Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của trường đại học công nghiệp thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LƢƠNG THẾ VINH

PHẠM ĐỨC VIỆT

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NAM ĐỊNH, 2015


BỘ DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LƢƠNG THẾ VINH

PHẠM ĐỨC VIỆT

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 60.34.05

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Văn Đẩu

NAM ĐỊNH, 2015

i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn: “Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển
đội ngũ giảng viên của trường Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh”, là
công trình nghiên cứu khoa học độc của cá nhân tôi dƣới sự hƣớng dẫn của TS.
Trần Văn Đẩu - Khoa Kinh tế - Trƣờng Đại học Lƣơng Thế Vinh.
Mọi số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực và kết quả nghiên cứu của
luận văn chƣa từng đƣợc công bố trƣớc đó.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có vấn đề khiếu nại hoặc bị quy kết
là phô tô nguyên bản một công trình nghiên cứu của ngƣời khác.
Nam Định, ngày tháng
Học viên

Phạm Đức Việt

ii

năm 2015


MỤC LỤC
TRANG BÌA PHỤ ........................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................... ix
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC .................................................................... 5
1.1. Khái niệm đội ngũ giảng viên và phân loại đội ngũ giảng viên ................ 5
1.1.1. Khái niệm đội ngũ giảng viên ....................................................................... 5
1.1.2. Phân loại đội ngũ giảng viên ........................................................................ 7
1.1.2.1. Về số lƣợng giảng viên ........................................................................... 7
1.1.2.2. Về chất lƣợng giảng viên ........................................................................ 8
1.2. Đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên .................................................. 9
1.3. Vai trò, ý nghĩa của đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên ..................10
1.3.1.Vai trò của đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên .................................. 10
1.3.2. Ý nghĩa của đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên ................................ 11
1.4. Nội dung chủ yếu và hình thức của đào tạo và phát triển đội ngũ giảng
viên 11
1.4.1. Nội dung chủ yếu của đào tạo đội ngũ giảng viên ..................................... 11
1.4.1.1. Xác định nhu cầu đào tạo và phát triển ................................................ 11
1.4.1.2. Xác định nội dung của công tác đào tạo và phát triển .......................... 12
1.4.1.3. Xác định mục tiêu đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên: ............... 12
1.4.1.4. Xây dựng chƣơng trình và lựa chọn phƣơng pháp đào tạo và phát
triển đội ngũ giảng viên: .................................................................................... 13
1.4.2. Hình thức của đào tạo đội ngũ giảng viên .................................................. 14
1.5. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên
của trƣờng Đại học.........................................................................................15
1.5.1. Tỷ lệ giảng viên các trình độ ĐH, ThS., TS., PGS., GS./giảng viên quy
đổi. ......................................................................................................................... 15
1.5.2. Tỷ lệ sinh viên/1giảng viên các trình độ ĐH, ThS, TS, PGS, GS ................ 15
1.6. Các nhân tố ảnh hƣởng tới đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của
trƣờng Đại học ...............................................................................................16
1.6.1. Các nhân tố bên trong ................................................................................. 16

iii


1.6.1.1. Các nhân tố thuộc về giảng viên ........................................................... 16
1.6.1.2. Các nhân tố thuộc về nhà trƣờng .......................................................... 16
1.6.2. Các nhân tố bên ngoài ................................................................................ 25
1.6.2.1 Chính sách vĩ mô và sự hỗ trợ của nhà nƣớc và các tổ chức quốc tế .... 25
1.6.2.2 Sự phát triển của hệ thống cung cấp dịch vụ phát triển đào tạo ............ 26
1.6.2.3 Đào tạo nghề và chất lƣợng đào tạo nghề ............................................. 26
1.6.2.4. Thị trƣờng lao động .............................................................................. 27
1.7. Kinh nghiệm đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên tại một số tr ƣờng
đại học ở trong nƣớc ....................................................................................27
1.7.1. Liên kết đào tạo với giảng viên nước ngoài của Khoa Quốc tế trường đại
học Bà Rịa Vũng Tàu ............................................................................................ 27
1.7.2. Xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên của trường Đại học Quốc gia
Hà Nội ................................................................................................................... 28
1.7.2.1. Về quy định tiêu chuẩn giảng viên ...................................................... 29
1.7.2.2. Việc tạo nguồn để đào tạo và phát triển giảng viên .............................. 29
1.7.2.3.Việc xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên đạt chuẩn quốc tế ....... 30
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1: ............................................................................................ 31
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH ............................................................................................................. 33
2.1. Tổng quan về trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh .......33
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển trường Đại học Công nghiệp thành
phố Hồ Chí Minh ................................................................................................... 33
2.1.2 Đặc điểm của trường Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh ......... 35
2.1.2.1 Về cơ cấu tổ chức ................................................................................... 35
2.1.2.2. Cấp bậc đào tạo ..................................................................................... 37

