B a i 287. (Cfiu hoi trftc nghi^m)
b)
,
FhiTdng trinh (1) »
Phi^cfng trinh nao sau day c6 hai nghi$m X i , X2 thoa m a n bit't d^n
thii-c xi < 0 < X2 < 2.
a)
3x^ - 5x + 1 = 0
b)
3x -
.2
X
t = x^ - 2x + 2
(x' - 2x + 2)^ - 4{x'' - 2x + 2) + (2m + 4) = 0
(dieu k i ^ n : t >. 1)
- 4 t + 2 ( m + 2) = 0
c) Sx"* - 2x - 4 = 0
(*)
D a t fit) = t^ - 4t + 2(m + 2)
d) 3x - 5x - 4 = 0
+4 =0
PhUOng t r i n h da cho c6 n g h i e m x c=> Phifcfng t r i n h (*) c6 n g h i e m t > 1
• HUdng dan
D a t f(x) = ve t r a i phuong t r i n h bac h a i
Ta p h a i c6 :
B i e n d6'i phuong trinh (1).
f3.f(0) < 0
ff(0) < 0
3.f(2) > 0
f(2) > 2
Trifdng h<fp 1 : PhUOng t r i n h (*) c6 h a i nghiem t i , t2 > 1
S •
-
^
V, ,
-2
.
t2
Dap so : 3x^ - 2x - 4 = 0 (Cau c)
B a i 2 8 8 . (Cau hoi trie
nghi^m)
Vdi nhffng gia tri nao ciia a thi phi^c^ng trinh 3x^ - ax + a = 0 c6 hai
nghi^m X i , X2 thoa man - 2 < X i < 2 < X 2 hoSc
a ) a < - 1 2 V a > 4
c)
d)
A' = 4 - 2 ( m + 2) = - 2 m S 0
l.f(l) > 0
l.f(1) = 2m + 1 > 0
I
Xi<-2
b ) a < - 4 V a > 1 2
-4
A' > 0
•
-12
= 2 > 1
t i < 1 < t2 o
(hien nhien)
l . f d ) < 0 CO m < -
Hofp h a i k§'t quA -
T a p h a i co f ( - 2).f(2) < 0
2
Trufofng hcjTp 2 : Phuong t r i n h (*) c6 h a i n g h i e m t i , t2 sao cho f
* Hiidng dan
D a t f(x) = 3x^ - ax + a
<=>
2
- < m < 0 V m < - - t a c 6 m < 0
2
2
Dap so : m < 0
Dap so : a < - 4 V a > 12 (cau b)
B a i 290. (Toan ttf lu^in)
B a i 289. (Toan ti^ l u $ n )
a)
Tim g i a t r i n h o n h a t ciia h a m so' y = x^ - 2x + 2
b)
Cho phtfoTng t r i n h (x^ - 2x + 2f - 4(x - l)'^ + 2m = 0
* Hiidng ddn
Bien ddi y (
b)
Dat t =
Tim gia tri Idrn nhat ciia ham so y = - x"* - 4x'* + 5
b)
X a c dinh a de phtftfng trinh (- x'* - 4x'' + 5)^ - 2(x'' + 4x*) + m = 0 c6
nghiem.
(*). X a c d i n h m
de phifoTng t r i n h (*) c6 n g h i $ m .
a)
a)
f + hkng so' A > A
*Hudngd&n
a)
B i e n d o i y = h ^ n g so' (
b)
D a t t = - x"* - 4x^ + 5 r o i b i e n d o i phiTcfng t r i n h da cho t h ^ n h
phirong t r i n h bac h a i a \o t (dieu k i ? n t <
r o i b i e n doi phiTcrng t r i n h (*) t h a n h phifcrng t r i n h baC
hai in so t (dieu k i e n ciia t : cau a)
Phuong t r i n h da cho c6 n g h i e m
<=> Phuomg t r i n h (theo t ) c6 nghiein
t >
...) va liAi y x**, x^ > 0
Sau d6 g i a i gio'ng b a i 289.
Dap so :
b)
max(y) = 5 v i y = 5 - (x" + 4x^) < 5 (Dfi'u = xdy r a o
R
,
GlAl
a)
T a c6 y = x^ - 2x + 2 = (x - 1)^ + 1 > 1, Vx £ R
Dau = xay r a o
x = 1
Dap so : m i n ( y ) = 1 k h i x = 1
R
166
).
c)
Phucfng t r i n h da cho o>
x = 0)
•
t = - x"* - 4 x ^ + 5
(t < 5)
t^ + 2t + m - 10 - 0
(*)
*
T i e p tuc g i o n g b ^ i 289, t a c6 : - 25 < m < 11 V m < - 25 <=> m < 11
167
E.
KI^M TRA CAC KIEN THLfC VE TAM THUTC BAC
HAI
a i 294. (Cau hoi trac nghiem)
Gia silf tam thtfc bgc hai f(x) = (1 - m)x^ + 2mx + 4 c6 bang xet dau :
B a i 291. (Cau h6i trSc nghiem)
(xi, X2 la hai nghiem ciia f(x))
Tam thtfc bglc hai f(x) = (m^ - 3)x^ + 2mx c6 bang xet dau
+
+00
1
0
f(x)
0
-
0
+
c) m = 3
d) m = - 3
b)m
4[ HUdng ddn
• HUdng ddn
+
0
-
c)lml>l
d)|m|
f(x) > 0 k h i x e ( x i ; X2) n e n a = l - m < 0
c:>m>l
Dap so': m > 1 (cau a)
TU bang xet dau t a c6
f(l) = 0
- 3 > 0
B a i 295. (Cau hoi t r i e nghiem)
Tam thiJc f(x) = 2x^ - ax - 3 c6 hai nghiem X i , Xg thoa man dieu
Dap so : m = - 3 (cau d)
ki^n —
+ —
B a i 292. (Cau hoi trfic nghi^m)
Xac dinh cac gia tri cua m de bat phifoTng trinh x^ - 4x + 2m - 1 < (I
CO t^p nghi^m S = 0 ?
5
a)m<—
2
0
C a u nao sau day dung ?
a)m>l
b) m = - 1
+ 00
X2
-
f(x)
Hay tinh m ?
a) m = 1
— 00
X
- 00
X
5
b)m>—
2
5
c)m<—
2
d)m>
5
—
2
<=>
a) a = 15
= 5. Tinh a ?
b) l a I = 15
c) a = - 15
d) MOt gia tri khac.
* HUdng ddn
1
1
X-^
X2
1
2
S
P
Xj •X2
Dap so : a = - 15 (cau c)
* HUdng dan
Bat phifcfng t r i n h da cho v6 n g h i e m
X.,
- 4x + 2 m -
1 > d
n g h i e m diing vdi m o i x E R <=> A' < 0
B a i 296. (Cau hoi trac nghiem)
Tam thii-c f(x) = x^ - 2mx + 4 c6 gia tri nho nhat bSng 3. T i n h m ?
Dap so': m > — (cau b)
2
a) m = 1
c) I m
b)m = - l
I = 1
d) I m
I >1
* Hudng ddn
B a i 293. (Cau hoi tr&c nghiem)
•
T|lp nghiem cua b a t phufoTng t r i n h
_
2x - 1
>0 1a :
(x + l)(-x^ + 4x - 6)
a)
S = (- 1 ; ^ )
b)
S = [- 1 ;
1]
c) [- 1 ; ^ )
D a p s o : S = (- 1[ ^]
(cau d)
> 4 -
Vay minff(x)] = 4 -
= 3
Dap so : I m
d) (- 1 ; ^ ]
• HUdng ddn
Vi {- x^ + 4x - 6) < 0, Vx e R n e n bat phiTcfng t r i n h da cho tiTOng
2x — 1
1
duong vdri
<0
<=>-l
2
*
f(x) = (x - m)^ + 4 -
B a i 297. (Cau hoi trSc nghiem)
Ham so y = ^2x^ - m x + 2 c6 tgp xac dinh S = R k h i :
a)
I m l <4
b)
I m l <4
c)
I m I < 16
d)
I m I < 16
* Hudng ddn
H a m so da cho xac d i n h t r e n R o
^ a p so : I m
168
I = 1 (cau c)
2x^
>o,
VxeR'<=>A<0
I < 4 (Cau a)
169
B a i 298. (C&u hoi trfic nghiem)
Cho tarn thtfc f(x) =
f(x + 1) = 0 la :
a)S=|l;3)
- 4x + 3. T|lp nghiem ciia phi^Ong trinh
b)S=|-l;-3|
c) S = |0; - 2|
d) S = {2; 0)
'
- 2
f(x) > 0, Vx
0
(f(x) > 0, Vx
X
+00
B a i 299. Cho a, b, c la dp dai ba canh cua mpt tarn giac.
D h a m so
+
- 00
E
R
D = R
e
R
D = R
Xi
+00
X2
(-00 ; x i j u fx2 ; +oo)
f(x)
x i , X 2 l a hai n g h i e m ciia f(x)
ChiiTng minh rSng tarn thrfc f{x) = (b + c)x^ - 2(a + b + c)x + 2(a + b + c )
ludn C O gia tri dUOng.
• HUdng
Xet dau fix)
-
g(x) = f(x + 1) = (x + 1)^ - 4(x + 1) + 3
Dap so': S = (2, 01 (cau d)
•
A'
- cx;
% HUdng d&n
•
m
Xi
=
-
2 - 7m + 2
Xg
=
-
2 + ^m + 2
(xi <
X2)
dan
Ti'nh A' cua f(x) va chii y r ^ n g a, b, c > O v a a + b > c , b + c > a ,
GlAl
•
f(x) = (b + c)x^ - 2(a + b + c)x + 2(a + b + c)
A' = (a + b + c)^ - 2(b + c)(a + b + c)
= (a + b + c)[(a + b + c) - 2(b + c)]
= (a + b + c)(a - b - c)
,
V i a, b, c la do dai ba canh ciia m o t t a m gidc nen a, b, c > 0
A' < 0
a < b + (
f(x) > 0, Vx € R
B a i 300. T u y theo m.'tim t§p xac dinh cua ham s6' y = ^x'^ + 4x - m + 2 (1)
• HUdng d&n
•
H a m so (1) xac d i n h o
x^ +
> 0
•
D a t f(x) = x^ + 4x - m + 2, t i n h
xet dau A'.
GlAl
•
H a m so (1) xac d i n h o
x^ + 4x - m + 2 > 0 (G9i D la t a p xac dinh
cua ham so)
•
D a t f(x) = x^ + 4x - m + 2, t a
"5,
CO
m + 2
-2
- 00
170
: A' = 4 - (- m + 2)
0
+
171
VECTO
Chu^'oii d o I
Kicn
I)
t h i f c coT
c)
*
->
Do dai cua vecta AB la dp dai ciia doan thang AB, ki hieu |AB|
0 CO do dai bang 0 ( 0 = 0 )
3) Hai vector bang nhau
Dinh nghla
Hai vecta bang nnau khi chiing ciing hudng va c6 dp dai b&ng nhau.
