Hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm HIV AIDS tại HHD đại từ thái nguyên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------

VŨ THỊ THANH PHƢƠNG

HOẠT ĐỘNG THAM VẤN CHO PHỤ NỮ NHIỄM
HIV/AIDS TẠI NHÓM HOA HƢỚNG DƢƠNG
ĐẠI TỪ - THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

Hà Nội - 2014

i


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------

VŨ THỊ THANH PHƢƠNG

HOẠT ĐỘNG THAM VẤN CHO PHỤ NỮ NHIỄM
HIV/AIDS TẠI NHÓM HOA HƢỚNG DƢƠNG
ĐẠI TỪ - THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành : Công tác xã hội.
Mã số: 60900101
LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Bùi Thị Xuân Mai

Hà Nội - 2014

ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dựa trên sự hƣớng
dẫn của tập thể các nhà khoa học và các tài liệu tham khảo đã trích dẫn. Kết quả
nghiên cứu là trung thực và chƣa từng công bố trên các tài liệu khác.
Thái Nguyên, ngày 30 tháng 8 năm 2014
Học viên

Vũ Thị Thanh Phƣơng

iii


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo TS Bùi Thị Xuân
Mai ngƣời đã hƣớng dẫn tận tình và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô ở Khoa Xã hội học – Trƣờng Đại học
Khoa học xã hội và nhân văn đã đóng góp nhiều ý kiến và tạo điều kiện thuận lợi
cho tôi hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng QLĐT sau Đại học, xin chân thành cảm ơn
Ban giám hiệu trƣờng Đại học Khoa học xã hội và nhân văn đã tạo những điều kiện
thuận lợi nhất về mọi mặt để tôi hoàn thành khóa học.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 30 tháng 8 năm 2014.

Ngƣời thực hiện

Vũ Thị Thanh Phƣơng

iv


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ...................................................................................ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1
1.Lý do chọn đề tài ........................................................................................................... 1
2.Tổng quan vấn đề nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Những nghiên cứu về tham vấn và hoạt động tham vấn cho ngƣời nhiễm
HIV/AIDS trên thế giới .................................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Một số nghiên cứu về tham vấn trên thế giớiError! Bookmark not defined.
2.1.2. Những nghiên cứu về tham vấn HIV, hoạt động tham vấn cho ngƣời
nhiễm HIV và phụ nữ nhiễm HIV/AIDS trên thế giới. .. Error! Bookmark not defined.
2.2. Những nghiên cứu về tham vấn và hoạt động tham vấn cho ngƣời nhiễm
HIV/AIDS tại Việt Nam................................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Nghiên cứu về tham vấn ở Việt Nam ......... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Những nghiên cứu về tham vấn HIV và hoạt động tham vấn cho phụ nữ
nhiễm HIV tại Việt Nam ................................................ Error! Bookmark not defined.
3. Ý nghĩa của nghiên cứu.............................................. Error! Bookmark not defined.
3.1. Ý nghĩa khoa học ............................................ Error! Bookmark not defined.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn ............................................ Error! Bookmark not defined.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................. Error! Bookmark not defined.
4.1. Mục đích nghiên cứu ...................................... Error! Bookmark not defined.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.
5. Đối tƣợng, khách thể .................................................. Error! Bookmark not defined.
5.1. Đối tƣợng nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.

5.2. Khách thể nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.
6. Phạm vi nghiên cứu ................................................... Error! Bookmark not defined.
7. Câu hỏi nghiên cứu .................................................... Error! Bookmark not defined.
8. Giả thuyết nghiên cứu ................................................ Error! Bookmark not defined.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................ Error! Bookmark not defined.
9.1. Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu ................... Error! Bookmark not defined.
9.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định tính ................ Error! Bookmark not defined.

v


9.3. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng ............. Error! Bookmark not defined.
9.4. Phƣơng pháp thực nghiệm .............................. Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨUError! Bookm
1.1. Các khái niệm công cụ ............................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm hoạt động ................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Khái niệm tham vấn và hoạt động tham vấnError! Bookmark not defined.
1.1.2.1.Khái niệm tham vấn .................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.2.2 Khái niệm hoạt động tham vấn .................. Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Khái niệm HIV/AIDS và những khó khăn trong cuộc sống của phụ nữ
nhiễm HIV/AIDS ........................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3.1.Khái niệm HIV/AIDS ................................ Error! Bookmark not defined.

