THÁI độ của PHạM NHÂN đối với VIệC CHấP HÀNH CHế độ LAO ĐộNG TRONG TRạI GIAM

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
================

DƢƠNG THị NHƢ NGUYệT

THÁI Độ CủA PHạM NHÂN ĐốI VớI VIệC CHấP HÀNH
CHế Độ LAO ĐộNG TRONG TRạI GIAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

Hà Nội – 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
================

DƢƠNG THị NHƢ NGUYệT

THÁI Độ CủA PHạM NHÂN ĐốI VớI VIệC CHấP HÀNH
CHế Độ LAO ĐộNG TRONG TRạI GIAM

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Tâm lý học
Mã số: 60 31 80

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đặng Thanh Nga

Hà Nội – 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu và
kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất
kỳ công trình nào.
Tác giả

Dƣơng Thị Nhƣ Nguyệt


LỜI CẢM ƠN

Luận văn thạc sĩ với đề tài “Thái độ của phạm nhân đối với việc chấp hành
chế độ lao trong trại giam”- đã được hoàn thành với nỗ lực của bản thân tác giả và
sự quan tâm, giúp đỡ từ nhiều phía.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô khoa Tâm lý học - Trường Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ
em hoàn thành luận văn này
Với lòng biết ơn sâu sắc cho phép em được gử i lời cảm ơn đến
TS. Đặng Thanh Nga, đã nhiệt tình chỉ dẫn, giúp đỡ và động viên em trong quá
trình thực hiện luận văn.
Em xin cảm ơn Lãnh đạo Bộ môn Tâm lý – Học viện Cảnh sát nhân dân, các
đồng chí, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ em trong suố t quá trình hoàn
thiện luận văn.
Em xin gửi cảm ơn đến Ban giám thị, đội ngũ cán bộ quản giáo, cán bộ giáo
dục và phạm nhân đang chấp hành hình phạt tại trại giam Phú Sơn 4, trại giam Tân
Lập và trại giam Hoàng Tiến đã tạo điều kiện cho em nghiên cứ u thực tế tại đơn vị.
Luận văn khó tránh khỏi thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến
phản hồi và góp ý.
Tác giả

Dƣơng Thị Nhƣ Nguyệt


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..............................................................................................................................5
1. Lý do chọn đề tài. ............................................................................................................5
2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................................5
3. Đối tượng nghiên cứu .....................................................................................................5
4. Khách thể nghiên cứu .....................................................................................................5
5. Giả thuyết nghiên cứu.....................................................................................................5
6. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................................5
7. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................................5
8. phương pháp nghiên cứu ................................................................................................5
9. Cấu trúc luận văn.............................................................................................................5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÁI ĐỘ CỦA PHẠM NHÂN ĐỐI VỚI
VIỆC CHẤP HÀNH CHẾ ĐỘ LAO ĐỘNG ...............................................................5
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu về thái độ .....................................................................................5
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài .....................................................................5
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam.........................................................................5
1.2. Một số khái niệm cơ bản.........................................................................................................................5
1.2.1. Khái niệm thái độ ..............................................................................................5
1.2.2. Khái niệm phạm nhân .......................................................................................5
1.2.3. Khái niệm lao động, chế độ lao động trong trại giam..................................5
1.2.4. Khái niệm thái độ của phạm nhân đối với việc chấp hành chế độ lao
động trong trại giam ....................................................................................................5
1.3. Đánh giá của phạm nhân về yếu tố ảnh hƣởng đến thái độ chấp hành chế độ
lao động trong trại giam ...................................................................................................................................5
1.3.1. Ảnh hưởng của tập thể lao động......................................................................5
1.3.2. Sự quan tâm của cán bộ quản giáo đến phạm nhân .....................................5

1.3.3. Chính sách khoan hồng và hình thức kỷ luật của Nhà nước trong lao
động của phạm nhân ....................................................................................................5
1.3.4. Chỉ tiêu định mức trong lao động....................................................................5
Kết luận chƣơng 1 .............................................................................................................5
Chƣơng 2. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................5

