Phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp ở huyện phú vang, tỉnh thừa thiên huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRẦN THỊ THU THỦY

PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TIỂU THỦ CÔNG
NGHIỆP
Ở HUYỆN PHÚ VANG, TỈNH THỪA THIÊN
HUẾ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ


HUẾ, 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRẦN THỊ THU THỦY

PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TIỂU THỦ CÔNG NGHIỆP
Ở HUYỆN PHÚ VANG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

Chuyên ngành: KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Mã số: 60 31 01 02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. HÀ THỊ HẰNG

HUẾ, 2016

i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ cho một học vị nào.
Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và
các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả

Trần Thị Thu Thủy

ii


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được luận văn này, trước nhất, tôi xin chân thành cảm
ơn TS. Hà Thị Hằng – Trường Đại học Kinh tế Huế đã dành nhiều thời gian
tận tình hướng dẫn, chỉ bảo cho tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Ban giám hiệu nhà trường, các thầy cô
giáo, đặc biệt là các thầy cô trong Khoa Kinh tế chính trị, Phòng Đào tạo sau
đại học, những người đã truyền đạt cho tôi những kiến thức bổ ích hướng dẫn
tư vấn cho tôi trong quá trình học tập và rèn luyện tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ, viên chức Sở Công thương,
Phòng Thống kê tỉnh Thừa Thiên Huế đã tạo điều kiện giúp đỡ cho tôi hoàn
thành luận văn.

Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tôi đã được rất nhiều sự
giúp đỡ của các bạn bè và gia đình. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ và
ghi nhận những tình cảm quý báu đó.
Để thực hiện luận văn, bản thân tôi đã cố gắng tìm tòi, học hỏi, tự
nghiên cứu với tinh thần chịu khó, nghị lực và ý chí vươn lên. Tuy nhiên, với
nhiều lý do chủ quan và khách quan, chắc chắn luận văn không tránh khỏi
những hạn chế và thiếu sót nhất định. Tôi kính mong quý thầy, cô giáo tiếp
tục đóng góp ý kiến để luận văn ngày càng được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn!
Huế, ngày

tháng 4 năm 2016
Tác giả

Trần Thị Thu Thủy

iii


TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ
Họ và tên học viên: TRẦN THỊ THU THỦY
Chuyên ngành: Kinh tế chính trị
Niên khóa: 2014 – 2016
Người hướng dẫn khoa học: TS. HÀ THỊ HẰNG
Tên đề tài: PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TIỂU THỦ CÔNG NGHIỆP Ở
HUYỆN PHÚ VANG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ.
1.Tính cấp thiết của đề tài
Phát triển công nghiệp nông thôn là một nhiệm vụ trọng tâm trong quá
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam. Để
thực hiện được nhiệm vụ trọng tâm đó, chủ trương của Đảng và nhà nước ta

là xây dựng các cụm công nghiệp hoặc cụm công nghiệp – TTCN và phát
triển các làng nghề ở nông thôn.
Huyện Phú Vang là huyện có tiềm năng, thế mạnh về phát triển làng
nghề. Hiện nay ở huyện Phú Vang có 05 làng nghề TTCN. Việc phát triển
làng nghề TTCN ở Phú Vang trong thời gian qua đã góp phần tạo việc làm,
tăng thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo, thực hiện chuyển dịch cơ cấu
lao động ở nông thôn. Tuy nhiên, sản xuất trong các làng nghề TTCN vẫn
mang tính chất thủ công, các cơ sở sản xuất còn nhỏ lẻ, trình độ công nghệ
thấp, trang thiết bị sản xuất thô sơ nên hiệu quả kinh tế còn thấp,…chưa thực
sự tạo ra cho sự phát triển KT-XH ở huyện Phú Vang.
Vì vậy, nghiên cứu phát triển các làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang
và đề xuất giải pháp nhằm phát triển các làng nghề ở huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế trong thời gian tơi là có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
Xuất phát từ tầm quan trọng trên, tôi đã chọn đề tài: “Phát triển làng nghề
Tiểu thủ công nghiệp ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm đề tài luận
văn cao học.
2.Phương pháp nghiên cứu
iv


Đề tài sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lenin như:
phương pháp duy vật lịch sử, phương pháp duy vật biện chứng.
Ngoài ra, đề tài còn sử dụng các phương pháp như: phương pháp thống
kê, phân tích tổng hợp, dự báo, điều tra thu thập thông tin qua phiếu khảo sát.
3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn
- Hệ thống được cơ sỏ lý luận về phát triển làng nghề TTCN ở huyện
Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.
- Đúc rút được bài học kinh nghiệm để huyện Phú Vang học hỏi trong
phát triển làng nghề TTCN
- Đánh giá đúng thực trạng về phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú

Vang, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú
Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.

v


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
AN – QP

: An ninh – quốc phòng

ANCT

: An ninh chính trị

ATTP

: An toàn thực phẩm

BLĐTBXH

: Bộ Lao động thương binh xã hội

BNN

: Bộ nông nghiệp

BVHTT

: Bộ văn hóa thể thao

CN

: Công nghiệp

CNH, HĐH

: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CSSX

: Cơ sở sản xuất

ĐH-CĐ

: Đại học – Cao đẳng

DS

: Dân số

DV-CN

: Dịch vụ - Công nghiệp

GD – ĐT

: Giáo dục – đào tạo

GDP

: Tổng sản phẩm quốc nội

KH-CN

: Khoa học – Công nghệ

KT – XH

: Kinh tế- xã hội

NN&PTNT

: Nông nghiệp và phát triển nông thôn

TP

: Thành phố

TS

: Tiến sĩ

TTATXH

: Trật tự an toàn xã hội

TTCN

: Tiểu thủ công nghiệp

TTH

: Thừa Thiên Huế

TTXH

: Thương binh xã hội

UBND

: Ủy ban nhân dân

VH - DL

: Văn hóa - Du lịch

VSMT

: Vệ sinh môi trường

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang

Bảng 2.1: Các chỉ tiểu kinh tế - xã hội huyện Phú Vang 2010 - 2014.......
Bảng 2.2: Dân số trung bình phân theo xã, phường, thị trấn qua các
năm.................................................................................................................

Bảng 2.3. Phân bố làng nghề trên địa bàn huyện Phú Vang năm 2014
.........................................................................................................................
Bảng 2.4: Tình hình hoạt động CN - TTCN và ngành nghề......................
nông thôn huyện Phú Vang năm 2014.........................................................
Bảng 2.5: Cơ cấu các làng nghề TTCN phân theo các địa phương ở
huyện Phú Vang thời kỳ 2010 - 2015...........................................................
Bảng 2.6: Lao động trong các làng nghề TTCN phân theo lĩnh vực
sản xuất chủ yếu ở huyện Phú Vang thời kỳ 2010 - 2015..........................
Bảng 2.7: Tình hình vốn sản xuất của các cơ sở sản xuất ngành nghề
TTCN ở huyện Phú Vang thời kỳ 2010 - 2015............................................
Bảng 2.8: Một số chỉ tiêu kết quả và hiệu quả sản xuất chủ yếu của
các làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang thời kỳ 2010 - 2015....................
Bảng 2.9: Cơ cấu kinh tế huyện Phú Vang thời kỳ 2010 - 2015................
Bảng 2.10: Thu nhập bình quân của lao động trong 05 làng nghề ở
huyện Phú Vang từ năm 2010 - 2015...........................................................
Bảng 2.11: Thị trường nguyên liệu đầu vào của các làng nghề tiểu thủ
công nghiệp ở huyện Phú Vang thời kỳ 2010 - 2015..................................
Bảng 2.12: Năng suất, sản lượng nấm rơm xã Phú Lương năm 20102014.................................................................................................................
Bảng 2.13: Tình hình nhân khẩu, lao động của các hộ điều tra năm
2014.................................................................................................................

vii


viii


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ................................................................................................................i

LỜI CAM ĐOAN............................................................................................
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................
TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ...................
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT............................................................
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................
MỤC LỤC.......................................................................................................
A. MỞ ĐẦU......................................................................................................
1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................1
2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài............................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn.......................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn..................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn...............................................................5
6. Kết cấu luận văn...................................................................................................6

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.......................................................................
Chương 1..........................................................................................................
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN
LÀNG NGHỀ TIỂU THỦ CÔNG NGHIỆP................................................
1.1. Cơ sở lý luận về phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp.............................7