1.1.3.2. Những khó khăn trong cuộc sống của phụ nữ nhiễm HIV/AIDSError! Bookmark

1.1.4. Khái niệm hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm HIV/AIDSError! Bookmark no

1.1.4.1. Khái niệm hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm HIV/AIDSError! Bookmark n

1.1.4.2.Các yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm HIVError! Book
1.1.5. Các khái niệm có liên quan ......................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số lý thuyết ứng dụng cơ bản trong tham vấn cho phụ nữ nhiễm
HIV/AIDS. ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Thuyết thân chủ trọng tâm........................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Thuyết Nhận thức hành vi ........................... Error! Bookmark not defined.
1.3. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................ Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Đặc điểm tình hình HIV/AIDS tại Thái NguyênError! Bookmark not defined.
1.3.2. Đặc điểm nhóm HHD Đại Từ - Thái NguyênError! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THAM VẤN CHO PHỤ NỮ NHIỄM

HIV/AIDS TẠI NHÓM HOA HƢỚNG DƢƠNG ĐẠI TỪ-THÁI NGUYÊNError! Bookmark
2.1. Thực trạng khó khăn trong cuộc sống và cách giải quyết của phụ nữ nhiễm
HIV/AIDS tại nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái Nguyên.Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Thực trạng khó khăn trong cuộc sống của phụ nữ nhiễm HIV/AIDS tại
nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái Nguyên ............ Error! Bookmark not defined.

vi


2.1.2. Thực trạng về cách thức giải quyết những khó khăn tâm lý của phụ nữ

nhiễm HIV/AIDS tại nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái NguyênError! Bookmark not de
2.2. Sự cần thiết của hoạt động tham vấn trong trợ giúp cho phụ nữ nhiễm HIV tại
Nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ -Thái Nguyên ............ Error! Bookmark not defined.
2.3.Đánh giá thực trạng hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm HIV tại nhóm Hoa
hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái Nguyên ............................. Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Thực trạng các loại hình tham vấn đƣợc sử dụng cho phụ nữ nhiễm

HIV/AIDS tại nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái NguyênError! Bookmark not defined

2.3.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ làm công tác tham vấn cho phụ nữ nhiễm
HIV/AIDS tại nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái NguyênError! Bookmark not defined.
2.3.3. Đánh giá về mức độ hài lòng với hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm
HIV/AIDS tại nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái NguyênError! Bookmark not defined.
2.4. Các yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động tham vấn cho phụ nữ nhiễm HIV tại nhóm
Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái Nguyên ...................... Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Các yếu tố chủ quan từ phụ nữ nhiễm HIV/AIDSError! Bookmark not defined.
2.4.2. Các yếu tố từ Nhà tham vấn tại nhóm Hoa hƣớng dƣơng Đại Từ - Thái
Nguyên ........................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.3. Các yếu tố về cơ chế, tổ chức hoạt động tham vấn của nhóm Hoa hƣớng
dƣơng Đại Từ - Thái Nguyên ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.5. Thực nghiệm các bƣớc tham vấn trên đối tƣợng cụ thểError! Bookmark not defined.
2.5.1. Tiếp xúc ban đầu với thân chủ .................... Error! Bookmark not defined.

2.5.2.Thu thập thông tin và xác định vấn đề cốt lõi của thân chủError! Bookmark not d
2.5.3. Giúp thân chủ đƣa ra những hƣớng giải pháp và hỗ trợ thân chủ lựa
chọn giải pháp phù hợp nhất đối với hoàn cảnh của thân chủError! Bookmark not defined.
2.5.4. Triển khai thực hiện: ................................... Error! Bookmark not defined.
2.5.5. Lƣợng giá và kết thúc .................................. Error! Bookmark not defined.
2.5.6. Tiếp tục theo dõi sau khi kết thúc................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .................................................................... Error! Bookmark not defined.
KHUYỀN NGHỊ ............................................................ Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................ 2

vii


DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT
CTXH: Công tác xã hội
HĐTV: Hoạt động tham vấn

