THỰC HIỆN PHÒNG KHÔNG SƠ TÁN CHO CÁC TRƯỜNG Ở MIỀN BẮC VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ CHỐNG : CHIẾN TRANH PHÁ HOẠI LẦN THỨ NHẤT CỦA ĐẾ QUỐC MỸ

THOC HIEN PHONG KHONG SO TAN CHO CAC TRlTfiTNG PHO THONG
Of MIEN BAC VIET NAM TRONG THOfI KY CHONG 'CHIEN TRANH
PHA HOAI LAN THUT N H A Y ' CUA DE QUOC MY (1965-1968)

NGUYfiN THUY QUYNH'

C

dng tac phdng khdng so tan dam bao
an toan cho viec day hoc da tiing dUdc
nganh giao due thuc hien trong khang chidn
chd'ng Phap. Den khang chie'n cho'ng My, khi
chien tranh md rong ra mien Bac, tat ca cac
trUdng hoc c( thanh phd' va ndng thon deu trd
thanh muc tieu nem bom, ban pha, Vi vay,
van de dam bao an toan cho viec day va hoc
tiep tuc dUdc dat ra va ddng vai trd quan
trong ddi vdi sU nghiep phat trien giao due
pho thdng. Trong bai viet nay, chung tdi bUdc
dau de cap de'n nhiing yeu c^u dat ra cho cdng
tac phdng khdng sd tan trong cac trUdng hoc,
chu trUdng cua Dang, Nha nUdc va cac bidn
phap ciia nganh giao due pho thdng, qua trinh
thuc hien va mot so' ke't qua tieu bieu, dong
thdi neu ra mot sd'nhan xet, eiing nhUy nghia
cua cdng tac phdng khdng trong cac trUdng
pho thdng d mien Bac Viet Nam thdi ky chd'ng
Chie'n tranh pha hoai lan thii nha't cua My
(1965-1968).
1. Su can thiet va chii trUdng, bien
p h a p thUc hien cong t a c phong khdng sd

tan cho cac trUdng pho thong
Tha't bai nang ne trong chie'n lUdc "Chie'n

"ThS. Vien Sii hoc

tranh dac biet" d mien Nam, tit dau nam
1965, My chuyen sang ehien lucte "Chie'n
tranh cue bo" vdi viee dua quan doi true tie'p
tham chie'n d mien Nam, ddng thdi ddng
khong quan, hai quan md rdng danh pha mien
Bac, Trong 4 nam chie'n tranh pha hoai lan
tht( nha't (1965-1968), khdng quan My da gay
nhieu thiet hai cho mien Bac. Hau he't nhiing
cd sd vat chat va ky thuat chu ye'u xay dung
duoe trong nhiing nam khdi phue, cai tao va
phat trien kinh te va trong ke hoach 5 nam
lan thCf nhat d mien Bac deu bi danh pha. Dae
biet, My da gay rat nhie'u thiet hai cho nganh
giao due: trudng hoc bi pha hiiy, giao vien va
hoc sinh hi gie't hai, cac gid hoc thudng xuyen
bi gian doan vi nhiing tran bom ciia may bay
My, tam ly ciia phu huynh, hoc sinh ciing bi
anh hudng... Theo thd'ng ke cd khoang 1.589
trUdng hoe d cae thanh phd', dia phuong tren
toan mien Bac da bi danh pha (1), Nhieu
trUdng hoc la muc tieu nem bom hang ehuc
lan nhu trUdng Vinh Cha'p, Hudng Lap, Ca'p
III Vinh Linh... Chinh vi vay, viec dam bao an
toan cho hoe sinh, giao vien, cho viec day va
hoc duoc dat ra trUde he't.

Trong tinh hinh do, Hoi nghi Ban chap
hanh Trung UOng Dang lan thii 11 hop ngay
25, 26, 27 thang 3-1965 da ra Nghi quyet Kip
thdi chuyen hUdng viec xdy dung vd phdt trim
kinh te qude ddn phuc vu ddc lUc nhiem vu
cdch mang cd nUdc trong tinh hinh mdi nham
chuyen toan bd boat dpng cua mien Bac tii
thdi binh sang thdi chie'n, tie'p tuc xay diing
chu nghia xa hoi (CNXH) trong dieu kien cd
chien tranh, danh thing cude chie'n tranh pha
hoai bang khdng quan, bai quan cua My, phat
huy vai trd ciia hau phuong Idn do'i vdi tien
tuye'n Idn mien Nam, lam tron nhiem vu quo'c
te vdi each mang Lao va Campuchia.
Thiie hidn chu trUOng chuyen hudng boat
dong sang thdi chie'n, Chinh phii da chi dao va
td chiic cho cac cd quan Nha nudc, trudng hoe
va mdt bd phan nhan dan sd tan khoi vimg
trong diem bi danh pha. Ngay tii nhiing thd
thach dau tien, nganh giao due da tich ciie
ehii dong thuc hien td't viec chuyen hUdng
eong tac giao due theo tinh than Chi thi
88/TTg ngay 5-8-1965 cua Phu Thii tUdng:
"Hien nay, ca nudc ta dang co chie'n tranh,
nhiem vu chd'ng My, ciiu nude la nhiem vu
thieng hgng... cdng tac giao due phai chuyen
hudng de phue vu tot nhiem vu chinh tri ndi
tren theo chiic nang, nhiem vu ciia minh va

phii hdp vdi tinh hinh mdi..." (2) De thiic hien
dUdc nhi§m vu chinh tri mdi va "quyet tam
danh thdng giac My tren mat tran giao due",
nganh giao due da cd nhiing chu trUdng, bien
phap kip thdi de thUe hien chuyen hUdng. Mot
trong nhiing cong tac chu yeu ciia viec chuyen
hudng giao due la dam bao an toan cho giao
vien, hoc sinh, lara tdt eong tac phdng khdng
sO tan trong eac trUdng hoc.
Chi thi eua Hdi dong Chinh phii sd' 114-CP
Ve phUdng hUdng, nhiem vu gido due trong
nhiing ndm tdi ngay 29-6-1966 cung da chi ra:
Va'n de dam bao an toan cho nha trUdng la
mot dieu kien cd ban de xay dUng giao due
trong thdi ehien, liy ban hanh chinh cac ca'p

va nganh giao due phai coi trong va'n de nay,
Cac trudng hpc deu phai cd dii hao giao thong
va ham tru ^n dung quy each Phai ddi cac 16p
hpc xa cac mue tieu dich cd the bSn pha. 0
nhiing ndi trpng diem, phai phan tan thanh
nhiing Idp hpc nhd, giam bdt gid hpc d 16p,
tang cUdng hUdng dan hpc sinh bpc cl nha. De
dam bao cong tac phdng khdng sd tan, nha
trudng phai diia vao lUc lUpng thay, trd va
phu huynh hpc sinh la chinh; Doan Thanh
nien, Hdi Lien hiep Phu nii va dan quan xa
can tich cUc giup do nha trUdng (3). Trong Chi
thi sd'24-CT ngay 2-11-1966 veviec ddy manh
cong tdc phong khong nhdn ddn trong cdc