1.1.1. Các khái niệm.........................................................
1.1.1.1. Khái niệm tiểu thủ công nghiệp..........................................................7
1.1.1.2. Khái niệm làng nghề...........................................................................8
1.1.1.2. Khái niệm làng nghề tiểu thủ công nghiệp.........................................9
Làng nghề tiểu thủ công nghiệp là trung tâm sản xuất hàng thủ công, nơi
quy tụ các nghệ nhân và nhiều hộ gia đình chuyên làm nghề mang tính
truyền thống lâu đời, có sự liên kết hỗ trợ trong sản xuất, bán sản phẩm theo
tính thủ công lâu đời, có sự liên kết hỗ trợ trong sản xuất, bán sản phẩm theo
kiểu phường hội, kiểu hệ thống doanh nghiệp vừa và nhỏ, có cùng tổ nghề

và các thành viên luôn ý thức tuân thủ những chế ước xã hội và gia tộc........9

1.1.2. Đặc điểm các làng nghề tiểu thủ công nghiệp
.........................................................................................

ix


1.1.2.1. Làng nghề tiểu thủ công nghiệp luôn gắn bó với nông nghiệp, nông
thôn.................................................................................................................10
1.1.2.2. Các làng nghề tiểu thủ công nghiệp ở nước ta có truyền thống lâu
đời...................................................................................................................11
1.1.2.3. Các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp thể hiện bản sắc văn hóa dân
tộc và là thế mạnh của làng, vùng đó.............................................................12
1.1.2.4. Lao động trong các làng nghề tiểu thủ công nghiệp là lao động thủ
công nhờ vào kỹ thuật khéo léo, tinh xảo của người thợ, phương thức dạy
nghề chủ yếu theo phương thức truyền nghề.................................................13
1.1.2.5. Đặc điểm về hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh.......................14

1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của
làng nghề tiểu thủ công nghiệp.....................................
1.1.4. Sự cần thiết phải phát triển làng nghề tiểu thủ
công nghiệp.....................................................................
1.1.4.1. Góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông
thôn theo hướng Công nghiệp hóa, hiện đại hóa...........................................19
1.1.4.2. Góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động...20
1.1.4.3. Thu hút vốn nhàn rỗi, tận dụng thời gian và lực lượng lao động, hạn
chế di dân tự do..............................................................................................21
1.1.4.4. Đa dạng hóa kinh tế nông thôn, thúc đẩy quá trình đô thị hóa........22
1.1.4.5. Bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.........................................................23

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp........................24

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển làng nghề tiểu thủ
công nghiệp của một số nước trên thế giới...................
1.2.1.1 Kinh nghiệm phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp của Trung
Quốc................................................................................................................24
1.2.1.2. Kinh nghiệm phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp của Nhật
Bản..................................................................................................................25

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển làng nghề tiểu thủ
công nghiệp của các địa phương...................................
1.2.2.1. Kinh nghiệm phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp của tỉnh
Quảng Nam.....................................................................................................27
1.2.2.2 Kinh nghiệm phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp của tỉnh Bắc
Ninh................................................................................................................28

1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm đối với phát triển
làng nghề tiểu thủ công nghiệp ở huyện Phú Vang,
tỉnh Thừa Thiên Huế........................................................
x


Chương 2........................................................................................................
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TIỂU THỦ CÔNG
NGHIỆP Ở HUYỆN PHÚ VANG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ...............
2.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................
2.1.1.1.Vị trí địa lý..........................................................................................32
2.1.1.2. Tài nguyên thiên nhiên......................................................................32

2.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội......................................

2.1.2.1. Tăng trưởng kinh tế...........................................................................34
2.1.2.2. Cơ cấu kinh tế....................................................................................34

2.1.3. Đánh giá về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội
có ảnh hưởng đến sự phát triển các làng nghề tiểu
thủ công nghiệp..............................................................
2.1.3.1. Thuận lợi............................................................................................36
2.1.3.2. Khó khăn...........................................................................................37
2.2. Thực trạng phát triển các làng nghề tiểu ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên
Huế..........................................................................................................................38

2.2.1. Khái quát tình hình phát triển các làng nghề

tiểu thủ công nghiệp ở huyện Phú Vang........................
2.2.1.1. Về số lượng, cơ cấu, sự phân bố và loại hình tổ chức sản xuất của
các làng tiểu thủ công nghiệp.........................................................................38
2.2.1.2. Nguồn lực sản xuất chủ yếu ở các làng nghề tiểu thủ công nghiệp. 42
2.2.1.3. Kết quả và hiệu quả sản xuất ở các làng nghề tiểu thủ công nghiệp46
2.2.1.4. Tác động về mặt xã hội và môi trường.............................................47

2.2.2. Thị trường đầu vào và tiêu thụ sản phẩm của
các làng nghề tiểu thủ công nghiệp..............................
2.2.2.1. Thị trường nguyên liệu phục vụ sản xuất.........................................49
2.2.2.2. Thị trường tiêu thụ sản phẩm............................................................51

