Kháng nghị phúc thẩm vụ án hình sự theo luật tố tụng hình sự việt nam (trên cơ sở dữ liệu thực tiễn địa bàn tỉnh hà giang)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

ĐẶNG NGỌC THANH

MéT Sè VÊN §Ò C¥ B¶N
§Ó GI¶M Vµ TIÕN TíI XO¸ Bá H×NH PH¹T Tö H×NH
TRONG LUËT H×NH Sù VIÖT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

ĐẶNG NGỌC THANH

MéT Sè VÊN §Ò C¥ B¶N
§Ó GI¶M Vµ TIÕN TíI XO¸ Bá H×NH PH¹T Tö H×NH
TRONG LUËT H×NH Sù VIÖT NAM
Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số: 60 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. LÊ VĂN CẢM

HÀ NỘI - 2016

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn về đề tài “Một số vấn đề cơ bản
để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt
Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong
Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính
chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn
học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định
của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Tôi viết Lời cam đoan này, đề nghị Khoa Luật xem xét, tạo
điều kiện để tôi được bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Người cam đoan

Đặng Ngọc Thanh


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục từ viết tắt
Danh mục bảng
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HÌNH PHẠT TỬ
HÌNH TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM ............................... 14
1.1.

Các nghiên cứu hiện nay về hình phạt tử hình .............................. 14

1.2.

Hình phạt tử hình và cơ sở nhằm giảm và tiến tới xoá bỏ hình
phạt này trong luật hình sự Việt Nam ............................................ 23

1.2.1. Khái niệm về hình phạt tử hình ........................................................... 23
1.2.2. Các đặc điểm của hình phạt tử hình .................................................... 24
1.2.3. Bản chất của hình phạt tử hình............................................................ 32
1.3.

Đối tượng và phạm vi của việc hạn chế và tiến tới xóa bỏ hình
phạt tử hình........................................................................................ 36

1.3.1. Đối tượng hạn chế (không) áp dụng hình phạt tử hình ....................... 36
1.3.2. Phạm vi hạn chế (không) áp dụng hình phạt tử hình đối với một
số tội danh trong Bộ luật hình sự ........................................................ 45
Chương 2: THỰC TRẠNG NHỮNG QUY PHẠM CỦA PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH VÀ
THỰC TIỄN ÁP DỤNG TỪ SAU CÁCH MẠNG THÁNG 8
NĂM 1945 ĐẾN NAY ....................................................................... 51
2.1.

Lịch sử hình thành các quy định về hình phạt tử hình trong
luật hình sự Việt Nam ....................................................................... 51

2.1.1. Các quy định của luật hình sự Việt Nam giai đoạn 1945 - 1985 về
hình phạt tử hình ................................................................................. 51

2.1.2. Các quy định của luật hình sự Việt Nam giai đoạn 1985 – 1999 về
hình phạt tử hình ................................................................................. 58
2.1.3. Các quy định của luật hình sự Việt Nam giai đoạn 1999- đến nay
về hình phạt tử hình............................................................................. 62
2.2.

Thực trạng áp dụng hình phạt tử hình ở Việt Nam trong
những năm gần đây ........................................................................... 65

2.3.

Đánh giá các quy phạm về hình phạt tử hình trong luật hình sự
Việt Nam - những tồn tại, hạn chế của các quy định này trong
luật hiện hành ..................................................................................... 83

2.3.1. Đánh giá chung quy định của pháp luật hình sự về hình phạt tử hình ..... 83
2.3.2. Những tồn tại, bất cập về thực trạng quy định và áp dụng hình
phạt tử hình ở Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế ................. 84
Chương 3: CÁC LUẬN CỨ NHẰM GIẢM VÀ TIẾN TỚI XOÁ BỎ
HÌNH PHẠT TỬ HÌNH TRONG VIỆC HOÀN THIỆN
CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM ................... 90
3.1.

Một số định hướng cho việc hoàn thiện pháp luật để giảm và
tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong luật hình sự Việt Nam ....... 90

3.2.

Một số giải pháp cụ thể nhằm giảm và tiến tới xoá bỏ hình

phạt tử hình trong luật hình sự Việt Nam ...................................... 91

3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật hình sự............................................... 91
3.2.2. Một số giải pháp pháp luật về mặt kinh tế, xã hội .............................. 99
3.2.3. Một số giải pháp về giáo dục ............................................................ 100
KẾT LUẬN .................................................................................................. 101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 105


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BLHS:

Bộ luật hình sự

NXB:

Nhà xuất bản

TAND:

Tòa án nhân dân

VKSND:

Viện kiểm sát nhân dân

XHCN:

Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC BẢNG
Số hiệu bảng

Tên bảng

Trang

Bảng 2.1: Số liệu người bị Tòa án cấp sơ thẩm kết án tử hình
từ năm 1992 đến năm 2003

69


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện
nay của đất nước ta, đặc biệt khi chúng ta đang tiến hành công cuộc xây dựng
Nhà nước Pháp quyền (NNPQ) xã hội chủ nghĩa do Đại hội Đảng cộng sản
Việt Nam lần thứ IX, lần thứ X chỉ ra và tiếp tục khẳng định tại báo cáo chính
trị trình Đại hội Đảng lần thứ XI “Tiếp tục đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn
thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đảm bảo Nhà nước ta thực sự
là của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân” [37, tr. 246], với định hướng
rất rõ ràng đó là: Nâng cao nhận thức về xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN, tôn trọng và bảo vệ quyền con người. Còn tại Nghị quyết 49-NQ/TW
ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm
2020 đã chỉ ra: “Công tác tư pháp còn nhiều hạn chế; Chính sách hình sự…
còn nhiều bất cập, chậm được sửa đổi bổ sung; Vẫn còn tình trạng oan, sai
trong điều tra, bắt, giam giữ, truy tố, xét xử…” [8] do đó nhiệm vụ cải cách
Tư pháp phải được tiến hành khẩn trương, đồng bộ, phù hợp với hoàn cảnh