Chii y :
• a va b bang nhau, ki hieu a = b
ban
- >
C a c djnh nghTa
1) Vector
Dinh nghla
Vecta la doan thSng da dinh hirdng, nghla la da chon mot diem mut
lam diem dau, diem mut con lai la diem cuoi.
•
Vdi hai diem phan biet A va B, ta c6 hai vecta khac nhau :
AB va BA
• Vecta CO diem dau va di§m cuoi trung nhau, chang han: AA , MM ,
goi la "vector - khong", ki hieu 0
.
,
'
2) Phifofng, hi^oTng, dp dai ciia vectof
a) Dinh nghla
Hai vecta goi la ciing phuang khi hai vecta nay Ian liicrt nhm tren
hai dUcJng thang song song nhau hoac trung nhau.
H$ qua : Hai vecta cung phuang vdi mot vecta thuT ba thi hai vecta
do cung phi/ang.
b) Hai vectcf a va b cung phifcfng thi a va b c6 the cung hxidng
hoac ngUdc hi^drng
Chii y :
• 0 cung hudrng vdi moi vecta.
• hirdrng.
Hai vecta cung hudng vdri mot vecta thiJ ba thi hai vecta do cung
—>
172
a = b va b = c
doan th^ng
vecta
Vecta CO diem dau la A, diem cuoi la B, ki hieu : AB
•
Dinh nghla
>
a = c
• Cho san a va mot diem O, ta c6 duy nhat mot di§m A : OA = a
• Mpi vecta 0 deu bang nhau
II)
Phep cpng c a c vectd
1) Dinh nghla tong cac vectof
Cho hai vecta a va b .
Tii diem A tuy y, ve AB = a va BC = b .
Vector AC dUdc goi la tong hai vector a va b , ki hi^u : AC = a + b
Chii y :
• Tong a + b khong phu thuoc vao vi tri diem A.
•
Quy tac ba diem : AC = AB + BC (ba diem A, B, C tuy y) (hinh 1)
•
Quy tac dudng cheo hinh binh hanh.
ABCD la hinh binh hanh =5 AB + AD = AC (hinh 2)
A
D
B^
(Hinh 1)
2)
Tinh chat
->
^
a)
V6i moi a t a c d :
a + 0 = 0 + a=
b)
V d i m o i a , b , ta c6: a + b = b + a
c)
Vdi moi a ,
b, c,tac6:(a
(giao hoan)
V e c t d d o i c i i a mpt vectof
a)
Dinhli
a +
b)
X
=
b)
k. a = 0 neu k = 0 hoac a = 0
+ b) + c = a + (b + c)
(ket hcfp)
c)
Do dai ciia k. a la |k. a | = i k | . | a |
2)
Tinh chat
cho trUdc, lu6n c6 m^ot vecto
x
duy n h a t sao
cho
0
Dinh nghia
a)
k ( l . 2 ) = (k.l). a
b)
(k + 1). a = k . a + 1. a
c)
k( a + b ) = k. a + k. b
d)
1. a = a ; 0. a = 0 ; k. 0 = 0
3)
Dinhli
->
Neu vecto
a
+ b
= 0
—»
t h i vectof
b
dirge goi la vector doi cua
so' thiTc k sao cho b = k. a
d
a + (- a ) =
M 6 i vector c6 m p t vector doi duy n h a t .
•
-»
->
k > 0
•
k < 0
Dinh nghia
Cho h a i d i e m j h a n biet A va B
b)
,
M chia doan t h ^ n g A B theo t i so' o
c)
= a+(-b)
1-k
OA -
^
k.OB
K h i k = - 1 t h i M la t r u n g d i e m ciia doan t h i n g A B .
Vay :
-
OM =
(k / 1)
H§ qua
Phep t i m hieu a - b goi l a phep trir hai vectcr.
>
cx> M A = k. M B
Dinh li
Dinh nghia
-
'
D i e m M chia doan t h ^ n g A B theo t i so k
Cho d i e m O tCiy y va k ?i 1 , ta c6 :
>
> ,.
'
H i ? u c i i a h a i vectof
-
o a v a b cung hddng
-*
—>
o a va b ngupc h d d n g
a)
Chiiy:
1)
•
D i e m c h i a d o a n t h a n g theo ti so' cho trifdfe
N e u b l a vector doi cua a t h i a la vector d o i ciia b n e n :
va vectd doi cua vector b nghia l a : a - b
IV)
->
0 t h i t o n t a i duy n h a t
4)
-»
Hi#u cua vector a va vectcf b , k i hi^u a - b , la tong cua vectcf a
•
M la t r u n g d i e m ciia doan thSng A B
o
>
OM =
If
OA + OB
( 0 la d i e m tuy y )
Cho ba d i e m bat k i : A, B, C, ta c6 : AC = BC - B A
Phep nhan vectd v6l mpt so
Dinh nghia
T i c h ciia vectcr a v d i so thuc k la m o t vectcr, k i hieu k. a , dxxac xac
d i n h nhir sau :
,
->
a va b la h a i vector doi nhau.
•
->
—>
_>
2)
^Z",
->
Chii y :
•
' ;• -
Neu h a i vecta a va b ciing phddng va a
vector a va k i hieu l a - a
.
•
u
V d i m o i vectd a , b va m o i so thdc k, 1, ta c6 :
1)
a
k. a cung hudrng v d i vectcr a neu k > 0 ngugc hirdng v d i vectd a
neu k < 0
a
III) Phep trii hai vectd
Vdi m6i
a)
5)
T r o n g t a m c i i a tarn g i a c
•
Dinh li
•
G la t r o n g t a m ciia t a m giac A B C o
GA + GB + GC = Q
•
G la t r o n g t a m ciia t a m gidc A B C o
OG =
OA + OB + OC
Toan
K la t r o n g t a m t a m giac Q S U nen K Q + K S + K U = 0
B a i 1. Cho tam giac A B C , goi A' la diem doi xii'ng \6i B qua A, B' la diem
doi xxjfng vdri C qua B, C la diem doi xii'ng vofi A qua C.
<^
+
sk
+ U K
dan
c:> 3 G K + ( Q P + S R
va phu y
OA = OA' + A"A
•
TiTcfng t u doi v d i OB
•
AB + BC + CA =
va
A'A = AB
Ta l a i c6 :
= OB'
(3)
Q
C
UT = - A E
2
SR
Tuongtu- OB
d
= -CA
QP
: OA = OA' + A'A = OA' + AB
CO
+ UT ) =
OC
GIAI
Ta
(2)
3 G K + ( Q K + K P ) + ( sk + K R ) + ( U K + K T ) = (D
OA + OB + O C = OA' + O B ' + O C '
•
0
=
Cong (1) va (2) ta c6 :
Chu'ng minh rang vdti mpt diem O bat ki ta c6 :
* HUdng
QK
+ B'B
= OB'
(1) (vi
A"A = AB )
QP
(2)
+ BC
(3)
OC = OC' + C'C = OC' + CA
+ UT + SR =
(3) va (4)
Cong (1), (2) va (3) ta CO :
= -EC
2
=:> 3 G K
-
2
CA + A E + EC
= 0
o
GK = 0
= 0 (4)
ci> G = K
(dpcm)
Bai 3. Cho ti? giac A B C D . Goi M, N Ian lUgft la trung diem cac canh A B ,
OA + 013 + OC = OA' + OB' + OC' +
AB + BI: + CA
C D . Chu'ng minh 2 MN = A C + BD = AD + B C
GIAI
ChiJCng minh
= OA' + OB' + O C (dpcni)
•
B a i 2. Cho luc giac A B C D E F . Goi P, Q, R, S, T, U Ian li^grt la trung diem
cac canh AB, B C , C D , D E , E F , FA.
Chu'ng minh rdng hai tam giac P R T va Q S U c6 cung trong tam.
• HUdng
dan
Goi G va K Ian lucft la t r o n g t a m A P R T va A Q S U , ta chu'ng m i n h
n
1 -
'
.
u
- -
G K = 0 bang each chu y •
GP + GR
+ GT = 0
|KQ + KS + KU =
M N = AC + B D
Ta
CO
: •
AC = A M + M N + N C
•
BD = BM + M N + N D
'
' • '
\
Cong ve, ta difcfc: AC + B1) = A M + 2 M N + N C + B M + NT)
= A M + B M + 2 M N + N C + N D (1)
0
GIAI
•
G la t r o n g t a m t a m giac P R T nen G P + G R + G T = 0
GK
<=> 3 G K
+ KP
+ (KP
+ GK
+ KR
+ KR
+ GK
+ KT) =
0
+ KT
(1)
=
0
177
GIAI
M l a t r u n g d i e m ciia A B n e n A M + B M = 0
Mk
N
•
l a t r u n g d i e m cua CD n e n N C + N D = 0
L a y d i e m O t u y y , t a c6 :
A^i
Do d6, (1) t r d t h a n h : AC + BD = 2 M N
•
+
+
+ A
\
(dpcm)
- O A j ) + ( OB2 - OA2 ) +
=
( OBj
=
( O B i + OB2 +
+ (0B„ - 0A„ )
, .
T L r o n g t u t a c 6 : AX) + BC = 2 M N
T 6 m l a i , t a c6 : 2 M N = AC +
B a i 4. Mpt gia d9 dUpc gSn v a c
B1)
tvCdng
= A D + BC
nhvC
•
hinh l a . Tam giac A B C vuong
V i n d i e m B i , B2,
B„ cung Ih n d i e m A i , A2,
hieu m p t each khac, cho n e n t a c6 :
->
OBj
c a n cf diem C. Ngifori ta treo vao diem A mpt v|it nang 5N.
Hoi C O nhang Itfc nao tac dpng vao buTc tvTdng tai hai diem B va C ?
+ 0 B „ ) - ( O A i + OA2 +
->
+ OB2 +
Tir (1) va (2)
AjBi
, An nhitog ducfc k i
^
->
+ A2B2 +
+ A^B,, = 0
+ 0 B „ = O A j + OA2 +
+ 0 A „ ) (1)
->
+ 0A„
(dpcm)
B a i 6. Cho ba diem phan bipt A, B, C .
a)
Chiing minh rSng neu c6 mpt diem I nao do va mpt so thiic t sao
>
>
>
•
cho l A = t . I B + (1 - t ) l C thi vofi mpi diem I ' ta deu c6 :
•
/ .
I-A = t.I-B + ( 1 - t ) l ' C
b)
diem A, B, C thSng hang.
Hinh l b
Hinh l a
Chu-ng to rfing l A = t . I B + ( l - t ) l C la dieu k i ^ n o^n va dii de ba
GIAI
GIAI
a)
T a i d i e m A , liTc keo F hi/dng t h i n g dijfng xuong difcJi c6 ci^cfng dp
Theo gia t h i e t : l A = t . I B + ( 1 - t ) I C , t h i v d i m o i die"m I ' , t a c6 :
IF + I'A = t.