2.1.2.3 Loại hình đào tạo, hệ đào tạo ................................................................. 37
2.1.2.4 Ngành nghề đào tạo................................................................................ 38
2.2. Thực trạng đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của trƣờng Đại học
Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh .............................................................40
2.2.1. Đặc điểm đội ngũ giảng viên ...................................................................... 40
2.2.2.Cơ cấu đội ngũ giảng viên ........................................................................... 42
2.2.2.1. Cơ cấu giảng viên theo độ tuổi ............................................................. 42
2.2.2.2.

Đội ngũ giảng viên phân theo thâm niên ........................................... 43
iv


2.2.2.3. Đội ngũ giảng viên phân theo giới tính................................................ 44
2.2.3. Thực trạng công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của nhà
trường Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh ......................................... 45
2.2.3.1. Đào tạo thông qua biên soạn giáo trình, tài liệu tham khảo .................. 45
2.2.3.2. Đào tạo thông qua thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của giảng viên ........ 45
2.2.3.3 Đào tạo thông qua thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học ................ 46
2.2.4. Đào tạo và phát triển giảng viên theo phương pháp dài hạn ..................... 48
2.2.4.1 Quy định của Bộ giáo dục và Đào tạo về cơ cấu giảng viên trong
trƣờng đại học .................................................................................................... 48
2.2.4.2. Đào tạo và phát triển giảng viên của trƣờng Đại học Công nghiệp
Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................... 48
2.2.4.3. Đào tạo và phát triển giảng viên thông qua các chƣơng trình Hợp tác
quốc tế ................................................................................................................ 51
2.2.4.4. Tổ chức đào tạo ngắn hạn với từng dự án ............................................. 52
2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hƣởng tới đào tạo và phát triển đội ngũ giảng
viên của trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh ......................53
2.3.2. Các nhân tố bên trong ................................................................................. 53

2.3.2.1. Các nhân tố thuộc về giảng viên ........................................................... 53
2.3.2.2 Các nhân tố thuộc về nhà trƣờng ........................................................... 54
2.3.3. Các nhân tố bên ngoài................................................................................. 63
2.3.3.1. Các nhân tố này gắn liền với luật pháp, chính sách và cơ chế của
nhà nƣớc ............................................................................................................. 63
2.3.3.2. Chế độ tiền lƣơng của giảng viên thấp ................................................. 63
2.3.3.3. Yếu tố văn hóa xã hội và xu thế hội nhập về giáo dục đào tạo ................ 64
2.4. Đánh giá công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của Trƣờng
Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh ..............................................65
2.4.1. Thành tựu đạt được trong công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng
viên ........................................................................................................................ 65
2.4.1.1. Xây dựng chiến lƣợc đào tạo phát triển giảng viên .............................. 65
2.4.1.2. Xây dựng tiêu chí cụ thể trong đào tạo và phát triển giảng viên ......... 65
2.4.1.3. Đào tạo và phát triển giảng viên về chuyên môn và năng lực nghiên
cứu ...................................................................................................................... 66
v


