Vai trò của nhân viên công tác xã hội trong hỗ trợ học sinh bị bạo lực học đường ( nghiên cứu trường hợp tại thị xã phúc yên – tỉnh vĩnh phúc)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
===========

TRƢƠNG THỊ HIỀN

VAI TRÒ CỦA NHÂN VIÊN CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG HỖ TRỢ
HỌC SINH BỊ BẠO LỰC HỌC ĐƢỜNG
(Nghiên cứu trƣờng hợp tại thị xã Phúc Yên – tỉnh Vĩnh Phúc)

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

Hà Nội năm 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
===========

TRƢƠNG THỊ HIỀN

VAI TRÒ CỦA NHÂN VIÊN CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG HỖ TRỢ
HỌC SINH BỊ BẠO LỰC HỌC ĐƢỜNG
( Nghiên cứu trƣờng hợp tại thị xã Phúc Yên - tỉnh Vĩnh Phúc)
Chuyên ngành: Công tác xã hội
Mã số: 60 90 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
TS. Mai Thị Kim Thanh

Hà Nội năm 2014


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ của mình, bên cạnh sự nỗ lực, cố
gắng của bản thân, còn có sự hƣớng dẫn nhiệt tình của giáo viên hƣớng dẫn,
các thầy cô giáo, cũng nhƣ sự động viên, ủng hộ của gia đình và bạn bè trong
suốt thời gian học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ.
Xin bày tỏ lòng biết ơn đến TS Mai Thị Kim Thanh - ngƣời đã hết lòng
giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn này. Xin gửi
lời tri ân của tôi đối với những điều mà thầy đã dành cho tôi.
Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quý thầy, cô trong
Khoa Xã hội học – Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn ĐHQGHN đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu, cũng nhƣ tạo mọi
điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn.
Xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, những ngƣời đã không ngừng
động viên, hỗ trợ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt thời gian học
tập và thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các anh chị và các bạn đồng
nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ.
Hà Nội, ngày tháng 7 năm 2014
Học viên

Trƣơng Thị Hiền


LỜI CAM ĐOAN
Tên tôi là Trƣơng Thị Hiền, học viên lớp Cao học Công tác xã hội,
chuyên ngành Công tác xã hội, khoá 2011 - 2013. Tôi xin cam đoan, đây là

công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong
Luận văn là trung thực và chƣa từng công bố trong bất kỳ công trình khoa học
nào.
Học viên

Trƣơng Thị Hiền


MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU .................................................................................. 6
1.1. LÝ DO LỰA CHON ĐỂ TÀI ................................................................... 6
2.1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................................. 7
2.1.1. Nghiên cứu bạo lực học đường trên thế giới ........................................ 7
2.1.2. Nghiên cứu bạo lực học đường ở Việt Nam ........................................ 10
3.1. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨUERROR!

BOOKMARK

NOT

DEFINED.

3.1.1. Ý nghĩa lý luận ...................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Ý nghĩa thực tiễn ................................... Error! Bookmark not defined.
4.1. ĐỐI TƢỢNG, KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨUERROR! BOOKMARK

NOT

DEFINED.

5.1. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
6. 1. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU ...ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
6.1.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................... Error! Bookmark not defined.
6.1.2. Giả thuyết nghiên cứu ........................... Error! Bookmark not defined.
7.1. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨUERROR! BOOKMARK

NOT

DEFINED.

7.1.1. Mục đích nghiên cứu ............................. Error! Bookmark not defined.
7.1.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................. Error! Bookmark not defined.
8.1. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
8.1.1. Phương pháp phân tích tài liệu............. Error! Bookmark not defined.
8.1.2. Phương pháp trưng cầu ý kiến .............. Error! Bookmark not defined.
8.1.3. Phương pháp phỏng vấn sâu................. Error! Bookmark not defined.
PHẦN II: NỘI DUNG CHÍNHERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

1


CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ
NGHIÊN CỨU .......................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
1. 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG ........... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
1.1.1. Các khái niệm công cụ ......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1.1. Khái niệm về vai trò ......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1.2. Khái niệm bạo lực ............................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1.3. Khái niệm bạo lực học đường .......... Error! Bookmark not defined.
1.1.1.4. Nhân viên công tác xã hội ................ Error! Bookmark not defined.