2.2.3. Tình hình phát triển các làng nghề tiêu thủ
công nghiệptiêu biểu ở huyện Phú Vang.......................
2.2.3.1. Làng nghề Nón lá Mỹ Lam...............................................................51
2.2.3.2. Làng nghề Nấm Phú Lương..............................................................54

2.2.3.3. Làng Nghề Hoa giấy Thanh Tiên......................................................56
2.2.3.4. Làng nghề Nước mắm Phú Thuận....................................................59
2.2.3.5. Làng nghề Nước mắm Làng Trài......................................................63

xi


2.2.4. Chủ trương chính sách của huyện đối với phát
triển các làng nghề tiểu thủ công nghiệp......................
Thực hiện chính sách khuyến khích phát triển ngành
nghề TTCN và các làng nghề tại nghị định số
45/2012/NĐ-CP ngày 21 tháng 5 năm 2012 của Chính
phủ về khuyến khích phát triển công nghiệp nông
thôn; Thông tư liên tịch số 125/2009/TTLT/BTC-BCT
ngày 17 tháng 6 năm 2009 của Bộ Tài chính - Bộ
Công Thương quy định việc quản lý và sử dụng kinh
phí sự nghiệp kinh tế đối với chương trình khuyến
công; Quyết định số 25/2011/QĐ-UBND ngày 08
thánh 7 năm 2011 của Ủy ban nhân tỉnh Thừa Thiên
Huế kết hợp với các chính sách ưu đãi về đào tạo
nghề lao động nông thôn được quy định tại Quyết
định số 1956/2009/QĐ- TTg ngày 27 tháng 11 năm
2009 của Thủ tướng Chính phủ. Tổ chức, hộ gia đình,
các nhân có ngành nghề phù hợp với nội dung được
hưởng chính sách về đất đai và xây dựng kết cấu hạ
tầng Cụm, điểm TTCN, Cụm làng nghề; Chính sách ưu
đãi đầu tư; Chính sách khuyến khích thu hút lao
động; Cơ chế chính sách đào tạo; Chính sách về Khoa
học Công nghệ; Chính sách thị trường tiêu thụ sản
phẩm; Chính sách khen thưởng.....................................

Ngoài chính sách hỗ trợ khi đơn vị sản xuất thành lập
HTX theo Quyết định số 1000/QĐ-UBND, ngày 25
tháng 4 năm 2008 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa
Thiên Huế thì UBND huyện chỉ đạo các phòng ban
xii


liên quan và UBND các xã, thị trấn không ngừng cải
cách hành chính tạo điều kiện thuận lợi trong việc
phê duyệt, cấp các thủ tục về thành lập DN, HTX,
khôi phục làng cụ thể:....................................................
Về đổi mới công nghệ và các hoạt động khuyến
công: Khuyến khích các cơ sở sản xuất TTCN và các
làng nghề đầu tư đổi mới thiết bị, áp dụng các tiến
bộ KHKT vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất
lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, nâng cao
hiệu quả và sức cạnh tranh trên thị trường. Tăng
cường công tác tuyên truyền phổ biến, hướng dẫn
chuyển giao các tiến bộ KHKT công nghệ sản xuất
tiên tiến, những ngành nghề mới, các mô hình, kinh
nghiệm về sản xuất và quản lý trên phương tiện
thông tin đại chúng để tạo điều kiện cho các chủ cơ
sở sản xuất và người lao động nắm bắt đầu tư phát
triển sản xuất có hiệu quả. Tranh thủ nguồn vốn
khuyến công, KHCN của Tỉnh, Huyện, phối hợp tốt với
các ngành, đơn vị, địa phương để đẩy mạnh các hoạt
động khuyến công, như: Tổ chức tập huấn, đào tạo,
du nhập nghề mới, hướng dẫn chuyển giao công
nghệ, xây dựng các mô hình, trình diễn kỹ thuật sản
xuất, làm tốt công tác tư vấn hướng dẫn, hỗ trợ cho

các cơ sở sản xuất về pháp luật, lập dự án đầu tư,
cung cấp thông tin về thị trường tiêu thụ sản phẩm.
.........................................................................................