5 N , t a c6 t h e x e m F l a t d n g cua h a i vector Fj va F2 I a n lufcft n&m
t r e n h a i dir6ng t h i n g A C v a A B .
D i thay :
f-
ir + I'B
+( i - t )
i r + rc
= t . i ' B + ( i - t ) r c + ir
| Fj I = | F | va | F2 I = I F | x/2 (do t a m gidc A B C
b)
vuong can t a i C)
I'A = t i ' B + ( i - t ) r c
N e u t a chon I ' t r u n g vdi A t h i c6 0 = t A B + (1 - t ) A C , do l a dieu
k i e n can va du de ba d i e m A , B , C t h i n g hang.
Vay : C6 m p t luc 6p vuong goc vdi biJc tirdng t a i diem C v d i ciTdng
do 5 N , v ^ m p t life keo biJc tifcrng t a i d i e m B theo hi/dng B A v d i
cudng dp "5 V2 N (Xem h i n h l b )
—>
Chiing minh rfing : A j B j + AjBg +
vi
tri
ciia
diem
G
sao
cho
GA + G B + G C + G D = 0 .
B a i 5. Cho n diem tren mSt ph^ng. B a n Minh k i h i ^ u chiing l a A i , A2, An- B a n Mai k i hipu chiing la B i , B2,
8 a i 7. Cho tii giac A B C D .
a) H a y
xac
d}nh
, B„.
+ A„'B„
b)
Chiing minh rSng vdri mpi diem O, vectof O G l a trung binh cpng
ciia bon vectcf O A , O B , OC , OD , ttfc la
= 0
OG =
- OA + OB + OC + OD (Diem G nhii the' gpi la trong tam
4
ciia tii giac A B C D ) .
17«
179
• Hudng
a i 9.
dan
Siif d u n g c o i i g thufc M A
+ MB
= 2MO
(Ola trung diem
AB).
3)
GA
Tiiih
+ GB
GC
=
+^ G D
=
OA
e)
HA + H E + H C = 2 H O
f)
Du-ofng thflng H O d i q u a t r o n g t a m G c u a t a m g i a c A B C
Vi tri cua G
OH
+ GB
= 2GI
(I la t r u n g d i e m
•
GG
+ GD
=
(J la t r u n g d i e m
2GJ
a)
AB)
ChuTng m i n h t i r a n g t\i t a c u n g co C H // B ' A
GA + GB
+ GC + G D
= 2 GI +
GA + GB
+ GC + G D
= 0
(gt)
( i ) v a (j)
GJ
nen
GI + GJ
=
Tir GA + G B
=
1
Vay
GA + GB
+ GC + G D
b)
+ GC + G D
Ta
CO
+ OA
OG
=
4
+ GO
+ OB
+ GO
+ OC
+ GO
+ OD
=
0
c)
OA + O B + OC + O D
-
A B ' C H la h i n h b i n h h a n h
AH
=2 00
OA
= OH
+ HA
= OH
= OH
- 200
=
••
=:> A H
= B'C .
B'C
=2
00
(dpcm)
-
OH
AH
- (OB
+
OC)
= 0 , t a co :
«.
GO
^
(i)
(j)
O D l a d U d n g t r u n g b i n h cua t a m g i a c B B ' C n e n
0
V a y , G l a t r u n g d i e m ciia I J
Chii-ng m i n h G O
G o i B ' l a d i e m do'i x i J n g v d i B qua O, t a co B ' C 1 B C .
V i H l a t r i r c t a m t a m g i a c A B C n e n A H 1 B C . V a y A H // B ' C
CD)
C o n g ve ciia (1) v a (2), t a co :
Ma
(difcfng
GIAI
CO :
GA
o
+ OC =
t h d n g do goi l a di^dng t h i i n g 0 - Ic c i i a t a m g i a c A B C )
•
b)
+ OB
—>
d)
(2)
GIAI
Ta
AH = 2 0D
(1)
C o n g (1) v a (2) r 6 i sU d u n g g i a t h i e t ) .
a)
C h o t a m g i a c A B C n p i t i e p t r o n g d t T o T n g t r o n (O), H l a trii'c t a m t a m
g i a c v a D l a t r u n g d i e m c a n h B C . Chiifng m i n h r S n g :
OA
+ OB
+ OC
= OH
(dpcm)
G l a t r o n g t a m t a m g i a c A B C , t a co :
HA
+ HB + HC
= 3 HG
= 3( H O
= 3 HO
B a i 8. C h o d i e m O co d i n h v a difofng t h S n g d d i q u a h a i d i e m A , B co d i n h
+ OG ) = 3 H O
+ OA
+ OB
+ 3 OG
+
OC
K e t h o p v d i k e t qua ciia cau b t a co :
Chiirng m i n h r S n g d i e m M thuQC dUcfng t h ^ n g d k h i v a c h i k h i co s*>
HA
a s a o c h o O M = a O A + (1 - a) O B
d)
Vdri d i e u k i ^ n n a o c u a a t h i M t h u Q c d o a n t h a n g A B ?
GIAI
Ta
OM
->
' ->
= uOA
+ (1 - a ) O B
< o O M - O B = a { O A - O B )
•
180
= 3Hb
+ OH
= 3 H0
- HO = 2 HO
Vi G
la t r o n g t a m t a m giac A B C
nen
3 0G
= O H , do do ba d i e m H , 0 , G t h a n g
tCr k e t
qua
(dpcm)
cau
b t a co
hang.
CO :
->
•
+ HB + HC
Vi B M = a BA
->
OM
- > - > • - >
= u( O A
o B M = a B A
a i 10. C h o t a m g i a c A B C v a d i e m O t u y y.
~ OB ) + OB _
a)
1
H a y x a c d i n h v i t r i d i e m M sao c h o O M = — 3 0 B
b)
Vdri d i e m M d a dtfgfc x a c d i n h d c a u a , t i n h A M theo A B v a
+ OC
o M e d
n e n M thuoc d o a n t h S n g A B k h i va chi k h i 0 < a
AC
^
181
:
• HUdng
a)
b)
V$y F \k dinh thu- tiT cua hinh binh hknh
C B . (xem hinh ve)
d&n
T i n h B M theo B C (can ciJ gia t h i e t )
Cho O = A t a CO k e t qua.
Ta da c6 : CD = A B ; A E
GlAl
a)
=
^
30B + OC
o
4 OB + B M
cj.
4 0 B + 4 B M = 4 0 B + BC
= SOB +
b)
<=> 4 0 M
So sanh MA + MB + MC va MD + M E + M F
=
M D + M E + M F = ( M A + AD ) + ( M B + BE ) + ( M C
OB + BC
= (MA
<=> 4 B M
Vay d i e m M a t r e n doan t h i n g BC
b)
Chon d i e m 0 = A t a di/oc : A M
• -
= BC
<:=> B M =
AE
-BC
4
•
= -
SAB + AC
4(
=
MC
+
'
Tifcfng tir : B la t r u n g d i e m D F
• 2F'C
AB;
(1)
'
: '
vi CBFA la hinh binh hanh
•
=>AE
= - A F
= : > A l a t r u n g d i e m EF.
C la t r u n g d i e m D E n e n :
;
= DE + DF
=
FD
+ F"E
2 E B = ED +
M E = MA + B C ; M F = MB + C A .
E"F
Cong ve theo vf, t a ducfc :
Chu'ng minh rfing cac diem D, E , F khong phu thupc vao vi tri ciia
diem M,
b)
= C"B
A E + A F = B1: + C B = 0
- > - > - >
MD
= BC chufng m i n h t r e n
=>
2DA
Hay xac dinh cac diem D, E , F sao cho
+ M B + M C ) + ( A D + B E + CF )
>; .
AF
B M = - B C ( h i n h ve)
4
->
+ C¥ )
Ta l a i CO : <
B a i 11. Cho tam giac A B C va diem M tuy y,
a)
va B F = CA n e n D, E, F k h o n g
phu thuoc vao v i t r i cua M
V i t r i cua M
Ta CO : Q M
= BI:
ve tren hai canh C A v^
2(D'A + ¥C + E'B)
So sanh hai tong vectcf MA + MB + MC va MD + M E + M F
o D A + F C
=
(D'E
+ ED) + (DF + FD) + (FE + EF)
+ EB = ( ) o A b + B E
= 0
'
+ CF = 0 ( 2 )
v
GIAI
a)
•
T i r ( l ) va (2)
Xac dinh diem D
Ta CO: M D = M C + A B
o
M D - MC = AB
o
a i 12.
•
Xac dinh diem E
TLforng tir, t a c6 : M E = M A + BC
o
AE =
«
182
dan
Ta CO :
.
CH 1 AB
C H // A B '
AB' ±
AB
Tuong tir A H / / C B '
(2)
TCr (1) va (2) t a co A H C B ' la h i n h b i n h h a n h
Xac diuh diem F
Tucfng t y , t a c6 : M F = M B + CA
Cho tam giac A B C npi tiep trong difoTng tron (O).
HiCdng
B"C
Vay : E la d i n h thu" t\i ciia h i n h b i n h h a n h ve t r e n h a i can''
BA va B C (xem h i n h ve)
(dpcm)
Gpi H la trUc tam tam giac A B C va B' la diem doi xrfng vdfi B qua
tam O.
->
->
->
Hay so sanh cac vector A H va B ' C , A B ' va H C .
CD = A B
Vay : D la d i n h thu" tir ciia h i n h b i n h h a n h ve t r e n h a i caul'
A B va AC (xem h i n h ve)
=> M D + M E + M F = M A + M B + M C
o
Bli' = CA
A H = B'C va A B ' = H C
• '
• ' '
183
Bai
13. C h o h a i h i n h b i n h h a n h A B C D v a A B ' C ' D ' c6 c h u n g d i n h A .
K h i do u = - 4 O M va do do
Chufng m i n h r g n g :
a)
BB' + C'C + DD' = 0
b)
H a i tarn g i a c B C D v a B ' C D ' c6 c u n g t r p n g tarn.
