SKKN_Nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm

Đề tài sáng kiến kinh nghiệm năm học 2007-2008
Trường Tiểu học Phổng Lái - Thuận Châu - Sơn La
MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO
ĐỔI MỚI VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TỔ CHUYÊN MÔN 4+5
PHỔNG LÁI, THÁNG 10 NĂM 2007
Thực hiện thể nghiệm: Nguyễn Hữu Hải
1
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm năm học 2007-2008
Trường Tiểu học Phổng Lái - Thuận Châu - Sơn La
A – PHẦN MỞ ĐẦU
I – Lý do chọn đề tài
Điều 14, Điều lệ Trường Tiểu học (2007) đã quy định: “Học sinh được
tổ chức theo lớp học. Lớp học có lớp trưởng, lớp phó do tập thể học sinh bầu ra
hoặc do giáo viên chủ nhiệm chỉ định luân phiên; Mỗi lớp học có một giáo viên
chủ nhiệm phụ trách giảng dạy một hoặc nhiều môn học; Mỗi lớp học được chia
thành nhiều tổ học sinh, mỗi tổ có tổ trưởng, tổ phó do học sinh trong tổ bầu ra
hoặc do giáo viên chủ nhiệm chỉ định luân phiên trong năm học...”.
Trong các trường tiểu học nói chung, giáo viên dạy văn hoá (nhiều môn)
thường kiêm luôn làm giáo viên chủ nhiệm, vì vậy giáo viên chủ nhiệm lớp có
vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục tri thức và nhân cách cho học
sinh. Tuy nhiên trong những năm gần đây, về lý luận cũng như trên thực tế chưa
có những nghiên cứu cụ thể, đầy đủ và đổi mới để tạo ra sự định hướng thống
nhất trong chỉ đạo và thực hiện cho công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học. Bên
cạnh đó, công tác chủ nhiệm phần nào bị sao nhãng, bị “lạc hậu hoá” do các
giáo viên và các tập thể nhà trường tập trung vào công tác đổi mới chương trình,
đổi mới phương pháp và hình thức dạy-học. Ngoài ra, ở bậc tiểu học, việc làm
công tác chủ nhiệm của các giáo viên văn hoá gần như là đương nhiên, không
được tính theo tiết (để có chế độ, chính sách thoả đáng) như các giáo viên tiểu
học khác (VD: giáo viên chuyên một môn: Âm nhạc - Mĩ thuật - Thể dục, giáo
viên Đoàn - Đội, giáo viên dự trữ...) hoặc như giáo viên trung học cơ sở. Từ đó

làm cho hiệu quả của công tác chủ nhiệm, cũng như hiệu quả của quá trình giáo
dục toàn diện học sinh trong nhà trường tiểu học chưa đạt được theo yêu cầu.
Ở các trường học vùng dân tộc thiểu số, các em học sinh thường rụt rè,
nhút nhát, ngại giao tiếp, khả năng Tiếng Viết hạn chế... thì công tác chủ nhiệm
lại càng được đặt lên hàng đầu. Đơn giản là vì: thầy cô có hiểu được các em, có
gần gũi với các em, có phối hợp được các lực lượng giáo dục khác... mới dạy tốt
và đánh giá chính xác được từng đối tượng học sinh cụ thể.
Trước thực tế trên đây, tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm mang tên
“Một số biện pháp chỉ đạo đổi mới và nâng cao chất lượng công tác chủ
nhiệm ở Tổ chuyên môn khối 4+5 - Trường Tiểu học Phổng Lái ”.
Thực hiện thể nghiệm: Nguyễn Hữu Hải
2
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm năm học 2007-2008
Trường Tiểu học Phổng Lái - Thuận Châu - Sơn La
II – Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, xác định chức
năng, nhiệm vụ cụ thể của người giáo
viên chủ nhiệm; đồng thời thống nhất
các biện pháp chỉ đạo của nhà trường
trong việc đổi mới và nâng cao chất
lượng công tác chủ nhiệm, đáp ứng
được yêu cầu giáo dục toàn diện học
sinh trong giai đoạn mới.
III - Đối tượng nghiên cứu
Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp; đổi mới nội dung
công tác chủ nhiệm lớp; các biện pháp chỉ đạo của nhà trường.
IV – Khách thể và địa bàn nghiên cứu:
1. Khách thể:
-Giáo viên: 04 GV trực tiếp đứng lớp khối 4+5.
-Học sinh: 76 HS khối lớp 4+5.