trUdng hoc, Bd Giao due da de nghi cac trUdng
tang cUdng thiic hien kiem tra cdng tac phdng
khdng nhan dan trong cac trudng hoe.
Tiep do, ngay 25-7-1967, Phii Thii tUdng ra
Thdng tu sd' 13I/TTg-VG Ve viec tdng cUdng
ldnh dao cong tdc gido due phd thong trong
tinh hinh chdng My, cUu nUdc da neu ro noi
dung quan trpng can thuc hien la phai coi
cong tac bao dam phdng khdng, an toan cho
hpc sinh va giao vien la die'u kien quan trong
de xay dung giao due trong thdi chien.
Cdng tac phdng khdng sd tan trong trUdng
hoe la mpt bd phan ciia cdng tac phdng khdng
nhan dan, "dudng Id'i cong tac phdng khong
nhan dan bao dam an toan trong trUdng hpc
eiing xua't phat tif dudng ldi chie'n tranh nhan
dan ciia Dang, cd anh hudng triic tie'p den sU
nghiep phat trien giao due trong thdi ehien,
Cdng tac phong khdng nhan dan trong trUcing
hoe la cong tac bao dam sinh menh cho cac em
hpc hanh. Nha trUdng phai lam td't trude tien
edng tac nay, lay dd lara ed sd tien hanh to
ehiic giang day hpc tap. Mat khac, trong qua
trinh nang cao cha't lupng giang day va hpc
tap phai khdng ngiing thiic day cdng tac
phdng khdng nhan dan; day la hai mat eua
mdt va'n de, chung lien quan khang kbit vdi
nhau va cd tac dung qua lai nhau, nha trUdng
ta can phai khdng dinh va thde hien bang

duoc" (4). Day la mdt nhiem vu quan trpng
ciia toan Dang, toan dan, va ciing la mdt
nhiem vu ra't kho khan, phdc tap va mdi me.
Cdng tac phdng khdng cd hai mat: danh dich
va phdng tranh dich, vdi phUdng cham hanh
dpng chinh xac la: danh dich kien quyet,
phong tranh dieh ti'ch cUc chii dpng.
Doi vdi nganh giao due, nhiing phUdng
hudng cu the la lam td't cdng tac sd tan va phan
tan trudng Idp, to' chiic td't viec phdng khdng,
bao dam an toan cho thay va trd de han che
den miic tha'p nha't nhiing hi sinh td'n that ve
ngudi va cua, to chiic va quan li tdt ddi sd'ng vat
chat va tinh than d cac trUdng hoc, tie'p tue
phat trien nhanh va manh sU nghiep giao due
pho thdng de phuc vu cho sU nghiep chd'ng My,
Cliu nUdc, dong thdi de chuan hi eho thdi ky xay
dUng da't nudc sau chien tranh,
Tren cd sd 6 bien phap hen hoan trong
cdng tac phdng khdng nhan dan (5), nganh
giao due xae dinh cac bien phap chu ye'u ddi
vdi cdng tac phdng khdng dam bao an toan
trong cac trUdng bao gom 5 ndi dung;
1, Thiic hien tridt de viec sd tdn, phan tan
trudng Idp xa cac muc tieu xung yeu, phu hdp
vdi k§'hoach phdng khdng d tCfng dia phUdng,
dong thdi chii trpng giai quyet ba khau: dia
diem Idp hpc, bo' tri thdi gian hoc tap va sap
xep hpc sinh vao cac Idp nham bao dam dung

yeu cau phan tan triet de cac trUdng Idp.
2, Cling cd' va xay dUng he thd'ng ham ho',
dudng hao, luy xung quanh cac Idp hpc day du
va diing ky thuat theo tieu chuan phdng
khdng cua Bp da quy dinh; Ket hdp vdi dia
phUdng dao ham hd', dudng hao S cac nga
dudng hpc sinh, giao vien di ve" hang ngay va
nha d ciia tiing giao vien, hoc sinh,
3, Tang cUdng boi dUdng kie'n thiic phdng
khdng, thudng xuyen to chiie tien hanh tap
dUdt phdng khdng de giao vien va hoc sinh
biet v$n dung trong mpi tinh hud'ng, biet phat
huy tac dung, hudng din nhan dan dia

phUdng phdng tranh vdi tmh thin chii ddng,
tich ciic.
4, To chde cac lUc lUdng phdng khdng cho
phii hdp vdi tinh hinh va kha nang thUc te d
tiing trudng, tiing Idp. Chu trong trang bi day
dii cac phuong tien phdng khdng, dat ke hoach
pho'i hdp chat ehe vdi cac liic iUdng phong
khdng ciia dan quan, tu ve dia phUdng de
chuan bi giai quyet td't nhUng hau qua do dich
gay nen.
5, Ke't hdp chat che giiia cdng tac phdng
khong vdi cdng tac phdng va chd'ng chie'n tranh
vi trung, hda hpc ciia dich, phdng phao bien ciia
dich, phong dich tap kich ba't ngd, phdng lut,
phdng hoa va phong gian bao mat, bao ve
trUdng Idp, bao ve nhan dan. Giao due hoc sinh

cha'p hanh nghiem chinh ky luat thdi chien
Cac ndi dung tren day ra't quan trpng, cd
tinh chat lien hoan, toan dien, trong do khau
Cling cd' va xay dung he thd'ng ham, hao, liiy
xung quanh Idp hpc la khau ed ban trong cong
tac cho'ng chie'n tranh pha hoai ciia dich a cac
trUdng; nha trUdng phai tieh cUe thuc hien va
chii ddng phd'i hdp vdi dia phUdng thi mdi cd
the tien hanh mdt each day dii, khan trUdng,
chu dao va sang tao (6). Cac trUdng tiiy vao
tiing hoan canh, liia tudi hoc sinh va dieu kien
tiing ndi, tifng liie ma cd ke hoaeh phdng
khdng phu hdp.
2. ThUc hien phdng khong, sd tan
Sd tdn, phan tdn cdc trUdng hoc
0 cac viing triic tiep chign dau viec hpc tap
bi anh hudng, nha't la cac tinh thude Lien khu
IV. De duy tri viec day va hoc d cac ca'p, bac,
nganh hpc, eac trUdng Idp dUdc phan tan va
dua ve nhiing ndi tUdng ddi an toan theo
nguyen t&c do Bd Giao due de ra (7), Cae
trUdng cl cac thanh pho' Idn, thi xa, thi tra'n,
nhiing dau mdi giao thdng quan trpng, nhiing
dia die'm tap trung dan cU Idn da khan trUdng
thuc hien viec sd tan ve cac viing ndng thdn
ngoai thanh, xa thanh phd' hoac ve cac tinh


sd tan la 46,630 ngUdi, trong dd cd 20.190 hoc
sinh m&u giao v3 long, 20.805 hoc sinh cap I,

5,635 hpc sinh ca'p II {den ngay 30-3-1965 la
thdi diem hoe sinh sd tan dong nhat v6i
68.547 hpc sinh, sau dd tren 18.000 hpc sinh
tii ndi sd tan trd ve). Den khi ke't thuc nam
hpc, so' hpc sinh cdn lai d ndi thanh la 75.564
ngUdi, Tdc la tren 40% hpc sinh ralu giao vS
long va cap I, II, Cac dia phUdng tid'p nh?in
hpc sinh sd tan eiia Ha Npi bao gom: Ngoai
thanh. 7.887; HUng Yen: 3.081; Ha Bac: 4,636;
Vinh Phiic: 1.656; Ha Ddng: 9.742; Sdn Tay:
1.196; Ha Nam: 1.860; Nam Dinh: 1.738 (10)
va d mpt vai tinh khac (11). Hoe sinh d cac
thanh pho khac chu yeu la chuydn trUdng ra
ngoai thi, nha't la ca'p I, II. Hoc sinh cae thanh
phd' sd tan ve cac tinh thUdng tap trung b cac
huyen thuan dudng di lai tham hdi ciia gia
dinh, Vi du, hpc sinh Ha Npi sd tan ve Ha
Ddng tap trung nhie'u d cae huyen ThUdng
Tin, Thanh Oai, Lfng Hda, hoac sd tan ve Ha
Nam tap trung nhieu d cac huyen Duy Tien,
Binh Luc, eiing nhU hpe sinh cua Nam Dinh
sd tan ve Ha Nam tap trung d Ly Nhan, Binh
Luc. Ndi hoc smh dd'n sd tan ddng nha't la Ha
Ddng vdi gan 1 van hpc sinh, edn lai la b Ha
Tii miia He nam 1965, hdn mot van trUdng Bac, Ha Nam, Hung Yen, Vinh Philc, Sdn
va 10 van Idp mau giao, vd long va pho thdng Tay. Cac tinh d trung du, mien niii hoae Khu
cl cac thanh pho, thi xa tren mien Bac da thiic IV cii nhu Ninh Binh, Nam Dinh, Ha Nam...
hien di chuyen, phan tan de'n eac dia diem it hpc sinh sd tan hdn. Nam hpc 1967-1968,
mdi. Tinh den thang 4-1965, gin 3 van hpc toan mie'n Bac cd gan 4 van hoc sinh ca'p II
sinh mau giao, vd long d Ha Ndi, Hai Phong, phai di sd tan, trong dd chii yeu la hpc sinh