2.4.1.4. Chế độ khuyến khích giảng viên tích cực biên soạn giáo trình
NCKH, học tập nâng cao trình độ ...................................................................... 67
2.4.2. Hạn chế trong công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên ............ 67
2.4.2.1. Chất lƣợng giảng dạy còn chƣa đạt yêu cầu ......................................... 67
2.4.2.2. Đối tƣợng đào tạo, chuẩn bị về trình độ chuyên môn và ngoại ngữ
của giảng viên của trƣờng còn nhiều hạn chế .................................................... 68
2.4.2.3. Cơ chế quản lý ...................................................................................... 68
2.4.2.4.Công tác quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ giảng viên ................ 69
2.4.2.5. Trách nhiệm công tác, lề lối làm việc ................................................... 69
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2: ............................................................................................ 69
CHƢƠNG 3. HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH ............................................................................................................. 70
3.1. Phƣơng hƣớng phát triển trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ
Chí Minh........................................................................................................70
3.1.1. Sứ mệnh và tầm nhìn ................................................................................... 70
3.1.1.1. Sứ mệnh ................................................................................................ 70
3.1.1.2.Tầm nhìn ................................................................................................ 70
3.1.2 Chiến lược phát triển đào tạo ...................................................................... 71
3.1.2.1. Kế hoạch đào tạo học sinh sinh viên ..................................................... 71
3.1.2.2. Về chất lƣợng đào tạo ........................................................................... 73
3.1.2.3. Xây dựng cơ sở vật chất phục vụ cho đào tạo và nghiên cứu khoa
học ...................................................................................................................... 73
3.1.2.4.Chiến lƣợc đào tạo và phát triển năng lực giảng dạy cho giảng viên .... 74
3.1.3 Chiến lược đào tạo và phát triển giảng viên đáp ứng nhu cầu đào tạo ...... 75
3.1.4 Chiến lược nghiên cứu khoa học và đào tạo giảng viên .............................. 76
3.1.4.1 Nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ .................................. 76
3.1.4.2 Công tác đào tạo giảng viên ................................................................... 76
3.1.4.3. Xây dựng kế hoạc đào tạo và phát triển ................................................ 77
3.2 Giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội giảng viên của
trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh ....................................78
3.2.1.Hoàn thiện đổi mới công tác tuyển dụng giảng viên ................................... 78

vi


3.2.2. Nhà trường phối hợp với giảng viên trong việc nâng cao trình độ ................ 84
3.2.3. Hoàn thiện các phương pháp đánh giá giảng viên ..................................... 91
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3: .......................................................................................... 100
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 104

vii


BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT

Cụm từ viết tắt

Nghĩa của cụm từ

1

CLĐT

Chất lƣợng đào tạo

2

CNH-HĐH

Công nghiệp hoá - hiện đại hoá

3

CNTT

Công nghệ thông tin

4

CLGV

Chất lƣợng giảng viên

5

DOANH NGHIỆP

Doanh nghiệp

6

GDĐH

Giáo dục đại học

7

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

8

GS

Giáo sƣ

9

PGS

Phó giáo sƣ

10

ĐH

Đại học

11

ĐHQGHN

Đại học Quốc gia Hà Nội

12

ĐHCN.TPHCM

Đại học công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh

13

NCS

Nghiên cứu sinh

14

NCKH

Nghiên cứu khoa học

15

KT - XH

Kinh tế - xã hội

16

KHCN

Khoa học công nghệ

17

TS

Tiến sỹ

18

HSSV

Học sinh sinh viên

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ
BẢNG
Bảng 2.1 . Đội ngũ giảng viên của trƣờng
Bảng 2.2. Bảng phân loại giảng viên theo độ tuổi
Bảng 2.3 Bảng phân loại giảng viên theo thâm niên
Bảng 2.4 Bảng phân loại giảng viên theo giới tính
Bảng 2.5. Quy mô HSSV, Số HSSV tốt nghiệp, tổng nguồn thu

Bảng 2.6. Cơ cấu giảng viên của trƣờng
Bảng 2.7. Quy định giờ giảng của giảng viên
Bảng 2.8. Quy định giờ giảng của giảng viên