1


2.1. Tổ chức nghiên cứu lý luận...................................................................................................................5
2.1.1. Mục đích nghiên cứu lý luận............................................................................5
2.1.2. Nội dung nghiên cứu lý luận ............................................................................5
2.1.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................5
2.2. Nghiên cứu thực tiễn .................................................................................................................................5
2.2.1. Giai đoạn thiết kế bảng hỏi..............................................................................5
2.2.2. Giai đoạn điều tra thử.......................................................................................5
2.2.3. Giai đoạn điều tra chính thức..........................................................................5
2.2.4. Giai đoạn xử lý số liệu ......................................................................................5
Tiểu kết chƣơng 2 ..............................................................................................................5
Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THÁI ĐỘ CỦA PHẠM NHÂN ĐỐI VỚI
VIỆC CHẤP HÀNH CHẾ ĐỘ LAO ĐỘNG TRONG TRẠI GIAM ..................................5
3.1. Thực trạng thái độ của phạm nhân đối với việc chấp hành chế độ lao động
trong trại giam........................................................................................................................................................5
3.2. Các mặt biểu hiện cụ thể thái độ của phạm nhân đối với việc chấp hành chế độ
lao động trong trại giam ...................................................................................................................................5
3.2.1. Thái độ thể hiện ở mặt nhận thức của phạm nhân về chế độ lao động
trong trại giam ..............................................................................................................5
3.2.2. Thái độ thể hiện ở mặt xúc cảm, tình cảm của phạm nhân trong quá trình
lao động ở trại giam.....................................................................................................5
3.2.3 Thái độ thể hiện ở mặt hàn vi của phạm nhân trong qúa trình lao động ở

trại giam ........................................................................................................................5
3.3. Đánh giá về những yếu tố ảnh hƣởng đến thái độ chấp hành chế độ lao động
của phạm nhân trong quá trình cải tạo. ................................................................................................5
3.3.1. Ảnh hưởng của tổ, đội sản xuất phạm nhân...................................................5
3.3.2. Sự quan tâm của cán bộ quản giáo ................................................................5
3.3.3. Chính sách khoan hồng, kỷ luật của Nhà nước .............................................5
3.3.4. Chỉ tiêu định mức lao động ..............................................................................5
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
PHỤ LỤC

2


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Đặc điểm nhân khẩu khách thể nghiên cứu (250 phạm nhân) .....................5
Bảng 3.1: Thực trạng thái độ lao động của phạm nhân thể hiện trên các mặt .............5
Bảng 3.2: Nhận thức của phạm nhân về lao động trong trại giam ................................5
Bảng 3.3: Nhận thức của phạm nhân về mục đích tổ chức lao động của Ban giám thị
trại giam ................................................................................................................................5
Bảng 3.4 : Đánh giá của phạm nhân về những phẩm chất lao động .............................5
Bảng 3.5 : Mức độ hài lòng của phạm nhân từ hoạt động lao động..............................5
trong trại giam ......................................................................................................................5
Bảng 3.6 : Các mặt so sánh lao động của phạm nhân trong lao động...........................5
Bảng 3.7 : Biểu hiện tiếp nhận công việc được phân công của phạm nhân .................5
Bảng 3.8: Hành vi tiếp nhận công việc của phạm nhân ..................................................5
Bảng 3.9: Biểu hiện theo giới hành vi chỉ lao động khi có mặt cán bộ quản giáo ......5
Bảng 3.10: Sự hình thành những kỹ năng lao động ........................................................5
Bảng 3.11 : Hành vi hợp tác trong lao động của phạm nhân .........................................5
Bảng 3.12: Ảnh hưởng của tổ sản xuất đến hành vi lao động của phạm nhân ............5
Bảng 3.13: Sự ảnh hưởng của mối quan hệ của CBQG đến hành vi lao động của

phạm nhân.............................................................................................................................5
Bảng 3.14 : Đánh giá c ủa cán bộ quản giáo về mức độ thường xuyên và hiệu quả
trong việc tác động đến thái độ lao động của phạm nhân...............................................5
Bảng 3.15 : Hình thức kỷ luật tác động đến hành vi lao động của phạm nhân............5

3


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1: Nhận thức của phạm nhân về chế độ lao động trong trại giam ...............5
Biểu đồ 3.2: Nhận thức của phạm nhân về công việc trong tương lai ..........................5
Biểu đồ 3.3: Hứng thú của phạm nhân đối với công việc được giao ............................5
Biểu đồ 3. 4: Biểu hiện xúc cảm, tình cảm của phạm nhân trong quá trình lao động ........ 5
Biểu đồ 3.5: Hành vi hợp tác trong lao động của phạm nhân ........................................5
Biểu đồ 3.6: Đánh giá của phạm nhân về sản phẩm lao động .......................................5
Biểu đồ 3.7: Đánh giá của cán bộ quản giáo về sản phẩm lao động của phạm nhân....... 5
Biểu đồ 3.8: Đánh giá của phạm nhân về chỉ tiêu định mức lao động .........................5