nước ta và yêu cầu hội nhập quốc tế, đáp ứng được xu thế phát triển của xã
hội trong tương lai. Trong đó Nghị quyết đưa ra phương hướng cụ thể đó là:
Phải hoàn thiện chính sách pháp luật hình sự…, tôn trọng
và bảo vệ quyền con người; Coi trọng việc hoàn thiện chính sách
hình sự…, đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện
trong việc xử lý người phạm tội; Hạn chế áp dụng hình phạt tử
hình theo hướng chỉ áp dụng đối với một số ít loại tội phạm đặc
biệt nghiêm trọng [74, tr. 2].
Do đó việc nghiên cứu một số vấn đề cơ bản để giảm và tiến tới xoá bỏ
hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam để từ đó đưa ra những quan điểm
phân tích mang tính khoa học, có chiều sâu và xác đáng góp phần Hoàn thiện

1


chính sách, PLHS Việt Nam là rất cần thiết và có ý nghĩa hết sức quan trọng cả
về mặt chính trị xã hội, mặt lập pháp, mặt lý luận và về mặt thực tiễn. Bởi vì:
Ngay tại Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm
2013, được quốc hội thông qua ngày 28/11/2013, có hiệu lực thi hành từ ngày
01/01/2014 cũng đã quy định rất rõ tại Điều 19 đó là: “Mọi người có quyền
sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bi ̣ tước đoạt tính
mạng trái luật” [65, Điều 19] . Đây chính là nguyên tắc hiến định rất quan
trọng về quyền con người, Chính vì vậy việc sửa đổi pháp luật nói chung, chính
sách pháp luật hình sự nói riêng là rất cần thiết để phù hợp với nguyên tắc này.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài: “Một số vấn đề cơ bản để giảm và
tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam” có ý nghĩa hết
sức quan trọng trong việc đưa ra những phân tích mang tính khoa học có chiều
sâu và xác đáng được thể hiện trên một số bình diện cụ thể như sau:
1.1. Về góc độ chính trị- xã hội
Khi nói đến một NNPQ đích thực nào thì các quy định của pháp luật

hình sự cũng đều phải nhằm bảo vệ một cách hữu hiệu các quyền và tự do của
con người và của công dân, trong đó có quyền cao cả nhất là quyền được sống
an toàn trong hoà bình. Đây là một ý nghĩa và giá trị xã hội cao quý nhất được
thừa nhận chung của nền văn minh nhân loại; mặt khác các quy định của pháp
luật hình sự trong một Nhà nước như thế nào (có hay không có hình phạt tử
hình trong pháp luật hình sự quốc gia và nếu có thì việc quy định như thế nào,
áp dụng có phù hợp không, việc thực hiện ra sao? Có vi phạm các điều cấm
của quốc tế hay không, có phù hợp với xu thế hội nhập trong tương lai khi
quốc gia đó tiếp tục hội nhập với các tổ chức của quốc tế…) đó là những tiêu
chí căn bản để từ đó cộng đồng quốc tế (Tổ chức Liên hợp quốc) đánh giá
"mức độ dân chủ và nhân đạo, pháp chế và nhân văn" của mỗi quốc gia đó
như thế nào [18, tr. 2].

2


1.2. Về góc độ lập pháp
Nhìn chung ở hầu hết các NNPQ có tính đích thực thì các chế định của
pháp luật trong lĩnh vực Tư pháp hình sự (TPHS) nói chung và PLHS nói
riêng chính là để bảo vệ các quyền và tự do của con người về mặt cốt lõi phải
phù hợp với những quy định và những nguyên tắc được thừa nhận chung của
pháp luật quốc tế (Công ước quốc tế) trong lĩnh vực Tư pháp hình sự. Xuất
phát từ lý do này, để đáp ứng tốt trong xu thế hội nhập quốc tế, năm 2009
Quốc hội đã tiến hành thảo luận Dự thảo luật sửa đổi bổ sung một số điều của
Bộ luật hình sự (BLHS) Việt Nam năm 1999 theo hướng nhân đạo hoá (xoá
bớt một số cấu thành tội phạm quy định mức hình phạt tử hình). Do đó ngày
19/6/2009 Quốc hội chính thức thông qua Luật số 37/QH12 "Về sửa đổi bổ
sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 1999" đã giảm bớt cấu thành tội
phạm (CTTP) từ 29 CTTP xuống còn 23 CTTP ở 22 điều luật có quy định
hình phạt tử hình. Vì vậy, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay nền kinh tế nước

ta đã có sự phát triển đáng kể, xu thế hội nhập ngày càng tích cực, sâu rộng và
có trách nhiệm trước cộng đồng quốc tế của nước ta thì việc cải cách thể chế
pháp luật, trong đó có PLHS cho phù hợp là rất cần thiết.
1.3. Về góc độ khoa học- thực tiễn
Hiện tại có hai nhóm quan điểm trái ngược nhau, chủ yếu xoay quanh
một số vấn đề là: có nên tiếp tục quy định hình phạt tử hình trong hệ thống
hình phạt của PLHS quốc gia hay không? Và nếu có thì cần hạn chế ở mức độ
nào? Hay là phải xoá bỏ ngay hình phạt đặc biệt nghiêm khắc, thiếu tính nhân
đạo nhất này ra khỏi hệ thống hình phạt của PLHS quốc gia. Hoặc nếu là tiến
tới xoá bỏ hình phạt tử hình thì tiến tới đến khi nào?. Do đó những đòi hỏi đặt
ra cho các nhà khoa học-luật gia, các cán bộ đã và đang làm việc trong lĩnh
vực TPHS của đất nước một nhiệm vụ quan trọng đó là cần phải nghiên cứu
để đưa ra những luận chứng, những nội dung phân tích có tính tích cực, khách