xiii


Về công tác giới thiệu và quảng bá sản phẩm: Thông
qua các phương tiện thông tin đại chúng, thường
xuyên tổ chức tuyên truyền các chủ trương, cơ chế
chính sách của Nhà nước về khuyến khích đầu tư
phát triển sản xuất TTCN và các làng nghề, các
chương trình kinh tế trọng điểm của tỉnh, chương
trình phát triển TTCN và các làng nghề của huyện để
mọi tổ chức, cá nhân biết tham gia thực hiện. Tham
gia các hội nghị giới thiệu, quảng bá do tỉnh tổ chức
để giới thiệu các tiềm năng thế mạnh, các chính sách
ưu đãi của huyện để kêu gọi thu hút các nhà đầu tư
phát triển TTCN và các làng nghề trên địa bàn huyện.
.........................................................................................
Về quy hoạch và phát triển sản xuất tại các cụm
TTCN và các làng nghề: Trên cơ sở quy hoạch phát
triển kinh tế - xã hội của huyện, quy hoạch các cụm
điểm TTCN, khu làng nghề; các dự án được ưu tiên
thực hiện, các làng nghề được khôi phục và đầu tư
phát triển đạt tiêu chí làng nghề, làng nghề truyền
thống giai đoạn 2015- 2020 và định hướng đến năm
2025 đã được UBND tỉnh phê duyệt, cần tổ chức
tuyên truyền công bố rộng rãi cho các địa phương và
nhân dân được biết để thực hiện. Quy hoạch tạo mặt

bằng để tạo điều kiện phát triển sản xuất một số
ngành nghề như nươc mắm Phú Thuận, nước mắm
Làng Trài, nón lá Mỹ Lam, hoa giấy Thanh Tiên, nấm
Phú Lương........................................................................
xiv


Về đào tạo nghề: Tăng cường công tác đào tạo, bồi
dưỡng kiến thức về kỹ thuật, quản lý cho các chủ
doanh nghiệp, tổ chức tốt công tác đào tạo nghề cho
người lao động tại các trường đào tạo nghề, kèm cặp
dạy nghề, truyền nghề tại cơ sở sản xuất. Tổ chức
cho các chủ cơ sở, cá nhân có tâm huyết với nghề
nghiệp đi tham quan học tập kinh nghiệm phát triển
làng nghề ở các Tỉnh bạn để học tập, du nhập phát
triển làng nghề mới trên địa bàn. Hàng năm tổ chức
hội nghị tổng kết để đánh giá kết quả sản xuất và rút
kinh nghiệm cho những năm tiếp theo. Kịp thời biểu
dương khen thưởng những tổ chức, cá nhân sản xuất
kinh doanh giỏi để động viên, khích lệ đẩy mạnh
phong trào thi đua giữa các đơn vị, các nhân sản
xuất TTCN và các làng nghề...........................................
Về hỗ trợ vay vốn phát triển sản xuất: Thực hiện tốt
các chính sách ưu đãi đầu tư của Nhà nước, tranh thủ
các nguồn vốn của Trung ương, của tỉnh, nguồn vốn
từ các chương trình dự án, nguồn vốn tín dụng đầu tư
của các Ngân hàng Thương mại, Ngân hàng Nông
nghiệp - PTNT, Ngân hàng Chính sách. Mặt khác, áp
dụng nhiều hình thức vay vốn linh hoạt nhằm khai
thác tốt các nguồn vốn nội lực trong các cơ sở sản

xuất, các doanh nghiệp trên địa bàn và trong nhân
dân để đầu tư phát triển sản xuất TTCN. Ưu tiên bố
trí quỹ đất ở những nơi có điều kiện thuận lợi về giao
thông, điện nước, thông tin liên lạc cho các chủ đầu
xv


tư xây dựng, các cơ sở sản xuất ngành nghề TTCN
(Trong điều kiện phù hợp với quy hoạch chung đã
được phê duyệt)..............................................................
2.2.5. Đánh giá về sự phát triển của các làng nghề
tiểu thủ công nghiệp ở huyện Phú Vang........................
2.2.5.1. Thành tựu của làng nghề TTCN đối với sự phát triển của huyện Phú
Vang................................................................................................................70
2.2.5.2. Hạn chế, nguyên nhân hạn chế và những vấn đề đặt ra về phát triển
làng nghề tiểu thủ công nghiệp ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế...71

Chương 3........................................................................................................
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC LÀNG NGHỀ TTCN Ở HUYỆN
PHÚ VANG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ...................................................
3.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển các làng nghề TTCN ở huyện Phú
Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế....................................................................................79

3.1.1. Phương hướng phát triển.....................................
3.1.2. Mục tiêu phát triển...............................................
3.2. Những giải pháp cơ bản nhằm phát triển các làng nghề TTCN ở huyện Phú
Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế....................................................................................81