Bảng 3.1 Quy mô đào tạo của trƣờng
Bảng 3.2. Diện tích sản xây dựng
Bảng 3.3 Đội ngũ giảng viên của trƣờng đến năm 2020
Bảng 3.4 Bảng xếp loại đánh giá giảng viên

ix


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Tiềm lực của một quốc gia không còn phụ thuộc vào nguồn tài nguyên thiên
nhiên nữa mà phụ thuộc vào chất lƣợng nguồn nhân nhân lực. Theo đƣờng lối của
Đảng phấn đấu đến năm 2020 Việt Nam trở thành một nƣớc công nghiệp. Nhận
thức đƣợc vai trò con ngƣời là trong phát triển kinh tế xã hội. Đảng ta luôn luôn
quan tâm đến công tác giáo dục và đào tạo.
Trong bối cảnh Việt Nam đang tiến hành đổi mới căn bản và toàn diện giáo

dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số: 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban
chấp hành Trung ƣơng Đảng cộng sản Việt Nam, thì việc xây dựng quy hoạch, kế
hoạch đào tạo và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo
gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội
nhập quốc tế đƣợc đặc biệt coi trọng và quan tâm. Việc thực hiện chuẩn hóa đội ngũ
nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo việc đổi mới mạnh mẽ mục tiêu, nội
dung, phƣơng pháp đào tạo, đào tạo lại, bồi dƣỡng và đánh giá kết quả học tập, rèn
luyện của nhà giáo theo yêu cầu nâng cao chất lƣợng, trách nhiệm, đạo đức và năng
lực nghề nghiệp. Có chế độ ƣu đãi đối với nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đào
tạo. Khuyến khích đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo nâng cao
trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng mềm nhằm chuẩn hóa các điều kiện đảm
bảo chất lƣợng giáo dục và đào tạo.
Việc xây dựng chuẩn đầu ra và chuẩn kiểm định chất lƣợng cơ sở giáo dục
và đào tạo, chuẩn chƣơng trình đào tạo, đào tạo lại và bồi dƣỡng nâng cao trình độ
cho nguồn nhân lực nói chung và đội ngũ giảng viên của trƣờng Đại học và Cao
đẳng nói riêng là rất cấp thiết nhằm phát triển đội ngũ giảng viên cả về số lƣợng và
chất lƣợng cũng nhƣ là cơ cấu hợp lý, khắc phục tình trạng một số giảng viên thiếu
tâm huyết và thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Chính vì vậy, việc lựa chọn vấn đề này để nghiên cứu, khảo sát, đánh giá và
đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên ở

1


trƣờng Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh – Một trƣờng đại học đang
đƣợc Bộ Công Thƣơng đề cử xây dựng Đề án để trở thành một trong 17 trƣờng đại
học trọng điểm công lập của quốc gia thời gian sắp tới.
Trƣờng Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh đƣợc nâng cấp lên từ
trƣờng Cao Đẳng Công nghiệp IV đã đào tạo hàng trăm nghàn học sinh, sinh viên.
Tuy đã có nhiều cố gắng nhƣng vẫn còn nhiều yếu kém nhất là chất lƣợng nguồn

nhân lực chủ yếu là đội ngũ giảng viên.
Vì những lý do trên, đề tài: “Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội
ngũ giảng viên của trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh”.được
chọn làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sỹ quản trị Kinh doanh.
2. Tình hình nghiên cứu
Trong thời gian hoàn thành luận văn, tác giả nhận thấy có nhiều đề tài, luận văn liên
quan đến chuyên đề tác giả nghiên cứu. Mỗi chuyên đề đều có điểm mạnh riêng
nhƣ:
- Luận văn thạc sỹ của Bùi Bình An với đề tài:” Nâng cao chất lƣợng đội ngũ
giảng viên các trƣờng đại học, cao đẳng ở tỉnh Ninh Bình”, bảo vệ năm 2014.
- Luận văn Thạc sỹ của Trần Thu Huyền với đề tài:” Biện pháp quản lý
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trƣờng Cao đẳng sƣ phạm Thái Bình”, bảo
vệ năm 2012.
- Luận văn thạc sỹ của Trần Nam Anh với đề tài:” Một số giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao Đẳng giao thông Vận tải miền Trung”,
bảo vệ năm 2011.
- Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Văn Khanh với đề tài: “ Một số giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng giảng viên tại trường Đại học Công nghiệp Hồ Chí Minh
- Cơ sở phía Bắc”, bảo vệ năm 2014.
Các công trình nghiên cứu trên có nội dung chủ yếu đề cập đến lĩnh vực
nâng cao chất lƣợng đội ngũ giảng viên. Cho đến nay chƣa có công trình nghiên cứu
về hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng của trường Đại học Công