3


quan, khoa học để đóng góp ý kiến xác đáng với nhà làm luật nhằm khắc phục
và loại bỏ những bất cập-hạn chế nhất định trong thực tế áp dụng đó là:
Nếu xét dưới góc độ thực tiễn về mục đích của hình phạt (nói chung)
thì hình phạt sẽ có 4 mục đích đó là: 1) phục hồi lại công lý- sự công bằng xã
hội, 2) ngăn ngừa riêng, 3) ngăn ngừa chung, 4) hỗ trợ cho cuộc đấu tranh
phòng và chống tội phạm. Vì vậy khi áp dụng hình phạt tử hình được coi là
hình phạt đặc biệt nghiêm khắc nhất so với tất cả các loại hình phạt khác
trong hệ thống hình phạt PLHS Việt Nam thì đương nhiên loại bỏ 1 trong 4
mục đích đầy ý nghĩa của hình phạt (nói chung) - mục đích "ngăn ngừa
riêng". Bởi vì, khi đã áp dụng hình phạt tử hình đối với một người bị kết án
thì sinh mạng của người đó đã bị tước bỏ vĩnh viễn cho nên người đó sẽ
không bao giờ còn có cơ hội để cải tạo- giáo dục, sửa chữa lỗi lầm trong nhà
tù được nữa. Do đó hình phạt tử hình (nói riêng) chỉ còn lại có 3 trong 4 mục

đích chính của hình phạt (nói chung) mà tôi vừa đề cập ở trên [87, tr. 190].
Mặt khác, trên thực tế các quan điểm quốc tế trong thời kỳ đương đại
hiện nay được thừa nhận cho thấy trong các NNPQ là các nước văn minh phát
triển cao trên thế giới thì việc áp dụng hình phạt trong pháp luật hình sự về
mặt cơ bản đều có mục đích hướng đến không nhằm gây nên những đau đớn
về thể xác và hạ thấp nhân phẩm con người.
Như vậy, cả về lý luận cũng như thực tiễn áp dụng pháp luật được đề
cập trên, đều đặt ra yêu cầu cần thiết nghiên cứu đề tài “Một số vấn đề cơ bản
để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam”.
Đó chính là lý do thôi thúc tác giả lựa chọn đề tài này để nghiên cứu làm luận
văn thạc sỹ của mình trong nhiều năm qua.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công
tác cải cách tư pháp, trong đó đặc biệt quan tâm đến cải cách về thể chế pháp

4


luật nói chung và pháp luật hình sự nói riêng. Tuy nhiên việc nghiên cứu đề
tài: “Một số vấn đề cơ bản để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình
trong Luật hình sự Việt Nam” là một chuyên đề còn mới cho nên chưa được
quan tâm đúng mức, những công trình khoa học nghiên cứu về chuyên đề này
của các nhà khoa học- pháp luật trong nước còn khá khiêm tốn (mang tính
chung chung). Cụ thể, cho đến thời điểm hiện nay chỉ có một số ít cuốn sách,
công trình khoa học, đề tài chuyên khảo, một vài luận văn tiến sỹ và một số
bài báo viết về lĩnh vực tử hình trong Luật hình sự đó là:
2.1. Các sách như
1) Bộ luật hình sự của nước Công hoà xã hội chủ nghĩa (CHXHCN)
Việt Nam năm 1999, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2) Phạm Văn Lợi, Nguyễn Văn Hiển, “Một số vấn đề về hình phạt tử

hình và thi hành hình phạt tử hình - thực trạng và giải pháp”, NXB Tư pháp
Hà Nội, 2005;
3) TS. Phạm Văn Lợi (chủ biên) sách chuyên khảo "Một số vấn đề về
hình phạt tử hình và thi hành hình phạt tử hình”, Nhà xuất bản Chính trị
Quốc gia Hà Nội, 2006;
4) TS. Phạm Văn Lợi (chủ biên) "Chính sách hình sự trong thời kỳ đổi
mới ở Việt Nam”, NXB Tư pháp Hà Nội, 2007.
5) Hội luật gia (Sách tham khảo) "Hình phạt tử hình trong Luật quốc
tế", NXB Hồng Đức, 2008;
6) ThS. Vũ Thị Thuý, (Sách chuyên khảo) “Hình phạt tử hình trong Luật
hình sự Việt Nam”, NXB Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, 2010;
7) Nguyễn Đăng Dung - Phạm Hồng Thái - Vũ Công Giao - Lã Khánh
Tùng, (Sách tham khảo) “Những điều cần biết về hình phạt tử hình”, NXB
Lao động - Xã hội, 2010;
8) GS.TSKH. Đào Trí Úc - PGS.TS. Vũ Công Giao - PGS.TS. Trương

5


Thị Hồng Hà, (sách tham khảo) “Quyền sống và Hình Phạt tử hình”, NXB
chính trị quốc gia - sự thật, Hà Nội 2015.
2.2. Các luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ
1) Phạm Văn Beo (2007) "Hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt
Nam" Viện Nhà nước và Pháp luật - Luận án Tiến sỹ Luật học;
2) Trần Hữu Nam (2003), “Hình phạt tử hình trong luật hình sự Việt
Nam”, Khoa luật Đại học Quốc gia Hà Nội - Luận văn Thạc sĩ Luật học.;
3) Trần Thu Huyền (2006), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về hình
phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam, khoa luật Đại học Quốc gia Hà Nội
- Luận văn Thạc sỹ Luật học.;
2.3. Các bài báo