HHD: Hoa hƣớng dƣơng
HTX: Hợp tác xã
LHPN: Liên hiệp phụ nữ
NTV: Nhà tham vấn
TV: Tham vấn
TC: Thân chủ

viii


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Những khó khăn mà phụ nữ nhiễm HIV/AIDS gặp phải trong cuộc sống ..Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.2. Cách thức giải quyết khó khăn trong cuộc sống của phụ nữ nhiễm HIV/AIDS
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3. Mong muốn của phụ nữ nhiễm HIV/AIDS khi tìm đến hoạt động tham vấn
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4. Các loại hình tham vấn và mức độ sử dụng tham vấn của phụ nữ nhiễm ....Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.5. Các loại hình tham vấn nhóm đang cung cấp và mức độ sử dụng tham vấnError!
Bookmark not defined.
Bảng 2.6. Bảng phân tích trình độ chuyên môn qua đào tạo của nhà tham vấn ...........Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.7. Sự hiểu biết của nhà tham vấn về quan điểm mấu chốt trong tham vấn .....Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Mức độ hài lòng của phụ nữ nhiễm HIV/AIDS về HĐTV tại nhóm HHD.Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.10. Đánh giá của phụ nữ nhiễm HIV/AIDS về lợi ích của hoạt động tham vấn
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.11. Đánh giá của thân chủ về các yếu tố bên ngoài ảnh hƣởng tới hoạt .........Error!

Bookmark not defined.
Bảng 2.12. Các yếu tố cản trở phụ nữ nhiễm HIV/AIDS tại nhóm HHD Đại Từ .......Error!
Bookmark not defined.

ix


MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Việt Nam đang bƣớc vào thời kỳ đổi mới, cùng với xu thế hội nhập và toàn
cầu hóa. Tình trạng nghèo nàn lạc hậu đang dần đƣợc khắc phục. Đời sống vật
chất và tinh thần của mọi ngƣời, mọi nhà đang ngày một nâng cao. Song xã hội
càng phát triển thì các vấn đề tâm lý, tình cảm và đời sống xã hội càng nảy sinh
phong phú và trở nên phức tạp hơn. Từ những bức xúc không thể giải tỏa, con
ngƣời xuất hiện những đòi hỏi, mong muốn đƣợc giải tỏa, chia sẻ những khó
khăn tâm lý và tìm ra những giải pháp thích hợp. Hoạt động tham vấn xuất hiện
và ngày càng phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội.
HIV đã và đang là một vấn đề nổi cộm không chỉ trong một quốc gia mà ở tất
cả các châu lục. Ở Việt Nam, tất cả 64 tỉnh, thành phố, trên 93% số huyện và hơn
50% xã/ phƣờng/thị trấn trong cả nƣớc đã có ngƣời nhiễm và ảnh hƣởng bởi HIV.
Tính hết tháng 8/2014, trên cả nƣớc đã ghi nhận có 220.846 trƣờng hợp nhiễm HIV
hiện đang còn sống, trong đó 66.533 ngƣời chuyển sang AIDS. Trong số những
ngƣời nhiễm và ảnh hƣởng bởi HIV thì phụ nữ nhiễm HIV đang là một nhóm đối
tƣợng đặc biệt, nhận đƣợc nhiều sự quan tâm và chú ý của các nhà khoa học cũng
nhƣ các nhà quản lý. Khi phụ nữ nhiễm HIV kéo theo nhiều vấn đề xã hội nhƣ tỷ lệ
phụ nữ mang thai nhiễm HIV và trẻ em có HIV tăng lên nhanh chóng.
Thái Nguyên hiện là một trong 10 tỉnh, thành phố có số ngƣời nhiễm HIV/AIDS
đứng đầu trong cả nƣớc, tỷ lệ hiện nhiễm của tỉnh là 632 trƣờng hợp/100.000 dân. 9/9
huyện/thị/thành với 178/180 xã/phƣờng phát hiện có ngƣời nhiễm HIV. Thái Nguyên
hiện là một trong 10 tỉnh, thành phố có số ngƣời nhiễm HIV/AIDS đứng đầu trong cả

nƣớc, tỷ lệ hiện nhiễm của tỉnh là 565 trƣờng hợp/100.000 dân. 9/9 huyện/thị/thành với
178/180 xã/ phƣờng phát hiện có ngƣời nhiễm HIV. Tính đến ngày 30/9/2014, số ngƣời
nhiễm HIV đƣợc quản lý là 7.368 trƣờng hợp, đã tử vong do AIDS 1.916 trƣờng hợp.
(Nguồn: baothainguyen.org.vn) Tỷ lệ phụ nữ nhiễm HIV đang ngày càng cân bằng hơn
so với tỷ lệ nam giới. Theo báo cáo từ trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh thái
nguyên đến tháng 9 năm 2014 có khoảng 1530 phụ nữ sống chung với HIV, trong đó có