Nam Dinh di sd tan, dat ti le til 72-98% so vdi eac tinh dong bfing sdng Hdng va Khu IV. 0
tong so' hpe sinh va tren 6 van hpe sinh pho Lien khu IV, Thanh Hda la tinh cd sd lUdng
thong cae ca'p di sd tan, trong do chii yd'u la hpc smh den sd tan ddng nha't, vdi 12.968 hpc
hpc sinh ca'p I, II (9).
sinh, cac tinh khae it hdn nhU Quang Binh chi
Ha Npi la mot trong nhiing thanh pho' eo cd 96 hpc sinh, Ha Tinh 590 hpc sinh, Nghe
so' lupng hpc sinh di sd tan dong nha't, Hpc An 103 hoc sinh. 0 cac tinh dong bang sdng
sinh nhieu trudng neu cao khau hidu "Vac Hong, tinh cd so' lUdng hoc sinh sd tan ddng
trUdng len vai di sd tan", du trong hoan canh nha't la Thai Binh cd 8.443 hpc sinh, tid'p dd la
nao eung tiep tuc hpc td't, day tot, tig'p tuc Hai DUdng 3.686 hpc sinh, Hai Phdng 3,103
nghien ciiu khoa hoe phuc vu san xua't va hpc smh. Ha Bac 1.393 hoc sinh. Ha Tay 1,282
chien da'u. Tinh den thang 5-1965, so hpe sinh hpc sinh (12),

lan can
Viee sd tan hpe sinh dUde lam tich eUc va
chu yeu theo phUdng thde van dpng hpe sinh
sd tan theo gia dinh, ve nong thon d nha hp
hang hoac to chiic theo cac cO quan, xi nghiep
hoac theo trUdng (8). Ve to chiic hpc tap cho
hpc sinh sd tan: Nhiing trudng di sd tan tap
trung thi md thanh trUcing rieng. Hpc sinh
theo gia dinh thi vao hpc cae trUdng tai dia
phUdng ndi sd tan, Dia phUdng co hoe sinh sd
tan CO traeh nhiem giai quye't viec hpc tap cho
hoc sinh. TrUdng ndi sd tan cd traeh nhidm
tie'p nhan hpc sinh, trUdc bet la giiip dd ve
mat hpe tap de hpc sinh theo kip cae Idp hoc.
Trong trUdng hdp mdt so hoc sinh, vi nhiing
die'u kien nao dd, phai d vdi cha me dang cdng
tac tai thanh pho' thi dUdc to chiie hpe tap, vdi

ke hoach phdng khdng chu dao.
ThUc hien ehu trUdng ciia Dang va Nha
nudc, cdng tac sd tan, phan tan cac trUdng den
ndi an toan dUdc thiic bien nhanh chong. Chi
trong mdt thdi gian ngan, hang nghin trUdng,
Idp, hang van hpc sinh, giao vien d cac thanh
pho'Idn da dUde sd tan ve' cac vung nong thon
mien Bac.


Trong qua trinh sd tan, phan tan, cae
trudng khdng tap trung theo quy md Idn,
nhung khdng qua xe nhd de dam bao phdng
khdng cho hoe sinh. Nhiing ndi khdng td' chiic
dUdc nhie'u trUdng thi to chiie thanh phan
hieu de hpc sinh tien di lai. Mpt trUdng cd the
to' ehdc thanh nhieu phan hieu. Cae trUdng
ca'p I, ea'p II phan tan cac Idp ve thdn, xdm.
Trong mdt xa khdng nha't thie't ehi ed 1 trUdng
ca'p 1. Trudng cap III d huyen cung khdng tap
trung Idn, td'i da la 12 Idp. Mdi huyen cd the cd
1, 2 trUdng nha't la d viing triic tid'p chie'n da'u.
Khong chi cac trudng ma cac Idp hoe ciing
dUdc phan tan nhd hdn, Cae Idp hpe dUde bao
ve bang tran rdm phan tan each xa nhau va
khong nam tren mdt dUdng thang, Mdi Idp hpc
dupe to ehiic theo ddn vi nhd, it hpc sinh. VI
du, d Vinh Linh, Idp hpc khdng qua 30 hpc
sinh, Quang Binh khdng qua 40 hpc sinh,.,
NhQng ndi cd dong hpc sinh Ha Ndi ve thi de

tien viec theo ddi, giiip dd hpe sinh va quan II
ngoai gid hpc da to chiie nhiing Idp rieng.
Hinh thiic nay dUdc hpc sinh, phu huynh va
dia phUdng hoan nghdnh va tieh cUc thUc
hien. Moi giao vien cd the day hai Idp va day
nhieu buoi trong ngay de ban che' tap trung
ddng hoc sinh trong mdt bud'i va tranh thdi
gian may bay dich pha hoai.
Xdy dung, cung cd he thdng hdm, hdo
phong khong, nguy trang trudng Idp
Ben canh viec sd tan cac trUdng ve ndi an
toan, nganh giao due cdn thUc hien cdng tac
phdng khdng, chd'ng phi phao ciia dieh, dam
bao an toan cho viec day hpc, ban che de'n
miic tha'p nhat nhdng ton tha't ve ngudi va
cua bang each dao he thd'ng ham hao, ho'
tranh may bay, nguy trang Idp hpc. Cac
trudng quyet tam thUc hien td't kh^u hieu
"chua cd ham hao td't chUa khai giang", "tha
td'n cdng siic hdn la to'n xUdng mau",..
Ham, hd' trii ^n ed tae dung ra't Idn trong
viee de phdng bom dan, chie'n tranh vi trilng

va hda hpc. Ndi cd dat rpng thi dao ho' ca nhan
(thuc te' eho tha'y hd' ca nhan phat trien thanh
giao thdng hao chii chi chim cd tac dung hdn
la ham tap the khong kien eo), ndi khong cd
da't rpng thi dao ham tap the. Cac trUdng hpc
phai dam bao dieu kien ham tru an: day du,
an toan va thuan tien vdi cac tieu chuan:

"Ham tap the khong nen dao gan nhau qua,
va td't nha't chi nen 5-6 ngUdi mdt ham, tranh
tap trung qua ddng vao mdt ham. Ho'ca nhan
va ham tap the dao sau td'i thieu 1,2m den
l,4in do'i vdi hpc sinh tii 15 tuoi trd xud'ng;
1,6m de'n 1,8m do'i vdi hpe sinh tii 16 tuoi trd
len, Phai eo nip diy td'i thieu 0,8m, Idp dat
tiep giap nip him nen dip dat thit, sau Idp
da't do nen dip da't cat de han che siic xuyen
eiia vien dan, manh bom, Tiiy dieu kien tiing
ndi cd the dao ham niia chim, niia noi. Ddi vdi
trUcing xay gach, ho' ca nhan va ham tap the
can dao each xa qua chieu cao cua trUcing de
tranh sap ham, bao dam tinh mang. Neu
khdng CO da't de dao ham each qua chieu cao
cua trUdng thi phai tim mpi each xay eho ehac
chan, nha't la dd'i vdi trUdng 5 thi xa, thanh
phd' trpng diem" (13). Nha trUdng cd ke' hoach
tu siia, bao quan ham thUdng xuyen, ehu dao,
tranh trudng hdp ham, hao bi bdng hoac hpc
smh bi thUdng do dam phai vat la hoac ran
cin... Nhie'u tinh d khu IV nhu Quang Binh,
Vinh Linh.. phai dua Idp hpe xud'ng sau dUdi
da't trong eac ham bao, dia dao.
Nhiing ndi co dieu kien va trong cac vung
chie'n sii ac liet da dao them giao thdng hao.
Dudi cac Idp hoc la dUdng hao giao thong nd'i
vdi cac day him cd nap hoac ham chii A dupe
nguy trang bang cay cd. Nhieu Idp dUdc xay
diing lai vdi liiy cao bao ve, dung cay cd'i che

ehd, ham hao bao bpc tii nha den 16p va tic Idp
tda ra khap ndi. Do'i vdi hpc sinh ca'p I thi chii
ye'u la van ddng phu huynh, Doan Thanh nien
va dan quan giiip dd. He tho'ng giao thong hao
no'i tie'p v6i ho' ca nhan va ham tap the,
Nhiing trudng lam bang tranh, vach dat ed


44

the dao giao thdng hao ngay tii trong 16p hoac
tii ciia Idp; nhiing trUdng xay gach ed the dao
giao thdng hao tii dUdi mai hien hoac dudi ciia
so... Giao thdng hao ndi tiep vdi him hdphai
dam bao thuan tien eho hpc sinh len xud'ng nhU
dip da't de tranh tai nan khi hpc sinh di chuyen
(14). He tho'ng giao thdng hao va ham ho trii an
cdn dUdc ve sd do giao cho ngudi cd trach nhiem
giii di khi cin ed th^ kip thdi dao bdi, eiiu ehiia,
TrUcJng phan cdng dia diem an na'p ciia tiing
Idp, to' cho phii hdp vdi vi tri ngdi hpc eua hpc
sinh de tranh tinh trang Ion xpn, ma't trat tU,
de Id muc tieu khi ed bao dpng,
TrUdng Idp, bam trii an va hg thd'ng giao
thdng hao dupe nguy trang bang nhieu each
de dam bao an toan, pho bien la nguy trang
bing cay xanh va sdn mau (15). Ngoai viec
nguy trang trUdng Idp, him hao, hpc sinh va
giao vien cdn tie'n hanh nguy trang khi den
trudng Idp (16).

Chi sau mpt thdi gian ngan. he tho'ng ham,
hao, dia dao dUdc xay diing da the hien quye't
tam thi dua day td't, hpc td't ciia thay va tro.
Ti'nh den nam 1967, sau hai nam chd'ng chien
tranh pha hoai eua My, hlu he't cae trudng Idp
thupe khu IV eu va mpt sd tinh de'u cd dii Idp
hpc rieng, cd diy dii him hao, nguy trang ehu
dao, cic Idp hpc deu dao sau nen hoac dip Idy
da't xung quanh. Vi du, Ha Tinh lam dUdc gan
1.000 16p hpc, tren 70,000 ham, hd trii an d
Idp hpc, dpc dUdng ve nha d cua hpc sinh, ngdt
100km hao giao thdng; d Vinh Linh ed day du
he thd'ng ham, hao va liiy chung quanh Idp
hpe, Giao vien hoe smh di day va di hoe deu di
lai dudi dudng hao tii nha de'n Idp, tii Idp nay
sang Idp khac (17),
Giao vien cd trach nhiem hudng dan, to
chiic cho hpc sinh xud'ng ham can than, Nha
trUdng nam chic so' giao vien hpe sinh cd mat
hang ngay, sau khi hi bom My oanh tac, phdi
tie'n hanh kiem diem ngay so' ngUdi ed mat de
phat hien kip thdi so ngUdi can tim kiem neu

thieu. Khi xud'ng ham trii an, tuy dieu ki^n
tiing ndi ed the to chde eho hpc sinh chuan bi
lUdng khd, nUdc ud'ng, mu hoac non dpi diu,
khau trang, khan mat Udt, bdng bang, vai
xanh hoac ni Idng de nguy trang khi can de
tranh hdi doe, bom dan va khi bi oanh tac k6o
dai. He thd'ng canh gac, bao ddng vdi cac to

chiic Cliu thUdng, ciiu sap, ehUa chay... duse
thiet lap de thiy trd cd the tie'n hanh viec day
hpe theo diing ke hoach.
Ve td chde vd trang
trong nhd trUdng

bi phdng

khong

Ve to chUc, Ban phdng khdng nhan dan
trong nha trUdng dUdc thanh lap de chi dao
thd'ng nha't vdi qua trinh thiie hien phong
khong gom 3-5 ngUdi do Hieu trudng lam
trudng ban, cd nhiem vu: i) Giao due y thiic
trach nhiem ddi vdi cdng tac phdng khong va
didu le phdng khdng; ii) Ddn ddc kiem tra
thudng xuyen viee thiic hien npi quy phong
khdng; iii) To chiic va did'u khien tap dUdt cac
dpi phdng khdng trong trUdng; iv) Chi dao mpi
hoat ddng ciia trUdng trUde, trong va sau khi
hi dich oanh tac; v) Xet khen thudng va thi
hanh ky luat (hoac de nghi tren) dd'i vdi giao
vien hpc sinh qua viec thiic hien eong tac
phdng khdng.
Ban phdng khdng ciia trUdng phai dinh chfi
ehi huy sd phdng khdng toan trUdng, phai
phan cdng, phan nhiem rd rang ve mat sinh
hoat, an na'p, ciiu thuOng, chiia chay, ciiu sap
ham, thong tin hen lac, chuan hi lUdng kho,

nude ud'ng, to chCtc tham gia chien da'u, phong
gian bao mat... (18).
Cac lue lUdng phdng khdng trong nha
trUdng pho thdng tiiy vao dp tuoi Idn, nho
dUde td' chiic thanh cac dpi: ciiu thUdng, phong
Cliu hda, ciiu sap ham, thdng tin lien lac, gS
bom nd cham, bin may bay.., Dong thdi, nha
trUdng ket hdp chat che vdi dia phUdng, hdp
tac xa noi trUdng sd tan, cd sii phan cong eu
the, chi dao thd'ng nha't de thiic hien td't cong


tac phdng khdng, Sd do ham bao ciia nha
trudng phai luu d Dang liy, Uy ban xa, van
phdng nha trudng, ban quan tri hdp tac xa,
giao vien, phu huynh ciing phai nim ro de
giiip nha trudng tu siia, ca'p ciiu kip thdi.
Ve trang bi, cac phUdng tien ca'p ciiu phdng
khdng trong nha trudng dUde phan theo cae
hinh thde ca nhan, tap the Idp va tren dudng
de'n trudng Idp. Dd'i vdi ca nhan, mdi giao vien
va hpc sinh cap III (3 em mdt nhdm), hpc sinh
ca'p I, II (5-7 em mdt to) ed tiii thud'c de ca'p
cdu chung (19). TUdng tU, dd'i vdi tap the Idp,
mdi Idp td'i thieu cd mdt tiii thudc ca'p ciiu
phdng khdng (20). Cae dung cu nay dUde quy
dinh chd dd eu thd, bao quan chu dao,
Ngoai viee dam bao phdng khong trong
trUdng hoc, cae trudng cdn cd ke' hoach kid'm
tra, theo ddi hoc sinh thiie hien phdng khdng