1) Trần Quang Tiệp (2003), "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về thi
hành hình phạt tử hình", Nhà nước và pháp luật, (3);
2) Trương Quang Vinh (1998) "Dư luận xã hội một số nước về việc áp
dụng hình phạt tử hình", Tạp chí Luật học, (3);
4) Viện Nhà nước và Pháp luật (2004), Luật hình sự và tố tụng hình sự
các nước trên thế giới; Nguyễn Quốc Khánh (2004), “Một số vấn đề pháp lý,
nhân đạo về hình phạt tử hình và công tác thi hành hình phạt tử hình”, Tạp
chí Dân chủ pháp luật (7);
5) Vu Diệu Giang (2002), "Tác dụng trừng phạt và cải tạo của hình
phạt tử hình", Tạp chí Luật học (5);
6) GS.TSKH. Lê Văn Cảm*, Nguyễn Thị Lan “Hình phạt tử hình trong
pháp luật hình sự Việt Nam: Giữ nguyên hay cần giảm và tiến tới loại bỏ?” (Bài
viết) được đăng trên tạp chí khoa học ĐHQGHN, Tập 30, số 3 (2014) 1-14;
7) " Sửa đổi Bộ luật Hình sự: Hạn chế tử hình?" bài đăng trên Báo Pháp
luật ngày 16/3/2015;
8) Trần Văn Độ (2005), "Thi hành hình phạt tử hình ở một số nước trên

6


thế giới và vấn đề hoàn thiện pháp luật về thi hành hình phạt tử hình ở Việt
Nam", Nhà nước pháp luật, (3), tr.66.
9) Đặc biệt trong 6 năm gần đây, từ 2009– 2015 đã có một số các bài
báo, bài nghiên cứu khoa học ở các cấp độ khác nhau về vấn đề hình phạt tử
hình và hạn chế áp dụng hình phạt tử hình được đăng trên các Tạp chí Tòa án
nhân dân thuộc Tòa án nhân dân tối cao; Tạp chí Viện kiểm sát nhân dân, Báo
bảo vệ pháp luật thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao đó là: 1) Đinh Xuân
Thảo (2009) “Một số góp ý về dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của
Bộ luật hình sự”, Tạp chí kiểm sát (10), tr. 33; 2) TS. Đỗ Đức Hồng Hà
(2009), “Hoàn thiện hệ thống hình phạt trong Bộ luật hình sự Việt Nam, qua

tham khảo bộ luật hình sự Trung Hoa”, Tạp chí kiểm sát (21), tr 44 -47; 3)
ThS Đỗ Mạnh Quang (2013) “Cần nghiên cứu thu hẹp phạm vi các tội danh
có quy định hình phạt tử hình trong Bộ luật hình sự”, Tạp chí kiểm sát (4), tr.
28 – 32; 4) ThS Huỳnh Quốc Hùng (2013) “Cần quy định rõ trong Bộ luật
hình sự các chế định phạm tội nghiêm trọng trong trường hợp nghiêm trọng,
rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng”, Tạp chí kiểm sát (4), tr. 33; 5)
TS. Phạm Minh Tuyên “Một số vấn đề về xét xử tội phạm khủng bố và tài trợ
khủng bố theo điều 230a và điều 230b của Bộ luật hình sự và thực tiễn áp
dụng”, Tạp chí kiểm sát (4), tr. 52 – 59; 6) ThS. Đàm Cảnh Long (2014),
“Cần hoàn thiện các quy định pháp luật về thi hành án hình sự nhằm nâng
cao hiệu quả công tác thi hành án hình sự của Tòa án”, Tạp chí kiểm sát
(20), tr. 45, 46; 7) TS. Mai Đắc Biên (2015) “Tội phạm hóa và phi tội phạm
hóa trong pháp luật hình sự ở nước ta hiện nay”, Tạp chí kiểm sát (Xuân)
tháng 01. 2015, tr. 47, 63; 8) Bùi Văn Hưng (2015) “Vài nét về chế độ tử hình
ở Hàn Quốc và một số liên hệ với Luật hình sự Việt Nam”, Tạp chí kiểm sát
(6), tr. 54- 63; 9) Đắc Thái (2015) “Xây dựng Bộ luật hình sự (sửa đổi) góp
phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam
XHCN, bảo vệ tốt hơn quyền con người, quyền công dân”, Báo bảo vệ pháp
7


luật (70), thứ 3 ngày 01.9.2015, tr. 9, 10; 10) Hoàng Anh Tuyên (2015),
“Những nội dung cơ bản sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Bộ luật hình sự sửa
đổi”, Báo bảo vệ pháp luật (70), thứ 3 ngày 01.9.2015, tr. 11, 14; 11) ThS.
Đào Tới Anh (2015) “Vài nét về hình phạt tử hình trong pháp luật của một số
nước trên thế giới và đề xuất hoàn thiện Bộ luật hình sự Việt Nam”, Tạp chí
kiểm sát (21), tr. 43, 47; 12) TS. Trần Công Phàn (2014) “Một số định hướng
sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự đáp ứng xây dựng Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa Việt Nam”, Tạp chí kiểm sát (16), tr. 2- 12; 13) Ban biên tập
Tạp chí Tòa án nhân dân (2010) “Làm chết tử tù có phạm tội?”, Tạp chí Tòa

