ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHUYỂN đổi mục ĐÍCH sử DỤNG đất NÔNG NGHIỆP GIAI đoạn 2004 2012 TRÊN địa bàn HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
------------------

Trịnh Minh Đức

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH
SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2004 - 2012
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

HÀ NỘI - 2014

0


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
------------------

Trịnh Minh Đức

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH
SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2004 - 2012
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Chuyên ngành: Quản lý đất đai
Mã số: 60850103

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS TRẤN VĂN TUẤN

HÀ NỘI - 2014

1


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 8
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................. 8
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................. Error! Bookmark not defined.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ............................. Error! Bookmark not defined.
4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................... Error! Bookmark not defined.
6. CƠ SỞ TÀI LIỆU CHỦ YẾU PHỤC VỤ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .. Error!
Bookmark not defined.
7. CẤU TRÚC LUẬN VĂN: ................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA
CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP ....... ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
1.1. Đô thị hóa và sử dụng đất ............................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1 Đô thị hoá và vấn đề sử dụng đất phục vụ phát triển đô thị ............ Error!
Bookmark not defined.
1.1.2 Quan điểm về sử dụng hợp lý đất đai trong quá trình đô thị hóa .... Error!
Bookmark not defined.
1.1.3 Nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong quá trình
đô thị hóa.......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2 Tổng quan những quy định pháp lý chủ yếu về chuyển đổi mục đích đất
nông nghiệp cho mục đích phi nông nghiệp ở nƣớc ta từ khi có Luật Đất đai
2003 đến nay .......................................................... Error! Bookmark not defined.

1.2.1 Tổng quan những quy định pháp lý liên quan đến chuyển đổi mục đích
sử dụng đất nông nghiệp theo Luật Đất đai 2003 ........... Error! Bookmark not
defined.
1.2.2 Tổng quan những quy định pháp lý liên quan đến chuyển đổi mục đích
sử dụng đất nông nghiệp theo Luật Đất đai 2013 ........... Error! Bookmark not
defined.
1.3 Khái quát tình hình chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp trên
địa bàn thành phố Hà Nội .................................... Error! Bookmark not defined.
1.4 Quan điểm và phƣơng pháp nghiên cứu tình hình chuyển đổi mục đích
sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà NộiError! Bookmark not
defined.
CHƢƠNG 2: ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH SỬ
DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2004 – 2012................... ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANHERROR!
BOOKMARK
NOT
DEFINED.
2


2.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Đông Anh ...... Error!
Bookmark not defined.
2.1.1 Điều kiện tự nhiên................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội ....................... Error! Bookmark not defined.
2.2 Khái quát quá trình đô thị hóa ở huyện Đông Anh và tình hình biến
động sử dụng đất nông nghiệp từ 2004 - 2012 .... Error! Bookmark not defined.
2.2.1 Quá trình đô thị hóa huyện Đông Anh ... Error! Bookmark not defined.
2.2.2 Tình hình biến động mục đích sử dụng đất từ 2005 - 2012............. Error!
Bookmark not defined.

2.3 Tình hình chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp ở huyện Đông
Anh giai đoạn 2004 - 2012 .................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1 Khái quát các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp
.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2 Tình hình chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp trên địa bàn huyện giai
đoạn 2004 - 2012 ............................................. Error! Bookmark not defined.
2.4 Đánh giá hiệu quả chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp tại
một số dự án trên địa bàn huyện ......................... Error! Bookmark not defined.
2.4.1 Dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu nhà ở cho công nhân thuê: .. Error!
Bookmark not defined.
2.4.2 Dự án: Xây dựng cụm công nghiệp vừa và nhỏ Đông Anh giai đoạn I
.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.3 Dự án: Xây dựng cơ sở hạ tầng để đấu giá quyền sử dụng đất tại thôn
Phan Xá, xã Uy Nỗ, huyện Đông Anh............. Error! Bookmark not defined.
2.4.4 Đánh giá chung về hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường trong chuyển đổi
chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT TRONG CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH SỬ
DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ..... ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
3.1 Những vấn đề tồn tại chủ yếu trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất
nông nghiệp trên địa bàn huyện Đông Anh ........ Error! Bookmark not defined.
Vấn đề tồn tại về Môi trường:.......................... Error! Bookmark not defined.
3.2 Đề xuất một số giải pháp chung ..................... Error! Bookmark not defined.
3


3.3 Một số giải pháp cụ thể đối với huyện Đông AnhError! Bookmark not
defined.
3.3.1 Nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về đất đai, trong đó có

công tác chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp .............. Error! Bookmark not
defined.
3.3.2 Về phát triển kinh tế - xã hội bền vững sau chuyển mục đích sử dụng đất
.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 9
PHỤ LỤC ........................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

4


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và
trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi cũng cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ
rõ nguồn gốc./.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trịnh Minh Đức

5


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học, Khoa Địa
lý Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo mọi

điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành Luận văn này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo - PGS.TS Trần Văn
Tuấn, trường Đại học Khoa học Tự nhiên đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện Luận văn.
Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của lãnh đạo, cán bộ Văn
phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, Phòng Tài nguyên và Môi
trường, Phòng Kinh tế, Phòng Thống kê, Ban Bồi thường Giải phóng mặt bằng,
Trung tâm phát triển quỹ đất, Ban quản lý dự án huyện Đông Anh; Lãnh đạo
UBND các xã, thị trấn trên địa bàn Huyện đã tạo điều kiện cho tôi thu thập số
liệu và những thông tin cần thiết liên quan.
Cảm ơn gia đình, các anh chị đồng nghiệp, bạn bè đã động viên và giúp
đỡ tôi hoàn thành Luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn

Trịnh Minh Đức

6


DANH MỤC CÁC BẢNG HÌNH VẼ
BẢNG

Bảng 2.1. Tổng hợp tình hình dân số huyện Đông Anh.
Bảng 2.2: Tổng hợp cơ cấu ngành kinh tế qua các năm.
Bảng 2.3: Tình hình biến động mục đích sử dụng đất từ năm 2005-2012.
Bảng 2.4: Tổng hợp cơ cấu sử dụng đất qua các năm của huyện Đông Anh
Bảng 2.5: Tổng hợp kế hoạch chuyển mục đích sử dụng đất qua các năm
Bảng 2.6: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế xã Kim Chung qua các năm
Bảng 2.7: So sánh tình hình lao động, việc làm của các hộ gia đình tại xã Kim

Chung trước và sau khi thu hồi đất
Bảng 2.8: Thu nhập bình quân của hộ/tháng phân theo nguồn thu xã Kim Chung.
Bảng 2.9: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế xã Nguyên Khê qua các năm.
Bảng 2.10: Tổng hợp các doanh nghiệp hoạt động tại CNN
Bảng 2.11: So sánh tình hình lao động, việc làm của các hộ gia đình tại xã
Nguyên Khê trước và sau khi thu hồi đất.
Bảng 2.12: Thu nhập bình quân của hộ/tháng phân theo nguồn thu xã Nguyên Khê.
Bảng 2.13: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế xã Uy Nỗ qua các năm.
Bảng 2.14: Thu nhập bình quân của hộ/tháng phân theo nguồn thu xã Uy Nỗ
Bảng 2.15: Tổng hợp tình hình sử dụng tiền bồi thường của các hộ dân.
Bảng Phụ lục:
* Biến động diện tích đất theo mục đích sử dụng huyện Đông Anh năm 2010 so
với năm 2005 và năm 2000
* Biến động diện tích đất theo mục đích sử dụng huyện Đông Anh năm 2013 so
với năm 2012 và năm 2010

7


HÌNH VẼ

Hình 2.1 Bản đồ Hành chính&Quy hoạch huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội
Hình phụ lục: Bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2012 huyện Đông Anh, Thành
phố Hà Nội

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ý nghĩa đầy đủ

STT

Chữ viết tắt

1

Bồi thường hỗ trợ

BTHTr

2

Cụm công nghiệp

CCN

3

Chuyển mục đích sử dụng đất

CMĐSDĐ

4

Công nghiệp hóa

CNH

5

Đô thị hóa

ĐTH

6

Giải phóng mặt bằng

GPMB

7

Hiện đại hóa

HĐH

8

Hồ sơ địa chính

HSĐC

9

Hợp tác xã

HTX

10

Khu công nghiệp

KCN

11

Kinh tế - xã hội

KT-XH

12

Nghị định

NĐ

13

Tái định cư

TĐC

14

Tài nguyên môi trường

TNMT

15

Uỷ ban nhân dân

UBND

8


MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc
biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố
các khu dân cư, xây dựng các công trình kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc
phòng,… là nguồn vốn, nguồn nội lực trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước hiện nay. Nhưng đất đai là nguồn tài nguyên có hạn, việc quản lý
và sử dụng nguồn tài nguyên này vào việc phát triển kinh tế - xã hội của từng
địa phương và cả nước một cách khoa học và đạt hiệu quả cao là vô cùng quan
trọng và có ý nghĩa to lớn.
Quá trình đô thị hóa của thành phố Hà Nội và nhất là tại khu vực ven đô
(các huyện thuộc khu vực giáp với ranh giới nội thành) trong những năm gần
đây diễn ra với tốc độ nhanh dẫn đến sự chuyển đổi mục đích một diện tích lớn
đất nông nghiệp sang sử dụng cho các mục đích phi nông nghiệp. Đây là một xu
hướng tất yếu nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng đất cho chuyển dịch cơ cấu kinh
tế và xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, xã hội cho sự phát triển khu vực ven đô
nói riêng và của thủ đô nói chung. Tuy nhiên thực trạng của sự chuyển đổi mục
đích sử dụng đất nông nghiệp đã và đang đặt ra nhiều vấn đề về tính hiệu quả
của chuyển đổi cả về mặt kinh tế, xã hội, môi trường. Cùng với lợi ích kinh tế
đất thu được thì Nhà nước đã phải đối mặt với các vấn đề mất đất sản xuất của
người dân, bồi thường giá trị đất và giải quyết việc làm, an sinh xã hội và tình
trạng ô nhiễm môi trường,…
Đông Anh là một huyện ven đô của thành phố Hà Nội có tổng diện tích