khi di dudng va d nha. Hpc sinh di hpe phai
ludn mang theo cac vat dung nhu mii rdm, mii
c6i, bong bang ciiu thUdng, khan mat va khIu
trang... de diing khi can thie't. Hoc sinh khi di
dudng to chiie thanh tiing nhdm "ban dudng
chd'ng My" tii 3 de'n 5 em de giiip d3 nhau.
Tren cac doan dudng phai vUdt qua cau cd'ng
dich thudng bin pha thi em nhdm trUcing
chay trUdc diing gac may bay, chi huy cac em
trong nhdm vUdt qua de bao dam an toan. Cae
Idp cdn bo' tri tren nhiing nga dUdng hpc sinh
di ve hang ngay it nha't 2-3 hoc sinh biet ca'p
Cliu phdng khdng tUdng ddi thdng thao. Nha
trUdng phan cdng giao vien, phd'i hdp vdi dia
phUdng trong viee theo ddi, giao due hpe sinh
di ve hang ngay, dac biet la phdl hdp de giai
quye't td't vd'n de' ca'p ciiu phdng khdng.
Ve gido due hoc sinh trong viec thuc
hien phong khong
Vdi tinh than chii ddng phdng khong,
nganh giao due da duy tri dUdc viec giao due
hpc sinh thiic hien cdng tac nay trong sudt
thdi ky chie'n tranh ac liet d ta't ca mpi mien,
ke ca viing da't Iiia Vinh Linh anh hung.

Nhiing yeu clu dat ra do'i vdi viec giao due hpc
sinh trong cdng tac phdng khdng la: i) Giao
due tinh than ky luat trat tU. Hpe sinh phai tU
giae cha'p hanh nghiem ehinh npi quy eua
trudng; ii) Giao due tinh thin dUng cam, thai

dp binh tmh; iii) Giao due tinh than doan ke't
tUdng trd trong mpi trUdng hdp, ke ca liic binh
thudng cung nhU khi gap tai nan; iv) Gilo due
tinh thin canh giae each mang cho hpc sinh,
lam cho hpc sinh bie't bao mat phdng gian,
phat hiSn gian diep, truy lung biet kich phi
edng nhay dii, tham gia bao ve trat tii tri an,
thUc hidn nghiem chinh khau hi6u ba khong
(khdng nghe, khdng tha'y, khdng biet); v) Giao
due hpc sinh cd tac phong nhanh nhen, khan
trUdng, lam quen vdi sinh boat quan sU hda
trong mpi trUdng hdp {liic d trUdng, khi ve
nha, liic d ndi edng cpng...); vi) Trong edng tac
giao due hpc sinh cdng can chii y cho'ng tu
tudng chii quan coi thUdng, nhat la khi thay
lau khdng cd bao ddng, chd'ng phieu lUu mao
hiem, thien ve thanh tich chie'n dau ma coi
nhe hpe tap, chd'ng tu tUdng bi quan, sd dich,
hoang mang, dao dong; cho'ng tU tudng ngai
khd, ngai khd', vi phdng khong ma anh hudng
tdi hoc tap, san xua't, chie'n da'u... (21).
Mpt trong nhiing npi dung giao due quan
trpng ddi vdi hpc sinh pho thdng luc dd la thUc
hien chUdng trinh hua'n luyen phong khdng va
huan luyen quan sii, giao due hpc sinh chap
hanh nghiem chinh ky luat thdi chien. Ngay
25-8-1965, Bp Giao due ra quye't dinh so'
2633/TDTT Vi viec thUc hien chUdng trinh
hudn luyen phong khong nhdn ddn d cdc
trUdng pho thong cdc cap I, II. Quyet dinh nay

cd mue dich la lam cho hpc sinh tha'y rd am
muu boat ddng pha hoai bang khdng quan ciia
de qud'c My d mie'n Bae; giao due cho hpc sinh
tinh than canh giae, y chi kien cUdng diing
cam khdng sd dich; ren luyen cho hoc sinh
thdi quen chiu diing gian kho, yeu men. hpc
tap va giiip dd bd dpi khi ehien da'u; biet each
phdng tranh va tii bang bd vet thUdng.


Yeu eiu ddi vdi hpc sinh ca'p I la biet each
phdng tranh may bay, bom dan ciia dich; biet
giU bi mat; khi gap tai nan thi hpe sinh cd y
thiic di bao cao vdi ngUdi cd trach nhiem, khong
lam vet thUdng bi td'n thUdng them, biet bang
bo ddn gian. Do'i vdi hpc sinh cap II la hUdng
din eac em each phdng tranh may bay, bom
dan nhu tranh bom bi, bom napan,,,; biS't giiip
dd bp dpi mdt vM viec trong ehien da'u; biet
bang bd ddn gian de cdu ehfla eho minh va cho
ban khi bi thUdng, gdp sdc minh vao viec tai
thUdng va phat hien nhdng dau hieu nghi dich
tha eha't ddc hda hoc va vi trung,
Thdi gian hua'n luyen toan bo chUdng trinh
phong khdng nhan dan vao nhiing ngay dau
nam hpc, trUde khi hpe eac mon van hoa. Ldp
1, 2: 8 tiet, mdi tiet 30 phiit, trong 3 ngay, Ldp
3, 4: 14 tid't, mdi tiet 40 phiit, trong 4 ngay.
hdp 5, 6: 18 tiet, mdi tiet 45 phiit, trong 4, 5
ngay. Ldp 7: 23 tiet, mdi tiet 45 phiit, trong 5

ngay. Sau khi hpc xong, nha trUdng td chiic
eho hoc sinh toan trUdng dn luyen bit bude
theo quy dinh: cd'p 1. mdi tuan 1 lln trong 1
gid vao ngay thd nam, sau tiet lao dpng; ca'p
II: moi tuln 1 lan trong 2 gid vao 1 ngay trong
tuan do trudng sap xep.
Ngay 7-9-1965, Bp Giao due ra Chi thi Ve
chii trUdng vd phUdng hUdng noi dung he
hoach to chiic hudn luyen qudn sU pho thong
cho hoc sinh cdc trUcing phd thong cap III
nhim:
- Gmo due cho hpc sinh hieu ro dUde tinh
hinh nhiem vu hidn tai, tha'y dupc am mUu
ciia de quo'c My va be lU tay sai tren cd sd dd
ma ra siic hpc tap quan sii, chinh tri, van
hda... giao due Idng yeu nUdc, yeu chu nghia
xa hpi; cam thii dich de cao canh giac, ren
luyen y thiic td ehdc, ky luat... nang cao quyet
tam danh thang giac My xam lupc.
- Budc dau tap luyen cho hpc sinh mdt sd'
ky thuat quan sii phd thdng va dpng tac chien
da'u cd ban, nhim trudc mit giiip cho hpc sinh

bie't each In na'p, phdng tranh may bay dich
oanh tae bin pha, biet each bao ve minh va
tham gia cac cdng tac phdng khdng nhan dan
eua nha trUdng, cua dia phUdng, tien tdi tham
gia phue vu chie'n da'u va khi can thiet vao
quan dpi.

PhUdng eham hua'n luyen la: chii trpng
giao due chinh tri ke't hdp chat ehe vdi huan
luyen quan sii; hua'n luyen nhiing khoa muc
cin thiet trUdc; lien he ly luan vdi thiic te, hoc
ly thuyet di doi vdi tap luyen.