Chu y : Cucli chgn dicin O sao cho v = 0
'
V
= ( A B ' - A B ) + ( AC - A C ' ) + ( A D ' - A D )
A B ' f A D ' = A C ( V i A B ' C ' D ' la h i n h b i n h h a n h )
B B ' + C'C + D D ' = A C ' - A C ' - A C + AC = 0
AM
=
^ • •• •
., •
^
GIAI
,
Goi 0 , O' I a n luat la t r u n g diem ciia A D va BC, ta c6 :
= ( G B ' + B'B ) + ( G C + C C ' ) + ( G D ' + D ' D )
= ( G B ' + GC + G D ' ) + ( B'B
+ CC' +
D'b )
^ ( G B ' + GC + G D ' ) - ( B B ' + C'C + D D ' )
00'
= OA + A B + BO'
00'
= ob
Neu G la t r o n g t a m t a m giac B C D t h i GIB + G C + G D do til (*) ta cung c6 G B ' + GC + G D ' = 0
0, i u c
OA
Ma
G cung la t r o n g t a m
tam giac B ' C D ' (dpcm)
+ D C + CO'
2 0 0 ' = ( OA +
= G B ' + GC + G D ' - 0 = G B ' + GC + G D ' ) ( )
Nen
+ ob
0"b ) + ( A'B + D C ) + ( B O ' + C O ' )
=
0 (vi O la t r u n g di§m A D )
BO' + CO' =
0 (vi O' la t r u n g d i e m BC)
2 0 0 ' = A B + DC
o
00'
=
Vay t r o n g t a m hai t a m giac B C D va B ' C D ' t r i i n g nhau.
14. C h o t a m g i a c A B C v a di^ofng t h S n g d. T i m d i e m M t r e n dufong
> ^
t h A n g d sao cho vectof u
+ GC
k A B va D N = k D C .
T i m t a p hdp c a c t r u n g d i e m 1 c i i a d o a n thfing M N .
(dpcm)'
Vdi diem G bat k i ta c6 :
Bai
•
v = 0 ta chon diem O sao cho GO = —GC
4
H a i t a m g i a c B C D v a B ' C D ' c6 c u n g t r o n g t a m
G"B + GC' + 0 0
'
i 15. C h o til" g i a c A B C D . Vdri so k tuy y, l a y c a c d i e m M v a N sao c h o
AIB + A D = AC ( V i A B C D la h i n h b i n h h a n h )
b)
''
= (OA + OB + OC) + OC = 3OG + OG + GC = 40G
Vay dc
= ( A B ' + A D ' ) - A C ' - ( A B + A D ) + AC
Nen
,
G la. trpng tam tam giac ABC, ta c6 :
B B ' + CC' + D D '
Ma
u | = 40M.
Do d l i vectcf u nho n h a t k h i va chi k h i 4 0 M nho n h a t hay M la
h i n h chieu vuong goc ciia O t r e n d.
GIAI
a)
I
- >
=
- >
->
M A + M B + 2 M C c6 dp d a i n h o n h a t .
GIAI
Vdi m o i d i e m O ta c6 : u = M A + M B + 2 M C
= OA - O M + 013 ~ O M + 2 ( 0 C - O M )
- A B + DC
2
(1)
Tuang t\i : 0 va I la t r u n g diem ciia A D va M N nen ta cung c6 :
01
=
1
2
f
I
>
1
J
2
AM + DN
k.AB
Tir (1) va (2) => 0 1 = k. 0 0 '
+ k.DC
=
O
f
k . i A B + DC
2
(2)
=> I e dir6ng thSng ( 0 0 ' )
Vay k h i k thay doi, tap hop cac d i e m I la dUcfng t h i n g
M
00'.
B
= OA + OB + 2 0 C - 4 0 M
Ta chon d i e m 0 sao cho v = OA + O B + 2 OC = 0
184
185
B a i 16. C h o t a m g i a c A B C , l a y d i e m D t r e n c a n h B C s a o c h o B C = - B D .
3
Gpi I la diem xac dinh bdi 4 lA + 2 I B + 3 I C
=
Bai
A D B , B C D v a A C D , G v a G ' I a n lUfft l a t r p n g t a m c a c t a m g i a c A B C
va PQR.
0.
C h u ' n g m i n h diToTng t h ^ n g G G ' d i q u a D .
Chii-ng m i n h A , I , D nftm tr%n m p t diXdng t h ^ n g .
• HUdng
• HU&ng
dan
Dua vao cac gid t h i e t , chiJng m i n h l A va I D cung phuong (chufng
•
GIAI
Taco:
BC
3 I C -- I B
= -BD
3
<^
( ->
-> A
»
•
Ta CO : 3 D ^ = D A + D B + DC (1) v i G la t r o n g t a m t a m giac A B C
•
Tu'ong tuf ta cung c6 :
(1)
3 D G ' = DP + DQ + DR
.
Theo gia t h i e t ; 4 l A + 2 I B + 3 IC = 0
(2)
Thay (1) vao (2) ta c6 : 4 l A + 5 I D = 0
o
3DP=Db
17. C h o t a m g i a c A B C , M
• ' ->
->
MA = 3 C M
NA
= 2BN
+
va N la hai diem
dxicfc
xac
(3)
3 D Q = D"B + D"C + D D = D B + DC
(4)
d i n h bcfi
3D1I
= DA
+
DC +
m)
= DA
•
+ DC
(5)
Cpng (3), (4), (5) ta dvtac :
= 2 D A + D B + DC
Tir (1), (2) va (6), ta CO : 9 D G ' = 6 D G
->
->
Vay D G ' va D G cung phiJcfng
•
Tir M A = 3 C M
o
4 B M
.
Tir N A = 2 B N + 3 C N
«
B A - B N - 2 B N + s f s N - B^C
3B1:
V-
(6)
SC'N
dan
=
^
+ D A + DB = D A + D B
DP + DQ + DR
C h i a n g m i n h b a d i e m M , N , B th&ng h a n g .
• HU&ng
(2)
IA = - | ID
I , A , D t h a n g h a n g (dpcm)
l A va I D cung phu'cfng
Bai
1,'
GIAI
5B1)
2,'&C =
J
3IC + 2IB = SID
A p dung t i n h chat sau :
M A + M B + M C = 3 M G de chu'ng m i n h D G va D G ' cung phuang.
= 5 I D -- I B
)
dan
G la t r o n g t a m t a m giac ABC va M la d i e m tuy y, ta c6 :
minh lA = k I D )
•
C h o tur g i a c A B C D . P , Q, R l ^ n Ivitft l a t r o n g t a m c a c t a m g i a c
18.
o
BA
+ BA
(1)
-
B M
=
3 BM -
o
DG' = - DG
3
D, G, G' t h a n g h a n g (dpcm)
BC
V
o
6 B N
•
Tir (1) v^ ( 2 ) t a dirac : 4 B M = 6 B N
•
186
->
= 3B"C
~*
+ BA
(2)
«
B M = - B N
2
B M va B N cung phiictng => B , M , N t h ^ n g h a n g (dpcm)
187
TRgC
C h u v o n .lo 2
D i n h li
TOfi D O T R E N T R G C
N e u h a i d i e m A v a B t r e n t r u e x ' O x I a n lu'cft eo t o a dp l a a v a b t h i
«
t h i f c cvi
Kicn
1)
ban
AB
True
4)
Dinh nghia
True
CO
t o a dp b - a
H(? t h u - c Salof
(Chales)
l o a do ( h a y t r u e ) l a m o t d u d n g t h f l n g t r e n do d a c h o n m o t
Vcfi ba d i e m A , B , C t r e n t r u e x ' O x c6 t h i J t u t u y y , t a c6 :
d i e m O l a m goc v a m o t v e c t o u c6 do d a i b f t n g 1 ( d o n v i c h i e u d a i )
l a m vecto don v i .
•
,
^
,"> 9
2)
i >
•
T r e n t r u e x'Ox, cho vecto u .
Toan
u va V e u n g p h u o n g n e n u = a. i
•>
(a e R )
>
So a t r o n g d a n g thiJc u = a. i
>
duoc g o i l a t o a do ciia v e c t o u t r e n '
Chu y :
*
o
u v a v c6 t o a do b a n g n h a u
•
T o a do cua vecto' 0 l a 0.
•
T o a do cua A B , k i h i e u : A B (doe l a : do d a i d a i so ciia v e c t o A B )
Ta
CO
a)
T i m t p a dp x c i i a d i e m M s a c c h o M A = k M B , k
b)
T i m t p a dp t r u n g d i e m I c u a d o a n t h i i n g A B .
c)
T i m t p a dp c i i a d i e m M s a o c h o 2 M A = - 5 M B
• Hitdng
t r u e d a cho.
u va v b a n g n h a u
: AB = AB . i
n i - u - i A T D - To
Phan biet : A B va A B
T i n h t o a do ciia M A v a M B
b)
lA + IB = 0
c)
A p d u n g k e t q u a eau a v d i k =
A B l a m o t vectcf
Tim toa (JQ X ciia M
Ma
u v a V l a h a i v e c t o t r e n e u n g m o t t r u e I a n lu'cft eo t o a do a, b.
T a eo :
Vay
->
a)
u +
V
CO
t o a do = a + b
b)
u
V
CO
t o a do = a - b
c)
k u CO t o a do = k a ( k l a m o t so t h u e )
3)
T o a do ciia m o t d i e m
"
o
b)
•
M A = (a - x) i
•
M B = (b -
X)
i
(l-k)x
Toa do trung
= a - k b
C h o d i e m M a t r e n t r u e x ' O x , t a c6 : O M = m . i
T o a do m eua v e c t o O M ducfc g o i l a t o a do eiia M
OM = m. i
<=>
m l a t e a dp cvia M
( m e R)
diem
<=>a-xi=xi-b
Can
=> k M B = k ( b - x ) i
• a - kb
x = - — ^
1 - k
o
nh& : Pliaii
(k /
1)
I ciia AB
o
Dinh nghia
^
(1)
tCr (1) t a eo : a - x = k ( b - x )
I l a t r u n g d j g m ciia A B
—>
2
T h e o de b a i : M A = k M ^ B ( k ^ 1 ) '
l a m o t so' t h i f c
-->
5
GIAI
Dinh li
Neu
1.
ddn
a)
a)
AB
»
B a i 19. T r e n t r u e x ' O x , c h o h a i d i e m A v a B c 6 t p a dp I a n lUpft b S n g a v a b
*
Dinh nghia
•
AC = AB + BC
•
T o a d o c i i a vectof t r e n t r u e
Vi
,
Dinh H
o x
hict
=
l A = B I vdi
lA
= a -
Bl
= xi - h
Xj
a + b
hai cdiig t/n/'c
AC
= AB + BC
(1)
AC
=AB
(2)
+ BC
189
•
•
c)
Cong
dung
khong
Cong
hang).
thiic (1) dung trong moi tritang hap nghia Id cong thi'ic (1)
khi A, B, C d tren cung mot true (thdng hang) hoac A, B, C
thdng hang.
thijCc (2) chi dung khi A, B, C d tren cung mot true
(thdng
Chiang minh
AB
A D BC = ( d - a)(c - b ) = cd - bd - ac + ab
0
,ru
Cong ve theo ve t a dugc : A B . CD + AC . D B + A D . BC
2(a - X M ) = - 5 ( b - X M )
<:i>
= 2a + 5b o
7XM
XM
=
2a + 5b
b)
ChuTng minh
o
1
MA = - - MB
2
XM
=
u
hay
XM
=
a + c
1 +
J
a + b + c + d
=
b + d.