2. Địa bàn nghiên cứu:
-Trường tiểu học Phổng Lái – Thuận Châu – Sơn La
V – Nhiệm vụ nghiên cứu:
1. Xây dựng cơ sở lý thuyết:
-Xác định chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp; nội dung
công tác chủ nhiệm lớp; các biện pháp chỉ đạo của nhà trường.
-Nghiên cứu các tài liệu về Quản lý trường tiểu học, các Giáo trình đào
tạo giáo viên tiểu học bậc Đại học các môn: Giáo dục học - Tâm lý học - Nghiên
cứu khoa học : đọc - phân tích- tổng hợp…xử lý thông tin để làm cơ sở lý luận
cho đề tài.
2. Nghiên cứu thực tiễn:
-Điều tra thực trạng công tác chủ nhiệm của giáo viên chủ nhiệm các lớp
thuộc khối 4 và 5.
-Sử dụng các phương pháp thu thập và xử lý dữ kiện: phiếu trắc nghiệm,
bút vấn, quan sát, phân tích nội dung, thang thái độ…
3. Đề xuất: Biện pháp chỉ đạo và một số nội dung đổi mới trong công
tác chủ nhiệm của người giáo viên chủ nhiệm trong trường tiểu học.
Thực hiện thể nghiệm: Nguyễn Hữu Hải
3
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm năm học 2007-2008
Trường Tiểu học Phổng Lái - Thuận Châu - Sơn La
VI – Giới hạn đề tài:
1. Phạm vi nghiên cứu:
-Giáo viên và học sinh khối lớp 4+5 trường Tiểu học Phổng Lái – Thuận
Châu – Sơn La.
2. Địa bàn nghiên cứu:
-Do điều kiện công tác, thời gian, kinh phí…của bản thân, nên tôi chỉ tập
trung nghiên cứu nội dung đề tài trong phạm vi nhà trường nơi tôi hiện đang
công tác, trong năm học 2007-2008.
VII – Phương pháp nghiên cứu:

-Tham khảo tài liệu; Quan sát; Điều tra viết; Trò chuyện trực tiếp; Trắc
nghiệm khách quan; Phân tích nội dung.
VIII – Cái mới của đề tài:
-Tìm hiểu, nghiên cứu, đề xuất một số biện pháp chỉ đạo đổi mới và
nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm ở Trường Tiểu học Phổng Lái… Áp
dụng hiệu quả và được thực hiện thường xuyên trong các lớp, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh khối lớp 4+5 nói riêng, các khối lớp
khác trong nhà trường nói chung.
Thực hiện thể nghiệm: Nguyễn Hữu Hải
4
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm năm học 2007-2008
Trường Tiểu học Phổng Lái - Thuận Châu - Sơn La
B – PHẦN NÔI DUNG
Chương I: Cơ sở lý luận
Trước hết, giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục toàn diện
học sinh một lớp.
Cần hiểu quản lý giáo dục không chỉ là nắm được những chỉ số của quản
lý hành chính như là tên, tuổi, số lượng, hoàn cảnh gia đình, trình độ học lực và
hạnh kiểm của học sinh... mà còn phải dự báo xu hướng phát triển nhân cách của
học sinh trong lớp để có phương hướng tổ chức hoạt động giáo dục, dạy học phù
hợp với điều kiện, khả năng của mỗi học sinh. Muốn thực hiện chức năng quản
lý giáo dục toàn diện, giáo viên chủ nhiệm phải có những trí thức cơ bản về tâm
lý học, giáo dục học và phải có hàng loạt kỹ năng sư phạm như: kỹ năng tiếp cận
đối tượng học sinh, kỹ năng nghiên cứu tâm lý lứa tuổi, xã hội, kỹ năng đánh
giá, kỹ năng lập kế hoạch chủ nhiệm lớp và phải có nhạy cảm sư phạm để có dự
đoán đúng, chính xác sự phát triển nhân cách của học sinh ..., định hướng và
giúp các em lường trước những khó khăn, thuận lợi, vạch ra những dự định để
chúng tự hoàn thiện về mọi mặt.
Hai là, giáo viên chủ nhiệm là người tố chức tập thể học sinh tự
quản nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh.