Npi dung hpc tap gom cac mdn: ehinh tri
ky thuat; bin siing trUdng quan dung; liiu
dan bai 1 va 2; cdng sii; chien thuat ea nhan;
ddi ngii; may bay horn dan va each phong
tranh; nguy trang; thdng tin van dpng; tuan
tra; canh gac; edu thUdng, tai thUdng. ThcJi
gian hpc tap d ca'p III la 90 tiet, mSi ldp 8, 9,
10 la 30 tiet

Ve thdi gian hpc tap chinh khda, cac 16p
dUdc td chiic hpc phan tan, thdi gian hpc ba ca
hoac tan dung eac thdi die'm an toan nhu buoi
trUa, budi to'i... De viec hoc tap phii hdp v6i
tinh hinh san xua't, thdi vu cua tiing viing, Bp
Giao due cdn quy dinh so' tuan, sd' gid hpe
trong mdi nam, va giao eho dia phUdng quye
dinh ngay khai giang, ngay ket thiie nam hpc
cac ngay nghi mua, trif ca'p III, Ngay sau kh
khai giang, cac trUdng cho hpc sinh hpc np
quy phong khdng, to chiic triic phong khong
ehu dao. Ben canh dd, cac trUdng hudng din
eho cac em hoc tap mot so' ndi dung thUdng
thitc ve cdu thUdng, quan sU, phdng tranh
may bay, hdi ddc, cha't ddc, td chiic tii thud

eua trUdng va tiii thud'c cua tiing ldp, ca nhan
Giao vien cac ldp cdn bie't cdu thUdng va hua'
luyen cho hpc sinh,

Ngoai cac cong tac phdng khong ndi trSn
nha trudng edn to chiie thiic hien quan sU ho
toan trudng, ket hdp chat che cdng tac phdn
khdng vdi eong tac phdng va chd'ng ehie
tranh vi trimg, hda hpc cua dich, phdng dic


tap kich ba't ngd, phdng gian bao mat, bao ve
trUdng ldp, bao ve nhan dan... Ve td ehdc thue
hien quan sU hda toan trudng trUde, trong va
sau khi hi dich oanh tac, yeu clu dd'i vdi mdi
giao vien hpe sinh la phai thUc hien td't ky
luat thdi chien nham giang day, hpc tap td't.
Mpi hoat ddng cua nha trUdng de'u cd ke
hoach va dupc phan cdng cu the va cd cac quy
dinh chung dd'i vdi giao vien va hpe sinh trUdc,
trong va sau khi ed bao dpng. Thuc te eho
tha'y, trudng nao ehu trpng lam td't cdng tac tU
tudng, cdng tac td chitc va de ra bien phap cu
the, cd ke hoach phan cdng thiic hidn, kiem
tra thudng xuyen thi cong tac phdng khdng,
bao dam an toan d trUdng dd dUde tdt.
3. Nhan xet
Trong chien tranh pha hoai mien Bac lan
thd nha't eua de qud'e My (1965-1968), nganh
giao due phd thdng da tie'n hanh nhieu bien

phap de thue hien chuyen hudng giao due,
trong dd cd cdng tac phdng khdng sd tan trong
trudng hpe. Cdng tac phdng khdng trong
trudng hpe la mdt bd phan eiia cdng tac phong
khong nhan dan, ddng thdi la mot ndi dung
quan trpng trong chii trUdng chuyen hudng
giao due thdi ky ea nUde cd ehien tranh.
ThUc hien cdng tac phdng khdng sd tan, nha
trudng phd thdng da tap trung vao nhiing bien
phap Idn nhU: thuc hien sd tan, phan tan ldp
hpc, xay diing he thdng ham, hao, nguy trang
Idp hpc, td chde trang hi phdng khdng, giao due,
tap dUdt eho hpc sinh... Nhiing nhiem vu nay
cd quan he chat che vdi nhau. Trong do, viec
thUc hien sd tdn dong vai tro quan trong nhUng
chi ap dung vdi hpc sinh d cac thanh phd Idn va
mdt so vung tnic tie'p chien da'u hoac bi uy
hiep; edn cong tdc cdng cdvd xdy dUng he- thdng
hdm, hdo, nguy trang ldp hoc la nhiem vu cd
bdn trong cdng tac chd'ng chien tranh pha hoai
ciia dich cl cac trudng, Cdng tac nay ciing vdi
cdng tac giao due, td chiie cac lUc lUdng phdng
khdng dude ap dung d ta't ea cac trUdng phd
thdng mien Blc.

Bing nhiing bien phap va each thde thiic
hien tich cue, cdng tae phdng khong sd tan da
dat dUdc nhOng ket qud cd y nghla to tdn ddi
vdi sU phdt trim cua sU nghiep gido due pho
thong mien Bdc thdi ky ndy nhu dam bao an

toan cho giao vien va hpc sinh, ban che den
miie tdi da nhiing thiet hai ve ngUdi va cua,
thuc hien dUdc nhiing die'u kien tdi thieu de td
chde tdt vide day va hpe, Dd cd dUdc nhuing
thdnh tUu dd, vdi chii trUdng diing din ciia
Dang va Nha nUdc, sU chi dao sat sao eua
nganh giao due, giao vien, hoc sinh, phu huynh
hpc sinh, cac td chde doan the, nha't la nhan
dan dia phUdng da ddng vai trd tich ciic trong
viec sd tan, xay dung trUdng sd va dap luy, dao
hao. Chi tinh rieng cac tinh ci Khu IV cu, nhan
dan dia phUdng da dao dip dtidc hdn 26 van
km dudng hao giao thdng eho trUdng hpc.
Trong 4 nam diu chd'ng chie'n tranh pha hoai,
Quang Binh da dao dUpc 3.000 km giao thdng
hao (22). Ben canh dd, nhan dan cdn giiip dd
nha trUdng phdng gian bao mat, canh gac may
bay, lap eac dpi eiiu thUdng, cdu hda, trdng cay
nguy trang cho eac ham hao. Cong tae phdng
khong sd tan da nhanh chong dupe diic ke't
thanh 6 nguyen tic va 14 bien phap cu the (23)
de kip thdi phd bie'n tren khIp mien Blc. Vi
vay, hang van trUdng ldp phd thong cac cap cd
dii ham, hao ehe chd trai khap tren mien Bac.
Viec thuc hien cdng tae phdng khdng sd tan
the hien sU chuyen hUdng kip thdi, sdng tao
ciia Bdng, Nhd nUdc vd nganh gido due, dong
thdi cd nhiing tdc dong tich cUc den giao due
phd thong trong chien tranh pha hoai, Nhflng
tdn tha't ve ngUdi va ciia dUde han che den

miic tha'p nha't do ehien tranh gay ra. Viec
day hpc khdng bi gian doan, cac trUdng hpc
vin dam bao ndi dung chUdng trinh theo quy
dinh. Cdng tac phdng khdng chinh la dieu
kien ed ban, thie't yeu dau tien de nha trUdng
cd the hoat ddng trong bat ky tinh hud'ng
chien da'u gay go ac liet nao. Nhieu trUdng
viia bao dam dUdc an toan, han che' dupe thiet