án nhân dân (23), tr. 30 - 34; 14) GS. TS Nguyễn Ngọc Anh (2010) “Giảm
hình phạt tử hình trong Bộ luật hình sự thể chế hóa quan điểm nhân đạo của
Đảng và Nhà nước ta”, Tạp chí Tòa án nhân dân (12), tr. 15 - 19; 15) ThS.
Phạm Văn Báu (2012) “Hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam”, Tạp
chí Tòa án nhân dân (12), tr. 28 – 37;… và một số bài viết khác có liên quan.
Tuy nhiên nhìn một cách tổng thể thì các công trình khoa học và những
chuyên đề, bài viết nêu trên chỉ nghiên cứu ở chừng mực nhất định, chung
chung về vấn để tử hình trong Luật hình sự mà chưa đưa ra được cơ sở lý luận
thực tiễn chuyên sâu, đặc biệt là chưa đưa ra được cơ sở lý luận và thực tiễn
để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam. Để
từ đó đề xuất hoàn thiện pháp luật hình sự Việt Nam cho phù hợp với xu thế
hội nhập Quốc tế ngày càng sâu rộng, phù hợp với tình hình phát triển của đất
nước, đáp ứng được công cuộc cải cách Tư pháp mà Nghị quyết số 08/NQTW và Nghị quyết 49/NQ-TW của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách Tư
pháp đến năm 2020 đã chỉ ra.
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn
3.1 Mục đích của luận văn
Luận văn tập trung nghiên cứu một số vấn đề cơ bản mang tính lý luận
để giảm và tiến tới xóa bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam. Vì

8


vậy luận văn phải đưa ra những lập luận, phân tích một cách sâu rộng, xác
đáng, khoa học và có tính biện chứng góp phần nhỏ cho các nhà làm luật, các
đọc giả quan tâm đến việc góp ý sửa đổi hoàn thiện chính sách pháp luật hình
sự Việt Nam theo định hướng của Đảng và Nhà nước với tinh thần hướng
thiện, đảm bảo quyền con người trong đó có quyền được sống… hướng tới
mục đích để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt
Nam trong tương lai.
3.2 Nhiệm vụ của luận văn

1) Về mặt lý luận, luận văn phải đưa ra nhận thức đầy đủ về “Một số
vấn đề cơ bản để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình
sự Việt Nam”. Lý luận phải làm rõ được phương pháp luận của việc tiếp cận
vấn đề; phải đi sâu phân tích để tác động vào nhận thức của cộng đồng về sự
cần thiết phải giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự
Việt Nam; Phải phân tích các quy định trong BLHS năm 1999 được sửa đổi
bổ sung một số điều năm 2009 vẫn còn tồn tại một loạt nhược điểm cơ bản.
Từ đó, đưa ra sự nhận thức đúng đắn sát thực với chủ trương cải cách tư pháp
của Đảng và Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai.
2) Về mặt thực tiễn, luận văn phải làm sáng tỏ những vấn đề mà qua
thực tiễn xét xử, thi hành hình phạt tử hình và thực tiễn áp dụng các quy định
của PLHS về hình phạt tử hình để làm minh chứng đáng tin cậy, từ đó đưa ra
một số vấn đề cơ bản để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật
hình sự Việt Nam.
3) Về mặt lập pháp, trên cơ sở lý luận và thực tiễn luận văn đã chỉ ra một
số điểm còn tồn tại, bất cập về hình phạt tử hình để góp ý kiến, đề xuất với các
nhà làm luật có thể hoàn thiện các quy định của PLHS nước ta sao cho phù hợp
các quan hệ xã hội đang tồn tại trong giai đoạn đương đại và sẽ phát triển trong
tương lai, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay chúng ta đang xây dựng “Nhà nước
Pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân” [37, tr. 85].

9


Và cuối cùng, luận văn phải đưa ra đề xuất về hoàn thiện PLHS Việt
Nam phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế và sự phát triển của đất nước trong
tương lai để đến năm 2020 khi nước ta đã cơ bản trở thành nước Công nghiệp
hiện đại, trong đó quyền con người được đảm bảo.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Luận văn tập trung nghiên cứu “Một số vấn đề cơ bản để giảm và tiến

tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam”. Trên cơ sở
nghiên cứu này để đưa ra lý luận nhằm hoàn thiện chính sách PLHS về hình
phạt tử hình, mà cụ thể là các quy định của BLHS hiện hành trong thời gian
tới nếu được sửa đổi cho phù hợp với Hiến pháp 2013, cũng đồng thời phù
hợp với sự phát triển của đất nước cả về kinh tế, chính trị và xã hội theo
hướng hiện đại hoá hội nhập quốc tế, nâng cao vị thế trên trường quốc tế.
Phạm vi nghiên cứu chủ yếu đi sâu phân tích một cách khoa học nhằm
làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản để các nhà làm luật và các nhà khoa
học-pháp luật đi đến tính thống nhất cao trong quan điểm để trong thời gian tới
sẽ đặc biệt quan tâm đến vấn đề này và cụ thể hoá vấn đề này, nhằm đáp ứng
với xu thế hội nhập quốc tế và cũng đồng thời thể hiện tính khoan hồng, nhân
đạo của chính sách hình sự Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và phát triển.
Nhìn chung qua nghiên cứu cho thấy: hình phạt tử hình là một vấn đề
có tính đa dạng phức tạp và rộng lớn đã được nhiều nhà nghiên cứu khoa
học đánh giá dưới nhiều góc độ khác nhau. Bản thân tác giả hiện đang công
tác trong ngành Thi hành án dân sự, do vậy nhận thức về việc nghiên cứu
khoa học về “Một số vấn đề cơ bản để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt
tử hình trong Luật hình sự Việt Nam” còn có những hạn chế nhất định,
tác giả rất mong nhận được các ý kiến chỉ bảo, góp ý của các chuyên gia,
các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để đề tài này có thể được nghiên
cứu chuyên sâu hơn.