Tirong tir : k + 1 =
2a + 5b
— - —
7
a + b + c+ d
Do do : i + j = k + 1
B a i 20. T r e n true x'Ox, eho ba diem A, B, C c6 toa dp Ian Itf^t la a, b, c.
Ma
Tim tpa dp cua diem 1 sao cho lA + I B + I C = 0
2
k +1
o i + j
2
2
l a toa do t r u n g d i e m ciia I J
. k +1
va
l a toa do t r u n g d i e m cua K L
2
• Hiicfng ddn
Goi toa dp ciia I la x, ta c6 :
*
=
=>
Ap dung k e t qua cau a v d i k = - — , ta c6 :
5,
^ + 2
~
1 + 5
2
=0
Goi i , j , k, 1 \An liTcft la toa do cua I , J , K, L, t a c6 :
C a c h khac :
2 MA = - 5 MB
CD = ( b - a)(d - c ) = b d - be - ad + ac
AC . D B = ( c - a)(b - d ) = b c - cd - ab + ad
Tog. dQ cua M
2 M A = - 5 M B
<=>
GlAl
a)
Vay I J va K L c6 chung t r u n g d i e m (dpcm).
i A = a - x,
GlAI
Goi toa do cua I la x
•
B a i 22. T r e n true (O; i ), cho ba diem A ( - 4), B ( - 5), C(3).
Tac6:iA=a-x, IB=b-x,
Dod6:TA+!B + IC=0
,
.
< » a - x + b - x + c- x = 0
I C = c - x
Tim diem M tren true da cho sao cho MA + MB + MC = 0 . Sau
^, ^, ^ MA
.MB
do tinh =
va
MB
MC
a + b + c
o x
=
GlAl
3
B a i 21. T r e n true x'Ox cho bon diem A, B, C, D tuy y. ChiJng minh :
a)
AB.CD + AC.DB + AD.BC = 0
b)
Goi I, J , K, L Ian l\i(ft la trung diem cac canh AC, BD, AB, CD.
Chtfug minh rhng I J va K L c6 chung trung diem.
• HUdng ddn
a)
Goi toa do cua A, B, ..... l a a, b,
T i n h A B . CD =
b)
(theo a, b,
)
T i m toa do ciia I , J , K, L r o i t i m toa do t r u n g d i e m cua I J vk K L
(xem l a i cau b bai 19)
iQn
Sau d6 t i n h A B , CD ,
M A + M B + MC = 0
o
3 M O + OA + OB + OC = 0
o
O M = - (OA
3
o
O M = - (- 4 - 5 + 3) = - 2
3
MA
+ OB + OC)
o
Vay
O M = -(OA
5^'
+ OB
+
OC)
M ( - 2)
= ' O A - O M = - 4 + 2 = -2
Tuong t u t a cung c6 : M B = - 3, M C = 5
Vay
MA
MB
2
MB
_
J3
~ 3 ' MC
"
5
191
B a i 23. Cho a, b, c, d thu"
a)
la tpa dp ciia cac diem A, B, C, D tren true x'Ox
b)
MA^ + M B ^ = ( M I + I A )
Chiirng minh rang khi a + b ^ c + d thi ta ludn tim diidc diem M sao
= 2 M I % I A ^ + I B ^ + 2 M I (lA + I B ) = 2 M I % 2!A^
cho M A . M B = M C . M D
(vi l A + I B = 0 va I B ^ = lA^).
Ap dung : Tim tpa dp ciia M, neu co, biet A ( - 2), B(5), C(3), D ( - 1)
b)
K h i AB va CD co cung trung diem thi diem M of cau a co xac dinh
khong ? T a i sao ?
c)
M A ^ - M B ^ = ( M I + I A ) ^ -- ((Mi
MI +
+ IB)
= ( M I + LA)^ - ( M ! - I A ) ^ = 4IA.MI
GIAI
a)
MA.MB = MC.MD
o
(OA -
o
OM(OD + O C ~ O A - O B )
CO
O M ) (OB -
Ma
OM)
= (OC -
=
OM) (OD
-
OM)
i A . - A I =
2
nen :
MI = - I M
OC.OD-OA.OB
MA
OM (d + c - a - b) = cd - ab
+ (MI + I B )
- MB = 4
AB
(-IM)
-
2AB.IM
(dpcm).
V i a + b ^ c + d lien c + d - a - b?^0, vay : OM = — — — ~ ~ ~ r '
d + c- a - b
•
Ap dung :
Vdi a = - 2, b = 5, c = 3, d = - 1, ta thay : a + b
c + d nen diem M
d M c xac dinh va ta co :
OM =
cd - ab
_
^
d + c- a- b
b)
3.(-l) -
— i —
(-2).5
-1 + 3 + 2 -
= - 7. Vay M(- 7)
5
G i a siif A B va C D co ciing trung diem I, khi do :
OA + OB
OC + OD
-
I
^\
I = Oil
1
•
-
U K
•
(xem lai cau b bai 19)
2
2
hay a + b = c + d. Vay diem M khong xac dinh.
B a i 24. Cho A, B la hai diem tren true (O; i ) va I la trung diem ciia doan
AB. Chufng minh rang vdi moi diem M ta luon co :
a)
M A . M B = MI^ - lA^
b)
MA
+ MB
= 2 MI
c)
MA
- MB
= 2 AB.IM
+ 2 lA
GIAI
I)
•
M A . M B = (MI + I A ) (MI + I B ) '
= ( M I + I A ) ( M I - ! A ) = MI"^ - lA^
192
aHu9
(dpcm)
193
Cliii.yen d e 3
IV)
HE TRUC T 0 6 t>P OECfiC VUONG GOC
1)
T p a dp cua mpt diem
Dinh nghia
T r o n g mp(Oxy), eho d i e m M tiiy y. K h i do, toa do ciia vecto O M goi
la toa do ciia diem M , k l hieu M(x; y)
K i e n thi?c coT ban
—
I)
>
Tom tat : O M =
He true toa dp vuong g o c
T r o n g m a t phSng, cho true x'Ox c6 veeto don v i i , true y'Oy c6
vecto don v i j sao eho i 1 j .
Dinh nghia
He gom h a i true n o i t r e n goi la he true toa do Deeac vuong goc, k i
hieu mp(Oxy).
•
True x'Ox goi l a true hoanh do.
•
D i e m O goi l a goe toa do.
•
True y'Oy goi l a true t u n g do.
•
X .
>
—
>
o
i + y. j
M(x; y )
2)
Dinh li
a)
AB
b)
IAB I=
c)
D i e m chia doan t h a n g theo t i so' cho tru'dc
= (XB -
y•
X A ; yB - Y A )
^(XB
X A ) ' + (yB -
-
Y A ) '
Dinh li
Cho h a i dieni : A ( X A ; YA) va B ( X B ; ys)
;'
x^ ~ k . X y
II) T p a dp cua vectci
Dinh li
M A
= k.MB
1-k
ci.
(k ^ 1)
T r o n g mp(Oxy), chp vecto u tuy y. K h i do, eo duy n h a t m o t cap so
thuc (x; y) sao cho : u = x. i + y. j
X,
D^c bi§t, I l a t r u n g d i e m A B
Dinh nghIa
- * - > - >
Neu u = X . i + y. j
XA
=
+ XB
o
_
->
t h i cap so' x va y goi l a toa dp eiia vectcr' u
yi
XA +
=
Xt
do'i vdi mp(Oxy), k i hieu : u = (x; y)
T o m t a t : u = (x; y) o
u = X. i + y. j
B a i 2 5 . T r o n g m p ( O x y ) , v i e t t o a dp c i i a c a c vectot s a u :
>
III)
1)
u +
V
= (x + x'; y + y')
b)
u -
V
= {x - x'; y - y')
a)
b)
194
2 >
>
b = - i - 5 j ;
3
I u i = yjx^
Toa dp a = 2 i + 3 j
Toa d 6 b = - i - 5 j
3
k. u = (kx; k y )
Toa dp c = 3 i
+ y2
-->
2)
«
->
;
->
c = 3 i
->
;
•
d = - 2 j
GIAI
a)
d)
->
Tinh chat
T r o n g mp(Oxy), cho u - (x; y) va v = (x'; y')
c)
>
a = 2 i + 3 j
Pheptinh
Tpadpd
c=-b=(-;~5)
3
o
= -27
c> a = (2; 3)
c = 3. i + 0. j
o
c = 0 i* - 2 j
c=> c = (3; 0)
d = (0; - 2)
~>
Q u a n h $ giiJa u v a v
u va
->
V c u n g phiTOng
—>
—>
u
= v
o
X
c:>
x
~
= x' va y = y'
x'
=
y
y'
B a i 2 6 . V i e t vector u diidi
u
= (2; - 3) ;
d a n g u = x. i + y. j k h i b i e t t o a dp c i i a u :
u = (- 1; 4) ;
u = (2; 0) ;
J = (0; - 1) ;
u = (0; 0)
195
GIAI
u = (2; - 3)
—>
So sanh (1) va (2) t a dirge : A B = - 2 AC =i> A B va AC cung phirong
<=> u = 2 i - 3 j
—
>
—
>
—
>
u =(-l;4)
<=>u = - i + 4 j
u = (2; 0)
»
u=(0;-l)
<:5.u=0i
u = (0; 0)
C5>
=>
A, B, C t h i n g h^ng.
b)
»
{Z = 2 I
J = 2 i' + 0 j
+ j
(u =
u = oT + 0 j
Theo k e t qua cau a, ta c6 : A B = - 2 AC
Vay diem A chia doan thSng BC theo t i k = - 2
j)
•
(u = 0 )
Ta
+ b , y = a - b , z
CO
Nen :
•
•
= (1 + 0; - 2 + 3) c;.
Toa do ciia y = a Ta
CO
CB
: a = ( 1 ; - 2) va b = (0; 3)
= (- 1; - 5)
y
Ta
: a = ( 1 ; - 2)
=^ 2 a = (2; - 4)
b = (0; 3)
3 b = (0; 9)
o
=
^BC
3
= (3; 3)
^
>
X
'
Vay C chia doan t h a n g A B theo t i so k " =
—^
-3b
Nen : z = 2 a - 3 b
= (-3;-3)
=^ B A
= ( 1 ; 1)
X
Toa do cua z = 2 a
CO
BC
-2)
C chia doan t h i n g A B theo ti so k " = ?
b
N e n : y = (1 - 0; - 2 - 3) o
•
= (-2;
Ta t i m k " sao cho CA = k". CB
: a = ( 1 ; - 2) va b = (0; 3)
X
BA
Vay B chia doan t h ^ n g AC theo t i so' k ' =
Toa do ciia x = a + b
Ta
CO :
=2a-3b.
GIAI
•
B chia doan thdng A C theo ti so' k' = ?
Ta t i m k ' sao cho B A = k'. BC
B a i 27. Cho a = (1; - 2) va b = (0; 3).
Tim toa dp ciia cac vector x = a
A chia dog.n thdng BC theo ti so k = ?