4


5


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. C.Mac-Awngghen (1992), Vai trò của lao động trong quá trình chuyển hóa từ
vượn thành người, NXB Sự Thật
2. Hoàng Cung (2003): Tâm lý học hoạt động quản lý giáo dục phạm nhân, trại viên
và học sinh trường giáo dưỡng, Học viện Cảnh sát Nhân Dân, Hà Nội 2003
3. Phạm Đức Chấn (1999), Tổ chức lao động sản xuất và dạy nghề cho phạm nhân

ở các trại giam thuộc lực lượng Công an quản lý , Cục V26, Đề tài Cấp Bộ
4. Phạm Tất Dong (1979), Tâm lý học lao động – Tài liệu dùng cho học viên cao
học, viện KHGD.
5. Nguyễn Hữu Duyện (1998), Giáo trình: Giáo dục phạm nhân, trại viên, học sinh
trường giáo dưỡng, Đại học Cảnh sát nhân dân
6.Chu Văn Đức (2002), Sự thích ứng tâm lý của phạm nhân với chế độ sinh hoạt và
chế độ lao động trong trại giam, Luận án tiến sỹ, Đại học Luật Hà Nội
7.Chu Văn Đức (2003): Thái độ của các nhóm phạm nhân đối với gia đình, tự do,
tương lai, kỷ luật và tiền bạc, Tạp chí Tâm lý học số 12
8. Phạm Minh Hạc, Lê Khanh, Trần Trọng Thủy (1999), Tâm lý học (tập 1), NXB
Đại học Quốc gia Hà Nội
9. Phạm Hồng Hải (chủ biên) (2000), Tội phạm học Việt Nam một số vấn đề lý luận
và nhận thức, NXB Công an nhân dân
10. Trần Hiệp – Đỗ Long (1997), Tâm lý học – Những vấn đề lý luận, NXB Khoa
học Xã hội, Hà Nội
11. Trần Hậu Kiểm (1962), Tâm lý học thanh tra, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội
12.Nguyễn Duy Minh (2008), Công tác tổ chức cho phạm nhân lao động sản xuất
trong nhà xưởng tại trại giam Ngọc Lý, Luận văn thạc sỹ
13.Ngô Thị Nhung (2009), Thái độ của sinh viên trường Đại học sư phạm kỹ thuật Nam
Định đối với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, Đại học sư phạm Hà Nội
14. Nguyễn Hồi Loan, Đặng Thanh Nga (2002) , Tâm lý học pháp lý, NXB Đại học
quốc gia Hà Nội


15. Phan Thị Kim Ngân (2005), Tâm lý học pháp lý, - NXB TP. HCM
Quy chế trại giam
16. Đào Thị Oanh (1992), Tâm lý học lao động, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội
17. Nguyễn Hữu Toàn (2013), Tự ý thức về hành vi vi phạm tội và hành vi chấp
hành hình phạt tù của phạm nhânLuận án tiến sỹ, Viện Khoa học Xã hội
18. Phạm Ái Xuân (2000), Tìm hiểu thái độ đối với việc nâng cao tay nghề của

công nhân trong một số doanh nghiệp dệt may trên địa bàn Hà Nội , Luận văn
thạc sỹ, Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, ĐHQGHN
19. Tập thể bộ môn tâm lý, Học viện Cảnh sát nhân dân (2002), Một số vấn đề Tâm lý
học nghiệp vụ Cảnh sát Nhân dân (2002), tài liệu tham khảo.
20. Tập thể bộ môn tâm lý, Trường Cảnh sát nhân dân (1999), Tâm lý học , giáo trình.
21. Tập thể bộ môn tâm lý, Học viện Cảnh sát nhân dân (2006), Những vấn đề cơ
bản của chính sách đối với phạm nhân, trại viên, học sinh trường giáo dưỡng
22. Nguyễn Quang Uẩn (2002), (chủ biên), Trần Hữu Luyến, Trần Quốc Thành,
Tâm lý học đại cương NXB Đại học Quốc gia Hà Nội
23. Nguyễn Khắc Viện, Từ điển Tâm lý học
Tài liệu tham khảo, sách dịch
24. A.Ph.Lagiurxki (1975) Tâm lý học đại cương và thực nghiệm . NXB Giáo dục
Hà Nội
25. A.G. Côvaliốp (1968), Cơ sở tâm lý của hoạt động cải tạo phạm nhân
26. A.Đ.Glatôkin V.F.Pi –rô-cốp (1968), Tâm lý học tập thể phạm nhân, M.1968
27. G.W.Allport – Attitude. In C. Muchison –Ed Handbook of social psychology
28. C.Mac và Ph.Ăngghen (1994): Toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội
29. Lomop.B.Ph (2000), Những vấn đề lý luận và phương pháp luận Tâm lý học
30. J.W.Kalat (1998) – Introduction to psychology – California, 1998