10


5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở vận dụng phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, lý
luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về Nhà nước và Pháp luật, về tội phạm học, xã
hội học; về quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về chiến lược cải cách Tư
pháp đến năm 2020. Phép duy vật biện chứng là phương pháp luận để nhận

thức bản chất của vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng để giảm và tiến tới xoá
bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam. Quan điểm duy vật lịch sử
được coi là cơ sở phương pháp luận để nhận thức quy luật phát triển của xã
hội của thời đại mà chúng ta hướng tới để xây dựng (xã hội XHCN tiến tới
chủ nghĩa cộng sản). Nhờ đó, người nghiên cứu làm rõ những nét đặc thù và
giá trị kế thừa có chọn lọc phù hợp với từng điều kiện, hoàn cảnh, trong từng
thời kỳ để việc áp dụng các quy định của BLHS đối với một số cấu thành tội
phạm trước đây và hiện tại đang ở khung hình phạt tử hình thì nay theo định
hướng về hạn chế và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong tương lai khi đất
nước phát triển theo hướng Công nghiệp hóa hiện đại hóa.
Bên cạnh đó đề tài được nghiên cứu trên cơ sở kết hợp với một số
phương pháp nghiên cứu cụ thể khác như phương pháp thống kê, phân tích,
so sánh, tổng hợp. Nhờ sử dụng các phương pháp nói trên, luận văn có một số
đánh giá về những tồn tại hạn chế và những điểm còn bất cập chưa phù hợp
với thực tế áp dụng trong giai đoạn hiện nay và giai đoạn tiếp theo khi đất
nước phát triển theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế sâu rộng, để từ đó có
hướng đề xuất hoàn thiện PLHS Việt Nam hiệu quả nhất đáp ứng được cả
trong hiện tại và tương lai.
6. Những cái mới về mặt khoa học của luận văn
Thứ nhất, Luận văn đưa ra được luận chứng về sự cần thiết phải giảm
và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam.
Thứ hai, Luận văn đưa ra những quan điểm mang tính định hướng đúng

11


phù hợp với lộ trình hội nhập quốc tế, Luật pháp quốc tế cả hiện tại và trong
tương lai mà Việt Nam chúng ta đã và đang tiến hành ký kết, tham gia một
cách đầy đủ và có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.
Thứ ba, Luận văn cũng đã đưa ra đề xuất cụ thể về thời điểm phù hợp

để giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình đối với một số cấu thành tội
phạm không còn phù hợp trong giai đoạn hiện nay khi nền kinh tế đang trên
đà phát triển, nhận thức xã hội có nhiều đổi thay mang tính tích cực. Đồng
thời đưa ra một số kiến giải lập pháp nhằm hoàn thiện chính sách pháp luật
hình sự đảm bảo tính nhất quán về mặt chủ trương thể hiện tính nhân đạo,
nhân văn cao cả của Đảng và Nhà nước ta nhưng vẫn đảm bảo được hiệu quả
của việc quản lý xã hội.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Đề tài có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn trong nghiên cứu
chính sách pháp luật hình sự Việt Nam. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp
phần phát triển lý luận về một số vấn đề cơ bản để giảm và tiến tới xoá bỏ
hình phạt tử hình trong Luật hình sự Việt Nam. Để từ đó đưa ra những luận
cứ khoa học làm cơ sở cho việc nghiên cứu có chọn lọc nhằm thể chế hoá
chính sách nhân đạo của Nhà nước trong quá trình hoàn thiện pháp luật hình
sự quy định về hình phạt tử hình.
Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu đề tài có thể phục vụ cho việc trang
bị kiến thức chuyên sâu về mặt lý luận để từng bước thay đổi nhận thức đối
với cán bộ pháp luật, các học giả, các nhà quản lý và hoạch định chính sách
pháp luật… để góp một phần nhỏ trong lĩnh vực hoàn thiện chính sách
pháp luật nói chung và pháp luật hình sự nói riêng, tạo tiền đề thuận lợi cho
công cuộc xây dựng “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì
Nhân dân” [65, Điều 2].

12


8. Kết cấu của luận văn
Trong khuôn khổ hạn chế của luận văn với mục đích thực hiện những
nhiệm vụ trong phạm vi một số vấn đề cơ bản của việc nghiên cứu đề tài. Do

đó, bên cạnh Lời nói đầu, Kết luận, Phụ lục và Danh mục tài liệu tham khảo,
Luận văn còn có 3 chương. Cụ thể như sau:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về hình phạt tử hình.
Chương 2: Những quy phạm của Pháp luật hình sự Việt Nam quy định
về hình phạt tử hình từ sau cách mạng tháng 8 năm 1945 đến nay .
Chương 3: Các luận cứ nhằm hoàn thiện pháp luật hình sự Việt Nam
theo hướng giảm và tiến tới xoá bỏ hình phạt tử hình.

13


Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
1.1. Các nghiên cứu hiện nay về hình phạt tử hình
Ở Việt Nam chúng ta do điều kiện hoàn cảnh đất nước bị đô hộ nhiều
năm của chế độ Thực dân phong kiến và Đế quốc Mỹ, chúng ta phải trải qua
hai cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc chống lại hai cường quốc mạnh vào
hạng nhất thế giới là Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ trong nhiều năm, cho nên
nền kinh tế cũng còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, khoa học luật Hình
sự Việt Nam ra đời rất muộn so với các nước tiến bộ trên thế giới. Với những
điều kiện, bối cảnh đất nước như vậy thì việc nghiên cứu lý luận về hình phạt
nói chung và hình phạt tử hình nói riêng không có sự quan tâm phát triển. Vào
những năm trước đây (khoảng thập niên 90 của thế kỷ XX), chưa có một tài
liệu nào mang tính chất nghiên cứu về hình phạt tử hình ở nước ta giai đoạn
này, mà hình phạt tử hình chỉ có thể tìm thấy hoặc được đề cập rất ít, mang
tính chất tìm hiểu ở một vài giáo trình của các cơ sở đào tạo luật trong nước.
Trong những năm gần đây nền kinh tế của đất nước đã có sự đổi mới và
phát triển, các quan hệ pháp luật cũng từng bước được quan tâm của xã hội, do
đó một số các nhà nghiên cứu khoa học pháp luật hình sự trong nước đã bước