3
B a i 29. Cho tam giac A B C vori A = (xi; yi), B = (X2; y2) va C = (X3; ya) trong
mp(Oxy). Tim tpa dp trpng tam G cua tam giac A B C
GIAI
G la t r o n g t a m ciia A B C , ta c6 :
z=(2-0;-4-9)
z=(2;-13)
o
o
ChuTng minh ba diem A, B, C thSng hang.
b)
Tim ti so ma diem A chia doan thSng B C , diem B chia doan thdng
A C va diem C chia doan thang A B .
=
Xn
Vay
, M la diem tiiy y.
- M A + M B + MC
3
Chon M = 0(0; 0), ta c6 : OG
B a i 28. Cho ba diem A = (- 1; 1), B = (1; 3), C = (- 2; 0) trong mp(Oxy)l
a)
MG
=
X,
+
Xo
+
=
- OA + OB +
3
6c
Xn
^
_ Yi + y2 + ys
^«
-
hay
G
x i + X2 + X3 _ y i + yg + y3
3
'
3
-3
GIAI
a)
B a i 30. Cho ba diem A = (4; 6), B = (5; 1), C = (1; - 3) trong mp(Oxy).
ChiJCng minh A, B, C thdng hang
Ta
CO
: A B = (XB
-
XA; y s - yA)
= (2; 2) = 2(
T
+ j )
AC = (xc - XA; y c - yA) = (- 1; - 1) = - (
196
T
+ j )
(1)
(2)
a)
Tinh chu vi cua tam giac A B C .
»
b)
Tim tpa dp tam dvCdng tron ngoai tiep tam giac A B C va ban kinh
dxfdng tron do.
197
a
a ii i3 3 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o b a d i e m A ( - 2; - 1), B ( 0 ; 4), C ( 2 ; 2).
GIAI
T i m d i e m D sao cho A B C D la h i n h b i n h h a n h .
a)
2p - AB + EC
C h u v i c i i a tarn g i a c A B C :
Ma
AB = ^ „
Vay
b)
- x^f +
(YB
-
Y A ) '
BC = V ( x c - x „ f
+
(yc-YB)'
CA =
+
(YA
^(XA - X ( , f
-yc)'
+
OA
# HUcfng
= ^ l ' + (-5)'
= ^f26
= x/(-4f + ( - 4 f
=
+
92
= 4^2
ddn
•
ABCD la hinh binh hanh o
•
Goi (x; y) la toa do ciia D, tinh toa r j ciia AD va BC roi cho
=
AD = BC
2p = N/26 + 4N/2 + 3N/10
GIAI
T a r n I ( x ; y ) c i i a dUcfng t r o n n g o a i t i e p tarn g i a c A B C
Ta
CO :
(4-xf
lA^ = I B 2
<=>
<
4
IA2 = ic^
-
X
- 5Y + 13 = 0
x =
X
+ 3y - 7 = 0
5
^ = 2
X
+ (6-yf
Ban kinh R = lA
o
= (5-xf
(6-yf
Goi D(x; y), ta c6 :
+(l-yf
= (1-xf
+(-3-Yf
R = J| 4 +
•
ABCD la hinh binh hanh nen AD = BC
D a p so :
+ fe - 5 1 <=> R =
I
2J
-s/Tso
2
x +2 = 2
X
y + 1 = -2
y = -3
• HUc/ng
A, B, M thang hang o
AB va A M cung phi/cfng.
GIAI
•
•
M G Oy nen M(0; y)
DiTcfng thang (AB) qua M o M, A, B thSng hang
o
AB va AM cung phuorng, ma AB = (6; - 3) va AM = (4; y - 1) nen
4
y - 1
6
-3
c=> Y = - 1
D a p so :
M(0; - 1)
P ( 3 ; 4), Q ( - 1; - 3) t h a n g h a n g .
198
f5
D a p so :
C ( - 5 ; 5) ,
D ( - 3 ; 0).
ddn
•
Tim toa do AB va DC roi so sanh hai vector nay.
•
Tam I ciia hinh binh hanh ABCD la trung diem ciia AC (hoac ciia
BD)
'
B a i 3 5 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o A ( - 2; 4), B ( - 4; 3), C ( 2 ; 1), D ( l ; 3)
a)
A, B , C C O t h a n g h a n g k h o n g ? T a i sao ?
b)
Chii'ng m i n h A B C D la mpt h i n h thang c a n , day B C
• HUdng
ddn
Giai giong bai 28
,
D a p so : I
B a i 3 2 . T r o n g m p ( O x y ) , t i m d i e m N t r e n t r u e h o a n h s a o c h o b a d i e m N,
* HUdng
B(-3;7)
h a n h nay.
dan
•
,
C h i i ' n g m i n h A B C D l a h i n h b i n h h a n h v a t i m t o a dp tarn h i n h b i n h
T i m d i e m M t r e n t r u e t u n g s a o c h o difcfng t h S n g ( A B ) d i q u a A .
M (0; y) e Oy
0
D(0; ~ 3)
A(-l;2)
•
=
B a i 3 4 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o bo'n d i e m :
B a i 3 1 . T r o n g m a t p h d n g ( O x y ) , c h o h a i d i e m : A ( - 4; 1), B ( 2 ; - 2),
* HU&ng
AD = (x + 2; y + 1)
BC = ( 2 ; - 2 )
—
2
2
*
AD = BC
N -, 0
l7
ddn
a)
Xet phirong cua AB va BC ?
b)
Churng minh AD // BC va AB = DC, AD ^ BC.
199
GlAl
B a i 3 7 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o t a m g i a c A B C : A(0, 6), B ( - 2; 2), C ( 4 ; 4)
a)
Chiifng m i n h A B C l a t a m g i a c v u o n g c a n .
b)
T i n h d i ? n tich tam giac A B C .
'i
• Hitdng dan
a) Tinh AB, BC, AC ta dugc ket qua.
b) Diing cong thufc tinh dien tich tam giac vuong.
GIAI
-4
-2
AB = 74 + 16 = 275
O
a) Ta CO :
a) Ta
-
AB = (- 2; - 1), BC = (6; - 2)
-1
nen AB va BC khong cung phuong
6
-2
CO
BC = ^36 + 4 = 2V1O
AB = AC
BC^ = AB^ + AC^
A, B, C khong th^ng hang (i)
b) ABCD ?
*
AD = (3; - 1) va B"C = (6; - 2)
3 - 1
~*
~*
Ta thay - = —- nen AD va BC cung phuang (ii)
-
T i r ( i ) v a ( i i ) ^ A D / / B C (1).
Ngoai ra, ta c6 :
=> ABC la tam giac vuong can tai A.
b) SAABC = -^AB.AC = - X 275.2V5 = 10 (dvdt).
Bai 38. Trong mp(Oxy), cho tam giac ABC, biet A(- 1; 5), B(- 3; 1) va
C(l; 4). Chiang minh ABC la tam giac vuong.
Tinh chu vi ciia tam giac ABC ?
AD = VlO , BC = 2 >/i0 , AB = VS , DC = Vs
• Hiidng
AB = DC va AD ^ BC (2)
AC = Vl6~+~4 = 2>/5
^ {.;;(}
dan
Tinh A B , AC, BC roi diing dinh l i Pitago dao.
Tir (1) va (2) ==> ABCD la hinh thang can c6 ddy BC, AD.
"''-^
Dap so': Tam giac A B C vuong tai A va c6 chu vi 2p = 3 N/S + 5
B a i 36. Trong mp(Oxy), chb ba diem A(- 2, - 5), B(2; 3), C(0; 4)
a) Chufng minh A, B, C khong 6 tren cung mpt dxicing thSng.
b) Tim diem D tren true hoanh Ox sac cho ABCD la hinh thang c6
CD va AB.
Bai 39. Trong mp(Oxy), cho A(- 2; 1), B(6; 0)
a) Tim diem M tren true tung sao cho tam giac AMB vuong tai M.
b) Chon M (cau a) c6 tung dp difotng.
ABCD CO phai la hinh thang vuong khong ?
• HUotng ddn
a) Giai giong cau a bai 32.
b) G o i D { x ; 0 ) e O x
Tim diem C sao cho AMBC la hinh chu" nhgit.
* Hiidng
JBT ^ «n6ri>J ^fi^H an fed) r") j-^^.j^ ,,,,
a) M(0; y) G Oy.
Dap so : D ( - 2; 0) va ABCD la hinh thang vuong tai B y^ C.
200
S^J;
'
Tinh A M ^ B M ^ A B ^
Diing dinh l i Pitago.
ABCD la hinh thang day AB va CD o AB va DC cung phuang.
Tinh A C ^ BC^ AB^ r6i so sdnh AC^ vdi AB^ + BC^.
\
ddn
b) Vi A M B = 90° nen A M B C la hinh chuT nhat
o
A M B C la hinh binh hanh o
M A = B"C
201
GIAI
GIAI
a)
«
M e Oy nen M(0; y), ta c6 :
AM^
•
65
A M ^ + B M ^ = AB^
<=>y^-y-12 = 0
<=> 2y2 - 2y + 41 = 65
<:i>y = 4 V y
= -3
(-2;-3)
ma
= (xc
-6;yc)
o
nen
MA
=
Xc
-
yc
=
6 = - 2
-3
4
= (3; 4)
OC
= (xc;yc)
nen <^
yc
•
Tinh M N . Q P
.
T i n h M N ^ N P ^ MP^ ^
=
yc
= 4
-4
-1 O
3
•
Chufng m i n h A B va DC bang nhau.
.
T i n h A B ^ B C ^ AC^ r o i dung d i n h l i Pitago dao.
^ M N P Q la h i n h b i n h h a n h .
r> M N 1 N P va M N = N P
a)
Tim giao diem ciia B C vofi phan giac trong cua goc A .
b)
Tim toa dp tam diiotng tron npi tiep tam giac A B C .
J * Hiicfng dan
o
B a i 41. Trong mp(Oxy), cho A ( - 4; 3), B ( - 1; 7). Co tim dtfdc diem C de
OABC la hinh vuong khong ? Giai thich ? Neu c6, hay cho biet toa
dp ciia C ? (O la goc toa dp)
Suf dung cong thuTc phan giac
DB
AB
DC
AC
D B = k.DC
Vi DB
= k
(k =
AB
AC
> 0)
va DC ngucfc hifdng nen DB = - k. DC
(D chia doan BC theo t i so - k )
b)
• Hxidng dan
Tiep tuc giong cau a doi v d i t a m giac A B D .
g
GIAI
T i n h OA, OB, A B r o i chufng m i n h t a m giac OAB vuong can t a i A
nen t 6 n t a i C sao cho OABC la h i n h vuong.
= OC ta se t i m diTofc toa do C.
=>
B a i 43. Trong mp(Oxy), cho tam giac A B C : A ( l ; 6), B(4; 0), C(9; 10).
a)
• Hiidng dan
TCr A B
3
Xc
-3
Chufng minh A B C D la hinh chff nh^t.