1.1.2. Các lý thuyết liên quan......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.1. Thuyết vai trò ................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.2. Thuyết hệ thống - sinh thái ............... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.3. Thuyế t nhu cầ u ................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.2.4. Lý thuyết xung đột xã hội ................. Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Một số đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Trung học cơ sở và Trung
học phổ thông ................................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.3.1. Đặc điểm giải phẫu sinh lý .............. Error! Bookmark not defined.
1.1.3.2. Một số đặc điểm tâm lý .................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3.3. Đặc điểm về tình cảm ....................... Error! Bookmark not defined.
1.1.4. Cơ sở pháp lý của công tác phòng chống bạo lực học đường tại Việt
Nam ................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN....................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
1.2.1. Những nỗ lực trong việc hỗ trợ học sinh bị bạo lực học đường trong
trường phổ thông hiện nay ............................ Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu....... Error! Bookmark not defined.
1.2.2.1. Vài nét về điều kiện kinh tế xã hội tại thị xã Phúc Yên - tỉnh Vĩnh Phúc
....................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2.2. Một vài nét về các trường phổ thông thông trên địa bàn nghiên cứu
....................................................................... Error! Bookmark not defined.
2


CHƢƠNG 2. NHÂN VIÊN CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG VIỆC HỖ
TRỢ HỌC SINH BỊ BẠO LỰC HỌC ĐƢỜNGERROR!

BOOKMARK

NOT DEFINED.
2.1. THỰC TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƢỜNG TẠI CÁC TRƢỜNG PHỔ

THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨUERROR!

BOOKMARK

NOT

DEFINED.

2.1.1. Nhận thức của học sinh về khái niệm bạo lực học đường ...... Error!
Bookmark not defined.
2.1.2. Thực trạng bạo lực học đường trên địa bàn thị xã Phúc Yên- tỉnh
Vĩnh Phúc ....................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Nguyên nhân bạo lực học đường ........ Error! Bookmark not defined.
2.1.5. Các giải pháp hạn chế hạn chế bạo lực học đường đã được thực hiện
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. NHÂN VIÊN CTXH TRONG HOẠT ĐỘNG HỖ TRỢ HỌC SINH BỊ
BẠO LỰC HỌC ĐƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚC YÊN- TỈNH
VĨNH PHÚC .......................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
2.2.1. Nhận thức của nhân viên Công tác xã hội về vai trò trong hỗ trợ học
sinh bị bạo lực học đường ............................. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Các hoạt động hỗ trợ của nhân viên công tác xã hội tại các trường
phổ thông trên địa bàn thị xã Phúc Yên – tỉnh Vĩnh PhúcError! Bookmark
not defined.
2.2.2.1. Các hoạt động phòng ngừa .............. Error! Bookmark not defined.
2.2.2.2. Hoạt động hỗ trợ học sinh bị bạo lực học đường của nhân viên Công
tác xã hội ....................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2.3. Các nhân tố tác động đến hoạt động hỗ trợ của nhân viên Công tác xã
hội .................................................................. Error! Bookmark not defined.

3

2.2.3. Nâng cao vai trò của nhân viên công tác xã hội trong hoạt động hỗ
trợ học sinh bị bạo lực học đường................. Error! Bookmark not defined.
PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..... ERROR! BOOKMARK

NOT DEFINED.
KẾT LUẬN ............................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
KHUYẾN NGHỊ ....................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................... 11

4


DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
CTXH

Công tác xã hội

CHXHCN

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

ĐH KHXH & NV

Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

ĐHQGHN

Đại học Quốc gia Hà Nội

GD & ĐT

Giáo dục và đào tạo

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

PCBLHĐ

Phòng chống bạo lực học đƣờng

5


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Giới tính và độ tuổi của học sinh đƣợc khảo sát ............................ 18
Bảng 1.2. Giới tính, trình độ học vấn và độ tuổi của nhân viên CTXH đƣợc
khảo sát ............................................................................................................ 19
Bảng 2.1. Nhận thức của học sinh về khái niệm bạo lực giữa các học sinh ... 50
Bảng 2.2. Tỷ lệ học sinh chứng kiến bạo lực học đƣờng................................ 53