hai do dkh gay nen, vita dam bao phat trien ve
sd lupng, nang cao chat lUdng day hpc theo
chUdng trinh quy dinh. Quy rao trUdng, ldp, hpe
sinh, giao vien phd thdng khdng nhiing giam di
ma cdn phat trie'n manh hdn so vdi trUdc khi
My md rdng chie'n tranh ra mien Ble. Sd hoc
sinh eae ca'p di hpe ngay cang tang, ngay ca d
nhiing vung cd ehien sii quye't liet. Nam hoc
1965-1966, sd hpe sinh cae cap la 2.934.900,
10.294 trudng, 71.060 ldp, 80,488 giao vien.
Nam hpc 1966-1967 sd hpc sinh vUdt ke hoach
phat trien vdi 3.325.000 hpe sinh, 10,993
trUcing, 81.885 ldp, 86.495 giao vien. Sd hpc
sinh nam hoc 1967-1968 la 3.703.800, 11.497
trUdng, 87.925 Idp, 91.674 giao vien (24), tang
hdn so vdi nam 1965-1966 768.900 hpc sinh,
1,202 trudng, 16.865 Idp, 11.186 giao vien.
Cha't lUdng giao due khdng bi giam siit, ti Id hpc
sinh td't nghiep bang nam van tang. Ben canh
dd, nganh giao due phd thdng cdn quan tam

den cong tae dao tao hpe sinh gidi mdt so' bp
mdn. Mat khae, vide phan tan ve ndng thon
nen cae trUdng gan giii hdn vdi thiie te cupc
sdng phong phii va day sang tao 6 ndng thdn
nen cac trudng cd dieu kien gan lien boat ddng
day hpc vdi thUe te dia phUdng.
Tuy nhien, eong tae phdng khdng sd tan
trong chien tranh pha hoai lan thd nha^t
(1965-1968) ciing khdng tranh khdi mot so
han che, dd la: Viec thuc hien chi thi cua
Trung Udng ve edng tae sd tan hoc sinh dUdc
cha'p hanh nghiem chinh, nhUng do cdng tac
nay con mdi me, tinh hinh kha phiie tap nen
mac du da dat dUdc nhie'u ket qua, song cdng
tac sd tan, phan tan hpc sinh cdn mpt so' khd
khan nhu thdi gian dau thuc hien chua dUde
thd'ng nha't, viec ehi dao cdn thieu chat ehe,
kip thdi nen moi ndi thue hien lai co nhiing
diem khac nhau; ehua quy dinh dUdc loai ddi
tupng nao cin khuyen khieh van dong di sd
tan va ddi tupng nao d lai tiep tue di hpc; viee
sd tan hpe sinh chua ke't hpp hai yeu eau la
viia sd tan, viia bao dam hpc tap cho con em,

nen cd tinh trang hpc sinh khdng tie'p tuc hpc
niia. Trong viec dao him, hao, nguy trang 16p
hpc, mpt sd trUdng edn chua giai quyet tdt nhu
lam lan hpe cd tinh cha't tam bd, nguy trang sd
sai nen chua dam bao an toan; hoac ldp hpc do
bao dam an toan nhung lai thidu anh sang,

mat ve sinh, anh hudng tdi sic khde va hoc
tap eiia hpc sinh; hoac nhid'u ndi chUa thUdng
xuyen quan tam tu bd trUdng Idp. Cong tac to
chde eac lUc lUpng phdng khdng, giao due hoc
sinh kien thiic phdng khdng cdn nhieu han
ehg' ve thdi gian, dieu kien thiie hien nen
nhi^u ndi ehUa lam dUdc diing nhU ke hoach,
Mac dii con cd nhflng han che' nha't dinh,
song vdi nhflng thanh tUu dat dUde, ed the
khling dinh rang "mot trong nhflng nguyen
nhan ehii yeu din den thing Idi to 16n ciia
nganh ta trong nhiing nam hpc chd'ng My viia
qua chinh la viec coi trpng dung mflc va tich
cflc thuc hien edng tac phdng khong nhan dan
bao dam an toan" (25), Tinh hinh thiic te cac
trUdng trong chien tranh pha hoai da cho thay
"cdng tac phdng khdng nhan dan bao dam an
toan trong trUdng bpc la mot edng tac v6 ciing
quan trpng va ca'p thie't. Day la mdt nhiem vu
thudng xuyen, khdng the coi nhe, khong the
taeh rdi vdi nhiem vu phat trien giao due, nang
cao cha't lUdng giang day hpc tap trUdc mat va
lau dai" (26). Chinh vi vay, nam 1968 Chu tich
Hd Chi Minh da danh gia: "Trong hoan eanh ca
nudc ed chie'n tranh, sU nghiep giao due cua
chiing ta van phat trien nhanh, manh hdn bao
gid het... Mac du giac My dien cuong danh pha
mien Blc ac liet, chiing khdng nhflng bi that bai
tham hai tren mat trdn chinh tri, quan su ma ta
da danh thing chiing ca tren mat tran giao due

va dao tao can bd" (27), Duy tri va dam bao viec
day hpc trong dieu kien chien tranh ac liet diidc
coi la mot trong nhflng thanh tUu to Idn va ddng
vai trd quan trpng ddi vdi nganh giao due pho
thdng mien Blc thdi ky nay, ddng thdi cung ca'p
nhflng bai hoc kinh nghiem quan trpng cho
nganh giao due mien Blc trong giai doan sau.


CHU THICH
(1), Ngay 5-8-1964, truflng cap I Xuan Phong,

- Doi v6i hpc sinh nho c^'p I, ca'p II, tfch eUc van

Ha "Rnh bi danh pha dau tien. Ngay 7-2-1965,

dong hpc sinh 6 thanh pho sd tan theo cd quan gia

nhflng trudng hoc ciia Thi xa Dong H6i va Thi tran

dinh v l que, ra ngoai thanh hoac di cac tinh lan can

Ho Xa (Vinh Linh) hen tiep bi nem bom. Ngay 11-

de tiep tuc hpc tap. Cac thanh pho ciing co the td chiic

2-1965, trudng cap III Vinh Linh bi nem bom hiiy

trUdng npi t n i de nhan nhflng hoc sinh nho ma cha

diet. Vu oanh tac trUdng Quynh Luu ngay 23-9-1965.

me CO dieu kien giti. Do'i vdi hoc sinh 16n, hoc sinh ca'p

trflcttig Thuy Dan ngay 21-10-1965. triiOng Hong

III CO the bo tri so tan ve nhflng ndi gan cd scl san

Phtic nay 2-9-1966 1^ nhiing trifdng dien hinh bi danh

xua't cong, nong nghiep de co dieu kien vfla hpc tap,

pha ac het

vfla tham gia lao dong.

(2). Cong bdo Viet Nam Ddn chu Cong hoa ndm
1965. tr 328.

- To chflc trudng hoc cho so hpe sinh khdng cd dieu
kien di sd tan cdn b Iai noi thanh theo hinh thUe to

(3). Trung tam Luu trfl Quo'c gia III, Phong Bo

chflc quy md nhd. phan tan, bo tri du ham hd' phdng
khong, bao dam an toan cho hoc sinh hpc tap tot. Hoc

Giao due. Hd sO 3268, tr. 26.
(4). D6 Di. Nguyin Tang Ta'n, Mot so'vd'n di vi

sinh Idn 5 lai co the tham gia cac cdng tac phye vu

cdng tdc phong khdng nhdn ddn, phdng ua chd'ng

chien da'u khi can thiet. dac biet la ddi vdi hoc smh

va khi hda hoc, ci trting trong nhd trudng, Nxb

cap III
- Quan li sd dung td't so' giao vien theo trudng sd

Giao due, Ha Npi. 1967, tr. 4, 0.
(5). Sau hien phap lien hoan trong cong tac phong

tan va cdn lai. de tiep tuc boi dUdng hoac dieu hda

khong nhan dan gdm: i) Tfch cilc lam nhieu ham, hao

trong nganh giao due cho thich hop vdi nghe nghiep.