3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch và tổ chức thực hiện tốt
quy hoạch phát triển các làng nghề tiểu thủ công

nghiệp trên địa bàn huyện gắn với việc xây dựng
nông thôn mới.................................................................
3.2.2. Đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng ở
nông thôn........................................................................
3.2.3. Đổi mới các chính sách tài chính, tín dụng
nhằm hỗ trợ và tăng cường cho các cơ sở sản xuất kinh doanh làng nghề tiểu thủ công nghiệp trên địa
bàn...................................................................................
3.2.4. Khuyến khích, hỗ trợ các làng nghề đổi mới
công nghệ trong qúa trình sản xuất..............................
xvi


3.2.5. Phát triển và đào tạo nguồn nhân lực cho các
làng nghề.........................................................................
3.2.6. Mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ sản
phẩm làng nghề..............................................................
3.2.7. Phát triển đa dạng các hình thức sản xuất kinh doanh trong các làng nghề tiểu thủ công nghiệp
.........................................................................................
3.2.8. Tăng cường vai trò quản lý nhà nước, bổ sung
và hoàn thiện các chính sách về hỗ trợ đối với các
làng nghề tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn................
3.2.9. Phát triển làng nghề gắn liền với việc bảo vệ
môi trường.......................................................................
C. KẾT LUẬN...............................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................

xvii


A. MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Làng nghề truyền thống được hình thành từ lâu đời, trải qua thử thách của thời
gian vẫn duy trì và phát triển, được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Nó có vai
trò cực kỳ quan trọng thể hiện sự sang tạo của hoạt động văn hóa Việt Nam. Mặc
dù nó không quyết định sự sống còn như làng thuần nông nhưng sản phẩm tạo ra lại
mang tính đặc thù của nền văn hóa dân tộc.
Nông thôn nước ta là nơi tập trung gần 80% dân số với khoảng 70% lực lượng
lao động xã hội. Hơn nữa, hiện nay cùng với tốc độ gia tăng dân số, tốc độ đô thị
hoá diễn ra nhanh chóng đã làm cho diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp, việc cơ
giới hoá trong quá trình sản xuất nông nghiệp đang diễn ra một cách mạnh mẽ ở
nông thôn... dẫn đến lao động dư thừa nhiều, vấn đề giải quyết việc làm cho lao
động còn nhiều bất cập, đời sống nhân dân ở nông thôn gặp rất nhiều khó khăn. Sự
phát triển của các làng nghề đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu nông thôn theo
hướng giảm nhanh tỷ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp, tăng giá trị sản xuất công
nghiệp và dịch vụ nông thôn, góp phần giải quyết việc làm cho nhiều người lao
động. Sản xuất ngành nghề đã tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị cao. Nhiều cơ sở và
các hộ dân sản xuất ngành nghề đã có bước đầu khẳng định được uy tín chất lượng
và thương hiêu hàng hóa của mình đối với khách hàng trong nước và thế giới.
Phú Vang là 1 huyện trong 09 huyện, thị, thành của tỉnh Thừa Thiên Huế, là
huyện có nhiều làng nghề truyền thống. Từ lâu, Phú Vang đã được nhiều người biết
đến với các làng nghề truyền thống như: Nấm Phú Lương, nước mắm Làng Trài,
nước mắm Phú Thuận hoa giáy Thanh Tiên, nón lá Mỹ Lam. Từ sau đổi mới, cùng
với những chủ trương, đường lối phát triển kinh tế đúng đắn của Đảng và Nhà nước,
đặc biệt là chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần, phát huy nội lực của nền
kinh tế quốc dân, mở rộng thị trường xuất nhập khẩu... đã tạo cơ hội phát triển các
làng nghề truyền thống ở huyện Phú Vang. Tuy nhiên, hiện nay việc phát triển các
làng nghề truyền thống ở huyện Phú Vang còn nhiều bất cập: Thứ nhất, sự phát triển
1