Bảng 2.3. Các hình thức hỗ trợ cho học sinh bị bạo lực học đƣờng ............... 80
Bảng 2.4. Thời gian làm công tác kiêm nhiệm của nhân viên CTXH ........... 89
Bảng 2.5. Giải pháp nâng cao vai trò của nhân viên CTXH trong hỗ trợ học
sinh bị bạo lực học đƣờng ............................................................................... 92

DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Tháp nhu cầu của Maslow ................................................................. 30

DANH MỤC BIỂU
Biểu 1. Hành động của học sinh khi chứng kiến bạo lực học đƣờng ............. 54
Biểu 2. Các hoạt động phòng ngừa bạo lực học đƣờng ................................. 73
Biểu 3. Đánh giá của nhân viên CTXH về hình thức hỗ trợ HS bị bạo lực học
đƣờng............................................................................................................... 87

6


PHẦN I
MỞ ĐẦU
1.1. Lý do lựa chọn đề tài
Trong những năm gần đây, tình trạng bạo lực trong học đƣờng đang
diễn ra mạnh mẽ và có chiều hƣớng gia tăng cả về số lƣợng, hình thức, tính
chất. Theo thống kê trên thế giới, mỗi năm có 6 triệu em trai và 4 triệu em gái
có liên quan trực tiếp đến bạo lực học đƣờng. Trên thực tế, con số này đang
ngày càng tăng lên và bạo hành trƣờng học đang dần trở thành vấn đề chung
của giáo dục quốc tế.
Ở Việt Nam theo số liệu đƣợc đƣa ra tại "Hội thảo giải pháp phòng
ngừa từ xa và ngăn chặn tình trạng học sinh đánh nhau" do Bộ Giáo dục và
Đào tạo tổ chức ngày 28/07/2010 thì trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến
ngày diễn ra hội thảo, các trƣờng trên toàn quốc đã xử lý kỷ luật, khiển trách

gần 900 học sinh, buộc thôi học hơn 730 học sinh và cảnh cáo gần 1.600 học
sinh do tham gia vào các vụ đánh nhau trong và ngoài nhà trƣờng. Riêng năm
học 2009 - 2010 xảy ra 7 vụ việc học sinh đánh nhau dẫn đến chết ngƣời. [35]
Chỉ cần đánh chữ "bạo lực học đƣờng" thì trong 0.32 giây có thể thấy
12.200.000 kết quả. Đó là con số gia tăng ấn tƣợng về vấn nạn bạo lực học
đƣờng trong tình hình hiện nay. Điều đáng nói là hiện tƣợng đánh nhau không
chỉ có ở học sinh THPT mà kể cả những học sinh đang học THCS với tuổi đời
còn rất nhỏ. Đặc biệt còn xuất hiện tình trạng nữ học sinh đánh nhau, đánh hội
đồng, làm nhục bạn rồi tung lên mạng với nhiều thông tin phản hồi tiêu cực từ
phía dƣ luận xã hội.
Bạo lực học đƣờng đƣợc coi là 1 trong 6 vấn nạn của giáo dục Việt
Nam hiện nay. Điều này đã và đang là hồi chuông khẩn thiết cảnh báo sự
xuống cấp của các giá trị đạo đức và văn hóa Việt Nam, ảnh hƣởng nghiêm
trọng tới cả một thế hệ trẻ, ảnh hƣởng đến tƣơng lai của đất nƣớc, dân tộc.
Hành vi bạo lực mang lại nhiều hậu quả cho chính bản thân ngƣời gây ra hành
7