đất tự nhiên khoảng 18.213 ha với hơn 9.000 ha là đất nông nghiệp. Trong giai
đoạn từ năm 2004 đến nay dưới tác động của quá trình đô thị hóa, công nghiệp
hóa đã có khoảng hơn 800 ha đất nông nghiệp chuyển sang đất phi nông nghiệp.
Mặc dù huyện Đông Anh đã cố gắng triển khai thực hiện công tác chuyển
đổi mục đích đất nông nghiệp theo các quy định của pháp luật nhưng còn gặp
khá nhiều khó khăn và các vấn đề cần giải quyết trong quá trình chuyển đổi.
9


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chính phủ (1993), Nghị định số 64/1993/NĐ-CP ngày 27/9/1993 của
Chính phủ quy định về việc giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử
dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp.
2. Chính phủ (1994), Nghị định số 88/CP ngày 17/8/1994 của Chính phủ
về quản lý và sử dụng đất đô thị.
3. Chính phủ (1998), Nghị định số 22/1998/NĐ-CP ngày 24/4/1998 của
Chính phủ: Về việc đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào
mục đích an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng.
4. Chính phủ (2000), Nghị định số 04/2000/NĐ-CP ngày 11/02/2000 của
Chính phủ về thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai
5. Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của
Chính phủ: Về thi hành LĐĐ năm 2003.
6. Chính phủ (2004), Nghị định số 188/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004 của
Chính phủ: Về phương pháp xác định giá đất và khung giá các loại đất.
7. Chính phủ (2004), Nghị định số 198/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của
Chính phủ: Về thu tiền sử dụng đất.
8. Chính phủ (2007), Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của
Chính phủ: Về quy định bổ sung cấp giấy chứng nhận quyền sử sụng đất, thu
hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất.

9. Chính phủ (2009), Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của
Chính phủ: Quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư.
10. Chi cục thống kê Đông Anh, niên giám thống kê huyện Đông Anh
năm 2005, 2006; 2007,2008; 2009, 2010, 2011,2013.
11. Cục Thống kê Thành phố Hà Nội, niên giám thống kê Thành phố Hà
Nội các năm 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013.
12. Quốc Hội (1993), Luật đất đai ngày 14/7/1993.

10


13. Quốc Hội (1998), Luật đất đai sửa đổi số 10/1998/QH10 sửa đổi, bổ
sung một số điều của Luật Đất đai 1993.
14. Quốc Hội (2001), Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đất đai.
15. Quốc Hội (2013), Luật đất đai ngày 29/11/2013.
16. UBND huyện Đông Anh, Báo cáo kinh tế xã hội các năm 2005, 2006,
2007, 2008, 2009, 2010, 2011,2012, 2013, 2014.
17. UBND huyện Đông Anh (2005), Báo cáo kế hoạch sử dụng đất huyện
Đông Anh đến năm 2015.
18. UBND Thành phố Hà Nội (2005), Quyết định số Số 26/2005/QĐ-UB
ngày ngày 18 tháng 02 năm 2005 Quyết định của ủy ban nhân dân Thành phố về
việc: ban hành "Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thực hiện Nghị định
197/2004/NĐ-CP ngày 3 tháng 12 năm 2004 của Chính phủ khi Nhà nước thu
hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội".
19. UBND Thành phố Hà Nội (2008), Quyết định số Số 18/2008/QĐUBND ngày ngày 29 tháng 9 năm 2008 Quyết định của ủy ban nhân dân Thành
phố về việc: ban hành "Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, khi Nhà
nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội".
20. UBND Thành phố Hà Nội (2009), Quyết định số Số 108/2009/QĐUBND ngày ngày 29 tháng 9 năm 2009 Quyết định của ủy ban nhân dân Thành
phố về việc: ban hành "Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, khi Nhà

nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội".
Internet:
21. Thư viện học liệu mở Việt Nam, đô thị hóa, truy
cập ngày 22/3/2014 hồi 9h 00.
22. Đại học quốc gia Hà Nội, đô thị hóa, thực trạng và giải pháp, http://
truy cập ngày 22/3/2014 hồi 10h 00.
23. Bách khoa toàn thư, đô thị hóa, truy cập ngày
22/3/2014 hồi 14h30.
24. TS Vương Cường (2008), đô thị hóa, một số quan niệm,
truy cập ngày 22/3/2014 hồi 15h00.
25. www.google.com.vn , truy cập ngày 11/4/2014 hồi 9h 00.

11