2


nghiệp thành phố Hồ Chí Minh
3. Mục đích nghiên cứu của luận văn
 Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng, chỉ ra các ƣu điểm của việc hoàn thiện

công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên các trƣờng Đại học. Luận văn đề
xuất việc hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của trƣờng
Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
 Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển
đội ngũ giảng viên các trƣờng đại học.
- Phân tích, làm rõ thực trạng công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên
của trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh; chỉ ra các thành tựu và
hạn chế chủ yếu và các nguyên nhân.
- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ
giảng viên của trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Công tác Đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của trƣờng Đại học Công
nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu đội ngũ giảng viên của trƣờng Đại học
Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
- Luận văn đề xuất hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng
viên trên cơ sở mục tiêu của Trƣờng.
- Giai đoạn nghiên cứu: Từ tháng 1/ 2010 đến tháng 11/2014.
5. Phương pháp nghiên cứu

3


- Luận văn được thực hiện chủ yếu bằng phương pháp thống kê, điều tra, phân
tích và tổng hợp, lịch sử.
- Phương pháp điều tra khảo sát
- Sử dụng các nguồn thông tin thứ cấp từ sách báo, số liệu từ các phòng ban và

khoa.
6. Những đóng góp mới của luận văn
- Về lý luận
Hệ thống hóa làm rõ lý luận về đào tạo và phát triển giảng viên đại học. Phân
tích, đánh giá thực trạng về chất lƣợng giảng viên Đại học Công nghiệp thành phố
Hồ Chí Minh.
Khằng định rõ mục tiêu và chiến lƣợc đào tạo và phát triển giảng viên của
trƣờng Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
- Về thực tiễn
Đề xuất các giải pháp có tính khả thi
Đề tài có thể đƣợc áp dụng cho các trƣờng đại học trong cả nƣớc.
Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, mục lục, sơ đồ
bảng biểu, ký hiệu chữ viết tắt, luận văn được kết cấu theo 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của
trường đại học.
Chương 2. Thực trạng công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của
trường Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 3 Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên của
trường Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.

4


CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC

1.1. Khái niệm đội ngũ giảng viên và phân loại đội ngũ giảng viên
1.1.1. Khái niệm đội ngũ giảng viên
Khái niệm giảng viên:

Giảng viên là nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục ở các trường cao
đẳng và đại học. Giảng viên là viên chức thuộc ngành giáo dục, đào tạo. Cần phân
biệt khái niệm giảng viên (nhà giáo) với khái niệm giảng viên theo tiêu chuẩn
ngạch, bậc giảng viên, một chức danh của cao đẳng và đại học [7].
Theo Luật giáo dục Đại học quy định:
1. Giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học là ngƣời có nhân thân rõ ràng; có
phẩm chất, đạo đức tốt; có sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; đạt trình độ về
chuyên môn, nghiệp vụ qui định tại điểm e, khoản 1, điều 77 của Luật giáo dục.
2. Chức danh của giảng viên bao gồm trợ giảng, giảng viên chính, phó giáo sƣ,
giáo sƣ.
3. Trình độ chuẩn của chức danh giảng viên dạy trình độ đại học là thạc sĩ trở
lên làm giảng viên [8].
- Nhiệm vụ của giảng viên
Giảng viên đại học có các nhiệm vụ chủ yếu sau:
1. Giảng viên chấp hành nghiêm chỉnh chủ trƣơng, nghị quyết của Đảng,
chính sách, Pháp luật của nhà nƣớc, thực hiện đầy đủ các quy chế của Bộ Giáo dục
và Đào tạo, Điều lệ trƣờng đại học, Quy chế tổ chức và hoạt động và các quy định
khác của nhà trƣờng do Hiệu trƣởng ban hành.
2. Hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn và các công tác khác đƣợc trƣờng khoa,
trƣởng bộ môn giao.

