g. Chính vì ra đời từ rất sớm nên văn học dân gian có giá
trị bảo tồn và nuôi dỡng tâm hồn nhân dân. Các tác phẩm
văn học dân gian đều hớng con ngời tới cái chân, thiện,
mĩ.Không một ai là không biết đến truyện cổ tích Tấm
Cám. Cuộc đấu tranh của cô Tấm với mẹ con Cám cũng
chính là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác. Và tất
nhiên chiến thắng sẽ thuộc về cái thiện. văn học dân gian
còn là kho tàng về nghệ thuật:
Thân em nh trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
Với phép so sánh đặc sắc, câu ca dao là lời hát về thân
phận éo le, khổ cực của ngời phụ nữ trong xà hội xa. Với
những giá trị ấy văn học dân gian là bộ phận của văn học
Việt Nam và là nền tảng của văn học viết.


Lỗi:

- Luận cứ cha rõ ràng cha đủ làm
rõ cho ln ®iĨm.
- Ln ®iĨm chång chÐo khã triĨn
khai.


Sửa:
Văn học dân gian có giá trị nuôi dỡng tâm hồn con
ngời. Các tác phẩm của văn học dân gian đều hớng
con ngời tới cái chân, thiện, mĩ. Cô Tấm phải
chết đi sống laị nhiều lần để cuối cùng trở lại làm
ngời, giết kẻ thù, giành lại hạnh phúc. Thạch Sanh
cũng là hiện thân của ngời lao động giỏi, dũng cảm
và chân thật, bị mẹ con Lý Thông gian tham độc ác
đánh lừa, nhng cuối cùng chàng vẫn đợc làm phò
mÃ, nối ngôi vua.
Những câu ca dao ru hồn ta bằng tình yêu quê h
ơng đất nớc và gắn bó với con ngời, biết ơn tổ tiên,
ông cha, biết rèn mình góp phần nuôi dỡng tâm hồn
con ngời.


Văn học dân gian còn tiêu biểu cho nhiều
phong cách nghệ thuật, đặt nền móng cho
văn học viết. Nhà văn học gì ở truyện cổ
tích, nhà thơ học gì ở ca dao. Phải chăng
đó là học về cốt truyện, bố cục truyện,
những tình tiết, sự kiện, tình huống gây
cho ngời ®äc ngêi nghe sù høng thó.
C¸ch so s¸nh Èn dơ, nhân hoácủa ca

dao là những bài học sáng giá cho những
nhà thơ và cả với ai Trót nợ vì thơ ph¶i
chuèt lêi”.


II.Kết Luận:
- Các lỗi thờng gặp ở luận điểm:
+ Luận điểm cha phù hợp với luận cứ.(Nội dung
nêu ra cha phù hợp với lí lẽ và dẫn chứng).
+ Không nêu đợc luận điểm cần trình bày.
+ Luận điểm chồng chéo.
- Các lỗi thờng gặp ở luận cứ:
+ Luận cứ cha ®đ lµm râ cho ln ®iĨm.
+ ln cø lan man xa rời vấn đề.
+ Luận cứ thiếu lo gic, không xâu chuỗi với nhau,
cha triển khai đúng luận điểm.