vi bạo lực, ngƣời bị bạo lực, gia đình, nhà trƣờng và toàn xã hội. Chính vì vậy
mà ngành giáo dục cùng các cấp chính quyền nƣớc ta đã có nhiều giải pháp để
ngăn chặn tình trạng bạo lực học đƣờng song kết quả thu đƣợc vẫn chƣa cao,
công tác thực hiện vẫn chƣa triệt để.
Vĩnh Phúc là một tỉnh tiếp giáp thủ đô, là vùng phát triển kinh tế năng
động trong cả nƣớc. Hiện nay trên địa bàn tỉnh nói chung và thị xã Phúc Yên
nói riêng, ngành giáo dục cũng đang đối mặt với vấn đề liên quan đến bạo lực
trong học đƣờng. Do vậy, yêu cầu đặt ra là cần có những biện pháp để phòng
ngừa, ngăn chặn và giải quyết vấn nạn này. Trong đó công tác xã hội học
đƣờng đƣợc xem là một trong những biện pháp can thiệp hữu hiệu, cần đƣợc
đƣa vào trƣờng học và đẩy mạnh thực hiện. Thông qua hoạt động trợ giúp của
nhân viên công tác xã hội học đƣờng sẽ giúp cho các học sinh phòng ngừa, và

ngăn chặn bạo lực trong trƣờng học, tiến tới xây dựng môi trƣờng học tập lành
mạnh, an toàn, thân thiện. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, chƣa có các
nghiên cứu đề cập đến vai trò của các nhân viên CTXH trong hỗ trợ học sinh
bị bạo lực học đƣờng, đặc biệt là trên địa bàn thị xã Phúc Yên- tỉnh Vĩnh
Phúc. Những vấn đề trên đã gợi mở trong tôi hƣớng nghiên cứu đề tài“ Vai trò
của nhân viên công tác xã hội trong hỗ trợ học sinh bị bạo lực học đường” (
Nghiên cứu trường hợp tại thị xã Phúc Yên - tỉnh Vĩnh Phúc.)
2.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1.1. Nghiên cứu bạo lực học đường trên thế giới
Bạo lực học đƣờng là một vấn nạn chung, xảy ra ở hầu khắp các quốc
gia trên thế giới. Đây cũng là chủ đề mà nhiều nƣớc trên thế giới đang nghiên
cứu để ngăn chặn.
* Nghiên cứu về thực trạng bạo lực học đƣờng:
Năm 2012 một cuộc khảo sát trên quy mô lớn của Trung tâm kiểm soát
và phòng ngừa bệnh tật (CDC) tại Mỹ có tên “Hiểu biết về bạo lực học
đường” (Underdtanding school vilolence). Nghiên cứu đã đƣa ra những con số
8


thống kê về tình trạng môi trƣờng học đƣờng với những hành vi đe dọa, hành
vi bạo lực gây tử vong và không gây tử vong. Cụ thể có 5,9% học sinh mang
theo một loại vũ khí (nhƣ súng, dao) vào trƣờng học trong 30 ngày trƣớc thời
điểm điều tra. Tỷ lệ này ở nam lớn gấp ba lần nữ. Trong 12 tháng trƣớc cuộc
điều tra, 7,8% học sinh trung học đƣợc thông báo bị đe dọa hay bị thƣơng tích
bằng một loại vũ khí trong trƣờng học ít nhất một lần, với tỷ lệ nam cao gấp
hai lần nữ. Trong 12 tháng trƣớc cuộc điều tra, 12,4% học sinh từng tham gia
vào một vụ đánh nhau tại trƣờng ít nhất một lần. Tỷ lệ này ở nam cũng cao
gấp hai lần nữ. Trong 30 ngày trƣớc cuộc điều tra, 5,5% học sinh đƣợc cảnh
báo những nguy cơ không an toàn nên họ đã không tới trƣờng ít nhất một
ngày. Các tỷ lệ này ở nam và nữ xấp xỉ bằng nhau. [50]