5


3. Tham gia góp ý kiến vào việc giải quyết những vấn đề quan trọng của nhà
trƣờng, những vấn đề có liên quan đến việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.
4. Tham gia công tác quản lý nhà trƣờng; tham gia công tác Đảng, đoàn thể
khi đƣợc tín nhiệm.
5. Đƣợc hƣởng lƣơng, phụ cấp và các quyền lợi khác theo quy định của nhà
nƣớc và quy định của nhà trƣờng; đƣợc xét tặng Huy chƣơng Vì sự nghiệp giáo dục

và các phần thƣởng cao quý khác; đƣợc tạo các điều kiện cần thiết để nâng cao trình
độ chuyên môn, nghiệp vụ [3].
- Tiêu chuẩn của Giảng viên
Theo Điều lệ trƣờng đại học, giảng viên trong trƣờng đại học phải có tiêu
chuẩn:
1. Giảng viên là ngƣời đƣợc tuyển dụng làm nhiệm vụ giảng dạy trình độ cao
đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ trong trƣờng đại học, bao gồm các chức danh: trợ
giảng, giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sƣ, giáo sƣ [4].
2. Tiêu chuẩn của giảng viên
a) Có phẩm chất, đạo đức tốt;
b) Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên và có chứng chỉ bồi dƣỡng nghiệp vụ sƣ
phạm theo quy định của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; đáp ứng yêu cầu về
văn bằng, chuyên môn khi thực hiện giảng dạy trong chƣơng trình đào tạo ở các
trình độ khác nhau theo quy định tại các quy chế đào tạo do Bộ trƣởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo ban hành;
c) Có trình độ ngoại ngữ, tin học đáp ứng yêu cầu công việc;
d) Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
đ) Lý lịch bản thân rõ ràng;
3. Trình độ chuẩn của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ đại học là thạc
sĩ trở lên. Trƣờng hợp đặc biệt ở một số ngành chuyên môn đặc thù do Bộ trƣởng
Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định [5].

6


Khái niệm đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên là một tập hợp các nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy và
nghiên cứu khoa học ở các trƣờng cao đẳng, đại học gắn kết với nhau để thực hiện
hoàn thành nhiệm vụ, theo hệ thống, mục tiêu giáo dục, cùng trực tiếp giảng dạy và
giáo dục sinh viên theo sự ràng buộc những nguyên tắc có tính chất của ngành giáo

dục và của nhà nƣớc.
1.1.2. Phân loại đội ngũ giảng viên
1.1.2.1. Về số lƣợng giảng viên
Những năm qua, đội ngũ giảng viên đại học nƣớc ta đã có những bƣớc tiến
đáng kể cả về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp lẫn số lƣợng, trình độ và
năng lực chuyên môn. Tuy nhiên, trƣớc yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi
mới căn bản và toàn diện giáo dục đại học, đội ngũ giảng viên đại học hiện nay vẫn
còn nhiều hạn chế.
Theo con số thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính đến năm học 2013 2014, số giảng viên trong các trƣờng đại học, cao đẳng là 91.633 ngƣời, tăng 3.951
ngƣời so với năm học 2012 - 2013. Trong đó, số giảng viên có học hàm giáo sƣ là
517 ngƣời, phó giáo sƣ là 2.966 ngƣời, tiến sĩ là 9.562 ngƣời. Tính đến tháng
6/2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tuyển và cử đi học ở nƣớc ngoài đƣợc 1.013
giảng viên bằng nguồn ngân sách Nhà nƣớc thông qua các Đề án Đào tạo cán bộ
khoa học, kỹ thuật tại các cơ sở nƣớc ngoài bằng ngân sách nhà nƣớc, Đề án Đào
tạo giảng viên có trình độ tiến sĩ cho các trƣờng đại học, cao đẳng giai đoạn 2010 –
2020 [ 17]. Tuy nhiên, so với sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống cơ sở giáo dục đại
học cũng nhƣ sự gia tăng nhanh chóng quy mô đào tạo trong những năm qua, số
lƣợng đội ngũ giảng viên đại học của nƣớc ta hiện chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu. Dù
các trƣờng đã có nhiều nỗ lực, cố gắng đào tạo, bồi dƣỡng giảng viên nhƣng cho tới
nay công tác này vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể tỷ lệ giảng viên có học
hàm giáo sƣ, phó giáo sƣ, trình độ tiến sĩ trong toàn hệ thống còn ở mức thấp, chiếm
khoảng 14,2%. Cùng với đó, một số cơ sở đào tạo chƣa thực sự quan tâm đến duy