202
AB
OC
* HUdng ddn
BC
B a i 40. Trong mp(Oxy), cho bon diem A ( - 3; 0), B ( - 6; 2), C ( - 2; 8), D ( l ; 6).
•
B,
Chu-ng minh MNPQ la hinh vuong.
Dap so : C(4; - 3)
•
A
B a i 42. Trong mp(Oxy), cho bon diem M ( l ; 2), N(- 3; 5)* P(0; 9), Q(4; 6).
A M B C la h i n h b i n h h a n h
BC
T a m giac OAB vuong can t a i A.
Dap so': C(3; 4)
A M B = 90° nen A M B C la h i n h chiJ n h a t
=
5%/2
Toa do C
Ma
Chon M(0; 4)
MA
=
K h i OABC la h i n h vuong, ta c6 : A B =
Dap s6': M(0; 4) V M(0; ~ 3)
ci.
AB
VSO
Vay t o n t a i d i e m C de OABC la h i n h vuong.
T a m giac A M B vuong t a i M
b)
=
[OA^ + AB^ = OB^
BM'^ = 3 6 + y'^
o
: OA = 5, A B =: 5, OB
CO
OA
= 4 + ( y - l f
AB^ = 64 + 1 =
Ta
a)
Ta
CO
:
DB
_
AB
DC
"
AC
vcfi
{
A B = 79 + 36
= 3^/5 *
AC" = 764 + 16
=
4x/5
203
Vaiy
DB
DC
DB
3
DB =
4
va
B a i 4 5 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o A ( - 5; 0), B ( - 1; 3), C ( 2 ; 7), D ( - 2; 4)
-DC
4
Chiyng m i n h A B C D la h i n h thoi. T i n h c h u v i v a d i ^ n tich ciia A B C D .
D C l a h a i vectd ngugc h i i d n g n e n D B
=
• Hudng
- - D C
3
(D c h i a d o a n E C theo ti so = - - ), do do :
4
.
Tinh AB
.
T i n h A B va B C
va
DC
^
=>
AB
=> A B C D l a h i n h b i n h h a n h .
BC
C h u vi ( A B C D ) = 4 A B
43
Xn
d&n
=
1
D i e n tich ( A B C D ) = - A C . B D
:
D a p s o ' : A B C D l a h i n h thoi c6 do d a i m 6 i c a n h = 5 v a d i e n t i c h = 7 (dvdt)
30
YD
=
1 .
D a p so : D
r43
7
^
B a i 4 6 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o t a m g i a c A B C vdri A ( - 3; 0), B ( 2 ; 4) v a C ( l ; 5).
Chiang m i n h tam giac A B C c a n tai A. T i n h d i ^ n tich tam, giac A B C .
30
7 '
* Hudng
7;
b)
Ve p h a n giac trong c u a B , p h a n giac ii^y c ^ ^ D
=>
I l a t a r n dacfng t r o n noi t i e p t a m g i a c A B C .
T a CO :
lA
BA
ID
BD
BA
=
BD
=
-
tai I
dan
A
T i n h v a so s a n h A B v a A C .
T i m toa do t r u n g d i e m H ciia B C , t a c6 A H 1 B C n e n
SMBC=^AH.BC
3V5
v6i
D a p so : A B = A C = 4^
7
Vay
Ma
—
ID
lA
=
va
5
o
lA = - ID
5
I D ngMc
B a i 4 7 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o h a i d i e m A(4; 1) v a B ( - 2; 5). T i m d i e m M t r e n
-*
nen I A
hudng
=
t r u e Ox s a o c h o t a m g i a c M A B c a n t a i M . T r o n g trUoTng hcfp
7
" 7 ID
o
=
=
-
4
5
{||.
Do do
nay
chuTng m i n h t a m g i a c M A B v u o n g c a n .
* Hudng
XT
SAABC = - (dvdt)
2
dan
•
M(x;
0)
•
T i n h M A ^ v a M B ^ roi cho M A = M B
D a p so : M ( -
1; 0)
;yD
yi
=
=
1
S a u k h i t i m dirac M , t i n h MA^, M B ^ v a A B ^ r o i d u n g d i n h l i P i t a g o .
5
+
B a i 4 8 . T r o n g m p ( O x y ) , c h o h a i d i e m A ( - 2; 3) v a B ( 3 ; 1). G o i (m; n) l a t o a
D a p so : 1(4; 5)
dp d i e m M .
B a i 4 4 . T r o n g m p ( O x y ) , t i m t o a dp t a m difofng t r o n n p i t i e p t a m g i a c A B C
Chiifng m i n h d i e u k i ? n c a n v a d i i de M of t r e n du'otng t r u n g t r i / c c i i a
d o a n t h a n g A B l a : 10m - 4 n + 3 = 0
b i e t A ( - 4; 1), B ( 2 ; - 2), C ( - 8; - 7)
* Hudng
• Hudng
dan
M cf t r e n du'dng t r u n g t r i / c ciia d o a n t h i n g A B
G i a i g i o n g b a i 40.
D a p s o ' : I ( - 3; 204
2)
dan
o
M A = M B v d i M A ^ =. ( m +
if
+
va MB^ =
+ (n -
1)^
205
GIAI
B a i 49. Trong mp(Oxy), cho diem M(2; 2). DrfcJng thiing (d) qua M va cAt tia
T a m giac A M N vuong t a i A <=> A M ^ + A N ^ = M N ^
Ox va tia Oy Ian Ividt tai A va B .
Xac dinh vi tri ciia (d) sao cho khoang each tiJf 0(0; 0) den (d) dai
nhat. Trong trxfdng hdp nay, tim tga dp ciia A va B ?
AM^
Taco :
A N ^ = (a - 3 f
MN^
Vay(*)
* IlUdng dan
Ve O H 1 (d), H e (d), chufng m i n h 0I^^< h^ng so.
= 16 + 4 =
sf
20
<=> (a + 1)^ + (b - 3)^ + (a - 3)^ + (b - 5)^ = 20
2a^ + 2b^ - 4a - 16b + 24 = 0
o
a^ + b'^ - 2a - 8b + 12 = 0 (dpcm).
B a i 51. Trong mp(Oxy), cho bon diem A ( - 2; 5), B(6; - 1), C ( - 1; - 2), D(5; 6).
Chu"ng minh rfing tx? giac A B C D npi tiep difofng tron c6 tam la
trung diem A B . A B C D la hinh gi ?
•
Ve O H 1 (d), H e (d)
O H = k h o a n g each ti^ 0(0; 0) den (d)
•
H = M , luc do O M 1 (d).
Vay k h o a n g each tCr 0(0; 0) den (d) dai n h a t
C a c h 1 : Chufng m i n h tam giac ABC vuong tai C va tam giac A D B
vuong tai D
(b^ng each t i n h A C ^ B C ^ A B ^
Ta CO O H < O M = 2 ^2 (hang so)
o
+ (b -
-3f
• HUdng ddn
GIAI
Vay niax(OH) = 2 ^2
+ (b
«
K h i O H dai n h a t t h i t a n i giac OAB vuong can t a i O n e n :
OA = OB = V2 .OM
= (a + i f
(*)
o
roi dung d i n h If Pitago dao)
! '
C a c h 2: T i m toa do t r u n g d i e m I ciia A B roi t i n h I A, I B , I C , I D .
Dap so : A B C D la hinh ehuT n h a t
(d) 1 O M .
K h i (d) 1 O M t h i t a m giac OAB vuong can t a i 0(0; 0)
B a i 52. Trong mp(Oxy), cho bon diem A(4; - 1), B ( - 2; 1), C(4; - 5), D(2; - 7).
(Vi O M vira la dtfdng cao vifa la duorng phan giac ve tii 0 ( 0 ; 0) ciia
a)
Tim diem I d tren true tung va each deu hai diem A va B.
t a m giac OAB).
b)
VoTi diem I tim dvtdc of cau a, chiJng minh rSng I cung each deu C
va D. Ket luan gi ve txi" giac A B D C ?
Vay OA = OB = O M V2
=4
* Hudng
Do do : A(4; 0) va B(0; 4)
a)
ddn
Gpi 1(0; y)
I each deu A va B nen l A = l b
T i n h lA^ va I B ^ theo y roi cho l A ^ = I B ^
Dap so : 1(0; - 3)
!• b)
B a i 50. Trong mp(Oxy), cho ba diem A(a; b), M(- 1; 3) va N(3; 5).
Chtfng minh rfing dieu k i ^ n can va dxi de tam giac AMN vuong tai
K h i CO toa do I , t i n h IC va I D ta c6 ket qua
So sanh bon doan l A , I B , I C , I D .
ArtS;:; f
Tu" giac A B D C ngi tiep ducfng t r o n t a m I , ban k i n h R = 2^5
A la : a^ + b^ - 2a - 8b + 12 = 0
• Hudng
T a m giac A M N vuong t a i A o
206
B a i 53. Trong mp(Oxy), cho ba diem A ( - 4; 6), B ( - 2; - 1), C(3; 4).
dan
A M ^ + AN'-^ = M N ^
Tim diem M tren true hoanh sao cho | MA + MB + MC I ngfin nhfi't.
207
• HUdng
dan
Sii'dung cong thufc
MA + MB + MC = 3 M G
(G la t r o n g tarn t a m
Chuyen de 4
T i s6
giac ABC)
K i e n thi?c c«r ban
GIAI
•
Ta CO M A + M B + M C = 3 M G vdi G la t r o n g t a m t a m giac ABC
3
G
=
I)
Ti so li/dng giac cua goc a e [0°; 180°]
1)
Mcf d a u
G ( - 1; 3)
+ yfi + yc
LCrONG GIfiC
T a m giac A B C vuong t a i A, t a c6 :
^ 3
B
Vay d =
I
M A + M B + MC
I =3I
MG
I=
•
3MG
•
2)
sinB =
tgB =
AC
BC
AC
AB
•
cosB =
•
cotgC =
AB
BC
AC
AB
T i so' Irfgfng g i a c c t i a m p t goc
T r o n g he true toa do Oxy, ve niira dirdng t r 6 n don \n
kinh
R = 1), nufa ducrng t r o n nay cdt true x'Ox t a i A va A', c^t t i a Oy t a i
C v d i A ' ( - 1; 0), A ( l ; 0), C(0; 1)
•
d ngan n h a t o M G ngSn n h a t ci> M G 1 Ox.
Luc do M ( - 1; 0) va min(d) = 3 M G = 9
•
Cach khac
Goi M(x; 0), t i m toa do ciia M A , M B , M C
vectcf
=
MA
= M A + M B + MC
+ (x + i f
> 9
o x
r o i suy ra toa do cu;i
u| = ^ ( - 3 - 3 x f
+ 81
hay
a)
= - l
Dinh nghia
T r e n nufa difdng t r o n don v i (.ban k i n h R = 1) lay d i e m M ( x ; y).