* Nghiên cứu về các hành vi lệch chuẩn dẫn tới bạo lực học đƣờng:
Một công trình nghiên cứu của Glew GM (Khoa Tâm thần và khoa học
hành vi, Đại học Washington School of Medicine, Mỹ) và các cộng sự tiến
hành năm 2005 trên 3530 học sinh lớp ba, lớp bốn, lớp năm tại Mỹ qua đề tài
“Bắt nạt, tâm lý xã hội điều chỉnh và kết quả học tập ở trường tiểu học” với
mục tiêu xác định tỷ lệ bắt nạt trong trƣờng tiểu học và mối liên quan của nó
với nhà trƣờng, thành tích học tập, hành động kỷ luật, và cảm giác của bản
thân: cảm giác buồn, an toàn, và phụ thuộc. Kết quả cho thấy: có 22,0% trẻ
em đƣợc khảo sát đã tham gia vào việc bắt nạt hoặc nhƣ là một nạn nhân, bị
bắt nạt, hoặc cả hai. Tác giả cho rằng: sự phổ biến của hành vi bắt nạt thƣờng
xuyên ở trẻ em trƣờng tiểu học là rất đáng kể. Mối liên hệ giữa hành vi bắt nạt
và các vấn đề trong trƣờng học cho thấy đây là một vấn đề nghiêm trọng đối
với các trƣờng tiểu học nơi đây.[29]
“Bắt nạt, bạo lực và hành vi nguy hiểm ở học sinh trung học Nam Phi”
là tên một đề tài nghiên cứu về bạo lực học đƣờng đƣợc Liang H ( Cục trẻ em
và vị thành niên tâm thần, Viện Tâm Thần, Vƣơng quốc Anh) và cộng sự
đƣợc tiến hành nghiên cứu ở 72 trƣờng học ở Cape và Durban, Nam Phi năm
9


2007. Nghiên cứu nhằm kiểm tra tỉ lệ của hành vi bắt nạt của 5074 học sinh vị
thành niên đang học lớp 8 (tuổi trung bình 14,2 năm) và lớp 11 (tuổi trung
bình 17,4 tuổi) ở 72 trƣờng học ở Cape và Durban, Nam Phi và làm rõ mối
liên quan giữa những hành vi này với mức độ bạo lực và các hành vi nguy
hiểm ở thanh thiếu niên. Kết quả cho thấy: tham gia vào hành vi bắt nạt là một
vấn đề phổ biến đối với trẻ em Nam Phi. Hành vi bắt nạt có thể đƣợc coi nhƣ
một chỉ báo về các hành vi bạo lực, chống đối xã hội. [30]
* Nghiên cứu về các hình thức của biểu hiện bạo lực học đƣờng:
Công trình nghiên cứu của Wang.J (Viện Y tế quốc gia, Bethesda,
Maryland 20892, Hoa Kỳ) và cộng sự năm 2009 đƣợc tiến hành tại Mỹ với đề

tài: “Bắt nạt trường học trong thanh thiếu niên tại Hoa Kỳ: thể chất, bằng lời
nói, quan hệ, và trên Internet” đã nghiên cứu 4 hình thức trong hành vi bắt nạt
trƣờng học ở nhóm thanh thiếu niên Mỹ và mối liên quan với các đặc điểm về
mặt nhân học xã hội, hỗ trợ của cha mẹ và bạn bè. Qua nghiên cứu cho thấy tỉ
lệ tƣơng ứng của việc bắt nạt ngƣời khác và bị bắt nạt ở trƣờng ít nhất 1 lần
trong 2 tháng qua là 20,8% về mặt vật chất, 53,6% về lời nói, 51,4% về mặt xã
hội, hoặc 13,6% bằng điện tử. Các học sinh nam thƣờng liên quan đến các
hành vi bắt nạt về thể chất hoặc bằng lời nói, trong khi các nữ sinh lại có nguy
cơ liên quan đến việc bắt nạt dựa trên các mối quan hệ. Những ngƣời Mỹ gốc
Phi liên có liên quan đến các hành vi bắt nạt (về thể chất, bằng lời nói, hoặc
qua mạng) nhƣng lại ít bị trở thành nạn nhân (về lời nói hoặc các mối quan
hệ). Việc hỗ trợ của cha mẹ ít có sự liên quan đến việc thực hiện các hình thức
bắt nạt. Bạn bè có liên quan nhiều hơn đến hành vi bắt nạt về thể chất, bằng
lời nói, và quan hệ nhƣng không liên quan đến hành vi bắt nạt trên mạng.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc hỗ trợ của cha mẹ có thể giúp trẻ chống lại
đƣợc các hình thức bắt nạn không đáng có. [31]
Theo các chuyên gia về phòng chống bắt nạt trong học đƣờng, để đấu
tranh hiệu quả với nạn này, vấn đề quan trọng nhất là phải chỉ ra cho các em
10