của các làng nghề chưa ổn định. Có những làng nghề thích ứng nhanh với cơ chế thị
trường, tìm được hướng đi mới cho riêng mình nên mở rộng được thị trường và phát
triển khá. Ngược lại có những làng nghề phát triển cầm chừng, thậm chí đang bị mai
một và có khả năng mất đi. Thứ hai, quy mô làng nghề còn nhỏ, sản xuất manh mún,
tự phát, mẫu mã đơn giản, năng suất lao động thấp, thị trường tiêu thụ sản phẩm khó
khăn, công nghệ lạc hậu, việc ứng dụng và kết hợp giữa công nghệ truyền thống và
công nghệ hiện đại còn hạn chế, việc khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên thiên
nhiên, nguyên vật liệu chưa hợp lý. Thứ ba, đội ngũ cán bộ quản lý và trình độ tay
nghề của người lao động ở các cơ sở sản xuất còn yếu, ô nhiễm môi trường chưa
được quản lý chặt chẽ... Những hạn chế trên đã làm ảnh hưởng đến chất lượng sản
phẩm, hiệu quả sản xuất, kinh doanh và sự phát triển bền vững của các làng nghề.
Nhưng trong thực tế ở đây, sản xuất trong các làng nghề TTCN vẫn mang tính chất
thủ công trong các hộ gia đình, các cơ sở sản xuất còn nhỏ lẻ, trình độ công nghệ
thấp, trang thiết bị sản xuất thô sơ nên hiệu quả kinh tế còn thấp, cơ cấu kinh tế nông
thôn chuyển dịch chậm nên cần phải có giải pháp thiết thực phù hợp với điều kiện
kinh tế - xã hội của địa phương, góp phần thúc đẩy các làng nghề tại địa phương phát
triển đúng hướng và hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của kinh tế thị trường. Vì vậy,
tôi lưạ chọn đề tài: “Phát triển làng nghề tiểu thủ công nghiệp ở huyện Phú Vang,
tỉnh Thừa Thiên Huế” làm đề tài luận văn thạc sỹ.
2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong những năm gần đây, đã có nhiều công trình nghiên cứu của các nhà
khoa học về phát triển tiểu thủ công nghiệp (TTCN), các làng nghề, ngành nghề
truyền thống trên phạm vi cả nước và ở các địa phương như:
- TS. Dương Bá Phượng (2001), “Bảo tồn và phát triển các làng nghề trong
quá trình công nghiệp hóa”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Trong công trình
nghiên cứu này, tác giả làm rõ: Khái niệm, đặc điểm, sự hình thành các làng nghề;
Vai trò của các làng nghề đối với quá trình công nghiệp hóa ở nước ta; Phân tích,
đánh giá thực trạng, tiềm năng và xu thế phát triển các làng nghề. Trên cơ sở đó đề
ra các giải pháp bảo tồn và phát triển các làng nghề của nước ta trong thời gian tới.

2


- Bùi Văn Vượng (2002) “Làng nghề thủ công truyền thống Việt Nam”, Nxb
Văn hoá thông tin. Tác giả phân tích thực trạng phát triển các làng nghề ở nước ta
đặc biệt tác giả chú trọng phân tích sự phát triển của các làng nghề đồng bằng Bắc
Bộ. Từ đó tác giả đưa ra các giải pháp chủ yếu để phát triển các làng nghề thủ công
truyền thống ở Việt Nam.
- Phạm Quang Tùng (2008) “Phát triển làng nghề tỉnh Thái Bình theo hướng
bền vững”, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ
Chí Minh, Hà Nội. Luận văn này tác giả làm rõ khái niệm làng nghề, làng nghề bền
vững, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của các làng nghề hiện nay;
Trình bày thực trạng phát triển làng nghề từ năm 1998 - 2008. Trên cơ sở đánh giá
những thành tựu, hạn chế, tác giả đưa ra một số giải pháp cơ bản để phát triển các làng
nghề ở Thái Bình theo hướng bền vững.
- Hoàng Trung Trực (2003), “Phát triển ngành nghề truyền thống trong các
làng nghề ở huyện An Nhơn, tình Bình Định”, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Kinh tế
Huế. Trong công trình nghiên cứu này, tác giả luận văn đã phân tích các khái niệm
về ngành nghề, làng nghề truyền thống, vai trò của làng nghề truyền thống đối với
quá trình CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn; Trình bày kinh nghiệm phát triển làng
nghề truyền thống ở các nước như: Nhật Bản, Trung Quốc....; Đánh giá thực trạng
phát triển các làng nghề truyền thống ở huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định về số lượng,
cơ cấu, lao động và hiệu quả sản xuất trong các làng nghề. Từ đó tác giả đưa ra một
số các giải pháp để phát triển các làng nghề đến 2010.
- Nguyễn Thị Lan Hương (2008), “Làng nghề ở Thanh Hoá trong hội nhập
kinh tế”, Luận văn Thạc sỹ Kinh tế, Học viện chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ
Chí Minh, Hà Nội. Tác giả phân tích các yếu tố tác động đến làng nghề trong điều
kiện hội nhập kinh tế; Phân tích vai trò của các làng nghề đối với sự phát triển KT XH; Trình bày kinh nghiệm phát triển làng nghề của một số tỉnh như: Bắc Ninh, Hà
Tây....; Trên cơ sở đánh giá thực trạng phát triển các làng nghề ở tỉnh Thanh Hóa,
tác giả cho rằng để phát triển làng nghề ở Thanh Hóa trong thời gian tới cần thực

hiện một số giải pháp về vốn, KH - CN, đào tạo nguồn nhân lực và các chính sách
hỗ trợ khác của tỉnh.
3