7


trì và phát triển đội ngũ giảng viên nên dẫn tới một số ngành học, chuyên ngành
thạc sĩ, tiến sĩ không bảo đảm điều kiện giảng viên cơ hữu theo quy định và bị dừng
tuyển sinh.
1.1.2.2. Về chất lƣợng giảng viên

Đánh giá về chất lƣợng đội ngũ giảng viên đại học, so với nhu cầu đổi mới
giáo dục đại học, chất lƣợng đội ngũ giảng viên vẫn còn thiếu về số lƣợng và yếu về
chất lƣợng. Chƣa kể đến, nhiều trƣờng ngoài công lập còn dựa vào đội ngũ giảng
viên thỉnh giảng là chính, nhất là các cơ sở mới đƣợc thành lập và cơ sở tƣ thục có
số lƣợng giảng viên thỉnh giảng cao hơn nhiều lần so với đội ngũ cán bộ cơ hữu,
điều này đã làm ảnh hƣởng không nhỏ tới chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng. Việc
sử dụng quá đông giảng viên thỉnh giảng không chỉ làm cho cơ sở đào tạo khó chủ
động thực hiện kế hoạch đề ra, mà chất lƣợng đào tạo không cao do giảng viên
thỉnh giảng ít có điều kiện tham gia sinh hoạt chuyên môn tại cơ sở thỉnh giảng và
không có thời gian tập trung nghiên cứu, nâng cao chất lƣợng giảng dạy. Bên cạnh
đó, việc tuyển dụng giáo viên ở các trƣờng trực thuộc địa phƣơng có khó khăn,
phần lớn dựa vào sinh viên tốt nghiệp tại trƣờng rồi bồi dƣỡng, phát triển thành
giảng viên, ảnh hƣởng đến công tác đổi mới nội dung và phƣơng pháp giảng dạy.
Trƣớc thực trạng về chất lƣợng giảng viên đại học chƣa đƣợc chuẩn hóa. Do vậy,
cần phải xem lại chất lƣợng đội ngũ giảng viên đại học, bởi hiện nay có rất nhiều
trƣờng đại học chạy đua mở thêm nhiều ngành đào tạo, tuyển ồ ạt giảng viên chƣa
đạt tiêu chuẩn giảng dạy. Các em có thể tốt nghiệp đại học loại khá, giỏi nhƣng với
thời gian chuẩn bị bài giảng chỉ 6 tháng đến 1 năm rồi lên lớp dạy sinh viên, thậm
chí nhiều em còn dạy nhiều nhƣ giảng viên chính thì thật là điều không thể. Các em
có thể có kiến thức cơ bản nhƣng còn kinh nghiệm giảng dạy cần phải đƣợc rèn dũa
qua thực tiễn giảng dạy. Giáo dục đại học có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định
sự phát triển KT - XH của đất nƣớc trong bối cảnh nền kinh tế tri thức và xu thế
toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ nhƣ hiện nay. Trong đó, chất lƣợng đội ngũ giảng
viên đại học có vai trò quyết định trong việc bảo đảm và nâng cao chất lƣợng giáo
dục. Cho dù hệ thống giáo dục và phƣơng thức giáo dục có thay đổi nhƣ thế nào đi

8


nữa thì quy luật thầy giỏi kéo theo trò giỏi vẫn có giá trị đúng trong nhiều trƣờng