học sinh nhận thấy rằng việc bắt nạt ngƣời khác là hành vi không thể chấp
nhận đƣợc, và động viện những em khác chống lại hành động không hay này.
Ngành giáo dục cần phải tiếp tục đƣa ra những biện pháp can thiệp để ngăn
chặn tình trạng bạo lực và ức hiếp giữa các học sinh. Nếu để các em đơn độc
đối phó thì tình trạng có thể trở nên tồi tệ hơn. Các biện pháp can thiệp thƣờng
có hiệu quả nhất khi đƣợc phối hợp toàn diện, giữa giáo viên, ban giám hiệu
nhà trƣờng, những ngƣời bảo vệ nhà trƣờng và các bậc phụ huynh.
2.1.2. Nghiên cứu bạo lực học đường ở Việt Nam
Ở Việt Nam trong vòng khoảng 10 năm trở lại đây, đã có nhiều nghiên

cứu, các bài báo cáo khoa học liên quan đến bạo lực học đƣờng của học sinh nhƣ:
* Nghiên cứu về các nguyên nhân dẫn tới bạo lực học đƣờng:
Đặng Hoàng Minh và Trần Thành Nam với báo cáo khoa học “Hành vi
bạo lực ở thanh thiếu niên - con đường hình thành và cách tiếp cận đánh giá”
đã chỉ ra con đƣờng hình thành hành vi bạo lực học đƣờng và cách tiếp cận,
đánh giá hành vi bạo lực học đƣờng.
Bài báo khoa học “Bạo lực học đường: nguyên nhân và các biện pháp
hạn chế” của TS. Nguyễn Văn Lƣợt đã đi sâu tìm hiểu một số nguyên nhân
tâm lý xã hội dẫn đến hành vi bạo lực học đƣờng giữa học sinh với học sinh.
Các nguyên nhân cụ thể đƣợc đƣa ra là do: quan hệ giữa cha mẹ và con cái
trong gia đình; sự khao khát khẳng định cái tôi của trẻ và ảnh hƣởng của văn
hóa và phƣơng tiện truyền thồng. Nghiên cứu cũng đƣa ra một số biện pháp
nhằm hạn chế tình trạng bạo lực học đƣờng. Song theo ông, đứng trƣớc những
hành vi bạo lực của trẻ, cha mẹ, thầy cô nên có thái độ bình tĩnh, ân cần chỉ
bảo cho các em để các em dần dần nhận ra sự không đúng đắn và từ bỏ nó. Sự
quát tháo, đánh đập, nhiếc móc hoặc trừng phạt chỉ làm tăng thêm những hành
vi đó ở trẻ. Giải pháp tận gốc của vấn đề là trẻ phải tự nhận ra và từ bỏ hành vi
đó một cách tự nguyện.[15; tr.322-325]

11


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Chí An, Từ thế giới nhìn về công tác xã hội học đƣờng ở Việt Nam, Kỷ
yếu về Công tác xã hội học đƣờng, 10/6/2011. Trƣờng Công tác xã hội và
Chính sách xã hội, Đại học Nam Úc.
2. Nguyễn Thị Ngọc Anh (2010), “Thái độ của học sinh trường trung học cơ
sở Nghi Kim (TP Vinh - Nghệ An) về vấn đề bạo lực học đường”, Khóa luận
tốt nghiệp.
3. Bộ Lao động Thƣơng binh và xã hội ( 2010), Quyết định số 1305/QĐLĐTBXH ngày 22/10/2010 của Bộ Lao động – Thƣơng binh và Xã hội về