Đây là một đặc điểm riêng biệt của GVCN mà các giáo viên khác (GV
chuyên, Đoàn Đội, Dự trữ...) không có. Giáo viên chủ nhiệm cần lưu ý xây dựng
đội ngũ tự quản xuất phát từ đặc điểm, nhiệm vụ từng năm học và tính chất phát
triển của từng tập thể học sinh. Nhiều giáo viên chủ nhiệm chỉ căn cứ vào một
số tiêu chuẩn cán bộ lớp như: học giỏi, đạo đức tốt... mà ít để ý đến các yếu tố
quan trọng khác như: có uy tín với bạn bè, biết quan tâm đến người khác, gương
mẫu, biết cảm hóa các bạn... Để phát huy tốt vai trò của người tổ chức, người
giáo viên chủ nhiệm cần có năng lực dự báo chính xác khả năng của học sinh
trong lớp, phải biết khêu gợi tiềm năng sáng tạo của các em. GVCN là người
giúp HS tự tổ chức các hoạt động đã được kế hoạch hoá, nhưng không được
khoán trắng, đứng ngoài hoạt động của tập thể học sinh lớp học mà nên cùng
hoạt động, điều chỉnh hoạt động, kịp thời giúp đỡ các em tháo gỡ những khó
khăn trong quá trình hoạt động, đặc biệt là trong các hoạt động học tập.
Thực hiện thể nghiệm: Nguyễn Hữu Hải
5
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm năm học 2007-2008
Trường Tiểu học Phổng Lái - Thuận Châu - Sơn La
Ba là, giáo viên chủ nhiệm lớp là chiếc cầu nối giữa tập thể học sinh
với các tổ chức xã hội trong và ngoài nhà trường, là người tổ chức phối hợp
các lực lượng giáo dục.
GVCN là nhà quản lý, nhà sư phạm, đại diện cho Hiệu trưởng truyền
đạt những yêu cầu đối với học sinh, với phương pháp thuyết phục, thái độ
nghiêm túc để mỗi học sinh và tập thể lớp ý thức đầy đủ trách nhiệm phải tuân
thủ, tự giác thực hiện. GVCN cũng là người đại diện cho quyền lợi chính đáng
của học sinh trong lớp, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý, phản ánh
với Hiệu trưởng, với các giáo viên khác (nếu có), với gia đình và đoàn thể trong
hoặc ngoài nhà trường về nguyện vọng chính đáng của học sinh, để có giải pháp
giải quyết phù hợp, kịp thời, có tác dụng giáo dục. Huy động có hiệu quả tiềm
năng của xã hội vào giáo dục là công việc không đơn giản, đòi hỏi GVCN lớp
chẳng những phải có trách nhiệm cao, say sưa với nghề nghiệp, yêu thương học

sinh mà còn đòi hỏi GVCN là một nhà hoạt động xã hội, có hiểu biết rộng, biết
vận động quần chúng, có năng lực thực hiện các mục tiêu, nội dung giáo dục.
GVCN phải là người có trí tuệ, có lương tâm, có uy tín, sống mẫu mực, biết tự
kiềm chế, có ý chí vượt khó, kiên định thực hiện hoài bão, ước mơ, lý tưởng
giáo dục thế hệ trẻ.
Bốn là, giáo viên
chủ nhiệm phải là người
đánh giá khách quan kết
quả học tập, rèn luyện
của mỗi học sinh và
phong trào chung của
lớp.
Đây là một công
việc rất quan trọng của
GVCN đối với quá trình
học tập, rèn luyện, phát triển nhân cách của mỗi học sinh, vì sự đánh giá khách
quan, chính xác, đúng mực là một điều kiện để thầy – trò điều chỉnh mục tiêu,
kế hoạch... cho các hoạt động của cả lớp và mỗi thành viên. GVCN cần tránh
cách nhìn thiên vị và chỉ chú ý đến một số nội dung nhất định. Khi đánh giá
từng cá nhân học sinh nên căn cứ vào năng lực, điều kiện cụ thể của từng em,
cần tránh quan điểm khắt khe, định kiến, thiếu quan điểm động và phát triển,
Thực hiện thể nghiệm: Nguyễn Hữu Hải
6