hợp. Vì vậy, muốn có giảng viên bảo đảm chất lƣợng phải tuyển giảng viên ít nhất
có trình độ thạc sĩ, tốt nghiệp đúng chuyên ngành, từ loại khá trở lên và phải là sinh
viên chính quy. Đặc biệt, giảng viên môn nào cũng phải đạt trình độ ngoại ngữ B1
châu Âu và tin học phải IC3 quốc tế.
Chất lƣợng giảng viên không chỉ tạo thƣơng hiệu, khả năng cạnh tranh cho cơ
sở đào tạo giáo dục đại học, mà đây còn là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá,
kiểm định chất lƣợng các trƣờng đại học. Do vậy, cùng với việc đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục đại học từ nội dung, công tác quản lý, phƣơng pháp và hình thức
tổ chức giáo dục, việc phát triển đội ngũ giảng viên đại học đƣợc coi là giải pháp
quan trọng trong việc nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực [17].
1.2. Đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên
Đào tạo và phát triển là các hoạt động để duy trì và nâng cao chất lƣợng nguồn
nhân lực trong tổ chức, là điều kiện tiên quyết để các tổ chức có thể đứng vững và
thắng lợi trong môi trƣờng cạnh tranh. Phát triển đội ngũ giảng viên bao gồm ba
loại hoạt động là: giáo dục, đào tạo và phát triển.
Giáo dục: đƣợc hiểu là các hoạt động học tập để chuẩn bị cho con ngƣời bƣớc
vào một nghề nghiệp hoặc chuyển sang một nghề mới, thích hợp hơn trong tƣơng
lai.
Đào tạo (hay còn đƣợc gọi là đào tạo kỹ năng): đƣợc hiểu là các hoạt động
học tập nhằm giúp cho ngƣời lao động có thể thực hiện có hiệu quả hơn chức năng,
nhiệm vụ của mình. Đó chính là quá trình học tập làm cho ngƣời lao động nắm
vững hơn về công việc của mình, là những hoạt động học tập để nâng cao trình độ,
kỹ năng của ngƣời lao động để thực hiện nhiệm vụ lao động có hiệu quả hơn .
Phát triển: là các hoạt động học tập vƣợt ra khỏi phạm vi công việc trƣớc mắt
của ngƣời lao động, nhằm mở ra cho họ những công việc mới dựa trên cơ sở những
định hƣớng tƣơng lai của tổ chức” .

9

Như vậy hoạt động giáo dục, đào tạo và phát triển đều được hiểu là các hoạt
động học tập với những mục tiêu khác nhau. Sự giải thích này nhấn mạnh đến vai
trò của người học mà chưa nhắc đến vai trò của người dạy mà người dạy trong
trường đại học/cao đẳng chính là người giảng viên.
“Phát triển đội ngũ giảng viên là quá trình thúc đẩy việc học tập có tính tổ
chức, nâng cao kết quả thực hiện công việc và tạo ra thay đổi thông qua việc tổ
chức thực hiện các giải pháp (chính thức và không chính thức), các sáng kiến và các
hoạt động quản lý nhằm mục đích nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của tổ
chức, khả năng cạnh tranh và đổi mới” [9].
Các nguyên tắc của mô hình phát triển nguồn nhân lực bao gồm: Phát triển cá
nhân; Phát triển nghề nghiệp; Quản lý kết quả thực hiện công việc; Phát triển tổ
chức. .Vì vậy, phát triển đội ngũ giảng viên là:
“Phát triển đội ngũ giảng viên là quá trình thúc đẩy việc học tập có tính tổ
chức nhằm nâng cao kết quả thực hiện công việc và tạo ra thay đổi, thông qua việc
thực hiện các giải pháp đào tạo, phát triển, các sáng kiến và các biện pháp quản lý
với mục đích phát triển nhà trường và phát triển cá nhân cán bộ quản lý giáo dục
đào tạo, giảng viên, công nhân viên và học sinh, sinh viên”[9].
1.3. Vai trò, ý nghĩa của đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên
1.3.1.Vai trò của đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên
Đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên là một trong những biện pháp tích
cực tăng khả năng thích ứng của nhà trƣờng trƣớc sự thay đổi của môi trƣờng.
Đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên cung cấp cho nhà trƣờng nguồn vốn
nhân sự chất lƣợng cao góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh. Đào tạo đƣợc coi là
một vũ khí chiến lƣợc của nhà trƣờng nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trƣớc các
đối thủ. Góp phần thực hiện tốt chiến lƣợc chung về nhân sự của một trƣờng đại học
hoặc trƣờng cao đẳng và cao hơn là thực hiện chiến lƣợc chung về nhân sự giảng
dạy của một quốc gia.

10