đầu có sự quan tâm đến vấn đề hình phạt tử hình trong hệ thống pháp luật hình
sự Việt Nam. Cụ thể như: Tác giả Võ Khánh Vinh và Nguyễn Mạnh Kháng, hai
tác giả cũng đã nghiên cứu về hình phạt tử hình và cho rằng, việc duy trì hình
phạt tử hình ở nước ta hiện nay là một yêu cầu khách quan trong cuộc đấu tranh
phòng chống tội phạm đang diễn ra phức tạp. Tuy nhiên hai tác giả cũng đã đề
cập đến việc không ngừng hoàn thiện nó cho phù hợp với tình hình thực tế. Hai
tác giả này cũng đã đưa ra hướng hoàn thiện hình phạt tử hình đó là: “đổi mới

14


hình thức thi hành án tử hình và hạn chế hình phạt tử hình trong Tư pháp hình
sự thông qua quá trình phi hình sự hoá” [96, tr. 119 - 124; 18, tr. 23].
Tác giả Trần Quang Tiệp trong bài “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn
về thi hành hình phạt tử hình”, tác giả đã tập trung phân tích một loạt các
vướng mắc trong quá trình thi hành hình phạt tử hình. Theo ông, hình phạt tử
hình là một hình phạt nghiêm khắc nhất tước đi mạng sống của người bị kết án.
Bên cạnh đó ông còn sơ lược lịch sử các quy định của pháp luật hình sự Việt
Nam về thi hành hình phạt tử hình, đối chiếu với các quy định về thi hành hình
phạt tử hình của các nước trên thế giới, tác giả đã đưa ra một số vấn đề về thi
hành hình phạt tử hình ở nước ta cần hoàn thiện, như: “thời hạn xét đơn xin ân
giảm án tử hình của Chủ tịch nước, hình thức xử bắn gây tốn kém và gây ức
chế về mặt tâm lý cho những người tham gia đội bắn; việc cho phép thân nhân
tử tội nhận xác sau khi thi hành hình phạt tử hình”…v.v. [73, tr. 43]. Chính vì
vậy, sự điều chỉnh của pháp luật về thi hành hình phạt tử hình cần phải đảm
bảo tính chặt chẽ, thận trọng, chính xác tuyệt đối.
Tác giả Trần Văn Độ, khi bàn về vấn đề tử hình có quan điểm cho rằng
việc duy trì hình phạt tử hình hiện nay ở nước ta là cần thiết nhằm đấu tranh
phòng chống một số loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, theo tác
giả, phạm vi áp dụng hình phạt tử hình nên được thu hẹp lại và chỉ cần giữ

hình phạt này đối với các tội giết người, hiếp dâm trẻ em, cướp tài sản, một số
tội về ma tuý. Bên cạnh đó, tác giả còn đề nghị luật nên bổ sung một số nội
dung theo xu hướng nhân đạo và giảm bớt áp lực hơn về mặt tâm lý cho cả
phạm nhân và người thực thi nhiệm vụ như: “cho phép hoãn thi hành án tử
hình đối với các trường hợp có khả năng ân giảm, quy định thủ tục bảo đảm
thi hành án tử hình nhanh chóng để tránh tâm lý nặng lề, cần thay đổi hình
thức xử bắn và bổ sung hình thức tiêm thuốc độc đối với tử tội”…[38, tr. 66]
Khi nghiên cứu về hình phạt tử hình trong luật hình sự Việt Nam chúng

15


ta phải kể đến tác giả Phạm Văn Lợi và cộng sự đã nghiên cứu một cách khá
chi tiết về hình phạt này được thể hiện tại cuốn sách chuyên khảo: “Một số
vấn đề về hình phạt tử hình và thi hành hình phạt tử hình”. Tại đây, tác giả đã
phân tích chi tiết khái niệm, đặc điểm, mục đích và bản chất của hình phạt tử
hình, đồng thời tác giả cũng đã sơ lược về lịch sử các quy định của pháp luật
hình sự Việt Nam về hình phạt tử hình, phân tích những quy định của pháp
luật hình sự hiện hành về hình phạt tử hình và thi hành hình phạt tử hình. Trên
cơ sở của việc nghiên cứu thực tiễn áp dụng hình phạt tử hình và thi hành
hình phạt tử hình ở Việt Nam, nghiên cứu những xu hướng chung quy định
của pháp luật hình sự các nước trên thế giới. Tại phần nghiên cứu hình phạt tử
hình theo quy định của pháp luật hình sự một số nước trên thế giới tác giả
cũng đã đề cập đến quan điểm của các nước đó là có nên duy trì hình phạt tử
hình hay xóa bỏ hình phạt tử hình? Nhiều người theo quan điểm đòi phải hủy
bỏ hình phạt tử hình cho rằng:
Sự sống của con người là cái quý giá nhất mà tạo hóa đã ban
cho, con người không nên sử dụng pháp luật để tước đi cái đó. Ngoài
ra họ còn lập luận rằng, Tòa án có thể mắc sai lầm trong việc quyết
định hình phạt tử hình, mà khi đã thi hành xong hình phạt tử hình thì

không sửa chữa được nữa… Mặt khác, xu thế chung của toàn cầu có
thể nhận thấy là Cộng đồng quốc tế đã nhất trí hướng tới một thế giới
không có hình phạt tử hình… Trong thực tiễn áp dụng pháp luật hình
sự của nhiều nước, việc hủy bỏ hình phạt tử hình trong hệ thống hình
phạt sẽ có xu hướng tăng lên [53, tr. 80- 81].
Tổng quát chung cho thấy các nghiên cứu trong nước về hình phạt tử
hình không nhiều và hầu hết đều tập trung khẳng định rằng hình phạt này là
còn cần thiết ở nước ta. Tuy nhiên theo xu thế tiến bộ và nhân đạo, các tác giả
đều cho rằng nên thu hẹp phạm vi hình phạt tử hình trong BLHS. Bên cạnh