Quyết định phê duyệt Kế hoạch tổng thể thực hiện Đề án phát triển nghề công
tác xã hội giai đoạn 2010 – 2015.
4. Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2013, UBND thị xã Phúc Yên - tỉnh
Vĩnh Phúc, năm 2013.
5. Báo cáo tổng kết năm học 2012- 2013 (2013), Sở GD & ĐT tỉnh Vĩnh
Phúc.
6. Chính phủ (2010), Quyết định số 32/2010/QĐ-TTg ngày 25/3/2010 của
Thủ tƣớng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án "Phát triển nghề công tác xã
hội giai đoạn 2010- 2020".
7. Phạm Tất Dong – Lê Ngọc Hùng (1997), Xã hội học đại cƣơng, NXB
ĐHQG Hà Nội.
8. Đại từ điển Tiếng Việt, 1998, NXB Văn hóa Thông tin.
9. Giáo trình “CTXH trợ giúp học sinh, sinh viên hòa nhập cộng
đồng”(2011), Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội.
10. Lƣu Song Hà, Nguyễn Thị Phƣơng Hoa (2003), “Hành vi sai lệch chuẩn
mực xã hội, Hà Nội.
11. Nguyễn Kế Hào - Nguyễn Quang Uẩn (2004), “Tâm lý học lứa tuổi và tâm
lý sư phạm”, NXB ĐHSP.

12


12. “ Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam- nền tảng chính trị, pháp lý cho
công cuộc đổi mới toàn diện đất nước trong thời kỳ mới” (2014), Tạp chí
Nghiên cứu lập pháp.
13. Vũ Văn Hiệu (2013), “Đánh giá hoạt động bảo vệ trẻ em mồ côi không nơi
nương tựa, trẻ em bị bỏ rơi tại trung tâm bảo trợ xã hội trên địa bàn Hà Nội”,
Luận văn Thạc sỹ Công tác xã hội.
14. Phan Mai Hƣơng, Viện Tâm lý học, “Thực trạng bạo lực học đường hiện
nay”( 2009), kỳ yếu hội thảo quốc tế tại Hà Nội.

15. Nguyễn Văn Lƣợt “Bạo lực học đường: nguyên nhân và một số biện pháp
hạn chế”( 11/2009). Hội thảo khoa học toàn quốc: Nhà trƣờng Việt Nam
trong một nền giáo dục tiên tiến, mang đậm bản sắc dân tộc, tr.322 – tr.325,
TP. Hồ Chí Minh.
16. Luật Bảo vệ, giáo dục và chăm sóc trẻ em năm 2004.
17. Bùi Thị Xuân Mai ( 2010), “Giáo trình Nhập môn Công tác xã hội”, NXB
LĐXH.
18. Đặng Hoàng Minh và Trần Thành Nam, ( 2011), báo cáo khoa học “Hành
vi bạo lực ở thanh thiếu niên - con đường hình thành và cách tiếp cận đánh
giá”. Tạp chí Tâm lý học số 12, tr.22 – 26.
19. Vũ Hào Quang - Xã hội học quản lý (2001), NXB ĐHQG Hà Nội.
20. Hoàng Bá Thịnh, (8/2009), “Bạo lực học đường- một vấn đề xã hội hiện
nay”. Hội thảo “ Nhu cầu, định hƣớng đào tạo tâm lý học đƣờng tại Việt Nam,
Hội thảo khoa học Quốc tế, Hà Nội, tr. 16 - 27.
21. Lê Thị Hồng Thắm, Tô Gia Kiên, Nguyên nhân dẫn đến bạo lực học
đường tại trường trung học cơ sở Lê Lai- Quận 8- Thành phố Hồ Chí Minh
năm 2009, y học TP Hồ Chí Minh, VOl.14- Supplement of No 1- 2010: 196 -203.
22. Nguyễn Văn Tƣờng (2013), Công tác xã hội trường học đối với hành vi
bạo lực học đường, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Công tác xã hội trong quá trình
hội nhập và phát triển của Việt Nam”, Đại học Lao động & Xã hội, NXB Lao
13