Dat a = A O M
B a i 54.
T r o n g m p ( O x y ) , c h o b a d i e m A ( - 4; 2), B ( - 7; 1), C ( - 1; 0).
T i m d i e m M t r e n t r u e t u n g sao c h o vectof
C O dQ d a i nhft n h a t .
* Hitdng
v
=
MA
+ MB +
•
MC
•
D a p so : M(0; 1) va m i n | v | = 12
Tung dp y eiia M goi la sin ciia goc a, k i hieu sina va t a e6 sina = .y.
H o a n h do x cua M goi la cosin cua goc a, k i hieu cosa va t a c6
cosa = X .
d&n
G i a i giong bai 53.
•
•
, y
y
T i so — (x 9t 0) goi la t a n g ciia goc a, k i hieu tga va ta c6 tga = — •
X
•
X
T i so' — (y # 0) goi la cotang ciia goc a, k i hieu cotga va ta cd
y
"
.
•
toga =
208
(0*^ < a < 180°), t a eo :
-.
y
209
b)
T i so Ivtifng giac ciia mOt s6' g6c cAn nh<3r
Goc
0°
sin
0
60°
90°
1
72
s
1
2
2
V3
V2
1
2
2
2
V
V3
0
tg
45°
2
n
1
cos
30°
3
^/3
cotg
1
73
c)
D a u ciia cac ti so Itfdng giac
•
s i n a > 0 v 6 i m o i goc a
150°
72
1
2
2
1
72
73
2
2
2
-73
- 1
0
3
135"
2
0
V3
1
120°
73
3
- 1
73
3
3)
L i e n h ^ giu^a ti so' lifofng g i a c c i i a h a i goc bik n h a u
a)
dSO" - a) va a Id hai goc bu
180°
nhau
Dinh li
H a i goc bu nhau c6 sin hhng nhau, con cosin t h i d o i nhau, n g h i a 1^
0
•
sin(180° - a)
sina
•
cos(180° - a) =
-cosa
t g ( l 8 0 ° - a ) = - tga
Do do
c o t g ( l 8 0 ° - a ) = - cotga
- 1
b)
(90 - a) va a la hai goc
pht/inhau
Dinh l i
0
,
H a i goc phu nhau t h i s i n ciia goc nay b k n g cosin cua goc k i a va
ngucfc l a i , nghia la :
-73
sin(90
- a) = cosa
cos(90° - a) = sina
e [0°; 180°]
Do do
t g ( 9 0 ° - d ) = cotga
cotg(90° - a ) = t g a
loan
V d i 0 < a < 90° ta c6 0 < cosa < 1
V d i 90° < a < 180° ta c6 - 1 < cosa < 0
•
t g a va cotga (neu khac 0) deu cung dau vdi cosa.
II) Cac he thi/c glQa cac ti so lUting glac
1)
Cac
thiifc cot b a n
Dinh l i : V d i m o i goc a, t a deu c6 :
a)
.
sina
N e u cosa 5^ 0 t n i t g a =
cosa
b)
N e u s i n a * 0 t h i cotga = s—
ina
c)
sin^a + cos^a = 1
-.-r^'
2)
C O S cx
Cac
thufc k h a c
B a i 55. Biet cosa = - , tinh P = Ssin^a + 4cosV
2
• HUcfng dan
•
B i e t cosa, dung he thiJc : cos^a + sin^a = 1 de c6 sina.
•
B i e t sina, v i n diing he thuTc do de biet cosa.
GIAI
Ta CO : cos^a + sin^a = 1 ( d i n h l i )
1
2
1
cos a - — => cos a = — n e n
2
4
1
. 2
1
.
2
,
1
— + sin a = 1 o sin a = 1
=
4
4
3
Do do : P = 3sin^a + 4cos^a - 3.
Mk
:
3
—
4
+ 4.
1
13
4
Dinh l i :
a)
b)
210
N e u cosa ^ 0, ta c6 : 1 + tg^a =
—
cos a
1
N e u s i n a ?^ 0, t a c6 : 1 + cotg a =
sin^ a
211
Jai 57. Chiang minh h^ng d^ng thu"c : (sinx + cosx)^ = 1 + 2sinx.cosx
B a i 56.
a)
HUitng dan
Cho goc nhon P va sinP = — . Tinh cosp va tgP ?
4
b)
Cho goc a va cosa = - — . Tinh sina, tga va cotga.
3
c)
Cho tgx = 2\l2 . T i n h sinx v a cosx
M a sinP = — n e n
4
+ cos% = 1 c=> cos^p = 1 - — = — (i)
^
16
•
(dinh l i ) = ^
V15
1
8
,9
9
(dpcm)
(sinx + cosx)^ = 1 + 2sinx.cosx.
Vl5
B a i 58. Chu'ng minh hSng d^ng thu^c : (sinx - cosx)^ = 1 - 2sinx.cosx
Tuong tir bai 57
=
^yl5
1\
f
3
GIAI
2
+ sin^a = 1
nia sina > 0 nen sina =
CO
tga =
sina
2V2
2
Ta CO : (sinx - cosx) = (sinx)
2V2
2
+ (cosx) - 2sinx.cosx
- sin^ x + cos^ X - 2blxix.cosx
=
1.
- 2sinx.cosx
cosa
3
f 1^
(dpcm)
B a i 59. Chufng minh h&ng dSng thii^c : sin^x + cos^x = 1 - 2sin^x.cos^x
• 'lUc/ng dan
T i n h cotga
T a CO tgx = 2J2
f M . 2V2
. 3,
ung hai cong thiJc :
cos^ x
sin
X
cos X
Ta CO —V-
COS^ X
3
1
•
A p dung cong thufc : a^ + b^ = (a + b)^ - 2ab
2V2
GIAI
> 0 n e n sinx > 0 va cosx > 0
1
A p dung cong thuTc a^ + b^ = (a + b)^ - 2ab, t a c6 :
= l + tg"x
sin'^x + cos'^x = (sin^ x + cos^ x j
= tgx
= 1 + tg\ 1 + (2 V 2 )^ = 9 o
cos^x = -
(i)
9
V i t g x > 0 n e n cosx > 0, do d6 tCr (i) t a c6 cosx = - .
o
Ta CO 7-^— = t g x o sinx = cosx.tgx = - x 2\f2
cosx
3
212
+ 2sinx.cosx
T i n h tga
cosa
sina
c)
2
* HUcfng ddn
Tu cos^a + sin^a = 1 ( d i n h l i ) , t a c6 :
Ta
•
2
Vay
16
T i n h tgP
Ta c6 : tgp = ^
cosp
b)
s i n X + cos x = 1
1
V i p Ik goc n h p n n e n cosP > 0, do d6 til (i) t a c6 : cosp =
•
•
± 2ab
Ta CO (sinx + cosx)^ = sin^ x + cos^ x + 2sinx.cosx
T i n h cosP
Ta CO : cos^p + sin^p = 1 ( d i n h l i )
1
Sir dung (a ± b)^ = a^ +
GIAI
GIAI
a)
•
=
2V2
3
t
Vay
- 2 sin^x.cos^x
1^
- 2 sin^x.cos^x
1
- 2 sin^x.cos\
sin'^x + cos''x = 1 - 2 sin^x.cos^x
B a i 60. Chu'ng minh hdng dSng thtfc :
sinx.cosxd + tgx)(l + cotgx) = 1 + 2sinx.cosx
213
' a i 63. DoTn g i a n b i e u thiiTc : C = s i n a ^ l + t g ^ v d i 9 0 ° < a < 1 8 0 ° .
• Hitdng d&n
•
HUdng d&n
Khai trien (1 + tgx)(l + cotgx) roi sau do tinh va riit gon ve tra
, ,
sin X ,
,
cos X ,
(dung cong thUc tgx =
va cotgx =
)
cos X
sm X
GIAI
1 + sinx
cosx
Ta CO : (1 + tgxXl + cotgx) =
cos x
1 + cosx
sinx )
+
sui X
+
(
Do do : sinx.cosxd + tgx)(l + cotgx) = sinx.cosx 2 +
Siir dung cong thiJc 1 + tg^a =
.
VA^ =
•
90" < a < 180°
— ^
cos a
IAI
cosa < 0
GIAI
sin X cos x
.
sinx
cosx
cosx sinx
= 1+
+ 1
+
cos
X
sin
X
sin X
cos X
cos^ X + sin^ X
= 2 +
=2+
sinx.cosx
sin X. cosx
= 1+
-
1
sin x. cos
X
•
Ta CO C = sina v/l + tg^a - sma.
si
•
Vi 90° < a < 180° nen cosa < 0
.
„
Vay C =
sina
-cosa
cos^ a
sina
cosa
=> | cosa I = -cosa
= - tga
Bai 64. Tinh : 008^12" + cos^TS'* + cos^l° + c o s W
• HUdng
ddn
Su dung dinh h've ti so' lucfng giac ciia hai g6c phu nhau.
= 2sinx.cosx + 1 (dpcni)
Cong thiJc cos^a + sin"a = 1
Bai 61. Dan gian bleu thuTc : A = cosy + siny.tgy
GIAI
•¥ HU&ng ddn
Vi 12° + 78° = 90°, nghia la 12° va 78° la hai goc phu nhau.
^
, •
. ,
sin y ,
. 2
Dung hai cong thuc tgy =
va cos y + sm y = 1
cosy
GIAI
A = cosy + siny.tgy = cosy + siny.
= cosy +
* HUdng
cos^78° •= sin2l2°
cos^l2° + cos-78° = cos-12° + sinh2° = 1
siny
cosy
Tuong tu : 1° va 89° la hai goc phu nhau nen cos98° = sinl°
sin"' y
cos" y + sin" y
1
cosy
cosy
cosy
Bai 62. Dotn gian bieu thtfc : B =
Do do : cos78° = sinl2°
+ cosb.^1 - cosb
dan
cos^l° + cos^89° = cos^l° + sin^l° = 1
Tom lai cosh2° + cos^78° + cos^l° + cos'^89° = 2
Bai 65. Tinh : T = sin^3» + sin^l5° + sin^TS" + sin's?"
* HUdng
Tirang t\l bai 64
S\i dung cong ihufc \/a.v^ = \/ab (a, b > 0) va chii y 1 - cos% = sin"!
GIAI
B = x/l + cosb.^l - cosb = 7(1 + cosb).(l - cosb)
= sjl - cos" b = \/sin^ b = ! sinb I
Vi sinb > 0 nen j sinb! = sinb, do do : B = sinb
214
dan
Ta CO T = (sin^3° + sin^87°) + (sin^l5° + sin^75°)
,
/
GIAI
.
Ta CO sin^3° + sin^87° = sin^s" + cos^3° = 1
•
Tuong tiT sin"15° + sin-75° = sin^l5° + cos^l5° = 1
Vay T = sin^3° + sin^l5° + sin^75° + sin^87° = 2