bao dam du so lupng va chS't lucing; ii) Tich cUc stJ tan,

bao dam rapi quyen ldi giao vien,

phan tan nguSi. kho tang va tai san; iii) Tich cUc

- xay dung cO sd vat chat va thie't bi phUdng tien

nguy trang che ph6ng; iv) Coi trong viec td chflc quan

ciia cae trUdng di sd tan. dUa vao cd sd va thay trd tu

sat hao dong kip th&i; v) ThUdng xuyen giao due,

lUc canh sinh la chinh, Nha nUdc giup dd mdt phin

tuyen truyen sau sic trong nhan dan ve cong tac

kinh phi de giai quyet khd khan liic dau.

phong tranh dich va to' chiic chi huy phong tranh khi

- Ndi nao xet can thiet sd tan cae trudng phai can

hi dich b i n pha; vi) To chiic cac lUc lUdng bao dam

cfl vao clu thi phdng khdng nhan dan ciia Phu Thu

phong khong nhan dan, nhanh ch6ng khic phuc hau

tudng.

qua (Theo: Ldm toi vd ddy du sdu bien phdp lien

(8) Mot so' trUdng m i u giao vd long va phd thong

hoan trong cong tdc phong khong nhdn ddn. tinh

cung to chflc cho cac ehau sd tan theo trUdng nhU

doi Ha Blc xua't ban thang 3-1967, tr.l3).

trudng Sao Sang, Due Hoa, cap 1 Thang Long, Sdng

(6), (17). (25), (26), Do Di, Nguyen Tang Tan.
Mot so'vd'n de ue cdng tdc phong khdng nhdn

ddn,

phong ud chd'ng vH khi hda hoc, vi triing trong nhd
trudng. sdd. tr. 9-10, 9-10, 7, 56,
(7). Nguyen t i c thuc hien sO tan cho cac trUdng la:
- Bao dam vira sd tan to't. viia to' chirc hoc tap to't,
tranh tinh trang giai quye't ddn gian, chi tha'y van de
di sd tan cho dUdc ma khong cham Io viec td chiic hoc
t§p va bao dam sU nghiep phat trie'n giao due sau
nay.

Hdng. ca'p II Kim Lien, Tieu hpc Trung Hda d Ha Npi,
nhflng so' Ifldng khdng ddng. khoang dfldi 100 hoc
smh. trfl trudng cap II Kim Lien cd gan 200 hoc sinh.
TrUdng hdp sd tan tap the' theo ddn vi trUdng rat han
che nhflng mot so' ndi da td chflc dfldc trfldng so tan
tap the va td chflc hoc tap cho sd'hoe sinh cdn lai.
(9), (10), {11). Trung tam LUu trfl Qud'c gia III.
Phdng Bo Giao due, Hd sd 3265. Thdng tu, Nghi
quyet. Bao cao cua UBHC, Sd Giao due Tp Ha Npi ve
tinh hinh sd tan hpc smh nam 1965. tr. 22, 22, 1.

50
(12). Trung tam Luu trfl Quo'c gia III. Phong Bo

smh va nhan dan ta da sang lao ra nhieu bien

Giao due. Hd sd 3284. Bao eao cua Bd Giao due ve

phap nhu dung rem. bang vai, giay gid. giay bao

cha't lUdng giao vien. hpc sinh cap I, II, III nam hoc

eu... de che anh sang, lam nhieu kieu den nhfl cai

1967-1968, tr. 6.

tie'n "hop dUng den dau", chup den hinh chdp... de
vi cong tdc phong

vfla dam bao giang day. hoc tap. sinh hoat. vfla co

khong nhdn ddn trong trUdng hoc (Tai lieu hpc tap

tac dung che anh sang phuc vu cho cdng tac phdng

cho giao vien trong he). Nxb. Giao due. Ha Ndi.

khong.

(13), Mot so' kinh nghiem

1965, tr 5.
(14). Moi ldp hoc tdi thieu nen cd 2 ciia ra vao
va dao giao thdng hao theo kieu chfl chi chim, mdi

(18), (21). Mdt so' kinh

nghiem

vi cdng tdc

phdng khong nhdn ddn trong trUdng hoc, sdd. tr.
12, 19

doan g&y khuc cua giao thong hao nen dai tfl 3-4

(19). Tui thud'c gdm- 1 Io thud'c dd. mpt cuoii

met, goc ngoit la 60-90 do theo hinh r l n lUdn va

bdng, mdt eudn bang, mdt mieng xa phdng hoac bo

nen cd nhieu ngach ra den ham tru In. Chilu sau

hdn. mdt Io nUdc vdi bao hda, 1 Io thud'c tim. 1 Io

ciia giao thdng hao tdi thieu phai ngang cd hoc

nudc tieu, mot cai long ga, mpt khau trang va m^t

smh (Theo: Mdt so'kinh ngkiSm vi cdng tdc phong

khan m$t Udt. neu ed dieu kien thi them 1 tam ni

khong nhdn ddn trong trUdng, sdd, tr.5).

long, mot vai bit m i t b i n g ni long de phdng chat

(15), Nhflng trudng lam h l n g gach ngdi hoac d

ddc hda hoc.

dinh chua, kho hdp tac xa thi sdn de ehe da'u mau

(20). Tui thud'c tap the gdm 7-10 eudn bong, 10-

sic hoac sdn de lam bien dang hinh khdl cho phu

15 eudn bang, 2-4 mie'ng vai cheo, 2-4 Io thudc do,

hop vdi canh vat xung quanh de dich khd phat
hien muc tieu. Vi du, ldp hoc gan md than thi sdn
mau den, xam, ldp hoc d ddng bang thi nguy trang
mau xanh... Nguy trang bang cay xanh co rat
nhieu tac dung trong van de phdng khdng nhU h5
trd cho nguy trang sdn mau, lam giam sflc cong
pha cua bom dan, han che chay. nhiem ddc, co ldi
ich ve mat kinh te... Mai trfldng, h i m hao. da't
xung quanh dfldc trdng cac cay san co cua dia
phuong gdm eac cay lau nam nhu miiSm. vai,
nhan, xa cfl... hoac cay day leo nhu chudi, ngd,

khoai lang. san, bau, bi... hoac co. dien thanh, la
sa... Ddi vdi vung hien thi trong cac loai cay nhu
dfldc. mam. ban, dfla dai...
(16). Trang phuc nguy trang phd bie'n la mac

10-15 bd nep tre. 3-5 day cao su l&m ga rd, 3-5 cang
tai thUdng. mot sd thud'c thdng thudng nhfl dau
long nao, thud'c cam mau... Dac biet la phai cd mot
hop thude cflu dpc va mdt banh xa phdng giat hoac

bd hdn de phdng chat ddc hda hpc. Ben canh do.

mdi ldp phai ed 2-4 cude, 2-4 xeng, 2 cao, 1 dao

rUa... de cUu sap ham, va 2 thang, 2 cau liem, 3-5

bui nhui, 10-15 o'ng dUng nflde hoac 2-3 ddi thung
ganh nfldc chfla chay.
(22). Bao Hoc lap. thang 3-1969. tr.22.

(23). Cong tdc phong khdng nhdn ddn baa dam

an todn trong cdc trUdng hoc. Nxb Giao due. Ha
Ndi, 1966.

(24) Tong Cue thdng ke. So lieu thd'ng ke Viet

quan ao, non, mu... phu hdp vdi mau dat, mau

Nam theki

canh vat xung quanh, ddng thdi mac them ao rdm,

603-612.

XX. Nxb. Thdng ke. Ha Ndi. 2000. tr

mu rdm, nun rom deo lUng... b i n g nhflng eudn

(27) H6 Chi Minh Todn tdp. tap 15 (xua't ban

rdm hinh trdn, dfldng kinh tdi thieu 3-4cm de ngan

lan thfl ba), Nxb. Chinh tri Qud'c gia-Sfl that. Ha

nhflng manh dan nhd. Ban dem. giao vien. hoc

Ndi, 2011.tr. 506-507.