động – Xã hội, Tr 331 – 339.
23. Nguyễn Văn Tƣờng, “Mô hình can thiệp tâm lý đối với hành vi bạo lực
học đường ở học sinh trung học”, Tập chí Tâm lý học xã hội, Số 6/2014, Tr.
81- 96.
24. Nguyễn Văn Tƣờng, Công tác xã hội trường học và cơ chế phòng ngừa
hành vi bạo lực học đường (11/2013), Kỷ yếu Hội thảo khoa học Quốc tế “
Tăng cƣờng tính chuyên nghiệp Công tác xã hội trong trợ giúp các nhóm yếu

thế - Kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn ở Việt Nam”, NXB ĐHSP, Đại học Sƣ
phạm Hà Nội.
25. Nguyễn Văn Tƣờng, “Tâm lý học nhận thức” (2010), Trung tâm Nghiên
cứu tâm lý trẻ em.
26. Võ Thị Hoàng Yến, “Công việc của nhân viên Công tác xã hội học
đường” (24/5/2011), Mạng Công tác xã hội Việt Nam (VNSW).
27. David Dupper (2002), School Social Work: Skills and Interventions for
Effective Practice, John Wiley & Sons, INC.
28. David Baker và Gerald Letendre (2010), “Khác biệt quốc gia – Đồng
dạng toàn cầu”.
29. Glew MG (2005), “Bắt nạn, tâm lý xã hội điều chỉnh và kết quả học tập ở
trường tiểu học”, Mỹ.
30. LiangH và cộng sự (2007), “Bắt nạt, bạo lực và hành vi nguy hiểm ở học
sinh trung học Nam Phi”, Nghiên cứu ở 72 trƣờng học ở Cape và Durban,
Nam Phi.
31. WangJ (2009), “Bắt nạt trường học trong thanh thiếu niên tại Hoa Kỳ: thể
chất, bằng lời nói, quan hệ, và trên Internet”, Mỹ.
Tài liệu trên Internet
32. Mai Anh (2010), “Bắt nạt trƣờng học”, , 22/11/2011
33.

“Bạo

lực

học

đường

–

Một

vấn

Website: www.tuonganhtlh.com ngày 22/4/2014
14

đề

xã

hội

hiện

nay”


34. Bạo lực học đƣờng xuất phát từ xã hội

35. Bạo lực học đƣờng và những hậu quả

36. Bạo lực học đƣờng gia tăng: Vai trò của gia đình, trách nhiệm xã hội ở đâu?

37. Bạo lực học đƣờng từ góc nhìn nhà quản lý giáo dục

38. Bạo lực học đƣờng – nhìn từ góc độ văn hóa và giáo dục

39. Căn nguyên của bạo lực học đƣờng

40. Phạm Xuân Cần (2011), “Xung đột và thể chế hóa xung đột”.
/>none_6565.html
41. Để giảm tình trạng “bạo lực học đƣờng”: Tăng cƣờng giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh

42. “Mổ xẻ” nguyên nhân khiến bạo lực học đƣờng tràn lan

43. Nghiên cứu về Bạo lực học đƣờng
http//vicongdong.vn
44. Nguyên nhân bạo lực học đƣờng

45. Oilchange (2009), “Bạo lực học là gì”, ,
46. Phòng chống bạo lực học đƣờng: triển khai nhiều giải pháp đồng bộ.


15


47. Quỳnh Trang (2010), “Nạn bắt nạt học đƣờng leo thang ở
Mỹ”, ,20/12/2011)
48. Thực trạng bạo lực trong học đƣờng

49. Role of social worker in Public schools by Anna Green.
schools.html
50. Underdtanding sschool vilolence-Centers for Disease Control and
Prevention, www.cdc.gov/violenceprevention
51. What is a school social Worker? By Nannette Richford
/>
16