16


đó, cần hoàn thiện pháp luật về thi hành hình phạt tử hình nhằm đảm bảo tính
nhân đạo và mục đích răn đe, giáo dục của hình phạt này. Nhưng về mặt thực
tế các tác giả chỉ mới đề cập đến vấn đề nhân đạo và một số bất cập trong quá
trình áp dụng và thi hành hình phạt tử hình mà chưa đi sâu phân tích dưới các
góc độ khác nhau để thấy rõ những điểm còn bất cập, tồn tại; đồng thời chưa
chỉ ra được những đổi thay của nền kinh tế, sự tiến bộ rõ rệt của xã hội trong
thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng của đất nước ta để từ đó đưa ra
các giải pháp trong việc hoàn thiện pháp luật hình sự theo hướng giảm và tiến
tới xóa bỏ hình phạt tử hình.
Trong những năm gần đây đã có một số nghiên cứu, bài viết đi sâu
phân tích theo xu hướng giảm và tiến tới xóa bỏ hình phạt tử hình đó là: tác
giả Vũ Thị Thúy, với nghiên cứu một cách khá chi tiết về hình phạt tử hình
trong luật hình sự Việt Nam được thể hiện tại cuốn sách chuyên khảo: “Một
số vấn đề về hình phạt tử hình và thi hành hình phạt tử hình” do nhà xuất bản
Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh phát hành năm 2010. Tại đây, tác
giả cũng đã phân tích chi tiết những quy định của pháp luật hình sự hiện hành
về hình phạt tử hình và thi hành hình phạt tử hình. Trên cơ sở của việc nghiên

cứu thực tiễn áp dụng hình phạt tử hình và thi hành hình phạt tử hình ở Việt
Nam, nghiên cứu chi tiết hai xu hướng trên thế giới bàn về duy trì hình phạt
tử hình hay xóa bỏ hình phạt tử hình. Sau khi phân tích đề cập một loạt các
vấn đề tác giả cũng đưa ra quan điểm: “Theo xu hướng chung của thế giới,
dựa trên cơ sở điều kiện kinh tế- xã hội của đất nước và tình hình tội phạm,
chúng ta cần thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình trong Bộ Luật hình
sự Việt Nam” [72, tr. 193].
Còn GS.TSKH. Lê Văn Cảm*, Nguyễn Thị Lan “Hình phạt tử hình
trong pháp luật hình sự Việt Nam: Giữ nguyên hay cần giảm và tiến tới loại
bỏ?”. Tại nội dung bài viết tác giả cũng đã đi sâu phân tích nhiều vấn đề,

17


nhiều khía cạnh trên nhiều bình diện khác nhau như: 1) về mặt nhận thức xã hội;
2) về mặt lập pháp; 3) về mặt thực tiễn; 4) về sự cần thiết bảo vệ quyền sống của
con người, bởi lẽ theo tác giả đây là quyền cao quý nhất trong hệ thống các
quyền trong lĩnh vực tư pháp hình sự; 5) về quan hệ đối ngoại, tác giả cho rằng:
“trong bối cảnh xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, để có thể xây dựng thành công
NNPQ thì Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế đó… Theo tính toán của tổ
chức ân xá quốc tế thì trong pháp luật hình sự của mình có 7 quốc gia (trong đó
có Việt Nam) thuộc nhóm có số tử tù hàng năm cao nhất” [18, tr. 3-11]. Từ đó
tác giả đưa ra quan điểm cần giảm và tiến tới loại bỏ hình phạt tử hình trong
Luật hình sự Việt Nam.
Đặc biệt trong thời gian gần đây, để cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013 đi
vào cuộc sống, đẩy mạnh triển khai thực hiện chính sách pháp luật hình sự theo
tình thần Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến
lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Trong đó “đề cao hiệu quả phòng ngừa
và tính hướng thiện trong việc xử lý người phạm tội; Hạn chế áp dụng hình
phạt tử hình theo hướng chỉ áp dụng đối với một số ít loại tội phạm đặc biệt

nghiêm trọng” [8, tr. 1-2]. Do đó, Đảng và Nhà nước ta chủ trương lấy ý kiến
rộng rãi của nhân dân và đặc biệt là đội ngũ trí thức góp ý vào dự thảo sửa đổi
Bộ luật hình sự cho phù hợp với tình hình thực tế và thực tiễn áp dụng. Việc
sửa đổi bổ sung lần này trong dự thảo Bộ luật hình sự có một số vấn đề có liên
quan đến hình phạt tử hình đã nhận được sự quan tâm của dư luận xã hội và
của các học giả, các nhà luật gia với nhiều quan điểm khác nhau xung quanh
việc có nên bỏ hẳn án tử hình hay không? Giảm bao nhiêu tội và những tội
nào?. Trong bài viết “Giảm hình phạt tử hình trong dự thảo Bộ luật hình sự sửa
đổi: từ góc nhìn của công chúng và chuyên gia” của TS. Trương Hồ Hải. Tại
bài viết này tác giả đã đề cập đến quyền sống theo các quy định của pháp luật
quốc tế, pháp luật Việt Nam; các quan điểm về việc giảm số lượng tội danh có

18