Tập tính sinh sản, sự đa dạng của tập tính sinh sản

TẬP TÍNH SINH SẢN

(REPRODUCTIVE
(REPRODUCTIVE BEHAVIOR)
BEHAVIOR)


Tập
Tập tính
tính là
là một
một chuỗi
chuỗi những
những phản
phản ứng
ứng
của
của SV
SV trả
trả lời
lời kích
kích thích
thích từ
từ môi
môi trường
trường (trong
(trong hoặc
hoặc ngoài
ngoài cơ
cơ thể),
thể), nhờ

nhờ vậy
vậy SV
SV
tồn
tồn tại
tại thích
thích nghi
nghi với
với môi
môi trường
trường sống
sống

HOẠT ĐỘNG
BẢO TỒN LOÀI

Sự
Sự ràng
ràng buộc
buộc
giữa
giữa tổ
tổ chức
chức sinh
sinh học
học
&
& chức
chức phận
phận sinh

sinh học
học


K. Lorenz (Áo)
Người xây dựng
cơ sở cho ngành
Tập tính học sinh sản

“Thế giới ĐV có sự phân biệt rất tinh vi về tập tính giữa các loài, điều đó có ý nghĩa sinh học
quan trọng trong việc bảo tồn loài, không cho phép các loài khác nhau giao phối với nhau,
đồng thời đảm bảo chức năng và hiệu quả sinh sản luôn ở mức độ cao nhất”


SỰ HÌNH THÀNH TẬP TÍNH SINH SẢN

- Tập tính bẩm sinh
- Tập tính học được
- Tập tính hỗn hợp
Phần lớn các tập tính sinh sản là
bẩm sinh, mang tính bản năng
SV càng tiến hóa, tập tính sinh sản
càng được hình thành rõ nét hơn…


CƠ CHẾ

sta
rt

(GH)
Các tập tính ss phụ thuộc
Te các vùng thần kinh chuyên hóa, các hormone sinh sản

s

tic
(Te
le
sto
ste
ro
ne
)

+ Cá thể đã
trưởng thành
(thành thục)

TẬP
TÍNH

+ Chu kỳ

Thường khởi đầu

SS

động dục

(E
s

Ov
ar
y
tro
ge

n)

HÀNH VI

Các phản xạ hỗn hợp
(có điều kiện &
không điều kiện

(GHGonado-tropin Hormone)


GIẢM TESTOSTERONE

VAI TRÒ QUAN TRỌNG CỦA CÁC HORMONE


J.H.Fabre


Pheromone - loại tín hiệu hóa học được sử dụng như một dạng thông điệp trong hoạt
động sinh sản

Butenand & cs (ĐH Los Angeles)
Thu nhận 10mg pheromone từ
25.000 bướm cái thành thục

100%



CÁC KIỂU TẬP TÍNH SINH SẢN

Tập tính bắt cặp (Mating behavior)
(Tập tính kết đôi - tán tỉnh)

Tập tính giao phối (Rutting behavior)
(Tập tính hôn phối)

Tập tính nuôi con (Maternal behavior)
(Tập tính nhận biết bố mẹ - con cái, bảo vệ con)

Tập tính ấp trứng (brooding behavior)
(Tập tính đẻ trứng-ấp trứng)

…


Tập tính bắt cặp

Các hormones Estradiol
và Progesterol

Các pheromones


Phụ thuộc mạnh trung khu thị giác
Hạch amygdala trung khu khứu giác

Vỏ não

Yếu tố môi trường, tính xã hội hóa


Tập tính giao phối

Được chi phối
bởi Testosterone
và Estrogen

Các hormones của
Hypothalamus


Phụ thuộc các yếu tố thần kinh
có trung khu trong tủy sống và trung
khu tiền thị giác, trung khu xúc giác:

- Các phản xạ nhảy (lordosis)
- Phản xạ cương cứng
- Phản xạ phóng tinh
- Phản xạ giãn cơ âm hộ
- Phản xạ co bóp tử cung

- Phản xạ các tuyến nhầy
- Phản xạ căng ngực...


Cá thể hy sinh
cho bảo tồn loài
Tập tính bổ xung
các yếu tố sinh
hóa phục vụ
quá trình sinh sản


Tập tính nuôi con

Mớm
Tập tính xây tổ
khi có con

Tập tính tiết sữa, bú


Vai trò chủ yếu trung khu khứu giác
do mùi đặc trưng của con cái tạo
các phản xạ mẫu tử
Hai thí nghiệm trên chuột
- Phá trung khu khứu giác mẹ
- Khử mùi chuột con

Các hormone Prolactine
và Progesterone

Tập tính
nuôi con
của một
bộ tộc


Tập tính đẻ trứng và ấp trứng

Số lượng trứng thay đổi theo tùy loài
+ Đẻ trứng có hạn định
+ Đẻ trứng không hạn định
Trong một loài, số lượng trứng đẻ thay đổi tùy lượng
thức ăn
Hình dạng, kích thước
và màu sắc của trứng
+ Cách đẻ, nơi đẻ, mùa đẻ…


ĐẶC ĐIỂM CỦA TẬP TÍNH SINH SẢN

- Sự điều hòa chặt chẽ của hormon
- Liên quan chặt chẽ tới môi trường
- Quan hệ mật thiết với quần thể
- Có các chu kỳ sinh học riêng
- Có sự tương đồng giới tính
- Có tính chỉ thị loài
- Đa dạng

TTSS trong mối quan hệ với các yếu tố
tự nhiên đã hình thành nên các cơ chế mùa

- Mùa sinh sản (Producting season)
- Mùa ghép đôi (Pairing-time)
- Mùa động dục (Rutting season)
- Mùa đẻ (Laying season)


Ý NGHĨA

Là cơ chế
quan trọng
trong quá trình
duy trì nòi giống

- Đảm bảo duy trì nòi giống khỏe mạnh
- Giúp sv tích lũy nhiều tính trạng tốt từ bố mẹ
- Tạo ra thế hệ con thích nghi với môi trường
- Tạo sự đa dạng phong phú cho loài


TẬP TÍNH SINH SẢN


SINH VẬT 'KỸ TÍNH' NHẤT THẾ GIỚI

các ‘nàng’ loài cua Uca crenulata
(California) lại 'xem mặt' đến 106 ‘chàng’

ứng cử viên rồi mới tiến hành giao phối


NHỆN VÀ BỌ NGỰA CÁI THÈM ĂN HƠN CẢ SEX

Xơi tái bạn tình, nhưng chỉ sau khi đã kiếm được số tinh trùng cần thiết để
thụ tinh