1


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thị Nhân Ái (2007) Tham vấn nhìn từ góc độ giáo dục gia đình,
tạp chí Tâm lý học số 12, Tr 46-49
2. Cục phòng chống AIDS – Bộ y tế - Báo cáo Công tác phòng, chống
HIV/AIDS 6 tháng đầu năm và trọng tâm kế hoạch 6 tháng cuối năm 2012
3. Nguyễn Đình Cƣờng và Trịnh Hữu Vách (2010) Nghiên cứu Dịch vụ Chăm
sóc, điều trị và hỗ trợ cho phụ nữ và trẻ em nhiễm HIV trong cộng đồng ngƣời dân
tộc thiểu số tại Điện biên, Kon Tum và An Giang (Bộ Y tế - UNICEF Việt Nam)
4. Đỗ Việt Dũng (2010) Tài liệu truyền thông phòng lây nhiễm HIV ( Dự án Phụ
nữ Thái Nguyên phát triển kinh tế hợp tác - Tổ chức Care Quốc tế tại Việt Nam)
5. Đỗ Việt Dũng (2010) Tài liệu truyền thông giảm kỳ thị và phân biệt đối xử
lên quan đến HIV/AIDS ( Dự án Phụ nữ Thái Nguyên phát triển kinh tế hợp tác Tổ chức Care Quốc tế tại Việt Nam)
6. Trần Thị Minh Đức (2011), Giáo trình Tham vấn tâm lý. Nxb Đại học Quốc
gia Hà Nội
7. Trần Thị Minh Đức (2000) Quan niệm về tƣ vấn tâm lý, tạp chí
ĐH&GDCN (số 6), tr. 4 -44
8. Trần Thị Minh Đức (2003),Thực trạng tham vấn ở Việt Nam – Từ lí thuyết
đến thực tiễn , tạp chí Tâm lí học, số 2, tr. 36-41
9. Trần Thị Minh Đức (2009) Thực trạng đào tạo tham vấn tại các cơ sở cung
ứng dịch vụ, tạp chí Tâm lý học, (số 3), tr.10-16

10. Trần Thị Minh Đức (2003), Tƣ vấn hay tham vấn – Thuật ngữ và cách tiếp
cận, Kỷ yếu hội nghị Tâm lý học, tháng 2/2003
11. Ngô Gia Hy (2005), Từ điển bách khoa y học Anh - Việt, Nxb Y học Tp.HCM
12. Đỗ Ngọc Khanh (2008), Nhu cầu tham vấn ở các trƣờng giáo dƣỡng, tạp
chí tâm lý học Số 10(115), Tr 22-27
13. Trần Tuấn Lộ (2006), Kỷ yếu hội nghị khoa học đào tạo cử nhân Tham
vấn tâm lý, tháng 12/2006, tr. 86

2


14. Luật phòng chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc
phải ở ngƣời (HIV/AIDS) của quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
số 64/2006/QH11 ngày 29 tháng 6 năm 2006. http:// Vanban.chinhphu.vn/porta.
15. Luật số 64/2006/QH11 của Quốc hội : Luật Phòng, chống nhiễm vi rút
gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở ngƣời HIV/AIDS
16. Bùi Thị Xuân Mai (2008), Giáo trình tham vấn tâm lý, Nxb Lao động xã hội
17. Bùi Thị Xuân Mai -chủ biên (2008), nhập môn Công tác xã hội, Nxb Lao
động xã hội
18. Bùi Thị Xuân Mai (2009), Công tác xã hô ̣i với trẻ em nhiễm và ảnh hƣởng
bởi HIV/AIDS, Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Lao đô ̣ng xã hô ̣i và Tổ chƣ́c CRS
19. Bùi Thị Xuân Mai (2007) Có nên đồng nhất tham vấn với tƣ vấn và trị liệu
tâm lý, tạp chí tâm lý học , số 4, tr. 46-52
20. Bùi Thị Xuân Mai (2008) thực trạng kỹ năng hỏi trong tham vấn của cán
bộ xã hội, tạp chí Tâm lý học, số 8, tr. 31-38
21. Nguyễn Quang Uẩn (2005 -Chủ biên), Giáo trình tâm lý học đại cƣơng,
NXB Đại học sƣ phạm, Hà Nội 2005.
22. Phạm Viết Vƣợng (2000), Giáo dục học, nxb Đại học Quốc Gia Hà Nội.
23. Tổ chức Y tế thế giới (2003), Phụ nữ nhiễm HIV và gia đình họ; hỗ trợ
tâm lý xã hội và các vấn đề liên quan

24. Từ điển bách khoa ngành CTXH_1995
- Các trang Web
Baothainguyen.org.vn
www.tamlyhoc.net
www.dinhpsy.com

http:// Vanban.chinhphu.vn/porta.

3