- Nguyễn Hồng Phong (2008), “Giải pháp phát triển làng nghề trên địa bàn
tỉnh Nghệ An”, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc
gia Hồ Chí Minh. Tác giả luận văn đã phân tích và làm rõ những nhân tố tác động
đến sự phát triển làng nghề trong nền kinh tế thị trường; Kinh nghiệm phát triển các
làng nghề; Thực trạng phát triển các làng nghề ở Nghệ An từ 2001 - 2007, từ đó
đưa ra một số giải pháp phát triển làng nghề ở Nghệ An đến 2020.
Ngoài ra còn có những công trình nghiên cứu, bài viết đã đăng tải trên tạp chí
Cộng sản và các tạp chí khác như: Phát triển làng nghề ở nông thôn Thái Bình, Báo
Nhân dân, 17/6/2010; Hiệu quả từ các mô hình hiệp hội làng nghề, Báo Hà Tây,
26/3/2008; Phát triển làng nghề ở Bắc Ninh theo hướng bền vững, Tạp chí Cộng sản
số 2 năm 2010....đề cập đến nhiều vấn đề phát triển các làng nghề, ngành nghề truyền
thống. Nhìn chung, những công trình, bài viết nói trên đã tiếp cận nghiên cứu về phát
triển làng nghề ở các góc độ khác nhau, ở nhiều địa phương khác nhau và gợi mở
những hướng nghiên cứu mới khá bổ ích, là những tiền đề lý luận và bài học kinh
nghiệm trong việc phát triển làng nghề truyền thống trong quá trình CNH, HĐH nông
nghiệp, nông thôn. Song cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu nào về phát
triển các làng nghề TTCN trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.
3. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng phát triển làng nghề TTCN, luận
văn đề xuất các giải pháp nhằm phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế trong thời gian tới.
3.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn phát triển các làng nghề
truyền thống ở nước ta nói chung và ở một số địa phương khác;

- Đánh giá thực trạng phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế.
- Đề xuất các giải pháp để phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang,
tỉnh Thừa Thiên Huế.

4


4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng và nội dung nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu sự phát triển các làng nghề TTCN ở huyện
Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế..
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.
- Về thời gian: Luận văn nghiên cứu sự phát triển các làng nghề TTCN ở
huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2010- 2015.
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
Để thực hiện mục đích và nội dung nghiên cứu luận văn đã sử dụng các
phương pháp sau:
5.1. Phương pháp chung
Phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác
- LêNin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm cơ bản của Đảng và Nhà nước ta để
tiếp cận đối tượng và nội dung nghiên cứu theo quan điểm khách quan, toàn diện,
phát triển và hệ thống.
5.2. Phương pháp cụ thể
- Phương pháp thu thập số liệu: Nguồn số liệu được sử dụng trong luận văn
chủ yếu là nguồn số liệu thứ cấp được thu thập từ cơ quan thống kê, các ban ngành
của tỉnh Thừa Thiên Huế và huyện Phú Vang; Nguồn số liệu đăng tải trên các
sách, tạp chí...có liên quan và nguồn số liệu phong phú trên Internet.
- Phương pháp xử lý số liệu: Việc xử lý và hệ thống hóa tài liệu dựa vào

phương pháp phân tổ thống kê theo các tiêu thức đáp ứng mục đích và yêu cầu
nghiên cứu.
- Các phương pháp phân tích thống kê, phân tích kinh tế được sử dụng để
phân tích, đánh giá thực trạng phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế.
- Phương pháp hệ thống và phương pháp chuyên gia được vận dụng để xây
dựng, đề xuất các giải pháp phát triển.
5


6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
văn được kết cấu làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển làng nghề TTCN
Chương 2: Thực trạng phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế.
Chương 3: Giải pháp phát triển làng nghề TTCN ở huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế

6